Dr.

José Protacio Rizal Mercado y

Alonzo Realonda
¤Manggagamot, siyentipiko, makata,
nobelista, pintor, eskultor, dalubwika,
pilosopo, mananaliksik at mananalaysay
at ang panghuli'y isang henyo
¤3 taong gulang:
natutuhan ang
¤5 taong gulang:
marunong
alpabeto. magsalita ng
Kastila.
¤22wika ang nasasalita.
¤ Sagisag panulat: Laong Laan
Dimasalang.
¤ Itinatag ang La Liga Filipina
¤ Binaril sa Bagumbayan noong
Disyembre 30, 1896
¤Kahuli-hulihang tulang sinulat niya.
Pinipintuho kong Bayan ay paalam,
Lupang iniirog ng sikat ng araw,
Mutyang mahalaga sa dagat Silangan,
Kaluwalhatiang sa ami’y pumanaw.

Masayang sa iyo’y aking idudulot

Ang lanta kong buhay na lubhang malungkot;
Maging maringal man at labis ang alindog
Sa kagalingan mo ay akin ding handog.
Sa pakikidigma at pamimiyapis
Ang alay ng iba’y ang buhay na kipkip,
Walang agam-agam, maluwag sa dibdib,
Matamis sa puso at di ikahahapis.

Saan man mautas ay di kailangan,

Cipres o laurel, lirio ma’y patungan
Pakikipaghamok, at ang bibitayan,
Yaon ay gayon din kung hiling ng Bayan.
(Huwag Mo Akong Salangin)
¤Tinalakay ang mga kabulukan sa
lipunan.
¤Ang orihinal na manuskrito ay ibinigay
kay Maximo Viola na tumulong sa
pagtutustos ng pagpapalimbag.
(Ang Pagiging Suwail)
¤Karugtong ng Noli Me Tangere
¤Handog niya sa tatlong paring martir:
Padre Gomez, Burgos at Zamora
¤Ang orihinal na manuskrito ay ibinigay kay
Valentin Ventura na tumulong sa pagtutustos
ng pagpapalimbag.
¤Talumpating handog kina Juan Luna
(Spolarium) at Felix Resurreccion Hidalgo
(Mga Dalagang Kristiyana Itinambad sa
Nagkakagulong Mga Tao), dalawang
nanalong pintor sa Madrid.
¤Buhat sa isang kabanata ng Noli
Me Tangere
¤Nagsisiwalat ng pagmamahal sa
sariling bayan, at pangungulila ng
isang taong malayo sa sariling Bayan
¤Sinulat nang walong taon gulang.
¤lpinakilala ang pagpapahalaga sa
sariling wika.
Kapagka ang baya'y sadyang umiibig
sa kanyang salitang kaloob ng langit,
sanlang kalayaan nasa ring masapit
katulad ng ibong nasa himpapawid.

Pagkat ang salita'y isang kahatulan

sa bayan, sa nayo't mga kaharian,
at ang isang tao'y katulad, kabagay
ng alin mang likha noong kalayaan.
Ang hindi magmahal sa kanyang salita
mahigit sa hayop at malansang isda,
kaya ang marapat pagyamaning kusa
na tulad sa isang tunay na nagpala.

Ang wikang tagalog tulad din sa latin,

sa ingles, kastila at salitang anghel
sapagka't ang Poong maalam tumingin
ang siyang naggawad, nagbigay sa atin.
Ang salita nati'y huwad din sa iba
na may alfabeto at sariling letra,
na kaya nawala'y dinatnan ng sigwa
ang lunday sa lawa noong dakong una.
¤Sanaysay na nalathala sa La
Solidaridad
¤ Ipinagtanggol ang mga Pilipino sa
paninirang-puri ng mga Kastila na sila
ay mga tamad
 -
¤Liham ito sa mga kababaihang
taga-Malolos na bumabati sa kanila
dahil sa paninindigan nilang matuto
¤Sanaysay na panghuhula sa maaaring
maganap sa Pilipinas sa loob ng 100 taon.
¤”Kailangang magmula sa itaas ang
pagbabago upang maging kasiya-siya at
mapayapa ngunit magiging marahas at
madugo kung ito’y magmumula sa masa.”
¤Sinulat noong 1879
¤Nagtamo ng unang gantimpala sa
isang timpalak panitikan.
¤Dulang patalinghaga na sinulat nang
1880
¤Patalinghagang pagpapahayag ng
paghanga kay Cervantes.
¤Tulang nagpapahayag na ang
bayang inapi ay ililigtas sa darating
na panahon dumanak man ang dugo
!