KABANATA 8

1. 1. KABANATA 8 NAILATHALA ANG NOLI ME TANGERE (1887)

2. 2.  Ang matinding taglamig ng 1886- taong di malilimutan ni Rizal dahil sa: 1. Siya ay
gutom, maysakit at naghihirap sa malayong lungsod. 2. Nagdulot din ito ng matinding
kasiyahan pagkaraang dumanas ng hirap dahil lumabas na sa limbagan ang Noli (
Marso1887)
3. 3. IDEYA NG PAGSULAT NG ISANG NOBELA TUNGKOL SA PILIPINAS  “Uncle Tom’s
Cabin” ni Harriet Beecher Stowe.
4. 4.  Enero 2, 1884 (madrid)- pagtitipon sa tahanan ng mga paterno sa Madrid. -
Pagpapanukala ni Rizal ng ideya sa pagsulat ng nobela.
5. 5.  MGA SUMANG-AYON SA IDEYA: 1. Pedro 2. Maximo 3. Antonio Paterno 4. Graciano
Lopez Jaena 5. Evaristo Aguirre 6. Eduardo de Lete 7. Julio Lorente 8. Melecio Figueroa 9.
Valentin Ventura
6. 6. ANG PAGSULAT NG NOLI  Sinimulan ni Rizal ang pagsulat ng nobela sa Madrid noong
pagtatapos ng 1884, at natapos niya ang kalahati nito.  1885(Paris)- pagkaraang
makapagtapos ng kanyang pag-aaral sa Unibersidad Central de Madrid, ipinagpatuloy niya
ang pagsulat ng nobela. Natapos niya ang huling sangkapat ng nobela sa Alemanya. Isinulat
niya ang huling kabanata ng Noli sa Wilhelmsfield noong Abril-
7. 7.  Berlin-Pebrero 1886(taglaming)- ginawa ni rizal ang huling rebisyon ng manuskrito ng
Noli.  Fernando Canon- kaibigan at dating kaklase ni Rizal.
8. 8. SI VIOLA TAGAPAGLIGTAS NG NOLI  Dr. Maximo Viola- kaibigan ni Rizal na nagmula
sa mayamang pamilya sa San Miguel Bulacan.  1887- pagdating sa Berlin ni Viola.  1886-
masayang pasko sa Berlin  Elias at Salome- inalis sa nobela.  Pebrero 21, 1887- natapos
ang NOLI.  Berliner Buchdruckie-Action- Gesselschaft (imprenta) na
9. 9. PINAGBINTANGANG ESPIYANG PRANSES SI RIZAL  Habang nasa limbagan ang
Noli, isang kakaibang insidente ang naranasan ni Rizal.  Binisita ng Hepe ng Pulis ng Berlin
sa kanyang bahay na inuupahan at hininging makita ang kanyang pasaporte.  Humingi ng
tulong sa Embahador na Espanyol, ang Konde ng Benomar, na nangakong titingnan ang
kasong ito.
10. 10. NATAPOS ANG PAGPAPALIMBAG NG NOLI  Marso 21, 1887- lumabas sa imprenta
ang ang Noli, ipapadala ang unang sipi sa malapit niyang kaibigan kasama sina: 
Blumentritt  Dr. Antonio Ma. Regidor  Graciano Lopez-Jaena  Mariano Ponce  Felix R.
Hidalgo
11. 11.  Marso 29,1887- binigay ni Rizal ang Galley Proof ng Noli at komplementaryong sipi
kay Viola bilang tanda ng pasasalamat. Sa komplimentaryong sipi sinulat niya “ Sa mahal
kong kaibigang Maximo Viola, ang unang nakabasa at nakakapagpahalaga sa aking isinulat”
- Jose Rizal.
