Grade 4 Pe Health TG Deped Copy Completed PDF

Edukasyong
Pangkatawan
DEPED COPY
1
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any
means--electronic or mechanical including photocopying without written permission from DepEd
Central Office.
DEPED COPY
2
Central Office.
YUNIT I
ARALIN 1 Ang Physical Activity Pyramid Guide para

sa Batang Filipino
Laang oras ng pagtuturo: apatnapung (40) minuto
l. Layunin
1. Nasusunod ang kahalagahan ng paggawa ng mga gawaing nakabubuti
sa kalusugan.
2. Naisasagawa ang mga gawaing pisikal na mas nakabubuti sa kalusugan
ayon sa Physical Activity Pyramid Guide para sa Batang Pilipino.
3. Naisasagawa ang mga gawaing nakatutulong sa pagpapaunlad sa
kalusugan.
DEPED COPY
ll. Nilalaman
Paksa: Physical Activity Pyramid Guide para sa Batang Pilipino
Kasanayan: Paglalarawan sa pamamagitan ng eksena o representasyon
Pagpapahalaga: Disiplina sa sarili, kooperasyon
Sanggunian:
- Musika, Sining at Edukasyon sa Pagpapalakas ng Katawan, ni Vilma V.
Perez., et al. pp.181-182, © 2009
- The Filipino Pyramid Activity Guide, PASOO 2000
Kagamitan: Physical Activity Pyramid Guide para sa Batang Filipino, manila
paper

lll. Pamamaraan
A. Pang-araw-araw na Gawain
Pagtsek ng attendance at angkop na kasuotan
B. Panimulang Gawain
1. Pampasiglang Gawain
Ipasagot ang gawaing pampasigla na nasa LM. Banggitin na lapis

lamang ang gamitin sa pagsagot.
Itanong ang sumusunod:

a. Lahat ba ng gawaing na nasa tsart ay ginagawa mo? Ilang beses
sa isang linggo?
b. Aling mga gawain ang mas madaling gawin? Ang mas mahirap
gawin?
3
Central Office.
2. Balik-aral
Itanong kung ano-anong mga gawaing pisikal ang kanilang natatandaan
at natutuhan sa Ikatlong Baitang. Talakayin ang halaga nang patuloy na
paggawa ng mga gawaing pisikal.
C. Panlinang na Gawain
1. Ipakita sa mga mag-aaral ang Physical Activity Pyramid Guide para sa

Batang Pilipino at itanong kung ano ang masasabi nila tungkol dito.
2. Ipaliwanag ang gamit ng Physical Activity Pyramid Guide para sa Batang
Pilipino at kung ano ang maitutulong nito sa kalusugan ng mga mag-aaral
na kasalukuyang aktibo at kasalukuyang hindi gaanong aktibo.
3. Ipasuri sa mga mag-aaral ang kanilang sagot sa Simulan Natin at itanong
ang mga sumusunod:
- Aling mga gawain sa tsart ang ginagawa mo na naaayon sa
rekomendasyon ng pyramid?
- Aling mga gawain ang sa tingin mo ay dapat mong dalasan pa ang
paggawa?Alin ang dapat mong bawasan ang dalas ng paggawa?
DEPED COPY
Bakit?
D. Paglalapat
Pangkatin ang klase sa apat (pagbibilang ng 1-4).
Ilalarawan sa pamamagintan ng isang eksena o presentasyon ng bawat

grupo ang mga gawain sa araw-araw, 3-5 beses, 2-3 beses, at 1 beses
sa loob ng isang linggo na kanilang ginagawa. Ipaliwanag na kailangang
mag-isip sila ng mga gawaing wala sa pyramid. Ipaliwanag kung papaano
ang paggawa ng eksena o presentasyon.
Unang Grupo: araw-araw na ginagawa

Pangalawang Grupo: 3-5 na beses sa isang linggo
Pangatlong Grupo: 2-3 beses sa isang linggo
Pang-apat na Grupo: 1 beses sa isang linggo
Tawagin ang bawat grupo para ipakita ang kanilang nabuo at tawagin ang
lider upang ipaliwanag ito. Tulungan ang bawat grupo sa pagpapaliwanag
ng kahalagahan at epekto nito sa kalusugan.
Itanong ang mga sumusunod:
- Sang-ayon ka ba sa mga gawaing ipinakita ng ibang grupo?

Naaayon ba ang mga ito sa dalas ng paggawa na rekomendado ng
pyramid?
- Kung ikaw ay kabilang sa ibang grupo, ano-ano ang mga gawaing

iyong ipakikita?
4
Central Office.
E. Pangwakas na Gawain
Ipagawa ang gawain sa LM. Huwag mag-alinlangan baguhin ang iyong

sagot batay sa iyong natutuhan.
IV. Takdang Aralin
Ipagawa ang gawain sa LM.
DEPED COPY
5
Central Office.
YUNIT I
Ang mga Sangkap ng Physical Fitness

ARALIN 2
l. Layunin
- Nasusunod ang kahalagahan sa kalusugan ng mga sangkap ng Physical
Fitness.
- Nasusukat ang mga gawaing pisikal na nagtataglay, tumutugon, at
nakalilinang sa mga sangkap ng Physical Fitness
- Nakakapagpapamalas ng pakikiisa sa paggawa ng mga gawain.
- Naisasagawa ng may kaukulang pag-iingat ang mga gawaing pisikal.
ll. Nilalaman
DEPED COPY
Paksa: Ang mga Sangkap ng Physical Fitness
Kasanayan: Pagtalon, pagtakbo, pagbuhat, paghagis, at pagbalanse.
Pagpapahalaga: Pakikiisa, sariling disiplina, at determinasyon
Sanggunian:
- Manwal ng Kawanihan ng Eduk.sa PK,1997., pp.283-284

- MSEP 4 ni Violeta E. Hornilla,et al., pp.20-24
- Physical fitnes s Test Approach ni APARICIO H. MEQUI, Ph.D.’ 2004
- https://www.youtube.com/watch?v=KyrmbdnCtKc
Kagamitan: iba’t ibang larawan ng mga indibidwal, Physical Activity Pyramid

Guide para sa Batang Pilipino, manila paper, masking tape, pito
lll. Pamamaraan


B. Panimulang Gawain:

Ipagawa ang gawaing pampasigla na nasa LM.
6
Central Office.
Ano-anong mga katangian ang kailangang taglayin ng mga indibidwal na

ito para magampanan nang ma ayos ang kanilang tungkulin? Gaano kahalaga
ang mga katangiang ito sa kanilang trabaho o propesyon?
Ipaliwanag na ang iba’t ibang propesyon ay nangangailangan ng iba’t

ibang kakayanan. Ang epektibong pagganap sa mga inaasahang gawain ng
isang propesyon ay nakasalalay nang malaki sa physical fitness ng isang
indibidwal.
2. Balik-aral
Itanong sa mga mag-aaral kung ano-ano ang kanilang natutuhan sa

Physical Activity Pyramid Guide para sa Batang Pilipino.
DEPED COPY
1. Ipaliwanag ang kahulugan ng physical fitness, ang mga sangkap nito,
mga halimbawa ng gawaing nagtataglay o nangangailangan nito, at mga
paraan sa paglinang nito.
2. Ipaliwanag ang pagamit ng Physical Activity Pyramid Guide para sa
Batang Pilipino at ang kahalagahan ng mga gawain sa araw-araw sa
pagpapaunlad ng mga sangkap ng physical fitness.
3. Ipasuri muli sa mga mag-aaral ang mga larawan sa Simulan Natin at
itanong ang mga sumusunod:
Aling sangkap ng physical fitness ang lubos na mahalaga para
magampanan nila nang husto ang kanilang mga tungkulin? para sa
pulis? manlalaro ng basketball? estudyante?
D. Paglalapat
Ipagawa ang gawaing pampasigla.
Pangkatin ang klase sa anim (pagbibilang ng 1-6).
Bawat grupo ay magsisimula sa estasyon na itinalaga para sa kanila.

Ipagawa ang nakatalaga sa estasyon. Ipatukoy ang mga sangkap ng
physical fitness na kaakibat ng gawain. Magbigay ng hudyat kung kailan
lilipat sa susunod na estasyon ang bawat grupo para gawin ang nakatalaga
dito. Ipaliwanag na kailangan nilang ipagpatuloy na gawin ang lahat ng
nakatalaga sa lahat ng estasyon.
7
Central Office.
- Aling mga estasyon ang isa lamang ang sangkap ng physical fitness na
kaakibat ng gawain? Ano-anong mga sangkap na ito?
- Ano-anong komponent ng physical fitness ang kadalasang magkasama
o parehong kaakibat ng isang gawain? Sa aling istasyon ito kaakibat?

IV. Takdang-aralin
DEPED COPY
8
Central Office.
YUNIT I
Ang Pagsubok sa mga Sangkap ng Physical

ARALIN 3 Fitness (Pre-test)
l. Layunin
1. Nasusunod ang kahalagahan sa kalusugan ng mga pagsubok sa sangkap
ng physical fitness sa kalusugan
2. Nagagawa ang kahalagahan ng pagsubaybay sa sariling kakayahan gamit
ang Physical Fitness Passport Card.
3. Naisasagawa ang mga pagsubok sa sangkap ng physical fitness ayon sa
nararapat na pamamaraan ng mga ito.
4. Nakapagpapamalas ng pakikiisa sa paggawa ng mga pagsubok.
DEPED COPY
5. Naisasagawa ng may kaukulang pag-iingat ang mga pagsubok sa sangkap
ng physical fitness.
ll. Nilalaman
Paksa: Ang Pagsubok sa mga Sangkap ng Physical Fitness (Pre-test)
Kasanayan: Mga kasanayan na sinusubok ng physical fitness tests
Sanggunian:
- “Tayo Nang Magpalakas “Batayang Aklat ng Edukasyong Pagpapalakas
ng Katawan, pp. 3-4
- Musika, Sining at Eduk. Pangkatawan nina Violeta E. Hornilla, et.al.
pp.70-73
- Moving and Learning ni Beverly Nichols PhD.
Kagamitan: Physical Fitness Passport Card, tungtungan/hagdan, pito, timer/
stopwatch, tape measure, yeso (chalk), 2 piraso ng kahoy/
beanbag, masking tape, tennis ball/baseball, dingding, upuan,
mesa, ruler/meter stick, megaphone (kung mayroon), at mga
pansapin/floor mats, manila paper, masking tape
lll. Pamamaraan


9
Central Office.
Ipagawa ang nasa LM. Tiyaking nararamdaman ng mga mag-aaaral ang

kanilang pulso.
- Mabilis ba ang iyong pulso? Sa tingin mo, bakit kaya mabilis o mabagal
ito?
- Ano ang maitutulong ng mga physical activity na ginagawa mo para
mapaunlad ang pintig ng iyong puso?
Ibigay ang Physical Fitness Passport Card at ipaliwanag ang kahalagahan

nito. Siguraduhing maitatala nang maayos ng mga mag-aaral ang
kanilang pulso ayon sa iyong pagpapaliwanag.
2. Balik-aral
DEPED COPY
Itanong sa mga mag-aaral kung ano-ano ang mga sangkap ng physical
fitness na kanilang naaalala.
1. Ipaliwanag ang mga pagsubok ng physical fitness, ang halaga nito

sa kalusugan, kailan ito ginagawa (pre-test at post-test), at paano ito
ginagawa. Ipaliwanag din ang iba’t ibang pagsubok na karaniwang
ginagamit sa partikular na sangkap ng physical fitness. Siguraduhing
naintindihan ng mga mag-aaral kung paano gagawin ang mga pagsubok.
2. Ipaliwanag kung paano nakatutulong sa pagpapaunlad o paglilinang
ng mga sangkap ng physical fitness ang pakikilahok sa mga gawain sa
Physical Activity Pyramid Guide para sa Batang Pilipino.
D. Paglalapat
Iayos ang mga estasyon ng pagsubok ayon sa pagkakasunod-sunod nito

(Unang araw at pangalawang araw ng pagsubok). Ihanda ang mga kagamitang
kailangan sa bawat estasyon.
Siguraduhing nakasulat sa bawat estasyon ang mga pamamaraan sa

paggawa ng bawat pagsubok para nasusundan ito nang tama ng mag-aaral.
Sa unang araw ng pagsubok, ipaliwanag ang dahilan kung bakit dapat

mauna ang 3-minute step test sa lahat ng mga pagsubok at dapat namang
mahuli ang 50m run. Ipaliwanag din kung bakit maaaring mag-iba-iba ng
pagkakasunod-sunod ang partial curl-up, push-up, at stork balance stand test.
10
Central Office.
Mabuti ring ipaliwanag ang kahalagahan ng warm-up at cooldown dahil ito
ay dapat isama sa pagsubok.
Ipaliwanag nang mabuti ang Talaan ng Iskor sa Pagsubok ng Physical

Fitness. Tiyaking naintindihan ng mga mag-aaral ang paggamit nito.
Ipagpares ang mga mag-aaral at sabihing magsalitan sa paggawa at pagtala

ng mga resulta o iskor sa bawat pagsubok.Tiyaking ayon sa pamamaraan ng
bawat pagsubok ang ginagawa ng magkapares.
Umikot sa lahat ng istasyon at gabayan ang mga mag-aaral sa paggawa ng

mga pagsubok at pagtala ng mga resulta o iskor.
Ipaliwanag ang kahulugan at kahalagahan ng body composition. Ipaliwanag

ang ibig sabihin ng Body Mass Index (BMI) at kung paano matutugunan ang
resulta nito batay sa taas at timbang.
DEPED COPY
IV. Takdang-aralin
11
Central Office.
YUNIT I
ARALIN 4 Ang Pagsubok sa mga Sangkap ng Physical

Fitness (Pre-test)
I. Layunin
1. Nasusunod ang kahalagan sa kalusugan ng mga pagsubok sa sangkap ng

physical fitness sa kalusugan
2. Bibigyang pansin ang kahalagahan ng pagsubaybay sa sariling kakayanan
gamit ang Physical Fitness Passport Card
3. Naisasagawa ang mga pagsubok sa sangkap ng physical fitness ayon sa
nararapat na pamamaraan ng mga ito
DEPED COPY
4. Nakapagpamalas ng pakikiisa sa paggawa ng mga pagsubok
5. Naisasagawa nang may kaukulang pag-iingat ang mga pagsubok sa
sangkap ng physical fitness.
ll. Nilalaman
Paksa: Ang Pagsubok sa mga Sangkap ng Physical Fitness (Pre-test)

Kasanayan: Mga kasanayan na sinusubok ng physical fitness tests
Sanggunian:
- “Tayo Nang Magpalakas” “Batayang Aklat ng Edukasyong Pagpapalakas

ng Katawan, pp. 3-4
- Musika, Sining at Eduk. Pangkatawan nina Violeta E. Hornilla, et.al.
pp.70-73
- Moving and Learning ni Beverly Nichols PhD
Kagamitan: Physical Fitness Passport Card, tungtungan/hagdan, pito, timer/

stopwatch, tape measure, yeso (chalk), 2 piraso ng kahoy/
beanbag, masking tape, tennisball/batayball, dingding, upuan,
mesa, ruler/meter stick, megaphone (kung mayroon), at mga
pangsapin/floor mats, manila paper, masking tape.

12
Central Office.
lll. Pamamaraan


Ipagawa ang nasa LM. Tiyaking nararamdaman ng mga mag-aaral ang

kanilang pulso.
- Mabilis ba ang iyong pulso? Bakit kaya mabilis o mabagal?
- Ano ang maitutulong ng mga gawaing pisikal na ginagawa mo para
DEPED COPY
Ibigay ang Physical Fitness Passport Card. Ipaliwanag ang kahalagahan
nito. Siguraduhing maitatala nang maayos ng mga mag-aaral ang
kanilang pulso ayon sa iyong pagpapaliwanag.
2. Balik-aral
Itanong sa mga mag-aaral kung ano-ano ang mga sangkap ng physical
fitness na kanilang naalala.
1. Ipaliwanag ang mga pagsubok ng physical fitness, ang halaga nito

sa kalusugan, kailan ito ginagawa (pre-test at post-test), at paano ito
ginagawa. Ipaliwanag din ang iba’t ibang pagsubok na karaniwang
ginagamit sa partikular na sangkap ng physical fitness. Siguraduhing
naintindihan ng mga mag-aaral kung paano gagawin ang mga pagsubok.
2. Ipaliwanag kung paano nakatutulong sa pagpapaunlad o paglilinang

ng mga sangkap ng physical fitness ang pakikilahok sa mga gawain sa
Gawaing pisikal Pyramid Guide para sa Batang Pilipino.
D. Paglalapat
Iayos ang mga estasyon ng pagsubok ayon sa pagkakasunod-sunod

nito (Unang araw at pangalawang araw ng pagsubok). Ihanda ang mga
kagamitang kailangan sa bawat estasyon. Siguraduhing nakasulat sa
bawat estasyon ang pamamaraan ng paggawa sa bawat pagsubok para
nasusundan ito nang tama ng mga mag-aaral.
13
Central Office.
Sa pangalawang araw naman ng pagsubok, gawin ang sumusunod:
 Ipaliwanag kung bakit dapat mauna ang shuttle run sa lahat ng mga
pagsubok at dapat namang mahuli ang vertical jump.
 Ipaliwanag kung bakit maaaring mag-iba-iba ng pagkakasunod-sunod

ang alternate hand wall test, ruler drop test, at sit and reach.
 Ipaliwanag sa mga bata kung bakit dapat mag warm-up at cool down.
 Ipaliwanag din nang mabuti ang Talaan ng Iskor sa Pagsubok ng Physical

Fitness. Siguraduhing naintindihan ng mga mag-aaral ang paggamit nito.
Ipagpares ang mga mag-aaral at sabihing magsalitan sa paggawa at

pagtala ng mga resulta o iskor sa bawat pagsubok. Tiyaking ayon sa
pamamaraan ng bawat pagsubok ang ginagawa ng magkapares.
DEPED COPY
Umikot sa lahat ng estasyon at gabayan ang mga mag-aaral sa paggawa
ng mga pagsubok at pagtala ng mga resulta o iskor.
Ipaliwanag din ang kahulugan at kahalagahan ng body composition.

Ipaliwanag din ang ibig sabihin ng Body Mass Index (BMI) at kung paano
matutugunan ang resulta nito batay sa iyong taas at timbang.
IV. Takdang-aralin
14
Central Office.
YUNIT I
ARALIN 5 Paglinang ng Cardiovascular

Endurance
l. Layunin
1. Nasusunod ang kahalagahan ng paglinang sa mga sangkap ng physical
fitness gaya ng cardiovascular endurance.
2. Nasusuri ang mga indikasyon ng pag-unlad ng cardiovascular endurance
at mga pagsubok dito.
3. Naisasagawa ang mga gawaing nakalilinang ng cardiovascular endurance
tulad ng aerobics at paglalaro ng mga larong Pinoy gaya ng tumbang
preso.
DEPED COPY
4. Nakapagpamalas ng pakikiisa sa paggawa ng mga gawain.
5. Naisasagawa nang may kaukulang pag-iingat ang mga gawain.
ll. Nilalaman
Paksa: Paglinang ng Cardiovascular Endurance
Kasanayan: Pagsayaw, pagtakbo, at paghagis
Sanggunian:
- MSEP 6 ni Vilma Perez et al., pp. 209-210
- Musika, Sining at Eduk. Pangkatawan 5, pp.96
- MAPEH 3 ni Sonny F. Meneses Jr., et al., 2013
- A Study of Philippine Games ni Mellie Leandicho Lopez
Kagamitan: Tsinelas, lata ng gatas o kahit anong lata, yeso (chalk)

lll. Pamamaraan


1.
Pampasiglang Gawain

Ipagawa ang nasa LM. Siguraduhing nararamdaman ng mga mag-
aaral ang kanilang pulso at naihambing sa nakuhang bilang noong
nakaraang aralin.
15
Central Office.
a. Mabilis ba ang iyong pulso? Bakit kaya mabilis ito o mabagal ito?
b. Ano ang maitutulong ng mga gawaing pisikal na ginagawa mo para
2. Balik-aral
Itanong sa mga mag-aaral kung anong pagsubok ang ginamit para sa
cardiovascular endurance.
Ipagawa ang aerobics na nasa LM. Ipadama muli sa mga mag-aaral ang
kanilang pulso at ipahambing sa kanilang mga naunang naitala. Itanong ang
sumusunod:
- Bumilis ba ang tibok ng iyong puso pagkatapos ng aerobics?
- Ano ang iyong nararamdaman pagkatapos ng aerobics?
- Ano ang ibig sabihin kapag bumilis ang tibok ng iyong puso?
C. Paglinang na Gawain
DEPED COPY
1. Ipaliwanag ang kahulugan ng cardiovascular endurance at kahalagahan
nito sa kalusugan. Ipaliwanag kung paano ito nalilinang sa pamamagitan
ng mga gawaing nagtataglay at nangangailangan nito at kung paano ito
nasusubok. Siguraduhing naintindihan ng mga mag-aaral kung ano ang
ibig sabihin ng mabilis na pagtibok ng puso sa madali lamang at may
kahirapang gawain.
2. Ipaliwanag ang gamit ng mga gawain sa buong antas para mapaunlad

ang naitalang resulta o iskor sa pre-test ng cardiovascular endurance.
Siguraduhing nauunawan ng mga mag-aaral ang pagpapanatili ng mga
gawaing pisikal kahit sa labas ng PE para mas malinang pa ito.
D. Paglalapat
Ipagawa ang pampasiglang gawain na nasa LM. Ipaliwanag na hindi

lamang sa pakikilahok sa mga gawaing tulad ng aerobics nalilinang ang
cardiovascular endurance kundi sa pakikilahok din sa mga larong Pinoy
tulad ng tumbang preso.
Ipaliwanag ang mga alituntunin at mga kagamitang kailangan sa tumbang

preso. Ipalaro ang tumbang preso sa mga mag-aaral. Gabayan ang mga
mag-aaral at siguraduhing nasusunod nila ang mga alituntunin ng laro.
Gabayan din ang kanilang kaligtasan. Pagkatapos ng laro, i-evaluate ang
kanilang pakikilahok.
16
Central Office.
- Ano-anong mga bahagi ng iyong katawan ang higit na nagagamit sa
paglalaro ng tumbang preso?
- Ano ang pakiramdam mo habang naglalaro at pagkatapos maglaro?
- Bumilis ba ang pintig o tibok ng iyong puso? Kung madalas mo ba itong
lalaruin, mapaunlad ba nito ang iyong cardiovascular endurance?
Ipaliwanag ang maitutulong sa cardiovascular endurance ng paglalaro

ng tumbang preso. Ipaliwanag kung paano nalilinang ang mga
kasanayan sa laro tulad ng paghagis ng tsinelas, pag-iwas sa taya, at
paghabol. Ipaliwanag ang kahalagahan ng cardiovascular endurance ng
pagsasagawa ng kasanayang ito.
Ipagawa ang gawain sa LM. Siguraduhing malinaw sa mga mag-aaral

ang pagkakaiba ng mga gawain sa tsart.
DEPED COPY
IV. Takdang- aralin
Ipagawa ang gawain sa LM. Tiyaking gagawin nila ang takda nang may
katapatan at hindi lamang basta sasagutan o pupunuin ito para lamang
sila ay may takda.
17
Central Office.
YUNIT I
ARALIN 6 Paglinang ng Power
l. Layunin
1. Naisasagawa ang kahalagan ng paglinang sa mga sangkap ng physical
fitness gaya ng cardiovascular endurance at puwersa.
2. Nasusunod ang mga indikasyon ng pag-unlad ng cardiovascular endurance
at puwersa.
at puwersa tulad ng paglalaro ng mga larong Pinoy gaya ng batuhang bola
4. Nakapagpapamalas ng pakikiisa sa pagsasagawa ng mga gawain
5. Naisasagawa nang may kaukulang pag-iingat sa mga gawain.
DEPED COPY
ll. Nilalaman
Paksa: Batuhang Bola
Kasanayan: Pagbato, pagsalo, pagtakbo, at pag-iwas
Sanggunian:
- MSEP 3 ni Sonny F. Meneses Jr.,et al., pp.168-169
- Children Moving ni George Graham,et al., pp. 513-514
- MSEP 4 Vilma B. Perez.et al., pp. 308-309
Kagamitan: malambot na bola/ginusot na papel na binilog/lumang medyas
na pinagsama-sama, yeso o chalk

lll. Pamamaraan


Ipagawa ang nasa LM.
2. Balik–aral
3. Itanong sa mga mag-aaral kung anong benepisyo ang nakukuha ng

katawan sa paglalaro ng tumbang preso at kickball.
18
Central Office.
Ipaliwanag ang larong batuhang bola at ang mga kasanayang kailangan

sa larong ito. Siguraduhing maintindihan ng mga mag-aaral ang mga
kailangang kasanayan sa paglalaro nito.
D. Paglalapat
Pangkatin ang mga mag-aaral at ipaliwanag ang mga alituntunin at mga

kagamitang kailangan sa batuhang bola. Gabayan ang mga mag-aaral
at siguraduhing naisasagawa nila ang mga alituntunin ng laro. Gabayan
din ang kanilang kaligtasan. Pagkatapos ng laro, tayahin (evaluate) ang

Bumilis ba ang pintig o tibok ng iyong puso?
DEPED COPY
- Ano-anong mga bahagi ng iyong katawan ang ginamit mo para maipakita
ang iyong puwersa?
- Naipamalas mo ba ang iyong cardiovascular endurance at power sa
paglalaro ng batuhang bola?
- Kung madalas mo ba itong lalaruin, mapauunlad ba nito ang iyong
cardiovascular endurance at power?
Ipaliwanag ang maitutulong sa cardiovascular endurance at power sa

paglalaro ng batuhang bola. Ipaliwanag kung paano nalilinang ang mga
kasanayan sa laro tulad ng pagtakbo, pag-iwas sa bola, at pagbato.
Ipaliwanag kung gaano kahalaga ang cardiovascular endurance at power
sa pagsasagawa ng mga kasanayang ito.
Ipagawa ang gawain sa LM. Siguraduhing tatayahin nang maayos ng mga

mag-aaaral ang kanilang pakikilahok.
IV. Takdang-aralin
Ipagawa ang gawain sa LM. Ipaliwanag ang halaga ng pag-ayon ng

paggawa sa Physical Activity Pyramid Guide para sa Batang Pilipino para
sa kalusugan.
19
Central Office.
YUNIT I
ARALIN 7 Batuhang Bola
l. Layunin
fitness gaya ng cardiovascular endurance at power.
at power.
at power tulad ng paglalaro ng mga larong Pinoy gaya ng batuhang bola
4. Nakapagpapamalas ng pakikiisa sa paggawa ng mga gawain
5. Naisasagawa nang may kaukulang pag-iingat sa mga gawain.
DEPED COPY
ll. Nilalaman
Paksa: Batuhang Bola
Kasanayan: Pagbato, pagsalo, pagtakbo, at pag-iwas
Sanggunian:
- MSEP 3 ni Sonny F. Meneses Jr.,et al., pp.168-169
- Children Moving ni George Graham,et al., pp. 513-514
- MSEp 4 Vilma B. Perez.et al., pp 308-309
Kagamitan: malambot na bola/ginusot na papel na binilog/lumang medyas
na pinagsama-sama, yeso o chalk

lll. Gawaing Pamamaraan


2. Balik–aral
Itanong sa mga mag-aaral kung anong benepisyo ang nakukuha ng
katawan sa paglalaro ng tumbang preso at kickball.
20
Central Office.
Ipaliwanag ang larong batuhang bola at ang mga kasanayang kailangan

sa larong ito. Siguraduhing maintindihan ng mga mag-aaral ang mga
kailangang kasanayan sa paglalaro nito.
D. Paglalapat
Pangkatin ang mga mag-aaral at ipaliwanag ang mga alituntunin at mga

kagamitang kailangan sa batuhang bola. Gabayan ang mga mag-aaral
at siguraduhing naisasagawa nila ang mga alituntunin ng laro. Gabayan
din ang kanilang kaligtasan. Pagkatapos ng laro, tayahin (evaluate) ang

DEPED COPY
- Ano-anong mga bahagi ng iyong katawan ang ginamit mo para
maipakita ang iyong power?
Ipaliwanag ang maitutulong sa cardiovascular endurance at power sa

paglalaro ng batuhang bola. Ipaliwanag kung paano nalilinang ang mga
kasanayan sa laro tulad ng pagtakbo, pag-iwas sa bola, at pagbato.
Ipaliwanag kung gaano kahalaga ang cardiovascular endurance at power
sa pagsasagawa ng mga kasanayang ito.
Ipagawa ang gawain sa LM. Siguraduhing tatayahin nang maayos ng mga

mag-aaaral ang kanilang pakikilahok.
IV. Takdang-aralin
Ipagawa ang gawain sa LM. Ipaliwanag ang halaga ng pag-ayon ng

paggawa sa Physical Activity Pyramid Guide para sa Batang Pilipino para
sa kalusugan.
21
Central Office.
YUNIT I
ARALIN 8 Syato
I. Layunin

fitness gaya ng cardiovascular endurance at power.
at power.
3. Naisasagawa ang mga gawaing nakalinang ng cardiovascular endurance
DEPED COPY
at power. tulad ng paglalaro ng mga larong Pinoy gaya ng syato.
4. Nakapagpapamalas ng pakikiisa sa paggawa ng mga gawain
5. Naisasagawa nang may kaukulang pag-iingat sa mga gawain
ll. Nilalaman
Paksa: Syato
Kasanayan: Pagpukol o pagpalo, pagtakbo, at pagsalo
Sanggunian: Magpalakas at Umunlad ni Bernandino T. Montes.et al, pp.109
111
Kagamitan: maliit o maikling patpat bawat manlalaro, malaki o mahabang
patpat bawat manlalaro

lll. Pamamaraan

2. Balik-aral
Itanong sa mga mag-aaral kung anong benepisyo ang nakukuha ng
katawan sa paglalaro ng batuhang bola.
22
Central Office.
Ipaliwanag ang larong syato at ang mga kasanayan na kailangan sa larong

ito. Siguraduhing maintindihan ng mga mag-aaral ang mga kailangang
kasanayan sa paglalaro nito.
D. Paglalapat
Pangkatin ang mga mag-aaaral at ipaliwanag ang mga alituntunin at mga

kagamitang kailangan sa batuhang bola. Gabayan ang mga mag-aaral at
siguraduhing nasusunod nila ang mga alituntunin ng laro. Gabayan din ang
kanilang kaligtasan. Pagkatapos ng laro, tayahin (evaluate) ang kanilang
pakikilahok.
DEPED COPY
- Ano-anong mga bahagi ng iyong katawan ang ginamit mo para mapakita

ang iyong power?


Ipaliwanag ang maitutulong sa cardiovascular endurance at power ng

paglalaro ng syato. Ipaliwanag kung paano nalilinang ang mga kasanayan
sa laro tulad ng pagpukol o pagpalo sa patpat at pagtakbo para subukang
saluhin ang patpat na pinalo. Ipaliwanag kung gaano kahalaga ang
cardiovascular endurance at power sa pagsasagawa ng mga kasanayang
ito.
Ipagawa ang gawain sa LM. Siguraduhing matataya nang maayos ng mga

mag-aaral ang mga sangkap ng physical fitness na natutugunan ng mga
gawain sa buong Yunit I.
23
Central Office.
IV. Takdang- aralin
Ipagawa ang gawain sa LM. Itanong ito sa mga mag-aaral:

Mas madalas ka bang gumagawa ng mga gawaing nasa pinakababa at
pangalawa sa baba na baitang ng Physical Activity Pyramid Guide para
sa Batang Pilipino? Umuubos ba ng iyong oras ang mga gawaing nasa
pinakataas o tuktok na baitang ng pyramid?
DEPED COPY
24
Central Office.
YUNIT 2
PAPAYAMAN SA MGA GAWAING

MAGPAPAUNLAD NG PHYSICAL FITNESS
`
ARALIN 1 Pagpapalakas at Pagpapatatag ng Kalamnan
I. Layunin
1. Natutukoy ang mga gawaing pisikal na nagdudulot ng muscular strength

at muscular endurance at nasusunod ang mga gabay sa Physical Activity
Pyramid Guide para sa Batang Pilipino.
2. Naipaliliwanag ang pagkakaiba ng lakas ng kalamnan at tatag ng kalamnan.
3. Naisasagawa nang wasto ang mga gawaing pisikal na nakapaloob sa
aralin.
4. Naipakikita ang kasiyahan at pag-iingat sa pagsasagawa ng mga gawain.
DEPED COPY
II. Nilalaman
Paksa: Physical Activity Pyramid Guide pasa sa Batang Pilipino
Mga physical acitivity na nagdudulot ng muscular strength at
muscular endurance
Kasanayan: Lakas at Tatag ng Kalamnan
Pagpapahalaga: Kalusugan na dulot ng malakas na katawan
Sangggunian: Curriculum Guide
Kagamitan: Larawan ng Physical Activity Pyramid Guide para sa Batang
Pilipino
Lubid o mahabang tela (siguraduhin na ang tela ay di nakakasugat kapag
hinila ng mga bata)
Pito
Mesa na may bigat na kayang itulak ng mga bata
Sako o bag na may pampabigat na damit o libro(Siguraduhin na ang bigat
ng sako ay kakayaning dalhin ng mga bata)
III. Pamamaraan
A. Pang araw–araw na Gawain
1. Pagtsek ng attendance at angkop na kasuotan

Pagtsek sa takdang-aralin
Ipagawa sa mga bata ang pampasiglang gawain na ginawa sa mga
nakaraang aralin.
25
Central Office.
3. Balik-Aral
Tanungin kung paano nilalaro ang Syato.

Tanungin din kung anong kasanayan ang pinahuhusay nito at anong tulong
ang maidudulot sa katawan.
Itanong sa mga bata ang mga tanong sa LM.Talakayin ang Physical Activity
Pyramid Guide para sa Batang Pilipino at kung paano ito masusunod.
Ipagawa ang Gawain I.
Bumuo ng apat na pangkat. Ihanda ang bawat estasyon na iikutan ng bawat
pangkat. Ipaalala ang mga pag-iingat na dapat gawin.
Ipakita ang tamang paraan sa paggawa ng mga nakalaan sa bawat estasyon.
Ipagawa ang mga gawaing nakalaan sa bawat pangkat. Magtala ng 30
segundo hanggang isang minuto lamang para sa bawat estasyon.
DEPED COPY
Magkaroon ng talakayan sa ginawang gawain. Ipasagot sa mga bata ang

mga tanong sa “Ipagpatuloy Natin” at ipaliwanag ito.
D. Paglalapat
Ipagawa ang nasa LM na “Gawin Natin”. Gabayan ang mga bata sa

pagsasagawa at ipaalala ang mga pag-iingat na dapat gawin.
Talakayin ang ginawang gawain.
E. Paglalagom
Gabayan ang mga bata upang makabuo ng paglalahat. Maaaring magtanong

upang makabuo ng kaisipan na dapat tandaan.
IV. Pagtataya
Ipasagot sa mga bata ang mga tanong sa Suriin Natin.

Sagot: 1. Tama 2. Mali 3. Tama 4.Tama
V. Takdang-aralin
Itala ang mga ginagawa ninyo sa araw-araw na nangangailangan ng lakas at

tatag ng kalamnan. Ugaliing gawin ang mga ito sa tuwina upang mapalakas
ang inyong katawan.
26
Central Office.
YUNIT 2
ARALIN 2 Pagpapalakas at Pagpapatatag ng Kalamnan
I. Layunin
1. Naisasagawa ang mga gawaing sumusubok sa lakas at tatag ng
kalamnan.
2. Nabibigyang halaga ang lakas at tatag ng kalamnan sa pakikilahok sa
mga gawain sa klase.
3. Naisasagawa nang maayos at tama ang mga gawaing nakalilinang sa
lakas at tatag ng kalamnan.
4. Naipaliliwanag ang pagkakaiba ng lakas at tatag ng kalamnan.
5. Naipakikita ang kasiyahan na puno ng enerhiya at tiyaga sa pagsasagawa
ng mga gawaing pisikal.
II. Nilalaman
DEPED COPY
Paksa: Mga gawaing sumusubok sa lakas at tatag ng kalamnan
Pag-unawa sa pagkakaiba ng lakas at tatag ng kalamnan
Kasanayan: lakas at tatag ng kalamnan
Pagpapahalaga: Pagtitiyaga sa mga gawain gaano man kahirap

Sanggunian:Grade 4 P.E. Curriculum Guide

Kagamitan: larawan, bag, mga aklat
III. Pamamaraan
2.Pampasiglang Gawain
• Ipagawa sa mga bata ang gawaing pampasigla na nasa LM sa Yunit

I.
• Ipaalaala sa mga bata ang pag-iingat sa pagsasagawa.
3. Balik–aral: Balik-aralan ang nakaraang aralin.
Ipakita ang mga larawang nasa LM. Maaaring may nakahanda ang guro
na malalaking larawan. Ipagawa ang gawaing isinasaad sa LM.
27
Central Office.
Talakayin at magtanong sa mga bata kung ano ang nakita nila sa larawan.
Itanong kung ang larawan ay nagpapakita ng gawaing magpapalakas at
magpapatatag ng kalamnan.
Ipagawa ang gawain na sumusubok sa lakas at tatag ng kalamnan na
makikita sa LM.
Pagkatapos ng gawain, ipasagot ang tanong sa LM.
Talakayin at ipaliwanag ang pagkakaiba ng may lakas at tatag ng kalamnan.
Ipaliwanag ang kahalagahan ng pagkakaroon ng lakas at tatag ng kalamnan.
D. Paglalapat
Ipagawa sa mga bata ang pangkatang gawain sa LM “Gawin Natin”.
Ipaliwanag kung paano nagamit ang muscular endurance sa laro dito.
Linawin ang pagkakaiba ng lakas at tatag ng kalamnan.
E. Paglalagom
DEPED COPY
Tulungan ang mga bata na makabuo ng isang paglalahat na dapat nilang
tandaan. Linawin ang pagkakaiba ng konsepto ng lakas at tatag ng kalamnan
at kung anong mga pang-araw-araw na gawain na nangangailangan nito
IV. Pagtataya
Ipasagot ang mga sumusunod ng OO o HINDI.
OO HINDI
1. Naisagawa mo ba nang tama ang mga gawaing
sumusubok sa tatag at lakas ng kalamnan.
2. Nauunawaan mo na ba ang pagkakaiba ng tatag
at lakas ng kalamnan.
3. Nasisiyahan ka ba kapag pinagagawa ka ng

mga gawain sa bahay at paaralan?
V. Takdang-aralin
Ipagawa ang nasa LM. “Isabuhay Natin.”

