6

Module 58

Filipino
Sugnay na Pang-abay Naisalaysay

100

A DepEd-BEAM Distance Learning Program supported by the Australian Agency for International Development
 Sa Mag-aaral

Magandang araw sa iyo. Isang panibagong paksa na naman

ang pag-aralan mo sa araw na ito. Ito ay ang sugnay na pang-
abay. Handa ka na bang pag-aralan ito?

Mga Dapat Matutuhan

May dalawang uri ng sugnay: ang sugnay na nakapag-iisa at

ang sugnay na di-nakapag-iisa.
Dito sa araling ito ay matutukoy mo ang isang uri ng sugnay
na di-makapag-iisa - ang Sugnay na Pang-abay na nagbibigay ng
kaalaman kung ano ang nangyayari sa Sugnay na Nakapag-iisa.
Ang sugnay na pang-abay ay lipon ng mga salitang
naglalarawan ng pandiwa, pang-uri o iba pang pang-abay na nasa
malayang sugnay.

Subukin Natin

Suriing mabuti ang mga sumusunod na pangungusap.

Hanapin ang sugnay na pang-abay sa bawat isa at isulat sa iyong
kuwaderno.

1. Masaya ako sa kaarawan ko kaya pinakahihintay ko ito.

2. Ang bata ay masiglang naglalaro nang dumating ang
kanyang yaya.
3. Mabilis tumaas ang tubig dito kapag sumapit ang tag-
ulan.
4. Siya ay nagmamadali kaya hindi niya ako nakita.
5. Pagbubutihin ko ang aking pag-aaral upang ako ay lalong
matuto.

101
 Pag-aralan Natin

Basahing mabuti ang mga sumusunod.

Mga Uri ng Sugnay:

1. Sugnay na Nakapag-iisa

Ang Sugnay na Nakapag-iisa - ay binubuo ng mga salita na

may simuno at panaguri na nagsasaad ng ganap na kaisipan at
nakakatayo nang mag-isa, samakatuwid, ito ay tinatawag ding
pangungusap. Nagpapahayag ito ng diwa. Puno o malayang
sugnay ito.

2. Sugnay na Di-nakapag-iisa

Ang Sugnay na Di-nakapag-iisa ay pangkat ng mga salita na

binubuo ng simuno at panaguri ngunit ito ay hindi nagsasaad ng
ganap na kaisipan at samakatuwid, hindi nakakatayo nang mag-
isa. Hindi nagpapahayag ng buong diwa. Katulong o di-malayang
sugnay ito. Maaari ring gamiting pangngalan, pang-abay o pang-
uri sa pangungusap.

Mga Uri ng Sugnay na Di-makapag-iisa:

1. Sugnay na Pang-abay - nagbibigay ng kaalaman kung ano

ang nangyayari sa Sugnay na Nakapag-iisa. Sumasagot sa
tanong na kailan (Pang-abay na pamanahon), saan (Pang-
abay na Panlunan) at paano (pang-abay na pamaraan).

Mga Halimbawa:

a. Sugnay na Panlunan

habang nasa bahay siya

nasa tapat ng bintana ang bata
b. Sugnay na Pamanahon

kapag sumapit ang gabi

noong matagal na panahon ito nangyari
102
 c. Sugnay na Pamaraan

habang mabilis na inaayos nila ang mga
bulaklak

nang biglang kumidlat

2. Ang Sugnay na Pang-uri - gumagamit ng pangkat ng mga

salitang pang-uri. Ito ay naglalarawan sa simuno o pangngalan.

3. Ang Sugnay na Pangngalan - pangkat ng mga salita na

nagsisilbing pangngalan sa pangungusap. Tumutukoy ito sa gawa
o pangyayari.

Gawin Natin

Suriin ang mga sumusunod na pangungusap at alamin kung

paano natutukoy ang sugnay na pang-abay.

1. Ang pagdiriwang ay isinasagawa upang parangalan ang mga

kabataan.
Komento: Ang mga salitang may isang salungguhit ay
pandiwa dahil ito ay nagsasaad ng kilos. Ang mga
salitang may dalawang salungguhit naman ay
sugnay na pang-abay na naglalarawan sa
pandiwang ito. Sa makatuwid ito ay sugnay na
naglalarawan ng pandiwa.

2. Punung-puno ng tao ang bulwagan nang dumating ang

pangulo.
Komento: Ang salitang may isang salungguhit ay pang-uri
dahil ito ay salitang naglalarawan. Ang mga
salitang may dalawang salungguhit
naman ay sugnay na naglalarawan ng pang-uring
ito. Samakatuwid ito ay sugnay na naglalarawan
ng pang-uri.

3. Nawala agad ang takot niya nang marinig niya ang tinig ng
ina.
Komento: Ang salitang may isang salungguhit ay pang-abay
dahil ito ay salitang naglalarawan ng pandiwa.
103
 Ang mga salitang may dalawang
salungguhit naman ay sugnay na naglalarawan ng
pang-abay ito. Sa makatuwid ito ay sugnay na
naglalarawan ng ibang pang-abay.

Tanong: Paano mo natukoy ang sugnay na pang-abay?

