Professional Documents
Culture Documents
10 Fonksiyonel Okluzal Morfoloji Teknikleri
10 Fonksiyonel Okluzal Morfoloji Teknikleri
MORFOLOJİ
Bukkooklüzal
kenar çizgisi
Palatino oklüzal
kenar çizgisi
a-Normal morfolojiye sahip doğal diş arkında Küçükazı ve büyükazı dişlerinin bukko
oklüzal ve linguooklüzal kenar sırtları boyanarak belirlenir.
b-İşlem yapılacak arkdaki küçükazı dişlerinin fonksiyonel tüberkülleri bukkolingual
hattın 1/3 bölgesinde, fonksiyona girmeyen tüberkülleri 1/6 bölgesinde işaretlenir.
c- Alt küçükazı dişlerinin fonksiyona girmeyen lingual tüberkülleri bukkal yüzlerinin en
çıkıntılı noktası ile karşı arkdaki 2.Büyükazı dişinin distobukkal tüberkül tepesini
birleştiren doğru üzerinde konumlanır.
d- Alt 1.Büyükazı dişlerinin fonksiyona girmeyen mesiolingual tüberkülü bu dişin
fonksiyonel distal tüberkülü ile arkın karşı yarısındaki doğal alt 1.küçükazı dişinin bukkal
tüberkülünü birleştiren doğru üzerinde konumlanır.
e-Alt büyük azı dişlerinde mesiolingual, distolingual ve distobukkal (orta) tüberkül
tepelerini birleştirerek oluşturulan üçgen santral fossayı belirler. Bu bölgeye, üst 1.
büyük azı dişinin mesiopalatinal fonksiyonel tüberkülü yerleşir, bu ilişki "Oklüzyon
Anahtarı" olarak tanımlanır.
FONKSİYONEL OKLÜZAL MORFOLOJİNİN
UYGULAMA TEKNİKLERİ
Oklüzal elemanların kayıtsal ve kuramsal olarak belirlenmesinden
sonra fonksiyonel mumlama tekniklerine başlanabilir.
Fonksiyonel oklüzal morfoloji; mandibula sentrik konumda iken
dişlerin karşılıklı iki temel ilişki türüne göre şekillendirilir;
1-TÜBERKÜL KENAR SIRTI İLİŞKİSİ
– TÜBERKÜL MARGİNAL SIRT İLİŞKİSİ
– FİZYOLOJİK OKLÜZAL İLİŞKİ
– BİR DİŞE İKİ DİŞ İLİŞKİSİ
2-TÜBERKÜL FOSSA İLİŞKİSİ
– NEUTRAL İLİŞKİ
– PROTETİK OKLÜZAL İLİŞKİ
– BİR DİŞE BİR DİŞ İLİŞKİSİ
TÜBERKÜL KENAR SIRTI İLİŞKİSİ
Bir dişin fonksiyonel tüberkülünün karşıt iki dişin kenar sırtları ya
da oklüzal fossaları ile temasta olma durumu.
Alt orta kesici ve üst 3. büyük azı dışında tüm dişler karşıtları ile
bir dişe iki diş ilişkisindedirler.
Tüberkül kenar sırtı ilişkisi doğal dentisyonda % 95 oranında
görülen oklüzal ilişki türüdür, bu nedenle "Fizyolojik Oklüzal
İlişki" olarak da tanımlanır.
Tüberkül kenar sırtı ilişkisinde çiğneme kuvvetlerinin tümü dişin
uzun eksenine paralel (vertikal) olarak yönelemediğinden
fonksiyona bağlı olarak dişlerde yer değişimi ve gıda birikimi
görülebilir. Bu özelliği dikkate alınarak tüberkül kenar sırtı
ilişkisinin bir ya da birkaç dişi ilgilendiren lokal protetik
rehabilitasyon çalışmalarında uygulanması önerilmektedir .