Ipaliwanag ang paggawa ng Fitness diary.
28
Central Office.
YUNIT 2
Pagpapaunlad ng Liksi
ARALIN 3
I. Layunin
1. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng agility (liksi) bilang sangkap ng

Physical Fitness.
2. Nasasabi ang kahalagahan ng pakikilahok sa mga gawaing pisikal.
3. Naipapakita ang liksi sa pakikilahok sa obstacle relay.
II. Nilalaman
Paksa: Kasanayan ng Kaliksihan

Kasanayan: Agility (Liksi)
DEPED COPY
Pagpapahalaga: Pagiging maingat sa sarili at kapwa
Sangggunian: PE Curriculm Guide,
Kagamitan: Tsart ng mga gawain, pito, cone, buklod o hulahoop
III. Pamamaraan
A. Pang-araw–araw na gawain

nakaraang aralin.
3. Balik Aral
Punan ang patlang.

Ang pagkakaroon ng lakas at tatag ng kalamnan ay mahalaga
dahil______________________________. Ang ilan sa mga gawaing
nagpapahusay ng kasanayang ito ay ang______,
Pahanayin ang mga bata.
Paghudyat gamit ang pito, ituro kung ang mga bata ay hahakbang
pakaliwa o pakanan. Isaalang-alang ang konsepto ng mirror-image
para sa mga bata. (Hal. Kung papupuntahin sa kanan, ituro ang
pakaliwa.)
Ulit-ulitin ito sa loob ng limang minuto. Tingnan kung nakasusunod
ang mga bata.
29
Central Office.
Magkaroon ng talakayan na may kaugnayan sa mga kilos na nagpapakita
ng agility (liksi).
Ipagawa ang gawain na nasa LM na “Gawin Natin”.

Pagkatapos ng gawain, magkaroon ng talakayan o pag-uusap sa isinagawa.
Ipaliwanag ang kasanayang ginamit sa pagsasagawa ng mga gawain.
Ipatukoy ang mga kasanayang nililinang sa gawain at itanong ang
kahalagahan ng pakikilahok sa mga gawaing katulad nito.
Palawakin ang mga sagot ng mga bata.
D. Paglalapat
Ipagawa ang larong nasa LM.

Ipaliwanag ang pamamaraan ng paglaro. Ipaalala ang mga pag-iingat na
dapat gawin sa tuwing maglalaro.
DEPED COPY
Pagkatapos ng gawain, pag-usapan ang naging karanasan at talakayin ang
kasanayan na ginamit sa laro.
E. Paglalagom
Gabayan ang mga bata sa pagbuo ng konsepto

Maaaring magbigay ng mga gabay na tanong.
IV. Pagtataya
Ipasagot ang tanong sa LM na “Suriin Natin”.

Sagot: 1. A 2. D 3. A 4. C 5. C
V. Takdang-aralin
Pasulatan ang Fitness diary. Ipasulat ang kahalagahan ng ginawang gawain

na may kaugnayan sa kaliksihan ng katawan.
30
Central Office.
YUNIT 2
ARALIN 4 Paglinang ng Bilis
I. Layunin
1. Nakasusunod sa alintunin ng laro.

2. Natutukoy ang kahalagahan ng bilis sa pagkapanalo sa laro.
3. Nakakikilos nang mabilis at may direksyon ayon sa tuntunin.
II. Nilalaman
Paksa: Mga gawaing pisikal na nagpapakita ng bilis

Kasanayan: Bilis
Pagpapahalaga: sportsmanship; may pag-iingat at kasiyahan sa
pagsasagawa ng mga gawaing pisikal.
DEPED COPY
Sangggunian: P.E 4 Curriculum Guide, tsart ng mga gawain
Kagamitan: tsart ng mga gawain
III. Pamamaraan

2. Pampasiglang Gawain:
nakaraang aralin.
Maaaring magbigay ang guro ng ibang pampasiglang gawain.
3. Balik-aral
Ipagawa sa mga bata.
Isulat ang mga pang-araw-araw na kilos o gawaing ginagawa sa

paaralan o sa bahay na nagpapahusay ng kaliksihan
1.
3.
5.
31
Central Office.
Sabihin sa mga bata na magkakaroon sila ng paligsahan sa pag-aabot ng

mga bagay. Maghanda ang guro ng mga premyo sa mga batang mabilis
magbigay ng bagay na sasabihin ng guro. (Halimbawa: “Bigyan ako ng isang
puting panyo, isang pares ng itim na sapatos at iba pa.)
Pag-usapan ang ginawang gawain.
Ipaalala sa mga bata ang mga dapat tandaang pag-iingat kapag naglalaro.
Ipaliwanag sa mga bata ang ibang kaalaman tungkol sa larong “Tapikan ng

Tuhod”. Ipaalala muli ang mga pag-iingat na dapat gawin.
Ihanda ang paglalaruan ng mga bata at gabayan ang mga bata sa paglalaro.
Pagkatapos ng pagsasagawa, itanong sa mga bata kung ano ang kanilang
pakiramdam. Pag-usapan ang mga naging karanasan sa paglalaro.
Talakayin at ipaliwanag ang kasanayang nililinang sa pagsasagawa ng laro.
DEPED COPY
D. Paglalapat
Talakayin ang pamamaraan sa larong Circle Chase. Ipaliwanag sa mga bata

ang dapat gawin.
Pagkatapos ng gawain, magkaroon ng talakayan kung paano isinagawa
ang laro at mga kasanayang nililinang nito. Maaaring itanong ang nasa LM.
E. Paglalagom
Magbigay ng mga gabay na tanong sa mga bata upang makabuo ng

paglalahat.
IV. Pagtataya
Ipasagot sa mga bata ang mga tanong ng OO o HINDI sa

pamamagitan ng paglagay ng tsek sa kolum ng kanilang sagot.
Mga tanong OO HINDI
1. Nakasunod ka ba ng may pag-

iingat sa alituntunin ng laro?
32
Central Office.
2. Pinahalagahan mo ba ang mga
gawaing tumutulong upang
malinang ang kasanayan sa
bilis?
3. Nagsisikap ka ba na sanayin
ang iyong sarili na kumilos
nang mabilis?
V. Takdang-aralin
Ipatala sa mga bata sa kanilang kuwaderno ang mga gawain sa bahay o sa

paaralan na tumutulong upang mapahusay ang kanilang bilis. Alamin ang
mga paraan sa paglalaro ng Patintero para sa susunod na aralin.
DEPED COPY
33
Central Office.
YUNIT 2
ARALIN 5 Patintero
I. Layunin
1. Nakasusunod sa mga alintunin ng laro.

2. Natutukoy ang kahalagahan ng laro sa pagpapaunlad ng mga
sangkap ng Physical fitness.
3. Nakakakilos nang mabilis at maliksi habang naglalaro.
II. Nilalaman
Paksa: Paglaro ng Patintero

Kasanayan: Bilis at Liksi
Pagpapahalaga: sportsmanship; may kasiyahan sa
DEPED COPY
pagalaro ng invasion games
Sangggunian: P.E 4 Curriculum Guide
Kagamitan: chalk, pito
III. Pamamaraan

Ipagawa sa mga bata ang pampasiglang gawain na ginawa sa
mga nakaraang aralin.
Maaaring magbigay ang guro ng ibang pampasiglang gawain.
Ipasagot sa mga bata ang mga tanong sa LM.

Pag-usapan ang mga sagot.
Ipaalala sa mga bata ang mga dapat tandaang mga
sangkap ng Physical fitness.

C. Panlinang na Gawain:
Ipaliwanag sa mga bata ang ibang kaalaman tungkol sa larong

“Patintero” at mga halimbawa ng invasion games.
Linawin ang mga tuntunin ng laro.
34
Central Office.
D. Paglalapat
Ihanda ang paglalaruan ng mga bata para sa Patintero.

Pagkatapos ng laro, itanong sa mga bata kung anong mga skill-
related components ang ginamit sa laro. Pag-usapan ang mga naging
karanasan sa paglalaro.
Talakayin at ipaliwanag ang sportsmanship sa paglalaro.
E. Paglalagom
Magbigay ng mga gabay na tanong sa mga bata upang makabuo ng

paglalahat.
IV. Pagtataya
DEPED COPY
Ipasagot ang mga tanong pamamagitan ng pagguhit ng sa
wastong hanay.
Napakahusay Mahusay Kailangan

pang
husayin
Liksi sa pag-iwas sa
pagtataya sa larong Patintero
Bilis ng pagtakbo sa larong
Patintero
Magalang na pakikipaglaro
Nauunawaan ang konsepto
ng invasion games
V. Takdang-aralin

Ipasulat sa kanilang Fitness Diary ang mga natutuhan tungkol sa
pagpapalakas at pagpapatatag ng kalamnan. Ipasiyasat ang tungkol sa
larong Agawang Panyo.
35
Central Office.
YUNIT 2
ARALIN 6 Agawang Panyo
I. Layunin
1. Nakikilala ang mga larong lumilinang sa kasanayan ng bilis at

liksi.
2. Naisasagawa nang may pag-unawa ang iba’t ibang gawain o
laro na may liksi at bilis.
3. Naipakikita ang kasiyahan, pag-iingat at patas na pakikipaglaro sa
kamag-aral.

II. Nilalaman
DEPED COPY
Paksa: Mga larong lumilinang sa kasanayan ng bilis at liksi
Kasanayan: Bilis, liksi
Pagpapahalaga: pagiging masaya , pag-iingat sa sarili at pagiging
isports
Sangggunian: PE4 Curriculum Guide
Kagamitan: bola
III. Pamamaraan
A. Pang-araw–araw na Gawain
1. Pagtsek ng attendance at angkop na kasuotang pampisikal na gawain
Ipagawa sa mga bata ang sumusunod:
Jumping rope....……………………….16 na bilang
Paekis-ekis na pagtakbo……………..16 na bilang
3.Balik Aral: Ipakumpleto ang nakasulat sa kahon. Maaaring isulat sa

pisara o manila paper.
Kahapon kami ay naglaro ng

________________________. Natutuhan
ko na ang mga larong ito ay nagpapaunlad
ng__________________________. Nalaman
ko na dapat palang gawin_____________ ang
mgagawaing pisikal upang laging ___________
ang katawan.
36
Central Office.
Ipakita sa mga mag-aaral ang mga gawaing pisikal na nasa

larawan (ang larawan ay makikita sa LM)
Ano ang ginawa sa mga bata? Nagagawa mo rin ba ito?
Anong kakayahang pisikal ang kailangan mong gawin upang
magawa mo ito?
Ipagawa sa mga mga-aaral ang Gawain I (Pagbabalik tanaw)
Itanong kung ano ang palagian nilang ginagawa sa nabanggit
na laro.
Itanong kung anong bahagi ng katawan ang ginamit at anong
kasanayan ang nalinang nito.
Ilahad sa mga mag-aaral ang kahalagahan ng bilis at liksi na
DEPED COPY
mabasa sa LM.
Pag-usapan ang mga dapat tandaan kung nagsasagawa ng mga
gawaing pisikal.
Ilahad ang kasunod na laro. Ihanda ang palaruan at mga

kagamitan sa laro.Ipabasa ang pamamaraan ng larong nasa
LM na “Ipagpatuloy Natin”. Ipaliwanag ito sa mga bata at
ipaala-ala ang mga pag-iingat na dapat gawin sa paglalaro.
Pagkatapos ng laro talakayin ang kasanayan na nilinang sa

larong isinagawa. Maaring pasagutan sa mga bata ang mga
tanong na nasa LM.
D. Paglalapat
Ilahad ang larong Agawang Panyo. Ihanda ang mga kagamitan at

ang palaruan.
Ipabasa ang pamamaraan ng laro na makikita sa LM.
Ipaliwanag ito sa mga bata at ipaalaala ang pagiging isport sa
pakikipaglaro.
Ipalaro ang Agawang Panyo sa Gabay Mo.
Pagkatapos ng paglaro, talakayin ang kasanayan na nalinang sa
larong isinasagawa.
E. Paglalagom
Gabayan ang mga bata upang makabuo ng paglalahat. Maaaring
magtanong upang makabuo ng kaisipan na dapat tandaan.
37
Central Office.
IV. Pagtataya
Ipasagot sa mga mag-aaral ang Gawain na nasa LM “Suriin Natin”
V. Takdang-aralin
DEPED COPY
38
Central Office.
YUNIT 2
ARALIN 7 Agawang Base
I. Layunin
1. Natatalakay ang larong Agawang Base at natutukoy ang

kahalagahan ng laro sa pagpapaunlad ng mga sangkap ng physical
fitness
2. Naisasagawa nang maingat ang mga gawaing pisikal sa
paglalaro ng habulan.
3. Naipakikita ang kasiyahan na puno ng enerhiya at tiyaga,
paggalang sa kapwa at patas na pakikipaglaro.
II. Nilalaman
Paksa: Invasion Game na Agawang Base
DEPED COPY
Kasanayan: Bilis at Liksi
Pagpapahalaga: Masiglang pakikilahok sa laro na may pag-
iingat at tapat sa kapwa kalaro.
Sanggunian: PE 4 Curriculum Guide, Aklat sa PE
Kagamitan: Puno, Upuan, Palaruan
III. Pamamaraan
1. Pag tsek ng attendance at angkop na kasuotan

Ipagawa sa mga bata ang mga pampasiglang gawain na ginawa sa
mga nakaraang aralin.
Hikayatin ang mga bata na magbigay ng mga gawaing-bahay na

nagpapakita ng bilis at liksi.
Itanong sa mga mag-aaral kung bakit kailangang isagawa nang
palagian ang mga gawaing pisikal.

Ipabasa at talakayin ang mga pamamaraan ng paglaro ng Agawang
Base.
Pag-usapan ang mga dapat tandaan kung nagsasagawa ng mga
gawaing pisikal.
39
Central Office.
Ipagawa sa mga mag-aaral ang mabilisang pagtakbo na paekis-ekis
at pabalik-balik.
Itama ng guro ang mga galaw ng mga mag-aaral kung may mali
sa isinasagawa.
Itanong sa mga mag-aaral kung nasisiyahan sila sa
pagsasagawa ng kilos at bakit.
Itanong sa mga mag-aaral kung anong bahagi ng katawan ang
ginamit sa isinagawang laro.
D. Paglalapat

Ipalaro sa mga mag-aaral ang Agawang Base.
Ipaalala na mas mabuti na bago magsimula sa pagsasagawa
ng anumang gawaing pisikal, isagawa muna ang warm-up
upang maiwasang mapinsala ang kalamnan.
DEPED COPY
E. Paglalagom
Tanungin ang mga mag-aaral kung ano ang mga sangkap ng
physical fitness na nagamit sa Agawang Base.
IV. Pagtataya
Palagyan ng tsek (/) ang bawat kolum kung nagawa nila ang mga ito.

Mahina Katamtaman Mabilis
Pagtakbo nang mabilis
Maliksing pag-iwas na mataya
Paghuli ng kalaban
Pagligtas ng kakampi
V. Takdang-aralin
Ipasanay sa mga mag-aaral ang larong Agawang Base para sa

paligsahan.

Ipagawa ang Gawain sa LM.
40
Central Office.
YUNIT 2
Lawin at Sisiw
ARALIN 8
I. Layunin
1. Natatalakay ang pinanggalingan ng larong Lawin at Sisiw at ang

mga alintuntunin at mga kasanayan nito.
2. Nakapaglalarawan ng mga alituntunin at kasanayan sa laro ayon sa
pamantayan.
3. Nakasusunod sa wastong paraan ng laro na may pag-iingat at
naipakikita ang sportsmanship sa paglalaro.
II. Nilalaman
Paksa: Invasion Game – Larong Lawin at Sisiw
DEPED COPY
Kasanayan: Paggalaw nang mabilis at maliksi, koordinasyon ng
pangkat
Pagpapahalaga: Determinasyon at disiplina sa sarili
Sanggunian: PE 4 Curriculum Guide, Aklat sa PE
Kagamitan sa pagtuturo: mga larawan, panyo

III. Pamamaraan
Panimula

Ipagawa ang pampasiglang gawain na ibinigay sa mga un ang
aralin. Maaaring baguhin o dagdagan.
3. Balik-aral: Itanong sa mga mag-aaral ang mga sumusunod:
Nasisiyahan ba kayo sa mga ginawa natin noong nakaraan?
Ano-anong mga sangkap ng physical fitness ang iyong napaunlad?
Dapat bang panatilihing malakas ang katawan? Bakit?
Naisulat mo ba sa iyong Fitness Diary ang natutuhang kasanayan

sa larong Agawang Base?
41
Central Office.
Panimulang Gawain
Ang gawaing ito ay nakapagpapaalala sa mga bata sa mga

nakikita o naranasang mga gawain.
Word Puzzle Game
Ipakita ang mga larawan ng iba’t ibang laro at mga kagamitan

nito. Invasion games tulad ng Lawin at Sisiw, Araw at Gabi, Aga-
wang panyo, Zigzag relay, Agawang Base at iba pa.
Itanong sa mga bata kung anong mga laro ang nasa larawan.
Ipahanap at pabilugan ang mga salita na tumutugma sa mga
laro at mga sangkap ng physical fitness.
C. Paglinang na Gawain
DEPED COPY
Gawin ang talakayan sa pamamagitan ng pagpapakita ng sunod-
sunod na larawan na nagpapaliwanag sa pinagmulan ng larong
lawin at sisiw. Pahahalagahan din ang wastong pagsunod sa
mga alituntunin at kasanayan nito.
Tatalakayin ang mga kaisipan tungkol sa larong Lawin at Sisiw at

ang mga alituntunin nito.
Ilarawan kung bakit dinagit ng Lawin ang Sisiw.
D. Paglalapat
Pahanayin ang mga mag-aaral sa anim na hanay.
Maglaban-laban ang pangkat 1 at 2, pangkat 3 at 4, pangkat 5

at 6.
Sa iyong pangangasiwa, ipasanay sa mga bata ang wastong

paraan sa paghawak ng baywang ng kasunod na manlalaro,
pag-ilag at paekis-ekis habang naglaro.
Ipasubok ang laro para masanay sa pagsunod sa mga alituntunin

ng laro.
42
Central Office.
E. Paglalagom
Itatanong ng guro ang mga sumusunod:
Ano-anong mga kasanayan ang malilinang sa larong ginawa?
Ano ang dapat tandaan kapag naglalaro.
Sa kasaysayan ng larong Lawin at Sisiw, ano ang ginawa ng

Inahing Manok upang mabantayan ang kanyang mga sisiw?
Anong mga estratehiya ang ginamit upang hindi mahablot ng ka-

laban ang buntot?
Batay sa mga naitala ninyong mga kasanayan sa inyong Fitness

Diary, may pagbabago ba o mas naipauunlad ba ang mga sang-
kap ng physical fitness sa larong Lawin at Sisiw? Paano ito na-
katulong sa inyo?
DEPED COPY
IV. Pagtataya
Ipagawa ang Gawain sa LM na “Suriin Natin.”

Palagyan ng tsek ang kolum na naglalarawan ng sagot ng bata.
V. Takdang-aralin
Isulat sa inyong Fitness Diary ang iyong mga natutuhan na mga

kasanayan sa paglaro ng Lawin at Sisiw.
43
Central Office.
Yunit 3
PAGPAPATULOY SA PAGPAPAUNLAD NG PHYSICAL

FITNESS
Balik-tanaw sa mga Sangkap ng Physical Fitness

(Cardiovascular Endurance, Lakas ng Kalamnan,
ARALIN 1 Tatag ng Kalamnan, at Flexibility)
Laang Oras ng Pagtuturo: apatnapung (40) minuto
I. Layunin
1. Naiisa-isa sa Filipino Pyramid Activity Guide ang mga
DEPED COPY
sangkap ng Physical Fitness na nalilinang/napapaunlad ng
mga gawaing pisikal.
2. Naisasagawa ang mga gawaing pisikal na nakapaloob sa aralin.
3. Naipakikita ang kasiyahan na puno ng enerhiya at tiyaga, paggalang

sa kapwa at patas na pakikipaglaro.
II. Nilalaman
a. Paksa: (1) Filipino Pyramid Activity Guide
(2) Fitness Challenge
b. Kasanayan: Balik-Tanaw sa mga Sangkap ng Physical Fitness
Cardiovascular Endurance, Lakas ng Kalamnan,Tatag ng Kalamnan,
Kahutukan (Flexibility))
c. Pagpapahalaga: Masiglang pakikilahok; pagiging maingat
d. Sanggunian: Curriculum Guide; www.obesity.org.ph/
e. Kagamitan: hula hoop, lubid, baton, palaruan
III. Pamamaraan
A. Pang- araw-araw na Gawain
1. Pag-tsek ng attendance at angkop na kasuotan.

Ipagawa sa mga bata ang mga pampasiglang gawain na ginawa sa
mga nakaraang mga aralin.
45
Central Office.
3. Balik-aral
Ilahad sa mga bata na naisagawa na nila ang iba’t ibang

pagsubok sa physical fitness nang nakaraang unang markahan.
Sabihin din sa mga bata na sa Ikatlong Yunit, patuloy na

pauunlarin ang kanilang physical fitness.
Ilahad ang Filipino Activity Pyramid Guide.
Ipabasa sa mga bata ang talata tungkol sa Aralin 1 at pag-

usapan ito.
Ipakita sa mga bata ang mga nakatalang gawaing pisikal saba-

hay, sa paaralan at sa labas ng tahanan. Ipatukoy rin kung gaa-
no nila kadalas na ginagawa ang mga ito at ang fitness compo-
DEPED COPY
nent na napapaunlad ng gawain.
Ipasagot ang “Simulan Natin” na nasa LM.
Itanong kung ilang puntos ang kanilang natamo sa gawain.
Ipaliwanag ang kahulugan ng kanilang puntos na nakatala sa

kasunod na pahina.
Magkaroon ng talakayan sa ginawang gawain.

Ipabasa ang “Ipagpatuloy Natin” at hikayatin ang mga bata na
pagtuunan ang pagpapaangat ng antas ng gawaing pisikal at
fitness.
Itanong kung ano-anong mga gawaing pisikal ang dapat isagawa
upang mapataas ang antas ng physical fitness.
D. Paglalapat
Ipagawa ang nasa LM “Gawin Natin”. Gabayan ang mga bata sa

Magkaroon ng talakayan sa ginawa.
Ipasagot ang checklist upang maitala ang kanilang ipinakitang
galing sa Fitness Challenge.
46
Central Office.
E. Paglalagom

Itanong kung paano malilinang ang mga sangkap ng fitness.
IV. Pagtataya
Ipasagot sa mga bata ang “Suriin Natin” upang mataya ang antas ng
pagkilos sa kanilang pakikilahok sa gawaing pisikal.
V. Takdang Aralin
Ipakopya sa isang malinis na papel o bond paper ang Talaan ng Isang

Linggong Physical Activity na nasa LM. Ipasulat o ipalarawan sa mga bata ang
kanilang paboritong gawaing pisikal sa loob ng isang linggo at lagdaan ito.
DEPED COPY
Ipapasa ang talaan sa susunod na pagkikita sa PE.
47
Central Office.
Yunit 3

FITNESS
ARALIN 2 Paglinang ng Flexibility
I . Layunin
1.Nasusubok ang kaangkupang pisikal sa pamamagitan ng pagsasagawa

ng mga gawaing nagpapaunlad sa kahutukan (flexibility) ng katawan.
DEPED COPY
2.Natutukoy ang kahalagahan ng pakikilahok sa mga gawaing pisikal
katulad ng mga gawaing nagpapaunlad sa kahutukan (flexibility) ng
katawan.
3.Naipapakita ang kasiyahan na puno ng enerhiya at tiyaga, paggalang sa

kapwa at patas na pakikipaglaro.
II . Nilalaman
Paksa: (1) Filipino Pyramid Activity Guide

(2) Two-Hand Ankle Grip
Kasanayan: Pagpapaunlad ng flexibility ng katawan
Pagpapahalaga: Masiglang pakikilahok, pagiging maingat,
paggalang sa kapwa
Sanggunian: Curriculum Guide, www.obesity.org.ph/
Kagamitan: palaruan
III. Pamamaraan

Ipagawa sa mga bata ang mga pampasiglang gawain na ginawa
sa mga nakaraang mga aralin.
48
Central Office.
3. Balik-aral
Itanong kung naisagawa nila nang maayos ang Fitness Challenge

noong nakaraang aralin.
Itanong kung paano pa malilinang ang mga fitness components.
Sabihin na sa araling ito, patuloy na pauunlarin ang kanilang flexi-

bility kaya ihanda ang katawan sa mga gawain.
Ipabasa sa mga bata ang talata tungkol sa Aralin 2 at pag-usapan

ito.
Ipakitang muli ang Filipino Physical Activity Pyramid Guide sa

“Simulan Natin”.
Ipatukoy ang bahagi nito na may kaugnayan sa pagpapaunlad ng
DEPED COPY
flexibility ng katawan.
Ipasagot ang tanong at talakayin. Ano ang kaugnayan ng bawat
bahagi ng pyramid sa pagpapaunlad ng iba’t ibang bahagi ng
katawan? Gaano kadalas ang pagsasagawa ng mga gawaing
makapagpapaunlad ng flexibility ng katawan?
Ipabasa ang Ipagpatuloy Natin.

Itanong kung ano ang flexibility at sabihin ang mga gawain sa araw-
araw na nangangailangan ng flexibility.
Ipakiita ang mga larawan sa LM at ipatukoy kung alin sa mga larawan
ang nagpapakita ng flexibility ng katawan. Ipatukoy rin kung ito ay
gawaing pang araw-araw, ehersisyo, laro, o sayaw.
D. Paglalapat
Sabihin na kailangang masubok ang kanilang kakayahan sa flexibility.

Ipagawa ang nasa LM na “Gawin Natin”. Gabayan ang mga bata sa
E. Paglalagom

magtanong upang makabuo ng kaisipang dapat tandaan.
Itanong kung bakit kailangang mapaunlad ang kahutukan (flexibility).
49
Central Office.
IV. Pagtataya
Ipakita ang talaan sa “Suriin Natin” sa LM at ipatukoy sa pamamagi-

tan ng paglagay ng tsek sa kolum kung alin ang mga makapagpapaunlad ng
kanilang flexibility. Ipakopya sa kwaderno ang talaan at ipasagot ito.
Itanong kung ilan sa talaan ang nilagyan ng tsek.

Magtanong din kung ano pang mga gawain ang makatutulong
upang mapaunlad ang flexibility.
Ipapuno ang talaan sa LM at ibabahagi nila sa kanilang kamag-aral
ang ginawang talaan.

V . Takdang-aralin

Sabihin na gawing madalas ang mga gawain o ehersisyong nakakatu-
DEPED COPY
long sa pagpapaunlad ng flexibility ng katawan upang maiwasan ang pagka-
karoon ng sakuna o pananakit ng katawan.
Sabihin din na sa tulong ng isang kontrata sa LM gagawa ang mga
bata ng personal na kontrata para sa patuloy na paglinang ng flexibility. Ipa-
pasa ang kontrata sa susunod na pagkikita.
50
Central Office.
Yunit 3
PAGPAPATULOY SA PAGPAPAUNLAD NG PHYSICAL FITNESS
Paglinang ng Koordinasyon
ARALIN 3
I .Layunin
1. Nasusubok ang physical fitness sa pamamagitan ng pagsasagawa
ng mga gawaing nagpapaunlad sa koordinasyon ng katawan.
2. Natutukoy ang kahalagahan ng pakikilahok sa mga gawaing pisikal

katulad ng mga gawaing nagpapaunlad sa koordinasyon ng
katawan.
DEPED COPY3. Naipakikita ang kasiyahan na puno ng enerhiya at tiyaga, paggalang
II. Nilalaman
sa kapwa at patas na pakikipaglaro.
a. Paksa: Coordinated Walk

b. Kasanayan: Pagpapaunlad ng Koordinasyon ng Katawan
(Coordination)
c. Pagpapahalaga: Masiglang pakikilahok; pagiging maingat;
paggalang sa kapwa
d. Sanggunian: Curriculum Guide; Teaching Physical Education
e. Kagamitan: palaruan; hula hoop
III.Pamamaraan
A. Pang- araw-araw na Gawain
Ipagawa sa mga bata ang mga pampasiglang gawain na ginawa
sa mga nakaraang mga aralin.
3. Balik-aral
Itanong kung naisagawa nila nang maayos ang Two-Hand
Ankle Grip noong nakaraang aralin.
Itanong kung paano pa malilinang ang flexibility ng katawan.
Ipakita ang larawan. Itanong kung ano ang ginagawa ng mga

bata. Pag-usapan ito.
51
Central Office.
Ipabasa ang “Simulan Natin”.
Pag-usapan ito.
Ipabasa ang “Ipagpatuloy Natin”.
Itanong kung ano ang koordinasyon (coordination) at itanong din
kung bakit kailangan itong malinang.
Hikayatin ang mga bata na magbigay ng halimbawa ng mga gawaing
pisikal na nagpapaunlad ng koordinasyon.
D. Paglalapat
Sabihin na kailangang masubok ang kanilang kakayahan sa

koordinasyon (coordination).
Ipagawa ang nasa LM Gawain 1 - Coordinated Walk. Gabayan ang
mga bata sa pagsasagawa at ipaalala ang mga pag-iingat na dapat
DEPED COPY
gawin.
Ipagawa ang Gawain 2 - Gamit ng Hula Hoop.
Ipasagot ang mga tanong: (a) Mahirap bang gawin ang coordinated
walk? Ang paggamit ng hula hoop? Bakit? (b) Paano makatutulong
ang mga gawaing ito sa pagpapaunlad ng iyong koordinasyon?
(c) Sa isinagawang gawain, maaari mo bang sabihin kung ano ang
kahalagahan ng pagtaya ng iyong koordinasyon?
E. Paglalagom

Itanong kung bakit kailangang mapaunlad o malinang ang
koordinasyon ng katawan (coordination).
IV. Pagtataya
Ipabasa ang talaan sa “Suriin Natin” sa LM at ipatukoy sa pamamagi-

tan ng paglagay ng tsek sa kolum kung alin ang mga makapagpapaunlad ng
kanilang koordinasyon. Ipakopya sa kwaderno ang talaan at ipasagot ito.
Itanong kung ilan sa talaan ang nilagyan ng tsek.

Itanong din kung ano pang mga gawain ang makatutulong upang
mapaunlad ang koordinasyon.
52
Central Office.
(Muling balikan ang talaang ginawa makalipas ang isang linggo at muling
ipakita kung talagang nagawa nila nang maayos ang mga pagsubok.)

V. Takdang-aralin
Sabihin na gawing madalas ang mga gawain o ehersisyong nakatutu-

long sa pagpapaunlad ng koordinasyon (coordination) ng katawan.
Sabihin din na sa tulong ng isang kontrata sa LM, gagawa ang mga
bata ng personal na kontrata para sa patuloy na paglinang ng koordinasyon.
Ipapasa ang konrata sa susunod na pagkikita.
DEPED COPY
53
Central Office.
Yunit 3

FITNESS
Rhythmic Interpretation
ARALIN 4
I. Layunin
1. Nakalilikha ng mga kombinasyon ng kilos na ginagamitan ng
dalawa o higit pang kilos.
2. Naisasagawa nang wasto ang mga nilikhang kilos nang may tiwala
sa sarili.
3. Naisasagawa ang mga hakbang na gumagamit ng mga nilikhang
kilos.
DEPED COPY
4. Naipakikita ang kasiyahan sa pakikilahok at wastong pag-iingat sa
likhang-galaw.
II. Nilalaman
Paksa: Likhang galaw Ayon sa Tema at Ritmo
Kasanayan: Pagpapaunlad ng Pagkamalikhain Ayon sa Ritmo at Tema
Pagpapahalaga: Masiglang pakikilahok, pagiging maingat,
paggalang sa kapwa
Sanggunian: P.E Curriculum Guide, Teaching Physical Education
Kagamitan: palaruan, mga tugtog o musika na may iba’t ibang
tempo o bilis.
III. Pamamaraan
1. Pag-tsek ng atendans at angkop na kasuotan.
Ipagawa sa mga bata ang mga pampasiglang gawain na
ginawa sa mga nakaraang mga aralin.
3. Balik-aral
Itanong kung naisagawa nila nang maayos ang Coordinated Walk
at gawain sa hula hoop noong nakaraang aralin.
Itanong kung paano pa malilinang ang koordinasyon

(coordination) ng katawan.
54
Central Office.
Ipakita ang larawan sa LM sa Aralin 4.
Ipabasa ang talata. Pag-usapan ito.
Ipasuri ang larawan sa “Simulan Natin”. Itanong kung ano ang

ginagawa ng mga bata.
Ipagawa ang nasa larawan sa parehas na pahina. Itanong kung

ano ang tempo ng tugtog kung lalapatan ng musika ang kanilang
galaw.
Ipabasa ang “Ipagpatuloy Natin”.
DEPED COPY
Itanong kung ano ang rhythmic interpretation. Itanong kung paano
ito ipakikita sa mga nanonood.
Pag-usapan ang mga inilahad na halimbawa ng interpretation.
Itanong kung paano maipahihiwatig ang mensahe ng lilikhaing galaw.
Itanong din kung paano ito maiintindihan ng mga manonood.
D. Paglalapat
Maghanda ng apat na tema na gagawan ng interpretasyon ng bawat

pangkat.

(Pipili ang guro o maaaring gumawa ng sariling ideya.)
Ilan sa mga halimbawa ng interpretasyon ay ang mga sumusunod:
Kalikasan - panahon, hayop, halaman

Likhang-isip na bagay - higante o duwende,engkantada, awiting
pambata
Mga gawain/hanapbuhay ng tao - guro, driver, ballet dancer,
paglalaba, pagmamaneho
Mga sasakyan - eroplano, tren, bus, barko, bisekleta
Machinery - orasan, elevator, crane, forklift
Moods/feelings - masaya, malungkot, galit
55
Central Office.
Hatiin sa apat na pangkat ang klase. Papiliin ang mga bata ng lider
sa bawat pangkat.
Ipabasa ang nasa loob ng kahon sa “Gawin Natin”.
Sabihin na kailangang masubok ang kanilang kakayahan sa

pagkamalikhain upang masanay nang husto.
E. Paglalagom
Gabayan ang mga bata upang makabuo ng paglalahat. Maaring

Itanong kung ano ang rhythmic interpretation. Itanong din kung ano
ang mga dapat gawin upang maipahayag ang mensahe ng likhang
galaw.
DEPED COPY
IV . Pagtataya
Ipakita at ipapuno ang talaan sa “Suriin Natin” sa LM at ipatukoy sa

pamamagitan ng paglalagay ng tsek sa kolum na naglalarawan ng kanilang
sama-samang pagganap bilang isang pangkat. Ipakopya sa kuwaderno
ang talaan at ipasagot ito.
Itanong kung ano ang temang nabunot ng bawat pangkat.

Magtanong din kung ano ang kanilang pakiramdam pagkatapos ng
gawain.

