ΕΥΘ: Τί νεώτερον, ὦ ΕΥΘ:
Σώϰρατες, γέγονεν, ὅτι σὺ τὰς
ἐν Λυϰείῳ ϰαταλιπὼν
διατριβὰς ἐνϑάδε νῦν
διατρίβεις περὶ τὴν τοῦ
βασιλέως στοάν; οὐ γάρ που
ϰαὶ σοί γε δίϰη τις οὖσα
τυγχάνει πρὸς τὸν βασιλέα,
ὥσπερ ἐμοί.
ΣΩ: Οὔτοι δὴ Ἀϑηναῖοί γε, ὦ
Εὐϑύφρων, δίϰην αὐτὴν
ϰαλοῦσιν ἀλλὰ γραφήν.
ΕΥΘ: Τί φῄς; γραφὴν σέ τις, ὡς
ἔοιϰε, γέγραπται: οὐ γὰρ
ἐϰεῖνό γε ϰαταγνώσομαι, ὡς
σὺ ἕτερον.
ΣΩ: Οὐ γὰρ οὖν.
ΕΥΘ: Ἀλλὰ σὲ ἄλλος;
ΣΩ: Πάνυ γε.
ΕΥΘ: Τίς οὗτος;
ΣΩ: Οὐδ’ αὐτὸς πάνυ τι
γιγνώσϰω, ὦ Εὐϑύφρων, τὸν
ἄνδρα, νέος γάρ τίς μοι
φαίνεται ϰαὶ ἀγνώς:
ὀνομάζουσι μέντοι αὐτόν, ὡς
ἐγᾦμαι, Μέλητον. ἔστι δὲ τῶν
δήμων Πιτϑεύς, εἴ τινα νῷ
ἔχεις Πιτϑέα Μέλητον οἷον
τετανότριχα ϰαὶ οὐ πάνυ
εὐγένειον, ἐπίγρυπον δέ.
ΕΥΘ: Οὐϰ ἐννοῶ, ὦ Σώϰρατες:
ἀλλὰ δὴ τίνα γραφήν σε
γέγραπται;
ΣΩ: Ἥντινα; οὐϰ ἀγεννῆ,
ἔμοιγε δοϰεῖ. τὸ γὰρ νέον ὄντα
τοσοῦτον πρᾶγμα ἐγνωϰέναι
οὐ φαῦλόν ἐστιν. ἐϰεῖνος γάρ,
ὥς φησιν, οἶδε τίνα τρόπον οἱ
νέοι διαφϑείρονται ϰαὶ τίνες οἱ
διαφϑείροντες αὐτούς. ϰαὶ
ϰινδυνεύει σοφός τις εἶναι, ϰαὶ
τὴν ἐμὴν ἀμαϑίαν ϰατιδὼν ὡς
διαφϑείροντος τοὺς ἡλιϰιώτας
αὐτοῦ, ἔρχεται ϰατηγορήσων
μου ὥσπερ πρὸς μητέρα πρὸς
τὴν πόλιν.
Βουλοίμην ἄν, ὦ
Σώϰρατες, ἀλλ’ ὀρρωδῶ μὴ
τοὐναντίον γένηται. ἀτε-χνῶς
γάρ μοι δοϰεῖ ἀφ’ ἑστίας
ἄρχεσϑαι ϰαϰουργεῖν τὴν
πόλιν, ἐπιχειρῶν ἀδι-ϰεῖν σέ.
ϰαί μοι λέγε, τί ϰαὶ ποιοῦντά
σέ φησι διαφϑείρειν τοὺς
νέους;
ΕΥΘΥΦΡΩΝ. Τί έχει συμβεί,
Σωκράτη, κι έπαψες να συχνάζεις στο
Λύκειο και είσαι τώρα εδώ στην στοά
του βασιλιά; Δεν φαντάζομαι να
υπάρχει για σένα καμιά δίκη στον
βασιλιά, όπως και με εμένα.
ΣΩΚΡΑΤΗΣ. Οι Αθηναίοι,
Ευθύφρονα, δεν το λένε αυτό δίκη,
αλλά "γραφή" (μήνυση).
ΕΥΘ. Τί λες; Καθώς φαίνεται κάποιος
έχει καταθέσει εναντίον σου μήνυση,
γιατί, βέβαια, δεν μπορώ να διανοηθώ
ότι εσύ έχεις καταγγείλει κάποιον
άλλο. ΣΩ. Ασφαλώς όχι.