1- Üst dişlerin fonksiyonel palatinal tüberküllerinin karşıt alt
dişler ile temas şekilleri:
-Üst 1. Küçükazı dişinin palatinal tüberkülü, alt 1. Küçükazı dişinin
distal fossası ile,
-Üst 2. Küçükazı dişinin palatinal tüberkülü, alt 2. Küçükazı dişinin
distal fossası ile,
-Üst 1. Büyükazı dişinin mesiopalatinal tüberkülü, alt 1. Büyük azı
dişinin Santral Fossası ile,
-Üst 1. Büyükazı dişinin distopalatinal tüberkülü alt 2 Büyük azı
dişinin mesial oklüzal kenar sırtı ve alt 1. Büyükazı dişinin distal
oklüzal kenar sırtı ile,
-Üst 2. Büyükazı dişinin mesiopalatinal tüberkülü, alt 2. Büyük azı
dişinin Santral Fossası ile,
-Üst 2. Büyükazı dişinin distopalatinal tüberkülü, alt 2. Büyük azı
dişinin distooklüzal kenar sırtı ve alt 3. Büyükazı dişinin Mesiook-
lüzal kenar sırtları ile temastadır
2- Alt dişlerin fonksiyonel bukkal tüberküllerinin karşıt üst dişler ile
temas şekilleri:
-Alt 1. Küçükazı dişinin bukkal tüberkülü, üst kanin dişinin distoinsizal kenarı
ve üst 1. Küçükazı dişinin mesial kenar sırtı ile,
-Alt 2. Küçükazı dişinin bukkal tüberkülü, üst 1. Küçükazı dişinin distooklüzal
kenar sırtı ve üst 2. Küçükazı dişinin mesiooklüzal kenar sırtı ile,
-Alt 1. Büyükazı dişinin mesiobukkal tüberkülü, üst 2. Küçük azı dişinin
distooklüzal kenar sırtı ve üst 1. Büyükazı dişinin mesiooklüzal kenar sırtları
ile,
-Alt 1. Büyükazı dişinin distobukkal (orta) tüberkülü, üst 1. Büyükazı dişinin
santral fossası ile,
-Alt 1. Büyükazı dişinin distal tüberkülü, üst 1. Büyükazı dişinin distal fossası
ile (Tüberkül kenar sırtı ilişkisinde fonksiyon dışı olarak da kabul edilmektedir).
-Alt 2. Büyükazı dişinin mesiobukkal tüberkülü, üst 1. Büyükazı dişinin
distooklüzal kenar sırtı ve üst 2. Büyükazı dişinin mesiooklüzal kenar sırtları
ile,
-Alt 2. Büyükazı dişinin distobukal tüberkülü, üst 2. Büyükazı dişinin santral
fossası ile temastadır
5 6 7
4
3
TÜBERKÜL
2
KENAR SIRTI
İLİŞKİSİNDE
ÜST
1
ALT DİŞ
FONKSİYONEL
TÜBERKÜLLERİN
1
ÜST
DİŞLERLE
ALT
2 İLİŞKİLERİ
4
5 6 7
6 7
5
4
TÜBERKÜL
2
KENAR SIRTI
İLİŞKİSİNDE
1 ÜST
ÜST DİŞ
FONKSİYONEL
TÜBERKÜLLERİN
1
ALT
DİŞLERLE
ALT
2 İLİŞKİLERİ
4
5 6 7
TÜBERKÜL FOSSA İLİŞKİSİ
Bir dişin fonksiyonel tüberkülünün karşıt bir dişin fossası ile temasta
olduğu oklüzal ilişki türüdür.
Bu tür ilişkide tüberküller karşı dişlerin fossaları ile "Tüberkül tepesi -
Fossa", "Tüberkül yüzeyi - Fossa" ve "Tüberkülün Forsaya üç
noktada teması" şeklinde ilişkide olabilir, bunlar içinde normal
morfolojiye en uygun ilişki türü, tüberküllerin karşıt fossalara üç nokta
halinde temas durumudur. Bu tür ilişkide tüberkül tepesi karşıt fossa
ile temasta değildir, fonksiyonel tüberkülün karşıt fossaya saç ayağı
benzeri üç noktada desteği vardır.