V . Takdang-aralin
Ipabasa ang talata sa “Pagbutihin Natin”.
Ipagawa ang mungkahing gawain sa LM upang lubos na malinang

ang kanilang pagkamalikhain .
Ipapuno ang talaan sa mga kapamilya batay sa pagtataya ng

ipinakitang galing ng bata.
Ipapasa ang iskor kard sa sunod na pagkikita.
56
Central Office.
YunitYunit
3 3
PAGPAPATULOY SA PAGPAPAUNLAD NG PHYSICAL FI
NESS
Likhang Sayaw
ARALIN 5
I. Layunin
1. Natutukoy at naisasagawa ang mga batayang posisyon ng kamay at
paa sa pagsasayaw.
2. Naisasagawa ang mga hakbang pansayaw sa rhythm na 3 na
gumagamit ng mga batayang kilos ng mga bisig sa 4
pagsasayaw.
3. Naipakikita ang kasiyahan sa pakikilahok at wastong pag-iingat sa
DEPED COPY
pagsasayaw.
II. Nilalaman
Paksa: Likhang Galaw Ayon sa Tema at Ritmo
Kasanayan: Pagpapaunlad ng Pagkamalikhain ayon sa Ritmo at
Tema
Pagpapahalaga: Masiglang pakikilahok, pagiging maingat, pag
galang sa kapwa
Sanggunian: Curriculum Guide, Teaching Physical Education
Kagamitan: palaruan; mga tugtog o musika na may iba’t ibang
tempo o bilis, tugtugin na kinagigiliwan ng mga bata, usong
kanta, patalastas sa radyo at telebisyon.
III. Pamamaraan
A. Pang araw-araw na Gawain
Ipagawa sa mga bata ang mga pampasiglang gawain na
ginawa sa nakaraang mga aralin.
3. Balik-aral
Itanong kung ano ang rhythmic interpretation? Itanong din
kung ano ang dapat gawin upang lubos na maintindihan ng
manonood ang mensahe ng likhang galaw.
Pansinin ang larawan sa LM sa Aralin 5.

57
Central Office.
Ipabasa ang unang talata sa “Simulan Natin”.
Magparinig ng iba’t ibang tugtugin. (Maglaan ng 2 o 3 musika na

kinagigiliwan ng mga bata: usong kanta, patalastas sa radyo at
telebisyon, atbp.
Itanong kung sila ay gagawa ng sayaw ayon sa tugtugin, anong

mga hakbang ang nais nilang ilapat.
Ipabasa ang “Ipagpatuloy Natin” sa LM
Pag-usapan ito.
Ipagawa ang mga kilos lokomotor at kilos di-lokomotor upang

maigalaw ito nang maayos.
D. Paglalapat
DEPED COPY
Patayuin ang mga bata na medyo bahagyang magkakalayo.
Maaari ding humarap sa timog, hilaga, kanluran, o silangan.
Magpatugtog ng musika at iparinig sa mga bata. Palikhain sila ng

mga galaw gamit ang mga kilos lokomotor at di-lokomotor. Paga-
lawin sila patungo sa iba’t ibang direksiyon nang walang nasasagi o
nababanggang kaklase.
Itanong kung nakasunod sila sa bilis o bagal ng tugtog. Itanong

ang mga galaw na nagawa nila. Itanong din kung anong direksiyon
ang kanilang tinahak.
Ipagawa ang Gawain 1 na nasa LM; Gawain 2 at 3 na nasa LM .

Pag-usapan ang ginawang kilos.
E. Paglalagom

Itanong kung paano makatutulong ang likhang sayaw sa pagpa-
paunlad ng physical fitness.
58
Central Office.
IV. Pagtataya
Palagyan ng tsek ang kolum na makapagsasalarawan ng kanilang

kasagutan.
Sumangguni sa LM
V.Takdang-aralin
Ipabasa ang “Pagbutihin Natin”.

Gawin nang pangkatan ang nakatalagang gawain upang lubos na ma-
linang ang pagkamalikhain.
DEPED COPY
59
Central Office.
Yunit 3
ARALIN 6 Pangunahing Kaalaman sa Sayaw na Liki
I. Layunin
1. Naipaliliwanag ang batayang kaalaman ng sayaw.
2. Nailalarawan ang mga kasanayang gamit sa sayaw.
3. Naipamamalas ang wastong pag-iingat sa pagsasayaw.
4. Natutukoy ang kahalagahan ng pakikilahok sa gawaing
pagsasayaw.
5. Naipakikita ang katuwaan at paggalang sa pakikilahok sa gawaing
pagsasayaw.
DEPED COPY
II. Nilalaman
Paksa: Batayang Hakbang at Posisyon ng Kamay sa
Sayaw na Liki
Kasanayan: Mga Batayang Kasanayan at Kaalaman sa Pag
sayaw
Pagpapahalaga: Kooperasyon at Pagkamatiyaga
Sanggunian: Visayan Folkdance Vol. 1
Kagamitan: larawan, tsart, mapa ng Negros Occidental,
tugtugin ng Liki, cassette/CD player
III. Pamamaraan
2. Pampasiglang Gawain/Balik-aral
Magpatugtog ng musikang kinagigiliwan ng mga bata.Hayaan
silang gumalaw batay sa tempo ng tugtog at sa kilos lokomotor at
di-lokomotor na sasabihin ng guro. (apat na minuto)
Itanong kung paano nabubuo ang mga likhang sayaw. Itanong din
kung ano ang kabutihang dulot ng pagsasayaw.
Ipakita sa mga bata ang mapa ng Negros Occidental.
Magbigay ng karagdagang kaalaman tungkol sa lugar.
Sabihin din na sa Bago, Negros Occidental ay may popular na sayaw

na Liki na pagtutuunan ng pansin sa susunod na mga aralin sa PE.
60
Central Office.
Ipabasa ang talata sa ibaba ng larawan. Pag-usapan ito.
Sabihin na higit na mapahahalagahan ang sayaw na Liki kung aala-

min muna ang mga batayang galaw nito tulad ng hakbang-sayaw at
galaw ng kamay at katawan.
(Note: Kabisahin ng guro ang mga hakbang pansayaw at posisyon

ng kamay bago ituro sa mga bata.)
Ipakitang-turo ang mga hakbang sa pagsasayaw at posisyon ng

kamay sa sayaw na Liki.
Tingnan ang LM.
Ipaalala sa mga bata na ang mga batayang hakbang sa pagsasayaw
DEPED COPY
ay dapat sanayin upang mapadali ang pagkatuto nito habang
isinasaalang-alang ang wastong pag-iingat.
Itanong kung masaya ang mga bata habang isinasagawa ang mga
hakbang sa pagsasayaw.
D.Paglalapat
Ihanda ang mga bata nang may kaniya kaniyang kapareha.

Ipagawa ang Gawin Natin sa LM
E. Paglalagom

Itanong kung bakit kailangang isagawa nang tama ang mga
hakbang sa pagsasayaw. Itanong din kung ano ang kahalagahan
ng pagsasayaw.
61
Central Office.
IV. Pagtataya
A. Gawaing May Kapareha

Papiliin ang mga bata ng kani-kaniyang kapareha.
Ipagawa ang mga hakbang ng may 16 na bilang pakanan at

pakaliwa ayon sa saliw ng tugtugin. Gamitin ang tugtog ng Liki para
masanay ang mga bata sa tempo ng musika.
Close step - balse (waltz step)
Brush step - arms in lateral position
Point step - arms in forward bend

position
DEPED COPY Tukuyin kung wasto o mali ang pagkakagawa ng kilos.
Ipagamit ang talaan ng puntos na nasa LM upang magbigayan ng

puntos ang magkapareha batay sa pagsasagawa ng kasanayan sa
sayaw na Liki.
B. Panlahat
Ipagawa nang sabay-sabay ang bawat hakbang sa pagsasayaw na

sasabihin ng guro.
V . Takdang-aralin
Isaulo ang mga hakbang sa pagsasayaw na natutuhan at pagsanayin

pa bilang paghahanda sa sayaw na Liki.
62
Central Office.
Yunit 3
Kasanayan sa Pagsayaw ng Liki
ARALIN 7
I. Layunin
1. Naisasagawa ang iba’t ibang hakbang sa pagsayaw ng Liki.
2. Natutukoy ang kahalagahan ng pakikilahok sa gawaing pagsasayaw.
3. Naipakikita ang katuwaan at paggalang sa pakikilahok sa gawaing pag-
sasayaw.
DEPED COPY
II. Nilalaman
Paksa: Pambayang Sayaw - “Liki”
Kasanayan: Mga Batayang Kasanayan at Kaalaman sa Pagsayaw
Pagpapahalaga: Kooperasyon at Pagtitiyaga; Pagkamakabayan
Kagamitan: larawan, tsart, tugtugin ng Liki, cassette/CD player
III. Pamamaraan
1. Pagtsek ng attendance at angkop na kasuotan.
2. Pampasiglang Gawain/Balik-aral
Itanong kung ano ang sayaw na pinag-aralan ng nakaraang ling-
go. Itanong din sa mga bata kung saan nagmula ang sayaw, ano ang
katangian nito, ano ang kasuotan ng mananayaw at kung natatandaan
pa nila ang mga pagsasanay na isinagawa hinggil sa mga hakbang sa
pagsasagawa ng Liki. Itanong din kung nagsanay sila sa mga hakbang
ng sayaw.
(Sumangguni sa LM)
Iparinig ang buong musika ng Liki.
Pasabayan ng palakpak ang tugtog upang madama ang wastong

palakumpasan nito.
63
Central Office.
INTRODUCTION
Music Introduction.
Three-step turn right in place (1M), bow to audience (1M)
Pause (1M). Girl holds skirt, Boy’s hand on waist. 3M
Music A.
Partners face each other.
a. Brush R foot and step on it immediately forward (ct. 1),
step L foot backward (ct. 2), step R foot sideward right (ct. 3)
Girl holds skirt swaying it in time with the music, Boy’s hand
on waist. 1M
b. Point L foot in front (cts. 1, 2, 3). Hands as in (a). 1M
c. Repeat (a) and (b) starting with L foot 2M
d. Starting with R foot, take two close steps forward to partner’s
DEPED COPY
place, passing by R shoulders. Hands as in (a). 2M
e. Three-step turn right about, hands as in (a), finish facing
partner. 2M

Repeat all (a-e), finish in proper places. 8M
II
Music B.
a. Step R foot forward (ct. 1), step L foot close to R (ct. 2)
step R foot backward (ct. 3), hands as in Fig. 1 (a) 1M

b. Point L foot in front (cts. 1, 2, 3) Arms in fourth position,
R arm high 1M

c. Repeat (a) and (b) starting with L foot. Reverse the position
of hands in (b) 2M

d. Two waltz steps forward (R,L) to partner’s place, passing
by R shoulders. Arms in lateral position moving sideward
R and sideward L 2M

e. Waltz turn R about, arms in forward bend position with a
forearm turn R and L. Finish facing each other. 2M
Repeat all (a-e). Finish in proper places. 8M
64
Central Office.
III
Music A.
Partners face away from each other.
a. Repeat Fig. I (a-c) 4M
b. Take two close steps backward (R,L) going to partner’s
place passing by R shoulders. Girl holds skirt swaying it
in time with the music. Boy’s hands on waist. 2M
c. Three step turn R about, hands as in (b), finish facing away
from each other. 2M
Repeat (a-c). Finish facing audience. 8M
IV
Music B.
a. Repeat Fig. II (a-c), moving forward little by little. 4M
partners face each other.
DEPED COPY
b. Repeat Fig. II (d) and (e). Finish in partner’s place. 4M

c. Repeat (a) and (b). Finish in proper places. Execute the 8M
last turn slowly, bow to partner or audience.

Ipakita ang tamang pagsasayaw.
Ipakitang-turo ang sayaw.
Ipasanay na may tugtog.
Ulitin hanggang matutuhan nang maayos ang buong sayaw na Liki.
D. Paglalapat
Sabihin sa mga bata na sanayin ang pagsasagawa ng mga hak-

bang sa sayaw na Liki upang mas mapaunlad ang kakayahan sa
pagsasayaw.
Ipasayaw muli ang buong sayaw na Liki na may saliw ng musika.
Ipasayaw sa buong klase ang Liki; nang may kapareha at ng
pangkatan.
65
Central Office.
E. Paglalagom
Itanong kung bakit kailangang tama ang pagsasagawa ng mga
hakbang sa pagsasayaw lalo sa pambayang sayaw na Liki.
Sabihin sa mga bata na maipakikita ang pagiging makabayan sa
pamamagitan ng pagsasayaw ng mga katutubong sayaw mula sa
iba’t ibang parte ng Pilipinas.
IV . Pagtataya
Ipamarka ang kanilang ipinakitang performans.

Hakbang Galaw Napakagaling Magaling Di-gaanong
Magaling
Close step
Brush step
DEPED COPY
Point step
3-Step Turn
Waltz (Balse)
Arms in Lateral
Position
V. Takdang-aralin
Itanong kung ano ang saloobin ng mga bata sa natutuhang sayaw na
Liki na nagmula sa Bago, Negros Occidental. Ipasulat ang sagot sa kanilang
PE Journal.
66
Central Office.
Yunit 3
ARALIN 8 Liki: Ang Katutubong Sayaw Mula sa Negros Occidental

I . Layunin
1. Naisasagawa ang pangwakas na gawain (culminating activity) ng
yunit.
2. Naipakikita ang iba’t ibang kasanayan sa pagsasagawa ng mga
hakbang sa pagsasayaw.
DEPED COPY
3. Naipamamalas ang kasiyahan sa pagsasayaw na may wastong kilos,
galaw at hakbang.
II . Nilalaman
Paksa: Pangkatapusang Gawain (Culminating Activity)
Kasanayan: KatutubongSayaw - Liki
Pagpapahalaga: Kooperasyon at Pagkamatiyaga, malikhain
Kagamitan: cassette/CD player, tugtugin ng Liki
III . Pamamaraan
2. Pampasiglang Gawain/Balik-Aral
Itanong: Anong sayaw ang pinag-aralan natin? Saan ito nagmula?
Ano-anong mga hakbang sa pagsasayaw at posisyon ng

kamay ang bumubuo rito?
67
Central Office.
Sabihin na sa araling ito, masusukat ang kanilang kasanayan sa pag-
sasayaw ng Liki suot ang kanilang damit pansayaw.
Itanong kung ano ang kanilang pakiramdam habang may suot na

Visayan costume?
Sabihin din na dapat nilang maisagawa ang mga gawain nang may
pag-iingat.
Hatiin sa apat na pangkat ang buong klase. Ipakita kung saan ang na-
katalagang lugar para sa kanila. Sumangguni sa LM para sa diagram.
D. Paglalapat
Ipabasa ang “Gawin Natin”.
DEPED COPY
Ipaintindi sa mga bata ang kanilang gagawin upang maayos ang pag-
kakasunod-sunod sa pagsasayaw.
Gamit ang 3-point scale sa LM magmamarkahan ang magkapareha na
sinusunod ang pamantayan.
E. Paglalagom
Itanong kung paano makatutulong ang katutubong sayaw sa
pagpapaunlad ng physical fitness.
Itanong din kung ano ang kabutihang maidudulot ng pakikilahok sa
sayaw?
IV. Pagtataya
A. Pansariling Ebalwasyon
Palagyan ng tamang smiley ang inyong performance gamit ang talaan
na nasa LM.
V . Takdang-aralin
Pagawain ang mga bata ng poster ng mga katutubong sayaw sa
kanilang lugar.
Itanong kung paano makatutulong ang pagsasayaw sa pagpapaunlad
ng kanilang physical fitness. Isama na rin ang paglalarawan ng
saloobin. Ipasulat ito sa kanilang PE journal.
68
Central Office.
Yunit 4
PAGPAPANATILI SA PAGPAPAUNLAD NG PHYSICAL FITNESS
ARALIN 1 Balik-tanaw sa mga Sangkap ng Skill-Related Fitness

I. Layunin
1. Natutukoy ang mga sangkap ng skill-related fitness.
2. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagpapanatili ang kasiglahan at

kalakasan ng ating katawan.
3. Napahahalagahan ang mga sangkap ng skill-related fitness upang

lubos na maunawaan ang kahalagahan ng mga ito sa pagpapanatili
DEPED COPY
at pagpapaunlad ng ating physical fitness.
II. Nilalaman
Paksa: Balik-tanaw sa mga Sangkap ng Skill-RelatedFitness
Kasanayan: Skill-Related Fitness
Pagpapahalaga: kabutihang dulot ng skill-related fitness sa katawan
Sanggunian: MAPEH 4
Kagamitan: Filipino Physical Activity Pyramid Guide
III. Pamamaraan
A. Pang –araw-araw na gawain
2. Pampasiglang Gawain: sumangguni sa
MAPEH 4;
3. Balik-aral: Tanungin ang mga bata sa mga
natutuhan sa mga nakaraang aralin tungkol sa
sangkap ng skill-related fitness.
69
Central Office.
1.Ipabasa ang talaan at lagyan ng tsek ang kolum kung ang mga
gawaing pisikal (physical activity) na nabanggit ay lumilinang sa
mga sangkap ng skill-related fitness. Kopyahin nila ang talaan at
sagutan sa kuwaderno.
2. Sagutin ang mga katanungan.

Muling bigyan ng pansin ang anim na sangkap skill-related fitness.
D. Paglalapat
Ang klase ay hahatiin sa anim na pangkat. Bawat pangkat ay
DEPED COPY
bibigyan ng isang sangkap ng skill-related fitness. Bibigyan ng laang
oras ang bawat pangkat upang umisip ng isang gawain, laro/isports,
at sayaw na lumilinang sa ibinigay na sangkap sa grupo.
Sa pamamagitan ng malikhaing presentasyon, ipakikita ng
bawat pangkat sa buong klase ang naisip na gawain, laro/isports, at
sayaw. Huhulaan ito ng iba pang pangkat. Ang sinumang makahula ay
bibigyan ng karampatang puntos..
E. Paglalagom
Ang agility (liksi), balance (balanse), coordination (koordinasyon),

power, speed (bilis), at reaction time ay mga sangkap ng skill-related
fitness na dapat linangin upang magawa nang buong husay ang mga
kasanayan sa paglalaro, pagsasayaw, o mga gawaing pang-araw-araw.
IV. Pagtataya
1. Basahin ang mga sumusunod na pangungusap na nasa

kahon at sagutin ang tanong.
2. Gumuhit ng mga gawaing nakalilinang ng mga sumusunod na
sangkap ng skill-related fitness. Gumawa ng isang islogan na
naaayon kung paano ito mapauunlad:
a. Agility (liksi)
b. Speed (bilis)
c. Power
70
Central Office.
V. Takdang- aralin
Laging isaisip na sa lahat ng ating pang-araw-araw na gawain ay

ginagamit natin ang mga sangkap ng skill-related fitness upang mas maging
madali at ligtas ang mga gawain.
Gumawa ng personal na kontrata para sa paglinang ng mga sangkap

na nabanggit. Ipasa ang kontrata sa susunod na pagkikita.
DEPED COPY
71
Central Office.
Yunit 4
Paglinang ng Balanse
ARALIN 2
I. Layunin
1. Naipaliliwanag ang mga kabutihang idunudulot ng likhang sayaw sa
paglilinang ng balanse sa kalusugan ng katawan.
2. Naisasagawa nang tama ang mga hakbang sa pagsasayaw .
3. Nabibigyang-halaga ang mga kabutihang idinudulot ng likhang
sayaw sa paglilinang ng balanse sa kalusugan ng katawan.
DEPED COPY
II. Nilalaman
Paksa: Paglinang ng Balanse
Kasanayan: balanse, koordinasyon, at flexibility
Pagpapahalaga: Mabibigyang-halaga ang mga kabutihang dulot ng
likhang sayaw sa kalusugan ng katawan.
Sanggunian: MAPEH 4
Kagamitan: CD player, cds, 2 pirasong patpat o 2 piraso ng bao
(ikalawang pwedeng gamitin upang magbigay ng tunog sa
mga bata upang masundan ang kumpas kung walang CD
player.)
III. Pamamaraan
2. Pampasiglang Gawain: sumangguni sa LM Grade 4; pp.
3. Balik-aral: Balik-aral sa gawaing lokomotor
B. Panimulang Gawain (Simulan Natin)
Ipakita sa mga bata ang larawan. Tanungin kung alin sa mga
larawan ang nasubukan nilang gawin?
Ipaliwanag kung ano ang balanse.
D. Paglalapat
Ipasagawa sa mga mag-aaral ang Balanse “Backward Hop”.
E. Paglalagom
Ipaliwanag sa klase na ang balanse ay mahalagang physical fitness
components.
72
Central Office.
IV. Pagtataya
Tanungin ang mga bata tungkol sa isinagawang “Backward Hop”.

Ipasagot ang mga tanong sa Suriin Natin.
V. Takdang-aralin
Ipagawa sa mga mag-aaral ang personal na kontrata para sa

paglinang ng balanse. Ipasa ang kontrata sa susunod na pagkikita.
DEPED COPY
73
Central Office.
Yunit 4
Paglinang ng Reaction Time

ARALIN 3
I . Layunin
1. Nalilinang ang kaalaman at kasanayan sa reaction time.
2. Nabibigyang-halaga ang mga kahalagahan ng kasanayan na

maging alisto at may sapat na kakayahan sa reaction time.
DEPED COPY

II . Nilalaman

Paksa: Paglinang ng Reaction Time
Kasanayan: koordinasyon, reaction time, at flexibility.
Pagpapahalaga: kabutihang dulot ng likhang sayaw sa kalusugan ng
katawan.
Sanggunian: MAPEH 4
Kagamitan: CD player, cds, dalawang pirasong patpat o dalawang
piraso ng bao (ikalawa pwedeng gamitin upang magbigay
ng tunog sa mga bata upang masundan ang kumpas
kung walang CD player.)
III. Pamamaraan
1. Pagtsek ng attendance at angkop na kasuotang
pampisikal na gawain
2. Pampasiglang Gawain: sumangguni sa LM Grade 4; pp.
3. Balik-aral: Balik-aral tungkol sa paglinang ng balanse
Ipakita sa mga mag-aaral ang larawan at tanungin sila kung
naranasan na ba nilang tumugon sa isang pangyayari na mabilis
nilang naisagawa ang kanilang reaksyon.
74
Central Office.
Pagpapaliwanag tungkol sa reaction time.

D. Paglalapat
Ipapakita ng guro ang tamang pagsasagawa ng Coin
Catch. Pagkatapos ng pagsasagawa ng alituntunin ng Coin Catch
hahatiin ang klase sa apat na pangkat. Isasagawa nang ilang ulit ng
bawat pangkat ang “Coin Catch B” upang ito ay maisagawa nang
tama at malinang ang kasanayan.
E. Paglalagom
Sabihin na ang reaction time ay mahalagang physical fitness
components upang lubos na makagawa nang mahusay na gawain.
IV. Pagtataya
Ipasagot sa mga bata ang mga katanungan ukol sa nararamdaman
DEPED COPY
sa katatapos na gawaing Coin Catch.
V. Takdang-aralin
Ipagawa sa mga mag-aaral ang personal na kontrata para sa

paglinang ng reaction time. Ipasa ang kontrata sa susunod na pagkikita.
75
Central Office.
Yunit 4
PANGUNAHING KAALAMAN SA SAYAW NA BA-INGLES
ARALIN 4
I . Layunin
1. Naiisa-isa ang mga katawagan sa sayaw.
2. Nasusuri ang pagganap ng mga mag-aaral sa mga pangunahing

hakbang.
3. Naipakikita ang kamalayan sa kahalagahan ng sayaw.
II . Nilalaman
Paksa: Ba-Ingles
DEPED COPY
Pagpapahalaga: kabutihang dulot ng sayaw sa katawan.
Sanggunian: MAPEH 4
piraso ng bao (ikalawang pwedeng gamitin upang magbigay
ng tunog sa mga bata upang masundan ang kumpas kung
walang CD player.)
III. Pamamaraan
1. Pag-tsek ng attendance at angkop na kasuotan
2. Pampasiglang Gawain: sumangguni sa LM Grade 4
3. Balik-aral: Magtanong tungkol sa sayaw na Liki.
Talakayin ang tungkol sa pinagmulan ng sayaw, ang isinusuot
ng mga sasayaw, at mga kagamitan na gagamitin sa pagsayaw.
Talakayin at isagawa ang mga katawagan ukol sa sayaw: point
step, walking step, change step, 3-step turn, bow, paano
pumalakpak para masundan ang rhythm, kumintang, girls holding
skirt, boys hands on waist, passing by right to right shoulder, touch
step, curtsy, stand side by side, 4 steps in place, facing each
other, towards the partner and away from the partner.
76
Central Office.
D. Paglalapat
1. Sanayin nang paulit-ulit ang mga isinasakilos na mga
katawagan sa sayaw at lapatan ng musika.
2. Ulitin hanggang matutuhan nang lubusan ng mga mag- aaral.
E. Paglalagom
1. Pangkatin ang mga bata at ipagawa sa kanila
ang natutuhang mga galaw sa pagsayaw sa pama-
magitan ng:
a. bilang o palakpak o paggamit ng patpat;
b. musika.
F. Pangwakas na Gawain
Pasayawin nang pangkat-pangkat ang mga bata sa saliw ng
musika.
DEPED COPY
IV. Pagtataya
Tradisyunal/Performance na naaayon sa layunin ng aralin gamit ang

rubrics.
Pangkat Napakahusay Mahusay Di-gaanong mahusay
Naisasagawa N a i s a s a g a w a Naisasagawa ng hindi

nang walang nang walang pag- wasto ang mga hak-
pagkakamali at kakamali ang bang ng sayaw.
magiliw ang mga mga hakbang ng
hakbang ng say- sayaw.
aw.
V. Takdang-aralin
Sabihan ang mga bata na magsanay sa bahay sa mga

hakbang ng pagsayaw at ipasaulo ito.
77
Central Office.
Yunit 4
PANGUNAHING KAALAMAN SA PAGSAYAW

NG BA- INGLES
ARALIN 5
I. Layunin
1. Nagagamit ang rubric o checklist sa pagsusuri ng pagsasakilos

ng mga mag-aaral sa mga hakbang ng sayaw.
2. Naisasakilos ang galaw bilang pagsunod sa oral instruction.
DEPED COPY
3. Naipapakita ang kamalayan sa kahalagahan ng sayaw na Ba-
Ingles.

II. Nilalaman
Paksa: Ba-Ingles
Pagpapahalaga: kabutihang dulot ng sayaw sa katawan.
Sanggunian: MAPEH 4
walang CD player.)
III. Pamamaraan
1. Pag-tsek ng atendans at angkop na kasuotan.
3. Balik-aral: Magtanong tungkol sa terminolohiya na may
kaugnayan sa sayaw na Ba-Ingles.
Talakayin ang mga hakbang sa pagsayaw ng Ba-Ingles.
78
Central Office.
PANIMULA
Music Introduction
Three-step right in place and bow to partner or audience,
Girl holding skirt, Boys hands on waist. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . 2 M
I
Music A
(a) Starting with R foot, take four change steps forward to meet partner
at center. Kumintang R and L alternately, free hand on waist. . . . 4 M
(b) Turn right about and repeat (a) going to proper places. Finish facing
partner, turning right about . . .. . . . . . . . . . . . 4M
(c) Repeat (a) and (b). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8M
DEPED COPY
II
Music
The movements of Boy and Girl are done simultaneously.
Boy
(a) Starting with R foot take four change steps forward to partner’s right
side (take bigger steps to reach partner’s side), kumintang hands as
in figure I(a) . . . . . . . . . . . . . . . . . 4M
(b)Turn right about and repeat (a) going to proper places.

Finish facing partner, turning right about. . . . . . . . . . . . . . . . . 4M
(c) Repeat (a) to partner’s left side. . . . . . . . . . . . . . . . . . 4M
(d) Repeat (b). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4M

Girl
Clap hands three times to measure (cts. 1, and, 2)
throughout this figure. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 M
III
Music B
Throughout this figure kumintang R and L alternately as in
figure I (a).
(a)Partners take two change steps forward, starting with R
foot, to meet at center.. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . 2M
79
Central Office.
(b)Change-step turn right (use two change steps) in place.
Finish the turn in front of partner, facing each other. . . 2M
(c)Two change steps forward, passing by each other’s R

shoulder, going to partner’s place. . . . . . . . . . . . . . 2M
(d)Change-step turn right about (use two change steps).
Finish facing each other. . . . . . . . . . . . . . . . . . 2M
(e)Repeat all (a-d) finishing in proper places. . . . . . . . . . . 8M
IV
Music C. Play slowly.

(a) Starting with R foot, take four steps forward to meet at center, Girl
holding skirt, Boys hands on waist. . . . . . . 2M
(b) Face left and step R foot sideward (ct.1), point L foot across R in
rear and bend knees slightly, kumintang R hand, L hand on waist
DEPED COPY
(ct.2). Partners stand side by side by the R shoulders and looking at
each other. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1M
(c) Step L foot sideward (ct.1), turn right about and point R across the L
in rear. Bend the knees slightly, kumintang L hand, R hand on waist
(ct.2). Partners stand side by side by L shoulders and looking at
each other. . . . . .. . . 1M
(d) Facing each other and starting with R foot, take four steps backward
to proper places. Hands as in (a). . . . . . . . 2 M
(e) Four steps in place, starting with R foot. Hands as in (a). . . . 2 M
(f) Repeat all (a-e). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8M
V
Music A
Repeat figure I. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 M
VI
Music B
Repeat figure II. This time Girl goes to the right and then to the left side
of partner, Boy claps hands. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 M

80
Central Office.
VII
Music B
Repeat figure III. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 M
VIII
Music C
Repeat figure IV. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 M
SALUDO
Music Finale
Three-step right in place and bow to partner or audience, Girls holding
skirt, Boys hands on waist. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 M
Isasagawa ang mga sa pagsayaw ng Ba-Ingles.
DEPED COPY
D. Paglalapat
1.Sanayin nang paulit-ulit ang mga hakbang sa pagsayaw ng Ba-

Ingles at lapatan ng musika.
2. Ulitin hanggang matutuhan nang lubusan ng mga mag- aaral.
E. Paglalagom
1. Pangkatin ang mga bata at ipasasagawa sa kanila

ang natutuhang mga galaw sa pagsayaw sa pama-
magitan ng:
a. bilang o palakpak o paggamit ng patpat
b. musika
Pasayawin nang pangkat-pangkat ang mga bata sa saliw ng

musika.
81
Central Office.
IV. Pagtataya
Tradisyunal/Performance na naaayon sa layunin ng aralin gamit ang

rubrics
Pangkat Napakahusay Mahusay Di-gaanong

mahusay
Naisasagawa Naisasagawa Naisasagawa ng

nang walang nang walang hindi wasto ang
pagkakamali pagkakamali ang mga hakbang ng
at magiliw ang mga hakbang ng sayaw.
mga hakbang ng sayaw.
sayaw.
DEPED COPY
V. Takdang-aralin
Sabihan ang mga bata na magsanay sa bahay ng mga hakbang sa pag-

sayaw at ipasaulo ito.
82
Central Office.
Yunit 4
MALIKHAING PAGSAYAW
ARALIN 6
I. Layunin
1. Naiisa-isa ang mga katawagan sa sayaw.
2. Nasusuri ang pagganap ng mga mag-aaral sa mga pangunahing

hakbang.
3. Naipakikita ang kamalayan sa kahalagahan ng sayaw.

II. Nilalaman
DEPED COPY
Paksa: Katutubong Galaw sa Makabagong Sayaw
Pagpapahalaga: Mabibigyang-halaga ang mga kabutihang
dulot ng sayaw sa katawan.
Sanggunian: MAPEH 4
walang CD player.)
III. Pamamaraan
1. Pag-tsek ng attendance at angkop na kasuotang
pampisikal na gawain
3. Balik-aral: Magtanong tungkol sa sayaw na Ba-Ingles.
Ipagawa sa mga bata ang talaan ng mga hakbang na ginamit sa

katatapos na aralin, sa Ba-Ingles at sa Liki .
Balik- aralan at ipasakilos sa mga bata ang naitala nila. Paalala-

hanan ang mga bata na isiping maigi ang bawat hakbang at bilang.
83
Central Office.
D. Paglalapat
Ipasubok sa mga bata na gawin ang mga hakbang sa pagsayaw sa

makabagong tugtugin.
E. Paglalagom
1.Gabayan ang mga bata sa pagbuo ng paglalahat
Ipasayaw na muli sa mga bata ang lahat ng bahagi ng sayaw.
IV. Pagtataya
Sa tulong ng inihandang checklist, lagyan ng tsek (/) ang paraan ng

pagsasagawa ng mga batayang hakbang.
DEPED COPY Paraan ng Pagsasagawa

Mga Batayang
Posisyon
1 2 3
Hindi Nais- Bahagyang Lubos na
agawa Naisagawa Naisaga-
4
Kahanga-hanga
ang Pagsasaga-
wa wa
Hop Step
Close Step
Touch Step
Change Step
Waltz
Waltz Turn
Three Step Turn
Change Step
Turn
V. Takdang-aralin/Pagbibigay-halaga sa Aralin (Pagbutihin Natin)
Sabihan ang mga bata na sanayin ang mga hakbang sa pagsayaw at

humanda sa sariling paglikha.
84
Central Office.
Yunit 4
PAGPAPANATILI SA PAGPAPAUNLAD NG
PHYSICAL FITNESS

ARALIN 7 Ang Pagsubok sa mga Sangkap ng Physical

Fitness (Post-test)
I . Layunin
1. Nasusubukang muli ang antas ng physical fitness.
2. Natutukoy kung ano ang estado ng physical fitness kumpara sa
DEPED COPY
naunang pagsubok o pre-test.
3. Naisasagawa ang pagsubok sa mga sangkap ng physical fitness

o physical fitness test.

II . Nilalaman
Paksa: Physical Fitness (Post-test)
Pagpapahalaga: Kabutihang dulot ng physical fitness.
Sanggunian: MAPEH 4
Kagamitan: Physical Fitness Passport Card, tungtungan o hagdan
III. Pamamaraan
3. Balik-aral: Magtanong tungkol sa katutubong galaw sa
makabagong sayaw.
Sabihan ang mga mag-aaral na muling pag-aralan ang Physical Fitness

Passport Card na siyang naging talaan ng mga Pre-test scores.
Tanungin ang mga bata kung anong sangkap o component sila o
malakas. Tanungin sila kung ano-anong mga gawaing pisikal (physical
activity) ang kanilang mga ginawa para mapaunlad ang mga sangkap na ito.
85
Central Office.
Sa patnubay at gabay ng guro, ipasagawa sa mga mag-aaral

ang mga pagsubok nang naaayon sa tamang alituntunin at kaligtasan.

D. Paglalapat
Ipagawa sa mga bata ang iba’t ibang pagsubok.
E. Paglalagom
Gabayan ang mga bata upang makabuo ng wastong kaisipan sa

iba’t ibang pagsubok. Itanong kung aling gawaing pagsubok ang dapat
mauna at dapat mahuli.
IV. Pagtataya
DEPED COPY
Muling ipagawa sa mga mag-aaral ang mga pagsubok
upang malaman kung ano ang estado ng kanilang physical fitness
kumpara sa paunang pagsubok o pre-test.
V . Takdang-aralin
Sabihan ang mga bata na bago nila itaya ang kanilang sarili sa
mga pagsubok ng mga sangkap ng physical fitness, nararapat lamang
na muli nilang tandaan ang mga alituntunin para sa wastong pagsa-
sagawa ng mga ito.
86
Central Office.
Yunit 4
ANG PAGSUBOK SA MGA SANGKAP NG PHYSICAL FITNESS
Pangangasiwa ng Katawan
ARALIN 8
I. Layunin
1. Nasasagutan ang fitness passport card at post-test.
2. Naisasagawa ang mga gawaing nasa talaan ng iskor sa mga pag-

subok ng physical fitness
DEPED COPY
II. Nilalaman
Paksa : Pangangasiwa ng Katawan
Kasanayan: Health-related at Skill-related Physical Fitness

Components
Pagpapahalaga: Mabibigyang-halaga ang mga

kabutihang dulot ng fitness level ng mga mag-aaral.
Sanggunian: MAPEH 4
Kagamitan: fitness passport card, talaan ng iskor sa mga pagsubok
ng physical fitness
III. Pamamaraan
1.Pag-tsek ng attendance at angkop na kasuotang pampisikal
na gawain.
2. Pampasiglang Gawain: sumangguni sa MAPEH 4; pp.
3. Balik-aral : Tanungin ang mga bata sa mga
natutuhan sa mga nakaraang aralin tungkol sa
Filipino Pyramid Activity gaya ng kahutukan, bilis,
lakas ng kalamnan, puwersa at liksi.
B. Panimulang Gawain (Simulan Natin)
Gabayan at ipaliwanag sa mga bata ang pagsasagawa ng

mga gawain sa “Simulan Natin”.
87
Central Office.
C. Panlinang na Gawain (Ipagpatuloy Natin)
Ipabasa sa mga bata ang “Ipagpatuloy Natin” at ipaliwanag ito
sa kanila.
D. Paglalapat: (Gawin Natin)

Ipalabas sa mga bata ang kanilang Talaan ng Iskor sa mga
Pagsubok ng Physical Fitness at ipagawa ang “Gawin Natin”
E. Paglalagom (Tandaan Natin)

Gabayan ang mga bata sa pagbuo ng kaisipan na nauukol sa
mga pagsubok sa mga sangkap ng physical fitness

DEPED COPY
Sabihin sa mga bata na mag-cool down at kaunting stretching.
IV. Pagtataya (Suriin Natin)
Ipagawa sa mga bata ang gawain sa “Suriin Natin”.
V.Takdang-aralin/Pagbibigay-halaga sa Aralin (Pagbutihin Natin)

Ipagawa ang nasa LM “Pagbutihin Natin”
88
Central Office.
Edukasyong
Pangkalusugan
DEPED COPY
89
Central Office.
DEPED COPY
90
Central Office.
HEALTH GRADE 4
PATNUBAY NG GURO
YUNIT I
DEPED COPY
91
Central Office.
YUNIT I
PAGKAING LIGTAS AT TAMA
Pamantayang Pangnilalaman Pamantayang Pagganap

Nauunawaan ng mga Nauunawaan ng mga
mag-aaral ang kahalagahan ng mag-aaral ang kahalagahan
pagbabasa ng food labels sa ng pagbabasa at pagsusuri ng
pagpili ng mas masustansiya food labels sa pagpili ng mas
at mas ligtas na pagkain, masustansiya at mas ligtas
nauunawaan ang kahalagahan ng na pagkain, at nagsasagawa
pagsunod sa mga pamantayan sa ng pang-araw-araw at angkop
pagpapanatili ng malinis at ligtas na gawi upang makaiwas sa
na pagkain, at nauunawaan ang mga sakit na nakukuha sa
katangian at pag-iwas sa mga maruming pagkain.
DEPED COPY
sakit na nakukuha sa maruming
pagkain.
BATAYANG KASANAYAN:
a. Natutukoy ang mga impormasyong nakikita sa food label

b. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagbabasa ng mga food label sa
pagpili at pagbili ng mga pagkain
c. Nakapagpapakita ng kakayahang bigyang pakahulugan ang mga im-
pormasyong nakikita sa food label
d. Nasusuri ang halagang pangnutrisyon ng dalawa o higit pang produk-
tong pagkain sa pamamagitan ng paghahambing ng mga impormasyon
sa food label
e. Nakapaglalarawan ng mga paraan upang mapanatiling malinis at ligtas
ang pagkain
f. Natatalakay ang kahalagahan ng pagpapanatili ng malinis at ligtas na
pagkain upang makaiwas sa sakit
g. Natutukoy ang mga karaniwang sakit na nakukuha sa maruming pagka-
in gamit
h. Nakapaglalarawan ng mga pangkalahatang palantandaan o sintomas
ng mga sakit na nakukuha sa maruming pagkain
92
Central Office.
I. Maramihang Pagpili
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ang sagot sa iyong
papel.
1. Ano ang tawag sa mga impormasyong makikita sa pakete ng pagkain?
A. Food Web
B. Food Labels
C. Food Groups
D. Nutrition Facts
2. Alin ang HINDI makikita sa pakete ng pagkain?

