2
Khái niệm kế toán ngân hàng
Chương 1
TỔNG QUAN VỀ
KẾ TOÁN NGÂN HÀNG
LOGO
1
3 4
Đối tượng của KTNH
 Vốn (Tài sản và Nguồn vốn)
 Sự vận động của vốn
 Kết quả của sự vận động đó
Đặc điểm:
 Chủ yếu tồn tại dưới hình thái giá trị
 Có mối quan hệ chặt chẽ, thường xuyên với đối
tượng kế toán các doanh nghiệp, TCKT, cá nhân…
 Quy mô, phạm vi rất lớn, có sự luân chuyển phức
tạp và có sự tuần hoàn thường xuyên liên tục
5 6
Khoản 4 Điều 9 Luật kế toán
Đối tượng kế toán thuộc hoạt động ngân
hàng, tín dụng, bảo hiểm, chứng khoán,
đầu tư tài chính, ngoài quy định tại khoản
3 Điều này còn có:
a. Các khoản đầu tư tài chính, tín dụng;
b. Các khoản thanh toán trong và ngoài đơn
vị kế toán;
c. Các khoản cam kết, bảo lãnh, các giấy tờ
có giá.
Luật kế toán
Kế toán là việc thu nhập, xử lý, kiểm tra,
phân tích và cung cấp thông tin kinh tế,
tài chính dưới hình thức giá trị, hiện vật và
thời gian lao động.
Kế toán ngân hàng:
Hoạt động kế toán trong một ngân hàng
Khoản 3 Điều 9 Luật kế toán
Đối tượng kế toán thuộc hoạt động kinh
doanh gồm:
a. Tài sản cố định, tài sản lưu động;
b. Nợ phải trả và vốn chủ sở hữu;
c. Các khoản doanh thu, chi phí kinh doanh,
chi phí khác và thu nhập;
d. Thuế và các khoản nộp ngân sách nhà
nước;
đ. Kết quả và phân chia kết quả hoạt động
kinh doanh;
e. Các tài sản khác có liên quan đến đơn vị
kế toán.
Đặc điểm của KTNH
KTNH có tính giao dịch và xử lý NVNH
Phản ánh chi tiết tình hình tạo lập và sử
dụng vốn
Có tính cập nhật và chính xác cao độ
KTNH có số lượng chứng từ lớn và phức
tạp
KTNH có tính tập trung và thống nhất cao
Sử dụng tiền tệ làm đơn vị đo lường chủ
yếu
1
 7 8
Nhiệm vụ của KTNH
Ghi chép, phản ánh nghiệp vụ kinh tế tài
chính phát sinh theo đúng pháp luật, chuẩn
mực kế toán
Kiểm tra, giám sát chặt chẽ các khoản thu,
chi tài chính
Phân tích thông tin, số liệu kế toán, tham
mưu đề xuất các giải pháp phục vụ yêu cầu
quản trị kinh doanh ngân hàng
Cung cấp thông tin cho các cơ quan quản lý
Tổ chức tốt việc giao dịch với khách hàng,
góp phần thực hiện tốt chiến lược khách
hàng
9 10
Nguyên tắc cơ sở dồn tích
Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính liên quan
đến tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở
hữu, doanh thu, chi phí phải được ghi sổ
kế toán vào thời điểm phát sinh chứ không
căn cứ vào thời điểm thực tế thu hoặc
thực tế chi tiền
Áp dụng:
Thực hiện tính lãi dự thu đối với tiền cho
vay và dự trả đối với lãi tiền gửi
11
Nguyên tắc hoạt động liên tục
Báo cáo tài chính phải được lập trên cơ sở
giả định là một ngân hàng đang trong quá
trình hoạt động liên tục và sẽ tiếp tục hoạt
động kinh doanh bình thường trong tương
lai gần
Nguyên tắc KTNH
Nguyên tắc cơ sở dồn tích: thời điểm ghi
nhận
