Professional Documents
Culture Documents
2OUTLINE
2OUTLINE
Ekspresib
Nagagawa nitong makapagpahayag ng saloobin o
makapagpabago ng emosyon.
3. Direktib
Nagiging direktib ang wika kung hayagan o di hayagan
nitong napakikilong ang isang tao upang isagawa ang isang
bagay.
Dayalek na Heograpiko (batay sa espasyo) Nagmula sa salitang Griyego na “Homogenes”, mula “Hom” na
nangangahulugang kaangkan o kalahi at “Genos” na ang ibig
Dayalek na Tempora (batay sa panahon)
sabihin ay uri o klase.
Dayalek na Sosyal (batay sa katayuan)
Ang homogeneous ay iisang salita na may maraming kahulugan.
b. Sosyolek
1. Bayong –lalagyanan ng gamit (Tagalog)
Nabubuo ito batay sa dimensiyong sosyal. Bayong –ibon (Cebuano)
Tinatawag din itong sosyal o pamantayan na barayti ng wika 2. Langgam –isang insekto (Tagalog)
dahil nakabatay ito sa mga pangkat panlipunan. Langgam –isda (Illongo)
Nakabatay ang pagkakaibang ito sa katayuan o istatus ng isang Heterogeneous na Wika
gumagamit ng wika sa lipunang kanyang ginagalawan mahirap
man o mayaman; may pinag-aralan o walang pinag-aralan; ang Nag-iiba iba ayon sa lugar, grupo, at pangangailangan ng
kasarian. paggamit nito
Maaari ring may okupasyunal na rehistrong tinatawag na Di pormal
jargon. Ginagamit ng mga karaniwang tao
Nagkakaroon ng pagkakaiba-iba sa punto o tono ng pananalita
c. Idyolek ng tao
Indibidwal na istilo o pamamaraan ng paggamit ng wika. Mga Barayti ng Wika
d. Pidgin Nag-uugat ang mga ito sa pagkakaiba-iba ng mga indibidwal na
Tinatawag sa Ingles na “Nobody’s native language”. grupo, maging ng kani-kanilang tirahan, interes, gawain,
pinagaralan, at iba pa.
Nangyayari ito kapag ang dalawang tagapagsalita na dalawang
magkaibang wika ay nagtatangkang magkaroon ng Mayroon itong dalawang dimensiyon:
kumbersyong “Makeshift”. o Heograpikal
o Sosyal
e. Creole
Ang Pambansang Asemblea ay gagawa ng mga hakbang tungo Dito naganap sa unang pagkakataon na ang wikang Filipino ay
sa pagpapaunlad at pormal na adopsiyon ng isang panlahat na ginamit bilang wikang panturo sa buong kapuluan.
wikang pambansa na makikilalang Filipino.
Ikatlong Bilingguwalismo
Hangga’t walang ibang itinadhana ang batas, ang Ingles at
Pilipino ang dapat na mga wikang opisyal Ito ang pumalit sa unang multilingguwalismo na umiral lamang
ng 1 taon. Ipinatupad ito noong 1974. Ito ang nag-utos na
Patakarang Edukasyong Bilingguwal gamitin ang Ingles at Filipino
.