A. Date Markings
DEPED COPY
B. Nutrition Facts
C. Ways of preparing
D. Warning Statement
3. Bakit mahalagang basahin ang impormasyon sa Food Labels?

A. Upang malaman ang lasa.
B. Upang malaman natin kung kailan ito ginawa.
C. Upang malaman ang tamang oras kung kailan kakainin.
D. Upang malaman kung kailan masisira, ginawa at mga nutrisyong
makukuha rito.
4. Bakit mahalagang itago ang tirang pagkain pagkatapos kainin?
A. Upang maging masarap
B. Upang maging malamig.
C. Upang kainin sa susunod na araw
D. Upang hindi masira at magapangan ng insekto.
5. Aling sakit ang makukuha sa maruming pagkain?

A. Cholera
B. Diabetes
C. High blood
D. Asthma
93
Central Office.
Para sa bilang 6, pag-aralan ang impormasyon sa kahon.
6. Gamit ang guhit: Alin ang mas angkop na bilhin?
A. B. C.
7. Alin ang maaaring magdulot ng food-borne diseases?
DEPED COPY
A. pagkaing panis
B. pagkaing malinis
C. pagkaing may takip
D. pagkaing hinuhugasan bago lutuin
8. Tingnan ang mga larawan sa kahon. Alin ang nagpapakita ng tamang
paghahanda ng pagkain?
A. B. C. D.
9. Alin ang HINDI dapat gawin upang makaiwas sa mga sakit na dulot ng
maruming pagkain?
A. Kumain ng naaayon sa Food pyramid
B. Uminom ng gatas sa umaga at sa gabi
C. Kumain ng prutas at gulay araw-araw
D. Kumain sa mga karinderya sa lansangan
94
Central Office.
10. Alin sa mga sumusunod ang HINDI tamang gawain sa mga pinamil-
ing prutas, gulay at karne galing sa palengke.
A. Hugasan bago hiwain ang mga gulay.
B. Hiwain bago hugasan ang mga gulay.
C. Hugasan ang karne bago ilagay sa freezer.
D. Hugasan ang mga prutas bago kumain.
II. Tama o Mali
Panuto: Basahin ang bawat pangungusap sa ibaba. Lagyan ng (T)
ang mga pangungusap na totoo at lagyan naman ng (M) ang pan-
gungusap na hindi totoo.
Isulat ang sagot sa patlang.
DEPED COPY
_________1 Tiyaking malinis ang pagkain upang makaiwas sa sakit.
_________2 Isa sa sintomas ng Hepatitis A ang pagkahilo.
_________3 Ang Diarrhea ay makukuha sa malinis na pagkain.
_________4 Ang Sodium ay maaaring pagkunan ng enerhiya sa ka-
tawan.
_________5 Mainam na basahin ang Food Label ng isang pagkain
bago ito bilhin.
_________6 Nagdudulot ng maraming sakit ang maruming tubig at
pagkain.
_________7 Ang pagkain na maraming Cholesterol ay nakabubuti sa
katawan.
_________8 Ang Expiration Date ay isa sa mga impormasyong maki-
kita sa Food Label.
_________9 Ang Typhoid Fever ay dulot ng salmonella na nakukuha
sa kontaminadong pagkain.
_________10 Ang malubhang pananakit ng tiyan ay maaaring maging
sanhi ng biglaang pagkamatay.
1.
TAMA 6. TAMA
2. TAMA 7. MALI
3. MALI 8. TAMA
4. MALI 9. TAMA
5.
TAMA 10. TAMA
95
Central Office.
III. Wastong Pagkakasunod-sunod
Panuto: Basahin ang pangungusap at ayusin ayon sa wastong

pagkakasunod-sunod nito.
Gamitin ang mga letrang A-E para sa pagtatanda.
Mga tamang gawain sa paghahanda ng ulam:

________1. Maghugas ng kamay.
________2. Hugasan ang mga sangkap at kagamitan
na gagamitin.
________3. Ilagay ang nilutong pagkain sa malinis na
lalagyan.
________4. Hiwain ang karne at iba pang mga
sangkap sa pagkain.
________5. Lutuing mabuti ang karne.
DEPED COPY 1. A
2. B
3. E
4. C
5. D
Takdang Aralin
Panuto: Sabihin sa mga mag-aaral na magdala ng paboritong pagkain

o inuming binibili mo sa tindahan. Maaaring pakete na lamang
ang dalhin.
96
Central Office.
DEPED COPY
Ang wastong nutrisyon ay kailangan para sa maayos na paglaki at
pag-unlad. Ang pagkain ay isa sa pangunahing pinagkukunan ng sustansiya
para sa katawan. Ang wasto, balanse, at ligtas na pagkain ay nakatutulong
upang matiyak ang wastong nutrisyon para sa ating kalusugan.
Sa yunit na ito ay tatalakayin ang kahalagahan ng pagbabasa ng Food

Label upang matiyak ang tamang sustansiya, sukat at kaligtasan ng pagkain.
Mauunawaan din dito ang kahalagahan ng pagsusuri at pagpapanatiling malin-
is at ligtas ang pagkain upang maiwasan ang sakit na dala ng marumi at hindi
ligtas na pagkain.
97
Central Office.
I. Mga Aralin
Aralin 1: “Sustansiyang Sukat at Sapat”
Bilang ng Araw: 2
Unang araw:
Batayang Kasanayan

b. Nasusuri ang mga nutrition facts sa food labels
c. Nasusuri ang halagang pangnutrisyon ng dalawa o higit pang produk-
tong pagkain sa pamamagitan ng paghahambing ng mga impormasyon
sa food label
DEPED COPY
Karagdagang Kaalaman para sa Guro
Ang mga pakete ng pagkain ay nagbibigay ng mga impormasyon sa

mga mamimili. Ang ilan sa mga ito ay ang mga sumusunod:
A. Pangalan at Paglalarawan ng Pagkain

• Pangalan ng produkto
• Uri
• Timbang
• Lugar ng manufacturing
B. Nutrition Fact
Ang Nutrition Facts ay nagbibigay ng mga impormasyon tungkol sa mga

sumusunod:
C. Serving Size / Serving Per Container
Ang Serving Size ay iminungkahing dami ng serving na dapat kainin.

Ang Serving Per Container ay bilang ng angkop na sukat sa loob ng isang
pakete.
D. Calories
98
Central Office.
Ang Calories ay sukat ng enerhiyang maaaring makuha mula sa
pagkaing nasa loob ng pakete.
E. Fat at Cholesterol
Ang mga fats ay maaaring pagkuhanan ng enerhiya ng katawan.
- Ang unsaturated fats ay isang uri ng fats na makukuha sa mga gulay

at nagdudulot ng mabuti sa ating katawan.
- Ang saturated fats ay makukuha sa mga karne, itlog, at gata. Ito ay

nagpapataas ng kolesterol sa dugo na maaaring magdulot ng masa-
mang epekto sa katawan kung mapararami.
- trans-fat ay ang pinakamapanganib sa katawan kung kakainin. Pina-

pababa ng trans-fat ang HDL at pinapataas ang LDL. Makukuha natin
ito sa labis na pagkain ng junk foods, biscuit, instant noodles at pag-in-
om ng kape. Magdudulot ito ng mga problema sa puso.
DEPED COPY
- Ang Cholesterol ay isang matabang sustansiya na kailangan ng ating
katawan upang gumana ito. Ito ay ginagawa sa atay at matatagpuan
sa mga pagkaing galing sa mga hayop, gaya ng karne, itlog, mga
produktong gatas, mantikilya, at mantika at nakatutulong sa maayos na
pagdumi. High Density Lipoproteins (HDL): Dinadala ng “mabuting”
cholesterol na ito ang mga sobrang cholesterol sa inyong dugo pabalik
sa inyong atay upang mailabas ito ng inyong katawan. Low Density
Lipoproteins (LDL): Ang “masamang” cholesterol na ito sa inyong
dugo ay dumarami sa inyong mga ugat o daluyan ng dugo. Maaari itong
magdulot ng paninikip ng mga ugat, na nagpapahirap sa pagdaloy ng
dugo.
F. Sodium
Ang sodium ay nakatutulong sa nerve impulse transmission, fluid bal-

ance, at acid-base balance ng katawan. Ito ay makukuha sa karne ng
hayop, itlog, gatas, asin, at MSG. Ngunit kung maraming sodium sa
katawan, maaaring magdulot ito ng mataas na presyon.
G. Carbohydrates
Ang carbohydrates ay pangunahing pinagkukuhanan ng enerhiya sa

katawan. Makukuha ito sa pagkain ng cereal, tinapay, pasta, kanin,
prutas, gulay, gatas, asukal, at sweets. Ang dietary fiber ay isang uri ng
carbohydrates na tumutulong sa pagpapanatiling malusog ang digestive
99
Central Office.
system. Ang sugar ay uri ng carbohydrates na nagdudulot ng mabilis at
panandaliang enerhiya para sa katawan. Ang pagkakaroon ng mataas
ng sukat ng carbohydrates ay maaaring magdulot ng malnutrisyon
(obesity) at mataas na presyon.
H. Protein
Ang proteins ay maaari ring pagkuhanan ng enerhiya para sa katawan.

Maaaring makuha ito mula sa mga karne ng hayop, gatas, beans, atbp.
Maliban dito, tumutulong din ang proteins sa pagsasaayos ng mga ka-
lamnan (muscles) at mga selyula (cells).
I. Vitamins at Minerals
Ang vitamins at minerals ay tumutulong sa pagpapanatiling maayos

ang mga proseso sa loob ng ating katawan. Ang pagkaing gulay at mga
DEPED COPY
prutas na may iba’t ibang kulay ang pinakamainam na pinanggagalin-
gan ng vitamins at minerals. Narito ang ilan sa mga ito:
Vitamin Mga pagkain at Mabuting Dulot Sa Katawan

paraan
A atay, gatas, keso, pagsasaayos ng mga buto
mga berdeng gulay. pagbuti ng paningin
D sikat ng araw at gatas pagpapalakas ng buto
E plant oils, mga gulay Pagpapanatiling malusog ang
na madahon, mani, kutis.
mga buto (seeds) Paglaban sa mga toxins sa
katawan
K Mga berdeng gulay mahalaga para sa clotting ng
dugo.
B karne, atay, mani, paggawa ng enerhiya ng katawan
grains pagtunaw ng pagkain
pagsasaayos ng mga selyula
C citrus fruits, mga pagpapalakas ng Immune System
berdeng gulay, bell para sa pag-iwas sa sakit
peppers, kamatis
100
Central Office.
Mineral Mga pagkain at paraan Mabuting Dulot Sa Katawan
Calcium gatas, itlog, at sikat ng pagbuo at pagpapanatiling
araw malusog ang mga buto at
ngipin
pagsasaayos ng mga
daluyan ng dugo at kalamnan
(muscles)
Phosporus patatas, mani, isda, karne pagbuo at pagpapanatiling
malusog ang mga buto at
kalamnan
Potassium saging at gulay pagpapanatili ng balanse ng
likido sa katawan
pagpapanatiling malusog ang
puso
Iron karne, atay, peas, beans, parte ng pulang selyula sa
grains, itlog, at isda. dugo / red blood cells
DEPED COPY
pagtulong sa pagsipsip ng
sustansiya mula sa pagkain
Zinc mga lamang-dagat, grains, pagpapanatiling malusog ang
atay utak
Iodine halamang-dagat, paggamit pagtulong sa pagsipsip ng
ng iodized salt, at sustansiya sa pagkain
pagkaing-dagat pagpapanatili ng balanse ng
thyroid hormone
J. Mga Advisory at Warning Statements

- pahayag para sa ilang mga pagkain o sangkap na maaaring maging
sanhi ng panganib sa kalusugan para sa mga mamimili. Ang pagkain ay
dapat na magkaroon ng isang babala na pahayag kapag ang mga tao
ay maaaring hindi alam ng isang malubhang panganib sa kalusugan na
ibinebenta ng isang pagkain o ng isang sangkap.
K. Mga Directions for Use at Storage

- ay nangangailangan ng alinman sa mga direksiyon para sa paggamit o
mga direksyon para sa imbakan ng pagkain, upang maisama sa label,
na kung saan para sa mga kadahilanang pangkalusugan at kaligtasan,
ang mga consumer ay dapat na malaman kung papaano ito gagamitin.
101
Central Office.
L. Mga Date Markings
• Expiration Date- ay tumutukoy sa petsa kung kailan hindi mo na
maaaring kainin o inumin ang produkto. Maaaring ito ay sira o panis
na. Ang pagkain ng sira o panis na ay mapanganib sa ating kalu-
sugan.
• Best Before Date - ay tumutukoy sa huling araw na ang pagkain
o inumin ay nasa pinakasariwa at pinakamagandang kalidad nito.
Maaaring magsimula nang masira o mapanis ang pagkain o inumin
sa mga araw na lilipas matapos ang Best Before Date.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
1. Pangkatin ang klase na may tiglilimang miyembro sa bawat grupo.
DEPED COPY
2. Magtakda ng mga bilang isa (1) hanggang lima (5) sa bawat miyem-
bro.
3. Ipalabas ang mga dalang paboritong pagkain o inumin o ang lar-
awan nito.
4. Bigyan ng tatlumpung (30) segundo ang bawat miyembro upang
magbahagi ng kaniyang paboritong pagkain o inumin sa kanyang
grupo.
5. Magbigay ng hudyat (pagpapatunog ng bell o ng tambourine, pag-
palakpak, atbp.) sa pagtatapos ng tatlumpung (30) segundo.
6. Itanong ang mga sumusunod sa pagtatapos ng gawain:
a. Ano ang pagkaing dala mo?
b. Bakit mo ito naging paborito?
c. Ano ang pagkakaiba ng mga pagkain o inuming iyong dinala?
d. Ano ang pagkakahalintulad ng mga ito? (Inaasahang sagot: ang
mga ito ay nasa loob ng isang pakete)
B. Pag-aralan Natin
1. Ipalabas sa mga mag-aaral ang mga paboritong pagkain at inumin.
2. Magtawag ng mga mag-aaral upang sumuri ng kaniyang pagkaing
nakalagay sa pakete.
102
Central Office.
3. Itanong at talakayin ang mga sumusunod:
• Ano ang napansin ninyo sa mga pagkain at inuming inyong
dinala?
• Bakit kailangang may mga nakalimbag sa pakete ng pagkain/
inumin?
• Ipatago muna sa mga mag-aaral ang paboritong pagkain at
inumin.
4. Igayak ang mga mag-aaral sa larawan ng Nutrition Facts sa Pag-
aralan sa pahina ___.
5. Talakayin ang bawat bahagi ng Nutrition Facts. Gamitin bilang gabay
ang mga sumusunod na tanong:
a. Para saan ang Serving Size at Serving Per Container?
DEPED COPY
b. Ano ang naibibigay ng Calories sa ating katawan?
c. Ano ang pagkakaiba ng Saturated at Trans Fat?
d. Ano ang dulot ng pagkaing mayroon o mataas ang Cholesterol?
e. Ano ang dulot ng pagkaing may Protein, Carbohydrates, Vita-
mins, at Minerals?
C. Pagsikapan Natin
Ipasagot ang Gawain sa pahina __.
D. Pagyamanin Natin
1. Ipalabas muli sa mga mag-aaral ang kanilang paboritong pagkain at
inumin.
2. Ipasagot ang gawain sa pahina ___.
3. Pagparisin ang mga mag-aaral. Sabihing paghambingin ang kanil-
ang dalang mga paboritong pagkain. Ibigay ang gabay sa pagbaba-
hagi. Bigyan sila ng limang (5) minuto para sa gawain.
a. Ipaguhit ang pagkaing dala.
b. Pagkatapos ay tumawag ng dalawang mag-aaral na magbabahagi
nga kanilang iginuhit.
c. Itanong:
103
Central Office.
• Ano ang una mong titingnan sa pakete ng pagkain/inumin na
iyong bibilhin?
• Ano-anong sustansiya ang makukuha rito?
• Gaano kahalaga ang pagbabasa ng Nutrition Facts?
Magtawag ng mag-aaral at isa-isa silang papuntahin sa harap para bumunot

ng pagkaing nasa kahon at ipasabi kung anong pagkain ito at ang sustansi-
yang makukuha.
E. Pagnilayan Natin
Ulat Pangkalusugan
Ipapuno sa mga mag-aaral ang pangungusap sa pahina __.
Aralin 2: “Suriin ang Pagkain, Bago Kainin!”
DEPED COPY
Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan

b. Nabibigyang halaga ang date markings at advisory statements sa food
labels at
c. Nakapagpapakita ng kakayahang bigyangpakahulugan ang mga impor-
masyong nakikita sa food label
Mahalagang malaman ang Date Markings na nakasaad sa pakete ng

pagkain o inumin. Ang Expiration Date ay nagsasabi ng petsa kung kailan hindi
na maaaring ikonsumo ang laman ng pakete dahil maaaring sira o panis na
ang ilan sa mga sangkap nito. Ang Best Before Date naman ay nagsasaad
ng petsa kung hanggang kailan ang pagkain o inumin ay nasa pinakamagan-
dang kalidad nito. Ang paglipas ng mga araw matapos ng Best Before Date ay
maaari nang magdulot ng pagkasira o pagkapanis ng nilalaman ng pakete na
maaaring mapanganib sa kalusugan.
Ang mga Advisory at Warning Statements ay nagsasaad ng mga babala

tulad ng pagkakaroon ng mga sangkap na maaaring magdulot ng allergens,
o kung mapaparami ng kain ay maaaring magdulot ng masamang epekto sa
katawan.
104
Central Office.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
1. Ipakita ang larawan sa pahina __.
2. Ipabasa ang talata sa mga mag-aaral. (Maaaring sa paraan ng tahi-
mik na pagbabasa, pagtatakda ng piling mag-aaral, pagtatakda ng
mga grupo para sa palitang pagbasa, at iba pa.)
3. Ipasara ang modyul at itanong:
a. Bakit kaya sumakit ang kaniyang tiyan? (Maaaring sagot: dahil
sira/panis na ang gatas o si Abdul ay lactose intolerant, isang
kondisyon sa katawan kung saan nahihirapan ang katawang
i-proseso ang lactose na karaniwang nasa mga produktong ga-
tas (nagreresulta rin ito ng pagsakit ng tiyan at madalasang pag-
dudumi)
b. Ano ang dapat na ginawa muna ni Abdul bago ininom ang
DEPED COPY
gatas?
c. Ipasalaysay.
B. Pag-aralan Natin
Kagamitan: karton ng gatas (walang laman at may malinaw na limbag
ng expiration date), pakete ng pagkaing may Best Before Date, larawan
ng mga pagkaing may Advisory at Warning Statements
1. Ipakita ang karton ng gatas.

2. Itanong:
a. Paano mo malalaman kung ang inumin o pagkain ay sira o panis
na?
b. Sa anong bahagi ng pakete mo ito makikita?
c. Ano ang tawag dito?
3. Ipaliwanag ang kahalagahan ng Expiration Date.
4. Ilabas ang isa pang pakete ng pagkain. Ipahanap sa isang mag-

aaral ang Expiration Date ng pagkain.
5. Itanong:
a. Maliban sa Expiration Date, ano pang petsa ang nakasaad sa
pakete?
b. Ano ang ibig sabihin ng Best Before Date?
c. Maliban sa Expiration Date, Best Before Date, at Nutrition Facts,
ano-ano pang mga impormasyon ang naipakikita sa pakete ng
pagkain? (Inaasahang sagot: mga sangkap)
105
Central Office.
6. Magpakita ng larawan ng pakete ng pagkaing may Advisory o Warn-
ing Statements.
7. Talakayin ang kahulugan nito.
C. Pagsikapan Natin
Ipasagot ang Gawain sa pahina ___.
D. Pagyamanin Natin
1. Pangkatin ang klase sa 3-4 na miyembro.
2. Ipasuri ang mga pagkain at inuming ipinakita ng guro.
3. Ipasulat sa talaan ang makikitang impormasyon dito.
4. Ipaliwanag.
E. Pagnilayan Natin
DEPED COPY
Panatang Pangkalusugan
1. Ipapuno ang pangungusap sa pahina ___.
2. Tumawag ng mga mag-aaral para ibahagi ang kanilang panata.
Aralin 3: Basahin Bago Kainin at Inumin
Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan
a. Natutukoy ang kahalagahan ng pagsunod sa tamang paggamit at

pag-iimbak ng pagkain
b. Nakapaglalarawan ng mga paraan upang mapanatiling malinis at ligtas
ang pagkain.
c. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagbasa ng food label
Ang Directions for Use and Storage ay nagsasaad ng impormasyon

kung paano mapapananatili ang pagiging sariwa ng isang pagkain. Isinasaad
din dito kung ano ang angkop na lalagyan o lagayan ng pagkain upang hindi ito
masira. Maaari ding makita rito ang mga wasto at tamang paraan sa paggamit
ng pagkain o produkto. Karaniwan itong makikita sa likod ng pakete.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
1. Ipakita ang larawan sa pahina___. Hikayatin ang buong klase na
basahin ang sitwasyon sa ilalim ng larawan.
2. Simulan ang pagbabahagi. Itanong:
a. Ano ang nangyari sa tinapay?
106
Central Office.
b. Ano ang dapat tingnan bago bumili ng tinapay at mantikilya?
c. Paano natin malalaman kung ang isang pagkain ay may ganitong
impormasyon?
B. Pag-aralan Natin
Kagamitan: pakete ng mantikilya at karton ng gatas.
1. Ipakita ang pakete ng mantikilya. Magtawag ng mag-aaral upang
hanapin kung mayroon itong impormasyon tungkol sa pagtatabi.
2. Sabihin na ang tawag sa ganitong impormasyong makikita sa pakete
ng pagkain ay “Directions For Use and Storage”.
3. Ilabas ang karton ng gatas at bote ng juice at ipahanap sa mga mag-
aaral ang “Directions For Use and Storage”.
4. Itanong: “Ano-ano pang pagkain ang sa tingin ninyo ay may “Direc-
tions for Use and Storage”?”
5. Magpakita ng larawan ng gamot. Itanong:
a. Ano ang kadalasang ginagawa ng iyong magulang bago ipainom
sa iyo ang likidong gamot? (inaasahang sagot: inaalog ang bote)
DEPED COPY
b. Bakit kaya ito dapat gawin?
c. Ano ang kahalagahan ng pagsunod sa “Directions for Use and
Storage?”
d. Ano ang maaaring mangyari kung hindi ito susundin?
C. Pagsikapan Natin
Ipasagot ang gawain sa pahina ___.
D. Pagyamanin Natin
1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa mga grupong may tatlo (3) hang-
gang apat (4) na miyembro. Bigyan ng kani-kaniyang gawain ang
bawat miyembro.
Miyembro 1: lider / tagapag-ulat
Miyembro 2: tagapagpatahimik / tagakuha ng kagamitan
Miyembro 3: kalihim
Miyembro 4: tagaguhit
2. Ipaliwanag ang gawain sa pahina ___.
3. Italaga ang mga sumusunod na pagkain sa bawat grupo.
Bumuo ng grupong may 3-4 na miyembro.
Miyembro 1: lider / tagapag-ulat
Miyembro 2: tagapagpatahimik/tagakuha ng kagamitan
Miyembro 3: tagatala/kalihim
Miyembro 4: tagaguhit
• Ang bawat grupo ay may sampung (10) minuto lamang upang mag-
usap at gumuhit.
107
Central Office.
• Mayroon lamang isang (1) minuto upang magbahagi sa klase ng kanil-
ang iginuhit na larawan at ang pagpapaliwanag kung paano ito kaka-
inin o gagamitin at ang tamang paraan ng pag-iimbak/storage.
• Ang napiling lider ang bubunot sa “draw lots”
• Bigyan ng sampung (10) minuto ang mga grupo upang mag-usap at
gumuhit.
- gumuhit ng ice cream
- kahon ng mga itlog
- bote ng palaman
- bote ng skimmed milk
- prutas at gulay
• karne at isda (kung may nalalabing oras) Bigyan ang bawat grupo
ng isang (1) minuto upang ibahagi sa klase ang kanilang iginuhit na
larawan at ang pagpapaliwanag kung paano ito kakainin o gagamitin at
ang tamang paraan ng storage.
DEPED COPY
• (Kung wala ng nalalabing oras) Kunin ang mga gawaing papel para sa
pagwawasto.
E. Pagnilayan Natin
Ulat Pangkalusugan
Ipasuri ang guhit at magpabuo ng paglalagom sa pahina ___.
Aralin 4: Ating Alamin at Unawain
Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan

b. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagbabasa ng mga food label sa
pagpili at pagbili ng mga pagkain
c. Nakapagpapakita ng kakayahang bigyang pakahulugan ang mga im-
pormasyong nakikita sa food label
Mahalaga ang pagbabasa ng mga food label dahil naglalaman ito ng
impormasyon upang:
a. malaman ang tatak, uri, at manufacturer ng pagkain (kung sakaling ito
ay may depekto or sira, malalaman ang pangalan ng kompanya at lugar
kung saan ito ginawa);
b. maintindihan ang nutrisyong nilalaman ng pagkain (para sa wasto at
balanced diet);
c. makuha ang babala tungkol sa nilalaman ng pagkain (tulad ng mga al-
lergens na maaaring magdulot ng reaksyon sa katawan);
108
Central Office.
d. malaman kung paano mapapanatiling sariwa ang pagkain (at hindi agad
masira at mapanis); at
e. makakuha ng impormasyong maaaring ihambing sa iba pang food labels
para sa mas wais na pamimili.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
1. Pangkatin ang klase sa mga grupong may limang (5) miyembro.
Magtakda ng mga bilang isa (1) hanggang lima (5) sa miyembro ng
grupo.
2. Gamitin ang larawan sa pahina ___.
3. Pangkatan ang mag-aaral sa tiglimang miyembro.
4. Magpabilang ng 1-5 at tsaka pagsasama-samahin ang mga bilang 1,
2, 3, 4, at 5.
Gawain:
- Paano nagagamit ang mga guhit para sa pag-unawa ng food
labels?
DEPED COPY
- Ano-ano ang maaaring mangyari sa iyo kung hindi ito
binabasa?
5. Magbigay ng hudyat sa pagsisimula ng gawain. Bigyan ang bawat
miyembro ng isang (1) minuto para sumagot. Magbigay muli ng
hudyat sa pagtatapos ng oras at pagpapasa ng papel sa susunod na
miyembro.
6. Iwasto ang mga sagot ng mga mag-aaral. Tumawag ng mga mag-
aaral para ibahagi ang kanilang sagot.
7. Itanong:
a. Ano-ano ang maaaring mangyari sa inyo kung hindi ito binabasa?
B. Pag-aralan Natin
1. Gamitin ang mga larawan sa LM para sa pagtalakay ng mga posi-
bleng panganib ng hindi wastong pagbabasa ng food labels.
2. Ipahula sa mga mag-aaral ang larawan at ipasulat ang sagot sa loob
ng kahon.
Kasagutan at mga puntos para sa diskusyon:
a. Pagsakit ng tiyan/ Kung makakakain ng sirang pagkain

pagsusuka/pag- (expired), maaaring magsuka, sumakit ang
kakasakit tiyan, o makakuha ng mga mikrobyo at
magkasakit.
109
Central Office.
b. Pagkakaroon ng May mga pagkaing naglalaman ng
allergic reactionallergens o mga mikrobyong maaaring
magdulot ng allergies tulad ng
paghahatsing, pangangati, hirap sa
paghinga, pagkahilo, at iba pa.
c. Pagpayat o pag- Maaaring makakuha ng maling nutrisyon
taba dahil sa ang taong hindi nagbabasa ng food labels
maling nutrisyon – ang anumang kulang o sobra ay masama
sa katawan. Makukuha ang tamang sukat
ng pagkain sa pamamagitan ng pagbabasa
ng Nutrition Facts.
d. Pagkapanis ng Kung hindi sa wastong lugar nakalagay
pagkain ang pagkain, maaari itong masira agad.
Samantala, maaari namang mapanatili ang
pagkasariwa at pagkamasustansiya ng
pagkain kung ito ay maitatabi nang wasto at
DEPED COPY
tama.
e. Pagsasayang ng Kung makabibili ng pagkaing sira at panis
pera na, maaaring mag-aksaya lamang ng pera.
Ipasagot ang Kaya Natin sa pahina ___.
C. Pagsikapan Natin
Gamitin ang gawain sa LM. (Tama ba o Mali)
Sagutan: Isulat ang mga sagot sa mga tanong sa iyong kuwaderno.
Susi sa Pagwawasto:
1. TAMA
2. MALI
3. TAMA
4. MALI
5. TAMA
6. TAMA
7. TAMA
8. TAMA
9. MALI
10. TAMA
110
Central Office.
D. Pagyamanin Natin
Gamitin ang gawain sa LM. (slogan)
1. Magbigay ng panuto para sa pagsasanay ng slogan.
2. Maglagay ng rubrik para sa pagtataya ng slogan.
E. Pagnilayan Natin
Panatang Pangkalusugan
Ipapuno ang pangungusap sa LM.
Aralin 5: Pagkain Tiyaking Tama at Ligtas Bago Kainin

(Food-Borne Diseases)
Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan:
DEPED COPY
a. Nakapaglalarawan ng mga paraan upang mapanatiling malinis at ligtas
ang pagkain
b. Natatalakay ang kahalagahan ng pagpapanatiling malinis at ligtas ang
pagkain upang makaiwas sa sakit

