Reviewer – AP

Mga Kontinente:
- Asya
- Aprika
- Hilagang Amerika
- TImog Amerika
- Antartiko
- Europa
- Australia
- Oceania

Asya – ito ay galling sa salitang griyego na “ASU” na ang ibig sabihin ay lugar na sinisikatan ng araw, bukang liwayway, o silangan.
- Pinakamalaking kontinente sa mundo na may sukat na 44,391,162 sq. km.
- Bumubuo ito sa halos sangkatlo ng kabuuang kalupaan nito.
- Natatangi dahil sa lawak ng sakop nito

Heograpiya – hango sa mga salitang Griyego na “geo” – daigdig at “graphien” – pagsulat o paglalarawan

Ang Asya ay nahahati sa 5 rehiyon: Silangang Asya, Timog-Silangang Asya, Timog Asya, Kanlurang Asya, at Hilagang/Gitnang Asya.

 Ang pagkakabahagi ng Asya ay ayon sa pisikal, political, kultural, at histrikal na pagkakaiba sa isa’t – isa

Hilagang/Gitnang Asya
Khazakstan – lupaing may mayamang industriya ng langis
Kyrgystan – bulubunduking bansang hilagang Asya
Turkmenistan – Lupain ng mga magsasakang Turko
Uzbekistan – Sentro ng ancient Silk Roads

Kanlurang Asya
Qatar – may pinakamalaking reserba ng gas sa mundo
Bahrain – pulo sa Golpo ng Persia
Saudi Arabia – may pinakamalaking deposito ng langis sa saigdig at pinakamalaking prodyuser ng petrolyo.
- Matatagpuan ang Rubal Khali o empty quarter, ang kilalang isa sa pinakamainit at pinakatuyong disyerto sa daigdig
Cyprus – Pulo sa dagat Mediterranean
Syria – Lupang Saladin
Iran – Lupain ng Imperyong Persyano
Turkey – Republikang nasa dalawang kontinente
Iraq – kinikilalang nag-aangkin ng pinakamatandang sibilisasyon ng daigdig
United Arab Emirates – pinakamalaking Sheikdom
Israel – Pinagsilangan ng Judanismo at Kristiyanismo
Yemen – Lupain ni Sheba
Jordan – Kahariang Arabo sa disyerto
Georgia – pinakamayamang Republika ng dating USSR
Kuwait – Lupain ng pinakamayamang tao
Lebanon – nahahati ng digmaang sibil
Armenia – makasaysayang lugar ng Turkish assault
Oman – Maliit na kaharian ng makapangyarihang monarko
Azerbaijan – lupaing pangarap ng matatapang na mandirigma
Afghanistan – daanan ng mga sinaunang mananakop

Silangang Asya
Mongolia – lupain ni Gengis Khan
China – pulang dragon ng Asya
- Matatagpuan ang Great Wall
Japan – lupain ng Sumisikat na Araw
- Matatagpuan ang Mt. Fuji
North Korea – tinatawag na lupain ng Umagang Banayad
- Komunistang bansa
South Korea - tinatawag na lupain ng Umagang Banayad o Choson
- demokratikong bansa

Timog Asya
India – pinagsilangan ng Buddhismo at Hinduismo
Pakistan – Lupain ng isinilang mula sa India
Bangladesh – bansang Bengali
Bhutan – Lupain ng Thunder dragons
Nepal – Lupain ng kahanga-hangang Himalayan range
Maldives – pinakamaliit na bansa
Sri Lanka – munting isla ng dalamhati
- Land of jewels

Timog Silangang Asya

Brunei – pinakamayamang bansa sa Timog Silangang Asya
Cambodia – dating Kampuchea
- Lupain ng mga Khmers
Indonesia – tinaguriang pinakamalaking arkipelago sa buong mundo
Laos – Kaharian ng Milyong elepante
Malaysia – isang pederasyong Malayan
Myanmar – Lupain ng ginintuang pagoda
Pilipinas – Perlas ng Silangan
Singapore – Isang Republika, isang lungsod
- Lupain ng Shipbuilders
Thailand – Ang lupaing Malaya
East Timor – Bagong bansa ng milenyo
Vietnam – Maliit na dragon ng Timog Silangang Asya

Siberia – mula sa salitang “Turkic” na ang ibig sabihing “lupaing natutulog”