Nilagdaan noong Hunyo 19, 1974 ng Kagawaran ng Edukasyon Ito ang pinakamalaking programang bilingguwalismo
at Kultura sa pamamagitan ng Kautusang Pangkagawaran Blg. Sumaklaw ito sa lahat ng antas pang-akademiko
25 s. 1974
Umiral sa loob ng 1 dekada
Edukasyong Bilingguwal Naging batayan ng sunod na programang pangwika
Binibigyan ng katuturang magkahiwalay na paggamit ng
Pilipino at Ingles bilang mga panturo sa mga tiyak na Unang Multilingguwalismo
asignatura. Ito ang pumalit sa ikalawang bilingguwalismo na umiral
Dahilan ng Bilingguwalismo lamang ng 3 taon
1. Geographical Proximity Ipinatupad ito noong 1973
2. Pangangailangan
3. Historical Factors Ikalawang Multilingguwalismo
4. Migrasyon Ipinatupad sa panunungkulan ni Pangulong Corazon Aquino
5. Relihiyon
Pinagsamang unang multilingguwalismo at ikatlong
6. Public/International Relations
bilingguwalismo
Monolingguwalismong Ingles Pinagtibay ang wikang Filipino at Ingles
Ipinataw sa kabataang Pilipino noong 1901 ng mga Amerikano Kinilala ang unang wika bilang auxiliary sa pagtuturo
dahil ayaw nilang ipagpatuloy ang paggamit ng kabataan sa
wikang Espanol. Ikatlong Multilingguwalismo
Unang Bilingguwalismo Kasalukuyang pambansang patakarang pangwika
Si Jorge Bacobo ang Kalihim ng Institusyon noong 1939. Siya Ipinatupad noong 2009
ang nag-utos na maaaring gamitin ang unang wika bilang Nakabatay sa sistematikong pananaliksik sa
panturo sa unang baitang. multilingguwalismo
Ang wikang Ingles ay ang kauna-unahan nating Tinatawag din itong sistematikong multilingguwalismo
Wikang Opisyal, Bilingguwalismo at Multilingguwalismo Ito’y hindi nangangahulugan ng kahit na anong natatanging
Ano ang Wikang Opisyal? kapantayan ng ipinakikitang kakayahan o sa ano mang
natataging uri ng pakikipagusap.
Ang itinadhana ng batas na maging wika sa opisyal na Ayon kay Leonard Bloomfield, ang bilingguwalismo ay
talastasan ng pamahalaan pagkakaroon ng magkasintulad na gamit at control ng dalawang
Maaring gamitin sa anumang uri ng komunikasyon sa anumang magkaibang wika na ginagamit ng isang indibidwal.
sangay ng gobyerno Ayon kay Diebold, ito ay pangunahing mga yugto ng
Ayon sa Saligang Batas ng 1987, ang wikang Filipino at Ingles pagkakaroon ng kontak ng dalawang wika.
ang opisyal na wikang itinalaga para sa bansa.
Multilingguwalismo
Ayon sa Saligang Batas ng 1987, ang wikang Filipino at Ingles
ang opisyal na wikang itinalaga para sa bansa. Ang salitang ito ay dalawang pinaghalong salita. Ang una ay
Ito ay nagsisilbi bilang tulay sa pakikipag-ugnayan ng bansa sa “multi” na nangangahulugang marami. Ang “lingual” naman ay
mga mamamayan nito. tumutukoy sa pagsasalita.
Pwede itong tao o lugar. Ang isang tao halimbawa, ay
Paano nagkaroon ng Wikang Opisyal?
marunong magsalita ng tagalog, mandarin, English, French at
Batas Komonwelt Blg. 570 iba pa ay matatawag na siyang isang multilingguwal.
Ang wikang pambansa ay ipinahayag bilang opisyal na wika Executive Order No. 202
simula Hulyo 4, 1940
Noong 1969, ipinagtibay ni Pangulong Ferdinand E. Marcos
Ito ang pag-aantas sa lahat ng kagawaran, kawanihan,
Bumuo sa Presidential Commission to Survey Philippine
tanggapan at iba pang sangay ng pamahalaan
Education (PCSPE)
Bago ihayag ang wika bilang wikang opisyal, maraming
Presidential Commission to Survey Philippine Education (PCSPE)
pagaaral ang sinasagawa upang matukoy ang pinaka-karapat
dapat na wika para sa bansa Gumawa ng masusing pag-aaral sa pagpapabuti ng sistema ng
Tinitiyak ng gobyerno na tama ang pagpili ng wika para sa edukasyon
buong kapuluan Nakita nila na ang wika sa pagtuturo ay nangangailangan ng
atensyon
Saan ginagamit ang Wikang Opisyal?
