Pā I Tipi Aka. II. SUTTANTA-PITAKA. E. KHUDDAKA-NIKĀYA. Vol. 23. Jātakapā I (Dutiyo Bhāgo)

ChaÔÔhasa~gÊtipiÔakaÑ
SuttantapiÔake KhuddakanikÈye
JŒTAKAPŒ£I
(Dutiyo bhÈgo)
_____
Buddhavasse 2552 Marammavasse 1370 AD. 2008

Romanized from Myanmar version printed in 1997
© BuddhasÈsana Society
PÈÄi Series 23
First published in 2008 by Ministry of Religious Affairs

Yangon, Myanmar
THE PŒ£I ALPHABET
IN BURMESE AND ROMAN CHARACTERS
____
VOWELS
ta tm È Ä £i þÊ Ou OD | {e Mo o
CONSONANTS WITH VOWEL “A”
u ka c kha * ga C gha i ~a
p ca q cha Z ja ps jha Ó Òa
# Ôa X Ôha ! Éa ¡ Éha P Óa
w ta x tha ' da " dha e na
y pa z pha A ba b bha r ma
, ya & ra v la 0 va o sa [ ha V Äa HÑ
VOWELS IN COMBINATION
-m -g = È èd = i èD = Ê -k -K = u -l -L = | a- = e a-m a-g = o
u ka um kÈ ud ki uD kÊ uk ku ul k| au ke aum ko
c kha cg khÈ cd khi cD khÊ ck khu cl kh| ac khe acg kho ...
CONJUNCT-CONSONANTS
uú kka CF ~gha P² ÓÔha "s dhya y’ pla v’ lla
u© kkha pö cca @ ÓÉa "G dhva yÁ pba vs lya
us kya pä ccha PÖ ÓÓa EÅ nta AÇ bbha vS lha
Bud kri ZÆ jja PS Óha EÉ ntva As bya 0S vha
u’ kla Zöß jjha wå tta E¦ ntha jA bra oå sta
uG kva n ÒÒa w¬ ttha E´ nda rÜ mpa ~oå stra
cs khya Í§ Òha wG tva `E´ ndra ræ mpha oé sna
cG khva Íö Òca ws tya E¨ ndha rÁ mba os sya
*¾ gga Íä Òcha Mw tra Eé nna rÇ mbha ó ssa
*¢ ggha ÍÆ Òja '´ dda Es nya r® mma o® sma
*s gya Íöß Òjha '¨ ddha ES nha rs mya oG sva
j* gra ¥ ÔÔa 's dya yÜ ppa rS mha [® hma
uF ~ka | ÔÔha j' dra yæ ppha ,s yya [G hva
cF ~kha × ÉÉa 'G dva ys pya ,S yha V§ Äha
*F ~ga
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
JÈtakapÈÄi dutiyabhÈga
_____
MÈtikÈ PiÔÔha~ka
17. CattÈlÊsanipÈta
521. TesakuÓajÈtaka ... ... 1
522. Sarabha~gajÈtaka ... ... 5
523. AlambusÈjÈtaka ... ... 12
524. Sa~khapÈlajÈtaka ... ... 16
525. C|ÄasutasomajÈtaka ... ... 25
18. PaÓÓÈsanipÈta
526. NiÄinikÈjÈtaka ... ... 31
527. UmmÈdantÊjÈtaka ... ... 39
528. MahÈbodhijÈtaka ... ... 47
19. SaÔÔhinipÈta
529. SoÓakajÈtaka ... ... 53
530. SaÑkiccajÈtaka ... ... 59
20. SattatinipÈta
531. KusajÈtaka ... ... 66
532. SoÓanandajÈtaka ... ... 74
21. AsÊtinipÈta
533. C|ÄahaÑsajÈtaka ... ... 83
534. MahÈhaÑsajÈtaka ... ... 90
535. SudhÈbojanajÈtaka ... ... 99
536. KuÓÈlajÈtaka ... ... 113
537. MahÈsutasomajÈtaka ... ... 131
JÈtakapÈÄi dutiyabhÈga
MÈtikÈ PiÔÔha~ka
22. MahÈnipÈta
538. M|gapakkhajÈtaka ... ... 149
539. MahÈjanakajÈtaka ... ... 159
540. SuvaÓÓasÈmajÈtaka ... ... 174
541. NimijÈtaka ... ... 184
542. Uma~gajÈtaka ... ... 204
543. Bh|ridattajÈtaka ... ... 221
544. CandakumÈrajÈtaka ... ... 242
545. MahÈnÈradakassapajÈtaka ... ... 257
546. VidhurajÈtaka ... ... 275
547. VessantarajÈtaka ... ... 312
JÈtakapÈÄiyÈ dutiyabhÈge mÈtikÈ niÔÔhitÈ.

KhuddakanikÈya
JÈtakapÈÄi
_____
Namo tassa Bhagavato Arahato SammÈsambuddhassa.
17. CattÈlÊsanipÈta
521. TesakuÓajÈtaka (1)
1. VessantaraÑ taÑ pucchÈmi, sakuÓa bhaddamatthu te.
RajjaÑ kÈretukÈmena, kiÑ su kiccaÑ kataÑ varaÑ.
2. CirassaÑ vata maÑ tÈto, kaÑso BÈrÈÓasiggaho.

Pamatto appamattaÑ maÑ, pitÈ puttaÑ acodayi.
3. PaÔhameneva vitathaÑ, kodhaÑ hÈsaÑ nivÈraye.

Tato kiccÈni kÈreyya, taÑ vataÑ Èhu khattiya.
4. YaÑ tvaÑ tÈta tapokammaÑ1, pubbe katamasaÑsayaÑ.

Ratto duÔÔho ca yaÑ kayirÈ, na taÑ kayirÈ tato.
5. Khattiyassa pamattassa, raÔÔhasmiÑ raÔÔhavaÉÉhana.

Sabbe bhogÈ vinassanti, raÒÒo taÑ vuccate aghaÑ.
6. SirÊ tÈta AlakkhÊ va3, pucchitÈ etadabravuÑ.

UÔÔhÈna4 vÊriye pose, ramÈhaÑ anus|yake.
______________________________________________________________
1. Tape kammaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. PunaÑ (I)
3. SirÊ ca tÈta lakkhÊ ca (SyÈ, I) 4. UÔÔhÈne (SyÈ)
2 JÈtakapÈÄi
7. Us|yake duhadaye, purise kammadussake.

KÈÄakaÓÓÊ mahÈrÈja, ramati1 cakkabhaÒjanÊ.
8. So tvaÑ sabbesu suhadayo2, sabbesaÑ rakkhito bhava.

AlakkhiÑ nuda mahÈrÈja, lakkhyÈ bhava nivesanaÑ.
9. Sa lakkhÊdhitisampanno, puriso hi mahaggato.

AmittÈnaÑ KÈsipati, m|laÑ aggaÒca chindati.
10. Sakkopi hi bh|tapati, uÔÔhÈne nappamajjati.

Sa kalyÈÓe dhitiÑ katvÈ, uÔÔhÈne kurute mano.
11. GandhabbÈ pitaro devÈ, sÈjÊvÈ3 honti tÈdino.

UÔÔhÈhato4 appamajjato5, anutiÔÔhanti devatÈ.
12. So appamatto akkuddho6, tÈta kiccÈni kÈraya.

VÈyamassu ca kiccesu, nÈlaso vindate sukhaÑ.
13. Tattheva te vattapadÈ, esÈva7 anusÈsanÊ.

AlaÑ mitte sukhÈpetuÑ, AmittÈnaÑ dukhÈya8 ca.
14. Sakkhisi tvaÑ9 KuÓÉalini, maÒÒasi khattabandhuni10.

RajjaÑ kÈretukÈmena, kiÑsu kiccaÑ kataÑ varaÑ.
15. Dveva tÈta padakÈni, yattha11 sabbaÑ patiÔÔhitaÑ.

Aladdhassa ca yo lÈbho, laddhassa cÈnurakkhaÓÈ.
16. Amacce tÈta jÈnÈhi, dhÊre atthassa kovide.

AnakkhÈkitave tÈta, asoÓÉe avinÈsake.
17. Yo ca taÑ tÈta rakkheyya, dhanaÑ yaÒceva te siyÈ.

S|tova rathaÑ sa~gaÓhe, so te kiccÈni kÈraye.
18. Susa~gahitantajano, sayaÑ vittaÑ avekkhiya.

NidhiÒca iÓadÈnaÒca, na kare parapattiyÈ.
______________________________________________________________
1. RamÈti (Ka)
2. So tvaÑ sabbesaÑ suhadayo (SyÈ, I), so tvaÑ sabbe suhadayo (Ka)
3. SaÒjÊvÈ (I) 4. UÔÔhahato (SyÈ, I) 5. Mappamajjato (Ka)
6. AkkuÔÔho (I) 7. EsÈ ca (I) 8. DukkhÈya (I)
9. SakkhÊ tuvaÑ (SÊ, SyÈ, I) 10. KhattiyabandhunÊ (I) 11. Yesu (I)
17. CattÈlÊsanipÈta 3
19. SayaÑ ÈyaÑ vayaÑ1 jaÒÒÈ, sayaÑ jaÒÒÈ katÈkataÑ.

NiggaÓhe niggahÈrahaÑ, paggaÓhe paggahÈrahaÑ.
20. SayaÑ jÈnapadaÑ atthaÑ, anusÈsa rathesabha.

MÈ te adhammikÈ yuttÈ, dhanaÑ raÔÔhaÒca nÈsayuÑ.
21. MÈ ca vegena kiccÈni, karosi2 kÈrayesi vÈ.

VegasÈ hi kataÑ kammaÑ, mando pacchÈnutappati.
22. MÈ te adhisare muÒca, subÈÄhamadhikopitaÑ3.

KodhasÈ hi bah| phÊtÈ, kulÈ akulataÑ gatÈ.
23. MÈ tÈta “issaro’mhÊ”ti, anatthÈya patÈrayi.

ItthÊnaÑ purisÈnaÒca, mÈ te Èsi dukhudrayo.
24. ApetalomahaÑsassa, raÒÒo kÈmÈnusÈrino.

Sabbe bhogÈ vinassanti, raÒÒo taÑ vuccate aghaÑ.
25. Tattheva te vattapadÈ, esÈva anusÈsanÊ.

Dakkha’ssu’dÈni puÒÒakaro, asoÓÉo avinÈsako.
SÊlavÈssu4 mahÈrÈja, dussÊlo vinipÈtiko5.
26. Apucchimha KosiyagottaÑ6, KuÓÉaliniÑ tatheva ca.

TvaÑ dÈni vadehi Jambuka7, balÈnaÑ balamuttamaÑ.
27. BalaÑ paÒcavidhaÑ loke, purisasmiÑ mahaggate.

Tattha bÈhubalaÑ nÈma, carimaÑ vuccate balaÑ.
28. BhogabalaÒca DÊghÈvu, dutiyaÑ vuccate balaÑ.

AmaccabalaÒca DÊghÈvu, tatiyaÑ vuccate balaÑ.
29. AbhijaccabalaÑ ceva, taÑ catutthaÑ asaÑsayaÑ.

YÈni cetÈni sabbÈni, adhigaÓhÈti paÓÉito.
30. TaÑ balÈnaÑ balaÑ seÔÔhaÑ, aggaÑ paÒÒÈbalaÑ balaÑ8.

PaÒÒÈbalenupatthaddho, atthaÑ vindati paÓÉito.
______________________________________________________________
1. ŒyavayaÑ (I) 2. KÈresi (SÊ, SyÈ, I) 3. KodhitaÑ (Ka, I)
4. SÊlavÈssa (®ÊkÈ) 5. VinipÈtako (I)
6. ApucchimhÈ KosiyagottaÑ (SyÈ), apucchamhÈpi kosikaÑ (I)
7. Jambuka tvaÑ dÈni vadehi (SyÈ, I) 8. VaraÑ (SÊ)
4 JÈtakapÈÄi
31. Api ce labhati mando, phÊtaÑ dharaÓimuttamaÑ.

AkÈmassa pasayhaÑ vÈ, aÒÒo taÑ paÔipajjati.
32. AbhijÈtopi ce hoti, rajjaÑ laddhÈna khattiyo.

DuppaÒÒo hi KÈsipati, sabbenapi na jÊvati.
33. PaÒÒÈva sutaÑ vinicchinÊ1, paÒÒÈ kitti silokavaÉÉhanÊ2.

PaÒÒÈsahito naro idha, api dukkhe sukhÈni vindati.
34. PaÒÒaÒca kho asuss|saÑ, na koci adhigacchati.

BahussutaÑ anÈgamma, dhammaÔÔhaÑ avinibbhujaÑ.
35. Yo ca dhammavibha~gaÒÒ|3, kÈluÔÔhÈyÊ matandito.

AnuÔÔhahati kÈlena, kammaphalaÑ tassijjhati4.
36. AnÈyatana5 sÊlassa, anÈyatana5 sevino.

Na nibbindiyakÈrissa, sammadattho vipaccati.
37. AjjhattaÒca payuttassa, tathÈyatanasevino.

AnibbindiyakÈrissa, sammadattho vipaccati.
38. Yogappayogasa~khÈtaÑ, sambhatassÈnurakkhaÓaÑ.

TÈni tvaÑ tÈta sevassu, mÈ akammÈya randhayi.
AkammunÈ hi dummedho, naÄÈgÈraÑva sÊdati.
39. DhammaÑ cara mahÈrÈja, mÈtÈpit|su khattiya.

Idha dhammaÑ caritvÈna, rÈja saggaÑ gamissasi.
40. DhammaÑ cara mahÈrÈja, puttadÈresu khattiya.

41. DhammaÑ cara mahÈrÈja, mittÈmaccesu khattiya.

42. DhammaÑ cara mahÈrÈja, vÈhanesu balesu ca.

______________________________________________________________
1. PaÒÒÈ sutavinicchinÊ (SyÈ, I) 2. VaddhanÊ (I)
3. Yo dhammaÒca vibhÈgaÒÒ| (I) 4. PhalaÑ tassa samijjhati (Ka)
5. NÈ’nÈyatana (I)
43. DhammaÑ cara mahÈrÈja, gÈmesu nigamesu ca -pa-.
44. DhammaÑ cara mahÈraja, raÔÔhesu1 janapadesu ca -pa-.
45. DhammaÑ cara mahÈrÈja, samaÓa2 brÈhmaÓesu ca -pa-.
46. DhammaÑ cara mahÈrÈja, migapakkhÊsu khattiya.

47. DhammaÑ cara mahÈrÈja, dhammo ciÓÓo sukhÈvaho3.

48. DhammaÑ cara mahÈrÈja, sa-indÈ4 devÈ sabrahmakÈ.

SuciÓÓena divaÑ pattÈ, mÈ dhammaÑ rÈja pÈmado5.
49. Tattheva te6 vattapadÈ, esÈva7 anusÈsanÊ.

SappaÒÒasevÊ kalyÈÓÊ, samattaÑ sÈma8 taÑ vid|ti.
TesakuÓajÈtakaÑ paÔhamaÑ.
522. Sarabha~gajÈtaka (2)

50. Ala~katÈ kuÓÉalino suvatthÈ,
VeÄuriyamuttÈtharukhaggabandhÈ9.
RathesabhÈ tiÔÔhatha ke nu tumhe,
KathaÑ vo jÈnanti manussaloke.
51. AhamaÔÔhako bhÊmaratho panÈyaÑ,

KÈli~garÈjÈ pana uggatoyaÑ10.
SusaÒÒatÈnaÑ isÊnaÑ11 dassanÈya,
IdhÈgatÈ pucchitÈyemha paÒhe.
______________________________________________________________
1. RaÔÔhe (I) 2. SamaÓe (SyÈ, Ka)
3. Dhammo suciÓÓo sukhamÈvahati (Ka) 4. Indho (I), sindÈ (Ka)
5. PamÈdo (I, Ka) 6. Vete (I) 7. EsÈ ca (I)
8. SÈmaÑ (Ka) 9. BaddhÈ (I)
10. Uggato ayaÑ (I), uggatÈyaÑ (Ka) 11. SusaÒÒatÈnisinaÑ (I)
6 JÈtakapÈÄi
52. VehÈyasaÑ tiÔÔhasi1 antalikkhe,

Pathaddhuno pannaraseva cando.
PucchÈmi taÑ yakkha mahÈnubhÈva,
KathaÑ taÑ jÈnanti manussaloke.
53. YamÈhu devesu “SujampatÊ”ti,

“MaghavÈ”ti taÑ Èhu manussaloke.
Sa devarÈjÈ idamajja patto,
SusaÒÒatÈnaÑ isÊnaÑ dassanÈya.
54. D|re sutÈ no isayo samÈgatÈ,

MahiddhikÈ iddhiguÓ|papannÈ.
VandÈmi te ayire pasannacitto,
Ye jÊvalokettha manussaseÔÔhÈ.
55. Gandho isÊnaÑ ciradikkhitÈnaÑ2,

KÈyÈ cuto gacchati mÈlutena.
Ito paÔikkamma sahassanetta,
Gandho isÊnaÑ asuci devarÈja.
56. Gandho isÊnaÑ ciradikkhitÈnaÑ,

KÈyÈ cuto gacchatu mÈlutena.
VicitrapupphaÑ surabhiÑ va mÈlaÑ.
GandhaÒca etaÑ pÈÔika~khÈma bhante.
Na hettha devÈ paÔikk|lasaÒÒino.
57. Purindado bh|tapatÊ yasassÊ,

DevÈnamindo Sakko3 MaghavÈ Sujampati.
Sa devarÈjÈ asuragaÓappamaddano,
OkÈsamÈka~khati paÒha pucchituÑ.
58. Ko ne’vi’mesaÑ idha paÓÉitÈnaÑ,

PaÒhe puÔÔho nipuÓe byÈkarissati.
TiÓÓaÒca raÒÒaÑ manujÈdhipÈnaÑ,
DevÈnamindassa ca VÈsavassa.
______________________________________________________________
1. TiÔÔhati (I) 2. DakkhitÈnaÑ (SyÈ, I) 3. IdaÑ padaÑ natthi (SÊ-SyÈ-I-potthakesu.)
59. AyaÑ isi1 Sarabha~go tapassÊ2,

Yato jÈto virato methunasmÈ.
Œceraputto3 suvinÊtar|po,
So nesaÑ paÒhÈni viyÈkarissati.
60. KoÓÉaÒÒa paÒhÈni viyÈkarohi,

YÈcanti taÑ isayo sÈdhur|pÈ.
KoÓÉaÒÒa eso manujesu dhammo,
YaÑ vuddha4 mÈgacchati esa bhÈro.
61. KatÈvakÈsÈ pucchantu bhonto,

YaÑ kiÒci paÒhaÑ manasÈbhipatthitaÑ.
AhaÑ hi taÑ taÑ vo viyÈkarissaÑ,
©atvÈ sayaÑ lokamimaÑ paraÒca.
62. Tato ca MaghavÈ Sakko, atthadassÊ Purindado.

Apucchi paÔhamaÑ paÒhaÑ, yaÒcÈsi abhipatthitaÑ.
63. KiÑ s| vadhitvÈ na kadÈci socati,

KissappahÈnaÑ isayo vaÓÓayanti.
KassÊdha vuttaÑ pharusaÑ khametha,
AkkhÈhi me KoÓÉaÒÒa etamatthaÑ.
64. KodhaÑ vadhitvÈ na kadÈci socati,

MakkhappahÈnaÑ isayo vaÓÓayanti.
SabbesaÑ vuttaÑ pharusaÑ khametha,
EtaÑ khantiÑ uttamamÈhu santo.
65. SakkÈ ubhinnaÑ5 vacanaÑ titikkhituÑ,

Sadisassa vÈ seÔÔhatarassa6 vÈpi.
KathaÑ nu hÊnassa vaco khametha,
AkkhÈhi me KoÓÉaÒÒa etamatthaÑ.
______________________________________________________________
1. IsÊ (SÊ, I) 2. YasassÊ (SÊ) 3. Œcariyaputto (I, Ka)
4. Vaddha (I), buddha (Ka) 5. Hi dvinnaÑ (I) 6. SeÔÔhanarassa (I)
8 JÈtakapÈÄi
66. BhayÈ hi seÔÔhassa vaco khametha,

SÈrambhahet| pana sÈdisassa.
Yo cÊdha hÊnassa vaco khametha,
EtaÑ khantiÑ uttamamÈhu santo.
67. KathaÑ vijaÒÒÈ catupatthar|paÑ1,

SeÔÔhaÑ sarikkhaÑ athavÈpi hÊnaÑ.
Vir|par|pena caranti santo,
TasmÈ hi sabbesaÑ vaco khametha.
68. Na hetamatthaÑ mahatÊpi senÈ,

SarÈjikÈ yujjhamÈnÈ labhetha.
YaÑ khantimÈ sappuriso labhetha,
KhantÊbalass|pasamanti verÈ.
69. SubhÈsitaÑ te anumodiyÈna,

AÒÒaÑ taÑ pucchÈmi tadi~gha br|hi.
YathÈ ahuÑ2 DaÓÉakÊ NÈÄikero3,
Athajjuno KalÈbu cÈpi rÈjÈ.
TesaÑ gatiÑ br|hi supÈpakamminaÑ,
Katth|papannÈ isinaÑ viheÔhakÈ.
70. KisaÑ hi4 VacchaÑ avakiriya DaÓÉakÊ,

Ucchinnam|lo sajano saraÔÔho.
KukkuÄanÈme nirayamhi paccati,
Tassa phuli~gÈni patanti kÈye.
71. Yo saÒÒate pabbajite aheÔhayi5,

DhammaÑ bhaÓante samaÓe ad|sake.
TaÑ NÈÄikeraÑ sunakhÈ parattha,
Sa~gamma khÈdanti viphandamÈnaÑ.
______________________________________________________________
1. CatumaÔÔhar|paÑ (SyÈ, I) 2. Ah| (SÊ, SyÈ, I) 3. NÈÄikÊro (SÊ, SyÈ, I)
4. KisaÑpi (I) 5. AvaÒjasi (I)
72. Athajjuno niraye sattis|le,

AvaÑsiro patito uddhaÑpÈdo1.
A~gÊrasaÑ GotamaÑ heÔhayitvÈ,
KhantiÑ tapassiÑ cirabrahmacÈriÑ.
73. Yo khaÓÉaso pabbajitaÑ achedayi,

KhantiÑ vadantaÑ samaÓaÑ ad|sakaÑ.
KalÈbu’vÊciÑ upapajja paccati,
MahÈpatÈpaÑ2 kaÔukaÑ bhayÈnakaÑ.
74. EtÈni sutvÈ nirayÈni paÓÉito,

AÒÒÈni pÈpiÔÔhatarÈni cettha.
DhammaÑ care samaÓabrÈhmaÓesu,
EvaÑkaro saggamupeti ÔhÈnaÑ.

KathaÑvidhaÑ sÊlavantaÑ vadanti,
KathaÑvidhaÑ paÒÒavantaÑ vadanti.
KathaÑvidhaÑ sappurisaÑ vadanti,
KathaÑvidhaÑ no siri no jahÈti.
76. KÈyena vÈcÈya ca yo’dha3 saÒÒato,

ManasÈ ca kiÒci na karoti pÈpaÑ.
Na attahet| alikaÑ bhaÓeti4,
TathÈvidhaÑ sÊlavantaÑ vadanti.
77. GambhÊrapaÒhaÑ manasÈbhicintayaÑ5,

NÈccÈhitaÑ kamma karoti luddaÑ.
KÈlÈgataÑ6 atthapadaÑ na riÒcati,
TathÈvidhaÑ paÒÒavantaÑ vadanti.
______________________________________________________________
1. UddhapÈdo (SyÈ), addhapÈdo (I) 2. MahÈbhitÈpaÑ (I)
3. Yo ca (I) 4. BhaÓÈti (SÊ, SyÈ, I)
5. ManasÈ vicintayaÑ (SÊ) 6. KÈlÈbhataÑ (I)
10 JÈtakapÈÄi
78. Yo ve kataÒÒ| katavedi dhÊro,

KalyÈÓamitto daÄhabhatti ca hoti.
Dukhitassa sakkacca karoti kiccaÑ,
TathÈvidhaÑ sappurisaÑ vadanti.
79. Etehi sabbehi guÓehupeto,

Saddho mud| saÑvibhÈgÊ vadaÒÒ|.
Sa~gÈhakaÑ sakhilaÑ saÓhavÈcaÑ,
TathÈvidhaÑ no siri no jahÈti.

SÊlaÑ siriÒcÈpi sataÒca dhammaÑ,
PaÒÒaÒca kaÑ seÔÔhataraÑ vadanti.
81. PaÒÒÈ hi seÔÔhÈ kusalÈ vadanti,

NakkhattarÈjÈriva tÈrakÈnaÑ.
SÊlaÑ sÊrÊ cÈpi sataÒca dhammo1,
AnvÈyikÈ paÒÒavato bhavanti.

KathaÑkaro kintikaro kimÈcaraÑ,
KiÑ sevamÈno labhatÊdha paÒÒaÑ.
PaÒÒÈya dÈni paÔipadaÑ2 vadehi,
KathaÑkaro paÒÒavÈ hoti macco.
83. Sevetha vuddhe nipuÓe bahussute,

UggÈhako ca paripucchako siyÈ.
SuÓeyya sakkacca subhÈsitÈni,
EvaÑkaro paÒÒavÈ hoti macco.
______________________________________________________________
1. DhammÈ (I) 2. DÈnippaÔipaÑ (Ka)
84. Sa paÒÒavÈ kÈmaguÓe avekkhati,

Aniccato dukkhato rogato ca.
EvaÑ vipassÊ pajahÈti chandaÑ,
Dukkhesu kÈmesu mahabbhayesu.
85. Sa vÊtarÈgo pavineyya dosaÑ,

MettaÑ1 cittaÑ bhÈvaye2 appamÈÓa.
Sabbesu bh|tesu nidhÈya daÓÉaÑ,
Anindito brahmamupeti ÔhÈnaÑ.
86. MahatthiyaÑ3 ÈgamanaÑ ahosi,

TavamaÔÔhakÈ4 BhÊmarathassa cÈpi.
KÈli~garÈjassa ca uggatassa,
Sabbesa vo kÈmarÈgo pahÊno.
87. EvametaÑ paracittavedi,

Sabbesa no kÈmarÈgo pahÊno.
Karohi okÈsamanuggahÈya,
YathÈ gatiÑ te abhisambhavema.
88. Karomi okÈsamanuggahÈya,

TathÈ hi vo kÈmarÈgo pahÊno.
PharÈtha kÈyaÑ vipulÈya pÊtiyÈ,
YathÈ gatiÑ me abhisambhavetha.
89. SabbaÑ karissÈma tavÈnusÈsaniÑ,

YaÑ yaÑ tuvaÑ vakkhasi bh|ripaÒÒa.
PharÈma kÈyaÑ vipulÈya pÊtiyÈ,
YathÈ gatiÑ te abhisambhavema.
90. KatÈya5 Vacchassa kisassa p|jÈ,

Gacchantu bhonto isayo sÈdhur|pÈ.
JhÈne ratÈ hotha sadÈ samÈhitÈ,
EsÈ ratÊ pabbajitassa seÔÔhÈ.
______________________________________________________________
1. Metta (SyÈ, Ka) 2. BhÈveyya (SÊ, SyÈ, Ka)
3. MahiddhiyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. MaÔÔhaka (SÊ, SyÈ, Ka)
5. KatÈyaÑ (SÊ, I)
12 JÈtakapÈÄi
91. SutvÈna gÈthÈ paramatthasaÑhitÈ,

SubhÈsitÈ isinÈ paÓÉitena.
Te vedajÈtÈ anumodamÈnÈ,
PakkÈmu1 devÈ devapuraÑ yasassino.
92. GÈthÈ imÈ atthavatÊ subyaÒjanÈ,

SubhÈsitÈ isinÈ paÓÉitena.
Yo kocimÈ aÔÔhikatvÈ2 suÓeyya,
Labhetha pubbÈpariyaÑ visesaÑ.
LaddhÈna pubbÈpariyaÑ visesaÑ,
AdassanaÑ maccurÈjassa gacche.
93. SÈlissaro SÈriputto, MeÓÉissaro ca Kassapo.

Pabbato Anuruddho ca, KaccÈyano ca Devalo3.
94. Anusisso ca Œnando, Kisavaccho ca Kolito.

NÈrado UdÈyitthero4, parisÈ BuddhaparisÈ.
Sarabha~go LokanÈtho, evaÑ dhÈretha jÈtakanti.
Sarabha~gajÈtakaÑ dutiyaÑ.
523. AlambusÈjÈtaka (3)

95. Atha bravi brahÈ Indo, Vatrabh| jayataÑ pitÈ.
DevakaÒÒaÑ parÈbhetvÈ, SudhammÈyaÑ AlambusaÑ.
96. Misse devÈ taÑ yÈcanti, TÈvatiÑsÈ sa-indakÈ.

Isippalobhane5 gaccha, Isisi~gaÑ Alambuse.
97. PurÈyaÑ amhe acceti6, vattavÈ7 brahmacariyavÈ.

NibbÈnÈbhirato vuddho8, tassa maggÈni Èvara.
98. DevarÈja kimeva tvaÑ, mameva tuvaÑ sikkhasi.

Isippalobhane5 gaccha, santi aÒÒÈpi accharÈ.
______________________________________________________________
1. Pakkamu (Ka) 2. AÔÔhiÑ katvÈ (Ka)
3. Devilo (SyÈ, Ka) 4. NÈrado PuÓÓo MantÈnÊputto (SÊ)
5. Isipalobhike (SÊ, SyÈ), isiÑ palobhike (I) 6. NÈcceti (SyÈ, Ka)
7. VatavÈ (SÊ, SyÈ, I) 8. Vaddho (I), Buddho (SyÈ, Ka)
99. MÈdisiyo pavarÈ ceva, asoke Nandane vane.

TÈsampi hotu pariyÈyo, tÈpi yantu palobhanÈ1.
100. AddhÈ hi saccaÑ bhaÓasi, santi aÒÒÈpi accharÈ.

TÈdisiyo pavarÈ ceva, asoke Nandane vane.
101. Na tÈ evaÑ pajÈnanti, pÈricariyaÑ pumaÑ gatÈ.

YÈdisaÑ tvaÑ pajÈnÈsi, nÈri sabba~gasobhane.
102. Tvameva gaccha kalyÈÓi, itthÊnaÑ pavarÈ casi.

Taveva vaÓÓar|pena, savasamÈnayissasi2.
103. Na vÈhaÑ na gamissÈmi, devarÈjena pesitÈ.

Vibhemi cetaÑ ÈsÈduÑ, uggatejo hi brÈhmaÓo.
104. Aneke nirayaÑ pattÈ, isimÈsÈdiyÈ janÈ.

ŒpannÈ mohasaÑsÈraÑ, tasmÈ lomÈni haÑsaye.
105. IdaÑ vatvÈna pakkÈmi, accharÈ kÈmavaÓÓinÊ.

MissÈ missitu3 micchantÊ, Isisi~gaÑ AlambusÈ.
106. SÈ ca taÑ vanamogayha, Isisi~gena rakkhitaÑ.

BimbajÈlakasaÒchannaÑ, samantÈ addhayojanaÑ.
107. PÈtova pÈtarÈsamhi, udaÓhasamayaÑ4 pati.

AggiÔÔhaÑ parimajjantaÑ, Isisi~gaÑ upÈgami.
108. KÈ nu vijjurivÈbhÈsi, osadhÊ viya tÈrakÈ.

VicittahatthÈbharaÓÈ5, ÈmuttamaÓikuÓÉalÈ6.
109. ŒdiccavaÓÓasa~kÈsÈ, hemacandanagandhinÊ.

SaÒÒat|r| mahÈmÈyÈ, kumÈrÊ cÈrudassanÈ.
110. VilaggÈ7 mudukÈ suddhÈ, pÈdÈ te suppatiÔÔhitÈ.

GamanÈ kÈmanÊyÈ8 te, harantiyeva me mano.
______________________________________________________________
1. PalobhikÈ (SyÈ, I)
2. VasamÈnÈpayissasi (SyÈ), vasamÈnÈmayissasi (I), taÑ vasamÈnayissasi(Ka)
3. Missetu (SÊ, SyÈ, I) 4. UdayasamayaÑ (SyÈ), udantasamayaÑ (Ka)
5. VicittavatthÈbharaÓÈ (SÊ) 6. ŒmukkamaÓikuÓÉalÈ (?)
7. VilÈkÈ (SÊ, SyÈ, I) 8. KamanÈ kamanÊyÈ (SÊ, I)
14 JÈtakapÈÄi
111. AnupubbÈva te |r|, nÈganÈsasam|pamÈ.

VimaÔÔhÈ tuyhaÑ sussoÓÊ, akkhassa phalakaÑ yathÈ.
112. Uppalasseva kiÒjakkhÈ, nÈbhi te sÈdhu saÓÔhitÈ.

P|rÈ kaÓhaÒjanasseva, d|rato paÔidissati.
113. DuvidhÈ jÈtÈ urajÈ, avaÓÔÈ sÈdhupaccudÈ.

PayodharÈ apatitÈ1, aÉÉhalÈbusamÈ thanÈ.
114. DÊghÈ kambutalÈbhÈsÈ, gÊvÈ eÓeyyakÈ yathÈ.

PaÓÉarÈvaraÓÈ vaggu, catutthamanasannibhÈ.
115. UddhaggÈ ca adhaggÈ ca, dumaggaparimajjitÈ.

DuvijÈ nelasambh|tÈ, dantÈ tava sudassanÈ.
116. ApaÓÉarÈ lohitantÈ, jiÒj|ka2 phalasannibhÈ.

ŒyatÈ ca visÈlÈ ca, nettÈ tava sudassanÈ.
117. NÈtidÊghÈ susammaÔÔhÈ, kanakabyÈ3 samocitÈ.

Uttama~garuhÈ tuyhaÑ, kesÈ candanagandhikÈ.
118. YÈvatÈ kasigorakkhÈ, vÈÓijÈnaÑ4 ca yÈ gati.

IsÊnaÒca parakkantaÑ, saÒÒatÈnaÑ tapassinaÑ.
119. Na te samasamaÑ passe, asmiÑ pathavi5 maÓÉale.

Ko vÈ tvaÑ kassa vÈ putto, kathaÑ jÈnemu taÑ mayaÑ.
120. Na paÒhakÈlo bhaddante, KassapevaÑ gate sati.

Ehi samma ramissÈma, ubho asmÈkamassame.
Ehi taÑ upag|hissaÑ6, ratÊnaÑ kusalo bhava.
121. IdaÑ vatvÈna pakkÈmi, accharÈ kÈmavaÓÓinÊ.

MissÈ missitumicchantÊ, Isisi~gaÑ AlambusÈ.
122. So ca vegena nikkhamma, chetvÈ dandhaparakkamaÑ7.

TamuttamÈsu veÓÊsu, ajjhappatto8 parÈmasi.
______________________________________________________________
1. AppatÊtÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. JiÒjuka (SÊ, SyÈ, I)
3. KanakaggÈ (I) 4. VaÓijÈnaÑ (I)
5. Puthuvi (I) 6. UpaguyhissaÑ (SyÈ)
7. DandhapadakkamaÑ (Ka) 8. AjjhÈpatto (I)
123. TamudÈvatta kalyÈÓÊ, palissaji susobhanÈ1.

Cavitamhi2 brahmacariyÈ, yathÈ taÑ atha tositÈ.
124. ManasÈ agamÈ indaÑ, vasantaÑ Nandane vane.

TassÈ sa~kappamaÒÒÈya, MaghavÈ devakuÒjaro.
125. Palla~kaÑ pahiÓÊ khippaÑ, sovaÓÓaÑ sopavÈhanaÑ.

Sa-uttaracchadapaÒÒÈsaÑ, sahassapaÔiyatthataÑ3.
126. TamenaÑ tattha dhÈresi, ure katvÈna sobhanÈ.

YathÈ ekamuhuttaÑva, tÊÓi vassÈni dhÈrayi.
127. Vimado tÊhi vassehi, pabujjhitvÈna brÈhmaÓo.

AddasÈsi harita4 rukkhe, samantÈ aggiyÈyanaÑ.
128. NavapattavanaÑ phullaÑ, kokilaggaÓaghositaÑ.

SamantÈ paviloketvÈ, rudaÑ ass|ni vattayi.
129. Na juhe na jape5 mante, aggihuttaÑ pahÈpitaÑ.

Ko nu me pÈricariyÈya, pubbe cittaÑ palobhayi.
130. AraÒÒe me viharato, yo me tejÈ ha sambhutaÑ6.

NÈnÈratnaparip|raÑ, nÈvaÑva gaÓhi aÓÓave.
131. AhaÑ te pÈricariyÈya, devarÈjena pesitÈ.

AvadhiÑ7 cittaÑ cittena, pamÈdo8 tvaÑ na bujjhasi.
132. ImÈni kira maÑ tÈto, Kassapo anusÈsati.

KamalÈsadisitthiyo9, tÈyo bujjhesi mÈÓava.
133. UregaÓÉÈyo bujjhesi, tÈyo bujjhesi mÈÓava.

IccÈnusÈsi maÑ tÈto, yathÈ maÑ anukampako.
134. TassÈhaÑ vacanaÑ nÈkaÑ, pitu vuddhassa sÈsanaÑ.

AraÒÒe nimmanussamhi, svajja jhÈyÈmi10 ekako.
______________________________________________________________
1. SusobhaÓÊ (SyÈ, Ka) 2. Cavi tamhÈ (SyÈ, Ka)
3. PaÔikatthataÑ (SÊ) 4. HarÊ (I)
5. Jappe (Ka) 6. SambhataÑ (I)
7. AvadhÊ (SyÈ, I, Ka) 8. PamÈdÈ (SyÈ, I)
9. Sarisitthiyo (SyÈ, I) 10. SvÈjjajjhÈyÈmi (SÊ, I)
16 JÈtakapÈÄi
135. SohaÑ tathÈ karissÈmi, dhiratthu jÊvitena me.

Puna vÈ tÈdiso hessaÑ, maraÓaÑ me bhavissati.
136. Tassa tejaÑ1 vÊriyaÒca, dhitiÑ2 ÒatvÈ avaÔÔhitaÑ3.

SirasÈ aggahÊ pÈde, Isisi~gaÑ AlambusÈ.
137. MÈ me kujjha4 mahÈvÊra, mÈ me kujjha4 mahÈ-ise.

MahÈ attho mayÈ ciÓÓo, tidasÈnaÑ yasassinaÑ.
TayÈ saÑkampitaÑ Èsi, sabbaÑ devapuraÑ tadÈ.
138. TÈvatiÑsÈ ca ye devÈ, tidasÈnaÒca VÈsavo.

TvaÒca bhadde sukhÊ hohi, gaccha kaÒÒe yathÈsukhaÑ.
139. Tassa pÈde gahetvÈna, katvÈ ca naÑ padakkhiÓaÑ.

AÒjaliÑ paggahetvÈna, tamhÈ ÔhÈnÈ apakkami.
140. Yo ca tassÈsi palla~ko, sovaÓÓo sopavÈhano.

Sa-uttaracchadapaÒÒÈso, sahassapaÔiyatthato.
Tameva palla~kamÈruyha, agÈ devÈna santike.
141. Tamokkamiva ÈyantiÑ, jalantiÑ vijjutaÑ yathÈ.

PatÊto sumano vitto, Devindo adadÈ varaÑ.
142. VaraÒce me ado sakka, sabbabh|tÈnamissara.

NisippalobhikÈ5 gacche, etaÑ Sakka varaÑ vareti.
AlambusÈjÈtakaÑ tatiyaÑ.
524. Sa~khapÈlajÈtaka (4)

143. AriyÈvakÈsosi pasannanetto,
MaÒÒe bhavaÑ pabbajito kulamhÈ.
KathaÑ nu vittÈni pahÈya bhoge,
Pabbaji nikkhamma gharÈ sapaÒÒa6.
______________________________________________________________
1. TejaÒca (SÊ, I) 2. DhitiÒca (I)
3. SuvaÉÉhitaÑ (SÊ) 4. Kujjhi(I)
5. Na isipalobhikÈ (SyÈ), na isipalobhiyaÑ (I) 6. SapaÒÒo (SyÈ), sapaÒÒÈ (I)
144. SayaÑ vimÈnaÑ naradeva disvÈ,

MahÈnubhÈvassa mahoragassa.
DisvÈna puÒÒÈna mahÈvipÈkaÑ,
SaddhÈya’haÑ pabbajitomhi rÈja.
145. Na kÈmakÈmÈ na bhayÈ na dosÈ,

VÈcaÑ musÈ pabbajitÈ bhaÓanti.
AkkhÈhi me pucchito etamatthaÑ,
SutvÈna me jÈyihitippasÈdo.
146. VÈÓijja1 raÔÔhÈdhipa gacchamÈno,

Pathe addasÈsimhi bhojaputte2.
PavaddhakÈyaÑ uragaÑ mahantaÑ,
ŒdÈya gacchante pamodamÈne.
147. SohaÑ samÈgamma janinda tehi,

PahaÔÔhalomo avacamhi bhÊto.
KuhiÑ ayaÑ nÊyati3 bhÊmakÈyo,
NÈgena kiÑ kÈhatha bhojaputtÈ.
148. NÈgo ayaÑ nÊyati bhojanatthÈ4,

PavaddhakÈyo urago mahanto.
SÈduÒca th|laÒca muduÒca maÑsaÑ,
Na tvaÑ rasaÒÒÈsi Videhaputta.
149. Ito mayaÑ gantvÈ sakaÑ niketaÑ5,

ŒdÈya satthÈni vikopayitvÈ.
MaÑsÈni bhokkhÈma6 pamodamÈnÈ,
MayaÑ hi ve sattavo pannagÈnaÑ.
150. Sace ayaÑ nÊyati bhojanatthÈ,

PavaddhakÈyo urago mahanto.
DadÈmi vo balibaddÈni7 soÄasa,
NÈgaÑ imaÑ muÒcatha bandhanasmÈ.
______________________________________________________________
1. VaÓijja (I) 2. MilÈcaputte (SÊ, I) 3. Niyyati (Ka)
4. BhojanatthaÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. NiketanaÑ (I) 6. BhakkhÈma (SyÈ)
7. BalivaddÈni (I)
18 JÈtakapÈÄi
151. AddhÈ hi no bhakkho ayaÑ manÈpo,

Bah| ca no uragÈ bhuttapubbÈ1.
Karoma te taÑ vacanaÑ AÄÈra2,
MittaÑ ca no hohi Videhaputta.
152. TadÈssu te bandhanÈ mocayiÑsu,

YaÑ natthuto paÔimokkassa pÈse.
Mutto ca so bandhanÈ nÈgarÈjÈ,
PakkÈmi pÈcÊnamukho muhuttaÑ.
153. GantvÈna pÈcÊnamukho muhuttaÑ,

PuÓÓehi nettehi palokayÊ maÑ.
TadÈ’ssa’haÑ piÔÔhito anvagacchiÑ,
Dasa~guliÑ aÒjaliÑ paggahetvÈ.
154. Gaccheva kho tvaÑ taramÈnar|po,

MÈ taÑ amittÈ punaragahesuÑ.
Dukkho hi luddehi punÈ samÈgamo,
AdassanaÑ bhojaputtÈna gaccha.
155. AgamÈsi so rahadaÑ vippasannaÑ,

NÊlobhÈsaÑ ramaÓÊyaÑ sutitthaÑ.
SamotataÑ3 jambuhi vetasÈhi,
PÈvekkhi nittiÓÓabhayo patÊto.
156. So taÑ pavissa na cirassa nÈgo,

Dibbena me pÈturahuÑ janinda.
UpaÔÔhahÊ maÑ pitaraÑva putto,
Hadaya~gamaÑ kaÓÓasukhaÑ bhaÓanto.
______________________________________________________________
1. BahuÑ ca no urago bhuttapubbo (Ka) 2. ŒÄÈra (Ka) evamuparipi.
3. SamonataÑ (SyÈ, Ka)
157. TvaÑ mesi mÈtÈ ca pitÈ1 AÄÈra,

Abbhantaro pÈÓadado sahÈyo.
SakaÑ ca iddhiÑ paÔilÈbhakosmi2,
AÄÈra passa me nivesanÈni.
Pah|tabhakkhaÑ bahu-annapÈnaÑ,
MasakkasÈraÑ viya VÈsavassa.
158. TaÑ bh|mibhÈgehi upetar|paÑ,

AsakkharÈ ceva mud| subhÈ ca.
NÊcattiÓÈ3 apparajÈ ca bh|mi,
PÈsÈdikÈ yattha jahanti sokaÑ.
159. AnÈvakulÈ veÄuriy|panÊlÈ,

CatuddisaÑ ambavanaÑ surammaÑ.
PakkÈ ca pesÊ ca phalÈ suphullÈ,
NiccotukÈ dhÈrayantÊ phalÈni.
160. TesaÑ vanÈnaÑ naradeva majjhe,

NivesanaÑ bhassarasannikÈsaÑ.
RajataggaÄaÑ sovaÓÓamayaÑ uÄÈraÑ,
ObhÈsatÊ vijjurivantalikkhe.
161. MaÓÊmayÈ soÓÓamayÈ4 uÄÈrÈ,

AnekacittÈ satataÑ sunimmitÈ.
Parip|rÈ kaÒÒÈhi ala~katÈbhi,
SuvaÓÓakÈy|radharÈhi rÈja.
162. So Sa~khapÈlo taramÈnar|po,

PÈsÈdamÈruyha anomavaÓÓo.
SahassathambhaÑ atulÈnubhÈvaÑ,
Yatthassa bhariyÈ mahesÊ ahosi.
______________________________________________________________
1. PitÈ ca (I) 2. PaÔilÈbhitosmi (I)
3. NÊcÈ tiÓÈ (SyÈ, I) 4. SovaÓÓamayÈ (SÊ, SyÈ, I)
20 JÈtakapÈÄi
163. EkÈ ca nÈrÊ taramÈnar|pÈ,

ŒdÈya veÄuriyamayaÑ mahagghaÑ.
SubhaÑ maÓiÑ jÈtimant|papannaÑ.
AcoditÈ ÈsanamabbhihÈsi.
164. Tato maÑ urago hatthe gahetvÈ,

NisÊdayÊ pÈmukha-ÈsanasmiÑ.
IdamÈsanaÑ atra bhavaÑ nisÊdatu,
BhavaÑ hi me aÒÒataro gar|naÑ.
165. AÒÒÈ ca nÈrÊ taramÈnar|pÈ,

ŒdÈya vÈriÑ upasa~kamitvÈ.
PÈdÈni pakkhÈlayÊ me janinda,
BhariyÈva1 bhatt| patino piyassa.
166. AparÈ ca nÈrÊ taramÈnar|pÈ,

Paggayha sovaÓÓamayÈya2 pÈtiyÈ.
Anekas|paÑ vividhaÑ viyaÒjanaÑ,
UpanÈmayÊ bhatta manuÒÒar|paÑ.
167. Turiyehi3 maÑ bhÈrata bhuttavantaÑ,

UpaÔÔhahuÑ bhattu mano viditvÈ.
TatuttariÑ4 maÑ nipatÊ mahantaÑ,
Dibbehi kÈmehi anappakehi.
168. BhariyÈ mametÈ tisatÈ AÄÈra,

SabbattamajjhÈ padumuttarÈbhÈ.
AÄÈra etÈ’ssu te kÈmakÈrÈ,
DadÈmi te tÈ paricÈrayassu.
169. SaÑvaccharaÑ dibbarasÈnubhutvÈ,

TadÈ’ssu’haÑ5 uttarimajjhabhÈsiÑ6.
NÈgassidaÑ kinti kathaÒca laddhaÑ,
KathajjhagamÈsi vimÈnaseÔÔhaÑ.
______________________________________________________________
1. BhariyÈ ca (I) 2. SovaÓÓamayÈ (I)
3. T|riyehi (Ka) 4. TaduttariÑ (Ka)
5. TadassahaÑ (I) 6. Uttari paccabhÈsiÑ (SÊ, SyÈ), uttariÑ paccabhÈsiÑ (I)
170. AdhiccaladdhaÑ pariÓÈmajaÑ te,

SayaÑkataÑ udÈhu devehi dinnaÑ.
PucchÈmi taÑ1 nÈgarÈje’tamatthaÑ,
KathajjhagamÈsi vimÈnaseÔÔhaÑ.
171. NÈdhiccaladdhaÑ na pariÓÈmajaÑ me,

Na sayaÑkataÑ nÈpi devehi dinnaÑ.
Sakehi kammehi apÈpakehi,
PuÒÒehi me laddhamidaÑ vimÈnaÑ.
172. KiÑ te vataÑ kiÑ pana brahmacariyaÑ,

Kissa suciÓÓassa ayaÑ vipÈko.
AkkhÈhi me nÈgarÈje’tamatthaÑ,
KathaÑ nu te laddhamidaÑ vimÈnaÑ.
173. RÈjÈ ahosiÑ MagadhÈnamissaro,

Duyyodhano nÈma mahÈnubhÈvo.
So ittaraÑ jÊvitaÑ saÑviditvÈ,
AsassataÑ vipariÓÈmadhammaÑ.
174. AnnaÒca pÈnaÒca pasannacitto,

Sakkacca dÈnaÑ vipulaÑ adÈsiÑ2.
OpÈnabh|taÑ me gharaÑ tadÈsi,
SantappitÈ samaÓabrÈhmaÓÈ ca.
175. 3 MÈlaÒca gandhaÒca vilepanaÒca,

PadÊpiyaÑ4 yÈnamupassayaÒca.
AcchÈdanaÑ seyyamathannapÈnaÑ,
Sakkacca dÈnÈni adamha tattha3.
______________________________________________________________
1. Te (I) 2. AdÈsi (I)
3-3. AyaÑ gÈthÈ I-potthake natthi. 4. ...padÊpayaÑ (SyÈ, Ka)
22 JÈtakapÈÄi
176. TaÑ me vataÑ taÑ pana brahmacariyaÑ,

Tassa suciÓÓassa ayaÑ vipÈko.
Teneva me laddhamidaÑ vimÈnaÑ,
Pah|tabhakkhaÑ bahu-annapÈnaÑ.
Naccehi gÊtehi cupetar|paÑ,
CiraÔÔhitikaÑ na ca sassatÈ’yaÑ.
177. AppÈnubhÈvÈ taÑ mahÈnubhÈvaÑ,

TejassinaÑ hanti atejavanto.
Kimeva dÈÔhÈvudha kiÑ paÔicca,
Hatthatta1 mÈgacchi vanibbakÈnaÑ2.
178. BhayaÑ nu te anvagataÑ mahantaÑ,

Tejo nu te nÈnvagaÑ dantam|laÑ.
Kimeva dÈÔhÈvudha kiÑ paÔicca,
KilesamÈpajji vanibbakÈnaÑ.
179. Na me bhayaÑ anvagataÑ mahantaÑ.

Tejo na sakkÈ mama tehi hantuÑ3.
SataÒca dhammÈni sukittitÈni,
SamuddavelÈva duraccayÈni.
180. CÈtuddasiÑ paÒcadasiÑ AÄÈra,

UposathaÑ niccamupÈvasÈmi.
AthÈgamuÑ soÄasa bhojaputtÈ,
RajjuÑ gahetvÈna daÄhaÒca pÈsaÑ.
181. BhetvÈna nÈsaÑ atikassa4 rajjuÑ,

NayiÑsu maÑ samparigayha luddÈ.
EtÈdisaÑ dukkhamahaÑ titikkhaÑ5,
UposathaÑ appaÔikopayanto.
______________________________________________________________
1. Hatthattha (SÊ, SyÈ, I) 2. VaÓibbakÈnaÑ (SÊ) 3. TebhihantuÑ (SyÈ, Ka)
4. Antakassa (Ka) 5. TitikkhiÑ (I)
182. EkÈyane taÑ pathe addasaÑsu,

Balena vaÓÓena cupetar|paÑ.
SiriyÈ paÒÒÈya ca bhÈvitosi,
KiÑ patthayaÑ1 nÈga tapo karosi.
183. Na puttahet| na dhanassa hetu,

Na Èyuno cÈpi AÄÈra hetu.
ManussayoniÑ abhipatthayÈno,
TasmÈ parakkamma tapo karomi.
184. TvaÑ lohitakkho vihatantaraÑso,

Ala~kato kappitakesamassu.
Surosito lohitacandanena,
GandhabbarÈjÈva disÈ pabhÈsasi2.
185. Deviddhipattosi mahÈnubhÈvo,

Sabbehi kÈmehi sama~gibh|to.
PucchÈmi taÑ nÈgarÈje’tamatthaÑ,
Seyyo ito kena manussaloko.
186. AÄÈra nÈÒÒatra manussalokÈ,

SuddhÊ va saÑvijjati saÑyamo vÈ.
AhaÒca laddhÈna manussayoniÑ,
KÈhÈmi jÈtimaraÓassa antaÑ.
187. SaÑvaccharo me vasato3 tavantike,

Annena pÈnena upaÔÔhitosmi.
ŒmantayitvÈna palemi nÈga,
Cirappavutthosmi4 ahaÑ janinda.
188. PuttÈ ca dÈrÈ anujÊvino ca5,

NiccÈnusiÔÔhÈ upatiÔÔhathetaÑ.
Kaccinnu taÑ nÈbhisapittha6 koci,
PiyaÑ hi me dassanaÑ tuyhaÑ7 AÄÈra.
______________________________________________________________
1. KimatthiyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. PabhÈsi (Ka)
3. Vusito (I) 4. Cirappavuttho asmi (I) cirappavuÔÔhosmi (SÊ, SyÈ)
5. Ca’nujÊvino (SÊ, I) 6. NÈbhisaÑsittha (SyÈ, I)
7. Tuyha (I)
24 JÈtakapÈÄi
189. YathÈpi mÈt| ca pit| agÈre,

Putto piyo paÔivihito vaseyya1.
Tatopi mayhaÑ idhameva seyyo,
CittaÑ hi te nÈga mayÊ pasannaÑ.
190. MaÓÊ mamaÑ vijjati lohita~ko2,

DhanÈharo maÓiratanaÑ uÄÈraÑ.
ŒdÈya tvaÑ3 gaccha sakaÑ niketaÑ,
LaddhÈ dhanaÑ taÑ maÓimossajassu.
191. DiÔÔhÈ mayÈ mÈnusakÈpi kÈmÈ,

AsassatÈ vipariÓÈmadhammÈ.
ŒdÊnavaÑ kÈmaguÓesu disvÈ,
SaddhÈya’haÑ pabbajitomhi rÈja.
192. DumapphalÈnÊva patanti mÈÓavÈ,

DaharÈ ca vuddhÈ ca sarÊrabhedÈ.
Etampi disvÈ pabbajitomhi rÈja,
ApaÓÓakaÑ sÈmaÒÒameva seyyo.
193. AddhÈ have sevitabbÈ sapaÒÒÈ,

BahussutÈ ye bahuÔhÈnacintino.
NÈgaÒca sutvÈna tavaÒca’ÄÈra,
KÈhÈmi puÒÒÈni anappakÈni.
194. AddhÈ have sevitabbÈ sapaÒÒÈ,

NÈgaÒca sutvÈna mamaÒca rÈja,
Karohi puÒÒÈni anappakÈnÊti.
Sa~khapÈlajÈtakaÑ catutthaÑ.
______________________________________________________________
1. Seyyo (I) 2. Lohita~go (Ka) 3. TaÑ (I)
525. C|ÄasutasomajÈtaka (5)

195. ŒmantayÈmi nigamaÑ, mittÈmacce parissaje1.
SirasmiÑ palitaÑ jÈtaÑ, pabbajjaÑ dÈni roca’haÑ.
196. AbhuÑ me kathaÑ nu bhaÓasi,

SallaÑ me deva urasi kappesi2.
SattasatÈ te bhariyÈ,
KathaÑ nu te tÈ bhavissanti.
197. PaÒÒÈyihinti etÈ, daharÈ aÒÒampi tÈ gamissanti.

SaggaÑ cassa patthayÈno, tena ahaÑ pabbajissÈmi.
198. DulladdhaÑ me Èsi Sutasoma,

Yassa te homa’haÑ mÈtÈ.
YaÑ me vilapantiyÈ,
Anapekkho pabbajasi deva.
199. DulladdhaÑ me Èsi Sutasoma,

YaÑ taÑ ahaÑ vijÈyissaÑ.
200. Ko nÈme’so dhammo,

Sutasoma kÈ ca nÈma pabbajjÈ.
YaÑ no amhe jiÓÓe,
201. PuttÈpi tuyhaÑ bahavo, daharÈ appattayobbanÈ.