Ang Mga Anyong Lupa sa Asya

Kontinente – katatagpuan n g nagtataasang hanay ng mga bundok, mga aktibong bulkan, malalawak at nagtataasang talampas, masaganang mga lambak at kapatagan,
naglalakihang tangway, at mayayamang pulo at kapuluan.
Himalaya – pinakamahabang hanay ng mga bundok sa Asya
Mt. Everest – pinakamataas na bundok sa daigdig
Tibet – pinakamataas na talampas
Hanay ng mga bundok ng Pamir – ganap na nagsisilbi at kinikilala bilang estratehikong daanang pangkalakalan sa pagitan ng mga Asyano at Europeo gamit nag Silk Road.
Silk Road – nagdurugtong sa sinaunang kabisera ng China at Kanlurang Pamir hanggang sa Kashgar
- Ang kasalukuyang Yecheng Burang na kilala bilang pinakamataas at pinakamahalagang lansangang bayan ng sinaunang kabihasnan
Khyber Pass – nag-uugnay sa Afghanistan at Pakistan ay isa rin sa pinakauna at mahalagang daang pangkalakalan sa kontinente.
Pacific Ring of Fire – sonang binubuo ng magkakahanay ma aktibong bulkan na pumapalibot sa Pacific Ocan
Longsheng Rice Terraces – China
Banaue Rice Terraces – pinakamaganda at pinakatanyag na hagdan-hagdang taniman sa Asya
- 8 Wonders of the World
Mt. Fuji – pinakabanal na bundok sa Japan
Mt. Emei – “eyebrow of Buddha”
Bundok ng Kailash – banal na bundok ng mga Buddhist, Hindu, at Jain sa Tibet
Lambak ng Huang River, Tigris at Euphrates, at Indus – pawing masasaganang lambak na sinilangan ng sinaunang kabihasnan
Asya – Melting Pot of the World
Sri Lanka at Singapore – kilalang bansang pulo sa Asya
Borneo at Sumatra sa Indonesia – malalaking pulo ng kontinente
Honshu sa Japan – pinakamataong pulo
Indonesia – pinakamalaking kapuluan sa daigdig
Disyerto – tigang na lupaing karaniwang natatabunan ng buhangin at katatagpuan lamang ng mga pananim na maaaring mabuhay sa mga lupaing tuyo
Rub’al Khali o Empty Quarter ng Saudi Arabia – mainit na disyerto
Gobi Desert, Taklamakan Desert, at Silangang Siberia – malalamig na dsiyerto sa daigdig
Gobi at Taklamakan – napaliligiran ng Himalaya na nagsisilbing balakid sa pagpasok ng mahalumigmig na hanging nagmumula sa Indian Ocean.
Permafrost – lupaing palagiang nagyeyelo
Oasis – bukal ng tubig na matatagpuan sa disyerto
Sri Pada o sacred footprint – sambahan ng mga Buddhist, Hindu, Muslim, at Kristiyano
Indus River – pinakamahalagang ilog sa Pakistan
Ganges – bahagi sa paglinang ng buhay at kultura ng mga Hindu
Huang River – Yellow River bunga ng kulay dilaw na banlik o loess na karaniwang makikita rito
- Mother River
- Lunduyan ng kabihasnang Tsino, China’s pride, China’s Sorrow
Yangtze River – pinakamahabang ilog sa Asya
Mekong River – Mother of Waters
Salween River at Irrawaddy River – pangunahing ilog ng Myanmar
Cagayan River – pinakamahabang ilog sa Pilipinas
Caspian Sea – pinakamalaking lawa
Lake Baikal – pinakamalalim na lawa sa daigdig
- Pinakamasaganang tubig-tabang sa Asya
Dead Sea – pinakamaalat at pinakamababang bahaging tubig
- Dahil sa kaalatan ng Dead Sea, walang anumang yamang tubig na nabubuhay rito
Golpo – naliligiran ng mga luoain
Kipot – isang makitid na daanang tubig na nagdurugtong sa dalawang malakingbahagi ng tubig
Indus River – pinakamahalagang tagapagtustos ng tubig sa kapatagan

Klima – tumutuky sa kalagayan ng atmospera ng isang lupain sa loob ng mahabang panahon

Panahon – ang knodisyon ng atmospera sa isang natatanging pook sa loob ng nakatakdang oras

