RIZAL BILANG

TAGASALIN
BERENGUER | RIVERA |
ROSALES | SAN JUAN | UMBINA
 Wilhelm Tell & Christmas
ISINALING LIKHA

Andersen Tales Message

German -> Tagalog Hebrew -> Spanish

The Rights of
Zend-Avesta
Man
French -> Tagalog Arabic -> Spanish
 Paglalakbay sa Germany (1886)

● Isinalin ni Rizal ang “Wilhelm Tell” ni Schiller sa Tagalog

● Pati ang 5 fairy tales ni Hans Christian Andersen mula
German -> Tagalog
● Natapos niya isalin ang mga gawa ni Andersen, kabilang ang mga
guhit ni Leipzig, noong ika-14 ng Oktubre taong 1886.
● Ito raw ay para sa kanyang mga pamangkin
 ● Para kay Paciano
● Ito ay kuwento ng isang lalaking naging bayani nang palayain nag
WILHELM TELL

kaniyang bayan mula sa maling pamamahala

● Pinagtuunan niya ang pormal na pag-aaral ng wika sa pamamagitan ng
pagsasalin ng mga akdang Aleman sa Tagalog at pagpapanukala ng mga
pagbabago sa ortonograpiyang Tagalog
● Ito ang pinakamahabang saling akdang naisulat ng bayani sa wikang
Tagalog
 ● Isinalin ni Rizal ito upang malaman ng Pilipino ang kasaysayan ng
WILHELM TELL

kampyon ng kalayaan ng Swisa na nagpapakita ng pagtutol sa paniniil,

panatismo at pang-aapi
● Ang pagsasalin ay hindi lamang isang gawaing pangwika, kundi isang
makabuluhang sanggunian sa pagtugaygay sa kasaysayan ng mga
diskursong pampolitika at pang-ideolohiya sa Pilipinas
ANDERSEN FAIRY TALES
Andersen, Mga Salitang Ysinalin sa Tagalog buhat sa Aleman

Bakit pinili ang mga akda ni Andersen?

-Kilalang-kilala ang mga akdang pambata (1805 - 1875)
-“Ama ng Modernong Fairy Tale”
-210 kuwentong pambata na naisalin sa maraming wika
-Naglalaman ng pilosopiya, satire, kritisismong panlipunan, at komedya
-Ang wikang ginamit ay rebolusyonaryo (impormal at bulgar)
-Gawad Hans Christian Andersen
ANDERSEN FAIRY TALES

-Maliban sa pagsasalin nito para sa kanyang mga pamangkin ay gusto rin

niyang ibahagi ang kulturang natutuhan niya sa ibang bansa.

-Kauna-unahang sekular (taliwas sa diskursong relihiyoso at moralistiko) na

kuwentong pambata na isinalin nang tuwirang Tagalog. (Fajilan, W. 63)
 Ang Puno ng Pino
ANDERSEN FAIRY TALES (The Fir Tree, 1845)
Ang Sugu
(The Angel, 1844)
Si Gahinlalaki
(Thumbelina, 1835)
Ang Pangit sa Sisiu ng Pato
(The Ugly Duckling, 1844)
Ang Batang Babaing Mai Dalang
Sakafuego
(The Little Match Girl, 1846)
 Si Gahinlalaki (“Thumbelina, 1835”)

B Si Gahinlalaki na batang babaeng kasinlaki ng hinlalaki, ubod ng ganda, mabait, at

U magaling umawit. Sa kaniyang paglaki, marami siyang mga paghihirap na binaka
O hanggang sa matagpuan niya ang kaniyang prinsipe at maging prinsesa siya ng mga
D bulaklak
 Si Gahinlalaki (“Thumbelina, 1835”)

P
A
- Kung babalikan ang kaniyang liham kay Saturnina, inuugat ni Rizal ang kawalang
G
pagpapahalaga ng mga Espanyol sa mga kababaihan sa uri ng pagkabatang kanilang
SU kinalakihan.
S - Hindi maganda ang trato sa mga kababaihan sa Espanya.
U - Ang pagpili sa Gahinlalaki ay pagkilala sa pangangailangang lumaki nang may tapang at
R maghangad ng sariling ikabubuti ang mga pamangking babae
I
 Ang Pangit na Sisu ng Pato (“The Ugly Duckling, 1844”)

