MGA SIMULAIN

NG PAGSASALIN
A.Dipinisyon ng Pagsasalin
B.Intensiyon at Konteksto
C.Ibang Kultura, Ibang Wika
D.Tungkulin ng Taga-salin
E. Anyo at Nilalaman
F. Pagtanggap ng babasa,
Tunguhang lenggwahe,
Kultura, Tradisyon, Kalagayan
 “hindi kailanman
mapapantayan ng salin ang
orihinal”

nawika ni Gregory Rabassa

sa kabila ng mga tagumpay
bilang tagasalin.
Hindi sinasadya, nauungkat niya
ang matandang kawikaang
Italyano: Traduttore traditore.

Ang pagsasalin ay isang

pagtataksil, na tinumbasan ni
Almario noong 1989 ng
paglalaro sa salitang
“tagasalin,salarin”
May nagsasabi na ang tula ang
siyang nawawala kapag isinalin sa
ibang wika ang isang tula
( diumano’y sinabi ni Robert Frost)
Taliwas sa pahayag ng mga
makata-tagasaling sina Ezra Pound
at W.H. Auden na kung ano nga ang
tula ang siyang nananatili kapag
isinasalin ang isang tula; na ang
natatanging tinig ng isang makata ay
naririnig sa alinmang wika ito isalin.
Ang nabanggit na kawikaang
Italyano ay maaaring bunga ng
isang nakaraang panahon.
Noong ang pagsasalin ay
itinuturing na isang hamak at
parasitikong gawain at ang
tagasalin ay nalilibak (dahil
hindi malikhain) at maliit ang
bayad.
Subalit sa kasalukuyang panahon ng
komunikasyong pandaigdig, napakahalaga
ng pagsasalin para sa mabilisan at wastong
pagpapaabot ng isang mensahe tungo sa
iba’t ibang dako ng mundo.

Sa halip na pagtataksil, sinabi nga ng

ilan ngayon na ang pagsasalin ay isang
pagliligtas. Dahil sa salin ay nagkaroon ng
higit na mahabang buhay ang orihinal dili
kaya’y nakararating sa higit na malaking
lipunan ng mambabasa.
DEPINISYON
NG
PAGSASALIN
 1. Translation consists in
producing in the receptor
language the closest, natural
equivalent of the message of
the source language, first in
meaning and secondly in
style. (Eugene Nida, 1964)

Ang pagsasalin ay paglalahad sa

tumatanggap na wika ng
pinakamalapit na natural na
katumbas ng mensahe ng
simulaang wika, una’y sa
kahulugan at pangalawa’y sa
estilo.
2. Translation is made possible by
ang equivalence of thougth that lies
behind its verbal expressions.
(Theodore Savory, 1968)

Ang pagsasalin ay maaaring

maisagawa sa pamamagitan ng
pagtutumbas sa kaisipang nasa
likod ng mga pahayag na berbal.
3. Translation is an exercise which
consists in the attempt to replace a
written message in one language by
the same message in another
language. (Peter. Newmark, 1988)

Ang pagsasalin ay isang gawaing

binubuo ng pagtatangkang palitan
ang isang nakasulat na mensahe sa
isang wika ng gayon ding mensahe
sa ibang wika.
4. Translation is reproducing in the receptor
language a text which communicates the
same message as the source language but
using the natural grammatical and lexical
choices of the receptor language.
(Mildred Larson, 1984)

Ang pagsasaling ay muling paglalahad

sa tumanggap na wika ng tekstong
naghahatid ng mensaheng katulad ng sa
simulaang wika ngunit gumagamit ng piling
mga tuntuning panggramatika at mga salita
ng tumatanggap na wika.
5. Translation is a
communicative process which
takes place within a social
context. (B.Hatim and I. Mason,
1990)

Ang pagsasalin ay isang

prosesong komunikatibo na
nagaganap sa loob ng isang
kontekstong panlipunan.
-Maliwanag na may 2 wikang
kasangkot sa pagsasalin ang SL at TL

-Nagkaisa sina Nida, Savory,

Newmark, at Larson sa mga
sinundang sipi na hinuhuli ng tagasalin
para ilipat sa tumatanggap ng wika ang
“mensahe” mula sa simulaang wika.
-Masalimuot ang pagsasalin
sapagkat may iba’t ibang antas ang
mga wika, sang-ayon sa bilang ng mga
salita para itumbas sa mga realidad ng
buhay at mundo ng tao.
- wika nina Biguenet at Rainer Schulte
na pagsusuri at pagtuklas sa mga
“hangganan ng salita” Dapat limiing
mabuti ng tagasalin ang sitwasyon ng
bawat salita sa teksto at ang gamit nito
bago ihanap ng katumbas.