Mga Salik na Sanhi ng Pagkakaroon ng Iba’t-ibang Uri ng Klima sa Asya

1. Kinaroroonang latitude
Latitude – distansya mula sa hilaga o timog ng ekwador na nasusulat sa ekwador
Klimang Polar – mataas na latitude
Klimang temperate – gitnang latitude
Klimang tropikal – pinakamataas na presyon ng klima sa daigdig

2. Dsitansiya sa karagatan at hanay ng nagtataasang mga bundok – nagsisilbing balakid sa pagpasok ng mahalumigmig na hanging nagmula sa karagatan
3. Pagkaantad sa halumigmig at ekwador
4. Direksyon ng umiiral na hangin
Monsoon – natatanging hanging nararanasan sa Asya
Hanging habagat – Mayo at Setyembre
Hanging Amihan – Enero hanggang Agosto
5. Altitud o taas ng lupain
Altitud – tawag sa taas ng isang pook o lupain mula sa sea lvel o kapantay ng dagat
6. Ang Klima ng mga Rehiyon ng Asya – tropical, semi arid, temperate, continental, at polar

Silangang Asya – malamig na klimang polar (hilaga) at klimang temperate (timog)

Timog Asya – 4 na uri ng panahon: tagsibol, tag-init, taglagas, taglamig
- Subtropical – India
- Semi desert – ang kondisyon ng panahon kapag tagtuyot
Timog Silangang Asya – tropical, mainit at mahalumigmig
- Tropical rainforest – malalawak na kagubatan
Kanlurang Asya – arid at semi arid
- Sharqi – hanging tuyo at may dalang buhangin
- Shamal – tag-init
Hilagang Asya – sonang arctic
- Tundra vegetation
- Reindeer
- Steppe – karaniwang malalawak at patag

Kaugnayan ng Klima sa Buhay ng Mga Asyano

- Palay ang pangunahing pananim ng mga Asyano dahil ito ang pangunahing pananim

Vegetation cover – tumutukoy sa iba’t-ibang uri ng pananim na nakabalot sa lupain ng daigdig

- Pinakahayag na bunga ng pagkakabahagi ng temperature at presipitasyon
- Hayagang bunga ng klima sa isang lupain
Mga Uri ng Vegetation Cover sa Asya
1. Tundra – kapatagang latian or marshy plains
- Napakalamig at mayelong klima
- Lichen – pinakamabagal na lumago na halaman
2. Taiga – pamayanang kagubatan
- Kagubatang coniferous – dahong animo karayom
3. Grassland o steppe – malawak na damuhang lupain
- Halamang herbaceous
- Paghahayupan
4. Disyerto – tanging matitinik at mabababang palumpon ng mga halaman at punongkahoy
5. Tropical Rainforest – punong tropical deciduous

 Dahil sa pagkakaiba-iba ng klima sa mga bahagi ng kontinente, iba-iba rin ang uri ng mga pananim ang naipupunla sa kalakhan ng lupain