B Pangit na bibe na hindi matanggap sa mundo ng mga pato

U Inalipusta, nilibak at tinaboy siya ng kaniyang komunidad dahil sa
O kaniyang anyo.
D
 Ang Pangit na Sisu ng Pato (“The Ugly Duckling, 1844”)
P
A
G
S Ang kuwentong ito ay tumatalakay sa paghahanap ng sarili at lugar sa lipunan.
U
S Ang akda ay nagbibigay ng pag-asa para sa mga inaapi dahil sa pagiging Indio
ng mga Kastila
U
R
I
 “Ang Puno ng Pino” (“The Fir Tree, 1845”)
Hans Christian Andersen and Jose Rizal: From Denmark to the Philippines

- tungkol sa talambuhay ng isang punong pino na ginagawang krismas tri sa Europa

- Walang ibang inatupag ang puno ng pino kundi magmaktol sa mga bagay na wala siya
B - Ginawang krismas tri at nilagyan ng candles, colored apples, toys, and baskets of candy,
U at gintong bituin sa ibabaw nito.
O - Pumunta ang mga bata sa ilalim ng puno at nakinig sa isang matabang lalaki na
D nagkukuwento ng Humpty Dumpty
- Naging bida sa isang krismas tri ngunit ginawa lang ding panggatong sa kalaunan
 “Ang Puno ng Pino” (“The Fir Tree, 1845”)
Hans Christian Andersen and Jose Rizal: From Denmark to the Philippines
P
A
G - Nagpapatunay na ipinakilala ni Rizal ang kauna-unahang krismas tree sa Pilipinas
SU - Pagpapakilala ng ibang tradisyong pamasko liban sa nakagawiang ng mga Kastila
S - Pagkain ng isdang besugo at roast turkey
U - Naglalarawan ng kawalan ng pagpapahalaga ng mga Espanyol sa mga bata (malayang
R pag-iisip) na nagiging dahilan din ng pagkahuli ng mga ito sa kamalayan ng iba pang
I bata sa Europa
 “Ang Puno ng Pino” (“The Fir Tree, 1845”)
Hans Christian Andersen and Jose Rizal: From Denmark to the Philippines
P
A
G Sapagkat dito [sa Alemanya] ay alam nila kung paano bigyang halaga ang edad, hindi katulad
SU sa ibang mga bansa kung saan ang mga bata ay hindi pinahihintulutan na magpakatotoo sa
S sarili, mag-ngay o maglaro. Sa halip, pinapasaulo sa kanila ang rosaryo at novena hanggang
U sa sila ay antukin at hindi nauunawaan ang nangyayari. (Ocampo, A. The First Christmas Tree")
R - Pagkukuwento ng mga istoryang pambata kagaya ng Humpty Dumpty
I - sa ibang bayan, pinipilit na manalangin ang mga bata kahit hindi nila ito nauunawaan
hanggang sa sila’y lumaki nang nananalangin na hindi nauunawaan ang kanilang
ginagawa.
 “Ang Puno ng Pino” (“The Fir Tree, 1845”)
Liham Ni Rizal kay Saturina at Manuel Hidalgo

Mayroong ilang mga maganda at mabuting kaugaliang Aleman, tulad ng Pasko, na nagbibigay sa
akin ng kasiyahan na ilarawan sapagkat hindi ito natatagpuan sa Espanya at hindi mo pa mababasa sa
librong Espanyol. Sa Bisperas ng Pasko ay nagdadala sila mula sa kagubatan ng isang puno ng pino, at ang
punong ito ay pinili dahil, bukod sa pagiging nakatayo, ito lamang ang puno na nagpapanatili ng mga dahon
nito sa panahon ng taglamig; hindi talaga dahon, kundi isang uri ng karayom. Pinalamutian ito ng tinsel,
papel, ilaw, mga manika, kendi, prutas, atbp, at sa oras ng gabi, ipinapakita ito sa mga bata (na dapat
makita ang paghahanda nito), at sa paligid ng punong ito ang pamilya ay nagdiriwang ng Pasko . (Ocampo,
A. "The First Christmas Tree")
 “Ang Sugu” (“The Angel, 1844”)

Ang kuwento sa pagkamatay ng isang bata at ang paghatid ng anghel sa kaniya sa langit.
Ngunit bago siya ihatid ng anghel ay nag-ikot muna sila sa lupa upang dalawin muli ang
B mga paboritong lugar ng bata. Habang sila ay naglalakbay ay pumipitas sila ng bulaklak na
U itatanim nila sa hardin ng langit. Dinadala ng anghel ang bata sa isang isang mahirap na
O komunidad kung saan may lantang bulaklak sa isang paso. Ipinaliwanang ng anghel na ang
D bulaklak na ito ay nagpasaya sa batang maysakit bago siya namatay. Nang sila ay
naglalakbay na papuntang langit ay sinabi ng angel na siya ang bata.
 “Ang Sugu” (“The Angel, 1844”)