Ang Pilipino ang pangunahing midyum sa elementarya, at ang
Ayon kay Virgillio Almario bernakular ay pantulong na wika sa unang dalawang taon sa
Ito ang wika sa opisyal na talastasan ng pamahalaan mga lugar na di-Tagalog
Komunikasyong pangkomunidad, mamamayan nito, mga Ang Pilipino at Ingles ang mga midyum sa sekundarya at
estado, at ng bansa tersyarya
Ito ay ang ipinakikitang kakayahan sa pakikipag-usap sa Binuo ng Pangulo ng Pilipinas ang Educational Development
Projects Implementing Task Force (EDPITAF) sa ilalim ng
pamamagitan ng dalawang wika
pamumuno ng Kagawaran ng Edukasyon.
Saligang Batas ng 1973 2. Ilokano
Ang Batasang Pambansa ay dapat magsagawa ng mga 3. Cebuano
hakbang tungo sa paglinang at pormal na adapsyon ng Wikang 4. Sambal
Pambansa na tatawaging Filipino. 5. Yakan
1987 6. Waray
Pinalabas ni Lourdes Quisimbing na nag-uutos sa paggamit 7. Maranaw
ng Filipino bilang panturo sa lahat ng antas ng paaralan kaalin sabay 8. Kapampangan
ng Ingles na nakatakda sa patakaran ng edukasyong bilinggwal. 9. Bikol
Saligang Batas ng 1987 10. Ybanag
Filipino ang ngalan ng Wikang Pambansa ng Pilipinas 11. Aklanon
Paano naging wikang opisyal ang wikang pambansa? 12. Surigaonon
13. Tausug
Batas Komonwelt Blg. 570
14. Pangasinense
Ang wikang pambansa ay ipinahayag bilang opisyal na
15. Chavacano
wika simula Hunyo 4, 1946
16. Ivatan
Konstitusyon ng 1973 (Artikulo XV, Sek. 3)
“Hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas Ingles 17. Kinaray-a
at Filipino ang magiging opisyal na wika.” 18. Hiligaynon
19. Maguindanaoan
Wikang Panturo 20. Wikang Panturo
Ang wikang panturo ang opisyal na wikang ginagamit sa Ang mga wika at diyalektong ito ay ginagamit sa dalawang paraan:
pormal na edukasyon.
Ito ang wika ng talakayang guro-mag-aaral na may kinalaman 1. Bilang hiwalay na asignatura
sa mabisang pagkatuto dahil dito nakalulan ang kaalamang 2. Bilang wikang panturo
matutuhan sa klase. Ayon kay DepEd Sec. Brother Armin Luistro, FSC
Ito ang wika sa pagsulat ng mga aklat at kagamitang panturo sa “Ang paggamit ng wikang ginagamit din sa tahanan sa mga
mga silid-aralan. unang baitang ng pag-aaral ay makatutulong mapaunlad ang wika
Sa pangkalahatan ay Filipino at Ingles ang mga opisyal na wika at kaisipan ng mga mag-aaral at makapagpapatibay rin sa kanilang
at wikang panturo sa mga paaralan. kamalayang sosyo-kultural.”
Mother Tongue-Based Multi-Lingual Education Iba pang mahalagang batas tungkol sa wika:
Sa K-12 Curriculum, ang mother tongue o unang wika ng mga Proklamasyon Blg. 19 (Agosto 1988)
mag-aaral ay naging opisyal na wikang panturo mula -Idineklara ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika mula ika-
Kindergarten hanggang Grade 3. 13 hanggang 19 ng Agosto kada taon.
Wikang Panturo (19 na Wika) Proklamasyon Blg. 1041 (Enero 1957)
1. Tagalog -Idineklara naman ni Pangulong Fidel V. Ramos ang buong
2. Ilokano
buwan ng Agosto bilang Pambansang Buwan ng Wika.
3. Cebuano
4. Sambal
5. Yakan
Diyalekto at Bernakular Walong Pangunahing Wika sa Bansa
1. Tagalog
Diyalekto -nangangahulugang varayti ng isang wika, hindi
2. Cebuano
hiwalay ng wika.