Ang Food Safety Principles ay naglalaman ng mga alituntunin upang
mapanatiling malinis at ligtas ang pagkain. Basahin ang kuwento sa Pag-aralan
Natin.
Pamamaraan:
A. Pag-usapan Natin
1. Gamitin ang gawain sa LM. (Food Bingo)
2. Bigyan ng limang (5) minuto ang mga mag-aaral upang lumibot at
mangalap ng mga pirma sa Food Bingo. Magbigay ng hudyat sa
pagtatapos ng oras. Pabalikin sa upuan ang mga mag-aaral.
3. Magsarbey kung sino-sino ang mga nakatapos. Hikayatin silang
magbahagi ng mga pirmang kanilang nakuha.
4. Itanong:
a. Tungkol saan ang mga tanong sa Food Bingo?
b. Ano-ano ang mga dapat tandaan sa paghahanda ng pagkain
bago at pagkatapos kumain? (Inaasahang sagot: maghugas ng
kamay)
c. Paano ang tamang paghugas ng kamay?
111
Central Office.
5. Tumawag ng mag-aaral upang ipakita ang paraan ng tamang
paghuhugas ng kamay. Hikayatin ang mga mag-aaral na sabayan
ang natawag na mag-aaral.
Paraan ng Wastong Paghuhugas ng Kamay:
• Hugasan ang mga kamay, sabunin at kuskusing mabuti.
• Ibuka ang mga daliri at kuskusin ang likod ng kamay.
• Maingat na kuskusin ang pagitan ng mga kuko at daliri.
• Hugasan ang pagitan ng mga daliri.
• Banlawan ang kamay at hugasang isa-isa ang mga daliri.
• Huwag kalimutang hugasan ang pulso.
• Pagkatapos maghugas at magsabon, punasan ng malinis na tuwa-
lya at patuyuing maigi.
1. Itanong: “Maliban sa paghuhugas ng kamay, ano-ano pa ang
mga dapat tandaan sa paghahanda ng pagkain at bago kumain?”
B. Pag-aralan Natin
DEPED COPY
Kagamitan: larawan ng isang tatay, karne ng baka/baboy/manok, isda,
lutong-ulam
1. Ibigay ang sitwasyon:
Kasama mo ang iyong tatay papunta sa palengke. Kayo ay mamimili
ng uulamin para sa tanghalian. Ano kaya ang masarap na ulam?
Itanong:
Ano ang mga dapat malaman sa pagbili ng mga produkto?
Ano ang unang titingnan bago bumili?
2. Tumawag ng ilang mag-aaral para magbahagi ng kanilang pabori-
tong ulam.
3. Ipagpatuloy ang kuwento.
Ngayong nakabili na kayo ni Tatay ng ____ (napiling ulam), maaari
na kayong umuwi. Pagdating sa bahay, ano ang unang gagawin
para sa paghahanda ng ulam?
(Maghugas muna ng kamay.)
Iyan! Malinis na ang mga kamay! Maaari na niyong simulan ang pa-
ghahanda. Tulungan mo si Tatay. Ano ang susunod na gagawin?
(Ihiwalay ang sariwa sa lutong pagkain. Hugasan ang karne gamit
ang malinis na tubig mula sa gripo. Huwag gumamit ng sabon.)
Tinanong ka ni Tatay, “Bakit dapat hugasan ang karne bago iluto?”
112
Central Office.
(Hinuhugasan ang karne upang maalis ang mga dumi na maaaring
nakuha nito sa palengke.)
Sa wakas! Maaari na kayong magluto ni Tatay. Ano-ano ang kailan-
gan sa pagluluto?
(Siguraduhing malinis ang kagamitang pangkusina tulad ng kawali,
sandok, at iba pa. Kailangan ang pagkakaroon ng dalawang uri ng
sangkalan, para sa mga meat products at isa para sa mga gulay
upang maiwasan ang “cross-contamination” sa paghahanda ng pag-
kain.)
Itay hihiwain ko na po ba ang karne at gulay?
(Kailangan ang pagkakaroon ng dalawang uri ng sangkalan, iba
para sa mga meat products at iba para sa mga gulay upang mai-
wasan ang “cross-contamination” sa paghahanda ng pagkain.)
Hayaan mong si Tatay ang magluto.Iabot mo ang mga kailangan
DEPED COPY
niya. Nagtanong muli si Tatay, “Matagal ba dapat lutuin ang karne?”
(Lutuin ang karne sa loob ng 45 minuto, lalo na ang manok, upang
mamatay ang mga mikrobyong maaaring nasa loob ng katawan nito
(tulad ng salmonella, atbp.) o kaya’y hintaying lumambot ang karne.
Sa kabilang banda, hindi naman maaari na sobrang patagalin ang
pagluluto dahil ang pagkain ng sunog na pagkain ay masama rin sa
katawan. Ang mga gulay na sariwa ay maaaring i-halfcooked na at
ang mga dahon nama’y blanched lamang.)
Sa wakas! Luto na ang ulam! Wow kakain na kami! Oops! Ano nga
ulit ang dapat gawin bago kumain?
(Maghugas ng kamay.)
(Dumighay) Excuse Me! Ang sarap! Naku may natira pang pagkain.
Itatapon ko na kaya ito? Saan ko ilalagay?
(Maaaring takpan ang pagkain upang hindi dapuan ng mga insekto
na maaaring magdala ng mga mikrobyong nagdudulot ng sakit. Kung
ito ay hindi na mainit, maaaring ilagay sa loob ng refrigerator/cooler
para hindi mapanis. Kung ilalagay sa refrigerator/cooler habang
mainit pa, maaari itong magtubig (moist) na magiging dahilan ng
pagkapanis.)
1. Itanong:
a. Tungkol saan ang kuwento?
b. Ano-ano ang iyong natutuhan mula rito?
113
Central Office.
C. Pagsikapan Natin
Gamitin ang gawain sa pahina ___. (Picture Perfect)
Ipasulat sa mag-aaral ang pangungusap kung paano pananatilihing ma-
linis at ligtas ang pagkain sa mga larawang ibinigay.
D. Pagyamanin Natin
Ipagawa ang gawain sa pahina ___.
E. Pagnilayan
Ulat Pangkalusugan
Ipasagot ang tanong sa pahina ___.
F. Takdang-aralin
Sumulat ng mga paraan kung paano lutuin ang iyong paboritong pang-
himagas. Lagyan ng mga alituntunin sa pagpapanatiling malinis at ligtas
DEPED COPY
ang pagkain.
Aralin 6: Pagkain ay Suriin upang Hindi Maging Sakitin!
Bilang ng Araw: 2
Batayang Kasanayan:
a. Natutukoy ang mga karaniwang sakit na nakukuha sa maruming pagkain

b. Nakapaglalarawan ng mga pangkalahatang palantandaan at sintomas
ng mga sakit na nakukuha sa maruming pagkain
Ang mga foodborne diseases ay mga sakit na nakukuha sa marumi

at hindi ligtas na pagkain at inumin. Isa sa mga sakit na pinakamadalas na
nakukuha mula sa pagkain ay ang diarrhea. Ang diarrhea ay sanhi ng isang
bacteria na nakukuha sa maruming pagkain. Ang bacteria na ito ay nagdudulot
ng pagsakit ng tiyan at madalas na pagdumi, na maaaring magdulot ng pag-
dudurugo ng puwit. Bukod sa diarrhea, ang mga halimbawa pa ng foodborne
diseases ay typhoid fever, cholera, dysentery, amoebiasis, food poisoning, at
hepatitis A. Gamitin ang Pag-aralan Natin sa LM para sa paglalarawan ng
bawat sakit.
114
Central Office.
Nakahahawa
Sakit Dahilan Mga Sintomas
ba?
Karaniwang hindi
Isa itong
nakikita ang mga
nakahahawang
sintomas ng sakit
sakit na
na ito. Maaaring
naipapasa sa
cholera Oo magkaroon ng
pamamagitan ng
diarrhea na
kontaminadong
magdudulot ng
dumi ng tao,
pagkaubos ng
pagkain, o tubig
tubig sa katawan
pangmatagalang
protozoa na
Oo pagtatae at
amoebiasis amoeba
pagsakit ng tiyan
pagsusuka,
DEPED COPY
pagkain ng mga
pagsasakit ng
nakalalasong
tiyan, pagtatae, at
Food Poisoning bagay na naihalo Hindi
panghihina.
sa pagkain o
inumin
Mataas na lagnat
Pagsakit ng ulo
Hindi magandang
Ang sakit na
pakiramdam
ito ay dulot ng
Pagkawala ng
salmonella,
gana sa pagkain
typhoid fever isang bacteria Hindi
Madalas na
na makukuha sa
pagtatae o
kontaminadong
paghirap sa
pagkain o inumin
pagdumi
Mga pulang butlig
sa dibdib at tiyan
bacteria sa diarrhea na
dysentery kontaminadong may kasamang
pagkain o inumin pagdurugo
115
Central Office.
Pagkahilo
Pagsusuka
Pagsakit ng tiyan
sa kanang itaas
Ang sakit na
na bahagi
ito ay ang
Pagkakaroon ng
pamamaga ng
lagnat
atay. Nakukuha
hepatitis A Hindi Pagkawala ng
ito mula sa isang
gana sa pagkain
virus mula sa
Pagkakaroon ng
kontaminadong
madilaw na ihi
pagkain o tubig
Pagkakaroon
ng matamlay na
kulay ng dumi
DEPED COPY
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
Gamitin ang balita sa LM. Hayaang magbasa nang salitan ang mga
mag-aaral. Ang unang pangungusap ay ipabasa sa unang linya ng
upuan, ikalawa para sa ikalawang linya…
Itanong:
- Ano ang nakasaad sa balitang pangkalusugan?
- Ano-ano ang mga paraang inirekomenda upang
mapanatiling ligtas ang pagkain
Gawin sa pangalawang araw:
B. Pag-aralan Natin
1. Ipakita ang Disease Code. Ipaliwanag na huhulaan ng mga bata

ang pangalan ng sakit sa pamamagitan ng pagtatapat ng numero
sa letra. (Hanapin Mo Ako)
116
Central Office.
2. Ipakita ang unang pangalan ng sakit na tatalakayin. Gamitin ang
Karagdagang Kaalaman para sa Guro bilang gabay sa diskusyon.
3. Pangunahan ang paglalagom. Itanong:

a. Ano-ano muli ang mga sakit na makukuha sa marumi at hindi
ligtas na pagkain at inumin?
DEPED COPY
b. Ano-ano ang dapat nating gawin upang makaiwas sa mga ito?
C. Pagsikapan Natin
Ipagawa ang Gawain sa LM.
D. Pagyamanin Natin
Tumawag ng limang mag-aaral ang ipasagot ang gawain sa LM.
E. Pagnilayan Natin
Ulat Pangkalusugan
1. Pangkatin ang mga mag-aaral sa mga grupong may apat (4)
hanggang limang (5) miyembro at magtalaga ng lider.
2. Ang bawat grupo ay gagawa ng isang poster na nagpapakita kung
paano makaiwas sa mga sakit na dulot ng marumi at hindi ligtas na
pagkain.
3. Ipaliwanag ang rubric para sa pagwawasto.
Nilalaman 5
Pagkamalikhain 3
Kalinisan 2
Kabuuan 10 puntos
117
Central Office.
Panghuling Pagtataya
papel.
1. Alin sa sumusunod na impormasyon ang makikita sa food label ng isang

pagkain?
A. Directions for weighing

B. Directions for Use and Storage
C. Directions for Manufacturing
D. Directions for Packaging
2. Ano ang tawag sa bahagi ng Food Label na nagbibigay impormasyon

tungkol sa mga sustansyang makukuha sa pagkaing nakapaloob sa
pakete?
DEPED COPY
A. Date Markings
B. Directions of Manufacturing
C. Nutrition Facts
D. Mga Advisory & Warning Statements
3. Alin ang dapat mong gawin kung ito ang nakalagay sa food label?
“Expiration Date : July 30, 2015”
A. Kailangang itago sa kahon bago July 30, 2013

B. Kailangang itago sa kahon bago July 30, 2014
C. Kailangang ubusin ang pagkain bago July 30, 2015
D. Kailangang ubusin ang pagkain bago July 30, 2016
4. Bakit mahalagang basahin ang food label sa pagbili ng pagkain?
A. Upang malaman ang kulay ng pagkain

B. Upang malaman kung masarap ang pagkain.
C. Upang malaman kung paano ito itago sa kahon
D. Upang maintindihan ang nutrisyong nilalaman ng pagkain
5. Piliin ang hindi tamang gawain sa pagpili ng tiyak na ligtas na pagkain.
A. Piliin ang mga sariwang pagkain.

B. Bumili sa mga lisensiyadong tindahan.
C. Bilhin ang mga mamahaling produkto.
D. Basahin ang mga impormasyong nakasulat sa pakete.
118
Central Office.
6. Alin ang tama sa mga sumusunod na pangungusap?
A. Ilagay agad sa refrigerator ang biniling karne at isda
B. Hugasan ang mga gulay bago ilagay sa refrigerator.
C. Balutin ng tela ang mga biniling gulay.
D. Itago ang mga biniling prutas sa karton.
7. Paano mapananatiling malinis ang pagkain?

A. Lagyan ng takip ang natirang pagkain.
B. Pabayaan lang sa mesa ang pagkain.
C. Mag-ispray ng insecticide upang hindi dapuan ng insekto.
D. Maglagay ng flower vase ang mesa upang hindi dapuan ng langaw.
Para sa bilang 8-10

Suriin ang larawan :
DEPED COPY

8. Anong bahagi ng food label ang nagbibigay ng pangunahing enerhiya?
A. Carbohydrates B. Fat C. Protein D. Vitamin A
9. Ito ang sustansiyang nagpapalakas ng kalamnan?
A. Carbohydrates B. Fat C. Protein D. Vitamin A
10. Gamit pa rin ang larawan, ilang porsiyento (%) ng enerhiya ang ibibigay
ng bawat sukat/serving ang makukuha dito?
A. 39% B. 40% C. 41% D. 42%
119
Central Office.
II. Crossword
Mga Tanong:
PAHALANG PABABA
3. Ito ang sukat ng sustansiyang 1. Ito ang tawag sa mga impormasyong
maaaring pagkuhanan ng enerhiya. makikita sa pagkain.
4. Ito ang pangkalahatang tawag sa 2. Pinakamapanganib na Fat sa
mga sakit na nakukuha sa marumi katawan
at hindi ligtas na pagkain at inumin. 5. Ang sakit na ito ay ang pamamaga
8. Ito ang tawag sa bitaminang ng atay.
nagsasaayos ng mga buto at 6. Sakit sa tiyan na nakukuha sa
nagpapalinaw sa paningin. pag-inom ng maruming tubig.
9. Ito ang pangkalahatang tawag sa 7.Ito ay sakit na sanhi ng isang bacteria
mga sakit na nakukuha sa marumi na nakukuha sa maruming pagkain.
at hindi ligtas na pagkain at inumin. 10. Ito’y nakahahawang sakit na nai-
papasa sa pamamagitan ng kontami-
DEPED COPY
nadong dumi ng tao, pagkain, o tubig
III. Pagpapaliwanag
Ipaliwanag ang kahalagahan ng malinis at ligtas na pagkain.

(5 puntos)
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
_____________________________________________________________.
120
Central Office.
SUSI SA PAGWAWASTO
1. C
2. C
3. C
4. D
5. C
6. B
7. A
8. A
9. C
10. D
II. CROSSWORD
1. Food Label
2. Transfat
DEPED COPY
3. Total Fat
4. Food-borne Disease
5. Hepatitis A
6. Diarrhea
7. Cholera
8. Bitamina A
9. Sodium
10. Salmonella
III. Sanggunian
Donatelle, R. (2006). Access to Health. (9thed.). San Francisco: Pearson

Education, Inc.
Galvez Tan, J., et al. (2009). The Health Curriculum in Philippine Basic
Education Volume 2: A resource book on Health for teachers. Manila:
UNESCO, National Commission of the Philippines.
Kapoor, Pradeep. (2011). 101 Health Problems of Children: A practical

guide for parents. New Delhi: Rupa Publications India Pvt. Ltd.

World Health Organization.(2014). cholera and dysentery. Retrieved
from: www.who.int
121
Central Office.
DEPED COPY
122
Central Office.
HEALTH GRADE IV
PATNUBAY NG GURO
YUNIT II
DEPED COPY
123
Central Office.
DEPED COPY
124
Central Office.
YUNIT II
SAKIT AT KARAMDAMAN,
ATING IWASAN
Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan sa Pagganap

Nauunawaan ng mag-aaral ang Naisasabuhay ang pansarili at
katangian, pag-iwas, at pagsugpo pangkapaligirang hakbangin sa
sa mga karaniwang nakahahawang pag-iwas at pagsugpo ng mga
sakit. karaniwang nakahahawang sakit.
BATAYANG KASANAYAN
DEPED COPY
a. Nailalarawan ang mga nakahahawang sakit
b. Naiisa-isa ang iba’t ibang elemento o sangkap ng chain of infection
(kadena na impeksiyon)
c. Nailalarawan kung papaano naipapasa o naisasalin ang mga nakaha-
hawang sakit mula sa isang tao sa ibang tao
d. Nailalarawan ang mga nakahahawang mga sakit
e. Naipakikita ang mga pamamaraan kung papaano mapananatiling
malusog ang katawan at pagsugpo sa karaniwang nakahahawang sakit
125
Central Office.
Subukin Natin
Lagyan ng tsek (/) ang kung nagpapakita ng magandang gawaing pang-

kalusugan at ekis (x) kung hindi.
1. Araw-araw na paliligo
2. Pagtulog ng “late” tuwing gabi
3. Kawalan ng pang –araw-araw na pisikal na gawain
4. Pagkain ng balanse at masustansiya
5. Pagbisita sa doktor kung kinakailangan lamang
Piliin ang letra ng tamang sagot at isulat sa iyong sagutang papel.
6. Alin ang maaaring dahilan ng pagkakasakit ng isang tao?

A. Regular na pagpapabakuna
DEPED COPY
B. Paghuhugas ng kamay
C. Pagtulog sa oras ng klase
D. Paghina ng resistensiya
7. Alin ang dapat gawin sa kamag-anak na may sakit?

A. Subuan siya ng pagkain.
B. Iabot sa bintana ang kaniyang pagkain.
C. Gumamit ng ‘mask’ kung lalapitan siya.
D. Komunsulta sa manggagamot para sa pag-aalaga ng maysakit.

8. Ano ang dapat gawin ng isang taong may sakit?
A. Magtago sa kaniyang silid
B. Makihalubilo sa ibang may sakit
C. Kumain, matulog, at manood ng TV
D. Mamahinga at sundin ang payo ng doktor
9. May ubo’t sipon ang iyong kaklase. Ano ang dapat mong gawin upang
hindi ka mahawa?
A. Pahiramin siya ng panyo.
B. Payuhan siyang umuwi na.
C. Magtakip ng ilong at bibig kapag kausap siya.
D. Sabihan siyang lumipat ng upuang malayo sa iyo.

126
Central Office.
10. Alin ang sanhi ng dengue?
A. Virus na dala ng lamok

B. Ihi ng dagang sumama sa tubig
C. Kontaminadong pagkain
D. Bacteria na nagmumula sa bulate
11. Anong sakit ang may impeksiyon sa atay?
A. Alipunga C. Pulmonya
B. Hepatitis D. Tuberculosis
12. Anong sakit ang maaaring makuha sa ihi ng daga na sumasama sa tubig?
DEPED COPY
A. Amoebiasis C. Leptospirosis
B. Hepatitis D. Tuberculosis
14. Alin ang maaaring maging tagapagdala ng Amoebiasis?
A. bulate B. daga C. lamok D. kuto
15. Lumusong si Ana sa tubig baha noong nakaraang bagyo. Anong sakit sa
balat ang nakuha ni Ana dahil sa pagkababad sa baha?
A. alipunga B. an-an C. buni D. eksema
16. Alin ang tagapagdala ng sakit na Leptospirosis?
A. daga B. dugo C. tuwalya D. heringgilya
17. Anong uri ng karamdaman sa bahagi ng katawan ang may pamamaga?
A. ubo B. sipon C. pigsa D. alipunga
127
Central Office.
18. Nakita mong nilalangaw at walang takip ang iyong basurahan, ano ang
iyong gagawin?
A. sisigaan ito C. hindi papansinin

B. tatakpan ko ito D. patatakpan ko sa ate ko
19. Niyaya ang iyong kapatid ng kaniyang mga kaibigang magtampisaw sa baha.
Ano ang iyong gagawin?
A. Sasawayin ko sila.
B. Hindi ko sila papansinin.
C. Isusumbong ko sila sa aking Nanay.
D. Sasama ako sa kanila upang bantayan sila.
20. Alin ang dapat mong ugaliin upang hindi magkasakit?
DEPED COPY
A. Pagligo ng dalawang beses isang linggo.
B. Pagkain ng masasarap at matatamis
C. Paghuhugas ng kamay
D. Pagtulog maghapon
21. Aling gawain ang mabuti sa kalusugan?

A. Pag-inom ng tubig mula sa gripo
B. Pagpapakulo ng tubig bago inumin
C. Pagkonsulta sa doktor kung malala na ang sakit
D. Hindi paghuhugas ng kamay bago at pagkatapos kumain
22. Aling gawain ang makatutulong sa pagpapanatili ng mabuting kalusugan?

A. pagligo kung kailan lamang ibig
B. paglilinis ng katawan at pagligo araw-araw
C. pagsesepilyo ng tatlong beses sa isang linggo
D. pagpapalit ng damit panloob tuwing ikalawang araw
23. Alin ang pinakaangkop na kahulugan ng kalusugan?

A. Ang kalusugan ay pagkakaroon ng maayos na katawan.
B. Ang kalusugan ay pagkakaroon ng maayos na tahanan.
C. Ang kalusugan ay pagkakaroon ng maayos na pagkain.
D. Ang kalusugan ay pagkakaroon ng maayos na kayamanan.
128
Central Office.
24. Ano ang kahalagahan ng pagkonsulta sa doktor?
A. nasusuri ang kalagayan ng kalusugan
B. nareresetahan ng gamot na dapat inumin
C. naipaliliwanag ang iba’t ibang karamdaman
D. nasasabi sa pasyente na ang kanser ay maiiwasan
25. Alin ang nagpapakita ng pakikiisa sa pagpapanatili ng kalinisan sa

pamayanan?
A. Paglilinis ng tahanan C. Paglilinis ng bakuran
B. Wastong pagtatapon ng basura D. Paglilinis ng katawan
Susi sa Pagwawasto
1.
/ 21. B
DEPED COPY
2.
X 22. B
3.
X 23. A
4.
/ 24. A
5.
X 25. B
6. D.
7. D.
8. D.
9. C.
10. A.
11. B.
12. C.
13. B.
14. A.
15. A.
16. A.
17. C.
18. B.
19. A.
20. C.
129
Central Office.
Aralin 1: Mga Nakahahawang Sakit, Mabilis Kumapit
Bilang ng Araw : 1
Batayang Kasanayan
a. Nailalarawan ang mga nakahahawang sakit
Kaalaman para sa Guro
Ang sakit ay hindi normal na kalagayan ng kalusugan ng isang tao. Ito

ay maaaring sanhi ng hindi maayos na kondisyon ng mga selyula o parte ng
katawan. Maaari din itong sanhi ng mga mikrobyong nagdudulot ng sakit.
Ang dalawang uri ng sakit ay mga nakahahawang sakit at di-
nakahahawang sakit. Ang hindi nakahahawang sakit ay hindi naisasalin mula
sa isang tao papunta sa ibang tao. Maaaring makuha ito mula sa nakagawian at
maling paraan ng pamumuhay (lifestyle). Sa kabilang dako, ang nakahahawang
DEPED COPY
sakit ay naipapasa ng isang tao, hayop o bagay sa ibang tao kung kaya’t kilala
rin ito bilang “Lifestyle” disease.
Ilang halimbawa ng hindi nakahahawang sakit ay asthma, alzheimer’s,

appendicitis, cancer, cystic fibrosis, ear infection, epilepsy, diabetis, ulcer,
stroke, sakit sa puso, at daluyan ng dugo.
Ang nakahahawang sakit ay nagmumula sa mga mikrobyo o pathogens

na pumapasok at sumisira sa mga selyula (cells) ng katawan. Nangangailangan
ito ng dagliang pagsugpo at masusing pag-iingat upang maiwasan ang
paglaganap nito.
Ang nakahahawang sakit ay malaking suliraning pangkalusugan ng

maraming tao sa iba’t ibang panig ng mundo, lalo na sa papaunlad na bansang
gaya ng Pilipinas.
Ang halimbawa ng mga nakahahawang sakit ay sipon, ubo, trangkaso,

tuberculosis, pulmonya, hepatitis o sakit sa atay, at ilang sakit sa balat.
130
Central Office.
Mga Sakit na Dala ng Virus
Mga Palatandaan
Pag-iwas at
Sakit Pagsalin ng Sakit (Signs)/Sintomas
Pagsugpo
(symptoms)
- Pumapasok ang - Baradong ilong - Uminom ng

virus sa ilong sa - Hirap na paghinga 8-12 baso ng
pamamagitan ng pangangati at tubig.
paglanghap, pag- pamamaga ng - Kusang
ubo, pagbahin, lalamunan nilalabanan ng
direktang kontak - Hirap lumunok ng naturalesa ng
sa mga gamit na pagkain bata (immune
Sipon kontaminadong sinat at lagnat system) ang
(Common virus ng sipon. virus at nawawala
Colds) virus ito sa loob ng isang
DEPED COPY
linggo.
- Dapat na
tandaan na
ang sipon
ay maaaring
palatandaan ng
iba pang sakit.
Iiwas ang bata
sa usok (mula
sa sigarilyo,
sasakyan)
- Sanhi ng bacteria. - Ubong mahigpit - Ilayo sa usok

Impeksiyon na tila kahol-aso - Dagdagan
ito ng tubong Malat na boses ng gatas o
Ubo (Cough) dinadaanan ng dahil sa pamamaga maligamgam
(pneumonia) hangin sa paghinga ng vocal cords. na tubig para
(respiratory tract) - Tunog na marelax ang
magaralgal pag vocal cords at
humihinga. lumuwag ang
Lagnat. plema.
131
Central Office.
- Impeksiyon ng - Pangangalumata - Umiwas/lumayo
sistemang paghinga - Lagnat na - sa mga taong
(respiratory system) Celsius may trangkaso
na sanhi ng - Giniginaw - Dagdagan ang
Hemophilus - Sakit ng ulo, tubig o juice na
influenza virus kalamnan, at mga iniinom
- Nasasagap kasu-kasuan. -Pagpapabakuna
ang virus mula - Pagod
sa droplets na - Masakit na
lumalabas sa bibig o lalamunan (sore
ilong ng isang taong throat)
may trangkaso kung - Baradong ilong o
siya’y nakikipag- tumutulong uhog.
Trangkaso usap, umuubo,
(influenza) sumisinga, o
DEPED COPY
humahatsing.
132
Central Office.
- Isang impeksiyon
na sanhi ng - Madaling - Ipasuri
mikrobyong mapagod ang mga
Myobacterium - Walang ganang kasambahay
tuberculosis. kumain para malaman
- Nahahawa ang - Pagbaba ng nang maaga
isang bata kung timbang kung mayroon
malalanghap - Pag-ubo na may silang TB.
niya ang kasamang plema at - Pagkakaroon
droplets mula dugo ng tamang
sa isang taong - Nilalagnat at nutrisyon at
may TB kung giniginaw sa hapon ehersisyo.
siya ay - Lumalaki ang - Magtakip ng
Tuberkulosis
nagsasalita, kulani sa leeg bibig at ilong
(TB)
umuubo, o lymph nodes kung may
bumabahin. kausap na taong
DEPED COPY
- Primary complex inuubo
ang tawag dito - Ihiwalay ang
sa simula at di pa kagamitan ng
gaanong delikado. taong may TB
- Paarawan ang
mga kagamitan
ng kasamang
may sakit
- Magpa-X-ray
minsan man lang
sa isang taon
- Sakit na
nakaaapekto sa - Hirap sa paghinga -Pagpapabakuna
Pulmonya baga - Kulang ng -Wastong
(Pneumonia) - virus, bacteria, o oksiheno (oxygen) nutrisyon
fungi sa katawan -Kalinisan
sa sarili at
kapaligiran
133
Central Office.
- Isang matinding - Paninilaw ng balat - Tiyaking malinis
impeksiyon sa atay at puti ng mata ang kinakain
(Hepatitis A) sanhi ng virus na - Pananamlay - Sanaying
sakit sa atay maaaring makuha - Kulay putik na maghugas
sa maruming dumi ng kamay
pagkain o inuming - Nagsususuka bago kumain
tubig. - Nilalagnat o humawak
- Giniginaw ng pagkain
- Pagsakit ng ulo at matapos
- Pagsakit ng tiyan gumamit ng
banyo
- Sumangguni
sa doktor sa
sandaling
maghinalang
DEPED COPY
may Hepatitis A
- Sapat na
pahinga
- Tamang
nutrisyon
- Magpabakuna
- Pamamantal o - Maging malinis

- Sanhi ng mga pamamaga ng balat sa lahat ng oras
bacteria, fungi - Namumula
Sakit sa Balat
- Nangangati
(Dermatitis)
- Maaaring
magkaroon ng
pantal o sugat
kapag hindi
naagapan
134
Central Office.
- Impeksiyon dahil
Dengue sa kagat ng lamok - Mukhang - Maglagay ng
Fever na may dalang nanlalata at pambugaw ng
dengue virus may matinding lamok
dinaramdam - Gumamit ng
- May lumilitaw kulambo kapag
na skin rash pag natutulog
bumaba ang lagnat - Maglinis ng
- Biglaang tumataas bahay at paligid
ang lagnat araw-araw, lalo
- Nananakit ang na sa mga lugar
kalamnan at kasu- na madilim.
kasuan - Alisin ang
nakaimbak
na tubig na
pinamumugaran
DEPED COPY
ng lamok.
- Bacteria na - Nilalagnat - Iwasang maligo

pumapasok sa - Pananakit ng o magtampisaw
balat o sugat mula kalamnan at kasu- sa tubig-baha o
sa tubig-baha o kasuan maruming tubig
basang lupa o - Pananakit ng ulo - Gumamit ng
halaman kung saan bota kung hindi
Leptospirosis may ihi ng daga maiiwasan ang
baha
- Kumonsulta
sa doktor kung
nakararanas ng
mga sintomas na
nabanggit
Ref. Iwas-Sakit Mula , Delos, Reyes, D. , 2008, Makati City
Naisasalin ang nakahahawang sakit sa ibang mga tao ng alinman sa

maysakit o nagiging tagadala ng sakit tulad ng insekto, hayop, hangin, tubig,
at maging sa pagkain. Ilang halimbawa nito ang hindi tamang pagtatapon ng
basura na kumakalat sa kapaligiran at nilalangaw, iniipis, at dinadaga. Kung
ang mga langaw rito ay dumapo sa pagkain, magdadala ito ng mikrobyo na
magpapahina sa ating katawan.
135
Central Office.
Kung minsan naman, ang tao ang may makapaminsalang mikrobyo
sa kaniyang katawan. Ito ay maaaring isalin sa iba kapag siya ay umuubo,
dumudura, o ang kaniyang ginagamit na kasangkapan na nagagamit ng iba.
Iba’t ibang katangian ng nakahahawang sakit:
• Nagdudulot ng impeksiyong sanhi ng pathogens o mikrobyo

(infectious)
• Naipapasa/Nakahahawa) (contagious)
• Maaaring makamatay o makabalda (disable)
• Maaaring maging sanhi ng pandemic
• Maaaring maging sanhi ng epidemic.
• Maaaring masugpo sa pamamagitan ng intervention
(bakuna, balanseng pagkain, regular na ehersisyo, pahinga,
at sapat na tulog, at iba pa.)
• Karaniwan sa mga sanggol at bata
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
DEPED COPY
Mapa ng Konsepto
1. Ipagawa sa mga bata ang Mapa ng Konsepto sa LM.
2. Dugtungan ang nasa kahon sa LM upang mabuo ang konsepto.
B. Pag-aralan Natin
Ipabasa ang talata sa LM.
Itanong:
Ano ang sakit?
Ano ang sanhi ng sakit?
Paano nakukuha ang sanhi ng sakit?
C. Pagsikapan Natin
Ipagawa ang Pasa-Pasa
Kagamitan: bola, hand lotion, glitter
1. Tumawag ng lima hanggang anim na mag-aaral at patayuin sila nang

pabilog sa harap ng klase.
136
Central Office.
2. Ipapasa ang bolang may glitters habang inaawit ang “Tayo ay Mag-
sama-sama”. tune: “The More We Get Together.”
Tayo ay Magsama-Sama
Tayo ay magsama-sama, magsama, magsama
Tayo ay magsama-sama, magsama tayo
Kay lungkot ng buhay
Kung wala kang kasama
Tayo ay magsama-sama, magsama tayo
3. Itanong: Ano ang nangyari sa glitters sa bola?

4. Ipaliwanag ang kaugnayan ng nakahahawang sakit sa nangyari sa
glitters.
(Inaasahang kaugnayan: madaling makahawa o kumalat ang sakit).
DEPED COPY
D. Pagyamanin Natin
Ipagawa ang Word Association sa LM.
Maglista ng mga salitang naiuugnay mo sa mga sakit at karamdaman

na nasa loob ng kahon.
Ipagawa ang Kaya Natin sa LM.

Magbigay ng tatlong halimbawa ng nakahahawang sakit, sintomas, at
kung papaano makaiiwas dito. Isulat sa kahon ang iyong sagot.
E. Pagnilayan Natin
Itanong: Ano ang gagawin mo upang makaiwas sa nakahahawang
sakit?
Isulat ang sagot sa loob ng Star graphic organizer.
F. Takdang-aralin
Magpagupit ng balita sa pahayagan o maaaring mula sa ng

internet upang maghanap ng balita tungkol sa sakit na nakahahawa.
137
Central Office.
Aralin 2: Mikrobyong Maliliit, Nakasasakit
Bilang ng Araw : 1
Batayang Kasanayan
a. Naiisa-isa ang iba’t ibang elemento o sangkap ng chain of infection

(kadena na impeksiyon)
b. Nailalarawan kung papaano naipapasa o naisasalin ang mga naka-
hahawang sakit mula sa isang tao sa ibang tao
May tatlong mahalagang elemento ang pagkalat ng nakahahawang

sakit at karamdaman. Ito ay ang susceptible host o tao, sanhi ng mga mikrobyo
(pathogens), at ang kapaligiran.
DEPED COPY
1. Susceptible Host o sinomang tao ay maaaring kapitan ng pathogen
o mikrobyo. Kung malusog ang isang tao, hindi siya madaling dapuan ng sakit.
Samantala, madaling kapitan ng nakahahawang sakit ang isang taong mahi-
na ang resistensiya; katulad ng mga bata at matanda.
2. Mikrobyo (Pathogens) ay mga mikrobyong nagdudulot ng sakit tulad

ng virus, bakterya, fungi at parasite. Sa sobrang liit, ang mga ito ay makikita
lamang sa pamamagitan ng mikroskopyo. May iba’t ibang hugis, sukat, at anyo
ang mikrobyo. Ito ay sanhi ng pagkakasakit ng isang tao.
Ang mga Uri ng Mikrobyo (Pathogens) ay:
a. Virus – pinakamaliit na mikrobyo na makikita lamang sa pamam-

agitan ng mikroskopyo. Nagiging sanhi nito ang ubo, trangkaso,
tigdas, beke, at bulutong-tubig.
b. Bacteria – mas malaki ito kaysa sa virus at nabubuhay kasama
ng hangin, tubig, at lupa. Nagiging sanhi nito ang tuberculosis,
ubong may tunog, at diphtheria.
c. Fungi – tila halamang mikrobyo na nabubuhay at mabilis dumami

sa madidilim at mamasa-masang lugar. Nagiging sanhi nito ang
alipunga at iba pang sakit sa balat.
d. Bulate (Parasitic Worms) - pinakamalaking pathogen na

nabubuhay sa intestinal walls at nakikipag agawan sa sustansya
para sa katawan. Ang Ascaris, Tapeworm at Roundworm ay mga
halimbawa nito.
138
Central Office.
3. Kapaligiran ay isang elemento sa pagkalat ng mikrobyo na maaaring
sumasama sa himpapawid at hangin kaya ito ay airborne at tubig
(waterborne).
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
Picture, Picture
Ipasuri ang ang larawan at sagutin ang mga tanong sa LM pahina

Tanong:
1. Batay sa mga larawan, ano ano ang maaaring dahilan ng
pagkakasakit ng isang tao?
2. Ano-ano ang mga nakahahawang sakit ang maaaring makuha

sa nasa larawan? Ipaliwanag ang sagot.
3. Kung ikaw ang nasa sitwasyon sa larawan, ano ang iyong

gagawin upang makaiwas sa nakahahawang sakit?
DEPED COPY
B. Pag-aralan Natin
Ipabasa ang talata sa LM.
Pag –aralan ang tsart sa LM.
C. Pagsikapan Natin
Iaayos ang mga ginulong titik sa LM.

Sagot: MIKROBYO BAKTERYA
SABON TUBIG
SAKIT
Ipagawa ang Pathogens Kilalanin sa LM.
Bumuo ng Slogan sa LM.
D. Pagyamanin Natin
Bumuo ng graphic organizer/flow chart sa LM.
Gumawa ng dayalogo sa LM.
Rubrics
5 pts – (90–100%) - Naipahayag sa dayalog ang tamang dahilan ng pag-
kakasakit ng tao. Naisulat nang malinis ang dayalog.
3 pts – (70–80%) - Hindi malinaw na naipahayag ang tamang dahilan ng
pagkakasakit ng tao. Hindi gaanong malinis naisulat
ang dayalogo.
1 pt – (50-60%) - Hindi nakatapos sa pagsulat ng dayalog. Maraming
bura (erasure) ang pagkakasulat ng dayalogo.
139
Central Office.
E. Pagnilayan Natin
Ipasagot ang pagnilayan Natin sa LM.
F. Takdang-aralin
Magpasama sa iyong magulang at bumisita sa Rural Health Unit na

malapit sa inyo at kapanayamin ang isa sa mga Health workers. Itanong
ang sumusunod:
1. Anong nakahahawang sakit ang naranasan na sa inyong pamayanan?

2. Kailan ito nangyari?
3. Ano-ano ang sanhi nito?
4. Papaano ito sinugpo?
5. Ano-ano ang maipapayo ninyo sa mga mamamayan upang maiwasan
ang epidemya ng nakahahawang sakit?
DEPED COPY
Aralin 3: Daloy ng Impeksiyon, Mabilis ang Aksiyon
Bilang ng Araw : 2
Batayang Kasanayan
a. Nailalarawan ang pagdaloy ng mga nakahahawang mga sakit sa

pamamagitan ng chain ng infection
Sangkap ng Kadena ng Impeksiyon:
A. Causative/Infectious Agents (anomang microorganism na nagiging sanhi

ng sakit)
B. Reservoir or Source – Lugar kung saan nananahan at nagpaparami ang

mga causative agents. Ito ay maaaring tao, hayop, tubig, lupa, pagkain,
tuwalya, pinggan, kutsara, tinidor, at iba pa.
C. Mode of Exit – Ito ang mga labasan ng microorganism . Halimbawa nito

ay sa bibig ng isang tao kung saan tumatalsik ang laway habang nagsasal-
ita, naghahatsing o nagbabahing, o umuubo. Ang sipon, dumi, at dugo ay
halimbawa rin.
140
Central Office.
D. Mode of Transmission – Ito ang paraan ng pagsasalin o paglilipat ng
tapagdala (causative agent) sa ibang tao sa pamamagitan ng droplets,
airborne, foodborne, vectorborne, at bloodborne. Maaaring maisalin sa
tuwiran (direct) o di-tuwirang (indirect) pakikipag- ugnayan gaya ng lamok,
heringgilya, at paggamit ng personal na gamit.
E. Mode of Entry – Daanan ito ng microorganism sa katawan ng ibang tao.

Maaaring ito ay sa pamamagitan ng pagkalanghap, sa balat o sugat,
at pakikipagtalik. Kung ikaw ay may sugat, maging mas maingat dahil
maaaring sa sugat mo magdaan ang microorganism.
F. Bagong Tirahan (Host) – sinumang immune na o exposed at mahina ang

resistensiya ay madaling kapitan ng sakit gaya ng mga bata at matatanda.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
DEPED COPY
Ipasuri ang dayalogo sa LM.
Sagutin ang mga sumusunod na tanong sa LM.
Ipasuri ang Picture Analysis sa LM.

Sagutin ang mga sumusunod na tanong sa LM.
B. Pag-aralan Natin
Ipabasa ang talata tungkol sa kadena ng impeksiyon sa LM.
C. Pagsikapan Natin
Ipagawa ang Mikrobyo, Kilalanin Mo sa LM.
Kagamitan:
• Tsart ng bacteria, katangian, sakit na dulot, at hugis ng bawat
isa.
• clay
Pamamaraan:
1. Pag-aralan ang tsart ng germs.

2. Imolde gamit ang clay ang napili mong gayahing
mikrobyo mula sa tsart.
3. Ibahagi sa klase ang iyong ginawa.
Maaaring humanap ng kagrupo upang maipakita ang katangian
ng napiling mikrobyo at kung paano ito dumadaloy sa kadena
ng impeksiyon.
141
Central Office.
D. Pagyamanin Natin
Ipagawa ang Mikrobyong Palipat-lipat sa LM.