12. 12. ANG PAMAGAT NG NOBELA  Ang pamagat ng Noli Me Tangere ay isang pariralang
Latin na ang sabihin ay “ Huwag mo akong salingin”. Hidi ito orihinal na ideya ni Rizal at
sinabi niyang nakuha nakuha niya ito sa bibliya.
13. 13. DEDIKASYON NG AWTOR  Inihahandog ni Rizal ang nobela sa bayang Pilipinas ----
“Sa aking Amang Bayan”
14. 14. MGA TAUHAN SA NOLI ME TANGERE  Crisostomo Ibarra Binatang nag-aral sa
Europa; nangarap na makapagpatayo ng paaralan upang matiyak ang magandang
kinabukasan ng mga kabataan ng San Diego.
15. 15.  Elias - Piloto at magsasakang tumulong kay Ibarra para makilala ang kanyang bayan
at ang mga suliranin nito.
16. 16.  Kapitan Tiyago Mangangala kal na tiga- Binondo; ama- amahan ni Maria Clara.
17. 17.  Padre Damaso Isang kurang Pransiskano na napalipat ng ibang parokya matapos
maglingkod ng matagal na panahon sa San Diego.
18. 18.  Padre Salvi Kurang pumalit kay Padre Damaso, nagkaroon ng lihim na pagtatangi kay
Maria Clara.
19. 19.  Maria Clara Mayuming kasintahan ni Crisostomo; mutya ng San Diego na inihimatong
anak ng kanyang ina na si Doña Pia Alba kay Padre Damaso
20. 20.  Pilosopo Tasyo Maalam na matandang tagapayo ng marurunong na mamamayan ng
San Diego.
21. 21.  Sisa Isang masintahing ina na ang tanging kasalanan ay ang pagkakaroon ng
asawang pabaya at malupit.
22. 22.  Basilio at Crispin Magkapatid na anak ni Sisa; sakristan at tagatugtog ng kampana sa
simbahan ng San Diego.
23. 23.  Alperes Matalik na kaagaw ng kura sa kapangyarihan sa San Diego •Donya
Consolacion Napangasawa ng alperes; dating labandera na may malaswang bibig at pag-
uugali.
24. 24.  Donya Victorina Babaing nagpapangga p na mestisang Kastila kung kaya abut- abot
ang kolorete sa mukha at maling
25. 25.  Don Tiburcio de Espadaña Isang pilay at bungal na Kastilang napadpad sa Pilipinas sa
paghahanap ng magandang kapalaran; napangasawa ni Donya Victorina.  Linares
Malayong pamangkin ni Don Tiburcio at pinsan ng inaanak ni Padre Damaso na napili niya
para mapangasawa ni Maria Clara.
26. 26.  Don Filipo Tinyente mayor na mahilig magbasa na Latin; ama ni Sinang Señor Nol
Juan Namahala ng mga gawain sa pagpapatayo ng paaralan. Lucas Taong madilaw na
gumawa ng kalong ginamit sa di-natuloy na pagpatay kay Ibarra.
27. 27.  Tarsilo at Bruno Magkapatid na ang ama ay napatay sa palo ng mga Kastila. Tiya
Isabel Hipag ni Kapitan Tiago na tumulong sa pagpapalaki kay Maria Clara. Donya Pia
Masimbahing ina ni Maria Clara na namatay matapos na kaagad na siya'y maisilang.
28. 28.  Iday, Sinang, Victoria,at Andeng Mga kaibigan ni Maria Clara sa San Diego Kapitan-
Heneral Pinakamakapangyarihan sa Pilipinas; lumakad na maalisan ng pagka-
ekskomunyon si Ibarra. Don Rafael Ibarra Ama ni Crisostomo; nakainggitan nang labis ni
Padre Damaso dahilan sa yaman kung kaya nataguriang erehe.
29. 29.  Don Saturnino Nuno ni Crisostomo; naging dahilan ng kasawian ng nuno ni Elias.