Likas na Yaman – tumutukoy sa mahahalagang kayamanan ng mga anyong lupa at anyong tubig.
- Binubuo ng mga hilaw na materyales na nagmumula sa likas na kapaligiran ng isang bansa
Rehiyon Likas na Yaman Agrikultura Eknomiya Panahanan at Kultura
Silangang Asya- binubuo China China China China
ng nagtataasang bundok, - lahat ng uri ng - Ilog ng Huang at - mayaman sa langis - Gawa sa luwad at adobe
mabatong talampas, yamang lupang Yangtze – nagsilbing - Pinakamalaking tagapagtustos ng tungsten, tin, antimony, zinc, - Sichuan - Ladrilyo na karaniwang
mahahaba at mayayamang katangian ng buhay ng China mula pa molybdenum, lead, mercury, at iba pangmetal nakatayo sa gilid ng bundok at kung
ilog, malalawak at parang Silangang Asya noong sinaunang - Yamang Hydropower hindi namaý naglalakihang
na disyerto, masaganang Taiwan (Republic of kabihasnan. Ang mga - Pagawaan ng magagaan na industriya pampublikong gusali
delta at lambak-ilog, milya- China) lambak ng ilog na ito Taiwan - Condominium – nasa lungsod
milyang bay-bay dagat, at - bulubundukin at ang nagsilbing pusod ng - Deposito ing karbon, petrolyo at natural gas Japan
magkakaibang pulo matalampas na pulo agrikultura - mayaman din sa wind and solar energy na nakakatulong sa mga - nagtataasang gusali ang mga
Hongkong - Pinakamalaking indsutriyang panteknolohiya naninirahan sa lungsod
- matatarik na pinanggagalingan ng Japan
bulubundukin biags, bulak, tsaa, trigo - pag-angkat ng hilaw na materyales
Macau at mais - Oil-fire fuel at nuclear power
- pook na urban na - milyong-milyong - Sasakyan, camera, hydroelectric power
walang araruhin, hayupan ng kambing, naging kauna-unahang economic miracle sa rehiyon matapos ang
pastulan ng hayop at baboy at tupa Ikalawang Digmaang Pandaigdig
kagubatang Taiwan - World’s Leading Industrial Power
mapagkukunan ng - Aquaculture na ang Tokaimura – kauna-unahang planta ng nuclear power ng bansa
hilaw na materyales pangunahing produkto South Korea
 Japan ay ang palos - mabilis na industriyalisasyon
- mabundok Japan - mayaman sa tungsten, naging maunlad ang mga industruyang
South Korea - naging produktibo ang tela, plastic, abono at kagamitang elektroniko
- maburol kanilang lupain gamit ang North Korea
- Han River – makabagong Sistema ng - nangunguna sa produksiyon ng graphite, tungsten, at magnesite
nagsisilbing buhay ng pagsasaka, tera-terasang - mayaman sa karbon, ore at zinc
kabihasnang Korea pananim, at pag-aabono. Mongolia
North Korea – ang South Korea - mayaman sa mineral na ginto at wolfram, tanso, phosphate, at
kapatagan ay - Land Reclamation langis
natutubigan ng schemes, sistemang
Chongchon River at irigasyon, at
Taedong River – makabagong abono at
pawang umaagos sa nakapag-aani ng
kanlurang bahagi ng Barley, soybean at
lupaing mabundok patatas
Mongolia – Mongolia
landlocked - pastulan ng hayop at
- mabundok at disyerto.
matalampas - Trigo ang pangunahing
ani na sinasaka sa
Yamang lupa Selenga River
Yamang tubig -
latian, lawa, sand
dunes, alpine
Yamang agrikultura
Yamang hydropower
Yamang mineral
Timog Asya – 8 na bansa India - agricultural ang mga India Sri Lanka
- tatsulok na bansa sa Timog Asya - Teak wood at sandal wood na gamit sa konstruksiyon - Ang loob ay makapagbibigay ng mas
tangway - Ganges River – - Nagtataglay ng pinakamaraming reserbang karbon malamig na pakiramdam
- ilog ng Gangs, nagpapsagana - Mayaman din ito sa Iron ore, manganese, banxite, titanium ore, - Gawa sa sementong kinulayan ng puti
Indus, at - “Pusong Lupain ng natural gas Maldives
Brahmaputra India”- pinagmulan ng Pakistan at Nepal - Gawa sa dahoon ng palmera
Pakistan, Bhutan, sinaunang kabihasnan - Kahoy pangkonstruksiyon - Gawa sa dinurog na korales ang
 Nepal – mabundok, Pakistan – magsasaka
matalampas Bangladesh –
Sri Lanka at Maldives agricultural ang
- kapatagan at burol pinakamahalagang
Yamang tubig sector
Yamang mineral - pangunahing
Yamang lupa prodyuser ng hilaw na
materyales ng jute. Ang
jute – ay hibla ng gulay
na napahahaba ng
hanggang 4 na metro at
ginagamit sa paggawa
ng lubid, tela, at bag.
Jute – golden fiber
Bhutan at Nepal
- Pagsasaka at
paghahayupan
- Prodyuser ng trigo,
mais, barley, mga
prutas na citrus, tubo,
jute, at dairy
Timog Silangang Asya – 11 Timog Siangang - agrikutural
na bansa Asya- binubuo ng - Delta –
mahahabang ilog pinakamahalagang
Indochina peninsula katangian
– binubuo ng - Toneladang ani ng
nagtataasang bigas. Ang kita mula sa
bundok sakahang ito ay
Kagubatang nakatulong sa
rainforest paglinang ng
(Myanmar, ekonomiya ng bansa
Cambodia, Laos, Malaysia, Thailand at
Vietnam at Cambodia – rubber
Singapore) plantation
- Semitropical na bamboo jungle ng bansa maykaya na nabubungang ng ladrilyo
Pakistan Bhutan
- natural gas, petrolyo, iron coe, tanso, at limestone - Pagsusunog ng kahoy
Nepal - Bigas ang pangunahing pagkain
- calcium carbonate, hydropower at gypsum Bangladesh
Bangladesh - Parihaba na gawa sa luwad
- mayaman sa natural gas at karbon
Sri Lanka
- batong sapphire, at ruby at yamang tubig
- Hydroelectric power
- Sistemang kalakalang pandaigdig - Prefabricated materials
- Rising tiger economy o pinakapapaunlad na ekonomiya sa - Stilt
mundo - Nipa hut
Cambodia - Ladrilyo o semento
- Paggawa ng kahoy - Condominium
Malaysia - Subdivision
- timber, kahoy na pangkonstruksiyon
Laos
- Handicraft tulad ng pagpapalayok, paghahabi at silver smiting
Indonesia
- mabilis na transpormasyon at kinikilala sa ngayon bilang
pinakamalaking ekonomiya sa Timog Silangang Asya
Vietnam
 Insular (Indonesia, Java – masaganang - Malinang ang sector na Indsutriyal
Philippines, Brunei, sakahan - Paggawa ng tela, electronics, at sasakyan
at Timor Leste) -Transmigration policy – Singapore at Brunei
Borneo at Sumatra – sinikap ng pamahalaang - mayayamang ekonomiya
orangutan at bearcat maganyak ang Singapore
Malaysia – tapir malawakang - nalinang ang Extended entrepot, ang pagbili ng hilaw na
Indonesia – Komodo pagpapalipat ng materyales mula s aibang bansa at paglinang nito bilang
dragon, malalaking bilang ng produktong iniluluwas muli sa ibang bansa. Hal. Wafer fabrication
pinakamalaking uri populasyon sa iba pang industry and oil refining
ng butiki bahagi ng kapuluan - ang pagluluwas ng mga elektroniks, kemikal at serbisyo ang
- babirusa (baboy na - Pagsasaka gamit nag pangunahing sinsandigan ng bansa
may tusk) makabagong - pinakaindustriyalisadong bansa sa Timog-Silangang Asya
- Raja Ampat – teknolohiya - pangunahing destinasyon ng mga turista
pinakamayamang Brunei
coral reef ecosystem - mayaman sa langis at natural gas
Pilipinas – Philippine - Wawasan Brunei 2035
eagle- pinakmalaking Timog Silangang Asya
agila - Mayaman sa depositing mineral tulad ng semento, aluminum,
Silangang Asya – kemikal
pinakamataas na - Turismo
antas ng biodiversity

