Phần 2.

Hàm số lũy thừa, mũ, lôgarit

TÓM TẮT CÔNG THỨC HÀM SỐ

LŨY THỪA - HÀM SỐ MŨ
HÀM SỐ LOGARIT

§1. LŨY THỪA

1. Ñònh nghóa luyõ thöøa

Soá muõ  Cô soá a Luyõ thöøa a

n * a a   a n  a.a......a (n thöøa soá a)
 0 a0 a  a 0  1
1
  n (n  *) a0 a   a n  n
a
m m
 (m  , n  *) a0 
a a n
 n a m (n a  b  b n  a)
n
  lim rn (rn  , n  *) a0 a   lim a rn

2. Tính chaát cuûa luyõ thöøa

 Vôùi moïi a  0, b  0 ta coù:

a a a
a  .a   a    ; 
 a  ; (a  )   a  . ; (ab)  a  .b  ;    
a b b
 a  1 : a  a      ; 0  a  1 : a  a     
 Vôùi 0  a  b ta coù:
am  bm  m  0 ; am  bm  m  0
Chuù yù: + Khi xeùt luyõ thöøa vôùi soá muõ 0 vaø soá muõ nguyeân aâm thì cô soá a phaûi khaùc 0 .
+ Khi xeùt luyõ thöøa vôùi soá muõ khoâng nguyeân thì cô soá a phaûi döông.
3. Ñònh nghóa vaø tính chaát cuûa caên thöùc
 Caên baäc n cuûa a laø soá b sao cho b n  a .
 Vôùi a, b  0, m, n  *, p, q   ta coù:
a na p
a p   n a  (a  0) ;
n n mn
ab  n a .n b ; n  (b  0) ; a  mn a
b nb
p q n m mn
Neáu  thì ap  a q (a  0) ; Ñaëc bieät n
a am
n m
n
 Neáu n laø soá nguyeân döông leû vaø a  b thì anb.
n
Neáu n laø soá nguyeân döông chaün vaø 0  a  b thì anb.

15
https://tuhoc365.com Tự Học 365 |1
 Phần 2. Hàm số lũy thừa, mũ, lôgarit
Chuù yù:
n
+ Khi n leû, moãi soá thöïc a chæ coù moät caên baäc n . Kí hieäu a.
+ Khi n chaün, moãi soá thöïc döông a coù ñuùng hai caên baäc n laø hai soá ñoái nhau.
4. Coâng thöùc laõi keùp
Goïi A laø soá tieàn göûi, r laø laõi suaát moãi kì, N laø soá kì.
Soá tieàn thu ñöôïc (caû voán laãn laõi) laø: C  A(1  r )N

§2. HÀM SỐ LŨY THỪA

Ñònh nghóa

Soá muõ  Haøm soá y  x Taäp xaùc ñònh D

  n (n nguyeân döông ) y  xn D
  n (n nguyeân aâm hoaëc n  0) y  xn D   \ 0

 laø soá thöïc khoâng nguyeân y  x D   0;  

1
Chuù yù: Haøm soá y  xn khoâng ñoàng nhaát vôùi haøm soá y  n x (n  *) .

Ñaïo haøm

  x    x 1 ( x  0) ;  u    u 1.u
 n x   1  vôùi x  0 neáu n chaün   n u   u
Chuù yù:  vôùi x  0 neáu n leû  .
n n
n x n 1   n u n1

§3. LÔGARIT

1. Ñònh nghóa
 Vôùi a  0, a  1, b  0 ta coù: loga b    a  b

Chuù yù: loga b coù nghóa khi a  0, a  1
b  0
 Logarit thaäp phaân: lg b  log b  log10 b

16
https://tuhoc365.com Tự Học 365 |2
 Phần 2. Hàm số lũy thừa, mũ, lôgarit
n
 1
 Logarit töï nhieân (logarit Nepe): ln b  loge b (vôùi e  lim  1    2,718281 )
 n
2. Tính chaát
log a b
 loga 1  0 ; loga a  1 ; loga a b  b ; a  b (b  0)
 Cho a  0, a  1, b, c  0 . Khi ñoù:
+ Neáu a  1 thì loga b  loga c  b  c
+ Neáu 0  a  1 thì loga b  loga c  b  c
3. Caùc qui taéc tính logarit
Vôùi a  0, a  1, b, c  0 , ta coù:
b
 loga (bc)  loga b  loga c  loga    loga b  loga c  loga b   loga b
c
4. Ñoåi cô soá
Vôùi a, b, c  0 vaø a, b  1, ta coù:
loga c
 logb c  hay loga b.logb c  loga c
loga b
1 1
 log a b   log a c  log a c (  0)
logb a 

§4. HÀM SỐ MŨ. HÀM SỐ LÔGARIT

1. Haøm soá muõ y  a x (a  0, a  1).

 Taäp xaùc ñònh: D  .
 Taäp giaù trò: T  (0; ).
 Khi a  1 haøm soá ñoàng bieán, khi 0  a  1 haøm soá nghòch bieán.
 Nhaän truïc hoaønh laøm tieäm caän ngang.
 Ñoà thò:
y y
y=ax y=ax

1
1 x
x

a>1 0<a<1

2. Haøm soá logarit y  loga x (a  0, a  1).

 Taäp xaùc ñònh: D  (0; ).
 Taäp giaù trò: T  .
 Khi a  1 haøm soá ñoàng bieán, khi 0  a  1 haøm soá nghòch bieán.

