Professional Documents
Culture Documents
جزوه محاسبه انتگرال
جزوه محاسبه انتگرال
1.
ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺣﻞ اﻧﺘﮕﺮال ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺗﺎﺑﻊ و ﻣﺸﺘﻖ آن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ،از روش ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد.
ﻣﺜﺎل .
= sin = cos = cos ln , ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ:
2
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﻣﺜﺎل.
.
ﻣﺜﺎل.
ﻣﺜﺎل.
ﻣﺜﺎل.
3
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﻣﺜﺎل.
cos ,
.
ﻣﺜﺎل.
.
را ﻗﺴﻤﺘﻲ را ﺗﺎﺑﻌﻲ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻣﺸﺘﻖ ﮔﻴﺮي ﺳﺎده ﺗﺮ ﺷﻮد و دﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﻧﻜﺘﻪ .ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب و
ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺘﮕﺮاﻟﺶ ﺳﺎده ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻪ ﻣﺜﺎل ﺑﻌﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ.
ﻣﺜﺎل.
4
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﻣﺜﺎل.
ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﺎ ﻳﻚ ﺑﺎر اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺟﺰ ﺑﻪ ﺟﺰ ،اﻧﺘﮕﺮاﻟﻲ دﻳﮕﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﺒﻴﻪ اﻧﺘﮕﺮال اوﻟﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .ﺑﺮاي ﺣﻞ
اﻳﻦ ﻧﻮع اﻧﺘﮕﺮال ﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ دو ﺑﺎر از روش ﺟﺰ ﺑﻪ ﺟﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد .ﻣﺜﺎل زﻳﺮ را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ.
ﻣﺜﺎل.
دوﺑﺎره ﺑﺎﻳﺪ از ﺟﺰ ﺑﻪ ﺟﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﻢ. 3 اﻛﻨﻮن ﺑﺮاي ﺣﻞ اﻧﺘﮕﺮال
در ﻧﺘﻴﺠﻪ:
در زﻳﺮ روش ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺘﮕﺮال ﺟﺰ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﺪول ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﺜﺎل ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ.
وﻣﺸﺘﻘﺎﺗﺶ واﻧﺘﮕﺮال ﻫﺎﻳﺶ
2 2
2
2 e
0
6
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﻣﺜﺎل.
1
2 1
1 1 2
3 5
.
ﻣﺜﺎل.
1 2
ﻧﻜﺘﻪ .اﮔﺮ ﺣﺎﺻﻠﻀﺮﺑﻲ از ﺗﻮانﻫﺎي زوج ﺳﻴﻨﻮس و ﻛﺴﻴﻨﻮس داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ،آﻧﻬﺎ را ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻓﺮم ﻓﻮق ﻣﻲﻧﻤﺎﺋﻴﻢ.
ﻣﺜﺎل.
1
7
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ روش ﺑﺎﻻ ﺣﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺣﺎل اﻧﺘﮕﺮال ﻫﺎي ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه ﺗﻮان ﻫﺎي زوﺟﻲ از
ﻣﺜﺎل.
√2
√2 2 √2 2
.
0
اﻳﺰاك ﺑﺎرون ﻣﻌﻠﻢ آﻳﺰاك ﻧﻴﻮﺗﻦ در داﻧﺸﮕﺎه ﻛﻤﺒﺮﻳﺞ ،ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ روش واﺿﺢ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺘﮕﺮال ﺳﻜﺎﻧﺖ را در ﻛﺘﺎب ﺧﻮد ﺑﻪ
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ
|ln |
8
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
و اﻧﺘﮕﺮالﻫﺎي
nزوج ﺑﺎﺷﺪ. از ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ .ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ 2 ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺘﮕﺮال ﺗﻮان ﻫﺎي زوج secو
ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ. از ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ و در ﻣﻮرد در ﻣﻮرد secاز ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ
sec
1 1
ﻣﺜﺎل.
t .
از روش ﺟﺰ ﺑﻪ ﺟﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮد. و ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺘﮕﺮال ﺗﻮان ﻫﺎي ﻓﺮد
9
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
2
2 1
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ
1 2
ﺑﺮاي ﺣﻞ اﻳﻦ اﻧﺘﮕﺮال
روش ﻓﻮق را ﺗﻜﺮار ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ
ﻣﺜﺎل.
1
و و
ﺑﺎ اﻳﻦ اﻧﺘﮕﺮالﻫﺎ در ﻣﻮارد ،ﺟﺮﻳﺎن ﻣﺘﻨﺎوب ،ﻣﺴﺎﺋﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺮﻣﺎ ،ﺧﻤﺶ ﺗﻴﺮﻫﺎ ،ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺗﻨﺶ ﻛﺎﺑﻠﻬﺎ در ﭘﻠﻬﺎي ﻣﻌﻠﻖ و
ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻋﻠﻮم و رﻳﺎﺿﻴﺎت ﻛﻪ در آﻧﻬﺎ از ﺳﺮﻳﻬﺎي ﻣﺜﻠﺜﺎﺗﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد ،ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ.
10
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﺑﺮاي ﺣﻞ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮان دوﺑﺎر از روش ﺟﺰء ﺑﻪ ﺟﺰء اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد .وﻟﻲ روش ﺳﺎدهﺗﺮ اﺳﺘﻔﺎده از اﺗﺤﺎدﻫﺎي زﻳﺮ اﺳﺖ.
cos cos
sin sin
cos cos
ﻣﺜﺎل.
sin 2 8 .