Yamang tubig
Yamang lupa
Kanlurang Asya – Gitnang - Mayaman sa langis - Masaganang ani ng - dahil mayaman sa langis, nakasandig sa pagluluwas ng langis at - itim na tolda ng mga taong nomad
Silangan o Middle East at - Kasapi sa OPEC – wheat, rye, barley, natural gas - gawa sa bato at luwad
Near east batay sa Organization of gulay at prutas Saudi Arabia’ - gawa sa semento
lokasyon nito sa Europe Petroleum Exporting Yemen, Iran, Cyprus, - ikalimang bahagi ng reserbang langis sa buong mundo - town house
Countries Jordan, at Syria – - pinakamayamang bansa sa daigdig - seremonyang Muslim at ang bawat
- Binubuo ng mga bansang agrikultural - malinang ang pagsasaka at paghahayupan at produktong dairy mamamayan dito ay inaasahang
bansang mayaman - Bulak ang magbigay respeto sa mga seremonyang
sa langis at siyang pinakamahalagang Yemen, Qatar, Oman, Kuwait, at United Arab Emirates – ito lalo na kung nasa publikong lugar
nagluluwas ng produkto ng Yemen mayayaman din sa langis na katulong sa transpormasyong Ramadan
pinakamalaking bukod sa millet, modernong estado
 bahagi nito sa buong sorghum, at sesame Yemen, Kuwait at UAE
mundo Iran - industriyang turismo
- mabundok, arid, at - pinanggalingan ng Qatar
semi-arid cereal, tubo, wheat at - knowledge economy – pagkilala at paggamit ng teknolohiya sa
barley paglilinang, pagbabahagi, at paggamit ng kaalaman
Yamang tubig Armenia, Azebaijan, at Dubai at United Arab Emirates
Georgia – agricultural - turismo, financing, manufacturing at sektor ng serbisyo
- Binubuo ng Armenia, Azerbaijan at Georgia
masasaganang lupain - paglinang ng hydroelectric power, mga yamang mineral at
Armenia – pawing industiyang nagmumula sa kagubatan at kabundukan
sakahan – wheat, Figs,
pomegranate, apricot,
olive, at barley
Azerbaijan - magsasaka
- silkworm
- paghahayupan at
pagsasaka
Turkey at Cyprus –
agricultural
- mais, barley at bigas
- paghahayupan ay
karaniwan
Hilagang Asya – Hilagang Matataas na bundok - agricultural - nasusustentuhan ng yamang mineral
Asya or Central Asya ng Pamir - aning barley, bulak, - mayaman sa mineral na krudo, iron ore, petrolyo at natural gas - pabahay sa modernong arkitektura
Yamang lupa at sugar beets, - matatagpuan ang Murantau Gold Mine sa disyerto ng Qyzylqum, - yurts – tahanang animo tolda
mineral sunflowers, flax pinakamalaking prodyuser ng ginto
Silk Road – ang - baka, kabayo, at yak,
rehiyon na naging kambing
sangandaan ng mga Fergana Triangle at ang
mangangalakal lambak ng Chui River –
itinuturing na sentrong
agricultural ng Hilagang
Asya (Uzbekistan,
Kyrgyzstan at Tajikistan)
 Kazakhstan
- ikaanim sa
pinakamalaking
pinanggagalingan ng
wheat sa mundo
- pinakamalaking paglobo
ng populasyon
Turkmenistan
- mekanikal na pagsasaka

