Mga Epekto Patungkol sa Pagtatapon ng

Basura sa Holy Child’s Academy.

MANANALIKSIK:

Dominic Geraga

Life Kenrick Talirongan

Cliff Zyrone Derong

PAARALAN:

Holy Child’s Academy

GURO:

Bb. Jea Gynn P. Acasio

Page 1 of 40
 Republic of the Philippines
HOLY CHILD’S ACADEMY
Pagadian City, Zamboanga Del Sur.
SENIOR HIGH SCHOOL

Kabanata 1

ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO

Panimula

Ang karamihan sa mga kabataan ngayon ay walang pakialam sa paligid at kung saan-saan lang

tinatapon ang kanilang mga basura, at ito ay may malaking epekto sa paaralan maging sa ating komunidad ang

pagtatapon ng basura maling lugar.

Dahil dito nagkakaroon ng sakit ang mga tao na nakatira malapit sa mga madudumi na lugar na dahilan

ng pagtatapon ng basura kahit saan lang, naging bukas ang bawat pamahalaan sa ganitong pangyayari kung

kaya’t gumawa ng rehabilitasyon ang pamahalaan sa mga lugar na maraming basura. Subalit ito ay hindi

epektibo na paraan, upang maiwasan ang pagtatapon ng basura sa paligid.

Ang pagtatapon ng basura ay dapat nasa maayos nalalagyan at naka segregate sa bawat panahon upang

hindi makahawa ng sakit dahil sa mabahong kapaligiran.

Page 2 of 40
Batayang Konseptwal
Ang pananaw ng mga
estudyante sa Holy Child’s
Academy na dapat ang mga
mag- aaral ay gamitin ang
kanilang mga natutunan
tungkol sa pagligtas sa
kalikasan at pag bibigay
pansin sa komunidad at
matutong mag disiplina sa
kani- kanilang mga sarili.
Makikita natin na ang Figure 1 ay mga pananaw at opinyon ng mga estudyante sa Holy Child Academy
ukol sa mga epekto ng maling pagtapon ng basura sa mga mag- aaral kung ito ay makabibigay ng mabuti o
masamang resulta satin.
Ang positibong epekto ng
pagtatapon ng basura ay
nagbibigay ito ng kalinisan sa
isang lugar at nakakaiwas to
sa mga pagbaha, sakit
maduming kapaligiran.
Ang negatibong epekto
naman ay nakadudulot ito ng
hindi pagtutol sa mga
sinyales sa isang lugar na
nagsasabi na huwag
magtapon ng basura kahit
saan.
Figure 1: Iskema ng Pag- aaral.
Maglagay ng lalagyan sa
basura sa bawat sulok ng
isang lugar at dapat mayroon
itong biodegradable, non-
biodegradable at plastic na
botilya.
At pagmultahin ang mga
taong nakita na pagtatapon
ng basura sa maling lugar.
Page 3 of 40
Paglalahad ng Suliranin.

Ang pag- aaral na ginawa ng mananaliksik na pananaw at mga maidudulot nito sa kapaligiran at sa

mga estudyante ng Holy Child’s Academy patungkol sa maling pagtapon ng basura. Ang pananaliksik na ito

ay may tiyak at nais sikapin na mabigyang kasagutan:

1. Ano- ano ang mga pananaw ng mga mag- aaral sa Holy Child’s Academy sa hindi pagtatapon ng

basura sa tamang lalagyan?

2. Ano ang mga epekto na naidudulot sa mga mag- aaral sa Holy Child’s Academy?

2.1. Positibong Epekto

2.2. Negatibong Epekto

3. Paano mababawasan at masosolusyunan ang pagdami sa basura na tinatapon kahit saan sa Holy

Child’s Academy?

Kahalagahan ng Pananaliksik.

Ang pananaliksik na ito ay tumutulong sa atin upang malinawagan at maging mapanuri sa mga

problema sa ating kapaligiran at mahikayat tayong magisip ng mga alternatibong paraan upang mabawasan ang

suliranin ng ating kasalukuyang henerasyon, upang hindi din tayo magdusa dahil hindi natin pinag- tangol ang

ating tuntunin.

Ito ay naglalahad ng kahalagahan sa pag- aaral at nagbibigay pakinabang sa sumusunod:

Sa mga Mag- aaral. Ito ay nakatutulong upang magkaroon ng karagdagang kaalaman at impormasyon

para sa mga mag- aaral, at maging isang pamulat sa mata at pag- iisip ng mga estudyante na mahilig mag tapon

Page 4 of 40
ng basura sa maling paraan na nakadudulot ng sama para sa komunidad. Sa paraang ito ay maitama nila ang

kanilang maling paraan sa pagtatapon ng basura.

Sa mga Guro. Ito ay makatutulong sa kanila upang makabigay sila ng pananaw at opinyon sa kanilang

mga estudyante upang magabayan, maturuan ng mabuting asal at para din sa kanilang kinabukasan.

Sa mga Magulang. Ang magiging resulta ng pag-aaral nito ay makakatulong upang malaman nila ang

mga mabubuting naidulot sa paglalagay ng basura sa tamang lalagyan. Sa pamamagitan din nito, mas lalo

nilang iluon ang kanilang atensyon sa kanilang mga anak at mabigyan ng agbay sa pagtapon ng basura.

Sa Paaralan. Ang pag-aaral na ito ay silbing magiging gabay upang mas lalo pang maging produktibo

ang paaralan gayon na rin ang mga mag-aaral sa loob nito, magkakaroon ng mas malaking progreso ang

paaralan sa larangan ng pamamahala, paggagabay at paglilikha ng mas disiplinado at edukadong mga

estudyante.

Sa Pamahalaan. Ang pag-aaral na ito ay magsisilbing instrumento upang maipaalam sa pamahalaan

ang mga hinaing ng mga estudyante at malalaman nila ang impormasyon na nakalap ng mga mananaliksik at sa

tulong nito, maaksyunan nila ang mga problemang kailangan lutasin.

Sa mga susunod pang henerasyon. Ito ay nakakatulong upang sila ay magkaroon ng sapat na kaalaman

at mapalawak ang kanilang kaisipan sa kapaligiran at makakatulong din ito upang maprotektahan sila sa mga

sakit na naidudulot ng basura.

Saklaw at Limitasyon

Ang pagaaral na ito ay nakatugon sa mga opinyon at pananaw ng mga estudyante sa HCA sa

Pagadian City, Zamboanga Del Sur ukol sa epekto ng pagtapon ng basura. Ang pananaliksik na ito ay gagawin

lamang sa loob ng isang semester lamang taong 2019-2020.

Page 5 of 40
Kahulugan ng mga Katawagan

 Basura. Hindi na kinakailangan o mga tira-tira na bagay na wala nang saysay kagaya ng

pagmamahal mong di tunay.

 Lalagyan ng Basura. Isang imbakan ng bagay na maaaring plastic o metal na naglalaman ng

mga basura.

 Pag- Multa. Karagdagang pera na kailangan mabayaran dahil sa iyong nilabag na patakaran.

 Kabataan. Mga taong nasa gitna ng bata at matanda na edad.

 Estudyante. Isang tao kung saan ay nag- aaral sa isang paaralan o interesado sa isang paksa.

 Pamahalaan. Mga tao na namamahalasa isang komunidad.

 Rehabilitasyon. Isang aksyon na nag- papanumbalik nang bagay sa kanyang dating kondisyon.

Page 6 of 40
 Republic of the Philippines
HOLY CHILD’S ACADEMY
Pagadian City, Zamboanga Del Sur.
SENIOR HIGH SCHOOL

Kabanata 2

MGA KAUGNAY NA LITERATURA AT PAG- AARAL

Makikita natin sa kabanatang ito ang mga publikasyon ng mga may kinalaman sa Pananaliksik na ito,

kasama din dito ang mga Aklat, Pahayagan at Web pages, gayun din ang mga ibat- ibang kaugnayan nito sa

pag-aaral kagaya ng Thesis at Disertasyon maging iba pang klase ng Sangunian na magagamit na batayan sa

pagsusuri.

