Ćwiczenia w odejmowaniu ułamków o jednakowych

mianownikach
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
1. Uczeń zna sposób odejmowania ułamków zwykłych o jednakowych mianownikach.
2. Uczeń rozumie, że odejmowanie jest działaniem odwrotnym do dodawania.
3. Uczeń rozumie pojęcie porównywania różnicowego.

b) Umiejętności
1. Uczeń potrafi odejmować ułamki zwykłe o tych samych mianownikach.
2. Uczeń potrafi odejmować ułamki od całości.
3. Uczeń potrafi odejmować liczby mieszane o tych samych mianownikach.
4. Uczeń oblicza brakujące elementy w działaniach odejmowania.
5. Uczeń rozwiązuje zadania tekstowe z zastosowaniem odejmowania ułamków
zwykłych.
6. Uczeń rozwiązuje zadania tekstowe na porównywanie różnicowe.

c) Podstawy
1. Uczeń współpracuje w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Metody
· Metoda czynnościowa
Formy
· Praca z całą klasą
· Praca w grupach dwuosobowych
· Praca indywidualna

3. Środki dydaktyczne
1. Cztery koła podzielone na cztery, sześć, osiem, szesnaście równych części, z których
wycięto po jednym wycinku
2. Cztery kartoniki z działaniami, w których niewiadomą jest jeden ze składników
3. Cztery kartoniki z działaniami, w których niewiadomą jest odjemnik
 4. Kartki z zadaniami zgodnie z załącznikiem 1
3 4
5. Karteczki z działaniami typu: 2 – 1 10 =, 5–2 7 = , po jednej dla każdego ucznia
6. Karteczki z plusami
7. Plansza z napisem „Ułamki zwykłe”, z imionami uczniów i kolumnami kratek
odpowiadających kolejnym lekcjom o ułamkach

4. Przebieg lekcji
Uczniowie piszą 10 minutową kartkówkę sprawdzającą umiejętność odejmowania ułamków.

a) Faza przygotowawcza
N – nauczyciel, U – uczniowie

N – Wskazuje na przypięte do tablicy korkowej cztery koła podzielone na cztery, sześć,

osiem, szesnaście równych części, z których wycięto po jednym wycinku. Prosi kolejnych
czterech uczniów o wybranie odpowiednich równań i przypięcie ich pod kołami.
3 5
U – Wybierają i przypinają kolejno równania: 4 + x = 1, 6 + x = 1,
7 15
8 + x = 1, 16 + x = 1.
N – Pyta, jakie działanie trzeba wykonać, aby obliczyć brakujący w równaniach składnik.
U – Stwierdzają, że odejmowanie, w którym trzeba od jedności odjąć pierwszy składnik.
N – Potwierdza i informuje, że celem lekcji będzie doskonalenie umiejętności wykonywania
działań odejmowania ułamków.
U – Zapisują temat lekcji: Ćwiczenia w odejmowaniu ułamków o jednakowych
mianownikach.

b) Faza realizacyjna

N – Prosi o przepisanie równań do zeszytu i obliczenie brakujących składników.

3 4 3 1
U – Wykonują działania: x = 1 – 4 , x = 4 – 4 , x= 4 , itd.
N – Przypina kartoniki z działaniami odejmowania z niewiadomymi odjemnikami:
7 3 4 1 5 3 7
6 8 –x=4 8 3 5 –x=1 5 , 8 72 – x = 3 7 10 9 –x=3 9

pyta, jakie działanie trzeba wykonać, aby obliczyć odjemniki.