MaÒj| tepi3 taÑ apassantÈ, maÒÒe dukkhaÑ nigacchanti.
202. Puttehi ca me etehi,

Daharehi appattayobbanehi.
MaÒj|hi sabbehipi tumhehi,
Cirampi ÔhatvÈ vinÈsabhÈvo4.
______________________________________________________________
1. PÈrisajje (SÊ, SyÈ) 2. Kampesi (I)
3. Te (SÊ, I) 4. VinÈbhÈvo (SÊ, SyÈ, I)
26 JÈtakapÈÄi
203. ChinnaÑ nu tuyhaÑ hadayaÑ,

Adu te1 karuÓÈ ca natthi amhesu.
YaÑ no vikandantiyo2,
204. Na ca mayhaÑ chinnaÑ hadayaÑ,

Atthi karuÓÈpi mayhaÑ tumhesu.
SaggaÒca patthayÈno,
Tena ahaÑ3 pabbajissÈmi.
205. DulladdhaÑ me Èsi,

Sutasoma yassa te ahaÑ bhariyÈ.
206. DulladdhaÑ me Èsi,

Sutasoma yassa te ahaÑ bhariyÈ.
YaÑ me kucchipaÔisandhiÑ4,
207. Paripakko me gabbho,

Kucchigato yÈva naÑ vijÈyÈmi.
MÈhaÑ ekÈ vidhavÈ,
PacchÈ dukkhÈni addakkhiÑ.
208. Paripakko te gabbho,

Kucchigato i~gha tvaÑ5 vijÈyassu.
PuttaÑ anomavaÓÓaÑ,
TaÑ hitvÈ pabbajissÈmi.
209. MÈ tvaÑ Cande rudi,

MÈ soci vanatimiramattakkhi.
Œroha varapÈsÈdaÑ6,
Anapekkho ahaÑ gamissÈmi.
______________________________________________________________
1. Œdu (SÊ, I), Èd| (SyÈ) 2. Vikkandantiyo (SÊ)
3. TenÈhaÑ (SÊ, SyÈ), tenamahaÑ (I) 4. MaÑ kucchimatiÑ santiÑ (I)
5. Tva (SÊ), naÑ (I) 6. Ca pÈsÈdaÑ (I)
210. Ko taÑ amma kopesi,

KiÑ rodasi pekkhasi ca maÑ bÈÄhaÑ.
KaÑ avajjhaÑ ghÈtemi1,
©ÈtÊnaÑ udikkhamÈnÈnaÑ.
211. Na hi so sakkÈ hantuÑ,

VijitÈvÊ2 yo maÑ tÈta kopesi.
PitÈ te maÑ tÈta avaca,
Anapekkho ahaÑ gamissÈmi.
212. YotaÑ pubbe niyyÈmi,

UyyÈnaÑ mattakuÒjare ca yodhemi.
Sutasome pabbajite,
KathaÑ nu dÈni karissÈmi.
213. MÈtucca3 me rudantyÈ4,

JeÔÔhassa ca bhÈtuno akÈmassa.
Hatthepi te gahessaÑ,
Na hi gacchasi5 no akÈmÈnaÑ.
214. UÔÔhehi tvaÑ dhÈti,

ImaÑ kumÈraÑ ramehi aÒÒattha.
MÈ me paripanthamakÈsi6,
SaggaÑ mama patthayÈnassa.
215. YaÑ n|nimaÑ dadeyyaÑ7 pabha~karaÑ,

Ko nu me iminÈttho8.
Sutassome pabbajite,
KiÑ nu menaÑ karissÈmi.
______________________________________________________________
1. GhÈtemi kaÑ avajjhaÑ (I), taÑ avajjhaÑ ghÈtemi (Ka)
2. JÊvitÈvÊ (I) 3. MÈtu ca (SÊ, SyÈ) 4. RudatyÈ (I)
5. GaÒchisi (I) 6. MakÈ (SÊ, I) 7. JaheyyaÑ (I)
8. Ko nu me iminÈ attho (SÊ, SyÈ), ko nu me nattho (I)
28 JÈtakapÈÄi
216. Koso ca tuyhaÑ vipulo,

KoÔÔhÈgÈraÒca tuyhaÑ parip|raÑ.
PathavÊ ca tuyhaÑ vijitÈ,
Ramassu mÈ pabbaji1 deva.
217. Koso ca mayhaÑ vipulo,

KoÔÔhÈgÈraÒca mayhaÑ parip|raÑ.
PathavÊ ca mayhaÑ vijitÈ,
TaÑ hitvÈ pabbajissÈmi.
218. Mayhampi dhanaÑ pah|taÑ, sa~khÈtuÑ2 nopi deva sakkomi.

TaÑ te dadÈmi sabbampi3, ramassu mÈ pabbaji deva.
219. JÈnÈmi4 dhanaÑ pah|taÑ, Kulavaddhana p|jito tayÈ ca’smi.

SaggaÒca patthayÈno, tena ahaÑ pabbajissÈmi.
220. UkkaÓÔhitosmi bÈÄhaÑ, arati maÑ Somadatta Èvisati5.

BahukÈpi6 me antarÈyÈ, ajjevÈhaÑ pabbajissÈmi.
221. IdaÑ ca tuyhaÑ rucitaÑ, Sutasoma ajjeva dÈni tvaÑ pabbaja.

AhaÑpi pabbajissÈmi, na ussahe tayÈ vinÈ ahaÑ ÔhÈtuÑ.
222. Na hi sakkÈ pabbajituÑ, nagare na hi paccati janapade ca.

Sutasome pabbajite, kathaÑ nu dÈni karissÈma.
223. UpanÊyatidaÑ maÒÒe, parittaÑ udakaÑva ca~kavÈramhi.

EvaÑ suparittake jÊvite, na ca pamajjituÑ kÈlo.
224. UpanÊyatidaÑ maÒÒe, parittaÑ udakaÑva ca~kavÈramhi.

EvaÑ suparittake jÊvite, andhabÈlÈ7 pamajjanti.
225. Te vaÉÉhayanti nirayaÑ, tiracchÈnayoniÒca pettivisayaÒca.

TaÓhÈya bandhanabaddhÈ, vaÉÉhenti asurakÈyaÑ.
______________________________________________________________
1. Pabbajassu (SÊ), pabbaja (I) 2. Sa~khyÈtuÑ (SÊ)
3. TaÑ deva te dadÈmi sabbampi (SÊ), taÑ te dadÈmi sabbaÑ (I)
4. JÈnÈmi te (SÊ, SyÈ) 5. ŒvÊsati (Ka)
6. BahukÈ hi (SÊ, SyÈ) 7. Atha bÈlÈ (SÊ, SyÈ, I)
226. haÒÒate rajaggaÑ, avid|re Pubbakamhi ca1 pÈsÈde.

MaÒÒe no kesÈ chinnÈ, yasassino dhammarÈjassa.
227. Ayamassa pÈsÈdo, sovaÓÓa2 pupphamÈlyavÊtikiÓÓo.

Yahi3 manuvicari rÈjÈ, parikiÓÓo itthÈgÈrehi.
228. Ayamassa pÈsÈdo, sovaÓÓapupphamÈlyavÊtikiÓÓo.

Yahimanuvicari rÈjÈ, parikiÓÓo ÒÈtisa~ghena.
229. Idamassa k|ÔÈgÈraÑ, sovaÓÓa4 pupphamÈlyÈvÊtikiÓÓaÑ.

Yahimanuvicari rÈjÈ, parikiÓÓo itthÈgÈrehi.
230. Idamassa k|ÔÈgÈraÑ, sovaÓÓa4 pupphamÈlyavÊtikiÓÓaÑ.

231. Ayamassa asokavanikÈ, supupphitÈ sabbakÈlikÈ rammÈ.

232. Ayamassa asokavanikÈ, supupphitÈ sabbakÈlikÈ rammÈ.

233. Idamassa uyyÈnaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

234. Idamassa uyyÈnaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

235. Idamassa kaÓikÈravanaÑ, supupphitaÑ sabbÈkÈlikaÑ rammaÑ.

236. Idamassa kaÓikÈravanaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

237. Idamassa pÈÔalivanaÑ5, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

238. Idamassa pÈÔalivanaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

______________________________________________________________
1. Pupphakamhi ca (SÊ, I) 2. So vaÓÓo (I) 3. Yamhi (I)
4. SovaÓÓaÑ (I) 5. PÈÔalÊvanaÑ (SÊ)
30 JÈtakapÈÄi
239. Idamassa ambavanaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

240. Idamassa ambavanaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

241. Ayamassa pokkharaÓÊ, saÒchannÈ aÓÉajehi vÊtikiÓÓÈ.

242. Ayamassa pokkharaÓÊ, saÒchannÈ aÓÉajehi vÊtikiÓÓÈ.

243. RÈjÈ vo kho1 pabbajito, Sutasomo rajjaÑ imaÑ pahatvÈna2.

KÈsÈyavatthavasano, nÈgova ekako3 carati.
244. MÈssu pubbe ratikÊÄitÈni, hasitÈni ca anussarittha4.

MÈ vo kÈmÈ haniÑsu, rammaÑ hi5 SudassanaÑ6 nagaraÑ.
245. MettacittaÒca7 bhÈvetha, appamÈÓaÑ divÈ ca ratto ca.

Agacchittha8 devapuraÑ, ÈvÈsaÑ puÒÒakamminanti9. (3219)
C|ÄasutasomajÈtakaÑ paÒcamaÑ.
CattÈlÊsanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.
TassuddÈnaÑ
SuvapaÓÉitajambuka KuÓÉalino,
VarakaÒÒamalambusajÈtakaÑ ca.
Pavaruttamasa~khasirÊvhayako,
Sutasoma-arindhamarÈjavaro.
______________________________________________________________
1. RÈjÈ kho (SÊ, SyÈ, I) 2. PahantvÈna (SyÈ, Ka)
3. Ekakova (SÊ) 4. Anussarittho (I)
5. SurammaÒhi (SyÈ, Ka) 6. SudassanaÑ nÈma (SÊ)
7. MettaÒca (I) 8. Atha gaÒchittha (SÊ, SyÈ, I) 9. PuÒÒakammÈnanti (I)
18. PaÓÓÈsanipÈta
526. NiÄinikÈjÈtaka (1)
1. Uddayhate1 janapado, raÔÔhaÒcÈpi vinassati.
Ehi NiÄinike2 gaccha, taÑ me brÈhmaÓamÈnaya.
2. NÈhaÑ dukkhakkhamÈ rÈja, nÈhaÑ addhÈnakovidÈ.

KathaÑ ahaÑ gamissÈmi, vanaÑ kuÒjarasevitaÑ.
3. PhÊtaÑ janapadaÑ gantvÈ, hatthinÈ ca rathena ca.

DÈrusa~ghÈÔayÈnena, evaÑ gaccha NiÄinike.
4. Hatthi-assarathe pattÊ, gacchevÈdÈya khattiye.

Taveva vaÓÓar|pena, vasaÑ ta’mÈnayissasi.
5. KadalÊdhajapaÒÒÈÓo, ÈbhujÊparivÈrito.
Eso padissati rammo, Isisi~gassa assamo.
6. Eso aggissa sa~khÈto, eso dh|mo padissati.

MaÒÒe no aggiÑ hÈpeti, Isisi~go mahiddhiko.
7. TaÒca disvÈna ÈyantiÑ, ÈmuttamaÓikuÓÉalaÑ.

Isisi~go pÈvisi bhÊto, assamaÑ paÓÓachÈdanaÑ.
8. Assamassa ca sÈ dvÈre, geÓÉukena’ssa3 kÊÄati.

VidaÑsayantÊ a~gÈni, guyhaÑ pakÈsitÈni ca.
9. TaÒca disvÈna kÊÄantiÑ, paÓÓasÈlagato jaÔÊ.

AssamÈ nikkhamitvÈna, idaÑ vacanamabravi.
10. Ambho ko nÈma so rukkho, yassa te’vaÑgataÑ phalaÑ.

D|repi khittaÑ pacceti, na taÑ ohÈya gacchati.
______________________________________________________________
1. UÉÉayhate (SÊ, I) 2. NaÄinike (SÊ, SyÈ, I) evamuparipi.
3. TeÓÉukenassa (SÊ, I)
32 JÈtakapÈÄi
11. Assamassa mama1 brahme, samÊpe GandhamÈdane.

Bahavo2 tÈdisÈ rukkhÈ, yassa te’vaÑgataÑ phalaÑ.
D|repi khittaÑ pacceti, na maÑ ohÈya gacchati.
12. Et|3 bhavaÑ assami’maÑ adetu,

PajjaÒca bhakkhaÒca paÔiccha dammi.
IdamÈsanaÑ atra bhavaÑ nisÊdatu,
Ito bhavaÑ m|laphalÈni bhuÒjatu4.
13. KiÑ te idaÑ |r|namantarasmiÑ,

SupicchitaÑ kaÓharivappakÈsati.
Kose nu te uttama~gaÑ paviÔÔhaÑ.
14. AhaÑ vane m|laphalesanaÑ caraÑ,

ŒsÈdayiÑ5 acchaÑ sughorar|paÑ.
So maÑ patitvÈ sahasÈ’jjhapatto,
Panujja maÑ abbahi6 uttama~gaÑ.
15. SvÈyaÑ vaÓo khajjati kaÓÉuvÈyati,

SabbaÒca kÈlaÑ na labhÈmi sÈtaÑ.
Paho bhavaÑ kaÓÉumimaÑ vinetuÑ,
KurutaÑ bhavaÑ yÈcito brÈhmaÓatthaÑ.
16. GambhÊrar|po te vaÓo salohito,

Ap|tiko vaÓagandho7 mahÈ ca.
Karomi te kiÒci kasÈyayogaÑ,
YathÈ bhavaÑ paramasukhÊ bhaveyya.
______________________________________________________________
1. MaÑ (SÊ) 2. Pabbate (SÊ) 3. Etu (SÊ, SyÈ, Ka)
4. KhÈdatu (SÊ) 5. AssÈdayiÑ (Ka) 6. Abbuhi (SyÈ, Ka)
7. Pakkagandho (SÊ), pannagandho (SyÈ, I)
18. PaÓÓÈsanipÈta 33
17. Na mantayogÈ na kasÈyayogÈ,

Na osadhÈ brahmacÈri1 kamanti.
YaÑ te mudu, tena2 vinehi kaÓÉuÑ3,
YathÈ ahaÑ paramasukhÊ bhaveyyaÑ.
18. Ito nu bhoto katamena assamo,

Kacci bhavaÑ abhiramasi4 araÒÒe.
Kacci nu te5 m|laphalaÑ pah|taÑ,
Kacci bhavantaÑ na vihiÑsanti vÈÄÈ.
19. Ito ujuÑ uttarÈyaÑ disÈyaÑ,

KhemÈnadÊ HimavatÈ pabhÈvÊ6.
TassÈ tÊre assamo mayha rammo,
Aho bhavaÑ assamaÑ mayhaÑ passe.
20. AmbÈ ca sÈlÈ tilakÈ ca jambuyo,

UddÈlakÈ pÈÔaliyo ca phullÈ.
Samantato kimpurisÈbhigÊtaÑ,
21. TÈlÈ ca m|lÈ ca phalÈ ca me’ttha,

VaÓÓena gandhena upetar|paÑ.
TaÑ bh|mibhÈgehi upetar|paÑ,
22. PhalÈ ca m|lÈ ca pah|tamettha,

VaÓÓena gandhena rasenupetÈ.
Œyanti ca luddakÈ taÑ padesaÑ,
MÈ me tato m|laphalaÑ ahÈsuÑ.
23. PitÈ mamaÑ m|laphalesanaÑ gato,

IdÈni Ègacchati sÈyakÈle.
Ubhova gacchÈmase assamaÑ taÑ,
YÈva pitÈ m|laphalato etu.
______________________________________________________________
1. BrahmacÈrÊ (SÊ, SyÈ, I) 2. GhaÔÔe mudukena (Ka), yaÑ te mud| tena (I)
3. KaÓÉukaÑ (I) 4. AbhiramasÊ (I)
5. Kacci te (I) 6. PabhÈti (SÊ, I)
34 JÈtakapÈÄi
24. AÒÒe bah| isayo sÈdhur|pÈ,

RÈjÊsayo anumagge vasanti.
Te yeva pucchesi mama’ssamaÑ taÑ,
Te taÑ nayissanti mamaÑ sakÈse.
25. Na te kaÔÔhÈni bhinnÈni, na te udakamÈbhataÑ.

AggÊpi te na hÈpito1, kiÑ nu mandova jhÈyasi.
26. BhinnÈni kaÔÔhÈni huto ca aggi,

TapanÊpi te samitÈ brahmacÈrÊ2.
PÊÔhaÒca mayhaÑ udakaÒca hoti,
Ramasi tuvaÑ3 brahmabh|to puratthÈ.
27. AbhinnakaÔÔhosi anÈbhatodako,

AhÈpitaggÊsi4 asiddhabhojano5.
Na me tuvaÑ ÈlapasÊ mama’jja,
NaÔÔhaÑ nu kiÑ cetasikaÒca dukkhaÑ.
28. IdhÈgamÈ jaÔilo brahmacÈrÊ,

Sudassaneyyo sutan| vineti.
NevÈtidÊgho na panÈtirasso,
SukaÓhakaÓhacchadanehi bhoto.
29. AmassujÈto apurÈÓavaÓÓÊ,

ŒdhÈrar|paÒca panassa kaÓÔhe.
Dve yamÈ6 gaÓÉÈ ure sujÈtÈ,
SuvaÓÓatindukanibhÈ7 pabhassarÈ.
30. MukhaÒca tassa bhusadassaneyyaÑ,

KaÓÓesu lambanti ca kuÒcitaggÈ.
Te jotare carato mÈÓavassa,
SuttaÒca yaÑ SaÑyamanaÑ jaÔÈnaÑ.
______________________________________________________________
1. HÈsito (SÊ, SyÈ) 2. BrahmacÈri (?)
3. TvaÑ (SÊ) 4. AhÈpitaggÊvi (Ka)
5. AsiÔÔhabhojano (Ka) 6. Dve passa (SÊ), dvÈssa (I)
7. SuvaÓÓapind|panibhÈ (SÊ), suvaÓÓatiÓÉusannibhÈ (SyÈ), sovaÓÓapiÓÉ|panibhÈ (I)
31. AÒÒÈ ca tassa saÑyamÈni1 catasso,

NÊlÈ pÊtÈ2 lohitikÈ3 ca sebhÈ.
TÈ pi sare4 carato mÈÓavassa,
TiriÔi5 sa~ghÈriva pÈvusamhi.
32. Na mikhalaÑ muÒjamayaÑ dhÈreti,

Na santhare6 no pana pabbajassa.
TÈ jotare jaghanantare7 vilaggÈ,
SateratÈ vijjuriva’ntalikkhe.
33. AkhÊlakÈni ca avaÓÔakÈni,

HeÔÔhÈ nabhyÈ kaÔisamohitÈni.
AghaÔÔitÈ niccakÊÄaÑ karonti,
HaÑ tÈta kiÑ rukkhaphalÈni tÈni.
34. JaÔÈ ca tassa bhusadassaneyyÈ,

ParosataÑ vellitaggÈ sugandhÈ.
DvedhÈ siro sÈdhu vibhattar|po,
Aho nu kho mayha tathÈ jaÔÈssu.
35. YadÈ ca so pakirati tÈ jaÔÈyo,

VaÓÓena gandhena upetar|pÈ.
NÊluppalaÑ vÈtasameritaÑva,
Tatheva saÑvÈti pana’ssamo ayaÑ.
36. Pa~ko ca tassa bhusadassaneyyo,

NetÈdiso yÈdiso mayhaÑ kÈye8.
So vÈyatÊ erito mÈlutena,
VanaÑ yathÈ aggagimhe suphullaÑ.
______________________________________________________________
1. SaÑyamanÊ (SÊ, I) 2. NÊlapi tÈ (I) 3. LohitakÈ (SyÈ, I, Ka)
4. SaÑsare (SÊ, SyÈ) 5. CirÊÔi (SÊ, I) 6. Santace (SÊ), santacaÑ (I), santare (Ka)
7. Jaghanavare (SÊ, I) 8. KÈyo (SÊ, SyÈ, I)
36 JÈtakapÈÄi
37. Nihanti so rukkhaphalaÑ pathabyÈ,

Sucittar|paÑ ruciraÑ dassaneyyaÑ.
KhittaÒca tassa punareti hatthaÑ,
HaÑ tÈta kiÑ rukkhaphalaÑ nu kho taÑ.
38. DantÈ ca tassa bhusadassaneyyÈ,

SuddhÈ samÈ sa~khavar|papannÈ.
Mano pasÈdenti vivariyamÈnÈ,
Na hi1 n|na so sÈkamakhÈdi tehi.
39. AkakkasaÑ aggaÄitaÑ muhuÑ muduÑ,

UjuÑ anuddhataÑ acapalamassa bhÈsitaÑ.
RudaÑ manuÒÒaÑ karavÊkasussaraÑ,
Hadaya~gamaÑ raÒjayateva me mano.
40. Bindussaro nÈtivisaÔÔhavÈkyo2,

Na n|na sajjhÈyamatippayutto.
IcchÈmi bho3 taÑ punadeva daÔÔhuÑ,
Mitto hi4 me mÈÓavohu5 puratthÈ.
41. Susandhi sabbattha vimaÔÔhimaÑ vaÓaÑ,

Puth|6 sujÈtaÑ kharapattasannitaÑ.
Teneva maÑ uttariyÈna mÈÓavo,
VivaritaÑ |ruÑ jaghanena piÄayi.
42. Tapanti Èbhanti virocare ca,

SateratÈ vijjuriva’ntalikkhe.
BÈhÈ mud| aÒjanalomasÈdisÈ,
VicitravaÔÔa~gulikÈ’ssÈ sobhare.
______________________________________________________________
1. Na ha (SÊ, I) 2. NÈtivissaÔÔhavÈkyo (SÊ, SyÈ, I)
3. Kho (SÊ, SyÈ, I) 4. MittaÑ hi (SÊ, SyÈ, I)
5. MÈÓavÈhu (SÊ, SyÈ), mÈÓavÈhu (I) 6. PuthuÑ (I), puthu (Ka)
43. Akakkasa~go na ca dÊghalomo,

NakhÈ’ssa dÊghÈ api lohitaggÈ.
Mud|hi bÈhÈhi palissajanto,
KalyÈÓar|po ramayaÑ1 upaÔÔhahi.
44. Dumassa t|l|panibhÈ pabhassarÈ,

SuvaÓÓakambutalavaÔÔasucchavi.
HatthÈ mud| tehi maÑ saÑphusitvÈ,
Ito gato tena maÑ dahanti tÈta.
45. Na n|na2 so khÈrividhaÑ ahÈsi,

Na n|na so kaÔÔhÈni sayaÑ abhaÒji.
Na n|na so hanti dume kuÔhÈriyÈ3,
Na hissa4 hatthesu khilÈni atthi.
46. Accho ca kho tassa vaÓaÑ akÈsi,

So maÑbravi “sukhitaÑ maÑ karohi”.
TÈhaÑ kariÑ tena mamÈsi sokhyaÑ,
So cabravi “sukhitosmÊ”ti brahme.
47. AyaÒca te mÈluvapaÓÓasanthatÈ,

VikiÓÓar|pÈva mayÈ ca tena ca.
Kilantar|pÈ udake ramitvÈ,
PunappunaÑ paÓÓakuÔiÑ vajÈma.
48. Na ma’jja mantÈ paÔibhanti tÈta,

Na aggihuttaÑ napi yaÒÒatantaÑ5.
Na cÈpi te m|laphalÈni bhuÒje,
YÈva na passÈmi taÑ brahmacÈriÑ.
______________________________________________________________
1. RamayhaÑ (Ka) 2. Na ha n|na (SÊ, I)
3. KudhÈriyÈ (Ka) 4. Na pissa (SÊ, SyÈ, I)
5. YaÒÒatantra1 (SÊ), yaÒÒaÑ tatra (I, Ka), yaÒÒatatra (SyÈ)
38 JÈtakapÈÄi
49. AddhÈ pajÈnÈsi tuvampi tÈta,

YassaÑ disaÑ1 vasate brahmacÈrÊ.
TaÑ maÑ disaÑ pÈpaya tÈta khippaÑ,
MÈ te ahaÑ amari’massamamhi.
50. VicitraphullaÑ2 hi vanaÑ sutaÑ mayÈ,

DijÈbhighuÔÔhaÑ dijasa~ghasevitaÑ.
TaÑ maÑ vanaÑ pÈpaya tÈta khippaÑ,
PurÈ te pÈÓaÑ vijahÈmi assame.
51. ImasmÈ’haÑ jotirase vanamhi,

Gandhabbadevaccharasa~ghasevite.
IsÊnamÈvÈse sanantanamhi,
NetÈdisaÑ aratiÑ pÈpuÓetha.
52. Bhavanti mittÈni atho na honti,

©ÈtÊsu mittesu karonti pemaÑ.
AyaÒca jammo kissa vÈ niviÔÔho,
Yo neva jÈnÈti “kutomhi Ègato”.
53. SaÑvÈsena hi mittÈni, sandhÊyanti3 punappunaÑ.

Sve’va mitto4 asaÑgantu, asaÑvÈsena jÊrati.
54. Sace tuvaÑ dakkhasi brahmacÈriÑ,

Sace tuvaÑ sallape5 brahmacÈrinÈ.
SampannasassaÑva mahodakena,
TapoguÓaÑ khippamimaÑ pahissasi6.
55. Punapi7 ce dakkhasi brahmacÈriÑ,

Punapi7 ce sallape brahmacÈrinÈ.
SampannasassaÑva mahodakena,
UsmÈgataÑ khippamimaÑ pahissasi.
______________________________________________________________
1. DisÈyaÑ (SyÈ, I, Ka) 2. VicitrapupphaÑ (SÊ, I) 3. Sandhiyanti (SyÈ, Ka)
4. SÈ ca metti (I) 5. Sallapi (SÊ) 6. Pahassasi (SÊ, SyÈ, I)
7. Punappi (I)
56. Bh|tÈni hetÈni1 caranti tÈta,

Vir|par|pena manussaloke.
Na tÈni sevetha naro sapaÒÒo,
Œsajja naÑ nassati brahmacÈrÊti.
NiÄinikÈjÈtakaÑ2 paÔhamaÑ.
527. UmmÈdantÊjÈtaka (2)

57. NivesanaÑ kassa nu’daÑ Sunanda,
PÈkÈrena paÓÉumayena guttaÑ.
KÈ dissati aggisikhÈva d|re,
VehÈyasaÑ3 pabbataggeva acci.
58. DhÊtÈ nva’yaÑ4 kassa Sunanda hoti,

SuÓisÈ nva’yaÑ4 kassa athopi bhariyÈ.
AkkhÈhi me khippamidheva puÔÔho,
AvÈvaÔÈ yadi vÈ atthi bhattÈ.
59. AhaÑ hi jÈnÈmi janinda etaÑ,

MatyÈ ca petyÈ ca athopi assÈ.
Taveva so puriso bh|mipÈla,
RattindivaÑ appamatto tavatthe.
60. Iddho ca phÊto ca suvaÉÉhito5 ca,

Amacco ca te aÒÒataro janinda.
TassesÈ bhariyÈ’bhipÈrakassa6,
UmmÈdantÊ7 nÈmadheyyena rÈja.
______________________________________________________________
1. EtÈni (I) 2. NaÄinÊjÈtakaÑ (SÊ), NaÄinijÈtakaÑ (I)
3. VehÈsayaÑ (SÊ, I) 4. NayaÑ (SÊ, I), nvÈyaÑ (SyÈ)
5. SubÈÄhiko (I) 6. AhipÈrakassa (SÊ, I), abhipÈdakassa (Ka)
7. UmmÈdantÊti (Ka)
40 JÈtakapÈÄi
61. Ambho ambho nÈmamidaÑ imissÈ,

MatyÈ ca petyÈ ca kataÑ susÈdhu.
TadÈ1 hi mayhaÑ avalokayantÊ,
UmmattakaÑ UmmadantÊ akÈsi.
62. YÈ puÓÓamÈse2 migamandalocanÈ,

UpÈvisi puÓÉarÊkattaca~gÊ.
Dve puÓÓamÈyo tadah| amaÒÒa’haÑ,
DisvÈna pÈrÈvatarattavÈsiniÑ.
63. AÄÈrapamhehi subhehi vaggubhi,

PalobhayantÊ maÑ yadÈ udikkhati.
VijambhamÈnÈ harateva me mano,
JÈtÈ vane kimpurisÊva pabbate.
64. TadÈ hi brahatÊ sÈmÈ, ÈmuttamaÓikuÓÉalÈ.

EkaccavasanÈ nÈrÊ, migÊ bhantÈvudikkhati.
65. KadÈssu maÑ tambanakhÈ sulomÈ,

BÈhÈmud| candanasÈralittÈ.
VaÔÔa~gulÊ sannatadhÊrakuttiyÈ,
NÈrÊ upaÒÒissati sÊsato subhÈ.
66. KadÈssu maÑ kaÒcanajÈluracchadÈ,

DhÊtÈ TirÊÔissa vilaggamajjhÈ.
Mud|hi bÈhÈhi palissajissati,
BrahÈvane jÈtadumaÑva mÈluvÈ.
67. KadÈssu3 lÈkhÈrasarattasucchavÊ,

BindutthanÊ puÓÉarÊkattaca~gÊ.
MukhaÑ mukhena upanÈmayissati,
SoÓÉova soÓÉassa surÈya thÈlaÑ.
68. YadÈddasaÑ4 taÑ tiÔÔhantiÑ, sabbabhaddaÑ5 manoramaÑ.

Tato sakassa cittassa, nÈvabodhÈmi kaÒcinaÑ6.
______________________________________________________________
1. TathÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. PuÓÓamÈye (Ka)
3. KadÈssu maÑ (SyÈ, Ka) 4. YathÈddasaÑ (I)
5. SabbagattaÑ (SÊ, SyÈ, I) 6. KiÒcinaÑ (Ka), kiÒcanaÑ (I)
69. UmmÈdantimahaÑ daÔÔhÈ1, ÈmuttamaÓikuÓÉalaÑ.

Na supÈmi divÈrattiÑ, sahassaÑva parÈjito.
70. Sakko ce2 me varaÑ dajjÈ, so ca labbhetha me varo.

EkarattaÑ dvirattaÑ3 vÈ, bhaveyyaÑ AbhipÈrako.
UmmÈdantyÈ ramitvÈna, SivirÈjÈ tato siyaÑ4.
71. Bh|tÈni me bh|tapatÊ namassato,

Œgamma yakkho idametadabravi.
RaÒÒo mano UmmadantyÈ niviÔÔho,
DadÈmi te taÑ paricÈrayassu.
72. PuÒÒÈ ca dhaÑse amaro na camhi,

Jano ca me pÈpamidaÒca5 jaÒÒÈ.
Bhuso ca tya’ssa manasso vighÈto,
DatvÈ piyaÑ UmmadantiÑ adaÔÔhÈ.
73. Janinda nÈÒÒatra tayÈ mayÈ vÈ,

SabbÈpi kammassa katassa jaÒÒÈ.
YaÑ te mayÈ UmmadantÊ padinnÈ,
Bhusehi rÈjÈ vanathaÑ sajÈhi.
74. Yo pÈpakaÑ kamma karaÑ manusso,

So maÒÒati mÈyida6 maÒÒiÑsu aÒÒe.
Passanti bh|tÈni karontametaÑ,
YuttÈ ca ye honti narÈ pathabyÈ.
75. AÒÒo nu te koci7 naro pathabyÈ,

Saddheyya8 lokasmi na me piyÈti.
Bhuso ca tya’ssa manaso vighÈto,
______________________________________________________________
1. DiÔÔhÈ (SÊ, SyÈ, I, Ka) 2. Ca (SÊ, I)
3. DirattaÑ (I) 4. SiyÈ (SyÈ, I)
5. PÈpamidanti (SÊ, I) 6. MÈyidha (Ka)
7. Kodha (I) 8. Saddaheyya (SÊ)
42 JÈtakapÈÄi
76. AddhÈ piyÈ mayha janinda esÈ,

Na sÈ mamaÑ appiyÈ bh|mipÈla.
Gaccheva tvaÑ UmmadantiÑ bhadante,
SÊhova selassa guhaÑ upeti.
77. Na pÊÄitÈ attadukhena dhÊrÈ,

SukhapphalaÑ kamma pariccajanti.
SammohitÈ vÈpi sukhena mattÈ,
Na pÈpakammaÒca1 samÈcaranti.
78. TuvaÑ hi mÈtÈ ca pitÈ ca mayhaÑ,

BhattÈ patÊ posako devatÈ ca.
DÈso ahaÑ tuyha saputtadÈro,
YathÈsukhaÑ sÈmi2 karohi kÈmaÑ.
79. Yo “issaromhÊ”ti karoti pÈpaÑ,

KatvÈ ca so nu’ttasate3 paresaÑ.
Na tena so jÊvati dÊghamÈyu4,
DevÈpi pÈpena samekkhare naÑ.
80. AÒÒÈtakaÑ sÈmikehÊ padinnaÑ,

Dhamme ÔhitÈ ye paÔicchanti dÈnaÑ.
PaÔicchakÈ dÈyakÈ cÈpi tattha,
SukhapphalaÒÒeva karonti kammaÑ.
81. AÒÒo nu te koci naro pathabyÈ,

Saddheyya lokasmi na me piyÈti.
82. AddhÈ piyÈ mayha janinda esÈ,

______________________________________________________________
1. PÈpakaÑ kamma (I) 2. Sibba (SÊ), sÊvi (SyÈ)
3. Nuttapate (I) 4. DÊghamÈyuÑ (SÊ, SyÈ)
83. Yo attadukkhena parassa dukkhaÑ,

Sukhena vÈ attasukhaÑ dahÈti.
YathevidaÑ mayha tathÈ paresaÑ,
Yo1 evaÑ jÈnÈti2 sa vedi dhammaÑ.
84. AÒÒo nu te koci naro pathabyÈ,

Saddheyya lokasmi na me piyÈti.
85. Janinda jÈnÈsi piyÈ mame’sÈ,

Piyena te dammi piyaÑ janinda,
PiyadÈyino deva piyaÑ labhanti.
86. So n|nÈhaÑ vadhissÈmi, attÈnaÑ kÈmahetukaÑ,

Na hi dhammaÑ adhammena, ahaÑ vadhitu’mussahe.
87. Sace tuvaÑ mayha satiÑ3 janinda,

Na kÈmayÈsi naravÊra seÔÔha.
CajÈmi naÑ sabbajanassa sibyÈ4,
MayÈ pamuttaÑ tato avhayesi5 naÑ.
88. Ad|siyaÑ ce AbhipÈraka tvaÑ,

CajÈsi katte ahitÈya tya’ssa.
MahÈ ca te upavÈdopi assa,
Na cÈpi tya’ssa nagaramhi pakkho.
89. AhaÑ sahissaÑ upavÈdametaÑ,

NindhaÑ pasaÑsaÑ garahaÒca sabbaÑ.
MametamÈgacchatu bh|mipÈla,
YathÈsukhaÑ Sivi6 karohi kÈmaÑ.
______________________________________________________________
1. So (I) 2. PajÈnÈbhi (Ka)
3. Santi (Ka) 4. Sibba (SÊ, I), majjhe (SyÈ)
5. AvhayÈsi (Ka) 6. Sibba (SÊ, I)
44 JÈtakapÈÄi
90. Yo neva nindhaÑ na panappasaÑsaÑ,

Œdiyati garahaÑ nopi p|jaÑ.
SirÊ ca lakkhÊ ca apeti tamhÈ,
Œpo suvuÔÔhÊva yathÈ thalamhÈ.
91. YaÑ kiÒci dukkhaÒca sukhaÒca etto,

DhammÈtisÈraÑ ca manovighÈtaÑ.
UrasÈ ahaÑ paccuttarissÈmi1 sabbaÑ,
PathavÊ yathÈ thÈvarÈnaÑ tasÈnaÑ.
92. DhammÈtisÈraÒca manovighÈtaÑ,

DukkhaÒca nicchÈmi ahaÑ paresaÑ.
EkovimaÑ hÈrayissÈmi bhÈraÑ,
Dhamme Ôhito kiÒci ahÈpayanto.
93. Sagg|pagaÑ puÒÒakammaÑ janinda,

MÈ me tuvaÑ antarÈyaÑ akÈsi.
DadÈmi te UmmadantiÑ pasanno,
RÈjÈva yaÒÒe dhanaÑ brÈhmaÓÈnaÑ.
94. AddhÈ tuvaÑ katte hitesi mayhaÑ,

SakhÈ mamaÑ UmmadantÊ tuvaÒca.
Nindeyyu devÈ pitaro ca sabbe,
PÈpaÒca passaÑ abhisamparÈyaÑ.
95. Na he’ta’dhammaÑ SivirÈja vajjuÑ,

SanegamÈ jÈnapadÈ ca sabbe.
96. AddhÈtuvaÑ katte hitesi mayhaÑ,

SakhÈ mamaÑ UmmadantÊ tuvaÒca.
SataÒca dhammÈni sukittitÈni,
SamuddavelÈva duraccayÈni.
______________________________________________________________
1. PaÔicchissÈmi (SÊ, SyÈ), paccupadissÈmi (I)
97. Œhuneyyo mesi hitÈnukampÊ,

DhÈtÈ vidhÈtÈ casi kÈmapÈlo.
TayÊ hutÈ rÈja mahapphalÈ hi1,
KÈmena me UmmadantiÑ paÔiccha.
98. AddhÈ hi sabbaÑ AbhipÈraka tvaÑ,

DhammaÑ acÈrÊ mama kattuputta.
AÒÒo nu te ko idha sotthikattÈ,
Dvipado naro aruÓe jÊvaloke.
99. TuvaÑ nu seÔÔho tvamanuttarosi,

TvaÑ dhammagutto2 dhammavid| sumedho.
So dhammagutto cirave jÊva,
DhammaÒca me desaya dhammapÈla.
100. Tadi~gha AbhipÈraka, suÓohi vacanaÑ mama.

DhammaÑ te desayissÈmi, sataÑ ÈsevitaÑ ahaÑ.
101. SÈdhu dhammaruci rÈjÈ, sÈdhu paÒÒÈÓavÈ naro.

SÈdhu mittÈnamaddubbho, pÈpassÈkaraÓaÑ sukhaÑ.
102. Akkodhanassa vijite, Ôhitadhammassa rÈjino.

SukhaÑ manussÈ Èsetha, sÊtacchÈyÈya saÑghare.
103. Na cÈhametaÑ abhirocayÈmi,

KammaÑ asamekkhakataÑ asÈdhu.
Ye pÈpi ÒatvÈna sayaÑ karonti,
UpamÈ imÈ mayhaÑ tuvaÑ suÓohi.
104. GavaÑ ce taramÈnÈnaÑ, jimhaÑ gacchati pu~gavo.

SabbÈ tÈ jimhaÑ gacchanti, nette jimhaÑ gate sati.
105. Evameva3 manussesu, yo hoti seÔÔhasammato.

So ce adhammaÑ carati, pageva itarÈ pajÈ.
SabbaÑ raÔÔhaÑ dukhaÑ seti, rÈjÈ ce hoti adhammiko.
______________________________________________________________
1. MahapphalÈ hi me (I) 2. Dhammag| (SyÈ, I, Ka) 3. EvamevaÑ (I)
46 JÈtakapÈÄi
106. GavaÑ ce taramÈnÈnaÑ, ujuÑ gacchati pu~gavo.

SabbÈ gÈvÊ ujuÑ yanti, nette ujuÑ gate sati.
107. Evameva manussesu, yo hoti seÔÔhasammato.

So sace dhammaÑ carati, pageva itarÈ pajÈ.
SabbaÑ raÔÔhaÑ sukhaÑ seti, rÈjÈ ce hoti dhammiko.
108. Na cÈpÈhaÑ adhammena, amarattamabhipatthaye.

ImaÑ vÈ pathaviÑ sabbaÑ, vijetuÑ AbhipÈraka.
109. YaÑ hi kiÒci manussesu, ratanaÑ idha vijjati.

GÈvo dÈso hiraÒÒaÒca, vatthiyaÑ haricandanaÑ.
110. Assitthiyo1 ratanaÑ maÓikaÒca,

YaÒcÈpi me candas|riyÈ abhipÈlayanti.
Na tassa hetu visamaÑ careyyaÑ,
Majjhe SivÊnaÑ usabhomhi jÈto.
111. NetÈ hitÈ2 uggato raÔÔhapÈlo,

DhammaÑ SivÊnaÑ apacÈyamÈno.
So dhammamevÈnuvicintayanto,
TasmÈ sake cittavase na vatto.
112. AddhÈ tuvaÑ mahÈrÈja, niccaÑ abyasanaÑ sivaÑ.

Karissasi ciraÑ rajjaÑ, paÒÒÈ hi tava tÈdisÊ.
113. EtaÑ te anumodÈma, yaÑ dhammaÑ nappamajjasi.

DhammaÑ pamajja khattiyo, raÔÔhÈ3 cavati issaro.

115. DhammaÑ cara mahÈrÈja, puttadÈresu khattiya -pa-.
116. DhammaÑ cara mahÈrÈja, mittÈmaccesu khattiya -pa-.
117. DhammaÑ cara mahÈrÈja, vÈhanesu balesu ca -pa-.
118. DhammaÑ cara mahÈrÈja, gÈmesu nigamesu ca -pa-.

______________________________________________________________
1. Assitthiyo ca (SÊ) 2. NebhÈbhi tÈ (SÊ) 3. ®hÈnÈ (SÊ)
119. DhammaÑ cara mahÈrÈja, raÔÔhesu janapadesu ca -pa-.
120. DhammaÑ cara mahÈrÈja, samaÓabrÈhmaÓesu ca -pa-.
121. DhammaÑ cara mahÈrÈja, migapakkhÊsu khattiya -pa-.
122. DhammaÑ cara mahÈrÈja, dhammo ciÓÓo sukhÈvaho.

123. DhammaÑ cara mahÈrÈja, sa-indÈ devÈ sabrahmakÈ.

SuciÓÓena divaÑ pattÈ, mÈ dhammaÑ rÈja pÈmadoti.
UmmÈdantÊjÈtakaÑ dutiyaÑ.
528. MahÈbodhijÈtaka (3)

124. KiÑ nu daÓÉaÑ kimajinaÑ, kiÑ chattaÑ kimupÈhanaÑ.
Kima~kusaÒca pattaÒca, sa~ghÈÔiÒcÈpi brÈhmaÓa.
TaramÈnar|po’hÈsi1, kiÑ nu patthayase disaÑ.
125. DvÈdasetÈni vassÈni, vusitÈni tavantike.

NÈbhijÈnÈmi soÓena, Pi~galenÈbhik|jitaÑ.
126. SvÈyaÑ dittova nadati, sukkadÈÔhaÑ vidaÑsayaÑ.

Tava sutvÈ sabhariyassa, vÊtasaddhassa maÑ pati.
127. Ahu esa kato doso, yathÈ bhÈsasi brÈhmaÓa.

Esa bhiyyo pasÊdÈmi, vasa brÈhmaÓa mÈ’gamÈ.
128. Sabbaseto pure Èsi, tatopi sabalo ahu.

Sabbalohitako dÈni, kÈlo pakkamituÑ mama.
129. AbbhantaraÑ pure Èsi, tato majjhe tato bahi.

PurÈ niddhamanÈ hoti, sayameva vajÈmahaÑ.
130. VÊtasaddhaÑ na seveyya, udapÈnaÑva’nodakaÑ.

Sacepi naÑ anukhaÓe, vÈri kaddamagandhikaÑ.
131. Pasannameva seveyya, appasannaÑ vivajjaye.

PasannaÑ payirupÈseyya, rahadaÑvudakatthiko.
______________________________________________________________
1. GaÓhÈsi (SÊ, SyÈ, I)
48 JÈtakapÈÄi
132. Bhaje bhajantaÑ purisaÑ, abhajantaÑ na bhajjaye1.

Asappurisadhammo so, yo bhajantaÑ na bhajjati2.
133. Yo bhajantaÑ na bhajati, sevamÈnaÑ na sevati.

Sa ve manussapÈpiÔÔho, migo sÈkhassito yathÈ.
134. AccÈbhikkhaÓasaÑsaggÈ, asamosaraÓena ca.

Etena mittÈ jÊranti, akÈle yÈcanÈya ca.
135. TasmÈ nÈbhikkhaÓaÑ gacche, na ca gacche cirÈciraÑ.

KÈlena yÈcaÑ yÈceyya, evaÑ mittÈ na jÊyare3.
136. AticiraÑ nivÈsena, piyo bhavati appiyo.

Œmanta kho taÑ gacchÈma, purÈ te homa appiyÈ.
137. EvaÑ ce yÈcamÈnÈnaÑ, aÒjaliÑ nÈvabujjhasi.

ParicÈrakÈnaÑ sataÑ4, vacanaÑ na karosi no.
EvaÑ taÑ abhiyÈcÈma, puna kayirÈsi pariyÈyaÑ.
138. EvaÑ ce no viharataÑ, antarÈyo na hessati.

TuyhaÑ vÈpi5 mahÈrÈja, mayhaÑ vÈ6 raÔÔhavaddhana.
Appeva nÈma passema, ahorattÈnamaccaye.
139. UdÊraÓÈ ce saÑgatyÈ, bhÈvÈya manuvattati.

AkÈmÈ akaraÓÊyaÑ vÈ, karaÓÊyaÑ vÈpi kubbati.
AkÈmÈkaraÓÊyamhi, kvi’dha pÈpena lippati7.
140. So ce attho ca dhammo ca, kalyÈÓo na ca pÈpako.

Bhoto ce vacanaÑ saccaÑ, suhato vÈnaro mayÈ.
141. Attano ce hi vÈdassa, aparÈdhaÑ vijÈniyÈ8.

Na maÑ tvaÑ garaheyyÈsi, bhoto vÈdo hi tÈdiso.
______________________________________________________________
1. BhÈjaye (I) 2. BhÈjati (I)
3. JÊrare (SyÈ, I) 4. ParicÈrikÈnaÑ sattÈnaÑ (SÊ, SyÈ, I)
5. TumhaÒcÈpi (SÊ), tuyhaÒcÈpi (I) 6. AmhaÑ vÈ (SÊ), mayhaÒca (I)
7. Limpati (SyÈ, Ka) 8. VijÈniya (SÊ, SyÈ, I)
142. Issaro sabbalokassa, sace kappeti jÊvitaÑ.

IddhiÑ1 byasanabhÈvaÒca, kammaÑ kalyÈÓapÈpakaÑ.
NiddesakÈrÊ puriso, issaro tena lippati.

144. Attano ce hi vÈdassa, aparÈdhaÑ vijÈniyÈ.

145. Sace pubbekatahetu, sukhadukkhaÑ nigacchati.

PorÈÓakaÑ kataÑ pÈpaÑ, tameso muccate2 iÓaÑ.
PorÈÓaka-iÓamokkho, kvi’dha pÈpena lippati.


148. CatunnaÑyevupÈdÈya, r|paÑ sambhoti pÈÓinaÑ.

Yato ca r|paÑ sambhoti, tatthevÈnupagacchati.
Idheva jÊvati jÊvo, pecca pecca vinassati.
149. Ucchijjati ayaÑ loko, ye bÈlÈ ye ca paÓÉitÈ.

UcchijjamÈne lokasmiÑ, kvi’dha pÈpena lippati.


152. Œhu khattavidÈ3 loke, bÈlÈ paÓÉitamÈnino.

MÈtaraÑ pitaraÑ haÒÒe, atho jeÔÔhampi bhÈtaraÑ.
Haneyya putta4 dÈre ca, attho ce tÈdiso siyÈ.
______________________________________________________________
1. Iddhi (I, Ka) 2. MuÒcate (SÊ, SyÈ)
3. KhattavidhÈ (SÊ, SyÈ, I) 4. Putte ca (I)
50 JÈtakapÈÄi
153. Yassa rukkhassa chÈyÈya, nisÊdeyya sayeyya vÈ.

Na tassa sÈkhaÑ bhaÒjeyya, mittadubbho1 hi pÈpako.
154. Atha atthe samuppanne, sam|lamapi abbahe2.

Attho me sambalenÈpi, suhato vÈnaro mayÈ.
155. 3 So ce attho ca dhammo ca, kalyÈÓo na ca pÈpako.

Bhoto ce vacanaÑ saccaÑ, suhato vÈnaro mayÈ3.

157. AhetuvÈdo puriso, yo ca issarakuttiko.

PubbekatÊ ca ucchedÊ, yo ca khattavido naro.
158. Ete asappurisÈ loke, bÈlÈ paÓÉitamÈnino.

Kareyya tÈdiso pÈpaÑ, atho aÒÒampi kÈraye.
AsappurisasaÑsaggo, dukkhanto4 kaÔukudrayo.
159. Urabbhar|pena vakassu5 pubbe,

AsaÑkito ajay|thaÑ upeti.
HantvÈ uraÓiÑ ajikaÑ6 ajaÒca,
UtrÈsayitvÈ7 yena kÈmaÑ paleti.
160. TathÈvidhe’ke samaÓabrÈhmaÓÈse,

ChadanaÑ katvÈ vaÒcayanti manusse.
AnÈsakÈ thaÓÉilaseyyakÈ ca,
RajojallaÑ ukkuÔikappadhÈnaÑ.
PariyÈyabhattaÒca apÈnakattÈ,
PÈpÈcÈrÈ arahanto vadÈnÈ.

AsappurisasaÑsaggo, dukkhanto kaÔukudrayo.
______________________________________________________________
1. Mittad|bhÊ (I) 2. Abbhahe (SyÈ, Ka)
3-3. AyaÑ gÈthÈ SÊhaÄa-potthake natthi. 4. DukkaÔo (SÊ)
5. BakÈsu (SÊ, SyÈ), vakÈsu (I) 6. AjÊyaÑ (SÊ, SyÈ, I)
7. CitrÈ sayitvÈ (SÊ, I)
162. Ya’mÈhu natthi vÊriyanti, ahetuÒca pavadantÊ1 ye.

ParakÈraÑ attakÈraÒca, ye tucchaÑ samavaÓÓayuÑ.

AsappurisasaÑsaggo, dukkhanto kaÔukudrayo.
164. Sace hi vÊriyaÑ nÈ’ssa, kammaÑ kalyÈÓapÈpakaÑ.

Na bhare vaÉÉhakiÑ rÈjÈ, napi yantÈni kÈraye.
165. YasmÈ ca vÊriyaÑ atthi, kammaÑ kalyÈÓapÈpakaÑ.

TasmÈ yantÈni kÈreti, rÈjÈ bharati vaÉÉhakiÑ.
166. Yadi vassasataÑ devo, na vasse na himaÑ pate.

Ucchijjeyya ayaÑ loko, vinasseyya ayaÑ pajÈ.
167. YasmÈ ca vassatÊ devo, himaÒcÈnuphusÈyati.

TasmÈ sassÈni paccanti, raÔÔhaÒca pÈlite2 ciraÑ.
168. GavaÑ ce taramÈnÈnaÑ, jimhaÑ gacchati pu~gavo.

SabbÈ tÈ jimhaÑ gacchanti, nette jimhaÑ3 gate sati.
169. Evameva4 manussesu, yo hoti seÔÔhasammato.

So ce adhammaÑ carati, pageva itarÈ pajÈ.
SabbaÑ raÔÔhaÑ dukhaÑ seti, rÈjÈ ce hoti adhammiko.
170. GavaÑ ce taramÈnÈnaÑ, ujuÑ gacchati pu~gavo.

SabbÈ gÈvÊ ujuÑ yanti, nette ujuÑ5 gate sati.
171. Evameva manussesu, yo hoti seÔÔhasammato.

So sace6 dhammaÑ carati, pageva itarÈ pajÈ.
SabbaÑ raÔÔhaÑ sukhaÑ seti, rÈjÈ ce hoti dhammiko.
172. MahÈrukkhassa phalino, ÈmaÑ chindati yo phalaÑ.

RasaÒcassa na jÈnÈti, bÊjaÒcassa vinassati.
173. MahÈrukkh|pamaÑ raÔÔhaÑ, adhammena pasÈsati.

RasaÒcassa na jÈnÈti, raÔÔhaÒcassa vinassati.
______________________________________________________________
1. HetuÒca apavadanti (SÊ, SyÈ, I) 2. Pallate (SÊ, I), pÈlayate (SyÈ)
3. Jimha (I) 4. EvamevaÑ (I)
5. Uj| (I) 6. Ceva (SÊ), cepi (Ka)
52 JÈtakapÈÄi
174. MahÈrukkhassa phalino, pakkaÑ chindati yo phalaÑ.

RasaÒcassa vijÈnÈti, bÊjaÒcassa na nassati.
175. MahÈrukkh|pamaÑ raÔÔhaÑ, dhammena yo pasÈsati.

RasaÒcassa vijÈnÈti, raÔÔhaÒcassa na nassati.
176. Yo ca rÈjÈ janapadaÑ, adhammena pasÈsati.

SabbosadhÊhi so rÈjÈ, viruddho hoti khattiyo.
177. Tatheva negame hiÑsaÑ, ye yuttÈ kayavikkaye.

OjadÈnabalÊkÈre, sa kosena virujjhati.
178. PahÈravarakhettaÒÒ|, sa~gÈme katanissame1.

Ussite hiÑsayaÑ rÈjÈ, sa balena virujjhati.
179. Tatheva isayo hiÑsaÑ, saÒÒate2 brahmacÈrino3.

AdhammacÈrÊ khattiyo, so saggena virujjhati.
180. Yo ca rÈjÈ adhammaÔÔho, bhariyaÑ hanti ad|sikaÑ.

LuddaÑ pasavate ÔhÈnaÑ4, puttehi ca virujjhati.
181. DhammaÑ care jÈnapade, negamesu5 balesu ca.

Isayo ca na hiÑseyya, puttadÈre samaÑ care.
182. Sa tÈdiso bh|mipati, raÔÔhapÈlo akodhano.

Sapatte6 sampakampeti, Indova asurÈdhipoti. (3401)
MahÈbodhijÈtakaÑ tatiyaÑ.
PaÓÓÈsanipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.
TassuddÈnaÑ
SaniÄÊnikamavhayano paÔhamo,
Dutiyo pana sa-ummadantivaro.
Tatiyo pana bodhisirÊvhayano,
KathitÈ pana tÊÓi Jinena subhÈti.
______________________________________________________________
1. Kataniyame (Ka) 2. SaÑyame (SyÈ, Ka)
3. BrahmacÈriyo (SyÈ, I, Ka) 4. PÈpaÑ (SÊ)
5. Nigamesu (SÊ) 6. SÈmante (SÊ, SyÈ, I)
19. SaÔÔhinipÈta
529. SoÓakajÈtaka (1)
1. Kassa sutvÈ sataÑ dammi, sahassaÑ diÔÔha1 SoÓakaÑ.
Ko me SoÓakamakkhÈti, sahÈyaÑ paÑsukÊÄitaÑ.
2. AthabravÊ mÈÓavako, daharo PaÒcac|Äako.

MayhaÑ sutvÈ sataÑ dehi, sahassaÑ diÔÔha1 SoÓakaÑ.
AhaÑ te SoÓakakkhissaÑ2, sahÈyaÑ paÑsuÓÊÄitaÑ.
3. KatamasmiÑ3 so janapade, raÔÔhesu nigamesu ca.

Kattha SoÓakamaddakkhi4, taÑ me akkhÈhi pucchito.
4. Taveva deva vijite, tavevu’yyÈnabh|miyÈ.

UjuvaÑsÈ mahÈsÈlÈ, nÊlobhÈsÈ manoramÈ.
5. TiÔÔhanti meghasamÈnÈ, rammÈ aÒÒoÒÒanissitÈ.

TesaÑ m|lamhi5 SoÓako, jhÈyatÊ anupÈdano6.
UpÈdÈnesu lokesu, ÉayhamÈnesu nibbuto.
6. Tato ca rÈjÈ pÈyÈsi, senÈya catura~giyÈ.

KÈrÈpetvÈ samaÑ maggaÑ, agamÈ yena SoÓako.
7. UyyÈnabh|miÑ gantvÈna, vicaranto brahÈvane.

ŒsÊnaÑ SoÓakaÑ dakkhi, ÉayhamÈnesu nibbutaÑ.
8. KapaÓo vata’yaÑ bhikkhu, muÓÉo sa~ghÈÔipÈruto.

AmÈtiko apitiko, rukkham|lasmi jhÈyati.
9. ImaÑ vÈkyaÑ nisÈmetvÈ, SoÓako etadabravi.

Na rÈja kapaÓo hoti, dhammaÑ kÈyena phassayaÑ7.
______________________________________________________________
1. DaÔÔhu (SÊ, I)
2. AhaÑ SoÓakamakkhissaÑ (SÊ, I), ahaÑ te SoÓakamakkhissaÑ (SyÈ)
3. KatarasmiÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. Kattha te SoÓako diÔÔho (SÊ, I)
5. M|lasmiÑ (SÊ, I), m|lasmi (SyÈ) 6. AnupÈdino (SyÈ), anupÈdÈno (I)
7. PhusayaÑ (Ka)
54 JÈtakapÈÄi
10. Yo ca1 dhammaÑ niraÑkatvÈ2, adhammamanuvattati.

Sa rÈja kapaÓo hoti, pÈpo pÈpaparÈyaÓo.
11. “Arindamo”ti me nÈmaÑ, “KÈsirÈjÈ”ti maÑ vid|.

Kacci bhoto sukhasseyyÈ3, idha pattassa SoÓaka.
12. SadÈpi bhadramadhanassa, anÈgÈrassa bhikkhuno.

Na tesaÑ koÔÔhe openti, na kumbhiÑ na khaÄopiyaÑ4.
ParaniÔÔhitamesÈnÈ, tena yÈpenti subbatÈ.
13. Dutiyampi bhadramadhanassa, anÈgÈrassa bhikkhuno.

AnavajjapiÓÉo5 bhottabbo, na ca koc|’parodhati.
14. Tatiyampi bhadramadhanassa, anÈgÈrassa bhikkhuno.

Nibbuto piÓÉo bhottabbo, na ca koc|’parodhati.
15. Catutthampi6 bhadramadhanassa, anÈgÈrassa bhikkhuno.

Muttassa raÔÔhe carato, sa~go yassa na vijjati.
16. PaÒcamampi7 bhadramadhanassa, anÈgÈrassa bhikkhuno.

Nagaramhi ÉayhamÈnamhi, nÈssa kiÒci aÉayhatha.
17. ChaÔÔhampi8 bhadramadhanassa, anÈgÈrassa bhikkhuno.

RaÔÔhe vilumpamÈnamhi9, nÈssa kiÒci ahÊratha10.
18. Sattamampi11 bhadramadhanassa, anÈgÈrassa bhikkhuno.

Corehi rakkhitaÑ maggaÑ, ye caÒÒe paripanthikÈ.
PattacÊvaramÈdÈya, sotthiÑ gacchati subbato.
19. AÔÔhamampi12 bhadramadhanassa, anÈgÈrassa bhikkhuno.

YaÑ yaÑ disaÑ pakkamati, anapekkhova gacchati.
20. Bah|ni samaÓabhadrÈni, ye tvaÑ bhikkhu pasaÑsasi.

AhaÒca giddho kÈmesu, kathaÑ kÈhÈmi SoÓaka.
______________________________________________________________
1. Yodha (SÊ, SyÈ) 2. NirÈkatvÈ (?)
3. SukhÈ seyyÈ (I), sukhaseyyo (Ka) 4. Na kumbhe na kaÄopiyÈ (SyÈ, I)
5. Anavajjo piÓÉo (I) 6. CatutthaÑ (I)
7. PaÒcamaÑ (I) 8. ChaÔÔhaÑ (I)
9. ViluppamÈnamhi (Ka) 10. AhÈratha (SÊ, SyÈ)
11. SattamaÑ (I) 12. AÔÔhamaÑ (I)
13. Bah|pi bhadrÈ etesaÑ(Ka), bah|pi bhadrakÈ ete (I)
19. SaÔÔhinipÈta 55
21. PiyÈ me mÈnusÈ kÈmÈ, atho dibyÈpi me piyÈ.

Atha kena nu vaÓÓena, ubho loke labhÈmase.
22. KÈme giddhÈ1 kÈmaratÈ, kÈmesu adhimucchitÈ.

NarÈ pÈpÈni katvÈna, upapajjanti duggatiÑ.
23. Ye ca kÈme pahantvÈna2, nikkhantÈ akutobhayÈ.

EkodibhÈvÈdhigatÈ, na te gacchanti duggatiÑ.
24. UpamaÑ te karissÈmi, taÑ suÓohi Arindama.

UpamÈya midhekacce3, atthaÑ jÈnanti paÓÉitÈ.
25. Ga~gÈya kuÓapaÑ disvÈ, vuyhamÈnaÑ mahaÓÓave.

VÈyaso samacintesi, appapaÒÒo acetaso.
26. YÈnaÒca vatidaÑ laddhaÑ, bhakkho cÈyaÑ anappako.

Tattha rattiÑ tattha divÈ, tattheva nirato mano.
27. KhÈdaÑ nÈgassa maÑsÈni, pivaÑ bhÈgÊrathodakaÑ4.

SampassaÑ vanacetyÈni, na palettha5 viha~gamo.
28. TaÒca6 otaraÓÊ Ga~gÈ, pamattaÑ kuÓape rataÑ.

SamuddaÑ ajjhagÈhÈsi7, agatÊ yattha pakkhinaÑ.
29. So ce bhakkhaparikkhÊÓo, udapatvÈ8 viha~gamo.

Na pacchato na purato, nuttaraÑ nopi dakkhiÓaÑ.
30. DÊpaÑ so najjhagÈgaÒchi9, agatÊ yattha pakkhinaÑ.

So ca tattheva pÈpattha, yathÈ dubbalako tathÈ.
31. TaÒca sÈmuddikÈ macchÈ, kumbhÊlÈ makarÈ sus|.

PasayhakÈrÈ khÈdiÑsu, phandamÈnaÑ vipakkhakaÑ10.
______________________________________________________________
1. KÈmesu giddhÈ (SÊ, I) 2. PahatvÈna (SÊ, I)
3. Pidhekacce (SÊ, I) 4. BhÈgÊrasodakaÑ (SÊ, SyÈ, I, Ka)
5. PaletvÈ (Ka) 6. TaÑva (I)
7. AjjhagÈhayi (I) 8. UppatitvÈ (SÊ, SyÈ), udÈpatvÈ (I)
9. Na ajjhagaÒchi (SÊ), na ajjhagacchi (I)
10.VipakkhinaÑ (SÊ, I), vipakkhikaÑ (SyÈ)
56 JÈtakapÈÄi
32. Evameva tuvaÑ rÈja, ye caÒÒe kÈmabhogino.

GiddhÈ ce na vamissanti, kÈkapaÒÒÈva1 te vid|.
33. EsÈ te upamÈ rÈja, atthasandassanÊ katÈ.

TvaÒca paÒÒÈyase tena, yadi kÈhasi vÈ na vÈ.
34. EkavÈcampi dvivÈcaÑ, bhaÓeyya anukampako.

TatuttariÑ na bhÈseyya, dÈso’va’yyassa2 santike.
35. IdaÑ vatvÈna pakkÈmi, SoÓako amitabuddhimÈ3.

VehÈse antalikkhasmiÑ, anusÈsitvÈna khattiyaÑ.
36. Ko nu’me rÈjakattÈro, suddÈ veyyattamÈgatÈ4.

RajjaÑ niyyÈdayissÈmi, nÈhaÑ rajjena matthiko.
37. Ajjeva pabbajissÈmi, ko jaÒÒÈ maraÓaÑ suve.

MÈhaÑ kÈkova dummedho, kÈmÈnaÑ vasamanvagaÑ5.
38. Atthi te daharo putto, DÊghÈvu raÔÔhavaÉÉhano.

TaÑ rajje abhisiÒcassu, so no rÈjÈ bhavissati.
39. KhippaÑ kumÈramÈnetha, DÊghÈvuÑ raÔÔhavaÉÉhanaÑ.

TaÑ rajje abhisiÒcissaÑ, so vorÈjÈ bhavissati.
40. Tato kumÈramÈnesuÑ, DÊghÈvuÑ raÔÔhavaÉÉhanaÑ.

TaÑ disvÈ ÈlapÊ rÈjÈ, ekaputtaÑ manoramaÑ.
41. SaÔÔhi gÈmasahassÈni, paripuÓÓÈni sabbaso.

Te putta paÔipajjassu, rajjaÑ niyyÈdayÈmi te.

MÈhaÑ kÈkova dummedho, kÈmÈnaÑ vasamanvagaÑ5.
43. SaÔÔhi nÈgasahassÈni, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

SuvaÓÓakacchÈ mÈta~gÈ, hemakappamavÈsasÈ.
______________________________________________________________
1. KÈkapaÒÒÈya (SÊ, SyÈ, I) 2. DÈso ayyassa (SÊ), dÈso ayirassa (I)
3. SoÓako’mitabuddhimÈ (?) 4. S|tÈ veyyattimÈgatÈ (SÊ, SyÈ, I)
5. VasamannagÈ (I)
44. Œr|ÄhÈ gÈmaÓÊyehi, tomara~kusapÈÓibhi.


MÈhaÑ kÈkova dummedho, kÈmÈnaÑ vasamanvagaÑ.
46. SaÔÔhi assasahassÈni, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

ŒjÈnÊyÈva jÈtiyÈ, sindhavÈ sÊghavÈhino.
47. Œr|ÄhÈ gÈmaÓÊyehi, illiyÈcÈpadhÈribhi1.


49. SaÔÔhi rathasahassÈni, sannaddhÈ ussitaddhajÈ.

DÊpÈ athopi veyyagghÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.
50. Œr|ÄhÈ gÈmaÓÊyehi, cÈpahatthehi vammibhi.


52. SaÔÔhi dhenusahassÈni, rohaÒÒÈ pu~gav|sabhÈ.

TÈ putta paÔipajjassu, rajjaÑ niyyÈdayÈmi te.

54. SoÄasitthisahassÈni, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

VicitravatthÈbharaÓÈ, ÈmuttamaÓikuÓÉalÈ.
TÈ putta paÔipajjassu, rajjaÑ niyyÈdayÈmi te.

______________________________________________________________
1. IndiyÈcÈpadhÈribhi (Ka)
58 JÈtakapÈÄi
56. Daharasseva me tÈta, mÈtÈ matÈti me sutaÑ.

TayÈ vinÈ ahaÑ tÈta, jÊvitumpi na ussahe.
57. YathÈ ÈraÒÒakaÑ nÈgaÑ, poto anveti pacchato.

JessantaÑ giriduggesu, samesu visamesu ca.
58. EvaÑ taÑ anugacchÈmi, pattamÈdÈya1 pacchato.

Subharo te bhavissÈmi, na te hessÈmi dubbharo.
59. YathÈ sÈmuddikaÑ nÈvaÑ, vÈÓijÈnaÑ dhanesinaÑ.

VohÈro tattha gaÓheyya, vÈÓijÈ byasanÊ2 siyÈ.
60. EvamevÈyaÑ puttakali3, antarÈyakaro mama4.

ImaÑ kumÈraÑ pÈpetha, pÈsÈdaÑ rativaÉÉhanaÑ.
61. Tattha kambusahatthÈyo, yathÈ SakkaÑva accharÈ.

TÈ naÑ tattha ramessanti5, tÈhi ce’so6 ramissati.
62. Tato kumÈraÑ pÈpesuÑ, pÈsÈdaÑ rativaÉÉhanaÑ.

TaÑ disvÈ avacuÑ kaÒÒÈ, DÊghÈvuÑ raÔÔhavaÉÉhanaÑ.
63. DevatÈ nu’si gandhabbo, adu7 Sakko Purindado.

64. Namhi devo na gandhabbo, nÈpi8 Sakko Purindado.

KÈsiraÒÒo ahaÑ putto, DÊghÈvu raÔÔhavaÉÉhano.
MamaÑ9 bharatha bhaddaÑ vo10, ahaÑ bhattÈ bhavÈmi vo.
65. TaÑ tattha avacuÑ kaÒÒÈ, DÊghÈvuÑ raÔÔhavaÉÉhanaÑ.

KuhiÑ rÈjÈ anuppatto, ito rÈjÈ kuhiÑ gato.
66. Pa~kaÑ rÈjÈ atikkanto, thale rÈjÈ patiÔÔhito.

AkaÓÔakaÑ agahanaÑ, paÔipanno mahÈpathaÑ.
67. AhaÒca paÔipannosmi, maggaÑ duggatigÈminaÑ.

SakaÓÔakaÑ sagahanaÑ, yena gacchanti duggatiÑ.
______________________________________________________________
1. PuttamÈdÈya (SÊ, SyÈ, Ka) 2. ByasanaÑ (Ka)
3. Puttaka (SyÈ) 4. MamaÑ (I)
5. Ramissanti (SyÈ, Ka) 6. Meso (I)
7. Œdu (SÊ, I) 8. Namhi (Ka)
9. Mama (I) 10. Bhaddante (Ka)
68. Tassa te svÈgataÑ rÈja, sÊhasseva giribbajaÑ.

AnusÈsa mahÈrÈja, tvaÑ no sabbÈsamissaroti.
SoÓakajÈtakaÑ paÔhamaÑ.
530. SaÑkiccajÈtaka (2)

69. DisvÈ nisinnaÑ rÈjÈnaÑ, BrahmadattaÑ rathesabhaÑ.
Athassa paÔivedesi, yassÈsi anukampako.
70. SaÑkiccÈ’yaÑ anuppatto, isÊnaÑ sÈdhusammato.

TaramÈnar|po niyyÈhi, khippaÑ passa mahesinaÑ.
71. Tato ca rÈjÈ taramÈno, yuttamÈruyha sandanaÑ.

MittÈmaccapariby|Äho1, agamÈsi rathesabho.
72. Nikkhippa paÒca kakudhÈni, KÈsÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano.

VÈlabÊjani2 muÓhÊsaÑ, khaggaÑ chattaÒcupÈhanaÑ.
73. Oruyha rÈjÈ yÈnamhÈ, ÔhapayitvÈ paÔicchadaÑ.

ŒsÊnaÑ dÈyapassasmiÑ, SaÑkiccamupasa~kami.
74. Upasa~kamitvÈ so rÈjÈ, sammodi isinÈ saha.

TaÑ kathaÑ vÊtisÈretvÈ, ekamantaÑ upÈvisi.
75. EkamantaÑ nisinnova, atha kÈlaÑ amaÒÒatha.

Tato pÈpÈni kammÈni, pucchituÑ paÔipajjatha.
76. IsiÑ pucchÈma3 SaÑkiccaÑ, isÊnaÑ sÈdhusammataÑ.

ŒsÊnaÑ dÈyapassasmiÑ, isisaÑghapurakkhataÑ4.
77. KaÑ gatiÑ pecca gacchanti, narÈ dhammÈticÈrino.

AticiÓÓo mayÈ dhammo, taÑ me akkhÈhi pucchito.
78. IsÊ avaca SaÑkicco, KÈsÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhanaÑ.

ŒsÊnaÑ dÈyapassasmiÑ, mahÈrÈja suÓohi me.
______________________________________________________________
1. Paribb|Äho (SÊ, I) 2. VÈÄavÊjanÊ (SÊ, I)
3. PucchÈmi (SÊ, I) 4. PurakkhitaÑ (Ka)
60 JÈtakapÈÄi
79. Uppathena vajantassa, yo maggamanusÈsati.

Tassa ce vacanaÑ kayirÈ, nÈ’ssa maggeyya kaÓÔako.
80. AdhammaÑ paÔipannassa, yo dhammamanusÈsati.

Tassa ce vacanaÑ kayirÈ, na so gaccheyya duggatiÑ.
81. Dhammo patho mahÈrÈja, adhammo pana uppatho.

Adhammo nirayaÑ neti, dhammo pÈpeti suggatiÑ.
82. AdhammacÈrino rÈja, narÈ visamajÊvino.

YaÑ gatiÑ pecca gacchanti, niraye te suÓohi me.
83. SaÒjÊvo KÈÄasutto ca, Sa~ghÈto1 dve ca RoruvÈ.

AthÈparo MahÈvÊci, TÈpano2 ca PatÈpano.
84. Iccete aÔÔha nirayÈ, akkhÈtÈ duratikkamÈ.

ŒkiÓÓÈ luddakammehi, paccekÈ soÄasussadÈ.
85. KadariyatÈpanÈ3 ghorÈ, accimanto4 mahabbhayÈ.

LomahaÑsanar|pÈ ca, bhesmÈ paÔibhayÈ dukhÈ.
86. * CatukkaÓÓÈ catudvÈrÈ, vibhattÈ bhÈgaso mitÈ.

AyopÈkÈrapariyantÈ, ayasÈ paÔikujjitÈ.
87. * TesaÑ ayomayÈ bh|mi, jalitÈ tejasÈ yutÈ.

SamantÈ yojanasataÑ, phuÔÈ5 tiÔÔhanti sabbadÈ.
88. Ete patanti niraye, uddhaÑpÈdÈ avaÑsirÈ.

IsÊnaÑ ativattÈro, saÒÒatÈnaÑ tapassinaÑ.
89. Te bh|nahuno paccanti, macchÈ bilakatÈ yathÈ.

SaÑvacchare asa~kheyye, narÈ kibbisakÈrino.
90.ayhamÈnena gattena, niccaÑ santarabÈhiraÑ.

NirayÈ nÈdhigacchanti, dvÈraÑ nikkhamanesino.
______________________________________________________________
1. Sa~ghÈÔo (SyÈ, Ka) 2. Tapano (SÊ, I)
3. KadariyatapanÈ (SÊ, I) 4. AccimantÈ (I)
5. PharitvÈ (AÑ 1. 140; Khu 2. 135 piÔÔhe) * Khu 2. 134, 152 piÔÔhesupi.
91. Puratthimena dhÈvanti, tato dhÈvanti pacchato.

Uttarenapi dhÈvanti, tato dhÈvanti dakkhiÓaÑ.
YaÑ yaÑ hi dvÈraÑ gacchanti, taÑ tadeva pidhÊyare1.
92. Bah|ni vassasahassÈni, janÈ nirayagÈmino.

BÈhÈ paggayha kandanti, patvÈ dukkhaÑ anappakaÑ.
93. ŒsÊvisaÑva kupitaÑ, tejassiÑ duratikkamaÑ.

Na sÈdhur|pe ÈsÊde, saÒÒatÈnaÑ tapassinaÑ.
94. AtikÈyo mahissÈso, Ajjuno KekakÈdhipo.

SahassabÈhu ucchinno, isimÈsajja GotamaÑ.
95. ArajaÑ rajasÈ VacchaÑ, kisaÑ avakiriya DaÓÉakÊ.

TÈlova m|lato2 chinno, sa rÈjÈ vibhava~gato.
96. Upahacca manaÑ Majjho3, MÈta~gasmiÑ yasassine.

SapÈrisajjo ucchinno, MajjhÈraÒÒaÑ tadÈ ahu.
97. KaÓhadÊpÈyanÈsajja, isiÑ AndhakaveÓÉayo4.

AÒÒoÒÒaÑ5 musalÈ6 hantvÈ, sampattÈ yamasÈdhanaÑ7.
98. AthÈyaÑ isinÈ satto, antalikkhacaro pure.

PÈvekkhi pathaviÑ8 Cecco, hÊnatto pattapariyÈyaÑ.
99. TasmÈ hi chandÈgamanaÑ, nappasaÑsanti paÓÉitÈ.

AduÔÔhacitto bhÈseyya, giraÑ sacc|pasaÑhitaÑ.
100. ManasÈ ce paduÔÔhena, yo naro pekkhate MuniÑ.

VijjÈcaraÓasampannaÑ, gantÈ so nirayaÑ adho.
101. Ye vuÉÉhe9 paribhÈsanti, pharus|pakkamÈ janÈ.

AnapaccÈ adÈyÈdÈ, tÈlavatthu10 bhavanti te.
______________________________________________________________
1. Pithiyyati (SÊ), pithiyyare (SyÈ), pithÊyare (I) 2. Sam|lo (Ka)
3. Mejjho (Ka) 4. VeÓhuyo (SÊ, I), viÓhayo(?)
5. AÒÒamaÒÒaÑ (SÊ, SyÈ) 6. Musale (SÊ, SyÈ. I)
7. YamasÈdanaÑ (I) 8. PaÔhaviÑ (SÊ, SyÈ, I)
9. Vaddhe (Ka) 10. TÈlavatth| (SyÈ), tÈlÈvatthu (I)
62 JÈtakapÈÄi
102. Yo ca pabbajitaÑ hanti, katakiccaÑ mahesinaÑ.

Sa KÈÄasutte niraye, cirarattÈya paccati.
103. Yo ca rÈjÈ adhammaÔÔho, raÔÔhaviddhaÑsano mago1.

TÈpayitvÈ janapadaÑ, TÈpane pecca paccati.
104. So ca vassasahassÈni2, sataÑ dibbÈni paccati.

AccisaÑghapareto so, dukkhaÑ vedeti vedanaÑ.
105. Tassa aggisikhÈ kÈyÈ, niccharanti pabhassarÈ.

Tejobhakkhassa gattÈni, lomehi ca3 nakhehi ca.
106. ayhamÈnena gattena, niccaÑ santarabÈhiraÑ.

DukkhÈbhitunno nadati, nÈgo tuttaÔÔito4 yathÈ.
107. Yo lobhÈ pitaraÑ hanti, dosÈ vÈ purisÈdhamo.

Sa KÈÄasutte niraye, cirarattÈya paccati.
108. Sa tÈdiso paccati LohakumbhiyaÑ,

PakkaÒca sattÊhi hananti nittacaÑ.
AndhaÑ karitvÈ muttakarÊsabhakkhaÑ,
KhÈre nimujjanti tathÈvidhaÑ naraÑ.
109. TattaÑ pakkuthitamayoguÄaÒca5,

DÊghe ca phÈle cirarattatÈpite.
Vikkhambha’mÈdÈya vibandha6 rajjubhi,
VivaÔe mukhe sampavisanti7 rakkhasÈ.
110. SÈmÈ ca soÓÈ sabalÈ ca gijjhÈ,

KÈkoÄasaÑghÈ ca dijÈ ayomukhÈ.
Sa~gamma khÈdanti vipphandamÈnaÑ,
JivhaÑ vibhajja vighÈsaÑ salohitaÑ.
______________________________________________________________
1. Cuto (SÊ) 2. VassasahassÈnaÑ(SÊ, SyÈ)
3. Lomaggehi ca (SÊ, SyÈ, I) 4. Tuttaddito (SÊ)
5. PakkudhitamayoguÄaÒca (Ka) 6. Vibaddha (SÊ), vibhajja (SyÈ, I)
7. SaÑsavayanti (SÊ, SyÈ, I)
111. TaÑ daÉÉhatÈlaÑ paribhinnagattaÑ,

NippothayantÈ anuvicaranti rakkhasÈ.
RatÊ hi nesaÑ dukhino panÊtare,
EtÈdisasmiÑ niraye vasanti.
Ye keci loke idha pettighÈtino.
112. Putto ca mÈtaraÑ hantvÈ, ito gantvÈ YamakkhayaÑ.

BhusamÈpajjate dukkhaÑ, attakammaphal|pago.
113. AmanussÈ atibalÈ, hantÈraÑ janayantiyÈ.

Ayomayehi vÈlehi1, pÊÄayanti punappunaÑ.
114. TamassavaÑ2 sakÈ gattÈ, rudhiraÑ3 attasambhavaÑ.

TambalohavilÊnaÑva, tattaÑ pÈyenti mattighaÑ4.
115. JigucchaÑ kuÓapaÑ p|tiÑ, duggandhaÑ g|thakaddamaÑ.

Pubbalohitasa~kÈsaÑ, rahadamogayha5 tiÔÔhati.
116. TamenaÑ kimayo tattha, atikÈyÈ ayomukhÈ.

ChaviÑ bhetvÈna6 khÈdanti, saÑgiddhÈ7 maÑsalohite.
117. So ca taÑ nirayaÑ patto, nimuggo sataporisaÑ.

P|tikaÑ kuÓapaÑ vÈti, samantÈ satayojanaÑ.
118. CakkhumÈpi hi cakkh|hi, tena gandhena jÊyati.

EtÈdisaÑ Brahmadatta, mÈtugho labhate dukhaÑ.
119. KhuradhÈramanukkamma, tikkhaÑ durabhisambhavaÑ.

Patanti gabbhapÈtiyo8, duggaÑ vetaraÓiÑ9 nadiÑ.
120. AyomayÈ simbaliyo, soÄasa~gulakaÓÔakÈ.

Ubhato abhilambanti, duggaÑ VetaraÓiÑ9 nadiÑ.
121. Te accimanto tiÔÔhanti, aggikkhandhÈva ÈrakÈ.

ŒdittÈ jÈtavedena, uddhaÑ yojanamuggatÈ.
______________________________________________________________
1. PhÈlehi (I) 2. TaÑ passavaÑ (SÊ, SyÈ), taÑ passutaÑ (I)
3. RuhiraÑ (I, Ka) 4. MattiyaÑ (SÊ)
5. Rahadoggayha (Ka) 6. ChetvÈna (SÊ, I)
7. PagiddhÈ (SÊ, SyÈ, I) 8. GabbhapÈtiniyo (SÊ, SyÈ, I)
9. VettaraÓiÑ (SyÈ, Ka)
64 JÈtakapÈÄi
122. Ete vajanti1 niraye, tatte tikhiÓakaÓÔake.

NÈriyo ca aticÈrÈ2, narÈ ca paradÈrag|.
123. Te patanti adhokkhandhÈ, vivattÈ vihatÈ puth|.

Sayanti vinividdha~gÈ, dÊghaÑ jagganti sabbadÈ3.
124. Tato ratyÈ vivasÈne4, mahatiÑ pabbat|pamaÑ.

LohakumbhiÑ pavajjanti, tattaÑ aggisam|dakaÑ.
125. EvaÑ divÈ ca ratto ca, dussÊlÈ mohapÈrutÈ.

Anubhonti sakaÑ kammaÑ, pubbe dukkaÔamattano.
126. YÈ ca bhariyÈ dhanakkÊtÈ, sÈmikaÑ atimaÒÒati.

SassuÑ vÈ sasuraÑ vÈpi, jeÔÔhaÑ vÈpi nanandaraÑ5.
127. TassÈ va~kena jivhaggaÑ, nibbahanti sabandhanaÑ.

Sa byÈmamattaÑ kiminaÑ, jivhaÑ passati attani6.
ViÒÒÈpetuÑ na sakkoti, TÈpane pecca paccati.
128. OrabbhikÈ s|karikÈ, macchikÈ migabandhakÈ.

CorÈ goghÈtakÈ luddÈ, avaÓÓe vaÓÓakÈrakÈ.
129. SattÊhi lohak|Ôehi, nettiÑsehi us|hi ca.

HaÒÒamÈnÈ khÈranadiÑ, papatanti7 avaÑsirÈ.
130. SÈyaÑ pÈto k|ÔakÈrÊ, ayok|Ôehi haÒÒati.

Tato vantaÑ durattÈnaÑ, paresaÑ bhuÒjare8 sadÈ.
131. Dha~kÈ bheraÓÉakÈ9 gijjhÈ, kÈkoÄÈ ca ayomukhÈ.

VipphandamÈnaÑ khÈdanti, naraÑ kibbisakÈrakaÑ10.
132. Ye migena migaÑ hanti, pakkhiÑ vÈ pana pakkhinÈ.

Asanto rajasÈ channÈ, gantÈ11 te nirayussadaÑ12.
______________________________________________________________
1. Sajanti (SÊ, I), pajjanti (SyÈ) 2. AbhicÈriniyo (SÊ, SyÈ, I)
3. SaÑvariÑ (SÊ, I) 4. Vivasane (SÊ, SyÈ, I)
5. NanandanaÑ (SyÈ, Ka) 6. Attano (SÊ, SyÈ)
7. Sampatanti (Ka) 8. BhuÒjate (SÊ, SyÈ, I)
9. BhedaÓÉakÈ (Ka) 10. KibbisakÈrinaÑ (I)
11. GatÈ (Ka) 12. NirayaÑ adho (I)
133. Santo ca1 uddhaÑ gacchanti, suciÓÓenidha kammunÈ.

SuciÓÓassa phalaÑ passa, sa-indÈ2 devÈ sabrahmakÈ.
134. TaÑ taÑ br|mi mahÈrÈja, dhammaÑ raÔÔhapatÊ cara.

TathÈ3 rÈja carÈhi dhammaÑ,
YathÈ taÑ suciÓÓaÑ nÈnutappeyya pacchÈti. (3535)
SaÑkiccajÈtakaÑ dutiyaÑ.
SaÔÔhinipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.
TassuddÈnaÑ
Atha saÔÔhinipÈtamhi, suÓÈtha mama bhÈsitaÑ.
JÈtakasavhayano pavaro,
SoÓaka-arindamasavhayano.
TathÈ vuttarathesabhakiccavaroti.
______________________________________________________________
1. Santova (SyÈ) 2. SahindÈ (SÊ) 3. TathÈ tathÈ (SÊ, SyÈ, I)
20. SattatinipÈta
531. KusajÈtaka (1)
1. IdaÑ te raÔÔhaÑ sadhanaÑ sayoggaÑ,
SakÈyuraÑ sabbakÈm|papannaÑ.
IdaÑ te rajjaÑ1 anusÈsa amma,
GacchÈmahaÑ yattha piyÈ PabhÈvatÊ.
2. Anujjubh|tena haraÑ mahantaÑ,

DivÈ ca ratto ca nisÊthakÈle2.
PaÔigaccha tvaÑ khippaÑ KusÈvatiÑ Kusa3,
NicchÈmi dubbaÓÓamahaÑ vasantaÑ.
3. NÈhaÑ gamissÈmi ito KusÈvatiÑ,

PabhÈvatÊ vaÓÓapalobhito tava.
RamÈmi Maddassa niketaramme,
HitvÈna raÔÔhaÑ tava dassane rato.
4. PabhÈvatÊ vaÓÓapalobhito tava,

Samm|Ähar|po vicarÈmi mediniÑ4.
DisaÑ na jÈnÈmi kutomhi Ègato,
Taya’mhi matto migamandalocane.
5. SuvaÓÓacÊravasane, jÈtar|pasumekhale.
SussoÓi tava kÈmÈ hi5, nÈhaÑ rajjena matthiko.
6. Abbh|ti6 tassa bho hoti, yo anicchantamicchati.

AkÈmaÑ rÈja kÈmesi7, akantaÑ kantu8 micchasi.
7. AkÈmaÑ vÈ sakÈmaÑ vÈ, yo naro labhate piyaÑ.

LÈbhamettha pasaÑsÈma, alÈbho tattha pÈpako.
______________________________________________________________
1. RaÔÔhaÑ (Ka) 2. NisÊda kÈle (Ka)
3. KusÈvatiÑ (SyÈ, Ka) 4. MedaniÑ (SyÈ, Ka)
5. KÈmehi (SÊ, SyÈ, I) 6. Abbh| hi (SÊ), abh|ti (SyÈ), abbhu hi (I)
7. KÈmehi (SÊ, I) 8. Akanto kanta (SÊ, SyÈ, I)
20. SattatinipÈta 67
8. PÈsÈÓasÈraÑ khaÓasi, kaÓikÈrassa dÈrunÈ.

VÈtaÑ jÈlena bÈdhesi, yo anicchantamicchasi.
9. PÈsÈÓo n|na te hadaye, ohito mudulakkhaÓe.

Yo te sÈtaÑ na vindÈmi, tirojanapadÈgato.
10. YadÈ maÑ bhakuÔiÑ1 katvÈ, rÈjaputtÊ udikkhati2.

ŒÄÈriko tadÈ homi, raÒÒo Maddassantepure3.
11. YadÈ umhayamÈnÈ maÑ, rÈjaputtÊ udikkhati2.

NÈ’ÄÈriko tadÈ homi, rÈjÈ homi tadÈ Kuso.
12. Sace hi vacanaÑ saccaÑ, nemittÈnaÑ bhavissati.

Neva me tvaÑ patÊ assa, kÈmaÑ chindantu sattadhÈ.
13. Sace hi vacanaÑ saccaÑ, aÒÒesaÑ yadi vÈ mamaÑ.

Neva tuyhaÑ patÊ atthi, aÒÒo sÊhassarÈ KusÈ.
14. NekkhaÑ gÊvaÑ te kÈressaÑ, patvÈ Khujje KusÈvatiÑ.

Sace maÑ nÈganÈs|r|, olokeyya PabhÈvatÊ.

Sace maÑ nÈganÈs|r|, Èlapeyya PabhÈvatÊ.

Sace maÑ nÈganÈs|r|, umhÈyeyya PabhÈvatÊ.

Sace maÑ nÈganÈs|r|, pamhÈyeyya PabhÈvatÊ.

Sace maÑ nÈganÈs|r|, pÈÓÊhi upasamphuse.
19. Na hi n|nÈyaÑ rÈjaputtÊ, Kuse sÈtampi vindati.

ŒÄÈrike bhate pose, vetanena anatthike.
20. Na hi n|nÈyaÑ sÈ4 KhujjÈ, labhati jivhÈya chedanaÑ.

Sunisitena satthena, evaÑ dubbhÈsitaÑ bhaÓaÑ.
______________________________________________________________
1. Bh|kuÔiÑ (SÊ, I) 2. RÈjaputti udikkhasi (SÊ, I)
3. Maddassa thÊpure (SÊ, I) evamuparipi. 4. N|na ayaÑ (SÊ, SyÈ)
68 JÈtakapÈÄi
21. MÈ naÑ r|pena pÈmesi, Èrohena PabhÈvati.

MahÈyasoti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

Mahaddhanoti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

Mahabbaloti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

MahÈraÔÔhoti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

MahÈrÈjÈti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

SÊhassaroti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

Vaggussaroti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

Bindussaroti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

MaÒjussaroti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

Madhussaroti1 katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

Satasippoti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.

Khittiyotipi katvÈna2, karassu rucire piyaÑ.

KusarÈjÈti katvÈna, karassu rucire piyaÑ.
______________________________________________________________
1. Madhurassaroti (SÊ) 2. KaritvÈna (SÊ)
34. Ete nÈgÈ upatthaddhÈ, sabbe tiÔÔhanti vammitÈ1.

PurÈ maddanti pÈkÈraÑ, Ènente’taÑ PabhÈvatiÑ.
35. Satta bile2 karitvÈna, ahametaÑ PabhÈvatiÑ.

KhattiyÈnaÑ padassÈmi, ye maÑ hantuÑ idhÈgatÈ.
36. AvuÔÔhahi rÈjaputtÊ, sÈmÈ koseyyavÈsinÊ.

AssupuÓÓehi nettehi, dÈsÊgaÓapurakkhatÈ.
37. TaÑ n|na kakk|panisevitaÑ mukhaÑ,

ŒdÈsadantÈtharupaccavekkhitaÑ.
SubhaÑ sunettaÑ virajaÑ ana~gaÓaÑ,
ChuddhaÑ vane Ôhassati khattiyehi.
38. Te n|na me asite vellitagge,

Kese mud| candanasÈralitte.
SamÈkule sÊvathikÈya majjhe,
PÈdehi gijjhÈ parikaÉÉhissanti3.
39. TÈ n|na me tambanakhÈ sulomÈ,

BÈhÈ mud| candanasÈralittÈ.
ChinnÈ vane ujjhitÈ khattiyehi,
Gayha dha~ko4 gacchati yenakÈmaÑ.
40. Te n|na tÈl|panibhe alambe,

Nisevite kÈsikacandanena.
Thanesu me lambhissati5 si~gÈlo6,
MÈt|va putto taruÓo tan|jo.
41. TaÑ n|na soÓiÑ puthulaÑ sukoÔÔitaÑ,

NisevitaÑ kaÒcanamekhalÈhi.
ChinnaÑ vane khattiyehÊ avatthaÑ,
Si~gÈlasa~ghÈ parikaÉÉhissanti7.
______________________________________________________________
1. VammikÈ (SyÈ) 2. KhaÓÉe (SÊ, I) 3. ParikaÉÉhayanti (SÊ, SyÈ, I)
4. Vako (I) 5. LambahÊti (I) 6. SigÈlo (SÊ, SyÈ, I)
7. GayhÈ vako gacchati yenakÈmaÑ (I)
70 JÈtakapÈÄi
42. SoÓÈ dha~kÈ1 si~gÈlÈ ca, ye caÒÒe santi dÈÔhino.

AjarÈ n|na hessanti, bhakkhayitvÈ PabhÈvatiÑ.
43. Sace maÑsÈni hariÑsu, khattiyÈ d|ragÈmino.

AÔÔhÊni amma yÈcitvÈ, anupathe dahÈtha naÑ.
44. KhettÈni amma kÈretvÈ, kaÓikÈrettha ropaya2.

YadÈ te pupphitÈ assu, hemantÈnaÑ himaccaye.
SareyyÈtha mamaÑ3 amma, evaÑvaÓÓÈ PabhÈvatÊ.
45. TassÈ mÈtÈ udaÔÔhÈsi, khattiyÈ devavaÓÓinÊ.

DisvÈ asiÒca s|naÒca, raÒÒo Maddassantepure.
46. IminÈ n|na asinÈ, susaÒÒaÑ tanumajjhimaÑ.

DhÊtaraÑ Madda4 hantvÈna, khattiyÈnaÑ padassasi5.
47. Na me akÈsi cavanaÑ, atthakÈmÈya puttike.

SÈ’jja lohitasaÒchannÈ, gacchasi6 yamasÈdhanaÑ.
48. EvamÈpajjatÊ poso, pÈpiyaÒca nigacchati.

Yo ve hitÈnaÑ vacanaÑ, na karoti7 atthadassinaÑ.
49. Sace ca ajja8 dhÈresi9, kumÈraÑ cÈrudassanaÑ.

Kusena jÈtaÑ khattiyaÑ, suvaÓÓamaÓimekhalaÑ.
P|jitaÑ10 ÒÈtisaÑghehi, na gacchasi6 yamakkhayaÑ.
50. Yatthassu bherÊ nadati, kuÒjaro ca nik|jati11.

KhattiyÈnaÑ kule bhadde, kinnu sukhataraÑ tato.
51. Asso ca sisati12 dvÈre, kumÈro uparodati.

52. May|rakoÒcÈbhirude, kokilÈbhinik|jite.

______________________________________________________________
1. VakÈ (I) 2. Ropaye (Ka) 3. Mama (I)
4. Mama (SÊ), maddo (I) 5. Padassati (I, Ka) 6. GaÒchisi (SÊ, I)
7. Na karaÑ (SÊ) 8. TvaÑ amma (SÊ) 9. VÈresi (I)
10. P|jitÈ (I) 11. NikuÒjati (I)
12. Asso hasisati (SÊ), asso hasiyati (SyÈ), asso ca siÑsati (I)
53. KahaÑ nu so sattumaddano, pararaÔÔhappamaddano.

Kuso soÄÈrapaÒÒÈÓo, yo no dukkhÈ pamocaye.
54. Idheva so sattumaddano, pararaÔÔhappamaddano.

Kuso soÄÈrapaÒÒÈÓo, yo te sabbe vadhissati1.
55. UmmattikÈ nu bhaÓasi, andhabÈlÈ pabhÈsasi2.

Kuso ce Ègato assa, kiÑ na3 jÈnemu taÑ mayaÑ.
56. Eso ÈÄÈriko poso, kumÈrÊpuramantare.

DaÄhaÑ katvÈna saÑvelliÑ, kumbhiÑ dhovati oÓato.
57. VeÓÊ tvamasi caÓÉÈlÊ, ad|’si kulagandhinÊ.

KathaÑ maddakule jÈtÈ, dÈsaÑ kayirÈsi kÈmukaÑ.
58. Namhi veÓÊ na caÓÉÈlÊ, na camhi kulagandhinÊ.

OkkÈkaputto bhaddante, tvaÑ nu dÈsoti maÒÒasi.
59. Yo brÈhmaÓasahassÈni, sadÈ bhojeti vÊsatiÑ.

60. Yassa nÈgasahassÈni, sadÈ yojeti vÊsatiÑ.

61. Yassa assasahassÈni, sadÈ yojenti vÊsatiÑ.

62. Yassa rathasahassÈni, sadÈ yojenti vÊsatiÑ.

4(Yassa usabhasahassÈni, sadÈ yojenti vÊsatiÑ.
OkkÈkaputto bhaddante, tvaÑ nu dÈsoti maÒÒasi)4.
63. Yassa dhenusahassÈni, sadÈ duhanti vÊsatiÑ5.

______________________________________________________________
1. Yo no dukkhÈ pamocaye (SÊ), so no sabbe vadhissati (I)
2. Œdu bÈlÈva bhÈsasi (SÊ, I) 3. Kinnu (SyÈ, Ka)
4-4. ( ) AyaÑ gÈthÈ SÊ-I-potthakesuyeva dissati. 5. Duyhanti vÊsati (SÊ, I)
72 JÈtakapÈÄi
64. Taggha te dukkaÔaÑ bÈle, yaÑ khattiyaÑ mahabbalaÑ.

NÈgaÑ maÓÉ|kavaÓÓena, na naÑ1 akkhÈsi’dhÈgataÑ2.
65. AparÈdhaÑ mahÈrÈja, tvaÑ no khama rathesabha.
YaÑ taÑ aÒÒÈtavesena, nÈÒÒÈsimhÈ idhÈgataÑ.
66. MÈdisassa na taÑ channaÑ, yohaÑ ÈÄÈriko bhave.
TvaÒÒeva me pasÊdassu, natthi te deva dukkaÔaÑ.
67. Gaccha bÈle khamÈpehi, KusarÈjaÑ mahabbalaÑ.
KhamÈpito Kuso rÈjÈ3, so te dassati jÊvitaÑ.
68. Pitussa vacanaÑ sutvÈ, devavaÓÓÊ PabhÈvatÊ.
SirasÈ aggahÊ pÈde, KusarÈjaÑ mahabbalaÑ.
69. YÈ’mÈ ratyo atikkantÈ, tÈ’mÈ deva tayÈ vinÈ.
Vande te sirasÈ pÈde, mÈ me kujjha rathesabha.
70. SabbaÑ4 te paÔijÈnÈmi, mahÈrÈja suÓohi me.
Na cÈpi appiyaÑ tuyhaÑ, kareyyÈmi ahaÑ puna.
71. EvaÑ ce yÈcamÈnÈya, vacanaÑ me na kÈhasi.
IdÈni maÑ tÈto hantvÈ, khattiyÈnaÑ padassati.
72. EvaÑ te yÈcamÈnÈya, kiÑ na kÈhÈmi te vaco.
Vikuddho tya’smi kalyÈÓi, mÈ tvaÑ bhÈyi PabhÈvati.
73. SabbaÑ4 te paÔijÈnÈmi, rÈjaputti suÓohi me.

Na cÈpi appiyaÑ tuyhaÑ, kareyyÈmi ahaÑ puna.
74. Tava kÈmÈ hi sussoÓi, pahu5 dukkhaÑ titikkhisaÑ6.
BahuÑ MaddakulaÑ hantvÈ, nayituÑ taÑ PabhÈvati.
75. Yojayantu rathe asse, nÈnÈcitte samÈhite.
Atha dakkhatha me vegaÑ, vidhamantassa7 sattavo.
76. TaÒca tattha udikkhiÑsu, raÒÒo Maddassantepure.
VijambhamÈnaÑ sÊhaÑva, phoÔentaÑ diguÓaÑ bhujaÑ.
______________________________________________________________
1. Na taÑ (SÊ, I) 2. AkkhÈsi ÈgataÑ (SÊ)
3. KusarÈjÈ (sabbattha) 4. SaccaÑ (SÊ, SyÈ, I)
5. Bahu (SyÈ), bah| (I), bahuÑ (Ka) 6. TitikkhissaÑ (SÊ, I)
7. Vidhamentassa (sabbattha)
77. HatthikkhandhaÒca Èruyha, ÈropetvÈ PabhÈvatiÑ.

Sa~gÈmaÑ otaritvÈna, sÊhanÈdaÑ nadÊ Kuso.
78. Tassa taÑ nadato sutvÈ, sÊhasse’vi’tare migÈ.

KhattiyÈ vipalÈyiÑsu, KusasaddabhayaÔÔitÈ1.
79. HatthÈrohÈ anÊkaÔÔhÈ, rathikÈ pattikÈrakÈ.

AÒÒamaÒÒassa chindanti, KusasaddabhayaÔÔitÈ.
80. TasmiÑ sa~gÈmasÊsasmiÑ, passitvÈ haÔÔha2 mÈnaso.

Kusassa raÒÒo Devindo, adÈ verocanaÑ maÓiÑ.
81. So taÑ vijitvÈ sa~gÈmaÑ, laddhÈ VerocanaÑ maÓiÑ.

Hatthikkhandhagato rÈjÈ, pÈvekkhi nagaraÑ puraÑ.
82. JÊvaggÈhaÑ3 hagetvÈna, bandhitvÈ satta khattiye.

SasurassupanÈmesi, ime te deva sattavo.
83. Sabbeva te vasaÑ gatÈ, amittÈ vihatÈ tava.

KÈmaÑ karohi te tayÈ, muÒca vÈ te hanassu vÈ.
84. Tuyheva sattavo ete, na hi te mayha sattavo.

TvaÒÒeva no mahÈrÈja, muÒca vÈ te hanassu vÈ.
85. ImÈ te dhÊtaro satta, devakaÒÒ|pamÈ subhÈ.

DadÈhi nesaÑ ekekaÑ, hontu jÈmÈtaro tava.
86. AmhÈkaÒceva tÈsaÒca, tvaÑ no sabbesamissaro.

TvaÒÒeva no mahÈrÈja, dehi nesaÑ yadi’cchasi.
87. Ekamekassa ekekaÑ, adÈ sÊhassaro Kuso.

KhattiyÈnaÑ tadÈ tesaÑ, raÒÒo Maddassa dhÊtaro.
88. PÊÓitÈ tena lÈbhena, tuÔÔhÈ sÊhassare Kuse.

SakaraÔÔhÈni pÈyiÑsu, khattiyÈ satta tÈvade.
89. PabhÈvatiÒca ÈdÈya, maÓiÑ VerocanaÑ subhaÑ4.

KusÈvatiÑ Kuso rÈjÈ, agamÈsi mahabbalo.
______________________________________________________________
1. KusasaddabhayaÔÔhitÈ (I) 2. TuÔÔha(SÊ)
3. JÊvagÈhaÑ (SÊ, I) 4. TadÈ (I)
74 JÈtakapÈÄi
90. Tyassu ekarathe yantÈ, pavisantÈ KusÈvatiÑ.

SamÈnÈ vaÓÓar|pena, nÈÒÒamaÒÒÈtirocisuÑ1.
91. MÈtÈ puttena sa~gacchi2, ubhayo ca jayampatÊ.

SamaggÈ te tadÈ ÈsuÑ, phÊtaÑ dharaÓimÈvasunti.
KusajÈtakaÑ paÔhamaÑ.
532. SoÓanandajÈtaka (2)

Manussabh|to iddhimÈ, kathaÑ jÈnemu taÑ mayaÑ.
93. NÈpi devo na gandhabbo, nÈpi Sakko Purindado.

Manussabh|to iddhimÈ, evaÑ jÈnÈhi BhÈradha4.
94. Katar|pamidaÑ bhoto5, veyyÈvaccaÑ anappakaÑ.

Devamhi vassamÈnamhi, anovassaÑ bhavaÑ akÈ.
95. Tato vÈtÈtape ghore, sÊtacchÈyaÑ bhavaÑ akÈ.

Tato amittamajjhesu6, saratÈÓaÑ bhavaÑ akÈ.
96. Tato phÊtÈni raÔÔhÈni, vasino te bhavaÑ akÈ.

Tato ekasataÑ khatye, anuyante7 bhavaÑ akÈ.
97. PatÊtÈ’ssu mayaÑ bhoto, vada taÑ8 bhaÒja9 micchasi.

HatthiyÈnaÑ assarathaÑ, nÈriyo ca ala~katÈ.
NivesanÈni rammÈni, mayaÑ bhoto dadÈmase.
98. Atha va’~ge10 vÈ Magadhe, mayaÑ bhoto dadÈmase.

Atha vÈ AssakÈ’vantÊ11, sumanÈ damma te mayaÑ.
99. UpaÉÉhaÑ vÈpi rajjassa, mayaÑ bhoto dadÈmase.

Sace te attho rajjena, anusÈsa ya’dicchasi.
______________________________________________________________
1. NÈÒÒamaÒÒamatirocayuÑ(SÊ) 2. Sa~gaÒchi (SÊ, SyÈ, I)
3. Œdu (SÊ, SyÈ) 4. BhÈrata (Ka)
5. BhotÈ (SÊ, I) 6. Amittamajjhe ca (SÊ)
7. Anuyutte (I) 8. Vara taÑ (SÊ, SyÈ, I)
9. BhaÒÒa (SÊ, I), bhuÒja (SyÈ, Ka) 10. Atha vÈ a~ge (SÊ, I)
11. AssakÈvantiÑ (SÊ, SyÈ, I)
100. Na me atthopi rajjena, nagarena dhanena vÈ.

Atthopi janapadena, attho mayhaÑ na vijjati.
101. Bhotova raÔÔhe vijite, araÒÒe atthi assamo.

PitÈ mayhaÑ janettÊ ca, ubho sammanti assame.
102. TesÈ’haÑ1 pubbÈcariyesu, puÒÒaÑ na labhÈmi kÈtave.

BhavantaÑ ajjhÈvaraÑ katvÈ, SoÓaÑ2 yÈcemu saÑvaraÑ.
103. Karomi te taÑ vacanaÑ, yaÑ maÑ bhaÓasi brÈhmaÓa.

EtaÒca kho no akkhÈhi, kÊvanto hontu yÈcakÈ.
104. ParosataÑ jÈnapadÈ, mahÈsÈlÈ ca brÈhmaÓÈ.

Ime ca khattiyÈ sabbe, abhijÈtÈ yasassino.
BhavaÒca rÈjÈ Manojo, alaÑ hessanti yÈcakÈ.
105. HatthÊ asse ca yojentu, rathaÑ sannayha sÈrathi3.

ŒbandhanÈni gaÓhÈtha, pÈdÈsu’ssÈrayaddhaje4.
AssamaÑ taÑ gamissÈmi, yattha sammati Kosiyo.
106. Tato ca rÈjÈ pÈyÈsi, senÈya catura~ginÊ.

AgamÈ assamaÑ rammaÑ, yattha sammati Kosiyo.
107. Kassa kÈdambayo5 kÈjo, vehÈsaÑ catura~gulaÑ.

AÑsaÑ asamphusaÑ eti, udahÈrÈya6 gacchato.
108. AhaÑ SoÓo mahÈrÈja, tÈpaso sahitabbato7.

BharÈmi mÈtÈpitaro, rattindivamatandito.
109. Vane phalaÒca m|laÒca, ÈharitvÈ disampati.

Posemi mÈtÈpitaro, pubbe katamanussaraÑ.
110. IcchÈma assamaÑ gantuÑ, yattha sammati Kosiyo.

MaggaÑ no SoÓa akkhÈhi, yena gacchemu8 assamaÑ.
______________________________________________________________
1. TesvahaÑ (Ka) 2. SonaÑ (I) 3. NaÑ rathi (I)
4. PÈdesussÈrayaÑ dhaje (SÊ), pÈdÈsussÈrayaÑ dhaje (I)
5. Kassa kÈdambamayo (Ka) 6. UdahÈrassa (SÊ, SyÈ, I)
7. SahitaÑ vato (I) 8. GacchÈma (SÊ)
76 JÈtakapÈÄi
111. AyaÑ ekapadÊ rÈja, yenetaÑ1 meghasannibhaÑ.

KoviÄÈrehi saÒchannaÑ, ettha sammati Kosiyo.
112. IdaÑ vatvÈna pakkÈmi, taramÈno mahÈ-isi.

VehÈse antalikkhasmiÑ, anusÈsitvÈna khattiye.
113. AssamaÑ parimajjitvÈ, paÒÒÈpetvÈna2 ÈsanaÑ.

PaÓÓasÈlaÑ pavisitvÈ, pitaraÑ paÔibodhayi.
114. Ime Èyanti rÈjÈno, abhijÈtÈ yasassino.

AssamÈ nikkhamitvÈna, nisÊda tvaÑ3 mahÈ-ise.
115. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, taramÈno mahÈ-isi.

AssamÈ nikkhamitvÈna, sadvÈramhi upÈvisi.
116. TaÒca disvÈna ÈyantaÑ, jalantaÑriva tejasÈ.

Khatyasa~ghapariby|ÄhaÑ, Kosiyo etadabravi.
117. Kassa bherÊ mudi~gÈ ca4, sa~khÈ paÓavadindimÈ5.

Purato paÔipannÈni, hÈsayantÈ rathesabhaÑ.
118. Kassa kaÒcanapaÔÔena, puthunÈ vijjuvaÓÓinÈ.

YuvÈ kalÈpasannaddho, ko eti siriyÈ jalaÑ.
119. UkkÈmukhapahaÔÔhaÑva, khadira~gÈrasannibhaÑ.

MukhaÒca rucirÈ bhÈti, ko ehi siriyÈ jalaÑ.
120. Kassa paggahitaÑ chatthaÑ, sasalÈkaÑ manoramaÑ.

ŒdiccaraÑsÈvaraÓaÑ, ko eti siriyÈ jalaÑ.
121. Kassa a~gaÑ pariggayha, vÈlabÊjanimuttamaÑ.

Caranti varapuÒÒassa6, hatthikkhandhena Èyato.
122. Kassa setÈni chattÈni, ÈjÈnÊyÈ ca vammitÈ.

SamantÈ parikÊrenti7, ko eti siriyÈ jalaÑ.
______________________________________________________________
1. Yena taÑ (Ka) 2. PaÒÒapetvÈna (SÊ, SyÈ) 3. NisÊdÈhi (SÊ)
4. Muti~gÈ ca (I) 5. DeÓÉimÈ (SÊ, I) 6. VarapaÒÒassa (SÊ, I)
7. Parikiranti (SÊ, SyÈ, I)
123. Kassa ekasataÑ khatyÈ, anuyantÈ1 yasassino.

SamantÈnupariyanti, ko eti siriyÈ jalaÑ.
124. Hatthi assaratha patti2, senÈ ca catura~ginÊ.

SamantÈnupariyanti3, ko eti siriyÈ jalaÑ.
125. Kasse’sÈ mahatÊ senÈ, piÔÔhito anuvattati.

AkkhobhaÓÊ4 apariyantÈ, sÈgarasseva |miyo.
126. RÈjÈbhirÈjÈ5 Manojo, indova jayataÑ pati.

Nandassa’jjhÈvaraÑ eti, assamaÑ brahmacÈrinaÑ.
127. Tasse’sÈ mahatÊ senÈ, piÔÔhito anuvattati.

AkkhobhaÓÊ apariyantÈ, sÈgarasseva |miyo.
128. AnulittÈ candanena, KÈsikuttamadhÈrino6.

Sabbe paÒjalikÈ hutvÈ, isÊnaÑ ajjhupÈgamuÑ.
129. Kacci nu bhoto kusalaÑ, kacci bhoto anÈmayaÑ.

Kacci uÒchena yÈpetha, kacci m|laphalÈ bah|.
130. Kacci ÉaÑsÈ makasÈ ca, appameva sarÊsapÈ7.

Vane vÈÄamigÈkiÓÓe, kacci hiÑsÈ na vijjati.
131. KusalaÒceva no rÈja, atho rÈja anÈmayaÑ.

Atho uÒchena yÈpema, atho m|laphalÈ bah|.
132. Atho ÉaÑsÈ makasÈ ca8, appameva sarÊsapÈ7.

Vane vÈÄamigÈkiÓÓe, hiÑsÈ mayhaÑ9 na vijjati.
133. Bah|ni vassap|gÈni, assame sammataÑ10 idha.

NÈbhijÈnÈmi uppannaÑ, ÈbÈdhaÑ amanoramaÑ.
134. SvÈgataÑ te mahÈrÈja, atho te adurÈgataÑ.

Issarosi anuppato, yaÑ idhatthi pavedaya.
______________________________________________________________
1. AnuyuttÈ (I) 2. HatthÊ assÈ rathÈ pattÊ (SÊ)
3. SamantÈ anupÈriyÈti (I) 4. AkkhobhanÊ (SÊ), akkhobhinÊ (SyÈ)
5. RÈjÈdhirÈjÈ (Ka) 6. KÈsikavatthadhÈrino (I)
7. SiriÑsapÈ (SÊ, SyÈ, I) 8. aÑsÈ ca makasÈ (SÊ), ÉaÑsÈ ca makasÈ ca (I)
9. A mhaÑ (SÊ, I) 10. Vasato (SÊ)
78 JÈtakapÈÄi
135. TindukÈni piyÈlÈni, madhuke kÈsumÈriyo1.

PhalÈni khuddakappÈni, bhuÒja rÈja varaÑ varaÑ.
136. Idampi pÈnÊyaÑ sÊtaÑ, ÈbhataÑ girigabbharÈ.

Tato piva mahÈrÈja, sace tvaÑ abhika~khasi.
137. PaÔiggahitaÑ yaÑ dinnaÑ, sabbassa agghiyaÑ kataÑ.

NandassÈpi nisÈmetha, vacanaÑ so2 pavakkhati.
138. AjjhÈvaramhÈ Nandassa, bhoto santikamÈgatÈ.

SuÓÈtu3 bhavaÑ vacanaÑ, Nandassa parisÈya ca.
139. ParosataÑ jÈnapadÈ4, mahÈsÈlÈ ca brÈhmaÓÈ.

Ime ca khattiyÈ sabbe, abhijÈtÈ yasassino.
BhavaÒca rÈjÈ Manojo, anumaÒÒantu me vaco.
140. Ye ca santi5 samÊtÈro, yakkhÈni idha massame.

AraÒÒe bh|tabhabyÈni, suÓantu vacanaÑ mama.
141. Namo katvÈna bh|tÈnaÑ, isiÑ vakkhÈmi subbataÑ.

So tyÈ’haÑ dakkhiÓÈ bÈhu, tava Kosiya sammato.
142. PitaraÑ me janettiÑ ca, bhattukÈmassa me sato.

VÊra puÒÒamidaÑ ÔhÈnaÑ, mÈ maÑ Kosiya vÈraya.
143. Sabbhi he’taÑ upaÒÒÈtaÑ, mametaÑ upanissaja.

UÔÔhÈnapÈricariyÈya, dÊgharattaÑ tayÈ kataÑ.
MÈtÈpit|su puÒÒÈni, mama lokadado bhava.
144. Tatheva santi manujÈ, dhamme dhammapadaÑ vid|.

Maggo saggassa lokassa, yathÈ jÈnÈsi tvaÑ ise.
145. UÔÔhÈnapÈricariyÈya, mÈtÈpitusukhÈvahaÑ.

TaÑ maÑ puÒÒÈ nivÈreti, ariyamaggÈvaro naro.
______________________________________________________________
1. KÈsamÈriyo (SÊ, SyÈ) 2. YaÑ (SÊ), yaÑ so (I)
3. SuÓÈtu me (SÊ, SyÈ) 4. JanapadÈ (I)
5. Ye vasanti (SÊ), ye hi santi (I)
146. SuÓantu bhonto vacanaÑ, bhÈturajjhÈvarÈ mama.

KulavaÑsaÑ mahÈrÈja, porÈÓaÑ parihÈpayaÑ.
AdhammacÈrÊ jeÔÔhesu1, nirayaÑ so’papajjati2.
147. Ye ca dhammassa kusalÈ, porÈÓassa disampati.

CÈrittena ca sampannÈ, na te gacchanti duggatiÑ.
148. MÈtÈ pitÈ ca bhÈtÈ ca, bhaginÊ ÒÈtibandhavÈ.

Sabbe jeÔÔhassa te bhÈrÈ, evaÑ jÈnÈhi bhÈradha3.
149. ŒdiyitvÈ garuÑ bhÈraÑ, nÈviko viya ussahe.

DhammaÒca nappamajjÈmi, jeÔÔho ca’smi rathesabha.
150. AdhigamÈ4 tame ÒÈÓaÑ, jÈlaÑva jÈtavedato.

Evameva no bhavaÑ dhammaÑ, Kosiyo pavidaÑsayi.
151. YathÈ udayamÈdicco, VÈsudevo pabha~karo.

PÈÓÊnaÑ pavidaÑseti, r|paÑ kalyÈÓapÈpakaÑ.
Evameva no bhavaÑ dhammaÑ, Kosiyo pavidaÑsayi.
152. EvaÑ me yÈcamÈnassa, aÒjaliÑ nÈvabujjhatha.

Tava paddhacaro5 hessaÑ, vuÔÔhito paricÈrako.
153. AddhÈ Nanda vijÈnÈsi6, saddhammaÑ sabbhi desitaÑ.

Ariyo ariyasamÈcÈro, bÈÄhaÑ tvaÑ mama ruccasi.
154. BhavantaÑ vadÈmi bhotiÒca, suÓÈtha vacanaÑ mama.

NÈyaÑ tÈro bhÈramato7, ahu mayhaÑ kudÈcanaÑ.
155. TaÑ maÑ upaÔÔhitaÑ santaÑ, mÈtÈpitusukhÈvahaÑ.

Nando ajjhÈvaraÑ katvÈ, upaÔÔhÈnÈya yÈcati.
156. Yo ve icchati kÈmena, santÈnaÑ brahmacÈrinaÑ.

NandaÑ vo varatha eko8, kaÑ Nando upatiÔÔhatu.
______________________________________________________________
1. Yo jeÔÔho (SÊ) 2. So upapajjati (SÊ, SyÈ, I) 3. BhÈratha (SyÈ)
4. AdhigatamhÈ (SÊ), adhigamhÈ (SyÈ), adhigatamha (I)
5. Tava paÔÔhacaro (SyÈ), tava baddhaÒcaro (I), tavupaÔÔhacaro (Ka)
6. PajÈnÈsi (SÊ) 7. BhÈramatto (SÊ, SyÈ) 8. NandaÑva vadatha eke (I)
80 JÈtakapÈÄi
157. TayÈ tÈta anuÒÒÈtÈ, SoÓa taÑ nissitÈ mayaÑ.

UpaghÈtuÑ1 labhe NandaÑ, muddhani brahmacÈrinaÑ.
158. Assatthasseva taruÓaÑ, pavÈÄaÑ mÈluteritaÑ.

CirassaÑ NandaÑ disvÈna, hadayaÑ me pavedhati.
159. YadÈ suttÈpi supine2, NandaÑ passÈmi ÈgataÑ.

UdaggÈ sumanÈ homi, Nando no Ègato ayaÑ.
160. YadÈ ca paÔibujjhitvÈ, NandaÑ passÈmi nÈ’gataÑ.

Bhiyyo ÈvisatÊ soko, domanassaÒcanappakaÑ.
161. SÈhaÑ ajja cirassampi, NandaÑ passÈmi ÈgataÑ.

Bhattucca3 mayhaÒca piyo, Nando no pÈvisÊ gharaÑ.
162. Pitupi Nando suppiyo, yaÑ Nando nappavase4 gharÈ5.

Labhat| tÈta Nando taÑ, maÑ Nando upatiÔÔhatu.
163. AnukampikÈ patiÔÔhÈ ca, pubbe rasadadÊ ca no.

Maggo saggassa lokassa, mÈtÈ taÑ varate ise.
164. Pubbe rasadadÊ gottÊ, mÈtÈ puÒÒ|pasaÑhitÈ.

Maggo saggassa lokassa, mÈtÈ taÑ varate ise.
165. Œka~khamÈnÈ puttaphalaÑ, devatÈya namassati.

NakkhattÈni ca pucchati, utusaÑvaccharÈni ca.
166. TassÈ utumhi nhÈtÈya6, hoti gabbhassa vokkamo7.

Tena dohaÄinÊ hoti, suhadÈ tena vuccati.
167. SaÑvaccharaÑ vÈ |naÑ vÈ, pariharitvÈ vijÈyati.

Tena sÈ janayantÊti, janetti8 tena vuccati.
168. ThanakhÊrena9 gÊtena, a~gapÈvuraÓena10 ca.

RodantaÑ puttaÑ11 toseti, tosentÊ tena vuccati.
______________________________________________________________
1. UpaghÈyituÑ (SÊ) 2. Suppante (SyÈ, I) 3. BhattuÒca (Ka)
4. PÈvisÊ (I) 5. GharaÑ (SyÈ, I, Ka) 6. UtusinÈtÈla (I)
7. Gabbhassa’vakkamo (SÊ, SyÈ, I) 8. JanettÊ (SÊ, SyÈ, I)
9. ThanakkhÊrena (SÊ) 10. A~gapÈpuraÓena (I) 11. Eva (I)
169. Tato vÈtÈtape ghore, mamaÑ katvÈ udikkhati.

DÈrakaÑ appajÈnantaÑ, posentÊ tena vuccati.
170. YaÒca mÈtudhanaÑ hoti, yaÒca hoti pituddhanaÑ.

Ubhayampetassa gopeti, api puttassa no siyÈ.
171. EvaÑ putta aduÑ putta, iti mÈtÈ vihaÒÒati.

PamattaÑ paradÈresu, nisÊthe pattayobbane.
SÈyaÑ puttaÑ anÈyantaÑ, iti mÈtÈ vihaÒÒati.
172. EvaÑ kicchÈ bhato poso, mÈtu aparicÈrako.

MÈtari micchÈ caritvÈna, nirayaÑ sopapajjati.
173. EvaÑ kicchÈ bhato poso, pitu aparicÈrako.

Pitari micchÈ caritvÈna, nirayaÑ sopapajjati.
174. DhanÈpi dhanakÈmÈnaÑ, nassati iti me sutaÑ.

MÈtaraÑ aparicaritvÈna, kicchaÑ vÈ so nigacchati.
175. DhanÈpi dhanakÈmÈnaÑ, nassati iti me sutaÑ.

PitaraÑ aparicatitvÈna, kicchaÑ vÈ so nigacchati.
176. Œnando ca pamodo ca, sadÈ hasitakÊÄitaÑ.

MÈtaraÑ paricaritvÈna, labbhametaÑ vijÈnato.
177. Œnando ca pamodo ca, sadÈ hasitakÊÄitaÑ.

PitaraÑ paricaritvÈna, labbhametaÑ vijÈnato.
178. DÈnaÒca piyavÈcÈ ca1, atthacariyÈ ca yÈ idha.

SamÈnattatÈ2 ca dhammesu, tattha tattha yathÈrahaÑ.
Ete kho sa~gahÈ loke, rathassÈÓÊva yÈyato.
179. Ete ca sa~gahÈ nÈ’ssu, na mÈtÈ puttakÈraÓÈ.

Labhetha mÈnaÑ p|jaÑ vÈ3, pitÈ vÈ puttakÈraÓÈ.
180. YasmÈ ca sa~gahÈ4 ete, sammapekkhanti5 paÓÉitÈ.

TasmÈ mahattaÑ papponti, pÈsaÑsÈ ca bhavanti te.
______________________________________________________________
1. PeyyavajjaÒca (I, Ka) 2. SamÈnattÈ (I) 3. P|jaÒca(I)
4. Sa~gahe (DÊ 3. 156; AÑ 1. 341 piÔÔhe) tadaÔÔhakathÈyo oloketabbÈ.
5. Samavekkhanti (SÊ, SyÈ, I) AÑ 1. 341 piÔÔhe ca.
82 JÈtakapÈÄi
181. BrahmÈti1 mÈtÈpitaro, pubbÈcariyÈti vuccare.

ŒhuneyyÈ ca puttÈnaÑ, pajÈya anukampakÈ.
182. TasmÈ hi ne namasseyya, sakkareyya ca paÓÉito.

Annena atho2 pÈnena, vatthena sayanena ca.
UcchÈdanena nhÈpanena3, pÈdÈnaÑ dhovanena ca.
183. TÈya naÑ pÈricariyÈya4, mÈtÈpit|su paÓÉitÈ.

Idheva naÑ pasaÑsanti, pecca sagge pamodatÊti. (3718)
SoÓanandajÈtakaÑ dutiyaÑ.
SattatinipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.
TassuddÈnaÑ
Atha sattatimamhi nipÈtavare,
SabhÈvantu KusÈvatirÈjavaro.
Atha SoÓasunandavaro ca puna.
AbhivÈsitasattatimamhi suteti.
______________________________________________________________
1. BrahmÈ hi (I) 2. Matho(I), atha (AÑ 1. 382; Khu 1. 269 piÔÔhe)
3. NahÈpanena (SÊ, I) 4. ParicariyÈya (I)
21. AsÊtinipÈta
533. C|ÄahaÑsajÈtaka (1)
1. Sumukha anupacinantÈ, pakkamanti viha~gamÈ.
Gaccha tuvampi mÈ ka~khi, natthi baddhe1 sahÈyatÈ.
2. Gacche vÈhaÑ na vÈ gacche, na tena amaro siyaÑ.

SukhitaÑ taÑ upÈsitvÈ, dukkhitaÑ taÑ kathaÑ jahe.
3. MaraÓaÑ vÈ tayÈ saddhiÑ, jÊvitaÑ vÈ tayÈ vinÈ.

Tadeva maraÓaÑ seyyo, yaÒce jÊve tayÈ vinÈ.
4. Nesa dhammo mahÈrÈja, yaÑ taÑ evaÑ gataÑ jahe.

YÈ gati tuyhaÑ sÈ mayhaÑ, ruccate vihagÈdhipa.
5. KÈ nu pÈsena baddhassa2, gati aÒÒÈ mahÈnasÈ.

SÈ kathaÑ cetayÈnassa, muttassa tava ruccati.
6. KaÑ vÈ tvaÑ passase atthaÑ, mama tuyhaÒca pakkhima.

©ÈtÊnaÑ vÈ’vasiÔÔhÈnaÑ, ubhinnaÑ jÊvitakkhaye.
7. YaÑ na kaÒcanadepiÒcha3, andhena tamasÈ gataÑ.

TÈdise saÒcajaÑ pÈÓaÑ, ka’mattha’mabhijotaye.
8. KathaÑ nu patataÑ seÔÔha, dhamme atthaÑ na bujjhasi4.

Dhammo apacito santo, atthaÑ dasseti pÈÓinaÑ.
9. SohaÑ dhammaÑ apekkhÈno, dhammÈ ca’tthaÑ samuÔÔhitaÑ.

BhattiÑ ca tayi sampassaÑ, nÈvaka~khÈmi jÊvitaÑ.
10. AddhÈ eso sataÑ dhammo, yo mitto mittamÈpade.

Na caje jÊvitassÈpi, hetudhammamanussaraÑ.
11. SvÈyaÑ dhammo ca te ciÓÓo, bhatti ca viditÈ mayi.

KÈmaÑ karassu mayhetaÑ, gacchevÈ’numato mayÈ.
______________________________________________________________
1. Bandhe (SyÈ, Ka) 2. Bandhassa (SyÈ, Ka)
3. Depiccha (SÊ, I), dvepiccha (SyÈ) 4. Bujjhase (SÊ)
84 JÈtakapÈÄi
12. Api tvevaÑ gate kÈle, yaÑ khaÓÉaÑ1 ÒÈtinaÑ mayÈ.

TayÈ taÑ buddhisampannaÑ2, assa paramasaÑvutaÑ.
13. IccevaÑ3 mantayantÈnaÑ, ariyÈnaÑ ariyavuttinaÑ.

Paccadissatha nesÈdo, ÈturÈna’miva’ntako.
14. Te sattumabhisaÑcikkha, dÊgharattaÑ hitÈ dijÈ.

TuÓhÊmÈsittha ubhayo, na saÒcalesu’mÈsanÈ4.
15. DhataraÔÔhe ca disvÈna, samuÉÉente tato tato.

Abhikkamatha vegena, dijasattu dijÈdhipe.
16. So ca vegena’bhikkamma, Èsajja parame dije.

Paccakamittha5 nesÈdo, baddhÈ iti vicintayaÑ.
17. EkaÑva baddhamÈsÊnaÑ, abaddhaÒca punÈparaÑ.

Œsajja baddhamÈsÊnaÑ, pekkhamÈnamadÊnavaÑ.
18. Tato so vimatoyeva, paÓÉare ajjhabhÈsatha.

PavaÉÉhakÈye ÈsÊne, dijasaÑghagaÓÈdhipe.
19. YaÑ nu pÈsena mahatÈ, baddho na kurute disaÑ.

Atha kasmÈ abaddho tvaÑ, balÊ pakkhi na gacchasi.
20. Kinnu tyÈ’yaÑ6 dijo hoti, mutto baddhiÑ upÈsasi.

OhÈya sakuÓÈ yanti, kiÑ eko avahÊyasi.
21. RÈjÈ me so dijÈmitta, sakhÈ pÈÓasamo ca me.

Neva naÑ vijahissÈmi, yÈva kÈlassa pariyÈyaÑ.
22. KathaÑ panÈyaÑ viha~go, nÈddasa pÈsamoÉÉitaÑ.

PadaÑ he’taÑ mahantÈnaÑ, boddhu’marahanti ÈpadaÑ.
23. YadÈ parÈbhavo hoti, poso jÊvitasa~khaye.

Atha jÈlaÒca pÈsaÒca, ÈsajjÈpi na bujjhati.
______________________________________________________________
1. BaddhaÑ (SÊ), baddhaÑ (I) 2. Buddhisampanna (SÊ, SyÈ, I)
3. Icceva (SÊ, I) 4. Na ca saÒcesu’mÈsanÈ (SÊ, I)
5. Paccakampittha (SÊ, SyÈ, I) 6. TÈ’yaÑ (SÊ, I, Ka)
21. AsÊtinipÈta 85
24. Api tveva mahÈpaÒÒa, pÈsÈ bahuvidhÈ tatÈ1.

GuyhamÈsajja2 bajjhanti, athevaÑ jÊvitakkhaye.
25. Api nÈ’yaÑ tayÈ saddhiÑ, saÑvÈsassa3 sukhudrayo.

Api no anumaÒÒÈsi, api no jÊvitaÑ dade.
26. Na ceva me tvaÑ baddhosi, napi icchÈmi te vadhaÑ.

KÈmaÑ khippamito gantvÈ, jÊva tvaÑ anigho ciraÑ.
27. NevÈha’meta’micchÈmi, aÒÒatre’tassa jÊvitÈ.

Sace ekena tuÔÔhosi, muÒce’taÑ maÑ ca bhakkhaya.
28. ŒrohapariÓÈhena, tulyÈ’smÈ4 vayasÈ ubho.

Na te lÈbhena jÊvatthi5, etena niminÈ tuvaÑ.
29. Tadi~gha samapekkhassu6, hotu giddhi tava’mhasu7.

MaÑ pubbe bandha pÈsena, pacchÈ muÒca dijÈdhipaÑ.
30. TÈvadeva ca te lÈbho, katÈ’ssa8 yÈcanÈya ca.

Mitti ca DhataraÔÔhehi, yÈvajÊvÈya te siyÈ.
31. Passantu no mahÈsaÑghÈ, tayÈ muttaÑ ito gataÑ.

MittÈmaccÈ ca bhaccÈ ca, puttadÈrÈ ca bandhavÈ.
32. Na ca te tÈdisÈ mittÈ, bah|naÑ9 idha vijjati.

YathÈ tvaÑ DhataraÔÔhassa, pÈÓasÈdhÈraÓo sakhÈ.
33. So te sahÈyaÑ muÒcÈmi, hotu rÈjÈ tavÈnugo.

KÈmaÑ khippamito gantvÈ, ÒÈtimajjhe virocatha.
34. So patÊto pamuttena, bhattunÈ10 bhattugÈravo.

AjjhabhÈsatha vakka~go11, vÈcaÑ kaÓÓasukhaÑ bhaÓaÑ.
35. EvaÑ luddaka nandassu, saha sabbehi ÒÈtibhi.

YathÈhamajja nandÈmi, muttaÑ disvÈ dijÈdhipaÑ.
______________________________________________________________
1. KatÈ (SyÈ, Ka) 2. G|ÄhamÈsajja (SÊ, I)
3. SambhÈsassa (SÊ, I) 4. TulyÈmhÈ (Ka)
5. JÊnatthi (SÊ, SyÈ, I) 6. Samavekkhasu (SÊ, I)
7. Tavasmasu (SÊ, SyÈ) 8. KatassÈ (SÊ, I)
9. BahunnaÑ (SÊ, I) 10. Bhattuno (SyÈ) 11. Va~ka~go (SyÈ)
86 JÈtakapÈÄi
36. Ehi taÑ anusikkhÈmi, yathÈ tvamapi lacchase.

LÈbhaÑ tavÈyaÑ1 DhataraÔÔho, pÈpaÑ kiÒci2 na dakkhati.
37. KhippamantepuraÑ netvÈ3, raÒÒo dassehi no ubho.

Abaddhe pakatibh|te, kÈje4 ubhayato Ôhite.
38. DhataraÔÔhÈ mahÈrÈja, haÑsÈdhipatino ime.

AyaÑ hi rÈjÈ HaÑsÈnaÑ, ayaÑ senÈpatÊtaro.
39. AsaÑsayaÑ imaÑ disvÈ, haÑsarÈjaÑ narÈdhipo.

PatÊto sumano vitto5, bahuÑ dassati te dhanaÑ.
40. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, kammunÈ upapÈdayi.

KhippamantepuraÑ gantvÈ, raÒÒo haÑse adassayi.
Abaddhe pakatibh|te, kÈje ubhayato Ôhite.

AyaÑ hi rÈjÈ haÑsÈnaÑ, ayaÑ senÈpatÊtaro.
42. KathaÑ panime viha~gÈ6, tava hatthatta’mÈgatÈ7.

KathaÑ luddo mahantÈnaÑ, issare idha ajjhagÈ.
43. VihitÈ santi’me pÈsÈ, pallalesu jÈnÈdhipa.

YaÑ ya’dÈyatanaÑ maÒÒe, dijÈnaÑ pÈÓarodhanaÑ.
44. TÈdisaÑ pÈsamÈsajja, haÑsarÈjÈ abajjhatha.

TaÑ abaddho upÈsÊno, ma’mÈyaÑ ajjhabhÈsatha.
45. SudukkaraÑ anariyehi, dahate bhÈva’muttamaÑ.

Bhatturatthe parakkanto, dhammayutto8 viha~gamo.
46. AttanÈ’yaÑ9 cajitvÈna, jÊvitaÑ jÊvitÈraho.

Anutthunanto ÈsÊno, bhattu yÈcittha jÊvitaÑ.
47. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, pasÈda’maha’majjhagÈ.

Tato naÑ pÈmuciÑ10 pÈsÈ, anuÒÒÈsiÑ sukhena ca.
______________________________________________________________
1. YathÈyaÑ (SÊ, I) 2. KaÒci (SÊ) 3. GantvÈ (SyÈ, Ka)
4. KÈce (I) 5. Citto (Ka) 6. VihagÈ (SÊ, I)
7. Hatthattha’mÈgatÈ (SÊ, SyÈ, I) 8. Dhamme yutto (SÊ, I)
9. Attano yaÑ (SyÈ) 10. pÈmiÒciÑ (I, Ka)
48. So patÊto pamuttena, bhattunÈ bhattugÈravo.

AjjhabhÈsatha vakka~go, vÈcaÑ kaÓÓasukhaÑ bhaÓaÑ.
49. EvaÑ luddaka nandassu, saha sabbehi ÒÈtibhi.

YathÈ’ha’majja nandÈmi, muttaÑ disvÈ dijÈdhipaÑ.
50. Ehi taÑ anusikkhÈmi, yathÈ tvamapi lacchase.

LÈbhaÑ tavÈyaÑ DhataraÔÔho, pÈpaÑ kiÒci na dakkhati.
51. KhippamantepuraÑ netvÈ1, raÒÒo dassehi no ubho.

Abadve pakatibh|te, kÈje ubhayato Ôhite.

AyaÑ hi rÈjÈ haÑsÈnaÑ, ayaÑ senÈpatÊtaro.
53. AsaÑsayaÑ imaÑ disvÈ, haÑsarÈjaÑ narÈdhipo.

PatÊto sumano vitto, bahuÑ dassati te dhanaÑ.
54. Evametassa vacanÈ, ÈnÊtÈ’me ubho mayÈ.

Ettheva hi ime ÈsuÑ2, ubho anumatÈ mayÈ.
55. So’yaÑ evaÑ gato pakkhÊ, dijo paramadhammiko.

MÈdisassa hi luddassa, janayeyyÈtha maddavaÑ.
56. UpÈyanaÒca te deva, nÈ’ÒÒaÑ passÈmi edisaÑ.

SabbasÈkuÓikÈgÈme, taÑ passa manujÈdhipa.
57. DisvÈ nisinnaÑ rÈjÈnaÑ, pÊÔhe sovaÓÓaye subhe.

AjjhabhÈsatha vakka~go, vÈcaÑ kaÓÓasukhaÑ bhaÓaÑ.
58. Kaccinnu bhoto kusalaÑ, kacci bhoto anÈmayaÑ.

Kacci raÔÔhamidaÑ phÊtaÑ, dhammena manusÈsasi3.
59. KusalaÒceva me haÑsa, atho haÑsa anÈmayaÑ.

Atho raÔÔhamidaÑ phÊtaÑ, dhammena manusÈsa’haÑ3.
60. Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati.

Kacci ca4 te tavatthesu, nÈvaka~khanti jÊvitaÑ.
______________________________________________________________
1. GantvÈ (sabbattha) 2. Assu (SÊ, SyÈ, I)
3. Manusissati (SÊ, I) 4. Kaccinnu (SÊ, I)
88 JÈtakapÈÄi
61. Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati.

Athopi te1 mamatthesu, nÈvaka~khanti jÊvitaÑ.
62. Kacci te sÈdisÊ bhariyÈ, assavÈ piyabhÈÓinÊ.

Puttar|payas|petÈ, tava chandavasÈnugÈ.
63. Atho me sÈdisÊ bhariyÈ, assavÈ piyabhÈÓinÊ.

Puttar|payas|petÈ, mama chandavasÈnugÈ.
64. BhavantaÑ2 kacci nu mahÈ-sattuhatthattataÑ3 gato.

DukkhamÈpajji vipulaÑ, tasmiÑ paÔhamamÈpade.
65. Kacci yantÈpatitvÈna, daÓÉena samapothayi.

EvametesaÑ jammÈnaÑ, pÈtikaÑ4 bhavati tÈvade.
66. Khema’mÈsi mahÈrÈja, evamÈpadiyÈ sati5.

Na cÈyaÑ kiÒci rasmÈsu, satt|va samapajjatha.
67. Paccagamittha nesÈdo, pubbeva ajjhabhÈsatha.

TadÈ’yaÑ Sumukhoyeva, paÓÉito paccabhÈsatha.
68. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, pasÈda’maya’majjhagÈ.

Tato maÑ pÈmucÊ pÈsÈ, anuÒÒÈsi sukhena ca.
69. IdaÒca Sumukheneva, etadatthÈya cintitaÑ.

Bhoto sakÈse’gamanaÑ6, etassa dhanamicchatÈ.
70. SvÈgataÒcevidaÑ bhavataÑ, patÊto ca’smi dassanÈ.

Eso cÈpi bahuÑ vittaÑ, labhataÑ yÈvadicchati7.
71. SantappayitvÈ nesÈdaÑ, bhogehi manujÈdhipo.

AjjhabhÈsatha vakka~gaÑ, vÈcaÑ kaÓÓasukhaÑ bhaÓaÑ.
72. YaÑ khalu dhamma’mÈdhÊnaÑ, vaso vattati kiÒcanaÑ.

Sabba’tthi’ssariyaÑ tava8, taÑ pasÈsa9 yadicchatha.
______________________________________________________________
1. Athopime (SÊ, I) 2. BhavaÑ tu (SÊ, I), bhavannu (SyÈ)
3. HatthatthataÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. PÈkatikaÑ (SÊ, I)
5. EvamÈpadi saÑsati (SÊ, I) 6. SakÈse + ÈgamanaÑ
7. YÈvaticchati (SÊ, I)
8. SabbatthissariyaÑ bhavataÑ (SÊ, SyÈ, I), sabbissariyaÑ bhavataÑ (SyÈ, Ka)
9. PasÈsatha (SÊ, SyÈ, I)
73. DÈnatthaÑ upabhottuÑ vÈ, yaÑ ca’ÒÒaÑ upakappati.

EtaÑ dadÈmi vo vittaÑ, issariyaÑ1 vissajÈmi vo.
74. YathÈ ca myÈ’yaÑ Sumukho, ajjhabhÈseyya paÓÉito.

KÈmasÈ buddhisampanno, taÑ myÈ’ssa paramappiyaÑ.
75. AhaÑ khalu mahÈrÈja, nÈgarÈjÈriva’ntaraÑ.

PaÔivattuÑ na sakkomi, na me so vinayo siyÈ.
76. AmhÈkaÒceva so2 seÔÔho, tvaÒca uttamasattavo.

Bh|mipÈlo manussindo, p|jÈ bah|hi hetuhi.
77. TesaÑ ubhinnaÑ bhaÓataÑ, vattamÈne vinicchaye.

Na’ntaraÑ3 paÔivattabbaÑ, pessena4 manujÈdhipa.
78. Dhammena kira nesÈdo, paÓÉito aÓÉajo iti.

Na heva akatattassa, nayo etÈdiso siyÈ.
79. EvaÑ aggapakatimÈ, evaÑ uttamasattavo.

YÈvata’tthi mayÈ diÔÔhÈ, nÈ’ÒÒaÑ passÈmi edisaÑ.
80. TuÔÔhosmi vo pakatiyÈ, vÈkyena madhurena ca.

Eso cÈpi mamacchando, ciraÑ passeyya vo ubho.
81. YaÑ kiccaÑ5 parame mitte, kata’masmÈsu6 taÑ tayÈ.

PattÈ nissaÑsayaÑ tyÈmhÈ7, bhattirasmÈsu yÈ tava.
82. AduÒca n|na sumahÈ, ÒÈtisa~ghassa mantaraÑ.

Adassanena asmÈkaÑ8, dukkhaÑ bah|su pakkhisu.
83. TesaÑ sokavighÈtÈya, tayÈ anumatÈ mayaÑ.

TaÑ padakkhiÓato katvÈ, ÒÈtiÑ9 passemu’rindama10.
84. AddhÈ’haÑ vipulaÑ pÊtiÑ, bhavataÑ vindÈmi dassanÈ.

Eso cÈpi mahÈ attho, ÒÈtivissÈsanÈ siyÈ.
______________________________________________________________
1. IsseraÑ (SÊ), issaraÑ (I) 2. Yo (SÊ, I)
3. NÈntaraÑ (SÊ, I) 4. Pesena (Ka)
5. YaÑkiÒci (I) 6. RasmÈsu (SÊ, I)
7. TyamhÈ (I) 8. AmhÈkaÑ (SÊ, I)
9. ©ÈtÊ (SÊ, SyÈ, I) 10. Passemarindama (SÊ, I)
90 JÈtakapÈÄi
85. IdaÑ vatvÈ DhataraÔÔho1, haÑsarÈjÈ narÈdhipaÑ.

UttamaÑ javamanvÈya2, ÒÈtisa~ghaÑ upÈgamuÑ.
86. Te aroge anuppatte, disvÈna parame dije.

‘KekÈ’ti makaruÑ haÑsÈ, puthusaddo ajÈyatha.
87. Te patÊtÈ pamuttena, bhattunÈ bhattugÈravÈ.

SamantÈ parikiriÑsu3, aÓÉajÈ laddhapaccayÈ.
88. EvaÑ mittavataÑ atthÈ, sabbe honti padakkhiÓÈ.

HaÑsÈ yathÈ DhataraÔÔhÈ, ÒÈtisa~ghaÑ upÈgamunti.
C|Äa4 haÑsajÈtakaÑ paÔhamaÑ.
534. MahÈhaÑsajÈtaka (2)

89. Ete haÑsÈ pakkamanti, vakka~gÈ bhayameritÈ.
Harittaca hemavaÓÓa, kÈmaÑ Sumukha pakkama.
90. OhÈya maÑ ÒÈtigaÓÈ, ekaÑ pÈsavasaÑ gataÑ.

AnapekkhamÈnÈ gacchanti, kiÑ eko avahÊyasi.
91. Pate’va patataÑ seÔÔha, natthi baddhe sahÈyatÈ.

MÈ anÊghÈya hÈpesi, kÈmaÑ Sumukha pakkama.
92. NÈhaÑ dukkhaparetopi5, DhataraÔÔha tuvaÑ6 jahe.

JÊvitaÑ maraÓaÑ vÈ me, tayÈ saddhiÑ bhavissati.
93. NÈhaÑ dukkhaparetopi, DhataraÔÔha tuvaÑ jahe.

Na maÑ anariyasaÑyutte, kamme yojetu’marahasi.
94. SakumÈro sakhÈ tya’smi, sacitte ca’smi te7 Ôhito.

©Èto senÈpati tyÈhaÑ, haÑsÈnaÑ pavaruttama.
______________________________________________________________
1. DhataraÔÔhÈ (SÊ) 2. UttamajavamattÈya (SÊ, I)
3. ParikariÑsu (SÊ, SyÈ, I) 4. Culla (SÊ, SyÈ, I)
5. “Dukkhapareto”ti (Khu 5. 326 piÔÔhe) AÔÔhakathÈyo oloketabbÈ.
6. TavaÑ (SÊ, I) 7. Samite (I), tyasmi te (Ka)
95. KathaÑ ahaÑ vikatthissaÑ1, ÒÈtimajjhe ito gato.

TaÑ hitvÈ patataÑ seÔÔha, kiÑ te vakkhÈmi’to gato.
Idha pÈÓaÑ cajissÈmi, nÈ’nariyaÑ2 kattumussahe.
96. Eso hi dhammo Sumukha, yaÑ tvaÑ ariyapathe Ôhito.

Yo bhattÈraÑ sakhÈraÑ maÑ, na pariccattu’mussahe.
97. TaÑ hi me pekkhamÈnassa, bhayaÑ natveva jÈyati.

Adhigacchasi tvaÑ mayhaÑ, evaÑ bh|tassa jÊvitaÑ.
98. IccevaÑ3 mantayantÈnaÑ, ariyÈnaÑ ariyavuttinaÑ.