Kaugnay na Literatura

Banyaga

Ayon kay Ginoong Luis Marasigan (1984) Habang dumarami ang tao at lumalaki ang pangangailangan

ng pagkain, dumarami rin ang basura at dumi na itinatapon ng bawat pamilya sa ibat- ibang bansa. Dahil sa may

kakulangan sa pondo, pananalapi o di-mabisang pamamaraan, hindi lahat ng mga basura at dumi ay

nakokolekta at nadadala sa hantungang tambakan nito. Nagiging sanhi ito ng mga problema sa kalusugan at

kapaligiran.

Sabi ni Zynox Lopez (2004) habang dumarami ang tao at lumalaki ang pangangailangan ng

pagkain,dumarami rin ang basura at dumi na itinatapon ng bawat pamilya. Dahil samay kakulangan sa pondo,

pananalapi o di-mabisang pamamaraan, hindilahat ng mga basura at dumi ay nakokolekta at nadadala sa

hantungangtambakan nito.

Page 7 of 40
 Nagiging sanhi ito ng mga problema sa kalusugan atkapaligiran. Ang mga basura, lalo na ang dumi ng tao

at iba pang lusaw (liquidwastes) at buo (solid wastes) na galling sa mga bahay at barangay na hindiwastong

pinamamahalaan ay isang malubhang panganib sa kalusugan atnaghahatid ng mga sakit na nakahahawa. Ang

mga basurang pinababayaang nakatiwangwang ay umaakit sa mga langaw, lamok, ipis, mga daga at ibapang

mga hayop na nagkakalat ng mga sakit.

Aminado ang Department of Environment and Natural Resources (DENR) na humahanap ang Pilipinas

ngayon sa problema sa mga basura. Ayon sa datos ng ahensiya, sa isang araw lamang nasa 2,000 trak na may

capacity load na 20 tonelada ang nahahakot sa buong bansa. Ang 450 dito, nahahakot sa Metro Manila.

Sa tantiya na nila, humihigit kumulang 40,000 tonelada ng basura ang nakokolekta sa bansa sa isang

buong araw lamang. “Sa 45,000 barangay’s sa buong bansa, 70 percent ay wala pang material recovery facility.

Kaya ang nangyayari, sa mga ilog at daluyan ng tubig itinatapon ang basura,”hinaing ni Eligio Ildefonso

(2004), director ng DENR Solid Waste Management.

Bagama’t may kaniya- kaniyang ordinansa ang mga lungsod pagdating sa waste management, para

tuluyang masolusyonan ang lumalalang problema sa basura.“Major cause nito is Lack of political will to

implement the ordinance,” ani Vince Cinches (2002) ng Greenpeace.

Dagdag ng grupo, hindi lang simpleng dengue, malaria, at leptospirosis ang pwedeng makuhang sakit

dahil sa maruming estero at dagat. “Iyong mga basura na ‘yan they come back to us in the form of the food we

eat. The fish eat and absorb the trash and we eat it.”

Ang solid waste ay ang mga basura na naguudlot ng pagkasira ng kapaligiran. Ito ay ang mgaplastik, papel,

mga pagkaing natira, mga kemikal at iba pa. Ang solid waste ay pwedengmakatulong sa atin sa pamamagitang

ng pagsegregate ng mga bagay na pwe-pwedeng panggamitin.

Page 8 of 40
 At pwede rin namang hindi sapagkat ito ay nakakasira ng kalikasan lalo na sa mga tao.Problema-Kaya

lang naman may problema sa solid ay marahil dahil sa ating mga tao. Tayo tayolang naman ang

nagproproduceng mga basura sa ating kapaligiran. Maraming basura sapaligid dahil isang sanhi lamang ang

meron ito; Walang iba kundi ang mga taong hindimarunong magtapon ng mga basura sa tamang lugar at ang

mga taong nagtatapon sa kungsaan saan.

Paano malulutas-Dapat natin itong baguhin dahil tayo rin ang maapektuhan nito. Kund hindinatin ito

babaguhin, Ano na lang ang ating kalusugan at ang ating kalikasan na ngayon ay unti-unting nawawalan na ng

pagasa dahil sa atin mga tao. Ito ay dapat baguhin sapagkat ito rin aypara sa ating mga tao. Kung hindi natin ito

babaguhin, SIno ang magbabago nito?

Tayo langang may responsableng magbago nito.Napakaraming epekto ng mga basura sa ating kapaligiran

at sa ating mga tao. Isa na dito angpagbabago ng isang lugar. Halimbawa : Ang isang lugar ay malinis ngayon

ay sobrang dumi nasapagkat hindi marunong magtapon ang mga tao sa tamang basurahan.

Isa na rin dito angpopulasyon ng isang lugar dahil nahihikayat nang lumipat ng mga tao sa ibang lugar

dahilmaraming lamok at nagkakaroon na ng sakit ang mga tao sa lugar na iton marahil ay maramingbasura na

nakatambak duon.

Ang mga barangay, partikular na ang Kasilawan at Carmona, ay mayroon lamang pito sa walong

pamantayan na itinalaga ng mga mananaliksik. Pareho rin sila na walang mga gusali na tumutupad sa mga

patakaran ng " green architecture". Ang Pinagkaisahan naman ay mayroong apat sa walong pamantayan na

itinalaga ng mga mananaliksik.

Ito ay ang pagtupad sa mga probisyon ng RA 9003 at CO 2003-095 at iba pang mga batas na may

kinalaman sa kalikasan, walang nakakalat na mga basura sa kapaligiran, pagtanggap ng lahat ng mga residente

ng malinis na

Page 9 of 40
inuming tubig at hindi barado, at walang mga nakalalasong kimikal ang mga estero at kanal. Ang lahat ng

barangay na kasali sa pag-aaral ay nagsasagawa ng mga "cleanup drive" tuwing Sabado. Ang naiiba lang ukol

dito ay ang Barangay Carmona. Sa halip na sundin ang Mandato ng Korte Suprema na dalawang beses lang

kada buwan ang malawakang paglilinis, ginawa nitong kada Sabado ang iskedyul ng "cleanup drive.

Bukod pa rito, bagaman hindi kasama sa tema ng pananaliksik, sinabi rin ng mga koordineytor ang mga

programang pangkalusugan ng kani-kanilang barangay. Lahat ng barangay ay mayroong "anti-dengue program"

na kung saan naglalagay sila ng mga "mosquito and larvae traps" upang mabawasan ang mga kaso ng pagkalat

ng "dengue virus". Sa katotohanan, ginagawa lang nila ito upang maiwasan ang naturang sakit kahit na bihira

lang ito mangyari sa kanila. Sa Barangay Kasilawan, ang mga nakatanim na halaman doon ay mga Citronella,

isang uri ng halaman na nagtataboy sa mga lamok.

Kung titingnang mabuti ang talahanayan, mapapansin na halos pareho ang mga sagot ng Barangay

Kasilawan at Carmona. Halimbawa, sa pagtataglay ng makabagong teknolohiya, pareho silang may mga CCTV

sa paligid ng kani-kanilang mga barangay. Mula rito, makikita ang Teorya ng Dipyusyon ng mga Inobasyon ni

Rogers Smith (2012).

Dahil magkabilaang barangay lang ang dalawa, mabilis na nalalaman ng isa ang mga bagong programa

ng karatig barangay kaya mas maaga nitong nailalapat sa sariling barangay ang mga pagbabagong ito.