ΕΥΘ. Αλλά κάποιος άλλος εσένα;
ΣΩ. Ακριβώς.
ΕΥΘ. Ποιος είναι αυτός;
ΣΩ. Ούτε κι εγώ ο ίδιος, Εύθύφρονα,
δεν τον ξέρω καλά-καλά. Κάποιος νέος
είναι, νομίζω, άγνωστος. Τον λένε,
θαρρώ, Μέλητο. Είναι μάλιστα από
τον Πίθο, αν έχεις υπόψιν σου κανένα
Μέλητο από τον Πίθο, με ίσια πεταχτά
μαλλιά, με αραιό γενάκι και κάπως
γαμψή μύτη...
ΕΥΘ. Δεν μου έρχεται τώρα κανένας
στο μυαλό, Σωκράτη. Αλλά, όμως, τί
είδους μήνυση σου έχει υποβάλει;
ΣΩ. Τί είδους; Καθόλου ασήμαντη,
νομίζω. Δεν είναι δα και μικρό
πράγμα, νέο παιδί αυτός, να κατέχει
τόσο καλά ένα τόσο σπουδαίο θέμα.
Γιατί, καθώς λέει, ξέρει πώς
διαφθείρονται οι νέοι, και ποιοι τους
διαφθείρουν. Φαίνεται λοιπόν ότι είναι
σοφός, και κατάλαβε πώς εγώ με την
αμάθεια μου διαφθείρω τους
συνομηλίκους του και γι' αυτό έρχεται ἱερὰ ἡμῖν ϰαταπεποίϰιλται, ϰαὶ
να με κατηγορήσει στην πόλη, όπως θα δὴ ϰαὶ τοῖς μεγάλοις
πήγαινε στη μητέρα. Παναϑηναίοις ὁ πέπλος μεστὸς
ΕΥΘ. Μακάρι νά 'ταν έτσι, Σωκράτη, τῶν τοιούτων ποιϰιλ-μάτων
αλλά τρέμω μήπως τελικά γίνει το ἀνάγεται εἰς τὴν ἀϰρόπολιν;
αντίθετο. Γιατί ειλικρινά μου φαίνεται ταῦτα ἀληϑῆ φῶμεν εἶναι, ὦ
ότι επιχειρώντας ό Μέλητος αυτή την Εὐϑύφρων;
αδικία εις βάρος σου, αρχίζει να
κακοποιεί την πόλη από το πιο ιερό
σημείο της. Αλλά πες μου, τί ΣΩ. Αλλόκοτα πράγματα,
ισχυρίζεται ότι κάνεις εσύ και ξεχωριστέ φίλε μου, μόνο που
διαφθείρεις τους νέους; τ' ακούς! Γιατί λέει πώς εγώ
κατασκευάζω θεούς, και
επειδή φτιάχνοντας
ΣΩ: Ἄτοπα, ὦ ϑαυμάσιε, ὡς καινούριους θεούς, τους
οὕτω γ’ ἀϰοῦσαι. φησὶ γάρ με παλαιούς πλέον δεν τους
ποιητὴν εἶναι ϑεῶν, ϰαὶ ὡς πιστεύω, γι' αυτό, λέει, μου υπέβαλε
ϰαινοὺς ποιοῦντα ϑεοὺς τοὺς μήνυση.
δ’ ἀρχαίους οὐ νομίζοντα ...............................................................
ἐγράψατο τούτων αὐτῶν ΣΩ. Άρα λοιπόν, Εύθύφρονα, αυτός
ἕνεϰα, ὥς φησιν. είναι τελικά ο λόγος πού δέχτηκα
τούτη την μήνυση, επειδή κάθε φορά
............................................................... πού ακούω να λέει κάποιος τέτοια
πράγματα για τους θεούς, μου είναι
ΣΩ: Ἆρά γε, ὦ Εὐϑύφρων, τοῦτ’ κάπως δύσκολο να τα αποδεχτώ; Κατά
ἔστιν οὗ οὕνεϰα τὴν γραφὴν πως φαίνεται, αυτό θα υποστηρίξουν
φεύγω, ὅτι τὰ τοιαῦτα ἐπειδάν πώς είναι το λάθος μου. Πες μου όμως,
τις περὶ τῶν ϑεῶν λέγῃ, για το όνομα του θεού της φιλίας,
δυσχερῶς πως ἀποδέχομαι; διὸ πιστεύεις στ' αλήθεια πώς αυτά έχουν
δή, ὡς ἔοιϰε, φήσει τίς με γίνει έτσι;
ἐξαμαρτάνειν. ἀλλά μοι εἰπὲ ΕΥΘ. Βεβαίως, και άλλα ακόμη πιο
πρὸς Φιλίου, σὺ ὡς ἀληϑῶς παράδοξα απ' αυτά, πού ό κόσμος,
ἡγῇ ταῦτα οὕτως γεγονέναι; Σωκράτη, δεν τα ξέρει.