Ecosystem – tumutukoy sa nagaganap na ugnayan sa pagitan ng mha may buhay at walang buhay na mga organismo
Carrying Capacity – hangganan ng likas na yaman na maaaring gamitin ng sangkatauhan sa ecosystem
Living Planet Index – sumusuri sa kalagayan ng yamang likas at kalusugan ng ecosystem
Ecological Footprint – tumutukoy sa lawak o laki ng nagamit na napapalitang likas na yaman ng isang bansa, rehiyon o buong daigdig.
Ecological Footprint ng Populasyon (EFP) – tumutukoy sa karampatang lawak ng lupain at bahagi ng tubig na kailangan o maaaring gamitin ng populasyon
Urbanisasyon ng populasyon – isang natural na dahilan ng paglaganap ng kasalukuyang populasyon sa mga lungsod na karaniwang sentro ng edukasyon, pamahalaan, at
ekonomiya.
Slum – karaniwang tirahan ng mahihirap na lungsod
Megacity – mga pook na urban
Cross border na Polusyon – tumutukoy sa kontaminasyong nagmumula sa isang bansa na nagdudulot ng pinsala sa kapaligiran ng ibang bansa.
Polusyon – tumutukoy sa pagdumi o kontaminasyon ng hangin, tubig, at lupain
Sustainable development – matinding pananagutan sa maingat na paggamit ng kapaligiran upang matugunan ang kasaluluyang pangangailangan nang hindi isinusuko ang
kakayahang matugunan ang pangangailangan ng mga susunod pang henerasyon.

 Hindi pantay ang distribusyon ng likas na yaman sa buong daigdig.