Mang Pablo Pinuno ng mga tulisan na ibig tulungan ni Elias. Kapitan Basilio Ilan sa mga
kapitan ng bayan sa San Diego Kapitan Tinong at Kapitan Valentin
30. 30.  Tinyente Guevarra Isang matapat na tinyente ng mga guwardiya sibil na nagsalaysay
kay Ibarra ng tungkol sa kasawiang sinapit ng kanyang ama. Kapitana Maria Tanging
babaing makabayan na pumapanig sa pagtatanggol ni Ibarra sa alaala ng ama. Padre Sibyla
Paring Agustino na lihim na sumusubaybay sa mga kilos ni Ibarra.
31. 31.  Albino- dating seminarista na nakasama sa piknik sa lawa.
32. 32. BUOD NG NOLI  May 63 kabanata at epilogo ang Noli Me Tangere.  Nagsimula ito sa
salu-salong handog ni Kapitan Tiago (Santiago Delos Reyes) kay Crisostomosa Ibarra sa
kanyang bahay sa kalye Anloague ( ngayon Kalye Juan Luna) noong huling araw ng
Oktubre. Si Ibarra ay nag-iisang anak ni Don Rafael Ibarra, kaibigan ni kapitan Tiyago at
kasintahan ni Maria Clara, anak ni Kapitan Tiyago. Kararating palang ni Ibarra mula sa
pitong taon na pag-aaral sa Europa.
33. 33.  Kabilang sa mga panauhin ni Kapitan Tiyago ay sina: 1. Padre Damaso 2. Padre
Sybilla 3. Senor Guevarra 4. Don Tiburcio de Espadana  Pagkaraan ng hapunan
nagpaalam si Ibarra kay Kapitan Tiyago at nagbalik sa kanyang otel.
34. 34.  Kinaumagahan ay dinalaw ni Ibarra si Maria Clara ang kasintahan niya mula
pagkabata.  Pagkaraan ng suyuan sa Asotea umuwi si Ibarra sa San Diego para dalawin
ang puntod ng Ama. Todos los Santos noon.  Interesanteng tao na nakilala ni Ibarra sa
kanilang Bayan: 1. Pilosopo Tasio “ Tasiong Baliw” 2. Don Filipo Lino 3. Don Melchor 4. Don
Basilio at Don Valentin
35. 35.  Trahedya sa nobela ( kwento ni Sisa)  Sina Kapitan Tiago, Maria Clara, at Tiya Isabel
(pinsan ni Kapitan Tiago na nag-alaga kay Maria Clara pagkaraan ng mamatay ang ina) 
Nagbigay ng Piknik sa may lawa si Ibarra at kanyang mga kaibigan: Mga kaibigan ni Maria
Clara: 1. Ang masayahing si Sinang 2. Ang supladang si Victoria 3. Ang magandang si Iday
4. Ang maaalalahaning si Neneng 5. Albino 6. Elias 7. Kapitan Tika 8. Albino
36. 36.  Binisita ni Ibarra si Tandang Tasiong para hingin ang payo nito tungkol sa ipapatayong
paaralan.  Abala ang San Diego sa paghahanda para sa pista ng patron ng bayang San
Diego de Alcala, Nobyembre 11.  Isang malungkot na pangyayari ang naganap pagkatapos
ng masaganang hapunan ni Ibarra.Ang hambog na si Padre Damaso ay ininsulto ang alaala
ng ama ni Ibarra sa harap ng maraming panauhin. Hindi napigilan ni Ibarra ang kanyang
sarili, sinagpang niya si Padre Damaso, at sinuntok niya ito. Nang mabuwal ang prayle ay
inabot ni Ibarra ang isang Kutsilyo at
37. 37.  Dahil sa ginawa ni Ibarra, nasira ang kasunduang pakasal nila ni Maria Clara. Naging
ex-comunicado si Ibarra.  Naging katuw-tuwang pangyayari sa nobela ang pag-aaway ng
dalawang eskadalosang senyora– sina Donya Consolacion at Donya Victorina.  Ang
kuwento ni Elias ay tulad ng kay Sisa, malungkot at puno ng trahedya. Isinalaysay niya ito
kay Ibarra. Animnapung taon na ang nakakaraan.