Ipasagot ang Tama o Mali sa LM.
E. Pagnilayan Natin
Sagutin ang tanong at Ipasulat sa scroll sa LM.
F. Takdang Aralin
Magpasulat ng isang sanaysay ukol sa pag-iwas sa nakahahawang
sakit.
Aralin 4: Pag-iwas ay Gawin upang Di-maging Sakitin
Bilang ng Araw: 3
DEPED COPY
Batayang Kasanayan
a. Naipakikita ang mga pamamaraan kung paano mapananatiling

malusog ang katawan at pagsugpo sa karaniwang nakahahawang
sakit
Mahalagang pag-aralan kung paano maiiwasan at masusugpo ang

pagkalat ng nakahahawang sakit.
Mga dapat tandaan upang makaiwas sa nakahahawang sakit:
A. Paraan upang manatiling malusog

1. Ugaliin ang wastong pag-ubo at pagbahing.
2. Ugaliin ang palagiang paghuhugas ng kamay.
3. Ugaliin ang paggamit ng guwantes kapag hahawak ng body
fluid gaya ng dugo, ihi, laway, sipon.
4. Ugaliing linisan ang mga kontaminadong lugar at kagamitan
5. Ugaliin ang pagpapabakuna sa oras.
6. Ugaliin ang pagkain ng balanse, regular na pag-eehersisyo, at
pagkakaroon ng sapat na tulog at pahinga.
7. Ugaliin ang pagkonsulta sa doktor kung kinakailangan.
142
Central Office.
B. Batas/Ordinansa na ipinaiiral para sa kalusugan ng mamamayan
1. Wastong pagtatapon ng basura at dumi

2. Pagpapagawa ng malinis na palikuran
3. Pagbabawal ng mga alagang hayop sa daan
4. Pagsusuring pangkalusugan ng mga nagsisipagtinda at
naghahanda ng pagkain gaya, ng kusinera at serbidora
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
Ipagawa ang acting-acting sa LM.

Ipapantomina ang sumusunod:
a. Pag-ubo
b. Nagkakamot ng braso
c. Paghuhugas ng kamay
DEPED COPY
d. Pagbahin o paghatsing
e. Pagwawalis ng bakuran
Itanong:
1. Ano ang ipinakita sa bawat pantomime?

2. Paano makaiiwas sa bawat sakit?
3. Bakit kailangang umiwas sa pagkakasakit?
Basahin at sagutin ang Kadenang Lagot sa LM.
• Paano natin masusugpo ang pagkalat ng nakahahawang

sakit?
B. Pag-aralan Natin
Ipasuri ang Sagutin mo ako sa LM.

Basahin at pag–aralan ang mensahe ng tula sa LM.
Basahin at pag–aralan ang iba’t ibang paraan upang mapanatiling
malusog ang katawan sa LM pahina.
143
Central Office.
C. Pagsikapan Natin
Ipagawa sa LM.
A. Brain storming sa Checklist Pangkalusugan
B.Picture Analysis: Alin ang Naiba?
C. Health Flash Notice
D. Booklet ng Nakahahawang Sakit
E. Accordion ng Pagsugpo ng Nakahahawang Sakit.
F. Survey para sa Kalinisang Pangkalusugan sa Pamayanan
Paalala: Maaari lamang pumili ng angkop na gawain.
D. Pagyamanin Natin
Basahin at sagutin ang mga tanong sa LM.
DEPED COPY
1. Bakit mahalaga ang palagiang paghuhugas ng mga kamay?
2. Ano-ano ang wastong paraan ng paghuhugas ng kamay?

3. Ano ang iyong gagawin kung walang tubig at sabon upang
mahugasan ang iyong mga kamay
Ipagawa ang Kaya natin sa LM.
Panuto: Magtala ng limang paraan sa pag-iwas o pagsugpo ng

nakahahawang sakit.
1. _________________________________________________
2. _________________________________________________

3. _________________________________________________
4. _________________________________________________
5. _________________________________________________
144
Central Office.
E. Pagnilayan Natin
Ipasagot at Ipasulat sa Organizer
“Ipaliwanag kung bakit kailangang ipaalam sa magulang, guro o nars ng

paaralan na ikaw ay nakararamdam ng mga sintomas ng isang sakit?”
F. Takdang-aralin
Kasama ng iyong buong pamilya, pag-usapan kung ano-ano ang mga ma-
gagandang gawin kung paano makaiiwas o masusugpo ang nakahaha-
wang sakit o karamdaman. Pumili ng isa sa mga napag-usapan at igawa
ito ng poster o slogan.
DEPED COPY
Pagtulung-tulungan ito ng buong pamilya.
Sa likod ng inyong nagawa, ipasagot ito sa iyong mga magulang.
Komento ng magulang sa gawain:
______________________________________________________
__ ________________________________________________________
__________________________________________________________
_________________________
145
Central Office.
I. Hanapin sa Hanay Y ang organismong inilalarawan sa Hanay X.

Isulat ang letra ng tamang sagot sa iyong papel.
HANAY X HANAY Y
1. Organismong nagdudulot ng sakit A. Bacteria
2. Pinakamalaking organismong nagdudulot B. Fungi
ng sakit at umaagaw sa sustansiya sa C. Mikrobyo
katawan. D. Parasito
3. Pinakamaliit, magaan at pinakamabilis na E. Protozoa
organismong nagdudulot ng sakit F. Salmonella
4. Organismong nabubuhay at dumarami sa
mga mamasa-masa at madidilim na lugar
DEPED COPY
5. Organismong nagdudulot ng sakit na karaniwang
humahalo sa hangin, lupa, at mga pagkain
II. Piliin ang letra ng tamang sagot at isulat sa iyong sagutang papel.
6. Pag-aralan ang diagram.
Infectious Agent
Suceptible Host Reservoir
Portal of Entry Portal of Exit
Ano ang nawawala sa “chain of infection”?

A. circuit of transmission C. mode of transmission
B. transmission line D. transmission connection
7. Alin ang halimbawa ng infectious agent?

A. Tao B. Dugo C. Kamay D. Bakterya
146
Central Office.
8. Ito ang lugar kung saan nagpaparami ang mikrobyo.
Anong element ng kadena ng impeksiyon ang tinutukoy nito?
A. Infectious agent C. Portal of exit
B. Portal of entry D. Reservoir
9. Alin ang madaling panirahan ng mga mikrobyo?

A. malinis na pangangatawan
B. mabangong damit
C. mabahong prutas
D. maruming gamit

10. Anong sakit ang maaaring makahawa at kumalat sa pamamagitan ng
respiratory droplet?
DEPED COPY
A. Leptospirosis B. Dengue C. Pigsa D. Sipon
11. Sa paanong paraan kumakalat ang sakit na trangkaso, tuberculosis, at

SARS?
A. Hangin B. Pagkain C. Tubig D. Hayop
12. Anong hayop ang nagdadala ng dengue?

A. Daga B. Ipis C. Lamok D. Langaw
13. Alin sa sumusunod ang HINDI halimbawa ng portals of entry and exit?
A. Sugat sa balat C. Pakikipaglaro
B. Paghinga D. Pagsubo ng pagkain
14. Paano masusugpo ang kadena ng impeksiyon?

A. Lumayo sa kapuwa tao
B. Parating manatili sa loob ng bahay
C. Manirahan malayo sa mga kapitbahay
D. Magtakip ng ilong at bibig kapag magbabahing
147
Central Office.
15. Alin ang dapat isagawa upang makaiwas sa sakit?
A. Iwasang makisalamuha sa ibang tao.
B. Lagyan ng screen ang mga bintana ng bahay.
C. Payuhan ang may sakit na manirahan na lamang sa ospital.
D. Ugaliing maghugas ng kamay bago at pagkatapos
gumamit ng palikuran.
16. Alin ang HINDI nagpapakita ng pag-iingat sa pagkakaroon ng sakit?

A. Pagpapabakuna
B. Pagsalo sa kinakain ng may sakit
C. Paggamit ng ‘mask’ at ‘gloves’ kapag nag-aalaga ng may sakit
D. Pagkonsulta nang regular sa doktor
17. Nabalitaan mong natrangkaso ang iyong kaibigan, ano ang iyong gagawin?
A. Aalagaan ko siya
DEPED COPY
B. Dadalawin ko siya at yayakapin
C. Sasabihan ko siyang magpagaling nang husto bago pumasok
D. Sasabihan ko siyang huwag na niya akong lalapitan pagpasok niya
sa paaralan
18. Napansin mong maraming langaw, ipis, at daga sa basurahang malapit sa

inyong bahay, ano ang iyong gagawin?
A. Magpapaskil ako ng babalang “BAWAL ANG MAGTAPON DITO!”

B. Gagamit ako ng insect spray at panlason sa daga
C. Palilinisan ko ito sa aking mga kapatid
D. Magkukunwaring hindi ito napansin
19. Napansin mong ang ulam na nakahain ay dinapuan ng maraming langaw,

ano ang iyong gagawin?
A. Ipakakain ko ito sa aso
B. Iinitin ko ito bago ko ito ulamin
C. Ibibigay ko ito sa aming kapitbahay
D. Aalisin ko ang mga itlog ng langaw bago ko ito ulamin
148
Central Office.
20. Nakahilera malapit sa inyong paaralan ang tindahan ng barbecue, isaw,
tainga, fishball, kikiam, at squid balls na walang takip. Anong sakit ang
maaaring makuha sa mga pagkain dito?
A. Dengue B. Hepatitis C. Trangkaso D. Leptospirosis
21. Alin ang dapat mong gawin kung may katabi kang walang patid ang pag-
ubo na walang takip ang bibig at ilong?
A. Aalis sa tabi ng umuubo C. Pahihiramin siya ng panyo

B. Patatakpan ko ang bibig niya D. Itutulak siya palayo sa akin
22. Ano ang dahilan ng paghahawa-hawa ng sakit sa balat?
DEPED COPY
A. Pakikipaglaro sa kapuwa bata
B. Pakikipagsayawan sa ibang bata
C. Pakikipag-away sa ibang bata
D. Paggamit ng damit at sabon ng iba
23. Ang leptospirosis ay madaling makuha ng isang tao kung siya ay may
________.
A. Ubo B. Sipon C. Lagnat D. Sugat
24. Aling sakit ang HINDI tuwirang naihahawa ng tao sa ibang tao?
A. Alipunga B. Bulutong C. Rabies D. Ubo
25. Maiiwasan ang paglaganap ng dengue sa isang pamayanan sa pamamag-

itan ng ________.
A. Pagkain ng masustansiyang pagkain

B. Paglilinis ng mga kanal at paligid
C. Pagdidilig ng mga halaman
D. Pagsusunog ng plastik
149
Central Office.
SUSI SA PAGWAWASTO
1. C 11.A 21. B
2. D 12. C 22. A
3. F 13. A 23. D
4. B 14. D 24. A
5. A 15. D 25. B
6. C 16. B
7. D 17.D
8. D 18. B
9. D 19. A
10 .D 20. B
Sanggunian:
DEPED COPY

Iwas-Sakit Mula , Delos, Reyes, D. , 2008, Makati City
www.com.yuna.92.us/home/showdocument?id=7815
Communicable diseases and Reporting Requirements
Yung Country Public Health Services District, Benito Lopez,
Epidemiologist
Our World of MAPEH, Copiaco, et.al, 2013, Quezon City, Philippines
Mississippi Comprehensive Health Framework Disease Control and

Prevention Manual
K to 12 Health Video Presentation of Dr. Vicencio, Health Consultant
150
Central Office.
HEALTH GRADE IV
PATNUBAY NG GURO
YUNIT III
DEPED COPY
151
Central Office.
DEPED COPY
152
Central Office.
YUNIT III
GAMOT AY GAMITIN, HUWAG ABUSUHIN
Pamantayang Pangnilalaman Pamantayang Pangganap

Naipakikita ang pag-unawa sa Naisasabuhay/naisasagawa ang
pagsusulong ng kaligtasan sa wastong paggamit ng gamot.
paggamit ng gamot para maiwasan
ang masamang epekto/masamang
dulot nito sa ating katawan.
BATAYANG KASANAYAN
a. Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng gamot sa medisina
DEPED COPY
b. Nakikilala ang pagkakaiba ng inireseta at hindi iniresetang gamot at
ang wastong paggamit nito
c. Nailalarawan ang mga maling paggamit at pag-abuso sa gamot
d. Nailalarawan ang maaaring maging panganib sa maling paggamit ng

gamot
e. Nasasabi ang kahalagahan ng pagpapatingin sa doktor
f. Nailalarawan ang tamang paraan ng paggamit ng gamot.
g. Naisasagawa ang mga tamang paraan ng paggamit ng gamot
h. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagbabasa ng impormasyon at

ang mga nakasulat sa pakete ng gamot (medicine label) at iba pang
paraan upang makasiguro na tama ang paggamit ng gamot
i. Nasusunod ang mga tamang paraan ng paggamit ng gamot
j. Naipaliliwanag ang kahalagahan sa pagsunod sa wastong paraan ng

paggamit ng gamot
153
Central Office.
Subukin Natin
I. Maramihang Pagpili (Multiple choice)
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ang sagot sa inyong papel.
1. Ano ang mabuting dulot ng bitamina sa atin?

A. Galak at saya
B. Mataas na grado
C. Lungkot at ligaya
D. Lakas ng katawan
2. Ilang beses nang nagpabalik-balik si Karim sa palikuran upang

dumumi at nanghihina na siya. Alin ang maaari niyang inuming gamot
upang maibsan ito?
A. Analgesic
B. Mucolytic
DEPED COPY
C. Stimulant
D. Anti-diarrhea
3. Alin sa mga sumusunod ang magiging epekto ng gamot kung ito

ay ginagamit at iniinom nang tama?
A. Kagalakan
B. Katalinuhan
C. Nalulunasan ang sakit
D. Sama ng loob at lumbay sa buhay
4. Anong uri ng gamot ang nabibili sa botika kahit walang reseta?

A. Addictive
B. Prescribed
C. Preventive
D. Over the counter
5. Alin sa mga gamot na ito ang maaaring mabili nang walang

reseta?
A. Sedative
B. Antibiotics
C. Paracetamol
D. Antidepressant
154
Central Office.
6. Ano ang tawag sa dokumento na ibinibigay ng doktor kung saan nakasulat
ang mga tagubilin sa wastong pag-inom o paggamit, wastong sukat, at
dalas ng paggamit ng gamot?
A. Reseta
B. Eteketa
C. Listahan
D. Rekomendasyon
7. Hindi na matiis ni Jun ang sobrang sakit ng kaniyang ngipin.

Kumuha siya ng gamot mula sa kanilang medicine cabinet. Ininom niya
ang gamot na katulad ng ibinigay ng tatay niya minsang sumakit ang kani-
yang ngipin. Ano ang hindi tamang gawi sa pag-inom ng gamot?
A. Paggamot sa sarili
B. Pagiging matipid sa gamot
C. Pagiging marunong sa pag-inom
D. Pag-inom ng gamot na may reseta
DEPED COPY
8. Kumonsulta si Maria sa doktor. Masakit ang kaniyang ulo. Alin
sa sumusunod ang gamot na nireseta sa kaniya?
A. Analgesic
B. Antihistamine
C. Anti-allergy
D. Anti-diarrhhea

9. Alin ang tumutukoy sa masamang dulot ng pag-abuso, hindi paggamit ng
gamot sa wastong paraan na nakaaapekto sa normal na pag-iisip?
A. Malungkutin
B. Dependency
C. Pagkalulong
D. Masayahin
10. Niresetahan si Peter ng gamot na antibiotic dahil sa kaniyang tonsillitis

at pinayuhan siyang inumin ito sa loob ng isang linggo ngunit ito’y hindi
niya ininom sa tamang oras kaya nakaramdam siya ng iba’t ibang sinto-
mas. Ano kaya ang maaari niyang maramdaman sa hindi wastong pag-
gamit at pag-inom ng gamot?
A. nanunuyo ang balat
B. sumasakit ang ngipin
C. naninilaw ang mga mata
D. pagkabingi at pagsusuka nanunuyo ang balat
155
Central Office.
11. Alin ang hindi tamang hakbang sa pag-inom ng gamot?
A. Bumili ng gamot sa pinagkakatiwalaang botika.
B. Ilagay ang gamot sa lalagyan pagkatapos gamitin.
C. Inumin ang gamot kahit walang preskripsiyon ng doktor.
D. Gamitin ang gamot na may gabay ang nakababatang kapatid.
12. Alin ang hindi nakikita sa pakete ng gamot?

A. Paano inumin ang gamot
B. Gaano karami ang iinumin
C. Pirma ng doktor na nagbigay ng gamot
D. Gaano kadalas inumin ang ang gamot
13. Sino ang maaaring gumabay sa bata sa pag-inom ng gamot?

A. kaklase at guro
B. magulang at nars
C. tindera at kapatid
D. magulang at parmasya
DEPED COPY
14. Ano ang naidudulot ng hindi tama at hindi saktong oras ng pag-inom ng
gamot?
A. Paglakas ng immune system
B. Paghina ng immune system
C. Paglakas ng nervous system
D. Paghina ng nervous system
15. Si Marta ay uminom ng gamot ngunit hindi niya sinunod ang payo ng
doktor at sobra-sobra ang pag- inom niya nito. Nararamdaman niyang
lumalabo ang kaniyang paningin. Ano nagiging epekto ng sobrang
pag-inom ng gamot?
A. pagkabingi
B. pagkabulag
C. pagkahilo
D. pagkalumpo
II. TAMA O MALI
Panuto: Tukuyin kung Tama o Mali ang pangungusap. Kung tama isulat ang
salitang TAMA at kung mali isulat ang salitang MALI sa patlang.
________ 16. Dalawang araw nang pabalik-balik ang lagnat ni Riza.
Kumonsulta siya sa doktor bago uminom ng
gamot.
_________17. Si Marie ay uminom ng sobrang antibiotic upang labanan
ang sakit na dumapo sa katawan.
156
Central Office.
_________18.Tiningnan at sinuri ni Leo ang pakete ng gamot bago
ininom para sa kaniyang sakit ng ulo.
_________19. Ilagay kahit saan ang gamot pagkatapos gamitin.
_________20. Mahalagang huwag nang tignan ang nilalaman ng label ng
gamot.
_________21. Bumili ng gamot sa tindahang malapit sa inyong bahay
kung ito ay may reseta.
_________22. Ang pakete ng gamot ay nagsasaad kung gaano karami
ang dapat inumin.
_________23. Ilagay ang gamot sa naaabot ng mga bata.
_________24. Bumili ng gamot na kaiba sa inireseta ng doctor upang
maka mura sa presyo.
DEPED COPY
_________25. Inumin ang gamot sa itinakdang oras.
Susi Sa Pagwawasto

1. D 18. TAMA
2. D 19. MALI
3. C 20.MALI
4. D 21. MALI
5. C 22. TAMA
6. A 23. MALI
7. A 24. MALI
8. A 25. TAMA
9. C
10. C
11.C
12. C
13. B
14. B
15. A
16. TAMA
17. MALI
157
Central Office.

DEPED COPY
Mapalad tayong nabubuhay sa isang panahon kung saan madaling
makakuha ng iba’t ibang gamot na kailangan natin. Gayumpaman, ang pag-
gamit ng gamot ay may kaakibat na responsibilidad. Kinakailangang tama ang
paggamit ng gamot upang makatulong ito sa ating kalusugan sa halip na mag-
ing panganib.
Sa yunit na ito, malalaman ang wastong paraan ng pag-inom ng gamot.

Ang pagkakaiba ng gamot na nangangailangan ng reseta ng doktor at gamot
na di nangangailangan ng reseta upang gamutin ang iba’t ibang uri ng sakit at
karamdaman. Tatalakayin din dito ang mga paraan kung paano maiiwasang
maabuso ang paggamit ng gamot at makatutulong na maunawaan ang kahal-
agahan ng preskripsiyon at paggamot sa may karamdaman.
158
Central Office.
Aralin 1: Tamang Gamit, Iwas Sakit
Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan

a. Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng gamot sa medisina.
• Pangangalaga sa katawan
• Pag-iwas sa sakit
• Lunas sa sakit
Kaalaman para sa Guro:

Droga – anumang sustansiya maliban sa pagkain o tubig na maaaring
inumin o ipainom, kainin o upang baguhin, panatilihin, o kontrolin ang
pisikal, mental, at emosyonal na kalagayan ng taong uminom nito. Kabilang
dito ang mga gamot na iniinom natin kung may sakit tayo, gaya ng paracetamol
(para sa sakit ng ulo), antibiotics (para sa impeksiyong dulot ng bacteria, at
DEPED COPY
pagtatae), antipyretics (para sa lagnat), at iba pang katulad.
http://eskwelanaga.files.wordpress.com/2011/02/

Analgesic at Anti-inflammatory - gamot para sa sakit ng ulo o kirot ng
katawan at pamamaga. Kung may bata sa bahay, bumili rin ng Paracetamol
syrup para sa bata at Paracetamol drops para sa naman sanggol.
Mefenamic acid - isang uri ng analgesic para sa matinding kirot ng

katawan. Inumin ang mefenamic acid pagkatapos kumain para hindi humapdi
ang tiyan. Umiwas lang sa matagalang pag-inom nito (lampas sa ilang linggo)
dahil puwede itong makaapekto sa ating bato.
Antibiotic - madalas ibigay sa mga sumusunod na karamdaman: nam-

amagang tonsils, ubong madilaw ang plema, impeksiyon sa ihi (UTI), at mal-
aking pigsa o pamamaga ng gilagid. Para sa sari-saring impeksiyon, madalas
ireseta ng mga doktor ang antibiotic.
Antihistamine - gamot para sa pangangati ng katawan o allergy.
Antitussive - gamot para maibsan at masugpo ang pag-ubo.
Antacid - iniinom para maiwasan na di matunawan at pangangasim ng

sikmura.
Antidiarrheals - gamot para sa pagtatae.
159
Central Office.
Vitamins at minerals - nagbibigay ng karagdagang nutrisyon sa
katawan
Retrieved from http://health.wikipilipinas.org/index.php,

http://tl.answers.com/Q/
Pamamaraan
A. Pag- usapan Natin
Ipakita ang medicine cabinet sa mga bata.
Tawagin ang mga bata at isa-isahin ang laman nito.
Talakayin:
Ano ang nakikita sa loob ng kabinet?
Nasa aling bahagi ng kabinet ang mga gamot na maaaring inumin? Alin
ang maaaring panlinis o pamahid lamang? Kilala ba ninyo ang mga
gamot na ito?
DEPED COPY
Kailan kayo umiinom o gumagamit nito?
(Hikayatin ng mga bata upang magbahagi sa kanilang mga karanasan
sa pag-inom ng gamot.)

B. Pag-aralan Natin
1. Balikan ang mga gamot na galing sa medicine cabinet.
Ano-ano ang mga gamot na ating iniinom?
Bakit tayo umiinom ng gamot?
2. Ipabasa ang “Kilalanin si Kapitan Kapsula” sa LM. Sagutin ang mga
tanong.
3. Ipaliwanag ang kahulugan ng droga sa LM.

C. Pagsikapan Natin
1. Ipabasa ang islogan Tama Ba Ako at ipadugtong ang larawang nag-
papakita ng suporta sa kaisipang nakapaloob dito.
D. Pagyamanin Natin
1. Ipagawa ang Gawain Ano Kaya sa LM.
2. Heto ang mga plaskard na nakakalat sa sahig. Nakasulat ang mga

karaniwang sakit na nararanasan.
Paghudyat ko ng GO mag-unahan kayong lumapit o tapakan ang sa

sakit na naranasan ninyo kailan lang.
3. Pipili ang guro ng isang batang magbibigay ng kaniyang karanasan

160
Central Office.
sa karamdamang ito sa bawat sakit.
4. Itanong: Kailan tayo umiinom nito?
Bakit kailangan nating uminom ng gamot?

Ano-ano ang mga karaniwang gamot ng ating iniinom o ginagamit?
Anong pagbabago ang nagagawa ng gamot sa ating katawan?
5. Ipabasa ang nakasulat sa organizer sa LM.
E. Pagnilayan Natin
1. Ipagawa ang Gawain sa Kompletuhin Mo Ito.

Kompletuhin ang kaisapang nasa scroll graphic organizer upang mak-
abuo ng isang malinaw na mensahe sa LM.
2. Ipasadula ang gawain sa Mam Sir Ano ang Dapat Bibilhin?
DEPED COPY
F. Takdang-aralin
Gumawa ng sariling islogan na nagpapakita kung bakit kailangan nating
uminom ng mga gamot.
Aralin 2: Gamot na Iba’t Iba, Sa Botika Naroon Sila
Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan
1. Nakikilala ang pagkakaiba ng inireseta at hindi iniresetang gamot at
ang wastong paggamit nito
a. mga gamot na hindi na nangangailangan ng reseta ng doktor
(Over-the-counter)
b. mga gamot na nangangailangan ng reseta ng doktor
(Prescription)
Ang reseta ay isang dokumentong bahagi ng pangangalagang pang-

kalusugan. Dito isinusulat ng isang doktor o iba pang mga kawaning medikal
na binigyan ng kapangyarihan ng batas ang mga instruksiyon para sa kanilang
mga pasyente.
Retrieved from http://health.wikipilipinas.org/index.php/WikiHealth
Kadalasan, sa mga reseta nakalagay ang mga gamot na dapat inumin

ng pasyente. Habang tumatagal, nilalagay na rin sa reseta ang iba pang mga
161
Central Office.
kailangang isagawa sa pasyente para manumbalik sa kalusugan. Halimbawa
rito ang mga pagsusuring tulad sa dugo, pagkuha ng presyon, tibok ng puso,
at X-ray. May pananagutan sa batas ang mga doktor na nagsusulat ng
reseta dahil ito ang nagpapatunay na siya ay nangangalaga ng kalusugan ng
nireresetahang pasyente.
Nakapaloob sa Seksiyon 30 hanggang 38 ng Batas Republika 5921 o
ang tinaguriang Batas Parmasyutiko ang mga panuntunan para sa mga
parmasyutiko lalo na sa kung paano nila pangangalagaan ang mga resetang
ibinigay sa kanila.
Bawat botika ay kailangang may mangangasiwang parmasyutikong ki-
kilatis sa mga resetang dinala rito.
Ayon naman ng Batas Republika 6675 o ang Generics Act ng 1988,
kailangang bigyang-diin ng mga parmasyutiko ang kahalagahan ng generic
name ng gamot sa brand name nito. Samakatwid, sa inscription dapat naka-
lagay ang akmang generic name sa brand name. Kailangan din na ito ay mali-
DEPED COPY
naw na nakasulat sa print at hindi cursive na sulat-kamay.
Retrieved from http://health.wikipilipinas.org/index.php/

Ang over-the-counter (OTC) o mga gamot na nabibili nang hindi na nan-
gangailangan ng reseta ng doktor. Nabibili itong deretso mula sa counter ng
mga botika at pati na rin sa mga tindahan. Hindi mo kailangan ng reseta mula
sa doktor upang uminom ng over-the-counter na gamot. Dahil dito, iniisip ng
mga tao na walang panganib ang pag-inom ng mga naturang gamot. Ngunit,
ang mga gamot na ito ay maaaring maging sanhi ng iba pang problema tulad
ng taluhiyang (allergy).
Kapag bumibili ng gamot na OTC, dapat basahin at sundin ang mga

tuntuning nakatatak sa etiketa pagkabili ng produkto. Mapanganib isipin na
pare-pareho palagi ang dami ng kinakailangang inumin.
Retrieved from http://eskwelanaga.files.wordpress.com/2011/02/

Galvez Tan, J.Z., et al. (2009) The Health Curriculum in Philippine Basic Education.
Manila: UNACOM.

Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin

1. Ano-ano ang mga gamit ng gamot na ating natalakay?
Magbigay nga kayo ng mga uri ng gamot na ito.
162
Central Office.
Itatala ng guro ang mga sagot ng mga bata.
Saan natin nabibili ang nga gamot na ito?
2. Ipakita ang larawan sa LM.
3. Ipasagot ang mga tanong na nababasa sa LM.

Ano ang napansin ninyo sa pagkakaiba ng dalawang bumibili
ng gamot sa parmasya?
4. Ipabasa ang nasa loob ng scroll organizer.

B. Pag-aralan Natin
1. Ipaliwanag ang Alamin Natin.
2. Balikan ang listahan ng mga gamot na iyong isinulat sa pisara.
3. Mula sa karanasan ng mga bata sa pagbili ng gamot, banggitin na
DEPED COPY
ang mga gamot ay may iba’t ibang uri at gamit nito.Ipaliwanag
ang gamit ng Analgesic, Antihistamine, at Antibiotic at iba pa.
C. Pagsikapan Natin
a. Ipabasa ang tula sa mga bata sa Alin ang Nararapat Sa‘yo
Ano ang dalawang uri ng gamot?
Saan natin nabibili ang mga gamot na ito?
Paano sila nagkakaiba?
b. Ipakita ang halimbawa ng reseta sa Dapat Sundin Mo Ito sa
mga bata. Ano-ano ang mga detalyeng nakapaloob sa isang
reseta?
1. Pangalan ng doktor
2. Gamot
3. Oras ng pag inom/kailan iinumin
4. Sukat ng iinuming gamot
5. Petsa ng pagbalik
c. Pangkatin ang klase at bigyan ng mga lumang reseta ang
bawat grupo. Ipaliwanag ang kanilang gagawin. LM.
d. Bakit kailangan ang reseta? Ano ang dapat gawin sa resetang
ibinibigay ng doktor?
D. Pagyamanin Natin
1. Ipagawa sa mga bata ang gawain sa

“Tseklist ng Paggamit Ng Gamot” sa LM.
2. Ipagawa ang gawain sa Kaya Natin sa LM.
163
Central Office.
E. Pagnilayan Natin
1. Alam mo ba na alinmang uri ng gamot may reseta man o wala,

ay kailangang pangunahing isaalang-alang ang pagsunod ng
tamang pag-inom?
2. Ipasagot ang mga tanong sa scroll up graphic organizer sa LM p

_____.
F. Takdang-aralin
Magpatulong sa magulang at tingnan ang mga gamot sa inyong

bahay. Ilista ang mga gamot na nakikita roon. Lagyan ng tsek ang hanay
kung ito ay gamot na inirereseta o gamot na di-inirereseta.
DEPED COPY
Walang May Reseta
GAMOT Reseta
1.
2.
3.
4.
5.
Aralin 3: Maling Paggamit, Hatid ay Panganib

Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan

a. Nailalarawan ang mga maling paggamit at pang-aabuso sa gamot
• Paggamot sa sarili
• Maling paggamit ng gamot (overdose, excessive use)
Karagdagang Kaalaman para sa Guro:

Ang maling paggamit ng gamot ang nagdudulot ng masamang
epekto sa kalusugan. Ilan sa mga halimbawa ng maling paggamit ng gamot ay:
164
Central Office.
1. Paggamot sa Sarili
Huwag gamutin ang sarili
Ito ang iginiit sa publiko ng Food and Drugs Administration (FDA).

Kasabay nito, nagbabala pa ang FDA na ang self-medication o pagbibigay
ng lunas sa sarili nang hindi kumukonsulta sa doktor ng ilang indibiduwal na
dumaranas karamdaman o kondisyong pangkalusugan ay maaaring lalo pang
makasama sa kalusugan, lalo na kung mali ang gamot na ginamit o mali ang
paggamit ng isang indibidwal sa gamot.
Retrieved from http://health.wikipilipinas.org/index.php/WikiHealth
Batay sa Advisory No. 2013-057, sinabi ng FDA na maraming tao ang

nagse-self-medicate gamit ang over-the-counter (OTC) preparation, na ligtas
at epektibo namang gamitin kung tama ang paggamit nito, o ‘di kaya’y ng mga
prescription o ethical medicine, na may Rx symbol sa kanilang label o
nangangailangan ng preskripsiyon ng doktor.
DEPED COPY
Gayunman, binigyang-diin pa ng FDA na pinakamainam pa ring
humingi ng payo sa mga doktor kung may sakit bago uminom ng gamot upang
matiyak na tama at epektibo ang gamot na iinumin. Maaari ding magtanong
sa mga community at hospital pharmacist na sinanay na magbigay sa mga
pasyente ng counseling sa medisina o magbigay ng payo kung kinakailangang
kumonsulta sa doktor bago uminom ng anumang gamot.
Hindi rin dapat na magpadala sa advertisement o product endorsers ng

mga gamot at kumonsulta muna sa mga doktor o pharmacists sa pagdedesisyon
kung anong OTC products o food supplement ang mabuting gamitin,lalo na
kung may kasalukuyang iniinom na medikasyon, sumasailalim sa special diet
o medical therapy upang maiwasan ang drug interaction, drug-food interaction
o drug-disease interaction.
Palaging basahin ang package inserts ng gamot upang matiyak na ang

mga medisinang gagamitin ay napatunayang ligtas, epektibo at dekalidad tulad
ng mga gamot na rehistrado ng FDA. Dapat ding basahing mabuti ng pasyente
ang mga label ng mga gamot at product information ng mga ito na nagsaad
kung paano ito gamitin o inumin, mga epekto at posibleng side effects nito,
paano imomonitor ang epekto ng gamot, alamin ang posibleng interaction, pre-
caution at warning ng gamot, at tagal ng paggamit nito.
Dapat din tiyakin ng lahat ng mga drug outlet na ang ibebenta nilang
mga gamot at food supplements ay rehistrado sa FDA.
165
Central Office.
2. Improper Use of Medicine. Maling paggamit o pag-inom ng gamot katulad ng:

• Pag-inom ng di sapat na gamot sa nakareseta, o pag-inom ng mas ma-
dalang o ang pag-inom sa takdang oras.
• Pagtigil sa pag-inom ng gamot nang mas maaga. Kahit pa maiklian o
matagalan ay panggagamot, kahit mawala man ang mga sintomas
• Sobrang pag-inom ng gamot kaysa sa nakatakdang dami.
• Pag-inom ng gamot sa maraming oras kaysa nakatakda.
Retrieved from http://eskwelanaga.files.wordpress.com/2011/02/
Galvez Tan, J.Z., et al. (2009) The Health Curriculum in Philippine Basic
Education.Manila,:UNACOM.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin:
a. Ipalaro ang Laro: Bring Me
Ipakita sa mga mag-aaral ang iba’t ibang kaisipang may
DEPED COPY
kaugnay sa mga gamot na ating iniinom. Mag-unahang
pumunta ang limang bata sa harap at hanapin sa kahon ang
larawan o bagay na naikakabit dito sa LM.
• Batayan ng oras ng pag inom (relo)

• Sukatan ng gamot na iinumin (kutsara/measuring
cup)
• Lugar kung saan bumibili ng gamot (larawan ng botika)
• Taong awtorisadong mag reseta ng gamot( doktor)
• Dito nakasulat ang tagubilin sa pag-inom ng gamot
(reseta)
• Gamit sa pagkuha ng temperatura ng katawan
(Thermometer)
• Bigat ng Katawan (timbangan)

Ano-ano ang mga bagay na ating naidikit sa pisara? Bakit kaya
mahalagang bigyang pansin ang mga ito para sa ating pag-inom ng
gamot?
b. Ipagawa sa mga bata ang gawain Alin Kaya? sa LM.
B. Pag-aralan Natin:
a. Itanong: Alam ba ninyo ang maaaring mangyari kapag di
natin sinunod ang mga tagubilin ng doktor sa tamang sukat at
dami ng iniinom na gamot?
b. Ipag awa sa mga bata ang gawain sa Dapat Magbasa Muna

166
Central Office.
Saan Nagkamali si Luis

Masama ang pakiramdam Luis nang dumating galing paaralan.
Pagkatapos ng hapunan nagsimula siyang bumahing at may baradong
ilong si Luis. Kinaumagahan, nagising siyang may sinat, sipon, at ubo na.
Nag-iisa siya sa bahay at kailangang uminom siya ng gamot para gumaling
ang karamdaman. Kinuha niya ang gamot sa lagayan. Agad niyang ininom
ang gamot na hindi binabasa ang label.
Pagkalipas ang isang oras, sa halip na bumaba ang lagnat, mawa-

la ang sipon ay lalo pa itong lumala. Naglitawan din ang maliliit na pantal
sa katawan na may kasamang pangangati. Nang dumating ang kaniyang
Nanay nabahala ang ina sa kalagayan ng kaniyang anak. Tinanong niya si
Luis kung anong gamot ang kanyang ininom. Nagulat siya nang makita niya
na ang gamot na ininom ni Luis ay lipas na ng apat na buwan. Nagpasya
si Nanay Daria na dalhin si Luis sa pinakamalapit na pagamutan.
DEPED COPY
Pinayuhan ng doktor ang mag-ina na siguraduhing di pa lipas
ang gamot na iniinom, at laging nasa patnubay ng nakatatanda. Binigyan
ng doktor si Luis ng tamang gamot at dosis ng pag-inom para sa kanyang
karamdaman.
c. Talakayin ang talata gamit ang mga sumusunod na tanong
1. Ano ang naging sakit ni Luis?
2. Para saan ang ininom niyang gamot?
3. Ano nangyari sa kaniya?
4. Ano ang mali sa ginawa ni Luis?
5. Ano sa palagay ninyo ang dapat niyang ginawa?
d. Ipasagot ang Paano Kaya? sa LM.
Suriin ang mga larawan at ipasagot ang mga tanong.
e. Ipabasa ang Mga Dapat Tandaan sa Pag-inom ng Gamot.
C. Pagsikapan Natin
1. Ipagawa ang Saan Ako Nagkamali? Pagmasdan ang mga

larawan. Pag-aralan ang kanilang mensahe.
2. Isulat sa patlang sa ibaba ang mensaheng gustong ipahatid
ng mga larawan.
D. Pagyamanin Natin
1. Ipagawa ang Kaya Natin . Pagsasadula sa isang kalagayan

na nagpapakita ng maling paggamit ng gamot at ipakita
ang tamang paggamit nito.
167
Central Office.
Unang grupo : Paggamot sa sarili (self medication)
Ikalawang grupo : Paggamit ng labis sa sukat (overdose)
na kailangan na gamot
Ikatlong grupo : Pag-inom ng iba’t ibang klase ng gamot sa
parehong sakit.
E. Pagnilayan Natin
1. Maghanap ng kapareha ang mga mag-aaral.