Lokal

Ayon din kay Bb. Jeanny Mae Magana (2004) Araw-araw ay maraming mga basura ang nakokolekta sa

mga kabahayan at mga establishimento. Ito ang dahilan ng pagkakaroon ng problema sa pamamahala sa mga

solid wastes.

Ngayon, ang mga basurang ito ay nagkalat sa lansangan. Mayroon ding mga nakatambak sa mga kanal at

ang iba naman ay itinapon na lamang sa mga ilog.

Page 10 of 40
Ang mga basura na naikakalat kung saan-saan ay matagal ng nagdudulot ng mga masasamang epekto sa ating

lipunan. Sa gitna ng nakababahalang problema ng basura sa bansa, nagpaalala ang Department of

Environmental and Natural Resources na dapat manggaling mismo sa mga tao ang solusyon dito.

Ayon sa ahensiya, dapat simulan sa mga bahay at barangay ang wastong pangangasiwa ng basura. Isang

halimbawa rito ang Barangay Potrero sa Malabon, na pinarangalan ng Best Solid Waste Management Program

award ng Metropolitan Manila Development Authority (MMDA).

Sa mga bahay pa lang ng mga residente ng barangay, naka-segregate o hiwalay na ang mga basurang

nabubulok at hindi nabubulok. Tuwing umaga, kinokolekta ang basura para dalhin sa waste recovery facility ng

barangay.

Sa mga bahay pa lang ng mga residente ng barangay, naka-segregate o hiwalay na ang mga basurang

nabubulok at hindi nabubulok. Tuwing umaga, kinokolekta ang basura para dalhin sa waste recovery facility ng

barangay.

Ang mga basurang nabubulok gaya ng mga pinagbalatan ng gulay at prutas ay ginagawang compost at

ibinabaon sa lupa para maging fertilizer o pataba. Isa sa pinakahuling halimbawa na nakita ng ABS-CBN News

ay ang sitwasyon sa open channel sa Pasay City kung saan imbes na tubig ang maaaninag ay sandamakmak na

basura na ang nakatambak dito.

Dahil wala ng lagusan, naipon na lang ang mga ito sa dulo at nag-aantay na mahakot. Ang isang lalaki,

walang pakundangan na naghubad at basta na lang dumumi sa tubig habang ilang metro lang mula sa kaniya ay

may naliligong isa pang lalaki.

Sa dami na halo-halong dumi at basura sa Metro Manlia, lalong tumataas ang posibilidad na makakuha ng

sakit. Kaya naman sa kabilang bahagi ng open channel sa Paranaque ay nilusong na ng mga tauhan ng City

Environment and Natural Resources Office (CENRO) ang tubig kahit pa delikad.
Page 11 of 40
 Karamhian sa mga naahakot ay mga bulok na water lily pero may halo na rin itong plastic, styro, at iba

pang uri ng basura. Pero ayon sa Greenpeace, higit sa pagsasawaay ay mas kailangan daw ng publiko ngayon

ang matinding pagpapaunawa sa masamang epekto ng labis at walang habas na pagtatapon ng basura.

Ginagawa naming mga coin purse o pitaka ng mga residente ang mga residual waste o iyong mga plastic

sachet na nilalagay ng mga produkto gaya ng kape at shampoo.

Ang mga dumi ng kanilang mga produkto ay napupunta sa mga ilog at dagat na nagiging dahilan ng

pagkamatay ng mga yamang dagat tulad ng mga isda.

Ito ay kadalasang nadudulot ng mga sakuna tulad na lamang ng pagbaha, at pati na rin ng iba’t ibang sakit

na dulot ng mga mikrobyo na maaaring magdulot ng kamatayan.

Ang wasto at tamang pagtatapon ng mga basura ay isang solusyon upang maiwasan ang mga sakunang

ating haharapin. Ang mga simpleng paghihiwalay ng nabubulok sa di-nabubulok ay malaki na tulong.

Makakaiwas na tayo sa mga sakuna, maari pa nating pagkakitaan kung ibibinta ang mga narerecycle.

Magagawa lamang natin ito kung ipaiirak natin ang disiplina sa ating sarili at magtulungan sa pananatili

ng kalinisan ng kapaligiran.

Naiisip pala ngayon ng pamunuan ng Metropolitan Manila Development Authority (MMDA)

napagbayarin na rin ang mga residenteng nagtatapon ng basura. Balak daw nilang irekomenda sapamahalaan

ang pagpapasa ng batas ukol dito.

Layunin umano nito na maiwasan na angwalang patumanggang pagtatapon ng mga basura at matuto ang

mga mamamayan saresponsableng pagtatapon ng basura. Sa ilalim ng panukala, hindi na basta-basta ilalabas

ngmga residente ang kanilang basura.

Page 12 of 40
 Magiging door-to-door na umano ang paghahakot natitimbangin at magiging per kilo ang bayad. March

20, 2010 Plastic palibutan amin. Isangmahalagang sahog sa pagmamanupaktura para sa halos bawat umiiral na

industriya, mgamateryales na ito ay lumilitaw sa isang mataas na porsyento ng mga produkto na

ginagamitnamin araw-araw.

Kahit na ang modernong buhay ay magiging mahirap na isipin nang hindi itomaraming nalalaman

kimika, ang mga produkto na binubuo ng mga plastik ay mayroon dingisang madilim na bahagi, dahil sa bahagi

sa pinakadulo mga katangian na gawin silang kayagustong-kanilang tibay at mahabang buhay.

Ayon naman sa case study ukol sa Barangay Pitogo, napag-alaman nito na sa taong 1989, ang

pagtatapon ng basura sa mga kalye at pagsusunog ay ang mga karaniwang ginagawa ng mga residente ng

Barangay Pitogo. Ang pangongolekta ng basura ay wala ring tiyak na oras. Maraming mga insekto ang makikita

sa mga nabubulok na basura. Samakatuwid, masasabing marumi ang lugar na ito.

Habang may mga lugar sa Barangay Pitogo na marumi, mayroong mga lugar na ang kalinisan at isang

sistema ng pagtatapon ng basura ay nao-obserba sa pamamagitan ng mga indibidwal na gawi sa bawat bahay.

Lahat ng kanilang mga basura ay nakatabi sa loob ng mga sako at nakalagay sa tapat ng kanilang bahay

hanggang ang mga ito ay makolekta. Ang mga retiradong beterano naman ang mga naglilinis ng mga kalsada sa

tapat ng kanilang bahay.

Ito ay isang gawi na sinasabing nakuha sa military at bunga ng disiplina sapagkat ang mga militar ay

may mataas na pagpapahalaga sa kalinisan. Noong 1989, mga proyekto sa kalinisan ang inilunsad sa ilalim ng

isang proyekto ng gobyerno na 'Pook Kalinisan.' Ang mga kampanya ay naglalayon na pasiglahin ang mga

residente sa mga gawi sa pamamahala ng basura sa barangay. Ang paglagay ng basura sa mga sako o plastik ay

nakasanayan na.

Page 13 of 40
 Naging kaugalian ng mga mamamayan ang paglagay ng basura sa loob ng mga sako o plastik na bag at

ang pag-imbak nito sa loob ng bakuran para kolektahin ng trak na pambasura ng lungsod. Dahil sa mga opisyal

ng ‘Pook Kalinisan’, nagkaroon ng regular na koleksyon ng basura. Sa ngayon, walang basura ang makikita sa

tabi ng mga kalsada. Maging ang mga maliliit na kalsada at eskinita ay regular na nililinis ng tatlong taga-walis

ng Barangay Pitogo.

Ang Kalayaan Road, lalo na ang talipapa, ay hindi na marumi. Ang mga nagtitinda sa palengke ay

pinapanatili na ang kalinisan ng kanilang pwesto at lugar sa harap ng kanilang tindahan. Sa kabahayan, ang

pagdala ng mga basura sa mga estasyon ng koleksyon ay ginagawa ng mga ina ng tahanan sapagkat sila ang

maaagang gumigising upang isagawa ito.

Ayon sa isang pag-aaral ng World Bank, kasalukuyang nasa 1.3 billion tonelada kadan tao ang antas ng

pandaigdigang solid waste generation. Inaasahang tataas pa ito ng 2.2 billion tonelada kada taon pagdating ng

2025. Katumbas ito ng pagtaas mula 1.2 kilo hanggang 1.42 kilong basura ang malilikha ng bawat tao kada

araw.

Sa ating bayan, tinatayang isang kilo ng basura kada araw ang nalilikha ng bawat mamamayan. May isa

ring pag-aaral na nagsasabi na ang Pilipinas ay pangatlo sa mga bansa na may mga plastic na namatatagpuan sa

mga karagatan. Dalawangpung porsyento ng ating 2.7 million metrong tonelada na mga plastic garbage kada

taon ay napupunta ssa karagatan, ayon sa “Stemming the Tide: Land Based Strategy for a Plastic-free Ocean”

ng Ocean Conservatory.

Dalawa sa mga pangunahing rason sa isyung ito, ayon sa Ocean Conservatory, ay ang illegal dumping at

ang presensya ng mga dump sites malapit sa mga katawang tubig. Ito, kapanalig, kung may sapat na political

will, ay madalang mabigyan ng solusyon. Ito ang mga tunay na basura ng ating lipunan na dapat mawala.

Nakamamatay ito ng hayop at tao.

Page 14 of 40
 Ang basura ay nagbabara ng mga daluyang tubig na nagdudulot ng malawakang pagbaha. Ang basura ay

lumalason sa mga isda, at pumapatay din sa kabuhayan ng maraming mga mangingisda. Sa aspetong ito ng

ating lipunan kailangan ng malawak na pagbabago. Ang basura ay hindi lamang isyu ng koleksyon, isyu rin ito

ng ating kaugalian. Ang pagsasa-ayos ng basura ay responsibilidad nating lahat. Ang praktis ng maling

pagtatapon ng basura ay nagmumula sa ating kamay.

Kapanalig, ang Laudato Si ni Pope Francis (1981) ay may mahahalagang gabay sa atin ukol sa isyu na

ito. Ayon sa dokumentong ito, ang basura ay kaugnay din ng ating “wasteful culture.” May mga uri ng polusyon

na bahagi ng ating pang-araw araw na buhay na mas lalong nagpapahirap sa mga maralita at nagdudulot ng

panganib sa kalusugan at sa kalaunan, kamatayan.

Nawa’y magising tayo sa mga katagang ito ng mahal na Papa: The violence present in our hearts,

wounded by sin, is also reflected in the symptoms of sickness evident in the soil, in the water, in the air and in

all forms of life. This is why the earth herself, burdened and laid waste, is among the most abandoned and

maltreated of our poor; she “groans in travail.”

Kaugnay na Pag-aaral

Banyaga

Ayon kay Bb. Mary Ann F. Vidallo (2018) na ang problema sa basura ay talamak sa buong mundo.

Simula noong 1760, lubhang tumaas ang koleksyon ng mga basura bunga ng Rebolusyong Industriyal.

Hanggang sa kasalukuyan, patuloy na lumalala ang suliranin na ito bunga ng patuloy ng mga inobasyon

sa teknolohiya. Ang mga malalaki at mauunlad na bansa ay nawawalan nang espasyo para sa mga basurang

nalilikha ng mga pabrika nito.

Page 15 of 40
 Dahil dito, bilang isang third-world country, ang Pilipinas ang kadalasang nagiging tambakan ng mga

basura mula sa first-world countries katulad ng Canada, China, at iba pa: malalaking mga container vans na

punong-puno ng mga basura ang ipinapasok sa Pilipinas mula noong Hunyo 2013 (Eco-Waste Coalition,

2015).

Ayon sa environmental group na Mother Earth Foundation, nakababahala ang pagdami ng residual

waste dahil hindi ito madaling i-recycle o mapakinabangan muli kaya madalas ay nauuwi lang sa mga

basurahan at dumpsite.

Hindi rin nabubulok ang residual waste kaya patuloy umano itong nagiging salot sa kapaligiran. Isa sa

mga hakbang na ginawa ng Mother Earth Foundation kontra residual waste at ang pagpulong sa mga

kompanyang nag bebenta ng mga produktong inilalagay sa plastic sachet.

Hinimok ng grupo ang mga kompanya na gumawa ng paraan para mabawasan ang paggamit ng plastic

sachet. “Kung puwedeng palitan nila ‘yong materials na dapat if it is compostable or recyclable,” ani Mother

Earth Foundation chairperson Sonia Mendoza (2008).

Sa pahayag ng Unilever sa maayos na pamamahala ng mga basura sa ilang lungsod. Nasa higit 40,000

toneladang basura ang itinatapon sa buong bansa kada araw, katumbas ng higit 4,000 malalaking garbage truck,

ayon sa DENR. Nasa 9,000 tonelada rito ay galling umano sa Metro Manila. Ayon nina Apples Jalandoni

(2017) at Ferdie Dugay (2017), (ABS-CBN News).

Bilang paghahanda sa selebrasyon ng International Earth Day sa April 22, ang Department of

Environment and Natural Resources sa pamamagitan ng National Solid Waste Management Commission at sa

pakikipagtulungan ng Solid Waste Management Association of the Philippines (SWAPP) at ng Earthday

Philippines ay isinusulong ang residual waste management.

Page 16 of 40
 Ang residual waste ay mga non-biodegradable na basura tulad ng plastic, gulong at baterya ng mga

sasakyan at iba pa na hindi na kailanaman marerecycle at mako-compose.

Sa isinagawang pagtitipon-tipon ng mga local government units (LGUs), non-government organization

(NGOs), government agencies, mga pribadong kompanya, akademiya at iba pang solid waste management

practitioners nakapagkasun nag awing kapaki-pakinabang ang mga residual wastes.

Napagkaisahan na magkaroon ng isang paraan ng pamamahala upang maging posible at makita ang

potensyal ng resource recovery ng mga residual waste.

Sa nasabing pagtitipon tinalakay din kung ano ang teknolohiya ang mayroon na tayo, lokal man o

banyaga, na magagamit sa muling pagpo-proseso at muling paggamit ng mga residual wastes. Napag-usapan

din ang pagbibigay ng pagkakataon sa mga LGUs na magtayo ng monitoring system para sa kani-kanilang

waste management program ganoon din ang pagtatayo ng national waste network exchange upang maging

possible ang residual waste management.

Sa kasalukuyan, habang isinusulong ang programang ito, maraming pamantayan na nakapaloob sa

Republic Act 9003 o Ecological Solid Waste Management Act. Kabilang na rito ang National Solid Waste

Management Framework na layuning mabawasan ang nalilikhang basura, pagbutihin ang pangongolekta ng

basura at makapagbigay ng ligtas, maayos at ang paraan na “environment-friendly” na pagtatapon ng basura.

Ito ay mas medaling tandaan sa tinatawag na 3Rs ng solid waste management ito ang REDUCE, REUSE

at RECYCLE. Bukod sa ibang bansa, ang kultura ng mga Pilipino ay isa ring salik sa problema ng basura sa

Pilipinas. Karamihan sa mga Pilipino ay hindi marunong maghiwalay at magtapon ng mga basura sa tamang

lugar. Hindi rin tumutupad ang iba sa mga batas na nangangalaga sa kalikasan katulad ng Batas.

Republika 9003 o mas kilala bilang Ecological Solid Waste Management Act of 2000. Ikalawa ang

pamilya, ito ang pinakamaliit na yunit ng lipunan. Subalit sa bawat pagkalimot ng bawat miyembro ng tahanan
Page 17 of 40
sa tamang paraan ng pagtatapon ng basura, apektado nito ang kanilang barangay, ang kanilang lungsod at ang

bansa.

Sa dahilang ito, naisip ng Lungsod ng Makati ang pagbibigay ng parangal sa pinakamalinis na mga

barangay taon-taon upang mahikayat ang lahat na pangalagaan ang kapaligiran. Ang 33 na mga barangay ay

hinati sa apat na klaster sa nasabing patimpalak batay sa pang-ekonomikong katayuan at populasyon ng bawat

lugar.

Karaniwang pare-pareho lamang ang mga hinihirang na mga pinakamalinis na barangay sa bawat klaster

taon-taon. Dahil dito, napagpasyahan ng mga mananaliksik na alamin ang mga programang pangkalikasan na

ipinapatupad sa tatlong pinakamalinis na barangay sa ikaapat na klaster ng Lungsod ng Makati.

Rebyu ng Kaugnay na LiteraturaI lang mga aklat at pananaliksik na may kaugnayan sa kanilang pag-aaral

ang masinsinang sinuring mga mananaliksik upang maging mas matibay ang pag-aaral na ito.

Tunay na makabuluhan at makatotohanan ang naging pananaw ng mga dalubhasa hinggil sa epekto ng

kaugalian ng mga tao sa kalagayan ng kanilang kapaligiran. Ang mga sumusunod na teorya, kahit hindi

direktang nakasaad, ay makikita sa mga kaugnay na literatura: ang Modelo ng Social Marketing ni Andreasen,

Teorya sa Value Belief Norm (VBN) ni Stern, at ang Teorya ng Dipyuson ng mga Inobasyon ni Rogers Smith

(2015).

Ayon sa Seksyon 49 ng batas, ang sinomang mapatunayang lumabag sa RA 9003 ay maaaring

pagmultahin nang hindi bababa sa Php 300.00 o isang araw na serbisyo sa komunidad at hindi hihigit sa Php

1,000,000.00 o isang taong pagkabilanggo, ayon sa tindi ng paglabag. Ayon naman sa Seksyon 52, ang

sinomang Pilipino ay maaaring magsampa ng kaukulang demanda ng walang bayad laban sa sinomang lumabag

sa RA 9003.

Page 18 of 40
 Samakatuwid, ang sinomang magtapon ng basura sa kalye o sa anomang lugar na hindi pinahihintulutan

ang pagtatapon at magsunog ng kahit anong bagay, lalo na ang plastic, ay maaaring sampahan ng demanda ng

kahit sinong makakita sa kaniya.

Sa pag-aaral ni Anas (2012) inalam niya ang antas ng kalaaman sa pagpapatupad ng solid waste

management sa Barangay Cruz, La Trinidad Benguet sa ilalim ng RA 9003. Inaral niya rin ang mga kasanayan

ng bawat bahay sa solid waste management at ang mga problema na naranasan ng barangay alinsunod sa

programa sa barangay. Gumamit ang mananaliksik ng sarbey at panayam sa piling mga kalahok. Ipinapakita

nito na karamihan ng mga sumagot ay may kamalayan sa solid waste management.

Sila ay may mga gawi ukol dito, tulad ng paghihiwalay ng kanilang mga basura sa nabubulok,

dinabubulok, at mga maaring gamitin muli. Ang pinakamalalang problema na naranasan ng mga kalahok sa

pamamahala ng basura ay ang kawalan ng lugar para sa pag-aabono o mga composting area sa kanilang mga

tahanan.

Sila ay may mga suhestiyon, mungkahi, at komento, para sa solid waste management sa Barangay Cruz

upang paunlarin ang barangay. Ang pagtaya ng pagtataguyod ng solid waste management sa barangay ayon sa

mga kalahok ay mabisa at isinasagawa nang maayos.

Higit pa rito, patuloy na nangangampanya ang barangay ukol sa tamang pamamahala ng basura upang

magkaroon ng mas mabisang sistema ng solid waste management na harapin ang mga pangangailangan ng

barangay tungo sa malinis at maginhawang barangay para sa lahat ng henerasyon.

Lokal

Hinihikayat din ni Kalihim Roy A. Cimatsu (2017) na kailangan nila ang kooperasyon ng publiko sa

problema tungkol sa basura.

Page 19 of 40
 Dapat ang mga mamamayan ay ugaliin ang tamang pagtatapon at pagbubukod ng basuradahil sa

naidududlot nitong baha tuwing umuulan. Dagdag pa niya na ang Ecological Solid Waste Management

Program ay maisasakatuparan lamang kung ang mga nasasakupan ay gagawin rin ang kanilang bahagi sa

tamang pagtapon ng basura.

Namamangal na ang gobyerno nuon pa man sa katigasan ng ulo ng iba nating kababayan sa walang habas

na pagtapon ng basura.

Nagdudulot ito ng baha dahil sa sobrang daming basurang lumulutang sa mga ilog at creek sa tuwing may

paglakas ng ulan lalo na kung may bagyo.

Dagdag pahirap din ang mga basura sa kalsada ay nagdudulot ng pagbabara ng mga kanal. Alinsunod sa

Republic Act No. 9003 o ang Ecological Solid Waste Management Act of 2000 na kabalikat ang lokal na

pamahalaan ditto na may pangunahing responsibilidad sa tamang pamamahala ng basura.

Sa panahon ngayon marami talaga tayong mga problema dito sa ating bansa, isa na ditto ay ang

maruming kaligiran.

Ito ay ang resulta ng kapabayaan sa ating paligid, ito ay unti- unting nasisira at nagdudulot ng sakuna.

Ang pagtatapon ng basura kahit saan ay isang maling kagawian ng mga estudyante at ng pamayanan.

Kahit na sa paaralan marumi din ang paligid dahil na rin sa kawalan ng disiplina ng mga mag-aaral.

Itinatapon nila ang mga basura kahit saan at iniiwang nakakalat ang mga papel at plastiks. Isa rin sa mga sanhi

ng maruming kaligiran ay ang mga pabrika.

Page 20 of 40
 Ngayon Rolf Halden (2016), iugnay propesor sa School of Sustainable Engineering sa Arizona State

University at katulong director ng kapaligiranBiotechnology sa Biodesign Institute ay nagtangka ang isang

survey ng umiiral na pang-aghamliteratura tungkol sa mga hazards ng plastik sa tao kalusugan at sa ecosystem

nakasalalaynamin sa. Sa kanyang mga natuklasan, na lilitaw sa pinakabagong isyu ng Taunang Repasuhinng

Public Health, ay paghinahon.

Ngayon, ang mga plastik maipon sa lungkot ng basura at mgalandfills at sullying mga karagatan ng

mundo sa kailanman-mas dami. At ang mga plastik at angkanilang mga mga additives ay hindi lamang sa

paligid sa amin, ang mga ito sa loob ng halosbawat isa sa amin-kasalukuyan sa aming dugo at ihi sa

measureable halaga, ingested sa ngpagkain na kumain kami, ang tubig namin inumin at mula sa iba pang mga

pinagkukunan.

Halden ng pag-aaral reiterates ang katunayan na ang mga epekto sa kapaligiran mula sa plasticbasura ay

malala. Mga sukat mula sa ang pinaka-nahawahan na rehiyon ng mga karagatan samundo ipakita na ang mga

masa ng mga plastik ay lumampas na ng plankton anim na beses. Patch ng oceanic basura-ilang bilang malaking

bilang ng estado ng Texas-hold ang isangmataas na dami ng mga non-biodegradable plastik.

Pantubig na mga ibon at isda ayincreasingly mga biktima dahil ang biodegradation proseso ay hindi sapat

upang maalis ito samatibay na tanggihan.Ang magnitude ng lipunan ang pasanin ng plastic basura ay

lamangsimula upang maging ganap na appreciated. Sa US, ang average na tao ay gumagawa ngisang kalahati

ng kalahating kilo ng plastic na basura araw-araw.

Sa buong mundo, ang ilang 300 milyong tons ng mga materyal ay ginawa sa bawat taon-isang malaman

na poised upangmapalawak, bilang bagong mga uri ng mga plastik ay devised upang maghatid ng

isangmatakaw global gana. Tulad ng mga puntos ng Halden out, nag-iisa ito taunang produksyon aypunan ang
Page 21 of 40
isang serye ng mga kotse sa tren libid ang globo. "Kami ay tiyak na mapapahamaksa nakatira sa plastic

polusyon ng kahapon at kami ay exacerbating ang sitwasyon sa bawataraw ng hindi nagbabago pag-uugali,"

siya sinabi.

Masama epekto sa tao kalusugan aymananatiling isang paksa ng mabangis na makipagtalo, kahit na ang

isang lumalagongpinagkaisahan ay umuusbong na ang mga plastik at ang kanilang mga mga additives ay

hindipalaging ang mga kaaya-aya na companions sabay ipinapalagay namin itong. Halden sabi niyatinanggap

ang paanyaya na magsulat tungkol sa mga plastik at tao kalusugan "dahil ang topicshowcases ang mas malaking

problema ng kung paano lumikha ng isang sustainable hinaharappara sa modernong sibilisasyon.

"Dalawang malawak na mga klase ng mga plastic na maykaugnayan sa mga kemikal ng mahahalagang

pag-aalala para sa kalusugan ng tao-bisphenol-Ao BPA, at mga additives na ginagamit sa ang pagbubuo ng mga

plastik, na kilala bilangphthalates.

Halden nagpapaliwanag na ang mga plastik ay polymers-mahaba chains ng mgamolecule karaniwang

ginawa ng carbon, hydrogen, oxygen at / o silikon, na kung saan aychemically-link magkasama o polymerized.

Iba't ibang polimer chains ay maaaring gamitinupang lumikha ng mga form ng mga plastik na may mga

natatanging at kapaki-pakinabang namga katangian. BPA ay isang pangunahing gusali block ng polycarbonate

plastik, tulad ng mgaginagamit para sa de-boteng tubig, packaging ng pagkain at iba pang mga item.

Habang ito ayitinuturing na mabait sa form ng isang mabigat na cross-linked polimer, ang mga Bonds

aymaaaring masira sa paglipas ng panahon, kapag ang mga plastik ay paulit-ulit na hugasan,nakalantad sa init o

iba pang mga stresses, liberating ang gusali mga bloke ng mga kemikal, nakung saan ay nakakalason.

BPA ay nakilala dahil sa ang 1940s bilang isang endocrinedisrupting kemikal na interferes sa normal

hormonal function na.Idinadagdag sa mga panganibsa kalusugan na kaugnay sa BPA ay ang katunayan na ang

iba pang mga ingredients-tulad ngplasticizers-ay karaniwang idinagdag sa plastik.

Page 22 of 40
 Marami ng mga potensyal na nakakalasonbahagi ring pagpapatak out sa paglipas ng panahon. Kabilang sa

mga pinaka-karaniwang ay isang kemikal na kilala bilang di-ethylhexyl phthalate o DEHP. Sa ilang mga

produkto, ang mgakapansin-pansin medikal na aparato kabilang ang mga IV bag o patubigan, ang mga

additivestulad DEHP maaaring gumawa ng up ng 40 o 50 porsyento ng mga produkto.

"Kung ikaw ay saisang ospital, baluktot up sa isang IV kumayat," Halden nagpapaliwanag, "ang kemikal

na oozesout napupunta direkta sa iyong bloodstream, na walang pagkakataon para sa detoxification samatupok.

Ito ay maaaring humantong sa mga masama sa katawan na antas ng exposure, lalona sa mga madaling kapitan

populasyon tulad ng newborns.

"Ano ang pangkalahatang epektong mga plastik na kami nang hindi sinasadya ingest? Ang panitikan

Halden surveyed ay hindimaliwanag sa puntong ito, sa kabila ng higit sa kalahating siglo ng pag-aaral. Bahagi

ngkahirapan ang namamalagi sa kawalan ng mahusay na kontrol para sa mga pag-aaral ng mgakinalabasan ng

kalusugan, ng plastic exposure ay isang pandaigdigang kababalaghan, atpaghahanap ng mga paksa unexposed

para sa paghahambing ay halos imposible. Ito ay kilalagayunpaman na ang mga epekto ng kalusugan ay

depende sa kung sino ang nakalantad atkapag.

Ang mga bata at mga buntis o nursing ina ay sa heightened panganib para sa exposurenakakalason o

daanan ng BPA at additives tulad DEHP.Ito Enero, ang FDA na inihayag ngisang mahalagang pagkabaligtad ng

nito 2008 paghahabol tungkol sa kaligtasan ng mgabisphenol-A, pagpapahayag ng bagong alalahanin tungkol sa

"potensyal na mga epekto ngBPA sa utak, pag-uugali at prosteyt glandula sa fetuses, mga bata at mga bata," at

pledging namakipagtulungan sa iba pang mga pederal na mga ahensya ng kalusugan sa reevaluate angkaligtasan

sa kemikal.

Page 23 of 40
 Republic of the Philippines
HOLY CHILD’S ACADEMY
Pagadian City, Zamboanga Del Sur.
SENIOR HIGH SCHOOL

Kabanata 3

METODOLOHIYA

Sa kabanatang ito ay ipapakita ang mga desenyo, instrumento at pamamaraan sa pangangalap ng mga

impormasyon o datos pati na din ang bilang ng respondente na nakilahok sa pag- aaral, Nakapaloob dito ang

mga ginagamit ng mga tagatugon sa paksang isinisiyasat, gayun din ang mga uri ng estadistika na sangkot sa

paksa.

Disenyo ng Pag- Aaral

Ang disenyo ng pag- aaral o pananaliksik ay etnograpikong pag- aaral dahil nakapukos ito sa pag-

iimbestiga sa kaugalian, paraan ng pamumuhay at iba’t ibang uri ng mga tao na namumuhay sa komunidad sa

pamamagitan ng pag- oobserba sa mga ito.

Respondente at Populasyon

Ang Kalahok sa pananaliksik ay mga mag-aaral na nagmula sa Senior High School ng Holy Child

Academy Zamboanga del Sur. Ang mga respondente ay limitado sa 10 na mag-aaral na maaaring sumagot sa

bawat talatanungan na ipapamahagi ng mga mananaliksik.

Page 24 of 40
Teknik sa Pagpili ng mga Respondente

Ang ginamit bilang teknik sa pagpili ng mga respondante ay ang pagpili ng kahit sino ang gustong sumali

sa pananaliksik. Ito ay sapagkat ang mga respondenteng pipiliin ay limitado lamang sa 30 na mag-aaral at hindi

buong populasyon ng HCA. Ang populasyon ay masyadong malaki at imposibleng isama ang bawat indibidwal.

Ito ang piniling teknik ng mananaliksik sapagkat ang mga pipiling respondente ay batay sa kanilang

pagkakaintindi sa katanungan na ibinigay sa kanila..

Instrumento ng Pananaliksik

Ang instrumento na aming ginamit ay ang pagtatanong sa mga respondente sa mga katanungan na ginawa

ng mananaliksik at ang mga katanungan na ito ay dapat masagot. Ito ay binubuo nang apat na katanungan na

masasagot sa pamamagitan ng pag tsek sa kanilang kasagutan.

Hakbang sa Paglikom ng mga Datos

Ang hakbang sa paglilikom at pangongolekta ng mga datos ay nagsisimula sa pag- oobserba sa problema

na tinatalakay katulad ng kung saan ito nanggagaling at ano- ano ang mga posibleng epekto nito hindi lang sa

pamamahala kundi na rin sa mga tao sa loob ng komunidad.

Page 25 of 40
 Republic of the Philippines
HOLY CHILD’S ACADEMY
Pagadian City, Zamboanga Del Sur.
SENIOR HIGH SCHOOL

Kabanata 4

REPRESENTASYON, PAGSUSURI AT INTERPRETASYON NG MGA DATOS

Sa kabanatang ito ay magpapakita ng mga datos na nakalap ng mananaliksik mula sa mga mag- aaral na

nasa Senior High School tungkol sa kani- kanilang pananaw sa batas ng tamang pagtatapon ng basura, maging

positibo o negatibong epekto at mga suhestiyon nila sa mga kinauukulan.

Talahanayan 1

Pananaw ng mga Respondente sa Epekto ng tamang pagtapon ng basura sa paaralan.

1.1 Talahanayan

Nakakaepekto ba ang maling pagtatapon ng basura sa Holy Child’s Academy?

Porsyento
Baitang at Strand Yes No
Yes No

G12 (HUMSS) 5 0 16.7% 0%

G11 (STEM) 10 0 33.3% 0%

G10 (St. Therese) 5 0 16.7% 0%

G9 (St. Blasé) 5 0 16.7% 0%

G8 (St. Jhudiel) 5 0 16.7% 0%

Kabuuang Porsyento 30 100%

Page 26 of 40
1.1-A Graph

Yes

17% 16%

17%

33%

17%

G12 (HUMSS) G11 (STEM) G10 (St. Therese) G9 (St. Blasé) G8 (St. Jhudiel)

1.1-B Graph

No
0%

G12 (HUMSS) G11 (STEM) G10 (St. Therese) G9 (St. Blasé) G8 (St. Jhudiel)

Page 27 of 40
 Sa Talahanayan 1.1, malinaw na nailalahad dito ang resulta sa ginagawang pananaliksik, para sa G12

HUMSS may Lima (5) na may persyentong 16.7% na respondante na sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng

“No”. Sa G11 STEM ay may Sampu (10) na may persyentong 33.3% na sumagot ng “Yes” at walang

sumagot ng “No”. Sa G10 St. Therese ay may Lima (5) na may persyentong 16.7% na sumagot ng “Yes” at

walang sumagot ng “No”. Sa G9 St. Blasé may Lima (5) na may persyentong 16.7% na respondante na

sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng “No”. Sa G8 St. Jhudiel ay may Lima (5) na may persyentong

16.7% na respondante na sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng “No”.

1.2 Talahanayan

Nagbibigay ba ng masasamang Epekto ang walang disiplina sa tamang pagtatapon ng Basura?

Porsyento
Baitang at Strand Yes No
Yes No

G12 (HUMSS) 5 0 16.7% 0%

G11 (STEM) 10 0 33.3% 0%

G10 (St. Therese) 5 0 16.7% 0%

G9 (St. Blasé) 5 0 16.7% 0%

G8 (St. Jhudiel) 5 0 16.7% 0%

Kabuuang Porsyento 30 100%

Ang Graph 1.2 ay nasa Pahina 29 ng Pananaliksik

Page 28 of 40
1.2-A Graph

Yes

17% 16%

17%

33%

17%

G12 (HUMSS) G11 (STEM) G10 (St. Therese) G9 (St. Blasé) G8 (St. Jhudiel)

1.2-B Graph

No
0%

G12 (HUMSS) G11 (STEM) G10 (St. Therese) G9 (St. Blasé) G8 (St. Jhudiel)

Page 29 of 40
 Sa Talahanayan 1.2, malinaw na nailalahad dito ang resulta sa ginagawang pananaliksik, para sa G12

HUMSS may Lima (5) na may persyentong 16.7% na respondante na sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng

“No”. Sa G11 STEM ay may Sampu (10) na may persyentong 33.3% na sumagot ng “Yes” at walang

sumagot ng “No”. Sa G10 St. Therese ay may Lima (5) na may persyentong 16.7% na sumagot ng “Yes” at

walang sumagot ng “No”. Sa G9 St. Blasé may Lima (5) na may persyentong 16.7% na respondante na

sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng “No”. Sa G8 St. Jhudiel ay may Lima (5) na may persyentong

16.7% na respondante na sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng “No”.

1.3 Talahanayan

Nakakasama ba ang Basura sa ating Mental at Pisikal na kalusugan kapag nakakalat lang sa Paligid?

Porsyento
Baitang at Strand Yes No
Yes No

G12 (HUMSS) 5 0 16.7% 0%

G11 (STEM) 10 0 33.3% 0%

G10 (St. Therese) 5 0 16.7% 0%

G9 (St. Blasé) 5 0 16.7% 0%

G8 (St. Jhudiel) 5 0 16.7% 0%

Kabuuang Porsyento 30 100%

Ang Graph 1.3 ay nasa Pahina 31 ng Pananaliksik

Page 30 of 40
1.3-A Graph

Yes

17% 16%

17%

33%

17%

G12 (HUMSS) G11 (STEM) G10 (St. Therese) G9 (St. Blasé) G8 (St. Jhudiel)

1.3-B Graph

No
0%

G12 (HUMSS) G11 (STEM) G10 (St. Therese) G9 (St. Blasé) G8 (St. Jhudiel)

Page 31 of 40
 Ayon sa Talahanayan 1.3, malinaw na nailalahad dito ang resulta sa ginagawang pananaliksik, para sa

G12 HUMSS may Lima (5) na may persyentong 16.7% na respondante na sumagot ng “Yes” at walang

sumagot ng “No”. Sa G11 STEM ay may Sampu (10) na may persyentong 33.3% na sumagot ng “Yes” at

walang sumagot ng “No”. Sa G10 St. Therese ay may Lima (5) na may persyentong 16.7% na sumagot ng

“Yes” at walang sumagot ng “No”. Sa G9 St. Blasé may Lima (5) na may persyentong 16.7% na respondante

na sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng “No”. Sa G8 St. Jhudiel ay may Lima (5) na may persyentong

16.7% na respondante na sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng “No”.

1.4 Talahanayan

Nakatutulong ba ang pag-mumulta sa mga Pasaway na hindi marunong magtapon ng Basura sa tamang

Lalagyan?

Porsyento
Baitang at Strand Yes No
Yes No

G12 (HUMSS) 4 1 13.3% 3.3%

G11 (STEM) 7 3 23.3% 10%

G10 (St. Therese) 5 0 16.7% 0%

G9 (St. Blasé) 5 0 16.7% 0%

G8 (St. Jhudiel) 5 0 16.7% 0%

Kabuuang Porsyento 30 100%

Ang Graph 1.4 Ay Nasa Pahina 33 ng Pananaliksik

Page 32 of 40
1.4-A Graph

Yes

19% 16%

19% 27%

19%

G12 (HUMSS) G11 (STEM) G10 (St. Therese) G9 (St. Blasé) G8 (St. Jhudiel)

1.4-B Graph

0%
No
0% 0%

36%

64%

G12 (HUMSS) G11 (STEM) G10 (St. Therese) G9 (St. Blasé) G8 (St. Jhudiel)

Page 33 of 40
 Ayon sa Talahanayan 1.4, malinaw na nailalahad dito ang resulta sa ginagawang pananaliksik, para sa

G12 HUMSS may Apat (4) na may persyentong 13.3% na respondante na sumagot ng “Yes” at may Isa (1) na

may persyentong 3.3% na sumagot ng “No”. Sa G11 STEM ay may Pito (7) na may persyentong 23.3% na

sumagot ng “Yes” at may Tatlo (3) na may persyentong 10% sumagot ng “No”. Sa G10 St. Therese ay may

Lima (5) na may persyentong 16.7% na sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng “No”. Sa G9 St. Blasé may

Lima (5) na may persyentong 16.7% na respondante na sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng “No”. Sa G8

St. Jhudiel ay may Lima (5) na may persyentong 16.7% na respondante na sumagot ng “Yes” at walang

sumagot ng “No”.

1.5 Talahanayan

Nakakasama ba ang Basura sa ating Mental at Pisikal na kalusugan kapag nakakalat lang sa Paligid?

Porsyento
Baitang at Strand Yes No
Yes No

G12 (HUMSS) 5 0 16.7% 0%

G11 (STEM) 7 3 23.3% 10%

G10 (St. Therese) 5 0 16.7% 0%

G9 (St. Blasé) 3 2 10% 6.7%

G8 (St. Jhudiel) 5 0 16.7% 0%

Kabuuang Porsyento 30 100%

Ang Graph ay Nasa Pahina 35 ng Pananaliksik

Page 34 of 40
1.5-A Graph

Yes

20% 20%

12%

28%

20%

G12 (HUMSS) G11 (STEM) G10 (St. Therese) G9 (St. Blasé) G8 (St. Jhudiel)

1.5-B Graph

No
0% 0%

40%

60%

0%

G12 (HUMSS) G11 (STEM) G10 (St. Therese) G9 (St. Blasé) G8 (St. Jhudiel)

Page 35 of 40
 Ayon sa Talahanayan 1.5, malinaw na nailalahad dito ang resulta sa ginagawang pananaliksik, para sa

G12 HUMSS may Lima (5) na may persyentong 16.7% na respondante na sumagot ng “Yes” at walang

sumagot ng “No”. Sa G11 STEM ay may Pito (7) na may persyentong 23.3% na sumagot ng “Yes” at may

Tatlo (3) na may persyentong 10% na sumagot ng “No”. Sa G10 St. Therese ay may Lima (5) na may

persyentong 16.7% na sumagot ng “Yes” at walang sumagot ng “No”. Sa G9 St. Blasé may Tatlo (3) na may

persyentong 10% na respondante na sumagot ng “Yes” at may Dalawa (2) na may persyentong 6.7% sumagot

ng “No”. Sa G8 St. Jhudiel ay may Lima (5) na may persyentong 16.7% na respondante na sumagot ng “Yes”

at walang sumagot ng “No”.

Makikita sa mga ginawang Graph ang sukat base sa nakalap na Datos. Makikita sa Graph 1.1-A

hangang Graph 1.5-A ang graph sa mga respondanteng sumagot ng “Yes”, malinaw na naipakita rito na ang

G12 HUMSS, G11 STEM at G10 St. Therese ay parehong may pinakamalaking porsyento nakuha mula sa

Survey.

Sa Graph 1.4-B hangang Graph 1.5-B naman ay makikita rito ang graph sa mga respondanteng

sumagot ng “No”, malinaw na naipakita rito na ang G9 St. Blasé at G8 St. Jhudiel ay may pinakamalaking

porsyentong nakuha mula sa Survey.

Page 36 of 40
 Republic of the Philippines
HOLY CHILD’S ACADEMY
Pagadian City, Zamboanga Del Sur.
SENIOR HIGH SCHOOL

Kabanata 5

LAGOM, KONKLUSYON AT REKOMENDASYON

Ang pag-aaral na ito ay nagpapakita ng lagom ng pag-aaral, konklusyon At rekomendasyon para ang

solusyon sa problemang naitala sa pag-aaral na ito ay mabibigay.

Lagom ng mga Natutuklasan

Ang paglalathala ng pag-aaral tungkol sa “MALING PAGTATAPON NG BASURA” sa paaralan.

Tatlumpong (30) respondante ang sumagot sa bawat katanungan na ibinigay ng mga mananaliksik at ang resulta

ay ang mga sumusunod. Batay sa pag-aaral ng mga inihalad ng mga datos, ang mga manaliksik ay umabot sa

mga sumusunod na konklusyon:

1. Karamihan sa mga respondante ay sumasang-ayon sila sa MALING PAGTATAPON ng BASURA sa

paaralan para mananatili ang kalinisan at organisado sa mga basura sa paaralan.

2. Ang positibong epekto ng MALING PAGTATAPON NG BASURA sa paaaralan ay para makaiwas

tayo sa mga sakit na naidudulot nito at para maging malinis ang paligid sa paaralan.

2.1 Bukod sa mga positibong epekto ng MALING PAGTATAPON NG BASURA sa paaralan ang mga

estudyante ay magkaroon ng sapat na kaalaman sa pagtatapon ng basura sa tamang lalagyan at ang mga

basurero ay hindi na mag-abala pa sa paghihwalay sa nabubulok at hindi nabubulok.

Page 37 of 40
Rekomendasyon

Sa gitna ng aming masusing pangongolekta ng mga datos at impormasyon sa mga mag-aaral ng Holy

Child’s Academy. Nais ng aming pananaliksik na irekumenda ang mga sumusunod:

1. Totoong maraming isyu at suliraning hinahanap ang paaralan subalit dapat pa rin nating pagtuunan ng

pansin ang isyu ukol sa maling pagtatapon ng basura.

2. Dapat magkaroon ng disiplina ang mga estudyante upang maiwasan ang maling pagtatapon ng basura at

naniniwala akong matupad sa pamamagitan ng pagpapataw ng multa.

3. Dapat turuan ng mga mabuting pamamaraan ng pagtatapon ng basura ang mga mag-aaral pati na rin sa

mga posibleng masasawang epekto ng maling pagtatapon ng basura.

Konklusyon

Batay sa mga naglikom na datos ang mga mananaliksik ay humantong sa mga sumusunod na

konklusyon:

1. Ang mga respondente ay sumasang-ayon sa “MGA EPEKTO SA MALING PAGTATAPON NG

BASURA SA HOLY CHILD’S ACADEMY”.

2.2 Ang pagpapatupad na masulosyonan ang “MGA EPEKTO SA MALING PAGTATAPON NG

BASURA SA HOLY CHILD’S ACADEMY” para matuto ang mga estudyante kung saan itatapon ang

basura sa tamang lalagyan at madagdagan ang kanilang kaalaman sa paghihiwalay ng nabubulok at di

nabubulok.

Page 38 of 40
2.3 Subalit ang pagpapatupad para masolusyonan ang “MGA EPEKTO SA MALING PAGTATAPON NG

BASURA SA HOLY CHILD’S ACADEMY” ay nakakagaan ng loob sa mga estudyante para maging

malinis ang kapaligiran sa paaralan at hindi na magtapon ng basura kahit saan.

3. Ipinakita ng mga estudyante na nakakatulong sa kanila ang pagkatuto kung saan nila itatapon ang basura

sa tamang lalagyan at “MGA EPEKTO SA MALING PAGTATAPON NG BASURA SA HOLY

CHILD’S ACADEMY”.

Page 39 of 40
Pasasalamat

Nais naming iparating ang aming taos pusong pasasalamat sa mga taong naging tulay upang mabuo ang

pag-aaral na ito. Ang pakikipagtulungan at datos na nakuha naming sa mga mag-aaral ay naging dahilan upang

mas lalo pa naming mapalawak ang aming pag-aaral.

Maraming salamat lalong-lalo na sa aming pinakamamahal na guro na si Bb. Jea Gynn Acasio, ang

gurong-tagapangasiwa sa paksang ito na walang tigil na gumagabay sa amin at pagtama sa aming pagkakamali,

pati na rin sa mga estudyanteng nakunan naming ng mga kanya-kanyang opinyon na walang humpay na

umunawa sa aming aktibidad na sa kabila ng paggambala namin sa kanilang oras makuha lang ang mga datos

.Lahat ng ito ay hindi namin magagawa kung wala kayo. Kaya maraming salamat sa inyong lahat.

Page 40 of 40