Sagot: Ang sugnay na pang-abay ay maaaring naglalarawan ng:

1. ________________________
2. ________________________
3. ________________________

Mga Dagdag na Gawain

Suriin ang sumusunod na mga pangungusap. Kopyahin ito

sa kuwaderno at salungguhitan ng isang beses ang salitang
inilarawan ng sugnay at salungguhitan ng dalawang beses ang
sugnay na pang-abay. Sabihin kung ano ang inilarawan ng sugnay
na pang-abay. Ang una ay nagawa na para sa iyo.

1. Ang paglilinis ng paaralan ay minamadali upang

mapaghandaan ang pagdating ng mga panauhin.

(sugnay na naglalarawan ng pandiwa)

2. Kaaya-aya tingnan ang malinis na paligid ng paaralan

nang dinatnan ng mga panauhin.
( _______________________________________)

3. Napansin agad ng mga bisita ang maayos na paligid nang

bumaba sila sa kanilang sasakyan.
( _____________________________________)

4. Ang paghahanda ng mga palabas ay pinag-iigihan nang

masiyahan ang mga panauhin sa pambungad na
palatuntunan.
( __________________________)

104
 5. Nakatutuwang panoorin ang mga masayahing bata
habang sila ay sumasayaw at nag-aawitan.
( ____________________________________)

Tandaan Natin

May dalawang uri ng sugnay: ang sugnay na nakapag-iisa at

ang sugnay na di-nakapag-iisa.

Ang sugnay na pang-abay ay nagbibigay ng kaalaman kung

ano ang nagyayari sa sugnay na nakapag-iisa. Ito ay lipon ng
mga salitang naglalarawan ng pandiwa, pang-uri o iba pang
pang-abay na nasa malayang sugnay.

Sariling Pagsusulit

Kopyahin sa kuwaderno ang sumusunod na pangungusap.

Salungguhitan ang sugnay na pang-abay.

1. Nakakapangilabot ang tinig ng mga paniki kapag sumapit

na ang dilim.
2. Nagsara ng pintuan at bintana si Aling Marta habang
mabilis na binuksan ang mga ilaw.
3. Narinig niya ang malakas na dagungdong ng kulog nang
biglang kumidlat.
4. Sinilip niya ang tila ilaw na lumiliwanag na nasa giwang
ng bintana.
5. Pinahiga niya sa kama ang dalawang anak habang nasa
tabi siyang nagbabantay.

105
 Pagyamanin Natin

Kopyahin sa kuwaderno ang mga sumusunod na sugnay na

pang-abay at gamitin ito sa pangungusap.

1. nang dumilim ang paligid

2. noong nagsimula ang pasukan
3. habang naglilinis ang bata
4. samantalang nakaupo si Tatay
5. kaya lumiit ang lugar

Sumangguni sa iyong guro upang maiwasto ang iyong mga

sagot.

106
 Gabay sa Pagwawasto

Subukin Natin

1. kaya pinakahihintay ko ito

2. nang dumating ang kanyang yaya
3. kapag sumapit ang tag-ulan
4. kaya hindi niya ako nakita
5. upang ako ay lalong matuto

Gawin Natin

1. Sugnay na naglalarawan ng pandiwa

2. Sugnay na naglalarawan ng pang-uri
3. Sugnay na naglalarawan ng ibang pang-abay

Mga Dagdag na Gawain

Suriin ang sumusunod na mga pangungusap. Kopyahin ito

sa kuwaderno at salungguhitan ng isang beses ang salitang
inilarawan ng sugnay at salungguhitan ng dalawang beses ang
sugnay na pandiwa. Sabihin kung ano ang inilarawan ng sugnay
na pang-abay. Ang una ay nagawa na para sa iyo.

1. Ang paglilinis ng paaralan ay minamadali upang

mapaghandaan ang pagdating ng mga panauhin.
(sugnay na naglalarawan ng pandiwa)

2. Kaaya-ayang tingnan ang malinis na paligid ng paaralan

nang dinatnan ng mga panauhin.
(sugnay na naglalarawan ng pang-uri)

3. Napansin agad ng mga bisita ang maayos na paligid nang

bumaba sila sa kanilang sasakyan.
(sugnay na naglalarawan ng ibang pang-abay)

4. Ang paghahanda ng mga palabas ay pinag-iigihan nang

masiyahan ang mga panauhin sa pambungad na
palatuntunan. (sugnay na naglalarawan ng pandiwa)
107
 5. Nakatutuwang panoorin ang mga masayahing bata
habang sila ay sumasayaw at nag-aawitan. ( sugnay na
naglalarawan ng pang-abay)

Sariling Pagsusulit

Kopyahin sa kuwaderno ang sumusunod na pangungusap.

Salungguhitan ang sugnay ang sugnay na pang-abay.

1. Nakakapangilabot ang tinig ng mga paniki kapag sumapit

na ang dilim.
2. Nagsara ng pintuan at bintana si Aling Marta habang
mabilis na binuksan ang mga ilaw.
3. Narinig niya ang malakas na dagungdong ng kulog nang
biglang kumidlat.
4. Sinilip niya ang tila ilaw na lumiliwanag na nasa giwang
ng bintana.
5. Pinahiga niya sa kama ang dalawang anak habang nasa
tabi siyang nagbabantay.

Pagyamanin Natin

Sumangguni sa iyong guro para sa pagwawasto ng iyong

mga sagot.

108