و اﻧﺘﮕﺮالﻫﺎي
. 1
دوﺑﺎره از ﻫﻤﻴﻦ روش اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ .ﺑﺎ اداﻣﻪ اﻳﻦ روﻧﺪ ،ﻫﺮ ﺑﺎر ﺗﻮان اﻧﺘﮕﺮاﻟﺪه اﻛﻨﻮن ﺑﺮاي ﺣﻞ
ﻛﻤﺘﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻮان ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﺑﺮﺳﺪ ﻛﻪ اﻧﺘﮕﺮال آن ﻫﺎ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻣﺜﺎل زﻳﺮ را ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ.
11
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﻣﺜﺎل.
1
1
c.
1
ﻣﺜﺎل.
. 1
.
12
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
.
. .
. .
1
ﻣﺜﺎل.
1
1 1
.
8 6
ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ راه ﺣﻞ آن ﻗﺒﻼً ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻌﺪ از ﺗﻮان رﺳﺎﻧﺪن ،اﻧﺘﮕﺮال ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻮان زوج ﻳﺎ ﻓﺮد
13
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
اﻧﺘﮕﺮالﻫﺎي ﺑﻪ ﻓﺮم
. 2 ﻓﺮد ﺑﺎﺷﺪ .ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ 1 ﻳﺎ اﻟﻒ( ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻲ از
1 1
14
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﻣﺜﺎل.
. .
2 2
1
,
1 1
ﻣﺜﺎل.
. .
√ √ √ √
15
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﻣﻌﻜﻮسﭘﺬﻳﺮ و ، ﺑﺮاي اﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﭘﺲ از ﺣﻞ اﻧﺘﮕﺮال ،ﻣﻘﺪار اوﻟﻴﻪ را ﺑﻪ ﺟﺎي tﻗﺮار دﻫﻴﻢ ،ﺑﺎﻳﺪ
ﺑﺎﺷﻨﺪ ،ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ.
2 2
0 , ﺑﻪ ازاي
√ | | 2 2
√
|ln | ln .
ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮ داده ﺷﺪه ،ﻣﺜﻠﺜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ روﺑﺮو ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﺜﻠﺚ ﻣﺮﺟﻊ دارﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آن ﻣﻲ ﺗﻮان
ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در ﺟﻮاب را ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮد.
t
a
16
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﻣﺜﺎل.
9 9
√
.
3 x
√
t
9 − x2
ﺑﺎ ﺗﺒﺪﻳﻼت ﻓﻮق ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ. √, ﻧﻜﺘﻪ .اﻧﺘﮕﺮال ﻫﺎي ﺑﻪ ﻓﺮم
درآورد و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﺮﺑﻊ ﻛﺎﻣﻞ ﻛﺮدن ﻣﻲﺗﻮان ﺳﻪ ﺟﻤﻠﻪاي
اﺳﺘﻔﺎده از ﺟﺎﻧﺸﺎﻧﻲﻫﺎي ﻣﺜﻠﺜﺎﺗﻲ آن را ﺣﻞ ﻛﺮد.
17
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
ﻣﺜﺎل.
√ √
ﻣﺜﺎل.
√ √
I
I
√ √
ﺻﻮرت ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻴﻢ و ﺳﭙﺲ ﺿﺮاﻳﺐ را ﻃﻮري در ﺑﺮاي ﺣﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع اﻧﺘﮕﺮالﻫﺎ اﺑﺘﺪا ﻣﺸﺘﻖ ﻣﺨﺮج را ﺑﻪ ﺟﺎي
ﺻﻮرت ﻛﺴﺮ ﺟﺪﻳﺪ اﺻﻼح ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺴﺎوي ﻛﺴﺮ اوﻟﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
18
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا
روش ﻫﺎي اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻴﺮي
2
2 2
2
2 2
I II
ﻣﺨﺮج ( ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﻞ اﺳﺖ .اﻧﺘﮕﺮال IIﻧﻴﺰ ﺑﻪ روش ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در )*( ﺣﻞ ﻣﻲﺷﻮد. اﻧﺘﮕﺮال Iﺑﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮ )
ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﻢ و از اﻧﺘﮕﺮال ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورﻳﻢ .ﺑﻘﻴﻪ راه ﺣﻞ ﻣﺸﺎﺑﻪ اﻧﺘﮕﺮال ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻧﻮع اﻧﺘﮕﺮال ﻫﺎ ،از ﺿﺮﻳﺐ
در )*( اﺳﺖ.
1 1
√ √ √
2 4
– ﻓﺎﻛﺘﻮر ﮔﺮﻓﺘﻪ و از رادﻳﻜﺎل ﺑﻴﺮون ﻣﻲآورﻳﻢ .ﺑﻘﻴﻪ راه ﺣﻞ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎﻻﺳﺖ. ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺎﺷﺪ ،از ﻧﻜﺘﻪ :اﮔﺮ
را در ﺻﻮرت ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻳﻢ و ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺿﺮاﻳﺐ ﺻﻮرت ﻛﺴﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺒﻞ ،اﺑﺘﺪا ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻣﺸﺘﻖ
را ﻣﺴﺎوي ﺑﺎ ﺻﻮرت ﻛﺴﺮ اوﻟﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ .ﺳﭙﺲ اﻧﺘﮕﺮال ﺑﻪ دو اﻧﺘﮕﺮال ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺣﻞ آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﻗﺒﻞ
اﺳﺖ.
ﻧﻜﺘﻪ .در اﻧﺘﮕﺮالﮔﻴﺮي از ﺗﻮاﺑﻊ ﻛﺴﺮي ،ﻫﺮﮔﺎه درﺟﻪ ﺻﻮرت از ﻣﺨﺮج ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺻﻮرت را ﺑﻪ ﻣﺨﺮج ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ.
19
www.riazisara.ir داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا