MGA BANSANG SUMAKOP SA PILIPINAS NA NAKAPAGBIAGAY NG

KONTRIBUSYON SA PAGAPAPAUNLAD NG WIKANG FILIPINO

MANANAKOP 1.1 TAON NG 1.2 WIKANG 1.3 BATAS O 1.4 KAUTUSAN

PAGSAKOP POPULAR ORDINANSA
KASTILA 1565-1872 ESPANYOL  TRIBUTO
 PAGTURO NG
 ILLUSTRADO WIKANG
 KALAKALANG ESPANYOL
SA MGA
GALYON
INDIO

 PAGPAPA –
LAGANAP NG
KRISTYANISMO
HAPON 1942-1945 NIHONGGO  ORDINANSA  PHILIPPINE
AT FILIPINO MILITAR BLG. EXECUTIVE
13 ORDER
 SALIGANG  BINAWAL ANG
BATAS NG PAG INGLES
1942  BINAWAL ANG
PAGGAMIT NG
PIRYODIKO NG
AMERIKANO
 AMERIKANO 1898-1946 INGLES BATAS BLG. READING,
74 WRITING &
PHILIPPINE ARTIHMETIC
ORGANIC ACT (3R’S)
OF 1902 PINAGBAWALAN
ANG PAG
WAGAYWAY NG
BANDILA NG
PILIPINAS

Kastila

Ang unang tala na pagbisita na mula sa Kanluran ay ang pagdating ni Ferdinand Magellan sa
pulo ng Homonhon, sa timog-silangan ng Samar noong 16 Marso 1521. Nagtayo ng mga
permanenteng paninirahan sa Cebu kasabay ng ekspedisyon ni Miguel López de Legazpi
Noong 1565, at marami pang mga paninirahan ang itinatag pa-hilaga hanggang sa maabot ng
mga kolonyalista ang Look ng Maynila sa pulo ng Luzon. Nagtatag ng isang lungsod sa Maynila
at dito nagsimula ang panahon ng kolonisasyon ng Espanya na nagtagal ng mahigit tatlong
siglo. Nagsimula ang rebolusyon laban sa Espanya noong Abril ng 1896, na pagkaraan ng
dalawang taon ay humantong sa proklamasyon ng kalayaan at ang pagtatatag ng Unang
Republika ng Pilipinas. Ngunit ang Kasunduan sa Paris, na naganap sa katapusan ng
Digmaang Espanyol-Amerikano, ay naglipat ng pamamahala sa Pilipinas sa Estados Unidos.
Nagsimula ang kolonyal na pamamahala ng Estados Unidos sa Pilipinas noong Disyembre ng
1899.

Limang orden ng Misyonerong Espanyol

1. Agustino

2. Pransiskano

3. Dominiko
4. Heswita

5. Rekoleto

Amerikano

Ang pananakop ng Estados Unidos sa Pilipinas, na nangangahulugang ang Pilipinas ay

itinuring na isang teritoryo ng Estados Unidos ay magmula 1898 hanggang 1946. Bukod sa
ilang mga retensiyonista o mga tao na nais panatilihin ang Pilipinas bilang isang nasasakupan
ng Estados Unidos, ang balak ng mga naging Pangulo ng Estados at ng mga kinatawan
(representatibo) ng Estados Unidos hinggil sa kanilang misyon ng pangongolonya ay ang pag-
iiwi (tutelahe, o pangangasiwa ng kapuluan ng Pilipinas hanggang sa maabot na nito ang ganap
na gulang o tamang panahon ng pagpapalaya), na naaayon sa kung kailan at sa anong mga
katayuan at mga kasunduan.

Ipinagbawal ang paggamit ng Wikang Bernakular at tanging Wikang Ingles

nalang ang ipinagamit naWika ng Panturo nang mapalitan ang director ng
kawanihan ng edukasyon.
Service Manual ng Kawanihan ng Edukasyon – nagsasaad na tanging
Ingles lamang ang dapat gamitin sa pag-aaral, sa bakuran ng paaralan at
sa gusali ng paaralan.
Mga sundalo – ang unang nagturo ng Ingles at sumunod ang grupong
Thomasites.
Bise Gobernador Heneral George Butte – Kalihim ng Pambayang
Pagtuturo sa apat na taong pag-aaral noong 1931.  Sinabi niyang hindi
kailanman magiging wikang pambansa ng mga Pilipino ang Ingles dahil
hindi ito ang wika ng tahanan.
Jorge Bocobo at Maximo Kalaw – sumang-ayon sa sinabi ni Butte.

Hapon.

Ang panahon ng Hapon, 1941-1945, ay mapusok, madugo, malupit at nakakatakot ngunit

napakaikli upang magkaroon ng matagalang bisa o pagbabago sa buhay ng Pilipino. Lumantad
muli sina Emilio Aguinaldo at Artemio Ricarte na hindi pinansin nuong panahon ng Amerkano,
upang tumulong sa pamahalaan ni Laurel. Iniladlad pa nila ang watawat ng Pilipinas na
ipinagbawal ng mga Amerkano. Ngunit hindi rin sila pinansin ng mga Pilipino na, maliban sa
 mga collaborators, ay balisa sa paglaban sa mga Hapon, o paghanap ng makakain, sapagkat
hinahamig ng mga Hapon ang lahat ng palay sa sanpuluan para sa kanilang mga sundalo, sa
tulong ni Manuel Roxas, ang kalihim ng bigasan sa pamahalaan ni Laurel. Ang mga collaborator
lamang na tulad nila ang nagtamasa ng husto nuon. Nagtamasa rin, ngunit bahagya lamang,
ang mga manunulat sa Tagalog na nagsamantala sa pagbawal ng Hapon sa paggamit ng
English. Tinangka nilang palawakin, sa pagtangkilik ng mga Hapon, ang paggamit ng Tagalog
sa mga paaralan at sa mga kasulatan ng bayan. Ngunit naantal ang kanilang gana nang
nagturo ng Niponggo o wikang Hapon sa mga paaralan.

Nagkaroon ng pagsulong ang wikang pambansa

 Ipinagbabawal ang paggamit ng Ingles sa anumang aspekto ng
pamumuhay ng mga Pilipino.
 Ipinagbabawal ang paggamit ng mga aklat at peryodiko mula sa Amerika.
 Ipinagagamit ang mga katutubong wika lalo na ang Tagalog.
 Namayagpag ang Panitikang Tagalog
 Itinuro ang Wikang Nihonggo sa lahat ng paaralan subalit binigyang-diin
ang Wikang Tagalog.
 Naging masiglang talakayan ang tungkol sa Wika.

PAANO MAILARAWAN ANG WIKANG PAMBANSA ALINSUNOD SA

SALIGANG

1935 Konstitusyon Artikulo III.-BILL OF RIGHTS 1931 PAGGAMIT NG VERNACULAR SA

SEKSYON 8: Walang
(1935-1972) ipinagkakaloob na batas na
pinaiiral ang kalayaan sa
pagsasalita, o ng pindutin, o
karapatan ng mamamayan na
mapayapa upang mag-ipon at
magpetisyon sa Pamahalaan
para sa pag-aalis ng mga
karaingan
PAGTUTURO
1935 SALIGANG BATAS. ART. XIV, SEK. 3
1937 BATAS COMMONWEALTH BLG 333
1936 BATAS COMMONWEALTH 184
1937 KAUTUSANG TAGAGANAP BLG. 134
1940 BATAS COMMONWEALTH BLG. 570
1940 KAUTUSANG TAGAPAGANAP BLG
263
1940 BATAS COMMONWEALTH BLG 570
1954 PROKLAMA BLG. 186
1954 LINGGO NG WIKA
1959 PILIPINO ANG WIKANG
PAMBANSA
1959 KAGAWARAN NG EDUKASYON
ANG KAUTUSANG PANGKAGAWARAN
BLG. 7
1967 KAUTUSANG TAGAPAGPAGANAP
BLG. 96
1968 MEMORANDUM SIRKULAR BLG.
172
1968 MEMORANDUM SIRKULAR BLG.

1973 Konstitusyon Artikulo XV Mga Pangkalahatang
Probisyon
(1973-1986) SEKSYON 3: Ang Saligang-
Batas na ito ay dapat na opisyal
na ipinahayag sa Ingles at sa
Pilipino, at isinalin sa bawat
dialect na sinasalita ng higit sa
limampung libong tao, at sa
Espanyol at Arabic. Sa kaso ng
kontrahan, ang teksto ng Ingles
ay mangingibabaw.
Ang Pambansang Asamblea ay
dapat gumawa ng mga hakbang
patungo sa pagpapaunlad at
pormal na pag-aampon ng
pangkaraniwang pambansang
wika na kilala bilang Filipino.
1987 Konstitusyon Artikulo XIV.-Edukasyon, Agham
at Teknolohiya, Sining, Kultura,
(1987-2006) at Palakasan
SEKSYON 6: Ang wikang
pambansa ng Pilipinas ay
Pilipino. Habang lumalaki ito, ito
ay lalong lalago at pinalalaki
batay sa umiiral na Pilipino at
ibang mga wika.
SEKSYON 7: Para sa mga
layunin ng komunikasyon at
pagtuturo, ang mga opisyal na
wika ng Pilipinas ay Pilipino at,
hanggang sa kung ibang
itinatadhana ng batas, Ingles.
Ang mga rehiyonal na wika ay
ang mga opisyal na mga wika ng
auxiliary sa mga rehiyon at dapat
maglingkod bilang pantulong na
media ng pagtuturo sa loob nito.
Ang Espanyol at Arabic ay dapat
199
1968 KAUTUSANG TAGAPAGPAGANAP
BLG, 187
1969 MEMORANDUM BLG. 277
1970 MEMORANDUM SIRKULAR BLG.
384
1971 MEMORANDUM SIRKULAR BLG.
443
1971 KAUTUSANG TAGAPAGPAGANAP
BLG. 304
1971 MEMORANDUM SIRKULAR BLG.
488
1972 KAUTUSANG PANLAHATAN BLG. 17
1973 PILIPINO- MIDYUM SA
PAGTUTURO
1974 EDUKASYON AT KULTURA NG
KAUTUSANG PANGKAGAWANRAN
BLG. 25
1987 PATNUBAY SA ISPELING NG
WIKANG FILIPINO
1987 EDUKASYON KULTURA AT
PALAKASAN ANG KAUTUSANG
BILANG 52
1988 KAUTUSANG
TAGAPAGPAGANAP BLG. 335
1989 KAUTUSANG
PANGKAGAWARAN BLG. 84
1990 DEPARTEMENTO NG
EDUKASYON, KULTURA AT
PALAKASAN ANG KAUTUSANG
PANGKAGAWARAN BLG. 21
1996 MEMORANDUM BLG. 59
1997 PROKLAM BLG.104
2001 REVISYON NG
ORTOGRAFIYANG FILIPINO AT
PATNUBAY SA ISPELING NG
WIKANG FILIPINO
2006
 i-promote sa isang boluntaryo at
opsyonal na batayan.
SEKSYON 8: Ang Saligang
Batas na ito ay ipapapatibay sa
Filipino at Ingles at isasalin sa
mga pangunahing wika, Arabic,
at Espanyol.
SEKSYON 9: Ang Kongreso ay
dapat magtatag ng komisyon ng
pambansang wika na binubuo ng
mga kinatawan ng iba't ibang
mga rehiyon at disiplina na dapat
magsagawa, mag-coordinate, at
mag-promote ng mga
pananaliksik para sa
pagpapaunlad, pagpapalaganap,
at pangangalaga ng Filipino at
ibang mga wika.

1935-1972

Noong 1934, nagpasa ang Kongreso ng Estados Unidos ng Batas Kalayaan ng

Pilipinas, na nagtakda ng mga hanggahan para sa pagbubuo ng saligang batas ng
Pilipinas. Nag-atas ang Batas sa Lehislaturang Filipino upang manawagan ng halalan
ng mga kalahok sa Kumbensiyong Pansaligang Batas upang magbuo ng borador ng
Saligang Batas para sa Pilipinas. Natapos ng 1934 Kumbensiyong Pansaligang Batas
ang gawain nito noong Pebrero 8, 1935. Ipinása ang Saligang Batas sa Pangulo ng
Estados Unidos para sa pagpapatibay nito noong Marso 25, 1935. Sang-ayon ito sa
Batas Kalayaan ng Pilipinas ng 1934. Pinagtibay ng mga mamamayang Filipino ang
1935 Saligang Batas sa pamamagitan ng isang plebisitong pambansa noong Mayo 14,
1935, at naisakatuparan nang buo noong Nobyembre 15, 1935 sa pagpapasinaya sa
Komonwelt ng Pilipinas. Kasama sa mga probisyon nito ang pagpapanatili rito bilang
saligang batas ng Republika ng Pilipinas kahit naipagkaloob na ang kalayaan noong
4Hulyo 4, 1946.

Noong 1940, may binago sa 1935 Saligang Batas ang Asembleang Pambansa ng
Pilipinas. Binago ang lehislatura mula sa asembleang unicameral patungong
kongresong bicameral. Binago rin nito ang haba ng termino ng Pangulon ng Pilipinas
mulang anim na taon na walang reeleksiyon patungong apat na taon nang may
posibilidad na muling maihalal para sa ikalawang termino.
Noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig, pinawalang-bisa ng pamahalaang hawak ng
mga Hapones ang Saligang Batas ng 1935 at itinalaga ang Komiteng Pampaghahanda
sa Kalayaan ng Pilipinas upang gumawa ng kapalit nito. Ginamit ng Ikalawang
Republika, at ni Jose P. Laurel bilang Pangulo, ang Saligang Batas ng 1943.
 Sa pagpapalaya sa Pilipinas noong 1945, muling ibinalik ang 1935 Saligang Batas.
Nanatili itong hindi nababago hanggang noong 1947 kung kailan nanawagan ng
pagbabago rito ang Kongreso ng Pilipinas sa pamamagitan ng Batas Komonwelt Blg.
733. Noong Marso 11, 1947, nagkaloob ang amyendang Parity ng pantay na karapatan
sa mga mamamayan ng Estados Unidos at mamamayang Filipino upang linangin ang
mga likas na yaman ng bansa at upang pangasiwaan ang mga gamit na pampubliko.
Mula noon ay walang nabago sa Saligang Batas hanggang sa ideklara ang batas militar
noong Setyembre 23, 1972.
Bago idineklara ni Pangulong Marcos ang Batas Militar, nasa proseso na ang isang
Kumbensiyong Pansaligang Batas upang may baguhin sa, o palitan ang, 1935 Saligang
Batas.

1973-1986

Ipinahayag ni Marcos na napagtibay na ito at ipinapatupad na nang buo simula Enero 17,
1973. Bagaman “pinagtibay” ang Saligang Batas ng 1973 sa ganitong paraan, nagpatuloy ang
mga di-pagsang-ayon dito. Inilantad ni Punong Hukom Roberto V. Concepcion sa kaniyang
pananaw na salungat sa kaso ng Javellan v. Kalihim na Tagapagpatupad ang fraud na nangyari
sa pagpapatibay ng 1973 Saligang Batas sa asemblea ng mga mamamayan noong Enero 10-
15,1973. Gayumpaman, ang naging pangwakas na pasya sa kasong ito ay na tama at
ipinatutupad na ang pagpapatibay sa Saligang Batas ng 1973

1986-2006

Ang SWP ay pinalitan ng Linangan ng mga Wika ng Pilipinas na pagkaraan ay binuwag

naman nang buuin ang Bagong Konstitusyon ng Pilipinas noong 1987. Petsa Agosto 14, 1991
nang likhain sa bisa ng Batas Republika Blg. 7104 ang Komisyon sa Wikang Filipino. May atas
ang Komisyon na magsagawa, mag-ugnay at magtaguyod ng mga pananaliksik para sa
pagpapaunlad, pagpapalaganap at preserbasyon ng Filipino at ng iba pang mga wika ng
Pilipinas.
MGA PANGULO NG PILIPINAS AT ANG KANILANG SUPORTA SA
PAGPAPAHALAGA AT PAGGAMIT NG FILIPINO

PANGULO 3.1 BATAS 3.2 PROGRAMA

 DAPAT PAYABUNGIN
AT PAGYAMANIN PA
SALIG SA UMIIRAL NA
WIKA SA PILIPINAS AT
SA SA IBA PANG MGA
WIKA ANG “FILIPINO”
 SEKSYON 3
 IPINAHAYAG NG
ARTIKULO XIV
PANGULONG QUEZON
 BATAS KOMONWELT
NA ANG WIKANG
184
MANUEL L. QUEZON PAMBANSA AY
 KAUTUSANG
IBABATAY SA
TAGAGANAP 134
TAGALOG.
 BATAS KOMONWELT
570  PINAGTIBAY NA ANG
WIKANG PAMBANSA
NG PILIPINAS AY
MAGING ISA SA MGA
WIKANG OPISYAL NG
PILIPINAS.

 NILIKHA NG
 PROKLAMASYON INSTITUTE OF
BLG. 35 NATIONAL
LANGUAGE AT
INAPRUBAHAN NG
DATING NATIONAL
ASSEMBLY ANG
ILANG MGA BATAS
SA PAGSUNOD SA
MANDATONG
SERGIO OSMEÑA
CONSTITUTIONAL NA
ANG MGA HAKBANG
AY DADALHIN SA
PAGPAPAUNLAD AT
PAG-AAMPON NG
ISANG KARANIWANG
PAMBANSANG WIKA
BATAY SA ISA SA
MGA UMIIRAL NA
KATUTUBONG WIKA;
  ANG PANAHON MULA
 PROKLAMASYON MARSO 29
BLG. 186 HANGGANG ABRIL 4
NG BAWAT TAON AY
RAMON MAGSASAY
IPINAHAYAG BILANG
LINGGO NG
PAMBANSANG
WIKANG
 NAGPAPAHAYAG NA
 KAUTUSANG ANG PAMBANSANG
TAGAGANAP BLG. 60 AWIT NG PILIPINAS
DIOSDADO MACAPAGAL 1963 AY DAPAT AWITIN
LAMANG SA TITIK
NITONG PILIPINO

FERDINAND E.  NILAGDAAN NG
MARCOS  KAUTUSANG PANGULONG FERDINAND
TAGAGANAP BLG. MARCOS AT
96 NAGTATADHANA NA ANG
1967 LAHAT NG EDIPISYO
 KAUTUSANG GUSALI AT TANGGAPAN
TAGAGANAP NG PAMAHALAAN AY
BLG.187 PANGALANAN SA
1969 FILIPINO.
 KAUTUSANG  NILAGDAAN NG PANGULONG
TAGAGANAP MARCOS AT NAG-UUTOS SA
BLG.304 LAHAT NGKAGAWARAN,
1971 KAWANIHAN,TANGGAPAN AT
IBA PANG SANGAY
 ATAS NG PANGULO NGPAMAHALAN NA GAMITIN
BLG. 73 1972 ANG WIKANG FILLIPINO
HANGA'T MAARISA LINGGO
NG WIKANG PAMBANSA AT
PAGKARAAN MAN NITO SA
LAHAT NG OPISYAL NA
KOMUNIKASYON AT
TRANSAKSYON.
 NILAGDAAN NG PANGULONG
MARCOS NA NAGPAPANAULI
SA DATINGKAYARIAN NG
SURIAN NGWIKANG
PAMBANSA AT NILILIWANAG
ANG MGAKAPANGYARIHAN
AT TUNGKULIN NITO.
 NILAGDAAN NG PANGULONG
MARCOS AT NAG-AATAS SA
SURIAN NG WIKANG
PAMBANSA NA ISALIN ANG
 SALIGANG BATAS SA MGA
WIKANGSINASALITA NG
MAYLIMAPUNG LIBONG
(50,000) MAMAMAYAN
ALINSUNOD SA PROBIDYON
NG SALIGANG BATAS
ARTIKULO XV PANGKAT 3.