 Ang Silangang Asya ay mayaman sa mga lupaing agricultural at iba pang likas na yaman tulad ng mineral na sadyang nakatutulong sa pagsulong sa ekonomiya ng mga
bansa rito. Mayaman din ang ilang bansa sa likas na yamang nagmumula sa mga anyong tubig.
  Ang Timog Asya ay mayaman sa mga kapatagan at gilid ng mga bundok na ginagawang sakahan, kagubatan, mineral, at hydroelectric power. Ito ay sanhi ng
magkakaibang uri ng topograpiya sa rehiyon.
 Ang Timog-Silangang Asya ay agricultural. Ang produksiyon ng bigas at iba pang produkto sa rehiyon ay itnataguyod ng masasaganang ilog. Ang mga kapuluan sa rehiyon
ay mayaman din sa mga likas na yamang nagmumula sa karagatan.
 Ang Kanlurang Asya ay mabundok, arid at semi-arid. Sa kabila nito, ang rehiyon ay ayroon ding mga lupaing kagubatan, masaganang kapatagan, disyerto, at grassland.
Higit sa lahat ang Kanlurang Asya ay mayaman sa langis.
 Sa kabila ng pagigng mabundok, ang Hilagang Asya ay agricultural. Kilala ang kabuuang rehiyon bilang pinanggalingan ng mga aning wheat, barley, bulak, sugar beets,
sunflowers, flax, iba’t-ibang mga prutas at gulay.

Suliranin ng mga Asyano:

1. Pagbaba ng kalidad ng lupain
2. Urbanisasyon
3. Cross-border pollution
4. Global warming

Ang Mga Yamang Tao ng Asya

1. Ang Mga Salik na Sanhi ng Mabilis na Paglaki ng Populasyon

Population Explosion – tawag sa mabilis at biglaang paglaki ng populasyon
Demographer – mga siyentistang nag-aaral ng paglaki at distribusyon ng populasyon
a. Pag-unlad ng medisina – makabagong tuklas sa larangan ng medisina – humaba ang life expectancy ng tao
b. Pag-unlad ng teknolohiya
2. Ang Dami at Paglaki ng Populasyon sa Asya – ang paglaki ng populasyon ay itinakda ng birth rate at death rate
3. Ang Distribusyon ng Populasyon – ay nasusukat sa pamamagitan ng population density
4. Ang komposisyon ng Populasyon – ay tumutukoy sa takdang bilang o bahagdan ng mga tao sa loob ng isang bansa batay sa gulang, kasarian, literasiya.
Fertility rate – tawag sa ratio o katumbas na buhay ng ipinapanganak sa isang bansa sa bawat 1,000 kababaihang may kapasidad na manganak
- Pinakamahalag at pianakatiyak na sukat ng gulang ng populasyon
Mortality rate – bilang ng namamatay na banatng ipinapanganak kad a1,000 bilang ng populasyon kada taon
Dependency ratio – bilang ng umaasa sa produktibong pangkat ng populasyon
Ang mataas na dependency ratio ay nangangailangan ng higit na panustos para sa serbisyong panlipunan tulad ng serbisyong pagnkalusugan, pang-edukasyon, at
pangkabuhayan.

 Ang komposisyon ng kasarian ng populasyon – tumutukoy sa bilang ng kalakihang ipinapanganak nang buhay kada bilang ng kababaihang ipinapanganak ng buhay sa
loob ng isang bansa
 Ang patakarang “one child” at “late, long, few child bearing”ng China ay nagdulot ng higit na mababang bahagdan ng fertility rate.

Inaasahang Haba ng Buhay – ang pagbabagong ito ay sanhi ng malawak na pagbabagong naganap sa medisina at teknolohiya
Ang mababang fertility rate ay maaringmagdulot ng higit na mababang bilang ng lakas manggagawa sa pagdating ng panahon kasabay ng paglaki ng dependent ratio na
nakasasakop sa mga pangkat ng taong nasa edad 65 pataas.
Bilang ng May Hanapbuhay – bigyan pansin ang walang hanap-buhay. Ang kakulangan ng hanapbuhay ay malaking suliranin sa isang bansa
Migration rate – tawag sa bilang ng mga taong nandarayuhan palabas ng isang bansa matapos maibawasa ditto ang bilang ng mga taong nandarayuhan paloob ng nabanggit
ding bansa.
Brain Drain – pag-alis ng mga marunong/magagaling
Literacy rate – bilang ng populasyong marunong bumasa

Kultura – tumutukoy sa Sistema ng paniniwala, gawi, pagpapahalaga, o uri ng pamumuhay ng isang pangkat ng tao.
- Isa sa pinakamahalaga at pinakamatibay na pagkakakilanlan ng kultura ng isang pangkat ng tao o bansa sa bisa ng komunikasyon at pakikipag-ugnayan ng mga tao sa
isa’t-isa.
Heograpiya - may kinalaman kung saan naninirahan ang tao
Ethnicity – may kinalaman sa pagkakakilanlan