რომის სამოქალაქო(კერძო) სამართალი(საფუძვლები)

რომაელი იურისტი ულპიანე(აღ,წIIIს)ერტმანეთისგან განასხვავებდა კერძო

სამართალს-ius privatum და საჯარო სამართალს-ius publicum.

ულპიანეს მიხედვით კერძო სამართალი ეხება და არეგულირრბს კერძო

პირთა ინტერესებს,ხოლო საჯარო სამართალი,იმ ნოტრმების
ერთობლიობაა,რომელიც იცავდა და არეგულირებდა სახელმწიფოსა და ჯერძო
პირტა ინტერესებს.

ულპიანეს მითითებით რომის კერძო სამართალი სამი ნაწილისგან შედგება:

1. ბუნებითი სამართალი-ius naturale

2. ხალხთა სამართალი-ius gentium

3. ცივილური სამართალი-ius civile

ბუნებითი სამართალი-ius naturale

ბუნებითი სამართალი,რმელიც ბუნებამ ყველა ცხოველს ასწავლა,ვინაიდან

ეს დამახასიათებელია,როგორც ადამიანისტვის ისე ცხოველისთვის.აქედანვე
მომდინარეობს ქალისაა და მამაკაცის კავშირი რასაც ჩვენ ქორწინებას
ვუწოდებთ.ასევე ბავშვის გაჩენა და აღზრდა.ჩვენ ვხედავთ,რომ ამ სამართლის
ცოდნას ავლენს,როგორც ადამიანი ისე ცხოველებიც.

ხალხთა სამართალი არის ის სამართალი,რომელსაც მხოლოდ ადამიანის

მოდგმა მოიხმარს

ცივილური სამართალი-ius civile

ცივილური სამართალი მოცავს დაწერილ ან დაუწერელ

სამართალს.დაწერილ სამართალს შეადგენს:კანონი,პლებსის
გდაწყვეტილება,მაგისტრატების ედიქტები და სამართალმცოდნეთა პასუხები

დაწერილი სამარტლიდან წარმოიშვა ის სამართალი,რომელიც ჩვეულებით

იქნა დამტკიცებული.დიდი ხნის ჩვეულებები იმ პირთა შეთანხმებებით
მირებული,რომლებიც მათ იყენებენ კანონებს უთანაბრდება
ius honorariun ანუpraetorium-პრეტორთა ედიქტებს სამართალში არც თუ
მცირე მნიშვნელობა აქვთ.მათ ჩვენ საპატიო სამართალსაც ვუწოდებთ ვინაიდან
ამ სამართლის ავტორიტეტი საპატიო თანამდებობის მფლობელებმა ე.ი
მაგისტრებმა შექმნეს