 IHINIWALAY NA NATIN ANG

 LINGGO NG WIKA DATING HINDI
 KAUTUSANG PAGKAKAUNAWAAN
TAGAGANAP TUNGKOL SA KUNG ANO
BLG.335 ANG NARARAPAT NA
SALITANG
PANGKALAHATAN, AT
PAPUNTA NA TAYO SA
TUNAY NA PAGBUO AT
PAGLILINANG NG TUNAY NA
WIKANG “FILIPINO” KUNG
SAAN PAGSASAMA-
CORAZON AQUINO SAMAHIN ANG LAHAT NG
ATING MGA WIKA. MARAHIL
AY SA PAMAMAGITAN NITO
MAARING MATUPAD NA RIN
ANG LUBOS NA TAGUMPAY
NG MGA GAWAING UKOL SA
PAGSULONG NA PANG-
EKONOMIYA, PANLIPUNAN,
PANG-EDUKASYON AT
PANGKULTURA.
 NAGTADHANA. NG
PAGLIKJA NG KOMISYONG
PANGWIKA
 NAGPAPAHAYAG NG
 PROKLAMASYON TAUNANG PAGDIRIWANG
FIDEL V. RAMOS BLG. 1041 1997 TUWING AGOSTO 1-31
BILANG BUWAN NG WIKANG
PAMBANSA

PAANO NAGKAROON NG PAGDIRIWANG NG LINGGO NG WIKA

 4.1 PAMAMAHALA 4.2 PETSA NG 4.3 BATAS NG
PANGULO
NG PANGULO PAGDIRIWANG PAGDIRIWANG

 Nilagdaan ng
Pangulo ang
pagpapahayag
ng Linggo ng
Wika

 Araw ni
RAMON Balagtas tuwing PROKLAMASYON
MARSO 26, 1954
MAGSAYSAY Abril 2 na kanya BLG.12
ring kaarawan
ayon sa
mungkahi ng
Surian ng
Wikang
Pambansa

 Iniutos ng
pangulo na ilipat
ang selebrasyon
ng Linggo ng
Wika papuntang
Agosto 13 – 19.
RAMON Bilang SETYEMBRE 23, PROKLAMASYON
MAGSAYSAY paggunita 1955 BLG.186
umano ito sa
kaarawan ni
Manuel L.
Quezon na
tinaguriang
“Ama ng Wikang
Pambansa
  Humiling sa
lahat ng
tanggapan ng
pamahalaan na
KALIHIM magdaos ng
palatuntunan sa MEMORANDUM
TAGAPAGPAGANAP:
paggunita ng MARSO 4, 1971 SIRKULAR
ALEJANDRO
ika – 183 BLG. 433
MELCHOR
anibersaryo ng
kapanganakan
ni Francisco
Balagtas
Baltazar.

 Inilabas ng
pangulo ito
upang PROKLAMASYON
CORAZON AQUINO pagtibayin ang AGOSTO 12, 1986
BLG. 19
pagdideklara ng
pagdiriwang ng
Linggo ng Wika

 Ipinagtibay ng
pangulo ang
tinaguriang
Buwan ng
Wika ang
buong buwan PROKLAMASYON
FIDEL V. RAMOS ng Agosto HULYO 15, 1997
BLG. 1041
bilang
pagpapalawig
pa ng
selebraasyong
Linggo ng
Wika