Nguyên tắc thận trọng: dự phòng, thu
nhập, chi phí; phải thu, phải trả
Nguyên tắc hoạt động liên tục
Nguyên tắc giá gốc: giá trị ghi sổ ban đầu
Nguyên tắc phù hợp: thu nhập – chi phí
Nguyên tắc nhất quán: chế độ kế toán
Nguyên tắc trọng yếu: thông tin trọng yếu
Nguyên tắc thận trọng
Phải xem xét, cân nhắc, phán đoán cần thiết
khi thiết lập các ước tính kế toán trong điều
kiện không chắc chắn
Phải lập dự phòng nhưng không lập quá lớn
Không đánh giá cao hơn giá trị tài sản và thu
nhập
Không đánh giá thấp hơn nợ phải trả và chi
phí
Doanh thu được ghi nhận khi chắc chắn thu
được lợi ích kinh tế và chi phí phải được ghi
nhận khi có khả năng phát sinh chi phí
12
Nguyên tắc giá gốc
Mọi tài sản trong các khoản mục của BCTC
phải theo nguyên giá
Giá gốc của tài sản được tính theo số tiền
đã trả, phải trả hoặc tính theo giá trị hợp lý
của tài sản đó vào thời điểm được ghi nhận
Áp dụng:
Giá gốc của tài sản là giá trị tiền tệ mà NH
huy động được, cho vay, đầu tư tại thời
điểm phát sinh nghiệp vụ
2
 13
Nguyên tắc phù hợp
Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải
phù hợp với nhau. Khi ghi nhận một khoản
doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi
phí tương ứng có liên quan đến việc tạo ra
doanh thu đó.
Áp dụng:
Việc ghi nhận thu nhập và chi phí tương
ứng xét theo kỳ kế toán
15
Nguyên tắc trọng yếu
Thông tin được xem là trọng yếu nếu như
việc bỏ qua thông tin hoặc độ chính xác
của thông tin đó có thể làm sai lệch đáng
kể BCTC
17
Yêu cầu của hệ thống TK KTNH
 Phải phù hợp với luật NHNN, luật các TCTD
 Phải phản ánh được một cách rõ ràng, toàn
diện và đầy đủ các loại tài sản, nguồn vốn,
phù hợp với các chỉ tiêu trên BCTC của NH
 Phải sử dụng được lâu dài
 Phải thuận tiện cho việc hạch toán, xử lý và
thu nhập thông tin…
14
Nguyên tắc nhất quán
Kế toán phải áp dụng nhất quán các chính
sách và phương pháp kế toán đã chọn ít
nhất trong một kỳ kế toán năm (niên độ
kế toán)
16
Hệ thống TK Kế toán Ngân hàng
Là danh mục các tài khoản được sử dụng
để phản ánh toàn bộ tài sản, nguồn vốn
và sự vận động của chúng trong quá trình
hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
Trong danh mục này, mỗi tài khoản có tên
gọi, số hiệu riêng phù hợp với nội dung
mà nó phản ánh
Các tài khoản được sắp xếp theo một trật
tự nhất định để đáp ứng yêu cầu hạch
toán, tổng hợp thông tin
18
Hệ thống TK KTNH hiện hành
Quyết định 479/2004/QĐ-NHNN ngày
29/4/2004 của Thống đốc NHNN
Luật Kế Toán, Luật Các tổ chức tín dụng
Quyết định 479/2004/QĐ-NHNN ngày
29/4/2004 của Thống đốc Ngân hàng Nhà
nước
Quyết định số 1146/2004/QĐ-NHNN ngày
10 /9/2004 của Thống đốc Ngân hàng Nhà
nước
Quyết định số 16/2007/QĐ- NHNN ngày
18/4/2007 của Thống đốc Ngân hàng Nhà
nước
3
 19 20

Hệ thống TK KTNH hiện hành Tài khoản KTNH

Thông tư 10/2014/TT-NHNN ngày
20/3/2014 của Thống đốc Ngân hàng Nhà
nước.
Thông tư số 49/2014/TT-NHNN ngày 31
/12/2014 của Thống đốc Ngân hàng Nhà
nước
Thông tư số 22/2017/TT-NHNN ngày 29
/12/2017 của Thống đốc Ngân hàng Nhà
nước
Tài khoản kế toán NH là một hình thức ghi
chép, dùng để phân loại và hệ thống hoá
các nghiệp vụ kinh tế, tài chính theo nội
dung kinh tế phục vụ cho quản lý và kiểm
tra
Mỗi TK KTNH là phương tiện để lưu trữ cho
một loại số liệu kế toán cụ thể, phản ánh
tình hình hoạt động của từng khoản mục
thuộc phương trình kế toán: tài sản, nợ
phải trả, vốn chủ sở hữu và các khoản
mục của thu nhập, chi phí.

21

Phân loại TK KTNH Theo nội dung kinh tế

Theo nội dung kinh tế (đối tượng kế toán) TK Tài sản

Theo mức độ tổng hợp hay chi tiết
Theo quan hệ với báo cáo tài chính (tính
chất hạch toán) Tài sản tăng lên Tài sản giảm xuống

Số dư Nợ:
Tài sản còn lại cuối kỳ

22

Theo nội dung kinh tế Theo nội dung kinh tế

TK Nợ phải trả TK Vốn CSH

Nợ phải trả giảm xuống Nợ phải trả tăng lên Vốn CSH giảm xuống Vốn CSH tăng lên

Số dư Có: Số dư Có:
Nợ phải trả còn lại Vốn CSH còn lại cuối
cuối kỳ kỳ

23 24

4
 Theo nội dung kinh tế Theo nội dung kinh tế

TK Doanh thu TK Chi phí

Doanh thu giảm xuống Doanh thu tăng lên Chi phí tăng lên Chi phí giảm xuống

Cuối kỳ kết Số dư Có: Số dư Nợ: Cuối kỳ kết

chuyển kết quả chuyển kết quả
Doanh thu chưa kết Chi phí chưa kết
kinh doanh kinh doanh
chuyển chuyển

25 26

28

Theo mức độ tổng hợp hay chi tiết

Tài khoản tổng hợp Về hình thức, số tài khoản chi tiết và
 Mã tài khoản trên sổ cái, dùng phản ánh các mã tài khoản trên sổ cái là hoàn toàn
hoạt động nghiệp vụ kinh doanh của ngân độc lập với nhau
hàng trên bảng cân đối
 Dùng chung cho tất cả các loại tiền tệ
Số tài khoản chi tiết không thay đổi
 Bao gồm:
khi thay đổi Kế toán đồ (mã tài khoản
• TK cấp 1
trên sổ cái)
• TK cấp 2
• TK cấp 3
Tài khoản chi tiết
 Chi tiết hoá tài khoản tổng hợp
 Do mỗi NH quy định 27

29

Kết cấu của TK KTNH

Loại 1: Vốn khả dụng và các khoản đầu tư Asset (Tài sản có): gồm các TK loại 1, 2, 3, 5
Loại 2: Hoạt động tín dụng
Liability (Tài sản nợ): gồm các TK loại 4, 5
Loại 3: Tài sản cố định và các tài sản có
khác Capital (Nguồn vốn): gồm các TK loại 6
Loại 4: Các khoản phải trả Profit (Thu nhập): gồm các TK loại 7
Loại 5: Hoạt động thanh toán
Expense (Chi phí): gồm các TK loại 8
Loại 6: Nguồn vốn chủ sở hữu
Loại 7: Thu nhập Footnotes (Ngoại bảng): gồm các TK loại 9
Loại 8: Chi phí
Loại 9: Các tài khoản ngoài bảng