Halimbawa- Sanga ng kahoy at

Sangay ng Bangko

a. Branch
b. Limb
c. Bough
-Sa Ingles, ang sadness, loneliness,
aguish, at mourning ay pawang tungkol
sa kalungkutan.

- Sa tagalog kalungkutan,
pangungulila, pighati, at dalamhati

- Sa pagsasalin hindi pagtatapat-tapat

lamang ng salita at salita ng dalawang
wika. Bukod sa bokabularyo, kailangang
isalin ang balangkas ng isang parirala, o
ng isang sugnay, o ng isang
pangungusap. Ayon kay Nida,
“pinakamalapit na natural na katumbas
ng SL.”
 Halimbawa:

take a deep breath

• huminga ng malalim

close (one’s) eyes

• magsara ng mata
• pumikit
 - Sa Espanyol,laging nasa hulihan
ng pangngalan ang pang-uri nito.

bella hermosa
noche oscura

- Sa Ingles naman nasa unahan

ng pangngalan ang panaguri.

beautiful woman
dark night
 Sa Filipino higit na
fleksible,hindi nasisira nasisira
kahit nasa unahan onasa
hulihan ng pangngalan ang
panuring nito

Hal.

Dalagang maganda.
Magandang dalaga.

Gabing madilim.
Madilim na gabi.
 - May kaayusan din ang mga
bahagi ng pangungusap sa
Filipino na iba sa orden ng
pangungusap sa Ingles. Kahit
tama at nauunawaan, malimit na
lumitaw na di-natural ang
pangungusap na isunod sa
kaayusang Ingles.
Hal:
I Love You

Iniibig ko ikaw
Ako’y umiibig sa iyo
Iniibig kita
 - Ang kaibahan ng sintaks
ngIngles at Filipino ay higit
malilinawan sa sumusunod na mga
tumbasang pangungusap.

It is raining.
Umuulan.(sa halip na; May ulan)

The wind is blowing.

Humahangin. ( sa halip na:
Humihihip ang hangin)

The Child is crying.

Umiiyak ang bata. (sa halip na: Ang
bata ay umiiyak)
 -Lalong nalilitis ang
kaangkupan ng salin kapag
idyomatikong pahayag ang
nasasangkot.

Hal.
Lend a hand

Pahiramin mo ng kamay-
literal (di pwede)

Tumulong ka- mas angkop

na salin ayon kay Savory.
-You can count on him.

Maisasama mo siya sa bilang.

Maibi-bilang mo siya.

Tandaan na ang “bilang” o

“maibibilang” ay may gamit na
idyomatiko at tumutukoy sa
pagiging responsable.

“Maaasahan mo siya” o
“Hindi ka mabibigo sa kanya”.
-May pagkakataon na kailangan
ang tinatawag na “malayang
salin” Totoong nakatuon lamang
ang pansin ng tagasalin sa
pagkatas at pagpapaunawa ng
isinasalin. Malimit na nililimot ng
malayang salin ang pinakamalapit
na tumbasan at ang pinananaig
ay ang layuning maintindihan ng
mambabasa sa ibang wika at
ibang panahon ang ibig sabihin
( ang “mensahe” o “kaisipan”)
ng orihinal
Halimbawa:

Love looks through a telescope,

envy through a microscope.

Maluwag na salin
Ang pag-big ay tumitingin sa
teleskopyo, ang inggit ay sa
mikroskopyo.

Malayang salin
Masaklaw tumingin ang pag-ibig,
makitid ang inggit.
INTENSYON
AT
KONTEKSTO
 -Sa pagsasalin ng tula,
ang malayang salin ay
nahahawig sa tinatawag na
imitations ni Robert Lowell.

-Hindi tulad ng
karaniwang salin ang
kaniyang salin ang
kaniyang mga nilikhang
taludturan.
 -Tila muling pagsulat sa
kanyang pinagbatayang
mga orihinal. Muli niyang
isinatula ang kaniyang mga
orihinal at inisip kung
paanong ang kaniyang mga
makata ay tutula sa
panahong ito sa Estados
Unidos.
 -Ginamitan ni Lowell ng mga orihinal
ng tinatawag na lisensiyang
pangmakata. May mga ibinawas na
taludtod, ginalaw na mga taludtod at
saknong, pinalitang imahe, binagong
sukat, at iba pang “pakikialam
pangmakata.”