3. Ilokano
Bernakular -ito ang tawag sa wikang katutubo sa isang pook. 4. Hiligaynon
Una at Pangalawang Wika 5. Bikol
6. Samar-Leyte o Waray
Unang wika -tinatawag ding “wikang sinuso sa ina” o “inang 7. Pampango o Kapampangan
wika” dahil ito ang unang wikang natutuhan ng isang bata. 8. Pangasinan o Pangalatok
Tinatawag na “taal” na tagapagsalita ng isang partikular na
wika ang isang tao na ang unang wika ay wikang pinag- Kasaysayan at Pagpili
uusapan.
Pangalawang wika -ang tawag sa iba pang wikang matutuhan Suriang Wikang Pambansa (SWP)
ng isang tao pagkaraang matutuhan ang kaniyang unang wika. Itinatag noong Nobyembre 13, 1936 ng Batas Pambansa
Blg. 184. Pinili ang Tagalog bilang batayan ng bagong pambansang
Wikang Pambansa wika.
Ayon sa unang bahagi ng artikulo XIV, Seksiyon 6 ng Disyembre 30, 1937
Konstitusyon ng 1987 Pinili at ipirinoklama ng Pangulong Quezon ang Tagalog
bilang batayan ng bagong pambansang wika.
Nakasaad dito na:
Manuel L. Quezon
“ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang Ama ng Wikang Filipino
nililinang, ito ay dapat payabungin at payamanin pa salig sa “Walang pinakamahalaga sa sinumang tao kundi ang
umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang wika.” pagkakaroon ng kamalayan tungkol sa pagkakaisa ng bansa, bilang
Bilang pambansang wika, Filipino ang sumisimbolo sa ating bayan, hindi tayo magkakaroon ng higit na kamalayan kung walang
pambansang pagkakakilanlan. sinasalitang wikang panlahat.” - halaw mula sa kaniyang talumpati
Ang wikang Filipino ang nagbabandila sa mundo na hindi tayo sa Malakanyang.
alipin ng alinmang bansa at nakikigamit ng dayuhang wika. Hunyo 4, 1946
Ang wikang pambansa ang sumasagisag sa ating kalayaan. Ipinagkaloob ng mga Amerikano ang ating kalayaan, ang
Ang wikang pambansa ang nagdadala sa atin sa pambansang Araw ng Pagsasarili ng Pilipinas. Ipinahayag din na ang wikang
pagkakaisa at pagbubuklod. opisyal ng bansa ay Tagalog at Ingles sa bisa ng Batas Komonwelt
Blg. 570
Ayon sa Saligang Batas ng Biak na Bato
1959
Ang Tagalog ang magiging opisyal na wika ng Pilipinas.
Ibinaba ni Kalihim Jose B. Romero ng Kagawaran ng
Itinatag ng Komite sa Wikang Opisyal upang maresolba ang
Edukasyon ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 7. Isinasaad nito na
isyu sa pagpili ng wikang panlahat.
kailanma’t tutukuyin ang Wikang Pambansa, ang salitang Pilipino
Iminungkahi na dapat wikang katutubo at hindi dayuhang wika ang gagamitin.
ang maging wikang pambansa.
Wika, Wikang Pambansa at Wikang Panturo 3. Wika ang nagsisilbing tagapag-ingat at tagapagpalaganap ng
mga karunugnan at kaalaman
Ayon kay Henry Gleason 4. Mahalaga ang wika bilang lingua franca o bilang tulay para
Ang wika ay masistemang balangkas ng sinasalitang tunog
makausap at magkaunawaan ang iba’t ibang grupo ng taong
na pinipili at isinasaayos sa paraang arbitrary upang magamit ng
may kani-kaniyang wikang ginagamit.
mga taong kabilang sa isang kultura.