4 1 4 1
U – Zapisują i obliczają odjemnik: x = 3 5 –1 5 , x = (3 – 1) + ( 5 – 5 ) itd., a następnie
wykonują działania sprawdzające.
N – Rozdaje na każdą ławkę kartki z zadaniami (załącznik 1), prosi o przypomnienie pytań
stosowanych w porównywaniu różnicowym i rozwiązanie zadań.
U – Przypominają pytania stosowane w porównywaniu różnicowym, analizują treść zadań,
przypominają pojęcia brutto, netto i tara, konsultują rozwiązania.
N – Wręcza każdemu uczniowi kartkę z wyrażeniem wielodziałaniowym:
2 4 3 1 2
12 5 – (7 5 –5 5 ) – (5 5 –2 5 )=
Poleca przypomnieć kolejność wykonywania działań.
U – Ustalają kolejność wykonywania działań, wklejają kartki do zeszytu, samodzielnie
wykonują obliczenia:
4 3 4 3 1
1. 7 5 –5 5 = (7 – 5) + ( 5 – 5 )=2 5

1 2 6 2 4
2. 5 5 –2 5 =4 5 –2 5 =2 5

2 1 2 1 1
3. 12 5 –2 5 = (12 – 2) + ( 5 – 5 ) = 10 5

1 4 6 4 6 4 2
4. 10 5 –2 5 =9 5 –2 5 = (9 – 2) + ( 5 – 5 )=7 5

6 3 4
N – Zapisuje wyrażenie: (15 7 –3 7 ) – (4 7 –2 ) =
Poleca ustalić kolejność działań.
U – Ustalają kolejność działań, numerują je, zapisują rozwiązanie bez rozbijania na
poszczególne działania.
6 3 3
(15 7 –3 7 ) – (4 4
7 – 2) = 12 7 –2 4
7 = 11 10
7 –2
4
7 =9 6
7

c) Faza podsumowująca

3 4
N – Wręcza losowo każdemu uczniowi kartkę z działaniem typu: 2 – 1 10 =, 5 – 2 7 =.
Poleca obliczyć w pamięci różnicę i porównać w ławkach otrzymane wyniki.
U – Obliczają w pamięci różnicę, podają głośno wynik, porównują liczby mieszane w parach.
N – Ocenia pracę uczniów na lekcji. Zadaje pracę domową. Prosi, aby uczniowie, którzy
umieją odejmować ułamki i będą umieć samodzielnie wykonać pracę domową, przykleili
kolorowy kwadracik przy swoim nazwisku na planszy „Ułamki zwykłe”, w kolumnie
„Odejmowanie ułamków”.

5. Bibliografia
1. H. Lewicka, E. Rosłon, Matematyka wokół nas. Podręcznik dla klasy czwartej,
WSiP, Warszawa 2000.

6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia
załącznik1
3
1. Na bluzkę z długimi rękawami zużyto 1 5 m materiału, a na bluzkę z krótkimi rękawami
4
o 5 m mniej. Oblicz, ile metrów materiału potrzeba na uszycie bluzki z krótkimi rękawami.
3 7
2. Turysta przeszedł pierwszego dnia 15 20 km, a drugiego o 3 20 km mniej. Oblicz, ile
kilometrów przeszedł turysta drugiego dnia? Jaką trasę pokonał w dwa dni?
3 1
3. Masa pustej skrzynki jest równa 1 4 kg, a masa towaru brutto wynosi 16 4 kg. Ile wynosi
masa towaru netto?
b) Zadanie domowe
Zadania 4, 5, 6, 9, 10/216 zamieszczone w poz.[1] bibliografii.

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz lekcji matematyki „Ćwiczenia w odejmowaniu ułamków o jednakowych
mianownikach ” z działu „Ułamki zwykłe” jest przeznaczony do realizacji w klasie czwartej
szkoły podstawowej, pracującej z podręcznikiem H. Lewickiej i E. Rosłon Matematyka wokół
nas.
Nauczyciel w trakcie lekcji stosuje ocenianie cząstkowe, wręczając uczniom karteczki z
„plusem”. Dziesięć karteczek uczeń może wymienić na ocenę bardzo dobrą.
Uczniowie pracujący w szybszym od innych tempie rozwiązują kwadrat magiczny z zadania
13 ze strony 216 zamieszczony w poz.[1] bibliografii.