A B
1- Üst dişlerin fonksiyonel palatinal tüberküllerinin alt
dişlerin fossaları ile ilişkileri:
- Üst 1. Küçükazı dişinin palatinal tüberkülü, alt 1. Küçükazı
dişinin distal fossası ile,
- Üst 2. Küçükazı dişinin palatinal tüberkülü, alt 2. Küçükazı
dişinin distal fossası ile,
- Üst 1. Büyükazı dişinin mesiopalatinal tüberkülü, alt
1. Büyükazı dişinin santral fossası ile,
- Üst 1. Büyükazı dişinin distopalatinal tüberkülü, alt 1. Büyük azı
dişinin distal fossası ile,
- Üst 2. Büyükazı dişinin mesiopalatinal tüberkülü, alt 2. Büyük
azı dişinin santral fossası ile,
- Üst 2. Büyükazı dişinin distopalatinal tüberkülü, alt 2. Büyük azı
dişinin distal fossası ile temastadır
2 - Alt dişlerin fonksiyonel bukkal tüberküllerinin üst
dişlerin fossaları ile ilişkileri:
- Alt 1. Küçükazı dişinin bukkal tüberkülü, üst 1. Küçükazı dişinin
mesial fossası ile,
- Alt 2. Küçükazı dişinin bukkal tüberkülü, üst 2. Küçükazı dişinin
mesial fossası ile,
- Alt 1. Büyükazı dişinin mesiobukkal tüberkülü, üst 1. Büyük azı
dişinin mesial fossası ile,
- Alt 1. Büyükazı dişinin distobukkal tüberkülü, üst 1. Büyükazı
dişinin santral fossası ile,
- Alt 1. Büyükazı dişinin distal tüberkülü, üst 1. Büyükazı dişinin
distal fossası ile,
- Alt 2. Büyükazı dişinin mesiobukkal tüberkülü, üst 2. Büyük
azı dişinin mesial fossası ile,
- Alt 2. Büyükazı dişinin distobukkal tüberkülü, üst 2. Büyükazı
dişinin santral fossası ile temas eder
TÜBERKÜL FOSSA İLİŞKİSİ
4
3
TÜBERKÜL
2
FOSSA
İLİŞKİSİNDE
ÜST
1
ALT DİŞ
FONKSİYONEL
TÜBERKÜLLERİN
1 ÜST
DİŞLERLE
ALT
2 İLİŞKİLERİ
4
5 6 7
5 6 7
4
3
TÜBERKÜL
2
FOSSA
İLİŞKİSİNDE
ÜST
1
ÜST DİŞ
FONKSİYONEL
TÜBERKÜLLERİN
1 ALT
DİŞLERLE
ALT
2 İLİŞKİLERİ
4
5 6 7
Fonksiyonel oklüzal morfolojinin ideal
şekillendirilmesi için geçerli kurallar
1- Kişiye özel oklüzyon türünü önceden belirleyerek fonksiyonel oklüzal
morfoloji tekniği buna göre seçmek,
2- Kişinin alışkanlıkları, stomatognatik sistem elemanlarının yapısı göz
önüne alınarak, fizyolojik yapıya ve fonksiyona uyumlu modifikasyonlar
yapabilmek,
3- Diş kontaktlarını; pozisyonlarına uygun olarak üç nokta teması şeklinde
hazırlamak,
4- Fonksiyonun ideal olarak sağlanmasının estetikten daha önemli
olduğunu kavrayarak, tüberküllerin yapı ve uyumunda başarılı olmak,
5- Fonksiyonel kuvvetlerin vertikal yönlenmesini sağlayacak metotları
tercih etmek,
6- Sentrikte maksimum kontakt temasını sağlamak,
7- Bir kaç dişi ilgilendiren lokal şekillendirmelerde; tüberkül kenar sırtı,
fazla diş eksikliklerinde; tüberkül fossa tekniğini kullanmak,
8- Hasta, hekim, teknik eleman ile kullanılan materyal ve metodun;
fizyolojik, mekanik, hijyenik ve estetik uyumunu sağlamak.
UYGULAMA MATERYALİ
MAKSİLLA
MANDİBULA
MAKSİLLA
MANDİBULA
MAKSİLLA
MANDİBULA
MAKSİLLA
MANDİBULA
MAKSİLLA
MANDİBULA
MAKSİLLA
TÜBERKÜL – FOSSA
İLİŞKİSİNDE FONKSİYONEL
OKLÜZAL MORFOLOJİ
TÜBERKÜL FOSSA İLİŞKİSİNE GÖRE FONKSİYONEL
OKLÜZAL MORFOLOJİ ETAPLARI
MAKSİLLA
MANDİBULA
MAKSİLLA
MANDİBULA
MAKSİLLA