17
https://tuhoc365.com Tự Học 365 |3
 Phần 2. Hàm số lũy thừa, mũ, lôgarit
 Nhaän truïc tung laøm tieäm caän ñöùng.
 Ñoà thò:
y
y
y=logax y=logax

1 x
x O
O 1

a>1 0<a<1

3. Ñaïo haøm

  a x   a x ln a ;  au   au ln a.u
 e x   e x ;  eu   eu .u
  loga x   x ln1 a ;  loga u   u lnu a
  ln x   1  x  0 ;  ln u   u
x u

§5. PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ PHƯƠNG TRÌNH

LÔGARIT

PHƯƠNG TRÌNH MŨ
1. Phöông trình muõ cô baûn:
b  0
Vôùi a  0, a  1 :   a x  b  
 x  log a b
2. Moät soá phöông phaùp giaûi phöông trình muõ
a) Ñöa veà cuøng cô soá:
Vôùi a  0, a  1 :    a f ( x )  a g( x )  f ( x )  g( x )
Chuù yù: Trong tröôøng hôïp cô soá coù chöùa aån soá thì: a M  a N  (a  1)( M  N )  0
b) Logarit hoaù:
a f ( x )  b g ( x )  f ( x)   log a b  .g ( x)
c) Ñaët aån phuï:
 f ( x)
 Daïng 1: P ( a f ( x ) )  0  t  a , t  0 , trong ñoù P t laø ña thöùc theo t .

 P(t )  0
 Daïng 2:  a2 f ( x )   (ab) f ( x )   b2 f ( x )  0

18
https://tuhoc365.com Tự Học 365 |4
 Phần 2. Hàm số lũy thừa, mũ, lôgarit
f ( x)
2 f (x) a
Chia 2 veá cho b , roài ñaët aån phuï t   
b
1
 Daïng 3: a f ( x )  b f ( x )  m , vôùi ab  1 . Ñaët t  a f ( x )  b f ( x ) 
t
d) Söû duïng tính ñôn ñieäu cuûa haøm soá
Xeùt phöông trình: f  x   g  x         1

 Ñoaùn nhaän x0 laø moät nghieäm cuûa 1 .
 Döïa vaøo tính ñoàng bieán, nghòch bieán cuûa f  x  vaø g  x  ñeå keát luaän x0 laø
 f ( x ) ñoàng bieán vaø g( x ) nghòch bieán (hoaëc ñoàng bieán nhöng nghieâm ngaët).
nghieäm duy nhaát: 
 f ( x ) ñôn ñieäu vaø g( x )  c haèng soá
 Neáu f  x  ñoàng bieán (hoaëc nghòch bieán) thì f (u)  f (v)  u  v
e) Ñöa veà phöông trình caùc phöông trình ñaëc bieät
A  0
 Phöông trình tích A.B  0  
B  0
A  0
 Phöông trình A2  B 2  0  
B  0
f) Phöông phaùp ñoái laäp
Xeùt phöông trình: f  x   g  x         1

 f (x)  M  f ( x)  M
Neáu ta chöùng minh ñöôïc: 
 g( x )  M
thì 1   g( x )  M


PHƯƠNG TRÌNH LOGARIT

1. Phöông trình logarit cô baûn

Vôùi a  0, a  1 :    loga x  b  x  a b
2. Moät soá phöông phaùp giaûi phöông trình logarit
a) Ñöa veà cuøng cô soá
 f ( x )  g( x )
Vôùi a  0, a  1 :    loga f ( x )  loga g( x )  
 f ( x )  0 (hoaëc g( x )  0)
b) Muõ hoaù
loga f ( x )
Vôùi a  0, a  1 :    loga f ( x )  b  a  ab
c) Ñaët aån phuï
d) Söû duïng tính ñôn ñieäu cuûa haøm soá
e) Ñöa veà phöông trình ñaëc bieät
f) Phöông phaùp ñoái laäp
Chuù yù:
 Khi giaûi phöông trình logarit caàn chuù yù ñieàu kieän ñeå bieåu thöùc coù nghóa.
log b c logb a
 Vôùi a, b, c  0 vaø a, b, c  1 : a c

19
https://tuhoc365.com Tự Học 365 |5
 Phần 2. Hàm số lũy thừa, mũ, lôgarit

§6. BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ VÀ BẤT

PHƯƠNG TRÌNH LÔGARIT

BẤT PHƯƠNG TRÌNH MŨ

 Khi giaûi caùc baát phöông trình muõ ta caàn chuù yù tính ñôn ñieäu cuûa haøm soá muõ.
 a  1
  f ( x )  g( x )
a f ( x )  a g( x )   
 0  a  1
  f ( x )  g( x )
 Ta cuõng thöôøng söû duïng caùc phöông phaùp giaûi töông töï nhö ñoái vôùi phöông trình muõ:
– Ñöa veà cuøng cô soá.
– Ñaët aån phuï.
– ….
Chuù yù: Trong tröôøng hôïp cô soá a coù chöùa aån soá thì:
a M  a N  (a  1)( M  N )  0

BẤT PHƯƠNG TRÌNH LOGARIT

 Khi giaûi caùc baát phöông trình logarit ta caàn chuù yù tính ñôn ñieäu cuûa haøm soá logarit.
 a  1
  f ( x )  g( x )  0
loga f ( x )  loga g( x )   
 0  a  1
 0  f ( x )  g( x )
 Ta cuõng thöôøng söû duïng caùc phöông phaùp giaûi töông töï nhö ñoái vôùi phöông trình logarit:
– Ñöa veà cuøng cô soá.
– Ñaët aån phuï.
– ….
Chuù yù: Trong tröôøng hôïp cô soá a coù chöùa aån soá thì:
loga A
loga B  0  (a  1)( B  1)  0 ;  0  ( A  1)(B  1)  0
loga B

20
https://tuhoc365.com Tự Học 365 |6