2. Ipagawa ang Gawaing Ikaw at Ako Sundin Natin ‘to

F. Takdang-aralin
Gumawa ng isang babala tungkol sa maling pag-inom ng gamot o

pag-abuso sa gamot. Gumamit ng mga patapong karton, etiketa, reseta
DEPED COPY
o pamphlet ng gamot sa iyong gawain.
Aralin 4: Gamot Huwag Abusuhin, Upang Sakit Hindi

Danasin
Bilang Araw: 1
Batayang Kasanayan
a. Nailalarawan ang mga maling paggamit at pag-abuso sa gamot
• Pagsandig (dependency)
• Adiksiyon (addiction)
Karagdagang Kaalaman para sa Guro:
Kapag bumibili ng gamot na botika, dapat basahin at sundin ang mga

tuntunin na nakatatak sa etiketa pagkabili ng produkto. Mapanganib isipin
na pare-pareho palagi ang dami ng kinakailangang inumin. Tingnan din ang
mga sangkap kung mainam ang mga ito sa paggamot ng isang partikular na
sakit. Mahalagang tandaan na ang mga gamot na over-the-counter (OTC) ay
pumipigil lamang ng sintomas. Hindi ginagamot ng mga ito ang sakit. Ito ang
dahilan kung bakit ginagamit ito upang gamutin ang mga magaang na sakit, tulad ng
sakit ng ulo, sakit sa kalamnan, di-natunawan, diarrhea, lagnat, ubo, sipon, at iba pa.
Ang ibang tao ay nakakaranas ng mga masamang epekto mula sa gamot

na OTC kahit ginagamit nila ito nang tama. Ang ibang analgesic ay maaaring
168
Central Office.
maging sanhi ng ibang allergy. Dapat maging maingat kapag pinapainom ng
mga gamot na OTC ang matatanda o mga bata. Ang dami ng pagpapainom
ay mahalaga sa parehong pagkakataon. Sa mga bata, mahirap malaman kung
ang sintomas ay malumanay o malubhang sakit.
Inumin ang gamot ayon sa tamang dami at haba ng panahon. Huwag

pahabain ang araw ng pag-inom ng gamot upang maiwasan ang pagsandig
(dependency) dito. Mabuting malaman ang expiration date ng isang gamot
upang di mabawasan ang bisa nito at maging sanhi ng matagal na paggaling
ng sakit.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
DEPED COPY
1. Balik-aralan ang mga napag-aralan natin tungkol sa paraan sa maling
paggamit ng gamot.
2. Magbigay ng halimbawa na inyong naranasan tungkol maling pag
gamit o pag inom ng gamot.
3. Ipagawa ang Sumunod, Magmasid, Para Iwas Sakuna. Ipakita ang
larawan sa mga bata at itanong ang mga sumusunod:
a. Ano-ano ang ginagawa ng mga bata? Mabuti ba ito?

b. Paano nila ginagamit ang mga gamot?
B. Pag-aralan Natin
1. Itanong: Alam ba ninyo na ang sobra o labis na pag-inom ng gamot ay

nakapagdudulot ng ibang kondisyon o pagbabago sa utak? Gusto ba
ninyong malaman kung ano-ano ang mga ito?
2. Ipasagot ang gawain sa Bakit ‘Di Makatulog?: Ang Mga Gabi ni
Gabby
3. Ipaliwanag kung paano ginagamit ang droga.
4. Ipagawa ang Gawain na Bawal Ang Sobra sa LM.
Gawain- Bakit ‘di Makatulog? : Ang Mga Gabi ni Gabby

Ilang gabi na ang nagdaan na di makatulog si Gabby. Dahil sa ganitong ka-
lagayan, kumukonsulta siya sa doktor. Niresetahan siya ng kanyang doktor ng
gamot na pampatulog. Natapos na ang takdang araw sa pag-inom ng gamot
ngunit gabi gabi na niyang iniinom ito na lingid sa kaalaman ng doktor .
169
Central Office.
Minsang wala siyang nabiling gamot sa botika at wala siyang nainom, di siya
nakatulog sa magdamag. Naging bahagi na ng sistema ng kaniyang katawan
ang gamot na pampatulog at napataas na ang dami ng iniinom. Lumala ang
kanyang karamdaman. Hindi makatulog kung hindi siya makainom ng gamot.
Si Gabby ay dumaranas ng kondisyong pangkalusugan na tinatawag natin

na drug dependency.
1. Bakit pumunta si Gabby sa doktor? Anong gamot ang nireseta sa

kaniya?
2. Ano ang nangyayari kay Gabby kapag hindi siya umiinom ng gamot?
3. Ano ang kaniyang ginawa upang siya ay makatulog?
4. Anong karamdaman ang dinaranas ni Gabby?
Paggamit ng droga – katamtamang paggamit ng mga droga upang baguhin

ang kalagayan ng isang tao. Kung umiinom tayo ng gamot upang pagalingin
ang sakit ng ulo, lagnat, sipon, at iba pang mga karaniwang sakit, itinuturing na
itong paggamit ng droga.
DEPED COPY
Pag-aabuso ng droga – proseso ng paggamit ng anumang droga sa mga
layuning liban sa mga isinaad na normal na pinaggagamitan nito o sa pama-
maraan o daming labag sa itinatakda para dito.
(http://eskwelanaga.files.wordpress.com/2011/02/nakalululong-na-droga-unang-bah-
agi.pdf)
170
Central Office.
Gawain: Bawal ang Sobra
Si Kap Sirup ba ang Kasagutan?
Usapan:
DEPED COPY
Adi: Ubo....ubo....ubo.... hay ang hirap naman ang ubong ito. Talag-
ang pinahihirapan ako.
Kap. Sirup: Aba...aba...aba..Narito ang isang bata, na aking dapat
bigyan ng kalinga. Hoy bata! Ako ang iyong kailangan. Gusto
mo bang gamutin kita?
Adi: Ha! Sino ka? Ikaw ba ang tutulong sa aking karamdaman?
Kap. Sirup: Ako nga! Ako si Kap. Sirup. Ang lunas sa ubo mong nagpapahi-
rap.
(Pagkalipas ng 10 araw. Magaling na si Adi sa kanyang ubo.)
Adi: Kap.Sirupppppppp..nasaan ka na? Kailangan kita. Hindi ako

mapalagay kapag wala ka!
Kap. Sirup: Adi, magaling ka na. Hindi mo na ako kailangan. Kapag
wala ka nang ubo ay dapat di mo na ako iniinom.
Adi: (Nanginginig ito......) Brrrrrrrr, brrrrr. Kailangan kita Kap Sirup.
Di ako makagalaw nang normal kapag wala ka.
Kap. Sirup: Iba na ang nangyayari sa katawan mo Adi. Di na kita natutulun-
gan. Nalululong ka na sa akin. Kailangan na kitang iwanan.
171
Central Office.
Tanong:
1. Sino-sino ang nag-uusap sa ating tekstong nabasa?
2. Ano ang sakit ni Adi?
3. Ano ang gamot para sa sakit niya?
4. Ano ang ginawa ni Adi kahit magaling na siya?
5. Bakit patuloy na hinahanap ni Adi si Kap Sirup?
6. Anong kalagayang pangkalusugan ang dinaranas ni Adi?
C. Pagsikapan Natin
a. Pangkatin ang mga bata sa apat.
b. Ibigay ang script sa kuwento ni Kap Syrup at ni Adi.
c. Bigyan ng tatlong minuto ang mga bata para mag-usap at magsanay
kung sino ang gaganap sa dalawang tauhan mula sa kanilang grupo.
d. Bigyan ang mga bata ng tatlong minuto para magpalabas.
D. Pagyamanin Natin
DEPED COPY
Gawain A. Laro: Sino Ako?
1. Ipagawa ang Sino Ako? sa LM.
• Pangkatin ang klase sa dalawa.
• Ang isang grupo ay pangalanang Grupo Lulong at ang isa
ay Grupo Pagsandig.
Babasa ang guro ng kaisipang naglalarawan kung paano inaabu-

so ang mga gamot. Lahat ng miyembro ng grupo ay tatayo at itataas
ang plakard kung ang kaisipan ay tumutukoy sa kanilang grupo.
Pagkatapos bigkasin ng guro ang “Sino Ako”, hudyat ito ng pag-
tayo ng lahat ng miyembro. Kapag may isang miyembrong nakaupo,
walang iskor ang maibibigay sa grupo. Ang grupong may pinakamaram-
ing tamang sagot ay tatanghaling panalo.
2. Ipasagot ang Kaya Natin! Sa LM.
Panuto: Gamit ang larawan, ipabubuo sa mga bata ang isang

kongklusyon kung paano natin inaabuso o di ginagamit nang tama ang
mga gamot.
Ang pag-inom ng gamot ay________________________________________

______________________________________________________________
______________________________________________________________
172
Central Office.
E. Pagnilayan Natin
Ipagawa ang Poster Pangkalusugan sa LM.
Pangkatin ang mga bata at ipapagawa ang poster.
(Paano mo alagaan ang sarili upang iwasan ang pag-aabuso o maling
paggamit ng gamot?)
F. Takdang-aralin
Gumuhit ng isang poster-slogan na naglalarawan ng di-wasto o
pag-abuso sa mga gamot.
Aralin 5: Laging Ligtas: Pag-iwas sa Panganib ng Pag-abuso at Maling

Paggamit ng Gamot!
Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan
a. Naiisa-isa ang maaaring maging panganib sa maling paggamit ng
DEPED COPY
gamot
b. Nailalahad ang kahalagahan ng pagpapatingin sa doktor

Ang mga maaaring panganib sa maling paggamit ng gamot ay ang mga
sumusunod:
1. Pisikal na Panganib kagaya ng pagkabingi dahil sa maling paggamit.
Mga Epekto ng Sobrang Paggamit ng Gamot
a. Pagtatae
b. Pananakit ng tiyan
c. Pagsusuka
d. Pagbaba ng puwersa ng dugo
e. Pangangapos sa paghinga o mahirap na paghinga
f. Taluhiyang Reaksiyon (Allergic Reactions)
- Pamamaga ng labi, mukha, o dila
- Pagkakaroon ng butlig-butlig sa balat
Ang pag-inom ng antibiotic sa mahabang panahon ay nagiging dahilan

ng pagkakaroon ng sakit na kanser at diabetes. Ito rin ay nakapagpapahina
ng immune system laban sa sakit sapagkat sinisira nito ang mga kapaki-pa-
kinabang o kaibigang bacteria na nagbabantay at lumalaban sa mga kaaway
na bacteria na sumisira sa intestines o lamang-loob ng tao.
173
Central Office.
Ang iba pang gamot na inaabuso ng kabataan ay ang mga sumusunod:
a. Guaifenesin – Ito ang aktibong sangkap ng mga gamot sa ubo at
sipon. Ang epekto ng sobrang dami na pag-inom nito ay nakapag-
dudulot ng pagkahilo, pagsususuka at paglabo ng paningin.
b. Nagpapaginhawa sa Kirot o Hapdi (Pain Relievers)
Ang sobrang paggamit ng mga gamot na ito ang nagiging sanhi
ng sakit sa bato, pagdurugo ng tiyan, at pagkakaroon ng iba’t ibang
sakit sa puso.
2. Sikolohikal na Panganib (Psychological Harm)
Ang sobrang pag-inom ng antibiotic ay nagiging dahilan ng pagkapinsala

ng kapaki-pakinabang o kaibigang bacteria sa lamang-loob ng tao ay
nakapagdudulot ng pabigla-biglang pag-atake ng sakit sa pag-iisip.
Ang sobrang paggamit ng sangkap sa ubo at sipon na guaifenesin ang
dahilan ng pagkakaiba ng pagbabago ng paningin o pagkilala sa kulay at tunog.
DEPED COPY
Ito din ang dahilan ng pagkakaroon ng guni-guni hanggang anim na oras.
Napakahalaga ang pagpapakonsulta o pagpapatingin sa doktor upang
maiwasan ang pang-aabuso o maling paggamit ng gamot. Iwasan natin ang
paggamit ng reseta ng kapitbahay o kamag-anak para makabili ng gamot sa
parmasya.
Sanggunian:
Galvez Tan, J.Z., et al. (2009) The Health Curriculum in Philippine Basic Edu-
cation.Philippines.
Meeks L. (2011) Comprehensive School Health Education 7th ed.
Stepens, E. MD (2011). Effects of Antibiotics Over an Extended Period. Re-
trieved from http://www.medicinenet.com
174
Central Office.
Kagamitan: plaskard, tsart, LM
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
Ang guro ay magpapakita ng isang graphic organizer sa LM.
1. Itanong ang mga sumusunod:

a. Nakakita na ba kayo ng kapsula?
b. Ano kayang mga posibleng mangyayari sa atin kapag uminom
tayo ng gamot kahit hindi kailangan o masobrahan sa paggamit?
Itala natin ang sanhi at bunga ng maling paggamit ng gamot.
HALIMBAWA NG GAMOT
SANHI BUNGA
DEPED COPY
2. Ipaliwanag ang antibiotic
May hangganan ang paggamit sa lahat ng gamot lalo na sa mga
antibiotic dahil sa mga sumusunod:
 Pagkalason at reaksiyon. Bukod sa pinapatay ang bacteria, nakapipinsala
rin sa katawan ang antibiotic. Maaaring makalason o maging sanhi ito ng
allergy. Maraming namamatay taon-taon dahil gumagamit sila ng antibiotic
na hindi nila kailangan.
 Pagkasira ng balanse ng katawan. Hindi lahat ng bacteria sa katawan
ay nakapipinsala. Ang iba ay kailangan ng katawan upang normal na
tumakbo ito. Kadalasan, parehong pinapatay ng antibiotic ang masasama
at mabubuting bacteria. Ang mga sanggol na binibigyan ng antibiotic ay
nagkakaroon kung minsan ng impeksiyon sa bibig sanhi ng fungus (agihap)
o sa balat (moniliasis). Nangyayari ito dahil pinapatay ng antibiotic o ang
mga bacteria na pumipigil sa fungus.
 Hindi na tatablan pag tumagal. Sa katagalan, ang pinakamahalagang
dahilan kung bakit dapat magkaroon ng limitasyon sa paggamit ng antibiotic
ay ito pagkabawas ng bisa nito.
(http://health.wikipilipinas.org/index.php/Kahalagahan_ng_Limitadong_Paggamit_
ng_Antibayotiko)
175
Central Office.
B. Pag-aralan Natin
1. Ipabasa ang Dapat Tama Lang komik istrip sa LM sa mga mag-
aaral. (Maaaring sa paraang tahimik na pagbabasa, pagtatakda ng
piling mag-aaral, pagtatakda ng mga grupo para sa pagpapalitang
pagbasa, at iba pa.)
2. Ipasara ang modyul at itanong:

a. Ano ang dahilan at isinugod si Karen sa ospital?
b. Ano ang nangyari kay Karen pagkatapos uminom ng sobrang
dami ng gamot?
c. Bakit kailangan ang reseta ng doktor bago uminom ng gamot?
d. Paano nakaaapekto sa kalusugan ang maling paggamit ng
gamot?
C. Pagsikapan Natin
1. Ipagawa ang Ating Gawin.
DEPED COPY
Pangkatin sa apat o lima ang klase. Punan ang tsart ng mga
epekto ng maling paggamit ng gamot sa LM.
2. Ipagawa ang Mahalaga si Dok. Punan ang mga kahon sa LM,
ng kahalagahan ng pagpapakonsulta sa doktor
bago uminom ng gamot.
D. Pagyamanin Natin
1. Punan ang Flower Organizer sa LM.

2. Ipagawa ang gawain sa Kaya Natin sa LM.
Mga Sagot: 1. Tama 2. Mali 3.Mali 4.Tama 5. Mali

E. Pagnilayan Natin
Ipasagot ang gawain sa Tandaan Mo sa LM.

F. Takdang-aralin/Kasunduan
Kapanayamin ang iyong kapamilya o kapitbahay. Tanungin kung
naranasan nilang uminom ng gamot ng hindi kumunsulta sa doktor. Al-
amin ang naging resulta ng hindi pagpatingin sa doktor bago uminom
ng gamot. Isulat sa iyong Health notebook ang kinalabasan ng iyong
panayam.
176
Central Office.
Aralin 6: Sa Oras ng Karamdaman, Wastong Preskripsiyon ang Kailangan

Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan
a. Nailalahad ang tamang paraan ng paggamit ng gamot
b. Naisasagawa ang mga tamang paraan ng paggamit ng gamot
Mga Tamang Paraan sa Paggamit ng Gamot
1. Gamitin ang gamot na may gabay ng responsableng nakatatanda.
2. Basahin at suriing mabuti ang nakasulat sa pakete ng gamot (medicine
label).
3. Kumunsulta sa doktor bago uminom ng gamot.
4. Sundin ang mga panutong nakasaad sa preskripsiyong pangmediko o
medical prescription.
5. Tingnan at suriin kung kailan mawawalan ng bisa ang gamot (expiration
date).
DEPED COPY
6. Isaalang-alang ang tamang pag-iimbakan o pagtataguan ng gamot.
7. Bumili ng gamot sa mapagkakatiwalaang botika.
Dapat nating sundin ang mga tamang paraan ng paggamit ng gamot

upang maiwasan ang ibat ibang problemang pangkalusugan.
Sanggunian:
Galvez Tan, J.Z. (2009) The Health Curriculum in Philippine Basic Education.
Manila: UNACOM
Meeks L. (2011) Comprehensive School Health Education 7th Edition.
(2011). Medicines correct use. Retrieved from http://www.everybody.co.nz
Kagamitan: aktuwal na preskripsiyon ng doktor, aktuwal na likido, at

tabletang gamot
Pamamaraan:
A. Pag-usapan Natin
Magpakita sa mag-aaral ng aktuwal na preskripsiyon mula sa
lisensiyadong doktor, likido, at tabletang gamot.
Tanong:
1. Bakit kailangan ng preskripsiyon ng doktor bago uminom ng gamot?
2. Ano-ano ang mababasa ninyong nakasulat sa pakete ng gamot o
medicine label?
177
Central Office.
B. Pag-aralan Natin
Ipabasa ang Mahalaga Ang Mga ‘To at ipasagot ang mga tanong tungkol
sa diyalogo sa LM.
Itanong:
1. Ano-ano ang ibinahagi nina Rona, Ben, Belen at Roy sa kanilang
kaklase at guro?
2. Bakit kailangan nating kumonsulta sa doktor bago uminom ng
gamot?
3. Bakit kailangang bumili ng gamot sa mapagkakatiwalaang botika?
4. Nasiyahan ba si Gng. Castro sa mga ibinahagi ng kaniyang mga
mag-aaral? Bakit?
C. Pagsikapan Natin
1. Ipagawa ang Ating Sagutin sagutin ang tseklis. Lagyan ng tsek ang
inyong sagot sa LM.
DEPED COPY

D.
2. Ipagawa ang gawain sa Mahal Kita Kaibigan, sumulat sa iyong
kaibigan upang ipaalam o ipaalala sa kaniya ang tamang para
an ng paggamit ng gamot sa LM.
Pagyamanin Natin
1. Ipagawa ang gawain sa Dapat Gawin. Bumuo ng lima o anim na

pangkat.
Punan ang tsart ng mga tamang paraan ng paggamit ng gamot sa
LM.
2. Ipagawa ang gawain sa Kaya Natin!
Ipapili sa kahon ang angkop na salitang bubuo sa diwa ng mga
sumusunod na pangungusap sa LM.
E. Pagnilayan Natin
Ipagawa ang Ating Alamin “House Organizer” sa LM.
F. Takdang-aralin
Magsaliksik ng iba pang paraan ng wastong paggamit ng gamot.
Isulat sa inyong kuwaderno ang mga nakalap na impormasyon. Maaaring
gumamit ng pananaliksik sa internet, pahayagan, at aklat.
178
Central Office.
Aralin 7: Paliwanag Mo, Kailangan Ko!
Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan
a. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagbabasa ng impormasyon, mga

nakasulat sa pakete ng gamot (medicine label), at iba pang paraan upa-
ng makasiguro na tama ang paggamit ng gamot
b. Nasusunod ang mga tamang paraan ng paggamit ng gamot

Gamitin ang gamot na may gabay ng nakatatanda.
Sa pag-inom ng gamot ng mga bata, kailangan pa rin ang gabay ng mga
DEPED COPY
magulang o nakatatanda upang makasiguro na tama ang dami ng gamot na
kanilang iniinom at upang mainom ang gamot sa tamang oras.
Basahin at suriing mabuti ang nakasulat sa pakete ng gamot (medicine

label).
Kinakailangang basahin at suriing mabuti ang nakasulat sa pakete ng
gamot o medicine label bago gamitin ito. Sundin ang mga nakasaad na panuto
upang tamang dami ng gamot ang mainom.
Ang pakete ng gamot o medicine label ay nagsasaad ng mga sumusunod:
a. Gaano karami ang iinumin?
b. Gaano kadalas iinumin ang gamot?
c. Gaano katagal gamitin ang gamot?
d. Paano inumin ito?
e. Saan dapat imbakin o itago ang gamot?
Ang pakete o label ng gamot ay nagsasaad din kung dapat kumain bago
inumin ang gamot o inumin ang gamot na walang lamanang tiyan.
179
Central Office.
Kumonsulta sa doktor bago uminom ng gamot.
Iwasang uminom ng gamot na walang konsultasyon mula sa lisensiyadong

doktor. Tanungin ang lahat ng gusting malaman tungkol sa gamot na nireseta sa
iyo ng doktor bago lumabas ng klinika. Dapat inumin ang gamot sa itinakdang
oras. Kapag may hindi nainom sa takdang oras, tanungin ang doktor kung ano
ang dapat gawin. Para sa mabilis na paggaling ng karamdaman huwag tumigil
sa pag-inom ng niresetang gamot hangga’t hindi sinasabi ng doktor.
Sundin ang mga panutong nakasaad sa preskripsiyong pangmediko o

medical prescription.
Napakahalagang sundin ang preskripsiyon ng doktor upang gumaling

ang karamdaman ng bawat tao. Sundin ang nakasaad kung ilang beses sa
DEPED COPY
isang araw iinumin ang gamot at ang tamang dami nito.
Suriing maigi ang nakasulat sa pakete ng gamot o medicine label.

Siyasatin ang expiration date nito. Karaniwang nakikita ang expiration date
pagkatapos ng manufacturing date ng isang gamot.
Nababawasan ang bias ng gamot na lipas na o expired na. Ito ang

nagiging dahilan ng mataagal na paggaling mula sa karamdaman at minsan
nagiging sanhi din ng pagkakaroon ng ibang sakit.
Sanggunian:
Galvez Tan, J.Z. (2009) The Health Curriculum in Philippine Basic Edu-
cation.Philippines. Publisher

(2011). Guide to Proper Medication Use and Storage . Retrieved from
http://www.maximhome.com
Kagamitan: aktuwal na preskripsiyon ng doktor, aktuwal na likido at tabletang

gamot
180
Central Office.
Pamamaraan:
A. Pag-usapan Natin
Pagpapakita ng mga larawan. Tingnan sa LM.
Alin sa mga larawan ang gusto mong tularan? Bakit
B. Pag-aralan Natin
1. Ipabasa Bakit Nangyari unawain ang balita sa pahayagan at ipasagot
ang mga tanong tungkol dito sa LM.
Itanong:
1. Bakit hindi naalis ang pananakit ng tiyan ni Omar sa unang ininom
niyang gamot?
2. Ano ang payo ng Kagawaran ng Kalusugan upang maiwasan ang
nangyari kay Omar?
3. Kung ikaw si Omar, ano ang dapat mong gawin bago uminom ng
DEPED COPY
gamot?
4. Ano ang epekto ng paginom ng expired na gamot?
C. Pagsikapan Natin
Ipagawa Pag-usapan Natin sa LM.

Pangkatin ang klase sa lima o anim na pangkat. Pag-uusapan ng
pangkat ang kahalagahan ng ibang paraan ng paggamit ng gamot.
Itala ang mga ito sa balangkas.
D. Pagyamanin Natin
1. Ipagawa ang Ating Alamin. Pangkatin ang mga bata sa tatlong pangkat.
2. Ipagawa ang Kaya Natin.
Ipapuno ang patlang upang makabuo ng makabuluhang pangungusap
sa LM.
E. Pagnilayan Natin
Ipasagot ang Sundin Si Dok. Ipapuno ang patlang upang makabuo ng
pangungusap sa LM.
F. Takdang-aralin
Gumawa ng poster tungkol sa kahalagahan ng tamang paggamit ng
gamot.
181
Central Office.
Aralin 8: Wala Nang Bisa ‘Yan!
Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan
a. Naipaliliwanag ang kahalagahan sa pagsunod sa wastong paraan ng

paggamit ng gamot
b. Nasusunod ang mga tamang paraan ng paggamit ng gamot
Tingnan at suriin kung kailan mawawalan ng bisa ang gamot (expiration
date)
Mahalagang tingnan ang nakasulat sa pakete o medicine label kung

kailan mawawalan ng bisa ang gamot (expiration date) upang maiwasan ang
problemang pangkalusugan na maaring mangyari.
DEPED COPY
Isaalang-alang ang tamang pag-iimbakan o pagtataguan ng gamot.
Upang maiwasan ang hindi inaasahang pagkalason dahil sa pag-inom

ng maling gamot, imbakin o itago ang gamot sa lugar na hindi maaabot ng mga
bata. Huwag kalimutang isulat ang pangalan ng gamot. Iwasang ihalo ang ga-
mot sa mga pamatay insekto at panlinis sa bahay.
Mahalagang imbakin o itago ang mga gamot sa tamang lugar at tem-

peratura upang hindi mawala ang bisa ng gamot. Iwasang imbakin o itago ang
gamot sa tabi ng bintana, sa sasakyan, o sa palikuran.
Ang ibang gamot ay kailangang imbakin sa refrigerator ngunit huwag

ilagay sa freezer. Ang ibang gamot naman ay kailangang imbakin sa lugar na
may mataas na temperatura.
Bumili ng gamot sa mapagkakatiwalaang botika.
Upang maiwasang makabili ng mga palsipikadong gamot o peke,

iwasang bumili ng gamot sa palengke o tindahan. Kailangang bumili sa mapag-
kakatiwalaang botika upang mabigyan ng tamang gamot ayon sa preskripsiyon
ng doktor .
Sanggunian:
Galvez Tan, J.Z. (2009) The Health Curriculum in Philippine Basic Edu-
cation.Manila: UNACOM
(2011). Guide to Proper Medication Use and Storage. Retrieved from
http://www.maximhome.com
Kagamitan: aktuwal na lagayan ng gamot, tsart, cartolina, LM
182
Central Office.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
Tumawag ng mga bata upang sagutin ang sumusunod na tanong sa LM.
Tanong: Saan ka bumibili ng gamot? Ano ang isinasaalang-alang sa
pagpili ng pagbibilhan ng gamot? Bakit?
B. Pag-aralan Natin
1. Ipagawa ang Kalusugan Iingatan. Ipabasa ang tula at ipasagot ang
mga tanong sa LM.
2. Itanong:
a. Paano natin mapapangalagaan ang ating kalusugan?
b. Bakit kailangan nating suriin ang araw ng pagkawalang-bisa ng
gamot o expiration date?
DEPED COPY
c. Bakit kailangan nating bumili sa botikang mapagkakatiwalaan?
3. Ipagawa ang Gawain sa LM.
C. Pagsikapan Natin
Ipasagot ang gawain sa Tama Ba Ako. Ipasagot ang mga tanong sa
LM.
Ipagawa ang gawain sa Pabili Po! Pangkatin sa lima o anim ang buong
klase.
Magpasulat ng patalastas sa ½ cartolina tungkol sa tamang bilihan ng
mga gamot sa LM.
D. Pagyamanin Natin
Ipagawa ang gawain sa Kaya Natin.
Pangkatin ang mga bata sa lima. Ipaliliwanag ng mga bata ang
kasabihang: “Kalusugan ay makakamtan sa pagsunod sa paggamit ng
gamot sa tamang paraan.”
E. Pagnilayan
Ipagawa ang “Medicine Organizer” sa LM.
F. Takdang-aralin
Lumikha ng isang awitin na nagpapahayag ng kahalagahan ng tamang
paggamit ng gamot.
183
Central Office.
papel.
1. Ano ang gagawin mo kapag expired na ang gamot?
A. Ilagay sa kahon.
B. Ibenta sa kaibigan.
C. Ibuhos sa inidoro.
D. Itapon sa labas ng bintana.
2. Paano natin maiiwasan ang maling pag-inom ng inaakalang

gamot?
A. Itapon lahat ng mga gamot sa basurahan.
B. Hayaang nakakalat ang mga gamot sa sala.
DEPED COPY
C. Tanggalin ang mga nakasulat sa pakete ng gamot.
D. Ihiwalay ang mga gamot sa mga kemikal na panlinis ng bahay o
gamit.
3. Kanino ka dapat magpakonsulta kapag ikaw ay may sakit?

A. Doktor C. Nanay
B. Midwife D. Nars
4. Ano ang dapat mong ipakita sa parmasya upang makabili ng ga-

mot?
A. Sakit sa katawan
B. Listahan ng Nanay
C. Pangalan ng gamot
D. Preskripsiyon ng doktor
5. Saan ka dapat bumili ng gamot?

A. parmasya
B. palengke
C. restaurant
D. sari-sari store
6. Alin sa mga sumusunod ang hindi karaniwang nararanasan ng

mga bata?
A. ubo at sipon
B. paglilinis ng sugat
C. pagkakaroon ng allergy
D. lagnat at pananakit ng kalamnan
184
Central Office.
7. Ano ang ipinaiinom sa atin kung masakit ang iyong ulo?
A. analgesic
B. antibiotic
C. atihestamine
D. penicillin
8. Kanino dapat magpakonsulta kapag ikaw ay may karamdaman?

A. manggagamot
B. nars
C. albularyo
D. kapitbahay
9. Para saan ginagamit ang mga gamot na Antihestamine?

A. Tuyong ubo
B. Sakit sa ngipin
C. Sakit sa kalamnan
D. pangangati ng kutis
DEPED COPY
10. Saan dapat bumili kung ang kailangan mo ay Antibiotic?
A. botika
B. tindahan
C. palengke
D. kapitbahay
II. Tama o Mali

Panuto: Tukuyin kung Tama o Mali ang pangungusap. Kung Tama
isulat ang salita TAMA at kung mali isulat ang salitang MALI bago
ang bilang.
__________1. Binabasa nang mabuti ang direksyon at tamang
sukat bago inumin ang gamot.
__________2. Binibigay sa kapitbahay ang natirang gamot.
__________3. Umiinom si Jose ng antibiotics kapag sumasakit ang ulo
na hindi nagtanong responsableng nakakatanda.
__________4. Gumagamit ng kutsara sa pag-inom ng tabletang gamot.
__________5. Hindi na binasa ni Julia ang nakasulat sa pakete
ng gamot at uminom siya ng mas marami sa
itinakdang gamot upang mabilis ang paggaling.
__________6. Gumagamit ng tamang panukat sa pag-inom ng
gamot para di masobrahan ang dosis (dosage).
__________7. Bumilibili sa tindahan ng gamot para sa allergy ng
walang reseta ng doktor.
__________8. Iniinom ang analgesic kapag sumasakit ang ulo.
185
Central Office.
__________9. Ang tamang pag-inom ng gamot ay makakaiwas sa
mas malalang karamdaman.
__________10. Ang mag-anak na Reyes ay sa mga ekspertong
manggagamot lamang dapat nagpapakonsulta.
__________11. Uminom ng gamot na naiwan ng kapatid mo noong
isang buwan.
__________12. Ang sobra o labis napag-inom ng gamot ay
nagkapagdudulot ng ibang kondisyon o pagbabago
sa utak.
__________13. Uminom ng gamot ng kaibigan mo kapag sumakit
ang ulo.
__________14. Bumili ng gamot kahit walang reseta.
__________15. Basahin at suriing mabuti ang nakasulat sa pakete ng gamot
(medicine label).
Susi sa Pagwawasto:
DEPED COPY
1.D
2. D
3. A
4. D
5. A
6. D
7. A
8. A
9. D
10. A
II. Tama o Mali
1. TAMA 11. MALI

2. MALI 12. TAMA
3. MALI 13. MALI
4. MALI 14. MALI
5. MALI 15. TAMA
6. TAMA
7. MALI
8. TAMA
9. TAMA
10. TAMA
186
Central Office.
HEALTH GRADE 4
PATNUBAY NG GURO
YUNIT IV
DEPED COPY
187
Central Office.
DEPED COPY
188
Central Office.
Yunit IV
SAKUNA AT KALAMIDAD, ATING PAGHANDAAN,
BUHAY AY MAHALAGA, ATING PAG-INGATAN
Pamantayang Pangnilalaman Pamantayang Pagganap

Ang mga mag-aaral ay Ang mga mag-aaral ay
inaasahang maipamalas ang inaasahang maisagawa ang
pagkaunawa tungkol sa mga mga wastong paraan sa
kaligtasan at pangunang lunas batayang pangkaligtasan at
sa oras ng kalamidad, sakuna, at pagbibigay ng pangunang
kagipitan o mga hindi inaasahang lunas sa oras ng kalamidad,
pangyayari (emergency). sakuna, at kagipitan o mga
hindi inaasahang pangyayari
(emergency).
DEPED COPY
BATAYANG KASANAYAN
a. Natutukoy ang iba’t ibang uri ng kalamidad, sakuna, at kagipitan o mga

hindi inaasahang pangyayari (emergency)
b. Nakapagpapakita ng mga angkop na tugon bago, tuwing, at pagkatapos
ng isang kalamidad, sakuna, at oras ng kagipitan
c. Naiuugnay ang paghahanda at angkop na tugon sa oras ng kagipitan sa
pagsasalba at pagpapanatili ng buhay.
d. Naisasalarawan ang angkop na batayang pangkaligtasan sa panahon o
sitwasyon na maaaring magdulot ng kapahamakan sa buhay ng tao
e. Naisasalarawan ang maaaring idulot na kapahamakan na bunga ng
mapanganib na gawi at kilos tulad ng paggamit ng paputok, armas, at
pag-inom ng alak
f. Natatangkilik ang paggamit ng alternatibong pamamaraan sa pagdiri-
wang ng iba’t ibang okasyon tulad ng Bagong Taon, pista, at iba pang
espesyal na okasyon
189
Central Office.
Subukin Natin
I. Tama o Mali. Isulat sa sagutang papel ang tsek (/) kung ang GAWAIN ay
Tama at ekis ( X ) naman kung Mali.
1. Masayang naligo ang mga bata sa tubig-baha.