5. Hindi din matatawaran ang kahalagahan ng wika sa
Ayon sa aklat nina Bernales et al. (2002) pakikipagtalastasan at pakikipag-ugnayan tungo sa
Ang kahulugan ng wika bilang proseso ng pagpapadala at pagkakaunawaan at pagkakaisa
pagtanggap ng mensahe sa pamamagitan ng simbolikong cues na Mga Kalikasan ng Wika
maaaring berbal o di-berbal
- Ang wika ay may masistemang balangkas
Ayon sa aklat nina Mangahis et al. (2005) - Binubuo ng mga makabuluhang tunog o ponema ang wika
Binaggit na may mahalagang papel na ginagampanan ang na nakalilikha ng mga yunit ng salita na kapag pinagsama-sama sa
wika sa pakikipagtalastasan. Ito ang midyum na ginagamit sa isang maayos at makabuluhang pagkakasunod ay nakabubuo ng mga
maayos na paghahatid at pagtanggap ng mensahe na susi sa parirala, pangungusap at talata.
pagkakaunawaan. - Ang wika ay arbitraryo. Pinagkakasunduan ang ano mang
Ayon kina Pamela C. Constantino at Galileo S. Zafra (2000) wikang ginagamit ng tao para sa kanilang pang-araw-araw na
Ang wika ay isang kalipunan ng mga salita at ang pamumuhay.
pamamaraan ng pagsasama-sama ng mga ito para magkaunawaan - Ginagamit ang wika ng pangkat ng mga taong kabilang sa
o magkausap ang isang grupo ng mga tao. isang kultura. Magkaugnay ang wika at kultura at hindi maaaring
paghiwalayin. Katulad ng nabanggit, ang kultura ang nagpapayaman
Binaggit naman sa Pambansang Alagad ng Sining sa Literatura sa wika samanatalang ang wika naman ang nagbibihay-ngalan o salita
ni Bienvenido Lumbera (2007) sa lahat ng mga gawaing nakapaloob sa kultura
1. Ang wika ay parang hininga - Pagiging buhay o dinamiko ng wika. Ibig sabihin,
2. Gumagamit tayo ng wika upang gamitin ang bawat sumasabay sa pagbabago ng panahon ang wika at malaya itong
pangangailangan natin. tumatanggap ng mga pagbabago upang patuloy na yumaman at
yumabong. Namamatay ang wika kapag hindi nakasabay sa
Ayon naman kay Alfonso O. Santiago (2003)
pagbabago ng panahon o kapag hindi tumatanggap ng mga
Wika ang sumasalamin sa mga mithiin, lunggati, pangarap,
pagbabago.
damdamin, kaisipan o saloobin, pilosopiya, kaalam at karunungan,
- Bawat wika ay unique o natatangi. Walang wikang may
moralidad, paniniwala, at mga kaugalian ng tao sa lipunan. magkatulad na katangian. May kani-kaniyang lakas o kahinaan din
Mga Kahalagahan ng Wika ang wika. May mga salitang mahirap hanapan ng eksaktong salin o
katumbas sa ibang wika dahil sa magkakaibang kulturang
1. Isa sa pangunahing gamit o kahalagahan ng wika ang pagiging pinagmulan.
instrumento nito sa komunikasyon - Kabuhol ng wika ang kultura dahil sinasalamin nito ang
2. Mahalaga ang wika sa pagpapanatili, pagpapayabong, at paraan ng pamumuhay ng mga tao. Nahihinuha ang kulturang
pagpapalaganap ng kultura ng bawat grupo ng tao kinabibilangan ng mga tao sa kanilang wikang ginagamit.
Gamit ng Wika sa Lipunan
Ayon kay Michael A.K Halliday
Mayroong anim na gamit ng wika sa lipunan
Gamit ng Wika sa Lipunan
1. Instrumental
2. Regulatoryo
3. Interaksyunal
4. Personal
5. Hueristiko
6. Representibo
Interaksyunal
Gamit ng wika upang mapanatili ang pakikipagkapwa-tao
Instrumental
Gamit ng wika para may mangyari o may maganap na
bagay-bagay
Regulatoryo
Gamit ng wika para kumontrol o gumabay sa kilos at asal
ng iba.
Personal
Gamit ng wika na nagpapahayag ng sariling damdamin o
opinyon
Hueristiko
Gamit ng wika bilang kagamitan sa pagkatuto ng mga
kaalaman at pag-unawa.
Representatibo
Gamit ng wika sa pagpaparating ng kaalaman tungkol sa
daigdig, pag-uulat ng mga pangyayari, paglalahad, pagpapaliwanag
ng mga pagkakaugnay-ugnay, paghahatid ng mga mensahe at iba
pa.