30

5
 31 32

Ví dụ: Bảng cân đối kế toán của NHTM sẽ

biến động như thế nào?Tại sao?
1. KH nhận tiền vay NH thông qua TKTG
300 trđ
2. KH rút tiền mặt từ TKTG 100 trđ
3. NH thanh toán theo UNC của KHA cho
KHB có TK tại cùng NH 400 trđ
4. NH thu nợ lãi cho vay KH bằng tiền mặt
50 trđ
5. KH và NH ký hợp đồng tín dụng, số tiền
theo hợp đồng là 200 trđ
Chứng từ KTNH
Chứng từ KTNH là những giấy tờ hoặc vật
mang tin phản ánh nghiệp vụ kinh tế tài
chính phát sinh, đã hoàn thành, làm căn
cứ ghi sổ kế toán
Chứng từ kế toán NH có ảnh hưởng quyết
định đến tính trung thực, chính xác và phù
hợp của thông tin kế toán, là công cụ
quan trọng trong bảo vệ tài sản khách
hàng và ngân hàng

33 34

Phân loại chứng từ KTNH Lập chứng từ KTNH

Căn cứ vào trình tự lập chứng từ Phải lập ngay khi có nghiệp vụ kinh tế
 Chứng từ gốc phát sinh
 Chứng từ ghi sổ Sử dụng đúng mẫu quy định
Căn cứ vào địa điểm lập chứng từ Chứng từ có nhiều liên phải lập lồng các
liên
 Chứng từ nội bộ
Đảm bảo các nội dung trên chứng từ
 Chứng từ do KH lập
Căn cứ vào nội dung nghiệp vụ kinh tế
 Chứng từ tiền mặt
 Chứng từ chuyển khoản
Căn cứ vào hình thái chứng từ

35 36

Kiểm soát chứng từ Luân chuyển chứng từ KTNH

 Kiểm soát trước: do cán bộ nghiệp vụ thực hiện
 Kiểm soát tính rõ ràng trung thực đầy đủ của các yếu
tố ghi trên chứng từ
 Kiểm soát tính hợp pháp, hợp lệ của nghiệp vụ kinh
tế phát sinh
 Kiểm soát khả năng chi trả…
 Kiểm soát sau: do kiểm soát viên, kế toán
trưởng thực hiện
 Kiểm soát chữ ký của thanh toán viên
 Kiểm soát tính đúng đắn của việc hạch toán
 Kiểm soát việc chấp hành và tuân thủ quy chế nội bộ
Là trật tự các giai đoạn mà chứng từ kế
toán phải trải qua kể từ khi phát sinh đến
khi hoàn thành ghi sổ sách kế toán, được
chuyển đi bảo quản lưu trữ
Ý nghĩa:
 Việc tổ chức hạch toán sẽ an toàn, nhanh
chóng, chính xác, khoa học
 Cung cấp thông tin kịp thời
 Góp phần tăng cường kỷ luật tài chính

6
 37 38

Nguyên tắc luân chuyển chứng từ KTNH SỔ SÁCH KẾ TOÁN NGÂN HÀNG
Đảm bảo nhanh nhất
Thu tiền trước ghi sổ sau CÁC
TÍN NGHIỆP
Ghi sổ trước chi tiền sau DỤNG VỤ
KHÁC...
Ghi Nợ trước, ghi Có sau hoặc ghi Nợ Có TIỀN NGÂN
GỬI
đồng thời. Ghi Có trước thì thì phải đảm SỔ CÁI
QUỸ

bảo chắc chắn có thể ghi Nợ

TÀI TRỢ ĐẦU TƯ
Đảm bảo luân chuyển chỉ trong nội bộ THƯƠN
ngân hàng G MẠI
KDOANH THANH
NGOẠI TOÁN
HỐI

HỒ SƠ KHÁCH HÀNG

39

Tổ chức công việc KTNH

Kế toán giao dịch Kế toán tổng hợp

Công việc Tiếp xúc khách Kiểm soát, đối
hàng, lập chứng chiếu, tổng hợp số
từ, thực hiện hạch liệu giao dịch,
toán, quản lý sổ kế quản lý sổ kế toán
toán chi tiết… tổng hợp…
Kết quả Bảng liệt kê chứng Các báo cáo kế
từ, sổ kế toán chi toán tài chính, báo
tiết, các báo cáo cáo kế toán quản
sao kê tình hình trị theo yêu cầu.
LOGO
hoạt động www.themegallery.com