-hindi naging libro ng mga salin

kundi isang “koleksyon ng mga bagong
tula ni Robert Lowell, batay sa obra ng
mga makatang Europeo.”
-Ayon kina B. Hatim at I.
Mason(depinisyon #5) nagaganap ang
pagsasalin sa loob ng isang
“kontekstong panlipunan”

- “Ang pagsasalita ng isang wika

ay hindi maihihiwalay sa “daigdig at sa
kultura”(Franz Fanon)

-Kaya ang wika ay hindi

maihihiwalay sa “daigdig” at sa
“kultura” na pinag-ugatan nito at
nagbibigay buhay dito.
-Mahalagang isaisip lagi ng
tagasalin ang “kontekstong
panlipunan” (“daigdig at kultura”)
ng tekstong isasalin niya upang
patuloy itong mapatibok sa wikang
pagsasalinan.

-Kailangan gumawa ng landas

ang tagasalin para mapadaloy ang
daigdig at kulturang nagsilang sa
inililipat na salita. Ito ang malaking
kabuluhan ng pagsasalin
Ibang Kultura, Ibang Wika.

-Malaking bagahe ang

“konteksto” para sa tagasalin.
Tulad ng wika, may iba’t ibang
katangian ang mga kultura’t
lipunan.

-Kailangan hiramin natin ang

ibang salita tulad ng sumusunod:
Hotdog, pizza, hamburger,
spaghetti.

- Mayaman ang karanasan ng

Filipino sa rice lamang sa Ingles.
1. I plant some rice.
Nagtatanim ako ng palay.

2. I cook some rice.

Nagluto ako ng bigas.
( mas idyomayiko: Nagsaing ako.)

3. I eat some rice.

Kumain ako ng kanin.

Ang cooked rice ay marami pang

masalimuot na katawagan: bahaw,
lugaw, sinangag, tsampurado,
ginataan, suman.
Ibang Kultura,
Ibang Wika
Ang wikang Filipino, tulad ng
alinmang wika sa daigdig, ay may
sinilangang lugar. Sa lugar na ito,
gumamit ang mga tao ng wikang
magbubuklod sa kanila. Sa wikang
ito naipahayag ang nabuo nilang
karunungan, paniniwala, sining,
batas, kaugalian, pagpapahalaga, at
iba pang kaangkinang panlipunan.
Ang mga ito, na kultura sa kabuuan,
ay nagpasalin-salin sa bawat
henerasyon sa pamamagitan din ng
wikang yaon..
. Sa patuloy na pag-unlad ng wika, sa
patuloy na pagyabong nito, bunga ng
pakikisalamuha ng mga katutubo sa mga
dayuhan-mananakop o kaibigan na may
naiibang kultura - ang wikang ginagamit na
kasangkapan sa pakikipamuhay ay
yumaman sa salita. May mga salitang hiram
at ligaw na ganap nang inangkin. Sa
paggamit sa mga katawagang ito sa mga
pahayag na may kayarian o kaanyuang
katutubo, kasama ang mga likas na
katawagan, ang mga inangking salita ay
nagkaroon narin ng katangiang Pilipino,
nagkaroon ng kulay at karakter na Pilipino,
at naging kasangkapan na sa
pagpapahayag ng kulturang Pilipino.
TUNGKULIN
NG
TAGASALIN
Trabaho ng tagasalin ay
ungkatin ang pinagmulan nito sa
Kanluran. Sa Ingles, translation
ito mula sa Latin na translatio.

Ayon sa saliksik ni Willis

Barnstone(1993), ugat nitoy
nasa Griyego: MƐƬɑΦopα na
kung baybayin sa alpabetong
Romano ay Metafora.
 Tatlong kahulugan ng
Metafora

1.Metapora o paraan ng
paghahambing sa malikhaing
wika.

2. Transportasyon o sasakyan
para ilipat ang isang bagay.

3. Translatio, o pagsasalin
 Proseso ng pagsasalin ayon sa
pagpapaliwanag ni Mildred L.
Larson

Simulaang Tunguhang
Lingguwahe Lingguwahe

Tekstong
Isasalin Pagsalin

Tuklasin
Muling Ipahayag
Ang kahulugan
Ang kahulugan

Tuklasin
Ang
kahulug
an
Anyo at
Nilalaman
 Anyo at nilalaman.

Kahit natuklasan nang husto ang

kahulugan sa tektong isasalin, kasunod
na tungkulin ng tagasalin ang
paghahanap ng tumpak na anyo upang
muli itong ipahayag sa tunguhing
lengguwahe.

Hal. “Malaking bahagi ng lupain sa

Pampanga ang dating taniman ng
bigas at asukal”.
“A big portion of land in
Pampanga use to be planted with
rice and sugar”.
Ilan sa magkakatunggaling
pananaw sa pagsasalin:

1.Dapat maging himig

orihinal ang salin.
2.Dapat maging himig salin
ang salin.
3.Dapat manatili o
pangibabawin sa salin ang
istilo ng awtor.
4. Dapat taglayin ng salin ang istilo
ng tagapagsaling-wika

5.Dapat taglayin ng salin ang

katumbas na diwa ng akda sa
orihinal.