P
A
G - Transpormasyon ng lahat ng batang namatay bilang anghel ay nakapagbibigay ng
SU positibong pananaw sa kamatayan
S
U - Isang paraan upang ipaliwanag sa sarili, sa mga kapatid at sa mga pamangkin kung bakit
R maaagang yumao ang kaniyang kapatid
I
 “Ang Batang Babaing Mai Dalang Sakafuego”
(“The Little Match Girl, 1846”)

- Miserable ang kalagayan ng batang tindera ng posporo at ang imahen ng kaniyang

B yumaong lolang nakangiti ang tanging kasiyahang kaniyang kinapitan sa bawat pagsindi
U ng palito ng posporo sa gitna ng taglamig. Sinamo niya ang kaniyang lola na isama na
O siya sa kinaroonan nito upang makaalis sa kaniyang sariling paghihirap, at ito nga ang
D nangyari sa kuwento.
 “Ang Batang Babaing Mai Dalang Sakafuego”
(“The Little Match Girl, 1846”)
P
A
- Sa isang banda ang pag-aalay na ito ay nagpapakita ng labis na pagpapahalaga ni Rizal sa
G
kaniyang ina bilang siya ring una niyang guro at nagkuwento sa kaniya ng mga
SU kuwentong pambatang humubog sa kaniyang pagkatao gaya ng epekto sa kaniya ng
S kuwento ng batang gamu-gamong naakit sa apoy.
U - Karamihan sa mga kuwento ay malulungkot pagtatapos at lahat ng mga ito ay kuwento
R patungkol sa isang minamaliit na tao kagaya niya. (Ocampo, A.)
I
Pagsusuri ni Ambeth R. Ocampo
Ambeth Raymundo Ocampo
● Filipino Historian

● Awtor sa Philippine Daily Inquirer

● Kilala sa mga sulatin niya tungkol kay Rizal

ADMU DLSU UPD SOAS

 Pambansang Parangal:
Ambeth Raymundo Ocampo Grand Cross of the Order of Lakandula with Rank of Bayani (2010)
Presidential Medal of Merit (2013)
Knight Grand Officer [K.G.O.R] in the Order of the Knights of Rizal (2018)

Dahuyang Honours:
Spain: Order of Civil Merit with the Rank of Commander (Encomienda) (2007)
France: Ordre des Arts et des Lettres with the Rank of Officier (2008)

Parangal:
National Book Award (Essay) (1990)
Philippine National Book Award (Literary History) (1992)
Philippine National Book Award (Bibliography) (1993)
Fukuoka Academic Prize (2016)
Ambeth Raymundo Ocampo

Mga sulat at salin ng fairy tales ni

Rizal
Rizal’s letters and translations of

“Sa aking mga pamangkin dahil sa uala laging

isip kundi ang ikagagaling ninio kayong mga
fairy tales

mismong bunga ng mga kinakapatid ai pinag

inutan kong isalin sa matamis nating wika ang mga
kalugod-lugod ng salita ni Andersen.”

-Jose Rizal
 Ang Puno ng Pino
ANDERSEN FAIRY TALES (The Fir Tree, 1845)
Ang Sugu
(The Angel, 1844)
Si Gahinlalaki
(Thumbelina, 1835)
Ang Pangit sa Sisiu ng Pato
(The Ugly Duckling, 1844)
Ang Batang Babaing Mai Dalang
Sakafuego
(The Little Match Girl, 1846)
Rizal’s letters and translations of

Anong mga aral ang nais ituro ni Rizal sa

kanyang mga pamangkin?
fairy tales

Ano ang inaasahan niyang makamit sa mga fairy

tales na ito?
Rizal’s letters and translations of

“Matagal ko nang iniisip kung sinulat ba ni Rizal

ang “Noli Me Tangere” upang turuan ang mga
fairy tales

nakatatanda ukol sa nasyonalidad at kung ang

mga salin ng Andersen Tales ay para matulungan
ang mga bata na lumaking makabayan ”
“Sige, ikaw ay mag-aral nang mag-aral at pagninilay-nilay nang mabuti ang iyong pinag-aralan.
Ang buhay ay isang seryosong bagay at ang mga may katalinuhan at puso lamang ang dumadaan
dito nang karapat-dapat.

Ang mabuhay ay ang makasama ang katauhan at ang makasama ang katauhan ay isang
paghihirap. Ngunit ang paghihirap na ito ay hindi lamang isang malupit at materyal na pakikibaka
sa mga tao; ito ay isang pakikibaka sa kanila at sa kanilang sarili, sa kanilang mga hilig at sarili,
na may mga pagkakamali at pagkabahala. Ito ay isang walang hanggan na paghihirap na may
ngiti sa labi at luha sa puso.