38. 38.  Ang nobela ay may epilogo na nagsasalaysay ng mga nangyari sa buhay ng ibang
tauha. Si Maria Clara, dahil sa pagiging tapat sa alaala ni Ibarra, ang lalaking tunay niyang
minamahal ay pumasok sa Kumbento ng Santa Clara. Nilisan ni Padre Salvi ang San Diego
at naging kapelyan ng Kumbento. Nalipat sa malayong lalawigan si Padre Damaso ngunit
kinaumagahan ay natagpuan siyang patay na sa kanyang silid. Si Kapitan Tiago, na dati’y
mahusay sa pagtanggap ng mga panauhin at mapagbigay na patron ng simbahan, ay
nalulon sa apyan at napabayaan na nang husto ang kanyang kalusugan. Si Donya Victorina
na patuloy pa rin ang sa pagtrato ng di- mahusay kay Don Tiburcio ay nagsasalamin na dahil
nanlalabo ang mga mata. Si Linares, na nabiigo sa pag- ibig ni Maria Clara, ay namatay sa
sakit na disenterya at inilibing sa simenteryo ng Paco. Ang alperes na nagtagumpay sa
pananalakbay sa kuta, ay itinaas ang ranggo sa pagiging komandante. Nagbalik sa siya sa
Espanya, iniwan ang kanyang kalaguyong si Donya Consolacion.
39. 39. BATAY SA KATOTOHANAN ANG NOLI.  Kaiba sa literaturang kathambuhay, ang Noli
Me Tangere ay isang totoong Kuwento ng mga kalagayan sa Pilipinas noong mga huling
dekada ng kolonyalismong Espanyol, at ang mga sitwasyon dito ay totoong naganap. “ totoo
ang mga isinulat ko sa nobela”, sabi ni Rizal. “ mapaptunayan ko iyan”
40. 40.  Ang mga tauhan: 1. Ibarra at Elias – si Rizal mismo. 2. Maria Clara_ si Leonor Rivera,
na bagaman sa totoong buhay ay hindi naging matapat kay Rizal at nagpakasal sa isang
Ingles. 3. Pilosopong Tasio- ang nakakatandang kapatid ni Rizal na si Paciano. 4. Padre
Salvi- ayon sa mga Rizalista, ay si Padre Piernavieja ang kinamumuhiang prayleng Agustino
ng Cavite na napatay ng mga rebolusyonaryo noong panahon ng Himagsikan. 5. Kapitan
Tiago- si Kapitan Hilario Sunico ng San Nicolas. 6. Donya Victorina- ay si Donya Agustina
Medel.
41. 41. 7. Basilio at Crispin- ay ang magkapatid na Crisostomo ng Hagonoy. 8. Padre Damaso-
ay tipikal na dominanteng prayle – arogante,imoral, at laban na laban sa mga Pilipino ---
noong panahon ni Rizal.
42. 42. ANG NAWAWALANG KABANATA NG NOLI  Sa orihinal na manuskrito ng Noli Me
Tangere, may kabanatang pinamagatang “ ELIAS AT SALOME” na kasunod ng kabanat
XXIV – “ Sa Kakahuyan”. Ang partikular na kabanata ay tungkol kina Elias at Salome na
inalis ni Rizal kaya hidi naging bahagi ng nailathalang nobela.
43. 43. PINURI NG MGA KAIBIGAN NI RIZAL ANG NOLI.  Ferdinand Blumentritt ( isang
banyaga)  Dr. Antonia Ma. Regidor- makabayang Pilipino at abogadong ipinatapon dahil sa
pagkakasangkotnsa pag-alsa ng Cavite noong 1872.