2. Nakinig si Fe sa radyo upang malaman kung walang pasok dahil sa
bagyo.
3. Hindi pinansin ni Mang Alfonso ang mga natumbang puno at sirang
linya sa kanilang lugar.
4. Inilayo ni Dan sa kurtina ang kandilang may sindi.
5. Ipinaskil ni Inay ang numero ng teleponong dapat tawagan sa oras
ng sakuna.
6. Lasing na nagmaneho ang tsuper.
DEPED COPY
7. Sumali si Erica sa earthquake drill ng paaralan.
8. Gumamit si Michael ng kawayang kanyon noong BagongTaon.
9. Nanonood ng pailaw sa plasa sina Helen at Julia tuwing pista.
10. Pinagsama-sama ni Repot ang mga basura at itinapon lahat sa
ilog.
II. Maramihang Pagpili
Basahing mabuti ang mga tanong at piliin ang tamang sagot. Gumamit mal-
aking titik lamang.
______11. Anong ahensiya ang nag-aaral ng panahon at

nagbibigay ng signal upang malaman ang lakas at bugso ng
hangin dala ng bagyo?
A. DOH
B. DILG
C. DOST
D. PAGASA
190
Central Office.
______12. Kapag ang bagyo ay may lakas at bugso ng hangin na umabot
sa 61-100 kph, nasa anong Signal Bilang ang bagyo?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4

_______1 3. Anong ahensiya ang nagtatakda kung gaano kalakas ang lindol ?
A. DILG
B. MMDA
C. PAGASA
D. PHILVOCS
_______14. Alin ang nagdadala ng malakas na buhos ng ulan at may
DEPED COPY
bugso ng hangin?
A. Lindol
B. Bagyo
C. Tsunami
D. Storm Surge
______ 15. Sina Mang Raul ay nakatira malapit sa Bulkang Mayon. Ano
dapat niyang gawin?
A. Mamasyal sa paligid
B. Gumawa ng malaking bahay
C. Makipag-usap sa kapitbahay
D. Alamin ang ligtas na lugar para sa paglikas
______16. Alin ang mapanganib na pagyanig ng lupa na maaaring dahilan

ng pagbagsak ng malalaking gusali?
A. Baha
B. Bagyo
C. Lindol
D. Sunog
191
Central Office.
______17. Alin ang isinagawa sa paaralan o gusali upang maiwasan ang
anumang sakuna kung may lindol?
A. Fun run
B. Athletic meet
C. Earthquake drill
D. Nutrition program
______18. Ano ang maaaring gamitin upang mailigtas ang ating buhay sa
pagbaha?
A. karton
B. payong
C. malaking bag
D. malaking gallon
DEPED COPY
______19. May naaamoy kang tagas ng gasul sa bahay. Ano ang nararapat
mong gawin?
A. sindihan ang kalan
B. isara ang mga bintana
C. isawalang bahala lamang
D. buksan ang bintana at pinto
______20. May nag-aaway na mga lasing na may mga armas o patalim. Ano
ang iyong gagawin?
A. awatin sila
B. kunan ng litrato
C. lumayo sa kanila
D. tawagin ang kapitbahay
______21. Aksidenteng naputukan ng labentador ang kamay ng iyong

kalaro. Anong paunang lunas na dapat mong gagawin?
A. balutin
B. hugasan
C. magtago
D. sumigaw
192
Central Office.
______22. Biglang nawalan ng koryente sa bahay at nagsindi ka ng kandila.
Saan mo dapat ilagay ito?
A. maliit na lata
B. kabinet ng aklat
C. malapit sa kurtina
D. malambot na upuan
______23. Ang bagyo ay nasa Signal No.1, anong antas ng mag-aaral ang
otomatikong walang pasok sa paaralan?
A. preschool
B. kolehiyo
C. mataas na paaralan
D. mababang paaralan
DEPED COPY
______24. Lumilindol sa sa inyong lugar. Anong ahensiya ng pamahalaanang
mabilis na tutugon upang matulungan iligtas ang mga biktima?
A. Pulis
B. Barangay
C. NDRRMC
D. Barangay Tanod
______25.Nasa loob ka ng bahay at naabutan ka ng lindol. Ano ang iyong

gagawin?
A. Tawagin ang Nanay
B. Sumigaw at umiyak
C. Tumalon sa bintana
D. Sumilong sa matatag na mesa
193
Central Office.
Susi sa Pagwawasto
I. Tama o Mali
1. X
2. ̸
3. X
4. ̸
5. /
6. X
7. /
8. /
9. /
10. X


11. D
DEPED COPY
12. B
13. D
14. B
15. D
16. C
17. C
18. D
19. D
20. C
21. B
22. A
23. A
24. C
25. D

194
Central Office.
DEPED COPY
Ang mga kalamidad at sakuna tulad ng lindol, bagyo, at pagputok ng
bulkan ay maaring magdulot ng malaking pinsala sa mga ari-arian at maging sa
buhay ng tao. Upang maiwasan ang hindi mabuting epekto at bunga nito, tayo
ay dapat maging handa sa lahat ng oras. Kinakailangang matutuhan natin ang
iba’t ibang paraan ng angkop na pagtugon sa oras ng kagipitan. Ang pagsunod
sa mga alituntunin at batayang pangkaligtasan ay pagtitiyak sa pagpapanatili
at pangangalaga sa ating buhay at ari-arian.
Sa mga nakalipas na taon, maraming ari-arian at buhay na ang nasira

at nawala dahil sa walang kahandaan sa sakuna at kalamidad. Nararapat na
ito ay hindi na maulit pa sa pamamagitan ng pag-aaral ukol sa paghahanda sa
mga inaasahan at di-inaasahang sakuna at kalamidad na makapagdudulot ng
pinsala sa ating buhay at ari-arian.
195
Central Office.
Aralin 1: Mga Uri ng Kalamidad sa Aking Komunidad
Bilang ng araw: 2
Batayang Kasanayan
a. Natutukoy ang iba’t-ibang uri ng kalamidad at sakuna na maaaring

mangyari sa kanilang komunidad.
b. Nauunawaan ang epekto ng iba’t ibang uri ng kalamidad
sa ari-rian at buhay ng tao.
Ang kalamidad ay pangyayari na sanhi ng mga pagbabago sa
DEPED COPY
kondisyon ng kalikasan at maaring magdulot ng pagkawasak o pagkawala
ng mga ari-arian at kapahamakan sa buhay ng tao. Ilan sa mga ito ay
bagyo (pabugso ng malakas na hangin), storm surge (daluyong ng dagat),
lindol (paggalaw ng lupa), volcanic eruption (pagputok ng bulkan), landslide
(pagguho ng lupa), at baha (pagtaas ng tubig).
BAGYO
Ang Pilipinas ay nakararanas ng mahigit kumulang sa 22 bagyo sa

loob ng isang taon. Maaaring ang isang lugar ay madalas na daanan ng mga
bagyong ito. Ang bugso ng hangin, lakas ng pagbuhos ng ulan, at maging ang
dami nito ay lubhang nakapamiminsala. Madalas ang dulot nito ay ang pagtaas
ng naiipong tubig (baha), storm surge, at landslide o pagguho ng lupa.
Ito ay kadalasang nabubuo sa karagatan katulad ng Dagat Pasipiko.
Mayroon itong dalawang bahagi: ang eye wall at ang mata ng bagyo. Ang
Philippine Atmospheric Geophysical Astromical Services Administration o
PAGASA ay nagbigay ng signal upang malaman ang lakas o bugso ng hangin
na dulot ng bagyo.
196
Central Office.
Signal Bugso ng hangin
Signal No. 1 : 30-60 kph

Signal No. 4 : 186 pataas
Sa pamamagitan ng pagsukat at pagtukoy sa bugso ng hangin ng

isang bagyo, maaaring malaman ang angkop na paghahanda ng mga tao sa
isang lugar.
file:///C:/Users/Acer/Downloads/Typhoons%20in%20the%20Philippines%20(1).pdf
LINDOL
DEPED COPY
Ang lindol o pagyanig ng lupa ay maaaring dulot ng pagsabog ng
bulkan (volcanic earthquake) o paggalaw ng tectonic plates sa ilalim ng lupa
o earth’s crust.
file:///C:/Users/Acer/Downloads/Earthquake-Final.pdf
PAGSABOG NG BULKAN
May dalawang uri ang bulkan: aktibo at hindi aktibong bulkan. Ang akti-
bong bulkan ay pumutok o sumabog sa huling 600 na taon. Ang hindi aktibong
bulkan ay natutulog o walang anumang pagsabog o pagbuga ng usok sa loob
ng mahabang panahon subalit hindi ito ngangangahulugang hindi na ito sasab-
og muli. Kung kaya’t mas makabubuting alamin ang panganib na dulot nito
upang maiwasan ang anumang sakunang dulot nito.
file:///C:/Users/Acer/Downloads/BEING%20PREPARED%20MODULE%20(1).pdf
197
Central Office.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
1. Ipaskil ang larawan sa pisara.

2. Pangkatin ang mga mag-aaral at bumuo ng grupo sa na may
apat hanggang limang miyembro.
3. Gamitin ang gawain sa “Pag-usapan Natin”sa LM.
4. Bigyan ng oras ang bawat grupo na ibahagi ang gawain sa
buong klase.
5. Ibuod ang mahahalagang saloobin at impormasyon mula sa
pagbabahagi ng bawat pangkat.
6. Itanong sa klase ang mga sumusunod:
DEPED COPY
a. Ano-ano ang inyong natutuhan batay sa paglalahad ng
inyong kamag-aaral? (Itala ang sagot sa pisara.)
b. Magkakatulad ba ang inyong naisip na salita/kaisipan?
c. Bakit ninyo naisip ang salitang ito? Ano ang maaaring
maging epekto ng mga kalamidad na ito sa buhay? sa
ari-arian?
d. Paano maging ligtas sa panahon ng kalamidad?
e. Naranasan na ba ninyo ang ilan sa mga ito? Tumawag ng
mag-aaral para sa pagbabahagi ng ilang karanasan.
f. Ano-ano ang mga uri ng kalamidad ayon sa inyong
paglalahad?
B. Pag-aralan Natin
1. Bumuo ng tatlong pangkat, magtakda ng isang uri ng

kalamidad o sakuna.
1- bagyo, 2-lindol, 3- pagputok ng bulkan
2. Bigyan ng bilang ang bawat miyembro ng grupo.
3. Gamitin ang gawain sa “Pag-aralan Natin” sa LM.
4. Tawagin ang bilang ng pangkat na magbabahagi ng sagot sa
klase.
198
Central Office.
C. Pagsikapan Natin
1. Hikayatin ang bawat grupo na ibahagi ang gawain sa “Pag-

aralan Natin” sa pamamagitan ng mga sumusunod:
• dula o role-play
• skit
• news report
• awitin o sayaw
• pagsasalarawan
2. Ipasagot ang gawain sa “ Matuto Tayo”.
D. Pagyamanin Natin
DEPED COPY Ipasagot sa mga mag-aaral ang Gawain A at B sa “Kaya Mo

Yan” sa LM.
Mga Sagot: 1. Bagyo 4. Lindol

2. Landslide 5. Pagputok ng Bulkan
3. Baha
E. Pagninilay Pangkalusugan (Reflection)
Bigyan ng oras ang mga mag-aaral na isulat sa notebook ang

kanilang sa loobin sa tanong na “Ano sa mga uri ng sakuna o
kalamidad ang inyong pinakakinatatakutan? Bakit?”
Ipasagot ang Gawain sa LM.
F. Takdang-aralin
1. Para sa susunod na pagkikita.
2. Pagsaliksikin at pagbasahin ang mga mag-aaral tungkol sa mga

dapat gawin bago, tuwing at pagkatapos ng kalamidad o sakuna
na naiulat sa klase ng bawat grupo.
199
Central Office.
Aralin 2: Sa Panahon ng Kalamidad, Sakuna at Kagipitan
Bilang ng araw: 3
Batayang Kasanayan
a. Nakapagpapakita ng mga angkop at nararapat na tugon bago, tuwing

at pagkatapos ng anumang kalamidad o sakuna, at kagipitan
b. Nakapagbibigay ng mungkahi at paraan upang makaiwas sa hindi

mabuting dulot ng mga sakuna at kalamidad
c. Natutukoy ang mga mabuting maidudulot ng maagap at maagang pa-

ghahanda sa pagdating ng anumang kalamidad o sakuna, at kagipitan
DEPED COPY
Ang sakuna dulot ng kalamidad ay maaring iwasan sa pamamagitan
ng pagiging laging handa. Ang mga sumusunod ay ilan lamang sa maaaring
gawin upang paghandaan ang dulot na epekto ng iba’t ibang uri ng kalami-
dad.
BAGYO
Bago dumating ang bagyo:

• Manood ng balita sa telebisyon o radyo ukol sa papalapit na bagyo.
• Iayos at itabi sa ligtas na lugar ang mga importanteng bagay o
papeles.
• Mag-imbak ng sapat na dami ng tubig o pagkain.
• Siguraduhing kumpleto ang emergency supplies katulad na baterya
ng radyo, at first aid kit
• Itsek ang bubong ng bahay at ang mga puno sa bakuran sa posi-
bleng pagbagsak dahil sa malakas na hangin.
200
Central Office.
Sa panahon ng bagyo:
Signal No.1
• Makinig sa balita sa radyo o tv ukol sa bagyo.

• Walang pasok ang pre-school sa paaralan.
• Magdala ng payong, kapote, at bota kung lalabas.
Signal No. 2
• Makinig sa balita sa radyo o tv ukol sa bagyo.

• Walang pasok sa mababa at mataas na paaralan.
DEPED COPY
• Manatili sa loob ng bahay kung kinakailangan.
• Iwasang magbiyahe maging sa daan, dagat, o himpapawid.
• Maging alerto at handa sa posibleng pagbaha.
• Maghanda kung sakaling kinakailangang lumikas sa mataas at mas
ligtas na lugar.
Signal No. 3
• Walang klase sa lahat ng antas ng paaralan maging sa opisina.

• Manatili sa loob ng bahay o sa lugar na mas ligtas.
• Kung nakatira sa mababang lugar, lumikas sa mas mataas at mas
ligtas na lugar.
• Iwasan ang pagpunta malapit sa anumang uri ng anyong tubig.
Signal No. 4
• Ipagpaliban ang anumang gawain at manatili sa loob ng bahay.

• Lumikas sa mas mataas na lugar sa posibleng pagbaha o land-
slide.
• Patibayin ang mga bahagi ng bahay na maaaring maapektuhan.
201
Central Office.
• Umantabay sa mga ulat sa mass media.
• Putulin ang mga sanga na malapit sa bahay.
• Siguraduhing walang nakaharang sa kalsada para sa pagdaan ng
emergency vehicles, at maghanda ng emergency kit.
• Kapag bumaha, patayin ang main switch.
Pagkatapos ng bagyo
• Kumpunihin ang mga naiwang sira o pinsala sa bahay at bakuran.

• Iwasang magtampisaw sa baha ng mahabang oras upang
makaiwas sa sakit.
• Ipagbigay alam sa kinauukulan ang anumang pinsala sa linya ng
koryente, tubig, at telepono.
DEPED COPY
• Kung nasa evacuation site, maghintay ng hudyat kung kailan ligtas
nang bumalik sa inyong bahay.
file:///C:/Users/Acer/Downloads/Preparing%20for%20Typhoons.pdf
LINDOL
Hindi tulad ng bagyo, ang lindol ay hindi maaaring masabi kung kailan
magaganap. Isaisip na ang tanging magagawang paghahanda sa pagsapit
nito ay ang kaalaman sa kung ano ang dapat gawin kung ito ay nararanasan
na.
Ito ay mapanganib dahil sa dulot na sakuna pagkatapos yumanig ang

lupa.Ito ay maaaring magdulot ng pagbagsak ng mga gusali, pagbiyak ng
lupa, sunog, at tsunami. Ang karampatang paghahanda sa mga nasabing
sakuna ay kinakailangang paghandaan upang maiwasan ang pagkawala ng
buhay.
202
Central Office.
Bago ang lindol
• Alamin kung may emergency plan ang opisina, paaralan o ang iyong
pinagtatrabahuhan.
• Maghanda ng emergency supplies tulad ng sa paghahanda sa bagyo.
• Alamin kung nasaan ang electric fuse box sa bahay. Kinakailangan`
itong maisara sa pagsapit ng lindol upang maiwasan ang sunog.
• Suriin ang mabibigat na bagay kung ligtas sa pagkakakabit at pagka-
kalagay sa tamang lugar. Iwasang maglagay ng mga bagay na maar-
ing mahulog at magdulot ng malaking panganib.
• Magsagawa ng earthquake drill sa paaralan, bahay, at komunidad.
Sa panahon ng lindol
DEPED COPY
• Manatiling kalmado. Maging alerto kung saan man abutan nito.
• Kung nasa loob ng isang gusali, tumayo sa isang pader malapit sa
sentro ng gusali. Maghanap ng matatag na maaaring pagsilungan
habang lumilindol.
• Kung nasa loob ng sasakyan, ihinto ang sasakyan at hintaying
matapos ang pagyanig.
• Kung nasa labas, ilayo ang sarili sa anumang maaaring mahulog o
mabuwal na puno o poste.
Pagkatapos ng lindol
• Suriin ang sarili sa anumang sakit o sugat.
• Suriin ang linya ng tubig, koryente o gasul sa anumang pagtagas.
Kung may pagtagas sa mga ito, lalo na ang gasul, buksan ang bintana
at lumikas sa ligtas na lugar. Ipagbigay-alam sa kinauukulan ang
pangyayari.
• Makinig sa balita sa radyo o tv.
• Umiwas sa mga gusaling nasalanta ng lindol.
file:///C:/Users/Acer/Downloads/Earthquake-Final%20(1).pdf
203
Central Office.
PAGPUTOK NG BULKAN
Maaaring ang pagputok ng bulkan ay magdulot ng sakuna sa buhay ng

tao. Ngunit maaari rin itong magdulot ng maganda sa kalikasan. Nagbabago
ang anyo at topograpiya ng isang lugar sa pagputok ng bulkan.
Bago pumutok ang bulkan
• Tukuyin ang ligtas na lugar para sa paglikas.

• Ihanda ang kinakailangan sa paglikas: damit, pagkain, at mahahalag-
ang kagamitan.
• Mag-imbak ng kinakailangang pagkain, gamot, at tubig sa panahon ng
paglikas.
DEPED COPY
• Siguraduhing ligtas ang mga hayop.
• Alamin ang lugar na maaaring pagdaanan ng lava mula sa bulkan.
Pagkatapos ang pagputok ng bulkan
• Maghintay sa hudyat ng mga kinauukulan sa posibleng pagbalik sa

tirahan.
• Ayusin at kumpunihin ang pinsala sa bahay at linya ng koryente, tubig,
at telepono.
• Pag-aralan kung paano maaaring magamit ang lupa na may halong
mga bato mula sa bulkan.
file:///C:/Users/Acer/Downloads/BEING%20PREPARED%20MODULE%20(1).pdf
204
Central Office.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
1. Magpakita ng halimbawa ng emergency kit sa klase.
• Saan kadalasang makikita ito?
• Ano ang tawag dito?
• Ano kaya ang gamit nito?
3. Hatiin ang klase ayon sa kasunduan sa unang pagkikita.
DEPED COPY
4. Ipaguhit ang mga bagay na makikita sa loob ng emergency kit na
nakikita sa “Bag Ko ‘To”.
5. Ipasagot sa klase ang gawaing “Ako’y Laging Handa” sa LM.
6. Pangkatin ang klase sa tatlo, Pangkat A , Pangkat B, at Pangkat C

at ipasagot ang “Mayroon Akong Ganito”. Ipabahagi nila sa klase
ang nagawa.
Iguguhit ng pangkat A ang mga bagay na maaaring ilagay sa

emergency kit.
Iguguhit ng pangkat B ang mga bagay na hindi dapat ilagay sa

emergency kit.
Iguguhit ng pangkat C ang iba pang mga bagay na hindi nakikita

sa larawan na maaaring ilagay sa emergency kit. Ibahagi ang
nagawa sa klase.
205
Central Office.
7. Itanong ang mga sumusunod:
a. Ano-ano ang mga bagay na makikita sa inyong emergency

kit?
b. Bakit kinakailangang ihanda ang mga bagay na ito?
c. Ano-ano pang pamamaraan ang dapat isaalang-alang sa
pag-iwas sa kapahamakang dulot ng iba’t ibang uri ng ka-
lamidad, sakuna, at kagipitan?
d. Ipaliwanag ang emergency kit.
8. Ipagawa sa klase ang gawain sa “Tara Tulong-tulong Tayo”.
DEPED COPY

Tingnan ang larawan at isulat ang sago sa loob ng bilog.
Anong nakikita sa larawan?
Paano ito nakatutulong sa kalamidad?
Isulat sa pisara ang salitang ERT.
Itanong sa klase:
a. Ano ang ibig sabihin ng emergency response team?
b. Bakit mahalaga ang pagkakaroon ng emergency
response team sa isang komunidad?
c. Ano-ano kaya ang tungkulin ng mga miyembro ng
emergency response team?
d. Maaari bang maging bahagi ng isang emergency
response team ang kahit na sinong tao? Bakit? Bakit
hindi?
206
Central Office.
B. Pag-aralan Natin
Bigyan ng oras ang mga mag-aaral na basahin ang nilalaman ng

LM tungkol sa paghahanda sa oras ng kalamidad, sakuna, at ka-
gipitan.
C. Pagsikapan Natin
1. Ipasagot sa bawat mag-aaral ang “Gawin Natin Ang Tama” sa

LM.
2. Ipasagot ang gawain sa “Ikaw, Sila,Tayo: Anong Dapat Gawin”.
D. Pagyamanin Natin
DEPED COPY

1. Ipasagot ang gawain “Tama at Dapat Ba”?
2. Bumuo ang bawat pangkat ng ERT. Pumili ng isang sakuna o
kalamidad. Ipakita kung paano tumugon ang kanilang ERT.
Bigyan ang bawat grupo ng oras upang gawin ang Gawain B.
E. Pagnilayan Natin
Ipagawa ang “Tandaan Upang Maging Ligtas”.

Ipasulat sa loob ng kahon ang sagot.
F. Takdang-aralin
Pagsaliksikin sa barangay o paaralan o makipanayam ng kinauukulan

tungkol sa earthquake drill, flood drill, evacuation protocol, at
emergency protocol ng kanilang komunidad o lugar.
207
Central Office.
Aralin 3: Mas Ligtas Kung Laging Handa!
Bilang ng Araw: 1
Batayang Kasanayan
a. Naiiuugnay ang paghahanda at angkop na tugon sa oras ng kagipitan

sa pagsagip at pagpapanatili ng buhay; at
b. Naisasabuhay ang tamang kamalayang nauukol sa kahalagahan ng

paghahanda at pag-iingat sa pagsagip ng buhay.
DEPED COPY
Ang Paghahanda ang sagot sa pag-iwas sa anumang sakuna dulot
ng kalamidad. Kung ito ay maisasakatuparan nang epektibo, masasagip ang
pagkapinsala, at pagkawala ng buhay.
Kinakailangang tumimo sa isipan ng mga bata ang tamang kamalayan

sa pagiging handa.
Mas makabubuting turuan sila ng tamang pag-iisip at kasanayan sa

pagharap sa anumang sakuna.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
Ipasagot sa klase ang “Pag-usapan Natin” sa LM.
208
Central Office.
B. Pag-aralan Natin
1. Tipunin ang mga miyembro ng bawat ERT. Magtalaga ng tagapag-

salita sa bawat pangkat. Bigyan ng panahon na magbahagi ang
bawat pangkat ng kanilang pagninilay ang artikulo sa Pag-aralan
Natin, “Maging Mapanuri, Mapagmatyag”.
2. Ipasagot sa bawat pangkat sa manila paper ang gawain sa

“Mag-ingat Tayo”.
3. Itanong: Paano maiiwasan ang dulot ng ganitong klaseng kalamidad?
C. Pagsikapan Natin
A. Pangkatin ang klase ayon sa napagkasunduan. Ipagawa ang
DEPED COPY
isang poster sa bawat ERT na naghihikayat sa mga tao sa kanil-
ang komunidad na maging handa sa anumang uri ng kalamidad o
sakuna na maaaring maganap sa kanilang pamayanan.
B. Ipagawa ang Gawain A at B sa LM.
D. Pagyamanin Natin
Bumuo ng tatlong pangkat. Ipakita ng bawat pangkat sa pamamag-

itan ng infomercial ang kahalagahan ng maagang paghahanda sa anumang
kalamidad at sakuna.
E. Pagnilayan Natin
Ipasagot sa klase ang gawain sa “Kaya Natin ‘To”.
Kompletuhin ang pangungusap sa loob ng talk balloon upang

makabuo ng saloobin.
209
Central Office.
F. Takdang-aralin
Sasagutin ang mga tanong. (Magpagabay sa magulang)
1. Ano-ano ang mga paghahandang ginagawa ng inyong mag-anak

sa panahon ng kalamidad?
2. Anong paghahanda ang ginagawa ng inyong paaralan sa panahon

ng sakuna?
Aralin 4: Piliin ang Tama, Umiwas sa Masama!
Bilang ng Araw ng Pagtuturo: 2
DEPED COPY
Batayang Kasanayan
a. Nailalahad ang maaaring idulot na kapahamakan na bunga
nmapanganib na gawi at kilos, tulad ng paggamit ng paputok, armas,
at pag-inom ng alak
b. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagpili sa mga alternatibong
pamamaraan sa pagdiriwang ng iba’t ibang okasyon
c. Natatangkilik ang paggamit ng alternatibong pamamaraan sa
pagdiriwang ng iba’t ibang okasyon, tulad ng Bagong Taon, pista, at
iba pang espesyal na okasyon.
Ang sakuna ay hindi lamang maaaring dulot ng kalamidad. Ito rin ay

maaaring idulot ng maling gawi at maling pagpili sa masamang gawain. May
mga pagkakataong ito ay sanhi ng labis na pag-inom ng alak, paggamit ng
paputok o armas, at pakikipag-away sa kapuwa.
210
Central Office.
Pamamaraan
A. Pag-usapan Natin
1. Itanong sa klase: Anong okasyon ang ipinagdiriwang sa larawan?

Paano nila pinagdiriwang ang mga ito?
2. Pangkatin ang klase sa tatlo. Sa bawat pangkat, bigyan ng oras

upang isadula ang mga pagdiriwang na nasa larawan.
Pangkat 1: Bagon Taon

Pangkat 2: Pista
Pangkat 3: Kaarawan
DEPED COPY
Paano nila ipinagdiriwang ang mga okasyon?
Mabuti ba ang paraan ng pagdiriwang na ginawa nila?
B. Pag-aralan Natin
1. Ipasagot sa klase ang nasa larawan sa “Huwag ‘Yan”. Ipagawa

ang Gawain A. Ipasulat ang sagot sa loob ng kahon.
2. Itanong ang mga sumusunod sa klase.
a. Ano ang maaaring epekto ng mga gawing ito?
b. Magdudulot ba ito ng kapahamakan sa buhay ng tao?
c. Paano natin maiiwasan ang anumang sakunang magiging dulot

ng ganitong mga gawain?
d. Ano ang nararapat gawin sa ganitong sitwasyon?
3. Ipasagot sa klase ang Gawain B at C sa LM.
211
Central Office.
C. Pagsikapan Natin
1. Sagutin ang mga tanong sa “Tayo’y Magsaya Huwag Mamroblema”
a. Bakit kailangang iwasan ang pag-inom ng alak?
b. Bakit kailangang iwasan ang paggamit ng paputok o pagpapap-

utok ng armas sa Bagong Taon?
c. Ano ang mas makabubuting gawin sa ganitong okasyon?

d. Paano natin mahihikayat ang ibang tao sa ating komunidad na
maging ligtas sa pamamagitan ng pag-iwas sa ganitong ga-
wain?
e. Ano-ano ang iba pang pangyayari na maaaring magdulot ng
DEPED COPY
panganib sa buhay ng tao?
D. Pagyamanin Natin
Ipasagot sa klase ang Gawain sa A at B sa LM.
E. Pagnilayan Natin
Ipabuo ang pangungusap sa loob ng organizer.
F. Takdang–aralin
Ipaguhit sa 1/8 illustration board ang maaaring gawin upang

makatulong sa pag-iwas ng sakuna sa pagdiriwang ng okasyon.
212
Central Office.
I. Tama o Mali. Isulat sa sagutang papel ang tsek ( / ) kung ang GAWAIN ay
Tama at ekis ( X ) naman kung Mali.
1. Hindi pumasok sa paaralan si Arnel dahil nasa Storm Signal No. 4

ang bagyo.
2. Umakyat sa mataas na lugar ang mag-anak dahil tumataas ang

tubig-baha.
3. Naligo ang mga bata sa malakas na buhos ng ulan.
4. Inilagay ni Pio ang mga balat ng prutas sa basurahang may

nakasulat na nabubulok.
DEPED COPY
5. Sinindihan ng mga bata ang nakitang paputok sa
lansangan.
6. Pinanood ng mga mag-aaral ang video tungkol sa iba’t

ibang sakuna at kalamidad.
7. Nakalagay sa cellphone ni Matet ang mga numero ng

pulisya at bombero.
8. Namili ng malalakas na paputok ang tatay para sa

Bagong Taon.
9. Ipinatong ni Ipe ang kandilang may sindi sa mga papel.
10.Tumulong ang kabataan sa paglinis ng plasa

matapos ang pista.
213
Central Office.
Basahing mabuti ang mga tanong at piliin ang tamang sagot. Isulat ang mal-
aking letra lamang.
11. Niyaya ka ng mga kaibigan mo na maligo sa tabing dagat kahit may

bagyong paparating. Ano ang gagawin mo?
A. Awayin sila.
B. Balewalain sila.
C. Sumama sa kanila pero di masyadong lalayo.
D. Pagsabihan sila na huwag tumuloy dahil mapanganib.
12. Ito ang pagguho ng lupa dahilan sa pagbaha o pagyanig nito.
A. kanal
B. landslide
DEPED COPY
C. sink hole
D. storm surge
13. Ito ang ahensya ng pamahalaan na nagtatakda kung gaano

kalakas ang lindol.
A. DILG
B. MMDA
C. PAGASA
D. PHILVOCS
14. Ayon sa balita, may namumuong bagyo sa Pilipinas, ano ang dapat
gawin?
A. Ipagwalang bahala
B. Yayain si Inay na mag-shopping
C. Antabayanan ang susunod na balita tungkol sa bagyo
D. Pumunta sa tabing dagat at matyagan ang galaw ng
alon
15. Napansin mong may kumikislap sa poste ng kuryente at may
lumalabas na usok. Ano ang pinakamabuting gawin?
A. Panoorin lamang ito
B. Ipaalam sa pari ng simbahan
C. Ipagbigay alam sa tanggapan ng koryente
D. Batuhin ang poste ng koryente o buhusan ng tubig
214
Central Office.
16. Sina Mang Raul ay nakatira malapit sa Bulkang Mayon. Ano ang
dapat nilang gawin ?
A. Mamasyal sa paligid
B. Gumawa ng malaking bahay
C. Makipag-usap sa kapitbahay
D. Tukuyin ang lugar para sa paglikas
17. May sunog malapit sa inyong bahay, ano ang una mong gagawin?
A. Tawagan ang bombero

B. Lumabas at makiusyuso
C. Ilabas lahat ng mga gamit sa bahay
D. Buhusan ng tubig ang mga kasangkapan
DEPED COPY
18. May naaamoy kang tagas ng gasul sa loob ng bahay. Ano ang
HINDI mo dapat gawin?
A. Sindihan ang kalan.

B. Tawagan ang Nanay.
C. Buksan ang bintana ng bahay.
D. Takpan ng basahan ang gasul.
19. Alin ang DI-NARARAPAT gamitin sa paggawa ng ingay sa bagong
taon?
A. kawayang kanyon
B. malaking torotot
C. maliit na baril
D. sirang batya
20. Alin-alin ang laman ng iyong “Emergency Kit”?

A. bola, pulbo, sapatos
B. calculator, notebook, ballpen
C. flashlight, gamot, biscuit, tubig
D. loom bands, slum book, rubber bonds
215
Central Office.
21. May nag-aaway na mga lasing na may mga patalim. Ano ang una
mong gagawin?
A. awatin sila
B. kunan ng litrato
C. lumayo sa kanila
D. tawagin ang kapitbahay
22. Aksidenteng naputukan ang kamay ng inyong kalaro. Ano ang dapat
mong gawin?
A. Tumakbo at magtago
B. Tumawag ng kapitbahay
C. Balutin ng t-shirt ang sugat.
D. Buhusan ng tubig ang sugat.
DEPED COPY
23.Napansin mong lasing ang nagmamaneho ng dyip na inyong sina-
sakyan. Ano ang una mong gagawin?
A. Agawin ang manibela

B. Bababa ng sasakyan
C. Awayin ang nagmamaneho
D. Sigawan lahat ng pasahero
24. Bumubuga ng usok ang bulkan sa karatig-probinsiya. Maaari itong

maging sanhi ng
A. biglaang pag-ulan.
B. malakas na hangn.
C. pagtaas ng tubig.
D. pagyanig ng lupa.
25. Ano ang tawag sa walang habas na pagputol ng mga puno sa

kagubatan na isang pangunahing sanhi ng pagbaha at landslide?
A. bush fire
B. forest fire
C. illegal logging
D. kaingin
216
Central Office.
Susi sa Pagwawasto:
I Tama o Mali
1.
2.
3. X
4.
5. X
6.
7.
8. X
9. X
10.
DEPED COPY
11. D 18. A 25. C
12. B 19. C
13. D 20. C
14. C 21. C
15. C 22. D
16. D 23. B
17. A 24. D
217
Central Office.

Grade 4 Pe Health TG Deped Copy Completed PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Grade 4 Pe Health TG Deped Copy Completed PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Edukasyong

ARALIN 1 Ang Physical Activity Pyramid Guide para

Laang oras ng pagtuturo: apatnapung (40) minuto

Ipasagot ang gawaing pampasigla na nasa LM. Banggitin na lapis

Itanong ang sumusunod:

1. Ipakita sa mga mag-aaral ang Physical Activity Pyramid Guide para sa

Pangkatin ang klase sa apat (pagbibilang ng 1-4).

Ilalarawan sa pamamagintan ng isang eksena o presentasyon ng bawat

Unang Grupo: araw-araw na ginagawa

Itanong ang mga sumusunod:

- Sang-ayon ka ba sa mga gawaing ipinakita ng ibang grupo?

- Kung ikaw ay kabilang sa ibang grupo, ano-ano ang mga gawaing

Ipagawa ang gawain sa LM. Huwag mag-alinlangan baguhin ang iyong

IV. Takdang Aralin

Ipagawa ang gawain sa LM.

Ang mga Sangkap ng Physical Fitness

Laang oras ng pagtuturo: apatnapung (40) minuto

- Manwal ng Kawanihan ng Eduk.sa PK,1997., pp.283-284

Kagamitan: iba’t ibang larawan ng mga indibidwal, Physical Activity Pyramid

Ano-anong mga katangian ang kailangang taglayin ng mga indibidwal na

Ipaliwanag na ang iba’t ibang propesyon ay nangangailangan ng iba’t

Itanong sa mga mag-aaral kung ano-ano ang kanilang natutuhan sa

Ipagawa ang gawaing pampasigla.

Pangkatin ang klase sa anim (pagbibilang ng 1-6).

Bawat grupo ay magsisimula sa estasyon na itinalaga para sa kanila.

Ipagawa ang gawain sa LM.

Ipagawa ang gawain sa LM.

Ang Pagsubok sa mga Sangkap ng Physical

Laang oras ng pagtuturo: apatnapung (40) minuto

Ipagawa ang nasa LM. Tiyaking nararamdaman ng mga mag-aaaral ang

Ibigay ang Physical Fitness Passport Card at ipaliwanag ang kahalagahan

1. Ipaliwanag ang mga pagsubok ng physical fitness, ang halaga nito

Iayos ang mga estasyon ng pagsubok ayon sa pagkakasunod-sunod nito

Siguraduhing nakasulat sa bawat estasyon ang mga pamamaraan sa

Sa unang araw ng pagsubok, ipaliwanag ang dahilan kung bakit dapat

Ipaliwanag nang mabuti ang Talaan ng Iskor sa Pagsubok ng Physical

Ipagpares ang mga mag-aaral at sabihing magsalitan sa paggawa at pagtala

Umikot sa lahat ng istasyon at gabayan ang mga mag-aaral sa paggawa ng

Ipaliwanag ang kahulugan at kahalagahan ng body composition. Ipaliwanag

ARALIN 4 Ang Pagsubok sa mga Sangkap ng Physical

Laang oras ng pagtuturo: apatnapung (40) minuto

1. Nasusunod ang kahalagan sa kalusugan ng mga pagsubok sa sangkap ng

Paksa: Ang Pagsubok sa mga Sangkap ng Physical Fitness (Pre-test)

- “Tayo Nang Magpalakas” “Batayang Aklat ng Edukasyong Pagpapalakas

Kagamitan: Physical Fitness Passport Card, tungtungan/hagdan, pito, timer/

Ipagawa ang nasa LM. Tiyaking nararamdaman ng mga mag-aaral ang

1. Ipaliwanag ang mga pagsubok ng physical fitness, ang halaga nito

2. Ipaliwanag kung paano nakatutulong sa pagpapaunlad o paglilinang

Iayos ang mga estasyon ng pagsubok ayon sa pagkakasunod-sunod

 Ipaliwanag kung bakit maaaring mag-iba-iba ng pagkakasunod-sunod

 Ipaliwanag din nang mabuti ang Talaan ng Iskor sa Pagsubok ng Physical

Ipagpares ang mga mag-aaral at sabihing magsalitan sa paggawa at

Ipaliwanag din ang kahulugan at kahalagahan ng body composition.

Ipagawa ang gawain sa LM.

Ipagawa ang gawain sa LM.

ARALIN 5 Paglinang ng Cardiovascular

Laang oras ng pagtuturo: apatnapung (40) minuto

2. Ipaliwanag ang gamit ng mga gawain sa buong antas para mapaunlad

Ipagawa ang pampasiglang gawain na nasa LM. Ipaliwanag na hindi

Ipaliwanag ang mga alituntunin at mga kagamitang kailangan sa tumbang

Ipaliwanag ang maitutulong sa cardiovascular endurance ng paglalaro

Ipagawa ang gawain sa LM. Siguraduhing malinaw sa mga mag-aaral

ARALIN 6 Paglinang ng Power