Sa gera na ito, walang ibang mas magandang sandata bukod sa kanyang katalinuhan, walang
ibang puwersa kundi ang kanyang puso. Patalasin, perpektohin, ihasa ang pag-iisip at palakasin
at turuan ang iyong puso. (Sumulat ako nang) sapat para sa kasalukuyan ... [Ako] ang iyong
tiyuhin na nagmamahal sa iyo. José Rizal ”
Ang limang talento ni Andersen ay binigyan ng kahulugan mula sa Aleman, isang
wikang natutunan niya. Sa pagsalin sa mga kwentong ito sa tagalog, hindi lamang
ipinapasa ni Rizal ang mga ito sa kanyang mga pamangkin, ngunit pinalaganap din
ang paraan ng pamumuhay na kanyang naangkop sa ibang bansa at dinala ito sa
Pilipinas.

Walang nakakaalam nang eksakto kung bakit pinili ni Rizal ang mga kuwentong ito
upang isalin. Gayunpaman, napansin ni Ocampo na ang pangunahing karakter ay
mga indibidwal na sa kalalunan ay magbabago at mahuhubog. Naniniwala siya na
hindi lamang tinuturuan ni Rizal ang kanyang mga pamangkin, kundi pati narin ang
bansa.
“LIMANG KUWENTO”
ni Antonia Villanueva
 PAGSUSURI
1. Hindi na paggamit ng C sa halip ay K Dahil may katumbas na tunog na ang titik C sa
wikang Tagalog. Nagdudulot lamang ito ng kalituhan.

2. Pagtutuldik a. pahilis para sa mga salitang malumay: buku, sinisikatan, tauagin, tapis,
nakalimutan, dapat b. pakupya para sa mga salitang malumi: pusu, punu, pusu, luha,
manariua, sugu, wika, binali, bata

3. Pagkukudlit a. sa mga salitang may titik na iniwan- doo’i, aba’t, anaki’i, sila’i, ito’i,
anaki’i b. mga pandiwang di karaniwang may kaltas-hal’kan, dal’hin, pinagmas’dan,
pinagkalak’ham, big’yan

4. Paggamit ng pam ayon sa kasalukuyang gamit gaya ng bambang at pampang.

 PAGSUSURI

5. Paglalagay ng gitling sa mga salitang umuulit at tambalan gaya ng sunud-sunud,

isip-isip, kahapis-hapis, kaaua-aua, anak-anakan dugungkastila, damit-kasal,

6. Pagkakaltas ng i sa mga salitang yo, yon, yan sa halip na iyo, iyon, iyan dahil sa
aktuwal na gamit sa pasalitang anyo.

7. Hindi pa rin ginamit ang mga titik w at y para sa hulihang mga tunog. Sa halip ang
mga patinig na u at i ang ginagamit gaya ng sumusunod:
● u : ikau, arau, tua, dalaua
● i: bahai, palai, lagai, patai,
 PAGSUSURI

8. Paggamit ng u sa halip na o: - u-kaputul, punu, umupu, ulu, ngusu, yumuku,

9. Pagkawala ng tunog na g sa mga salita gaya ng: pamankin, tankai, malunkut, kankong,
tunkud

10. Dalawang baybay para sa iisang salita: angel/anhel, arao/arau, ibabao/ibabau,

tagarao/tagarau, nakatayu/nakatayo, naninilao/ naninilau
Mga Sanggunian:
Fajilan, Wennielyn F. “Pananalig Sa Bata.” Katipunan: Journal Ng Mga Pag-Aaral Sa Wika, Panitikan, Sining, at
Kulturang Pilipino, Quezon City: Ateneo de Manila University Press, vol. 3, 2018, Print.

Ocampo, Ambeth R. “The First Christmas Tree in the Philippines”, Inquirer.net. Disyembre 25, 2012. Web.

Guillermo, Ramon. Translation and Revolution, A Study of Jose Rizal’s Guillermo Tell. Quezon City: Ateneo de
Manila University Press, 2009. Print.

Ocampo, Ambeth R. “Rizal’s Letters and Translations of Fairy Tales.” Looking Back, 18 Dec. 2015. Print.

Ocampo, Nilo S. May Gawa na Kaming Natapos Dini: Si Rizal at Ang Wikang Tagalog. Quezon City: Office of the
Vice-Chancellor for Research and Development, University of the Philippines, 2002. Print.

Salanga, Alfredo Navarro. Rizaliana for Children, Illustrations and Folktales. Quezon City: Children’s
Communication Center 1984. Print
RIZAL BILANG
TAGASALIN
BERENGUER | JHAZTYNE |
RIVERA | ROSALES | UMBINA