6. Dapat manatili sa salin ang

himig kapanahon ng awtor sa
orihinal.

7. Dapat maging himig-kapanahon

ng tagapagsalin ang istilo at himig
ng akdang isinalin
8. Maaaring bawasan, dagdagan
o baguhin ang diwa ng isang
akda sa salin.

9. Hindi maaaring baguhin,

dagdagan o bawasan.

10.Dapat manatili ang anyo ng

orihinal na akda sa salin.
Pagtanggap ng
babasa, Tunguhang
lenggwahe, Kultura,
Tradisyon, Kalagayan
Sapat na kaalaman sa
paksang isasalin.Sapat na
kaalaman sa kultura ng
dalawang bansang kaugnay
sa pagsasalin.Tandaan na
ang wika ng isang bansa ay
laging nakabuhol sa kanyang
kultura.Kung ano ang mga
kahulugang sangkot sa
kahulugan ng mga salita
Hal. Ingles Filipino
Rice Rice
1. He plants rice: (palay) 1.
Nagtatanim siya ng palay
2. He cooks rice: (bigas) 2.
Nagluluto siya ng bigas
3. He eats some rice: (kanin)
3. Nagluto siya ng kanin
4. Kumain siya ng bahaw
5. Nagluto si nanay ng
malagkit
Sapat na kakayahan sa
pampanitikang paraan ng
pagpapahayag.
Malaking tulong para masapol
ang konseptong napapaloob
Nagkakaroon ng iba’t ibang
paraan ng pagsasalin ng
parirala, pangungusap,
talataan, idyoma at tula.
"Panahon ng Awtor" laban sa
"Panahon ng Tagapagsalin"
Impleksiyon ng pandiwa-natapos na ba ang kilos,
ipinagpapatuloy pa o binabalak pa lang gawin
ang aksiyon.
> Kapag naman idyomatik ang salin, nagiging
himig-orihinal na rin ito sapagkat hindi na halos
napapansin ng mambabasa na ang kanyang
binabasa ay una palang sinulat sa ibang wika
"Estilo ng Awtor" laban sa "Estilo ng
Tagapagsalin"
Bawat wika ay may kanya-kanyang natatanging
kakanyahan
Bigyan ng pagpapahalaga ang uri ng Filipino sa
kasalukuyang sinasalita ng bayan
Nagkakaroon lamang ng tiyak na kahulugan ang
isang salita kapag ito'y naging bahagi ng
pangungusap
Matpipid: "Pabalikin ang mga bata sa kanilang
upuan."
Simulain ng Pagsasaling wika
Bawat wika ay nakaugat sa kulktura ng mga
taong likas na gumagamit nito
Ang isang salin, upang maituring na mabuting
salin, ay kailangang tanggapin ng pinag-
uukulang pangkat na gagamit nito
Ang Salitang "bata", halimbawa ay may
kahulugang sentral -'child'- subalit ito'y
nagkakaroon ng iba't ibang kahulugan ayon sa
gustong ipakahulugan ng nagsasalita.
Binanggit ni Savory si Lord Woodhouselee,
isang kilalang pilosoper at manunulat, nagsabi
diumano na di dapat bawasan, dagdagan o
palitan ng tagapagsalin ang anumang ideya sa
kanyang isinasalin sapagkat ang gayon ay hindi
magiging makatarungan sa awtor
" Maaring Baguhin" laban sa hindi Maaaring
Baguhin"
Halimbawa sa sistema ng
pagbilang:
Sa pag sasalin ay laging isa-isip ang
pagtitipid ng mga salita
Ang bilang ng mga salitang
nalilikha ng tao ay hindi sapat sa
dami ng kanyang nagiging
karanasan.
'Child'
'Young'
'protege'
'Mistres'
'Sweethearts'
Sapat na kaalaman sa dalawang wikang
kasangkot sa pagsasalin.
a) Sapat na kaalaman sa gramatika ng
dalawang wikang kasangkot sa pagsasalin.
>Kailangang maunawaan ang bawat
himaymay ng kahulugan sa salita, gamit ang
anyo ng mga pananalitang karaniwang
ginagamit ng nakararami.
> Pag-isipan at suriin ang angkop na salitang
gagamitin sa salin
>Kung may alinlangan sa kahulugan
gumamit ng diksyunaryo kung kinakailangan
4. "Salita" Laban sa "Diwa"
Ingles Filino Cebuano Ilocano
 Maraming
Salamat po!...

Diyos Mabalos!..