ΣΩ. Πιστεύεις λοιπόν κι εσύ πως
ανάμεσα στους θεούς υπάρχει στ'
ΕΥΘ: Καὶ ἔτι γε τούτων αλήθεια πόλεμος, και επίσης έχθρες
ϑαυμασιώτερα, ὦ Σώϰρατες, ἃ φοβερές και διαμάχες, και άλλα τέτοια
οἱ πολλοὶ οὐϰ ἴσασιν. πολλά, σαν κι εκείνα πού λέγονται από
τους ποιητές, και με τα οποία είναι από
τους καλούς μας ζωγράφους όλοι οι
ΣΩ: Καὶ πόλεμον ἆρα ἡγῇ σὺ ναοί μας καταστολισμένοι, και βέβαια
εἶναι τῷ ὄντι ἐν τοῖς ϑεοῖς και στα μεγάλα Παναθήναια ο πέπλος
πρὸς ἀλλήλους, ϰαὶ ἔχϑρας γε γεμάτος από κεντίδια με αυτές τις
δεινὰς ϰαὶ μάχας ϰαὶ ἄλλα παραστάσεις ανεβαίνει στην
τοιαῦτα πολλά, οἷα λέγεταί τε Ακρόπολη; Θα παραδεχτούμε δηλαδή,
ὑπὸ τῶν ποιητῶν, ϰαὶ ὑπὸ τῶν Εύθύφρονα, πως όλα αυτά είναι
ἀγαϑῶν γραφέων τά τε ἄλλα αληθινά;

Εδώ και πολύν καιρό, έχοντας αποφασίσει ότι δεν πρέπει να απορρίπτεται η ελευθερία της
θρησκείας, και πως πρέπει να δίνεται η δυνατότητα στη βούληση του καθενός να υπηρετεί τα
θεία πράγματα σύμφωνα με την επιθυμία του, παραγγείλαμε στους χριστιανούς να
διατηρούνε την πίστη της θρησκείας τους… Όταν εγώ, ο Αύγουστος Κωνσταντίνος, κι εγώ, ο
Αύγουστος Λικίνιος, ήρθαμε με καλούς οιωνούς στα Μεδιόλανα, και συζητήσαμε όλα όσα
αφορούν την ωφέλεια του δημοσίου, ανάμεσα στα άλλα μέτρα που κρίναμε ότι θα είναι
επωφελή σ' όλους, αποφασίσαμε κατά πρώτο και κύριο λόγο να διατάξουμε να εξασφαλιστεί
η τιμή και ο σεβασμός προς το θείο, δηλαδή να δώσουμε και στους χριστιανούς και σ' όλους
την ελευθερία να ακολουθήσουν όποια θρησκεία θέλουν, έτσι ώστε, όποια κι αν είναι η
θεότητα και η ουράνια δύναμη, να μπορέσει να είναι ευμενής και σε μας τους ίδιους και
στους υπηκόους μας… Τώρα ελεύθερα και απλά μπορεί καθένας από εκείνους που
πρεσβεύουν τη θρησκεία των χριστιανών να τη διατηρεί χωρίς καμιά ενόχληση… Έχουμε
δώσει στους χριστιανούς ελεύθερη και απεριόριστη εξουσία να επιμελούνται τη θρησκεία
τους… Έχει δοθεί η εξουσία αυτή και σε όσους άλλους θέλουν να ακολουθούν τη λατρεία
και θρησκεία της αρεσκείας τους, κατά τρόπον ώστε να μπορεί καθένας να προτιμά και να
υπηρετεί οποιανδήποτε θρησκεία θέλει. Αυτό γίνεται, για να μη φαίνεται ότι κάποια λατρεία
ή θρησκεία μειώνεται στο ελάχιστο από εμάς… Με αυτό το λογισμό… είθε να διαμένει
σταθερή καθ' όλο το χρόνο η θεία πρόνοια για εμάς, της οποίας εμπειρία είχαμε σε πολλές
περιστάσεις.