DaÓÉamÈdÈya nesÈdo, ÈpatÊ4 turito bhusaÑ.
99. Ta’mÈpatantaÑ disvÈna, Sumukho atibr|hayi5.

AÔÔhÈsi purato raÒÒo, haÑso vissÈsayaÑ byathaÑ6.
100. MÈ bhÈyi patataÑ seÔÔha, na hi bhÈyanti tÈdisÈ.

AhaÑ yogaÑ payuÒjissaÑ, yuttaÑ dhamm|pasaÑhitaÑ.
Tena pariyÈpadÈnena7, khippaÑ pÈsÈ pamokkhasi.
101. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, Sumukhassa subhÈsitaÑ.

PahaÔÔhalomo nesÈdo, aÒcali’ssa paÓÈmayi.
102. Na me sutaÑ vÈ diÔÔhaÑ vÈ, bhÈsanto mÈnusiÑ dijo.

AriyaÑ bruvÈno8 vakka~go, cajanto mÈnusiÑ giraÑ.
103. Kinnu tÈ’yaÑ dijo hoti, mutto baddhaÑ upÈsasi.

OhÈya sakuÓÈ yanti, kiÑ eko avahÊyasi.
104. RÈjÈ me so dijÈmitta, senÈpacca’ssa kÈrayiÑ.

Ta’mÈpade pariccattuÑ, nu’ssahe vihagÈdhipaÑ.
105. MahÈgaÓÈya bhattÈ me, mÈ eko byasanaÑ agÈ.

TathÈ taÑ samma nesÈda, bhattÈ’yaÑ abhito rame.
______________________________________________________________
1. VikattissaÑ (I) 2. Na anariyaÑ (I) 3. Icceva (SÊ, I)
4. ŒpadÊ (Ka) 5. Aparibr|hayi (SÊ, I) 6. ByakhaÑ (Ka)
7. PariyÈdÈnena (Ka) 8. Br|hanto (SyÈ, Ka)
92 JÈtakapÈÄi
106. Ariyavatta’si vakka~ga, yo piÓÉamapacÈyasi.

CajÈmi te taÑ bhattÈraÑ, gacchath|’bho1 yathÈsukhaÑ.
107. Sace attappayogena, ohito haÑsapakkhinaÑ.

PaÔiggaÓhÈma te samma, etaÑ abhayadakkhiÓaÑ.
108. No ce attappayogena, ohito haÑsapakkhinaÑ.

Anissaro muÒca’mamhe, theyyaÑ kayirÈsi luddaka.
109. Yassa tvaÑ bhatako2 raÒÒo, kÈmaÑ tasse’va pÈpaya.

Tattha SaÑyamano3 rÈjÈ, yathÈbhiÒÒaÑ karissati.
110. IccevaÑ vutto nesÈdo, hemavaÓÓe harittace.

Ubho hatthehi sa~gayha4, paÒjare ajjhavodahi.
111. Te paÒjaragate pakkhÊ, ubho bhassaravaÓÓine.

SumukhaÑ DhataraÔÔhaÒca, luddo ÈdÈya pakkami.
112. HarÊyamÈno DhataraÔÔho, SumukhaÑ etadabravi.

BÈÄhaÑ bhÈyÈmi Sumukha, sÈmÈya lakkhaÓ|ruyÈ.
AsmÈkaÑ vadha’maÒÒÈya, atha’ttÈnaÑ vadhissati.
113. PÈkahaÑsÈ ca Sumukha, SuhemÈ hemasuttacÈ.

KoÒcÊ samuddatÊreva, kapaÓÈ n|na rucchati.
114. EvaÑ mahanto lokassa, appameyyo mahÈgaÓÊ.

Ekitthi’manusoceyya, nayidaÑ paÒÒavatÈ’miva.
115. VÈtova gandha’mÈdeti, ubhayaÑ chekapÈpakaÑ.

BÈlo ÈmakapakkaÑ’va, lolo andho’va ÈmisaÑ.
116. AvinicchayaÒÒu atthesu, mando’va paÔibhÈsi5 maÑ.

KiccÈkiccaÑ na jÈnÈsi, sampatto kÈlapariyÈyaÑ.
117. AÉÉhummatto udÊresi, yo seyyÈ maÒÒasi’tthiyo.

BahusÈdhÈraÓÈ he’tÈ, soÓÉÈnaÑ’va surÈgharaÑ.
______________________________________________________________
1. Gacchatu bho (I) 2. BhaÔako (Ka) 3. SaÑyamÈno (I)
4. Paggayha (SyÈ, Ka) 5. PaÔibhÈti (Ka)
118. MÈyÈ cetÈ marÊcÊ ca, soko rogo cupaddavo.

KharÈ ca bandhanÈ ce’tÈ, maccupÈsÈ guhÈsayÈ1.
TÈsu yo vissase poso, so naresu narÈdhamo.
119. YaÑ vuddhehi upaÒÒÈtaÑ, ko taÑ ninditumarahati.

MahÈbh|ti’tthiyo nÈma, lokasmiÑ udapajjisuÑ.
120. KhiÉÉÈ paÓihitÈ tyÈsu, rati tyÈsu patiÔÔhitÈ.

BÊjÈni tyÈsu r|hanti, yadidaÑ sattÈ pajÈyare.
TÈsu ko nibbide2 poso, pÈÓa’mÈsajja pÈÓibhi3.
121. Tvameva na’ÒÒo Sumukha, thÊnaÑ atthesu yuÒjasi.

Tassa tya’jja bhaye jÈte, bhÊtena jÈyate mati.
122. Sabbo hi saÑsayaÑ patto, bhayaÑ bhÊru titikkhati.

PaÓÉitÈ ca mahantÈno4, atthe yuÒjanti duyyuje.
123. EtadatthÈya rÈjÈno, s|ramicchanti mantinaÑ.

PaÔibÈhati yaÑ s|ro, ÈpadaÑ attapariyÈyaÑ.
124. MÈ no ajja vikantiÑsu, raÒÒo s|dÈ mahÈnase.

TathÈ hi vaÓÓo pattÈnaÑ, phalaÑ veÄuÑva taÑ vadhi.
125. Muttopi na icchi5 uÉÉetuÑ6, sayaÑ bandhaÑ upÈgami.

Sopa’jja saÑsayaÑ patto, atthaÑ gaÓhÈhi mÈ mukhaÑ.
126. So taÑ7 yogaÑ payuÒjassu, yuttaÑ dhamm|pasaÑhitaÑ8.

Tava pariyÈpadÈnena, mama pÈÓesanaÑ cara.
127. MÈ bhÈyi patataÑ seÔÔha, na hi bhÈyanti tÈdisÈ.

AhaÑ yogaÑ payuÒjissaÑ, yuttaÑ dhamm|pasaÑhitaÑ8.
Mama pariyÈpadÈnena, khippaÑ pÈsÈ pamokkhasi.
128. So9 luddo haÑsakÈjena10, rÈjadvÈraÑ upÈgami.

PaÔivedetha maÑ raÒÒo, DhataraÔÔhÈ’ya’mÈgato.
______________________________________________________________
1. MaccupÈso guhÈsayo (SÊ, I) 2. Nibbije (Ka) 3. PÈÓahi (SÊ)
4. MahattÈno (SÊ) 5. Nicchasi (Ka) 6. OÉÉetuÑ(SÊ)
7. TvaÑ (SyÈ, I) 8. DhammopasaÒhitaÑ (Ka) 9. Sa (SÊ)
10. HaÑsakÈcena (I)
94 JÈtakapÈÄi
129. Te disvÈ puÒÒasaÑkÈse, ubho lakkhaÓasammate1.

Khalu SaÑyamano rÈjÈ, amacce ajjhabhÈsatha.
130. Detha luddassa vatthÈni, annaÑ pÈnaÒca bhojanaÑ.

KÈmaÑkaro hiraÒÒa’ssa, yÈvanto esa icchati.
131. DisvÈ luddaÑ pasannattaÑ, KÈsirÈjÈ tadabravi.

YadyÈ’yaÑ2 samma Khemaka, puÓÓÈ haÑsehi tiÔÔhati.
132. KathaÑ rucimajjhagataÑ, pÈsahattho upÈgami.

OkiÓÓaÑ ÒÈtisa~ghehi, nimmajjhimaÑ3 kathaÑ gahi.
133. Ajja me sattamÈ ratti, adanÈni4 upÈsato5.

Pada’metassa anvesaÑ, appamatto ghaÔassito.
134. Athassa pada’maddakkhiÑ, carato adanesanaÑ.

TatthÈhaÑ odahiÑ pÈsaÑ, evaÑ taÑ6 dija’maggahiÑ.
135. Ludda dve ime sakuÓÈ, atha ekoti bhÈsasi.

CittaÑ nu te vipariyattaÑ7, adu kinnu jigÊsasi8.
136. Yassa lohitakÈ tÈlÈ, tapanÊyanibhÈ subhÈ.

UraÑ saÑhacca tiÔÔhanti, so me bandhaÑ upÈgami.
137. Atha’yaÑ bhassaro pakkhÊ, abaddho baddhamÈturaÑ.

AriyaÑ bruvÈno aÔÔhÈsi, cajanto mÈnusiÑ giraÑ.
138. Atha kiÑ9 dÈni Sumukha, hanuÑ saÑhacca tiÔÔhasi.

Adu me parisaÑ patto, bhayÈ bhÊto na bhÈsasi.
139. NÈhaÑ KÈsipati bhÊto, ogayha parisaÑ tava.

NÈhaÑ bhayÈ na bhÈsissaÑ, vÈkyaÑ atthamhi tÈdise.
140. Na te abhisaraÑ passe, na rathe napi pattike.

NÈ’ssa cammaÑ va kÊÔaÑ vÈ, vammite ca dhanuggahe.
______________________________________________________________
1. LakkhaÒÒÈsammate (SÊ, I) 2. YadÈyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. NimajjhimaÑ (SÊ, I, Ka)
4. ŒdÈnÈni (SyÈ, I, Ka) 5. UpÈgato (Ka) 6. EvetaÑ (SÊ, I)
7. VipariyatthaÑ (I) 8. JigiÑsati (SÊ, I)
9. Atha kinnu (SÊ, I), kathaÑ nu (SyÈ)
141. Na hiraÒÒaÑ suvaÓÓaÑ vÈ, nagaraÑ vÈ sumÈpitaÑ.

OkiÓÓaparikhaÑ duggaÑ, daÄhamaÔÔÈlakoÔÔhakaÑ.
Yattha paviÔÔho Sumukha, bhÈyitabbaÑ na bhÈyasi.
142. Na me abhisarena’ttho, nagarena dhanena vÈ.

Apathena pathaÑ yÈma, antalikkhecarÈ mayaÑ.
143. SutÈ ca paÓÉitÈ tya’mhÈ, nipuÓÈ atthacintakÈ1.

BhÈsema’tthavatiÑ vÈcaÑ, sacce cassa patiÔÔhito.
144. KiÒca tuyhaÑ asaccassa, anariyassa karissati.

MusÈvÈdissa luddassa, bhaÓitampi subhÈsitaÑ.
145. TaÑ brÈhmaÓÈnaÑ vacanÈ, imaÑ khema’makÈrayi2.

AbhayaÒca tayÈ ghuÔÔhaÑ, imÈyo dasadhÈ disÈ.
146. Ogayha te pokkharaÓiÑ, vippasannodakaÑ suciÑ.

Pah|taÑ cÈ’danaÑ tattha, ahiÑsÈ cettha pakkhinaÑ.
147. IdaÑ sutvÈna nigghosaÑ, Ègata’mha tavan’tike.

Te te bandhasma pÈsena, etaÑ te bhÈsitaÑ musÈ.
148. MusÈvÈdaÑ purakkhatvÈ, icchÈlobhaÒca pÈpakaÑ.

Ubho sandhimatikkamma, asÈtaÑ upapajjati.
149. NÈparajjhÈma Sumukha, napi lobhÈva maggahiÑ.

SutÈ ca paÓÉitÈtyattha, nipuÓÈ atthacintakÈ.
150. Appeva’tthavatiÑ vÈcaÑ, byÈhareyyuÑ3 idhÈ’gatÈ.

TathÈ taÑ samma nesÈdo, vutto Sumukha maggahi.
151. Neva bhÊtÈ4 KÈsipati, upanÊtasmi jÊvite.

BhÈsema’tthavatiÑ vÈcaÑ, sampattÈ kÈlapariyÈyaÑ.
152. Yo migena migaÑ hanti, pakkhiÑ vÈ pana pakkhinÈ.

Sutena vÈ sutaÑ kiÓyÈ5, kiÑ anariyataraÑ tato.
______________________________________________________________
1. CatthacintakÈ (Ka) 2. KhemimakÈrayi (SÊ, I) 3. ByÈkareyyuÑ (SÊ, I)
4. Bh|tÈ (SyÈ, Ka) 5. KiÓe (SÊ, I)
96 JÈtakapÈÄi
153. Yo cÈ’riyarudaÑ1 bhÈse, anariyadhamma’vassito2.

Ubho so dhaÑsate lokÈ, idha ceva parattha ca.
154. Na majjetha yasaÑ patto, na byÈdhe3 pattasaÑsayaÑ.

VÈyamethe’va kiccesu, saÑvare vivarÈni ca.
155. Ye vuddhÈ abbhatikkantÈ4, sampattÈ kÈlapariyÈyaÑ.

Idha dhammaÑ caritvÈna, evaÑ’te5 tidivaÑ gatÈ.
156. IdaÑ sutvÈ KÈsipati, dhamma’mattani pÈlaya.

DhataraÔÔhaÒca muÒcÈhi, haÑsÈnaÑ pavaruttamaÑ.
157. Œharantu’dakaÑ pajjaÑ, ÈsanaÒca mahÈrahaÑ.

PaÒjarato pamokkhÈmi, DhataraÔÔhaÑ yasassinaÑ.
158. TaÒca senÈpatiÑ dhÊraÑ, nipuÓaÑ atthacintakaÑ.

Yo sukhe sukhito raÒÒo6, dukkhite hoti dukkhito.
159. Ediso kho arahati, piÓÉa’masnÈtu bhattuno.

YathÈ’yaÑ Sumukho raÒÒo, pÈÓasÈdhÈraÓo sakhÈ.
160. PÊÔhaÒca sabbasovaÓÓaÑ, aÔÔhapÈdaÑ manoramaÑ.

MaÔÔhaÑ KÈsikamatthannaÑ7, DhataraÔÔho upÈvisi.
161. KocchaÒca sabbasovaÓÓaÑ, veyyagghaparisibbitaÑ.

Sumukho ajjhupÈvekkhi, DhataraÔÔhassa’nantarÈ8.
162. TesaÑ kaÒcanapattehi, puth| ÈdÈya KÈsiyo.

HaÑsÈnaÑ abhihÈresuÑ, aggaraÒÒo pavÈsitaÑ.
163. DisvÈ abhihaÔaÑ aggaÑ, KÈsirÈjena pesitaÑ.

Kusalo khattadhammÈnaÑ, tato pucchi anantarÈ.
164. Kaccinnu bhoto kusalaÑ, kacci bhoto anÈmayaÑ.

Kacci raÔÔhamidaÑ phÊtaÑ, dhammena manusÈsasi.
______________________________________________________________
1. Ca ariyarudaÑ (SÊ, I) 2. Anariyadhammamavassito (SÊ)
3. Byathe (SÊ, I) 4. NÈbbhacikkhantÈ (Ka)
5. Evete (SÊ, I) 6. RaÒÒe (Ka)
7. KÈsikapatthiÓÓaÑ (SÊ), KÈsikavatthinaÑ (SyÈ, I)
8. AnantaraÑ (SÊ)
165. KusalaÒceva me haÑsa, atho haÑsa anÈmayaÑ.

Atho raÔÔhamidaÑ phÊtaÑ, dhammena manusÈsa’haÑ.
166. Kacci bhoto amaccesu, doso koci na vijjati.

Kacci ca te tava’tthesu, nÈvaka~khanti jÊvitaÑ.
167. Athopi me amaccesu, doso koci na vijjati.

Athopi te mamatthesu, nÈvaka~khanti jÊvitaÑ.
168. Kacci te sÈdisÊ bhariyÈ, assavÈ piyabhÈÓinÊ.

Puttar|payas|petÈ, tava chandavasÈnugÈ.
169. Atho me sÈdisÊ bhariyÈ, assavÈ piyabhÈÓinÊ.

Puttar|payas|petÈ, mama chandavasÈnugÈ.
170. Kacci raÔÔhaÑ anuppÊÄaÑ, akutoci-upaddavaÑ.

AsÈhasena dhammena, samena manusÈsasi.
171. Atho raÔÔhaÑ anuppÊÄaÑ, akutoci-upaddavaÑ.

AsÈhasena dhammena, samena manusÈsa’haÑ.
172. Kacci santo apacitÈ, asanto parivajjitÈ.

No ce1 dhammaÑ niraÑkatvÈ, adhammamanuvattasi.
173. Santo ca me apacitÈ, asanto parivajjitÈ.

DhammamevÈ’nuvattÈmi, adhammo me niraÑkato.
174. Kacci nÈ’nÈgataÑ2 dÊghaÑ, samavekkhasi khattiya.

Kacci matto3 madanÊye, paralokaÑ na santasi.
175. NÈhaÑ anÈgataÑ4 dÊghaÑ, samavekkhÈmi pakkhima.

®hito dasasu dhammesu, paralokaÑ na santase5.
176. DÈnaÑ sÊlaÑ pariccÈgaÑ, ajjavaÑ maddavaÑ tapaÑ.

AkkodhaÑ avihiÑsaÒca, khantiÒca6 avirodhanaÑ.
177. Iccete kusale dhamme, Ôhite passÈmi attani.

Tato me jÈyate pÊti, somanassaÒca’nappakaÑ.
______________________________________________________________
1. Ca (SyÈ, Ka) 2. Kacci nunÈgataÑ (SyÈ, Ka)
3. Na matto (SÊ) 4. AhaÑ anÈgataÑ (SyÈ)
5. SantasiÑ (SyÈ) 6. KhantÊ ca (Ka)
98 JÈtakapÈÄi
178. Sumukho ca acintetvÈ, visajji1 pharusaÑ giraÑ.

BhÈvadosa’manaÒÒÈya, asmÈkÈ’yaÑ viha~gamo.
179. So kuddho pharusaÑ vÈcaÑ, nicchÈresi ayoniso.

YÈna’smesu2 na vijjanti, nayidaÑ3 paÒÒavatÈmiva.
180. Atthi me taÑ atisÈraÑ, vegena manujÈdhipa.

DhataraÔÔhe ca baddhasmiÑ, dukkhaÑ me vipulaÑ ahu.
181. TvaÑ no pitÈ’va puttÈnaÑ, bh|tÈnaÑ dharaÓÊriva.

AsmÈkaÑ adhipannÈnaÑ, khamassu rÈjakuÒjara.
182. EtaÑ4 te anumodÈma, yaÑ bhÈvaÑ na nig|hasi.

KhilaÑ pabhindasi pakkhi, ujuko’si viha~gama.
183. YaÑ kiÒci ratanaÑ atthi, KÈsirÈjanivesane.

RajataÑ jÈtar|paÒca, muttÈ veÄuriyÈ bah|.
184. MaÓayo sa~khamuttÈ ca, vatthakaÑ haricandanaÑ.

AjinaÑ dantabhaÓÉaÒca, lohaÑ kÈÄÈyasaÑ bahuÑ.
EtaÑ dadÈmi vo vittaÑ, issaraÑ5 vissajÈmi vo.
185. AddhÈ apacitÈ tya’mhÈ, sakkatÈ ca rathesabha.

Dhammesu vattamÈnÈnaÑ, tvaÑ no Ècariyo bhava.
186. Œcariya samanuÒÒÈtÈ, tayÈ anumatÈ mayaÑ.

TaÑ padakkhiÓato katvÈ, ÒÈtiÑ6 passemu’rindama7.
187. SabbarattiÑ cintayitvÈ, mantayitvÈ yathÈtathaÑ.

KÈsirÈjÈ anuÒÒÈsi, haÑsÈnaÑ pavaruttamaÑ.
188. Tato ratyÈ vivasÈne, s|riyuggamanaÑ8 pati.

Pekkhato KÈsirÈjassa, bhavanÈ te9 vigÈhisuÑ.
189. Te aroge anuppatte, disvÈna parame dije.

‘KekÈ’ti makaruÑ haÑsÈ, puthusaddo ajÈyatha,
______________________________________________________________
1. Vissaji (SÊ, I) 2. YÈnasmÈsu (SÊ, SyÈ, I) 3. Na idaÑ (SÊ, I)
4. EvaÑ (SyÈ, Ka) 5. IsseraÑ (SÊ), issariyaÑ (Ka) 6. ©ÈtÊ (SÊ, SyÈ, I)
7. Passemarindama (SÊ, I)
8. SuriyassuggamanaÑ (SÊ, SyÈ), suriyuggamanaÑ (I)
9. Bhavanato (SyÈ, Ka)
190. Te patÊtÈ pamuttena, bhattunÈ bhattugÈravÈ.

SamantÈ parikiriÑsu, aÓÉajÈ laddhapaccayÈ.
191. EvaÑ mittavataÑ atthÈ, sabbe honti padakkhiÓÈ.

HaÑsÈ yathÈ DhataraÔÔhÈ, ÒÈtisa~ghaÑ upÈgamunti.
MahÈhaÑsajÈtakaÑ dutiyaÑ.
535. SudhÈbhojanajÈtaka (3)

192. Neva kiÓÈmi napi vikkiÓÈmi,
Na cÈpi me sannicayo ca atthi1.
Sukicchar|paÑ vati’daÑ parittaÑ,
Patthodano nÈ’lamayaÑ duvinnaÑ.
193. AppamhÈ appakaÑ dajjÈ, anumajjhato majjhakaÑ.

BahumhÈ bahukaÑ dajjÈ, adÈnaÑ nupapajjati2.
194. TaÑ taÑ vadÈmi Kosiya, dehi dÈnÈni bhuÒja ca.

AriyamaggaÑ samÈr|ha3, ne’kÈsÊ labhate sukhaÑ.
195. MoghaÒcassa hutaÑ hoti, moghaÒcÈpi samÊhitaÑ.

AtithismiÑ yo nisinnasmiÑ, eko bhuÒcati bhojanaÑ.

AriyamaggaÑ samÈr|ha, ne’kÈsÊ labhate sukhaÑ.
197. SaccaÒcassa hutaÑ hoti, saccaÒcÈpi samÊhitaÑ.

AtithismiÑ yo nisinnasmiÑ, ne’ko bhuÒjati bhojanaÑ.

199. SaraÒca juhati poso, BahukÈya GayÈya ca.

DoÓe TimbarutitthasmiÑ, sÊghasote mahÈvahe.
200. Atra cassa hutaÑ hoti, atra cassa samÊhitaÑ.

AtithismiÑ yo nisinnasmiÑ, ne’ko bhuÒjati bhojanaÑ.
______________________________________________________________
1. Idhatthi (SyÈ) 2. Na upapajjati (SÊ, I) 3. AriyaÑ maggaÑ samÈruha (SÊ, I)
100 JÈtakapÈÄi

202. BaÄisaÑ hi so nigilati1, dÊghasuttaÑ sabandhanaÑ.

AtithismiÑ yo nisinnasmiÑ, eko bhuÒjati bhojanaÑ.

204. UÄÈravaÓÓÈ vata brÈhmaÓÈ ime,

AyaÒca vo Sunakho kissa hetu.
UccÈvacaÑ vaÓÓanibhaÑ vikubbati,
AkkhÈtha no brÈhmaÓÈ ke nu tumhe.
205. Cando ca Suriyo ca2 ubho idhÈgatÈ,

AyaÑ pana MÈtali devasÈrathi.
Sakkoha’masmi tidasÈna’mindo,
Eso ca kho PaÒcasikhoti vuccati.
206. PÈÓissarÈ mudi~gÈ ca3, murajÈlambarÈni ca.

Sutta’menaÑ pabodhenti, paÔibuddho ca nandati.
207. Ye keci’me maccharino kadariyÈ,

ParibhÈsakÈ samaÓabrÈhmaÓÈnaÑ.
Idheva nikkhippa sarÊradehaÑ,
KÈyassa bhedÈ nirayaÑ vajanti.
208. Ye keci’me suggatimÈsamÈnÈ4,

Dhamme ÔhitÈ saÑyame saÑvibhÈge.
Idheva nikkhippa sarÊradehaÑ,
KÈyassa bhedÈ sugatiÑ vajanti.
______________________________________________________________
1. Niggilati (SÊ, I) 2. S|riyo ca (Ka)
3. Muti~gÈ ca (SÊ, SyÈ, I) 4. SuggatimÈsasÈnÈ (SÊ, I), suggatÈsisamÈnÈ (Ka)
209. TvaÑ nosi ÒÈti purimÈsu jÈtisu,

So maccharÊ rosako1 pÈpadhammo.
Taveva atthÈya idhÈgatamhÈ,
MÈ pÈpadhammo nirayaÑ gamittha2.
210. AddhÈ maÑ vo hitakÈmÈ, yaÑ maÑ samanusÈsatha.

SohaÑ tathÈ karissÈmi, sabbaÑ vuttaÑ hitesibhi.
211. EsÈha’majjeva upÈramÈmi,

Na cÈpihaÑ3 kiÒci kareyya pÈpaÑ.
Na cÈpi me kiÒci adeyya’matthi,
Na cÈpi’datvÈ udakaÑ pivÈmi4.
212. EvaÒca me dadato sabbakÈlaÑ5,

BhogÈ ime VÈsava khÊyissanti.
Tato ahaÑ pabbajissÈmi Sakka,
HitvÈna kÈmÈni yathodhikÈni.
213. Naguttame girivare GandhamÈdane,

Modanti tÈ devavarÈbhipÈlitÈ.
AthÈgamÈ isivaro sabbalokag|,
SupupphitaÑ dumavarasÈkha’mÈdiya.
214. SuciÑ sugandhaÑ tidasehi sakkataÑ,

PupphuttamaÑ amaravarehi sevitaÑ.
Aladdha maccehi va dÈnavehi vÈ,
AÒÒatra devehi tadÈrahaÑ hi’daÑ6.
215. Tato catasso kanakattac|pamÈ,

UÔÔhÈya nÈriyo pamadÈdhipÈ muniÑ.
ŒsÈ ca saddhÈ ca sirÊ tato hirÊ,
IccabravuÑ NÈrada’deva brÈhmaÓaÑ.
______________________________________________________________
1. Kosiyo (SyÈ, Ka) 2. Apattha (Ka-SÊ, SyÈ, I)
3. Na cÈpahaÑ (SÊ, I) 4. UdakampahaÑ pibe (SÊ)
5. SabbakÈle (Ka) 6. HitaÑ (SyÈ)
102 JÈtakapÈÄi
216. Sace anuddiÔÔhaÑ tayÈ MahÈmuni,

PupphaÑ imaÑ pÈrichattassa brahme.
DadÈhi no sabbÈ gati te ijjhatu,
Tuvampi no hohi yatheva VÈsavo.
217. TaÑ yÈcamÈnÈbhisamekkha NÈrado,

IccabravÊ saÑkalahaÑ udÊrayi.
Na mayha’mattha’tthi imehi koci naÑ,
YÈ’yeva vo seyyasi sÈ piÄandhatha1.
218. TvaÑ no’ttamevÈbhisamekkha NÈrada,

Yassicchasi tassÈ anuppavecchasu.
YassÈ hi no NÈrada tvaÑ padassasi,
SÈ’yeva no hehiti seÔÔhasammatÈ.
219. AkallametaÑ vacanaÑ sugatte,

Ko brÈhmaÓo saÑkalahaÑ udÊraye.
GantvÈna bh|tÈdhipa’meva pucchatha,
Sace na jÈnÈtha idhu’ttamÈdhamaÑ.
220. TÈ NÈradena paramappakopitÈ,

UdÊritÈ vaÓÓamadena mattÈ.
SakÈse2 gantvÈna sahassacakkhuno,
PucchiÑsu bh|tÈdhipaÑ kÈ nu seyyasi.
221. TÈ disvÈ ÈyattamanÈ Purindado,

Icca’bravÊ devavaro kataÒjalÊ.
SabbÈva vo hotha sugatte sÈdisÊ,
Ko ne’va bhadde kalahaÑ udÊrayi.
______________________________________________________________
1. PiÄayabha(SÊ, I) 2. SakÈsaÑ(Ka)
222. Yo sabbalokaccarito1 MahÈmuni,

Dhamme Ôhito NÈrado2 saccanikkamo.
So no’bravi3 Girivare GandhamÈdane,
GantvÈna bh|tÈdhipa’meva pucchatha.
Sace na jÈnÈtha idhu’ttamÈdhamaÑ.
223. Asu4 brahÈraÒÒacaro MahÈmuni,

NÈ’datvÈ bhattaÑ varagatte bhuÒjati.
Viceyya dÈnÈni dadÈti Kosiyo,
YassÈ hi so dassati sÈ’va seyyasi.
224. As| hi yo sammati dakkhiÓaÑ disaÑ,

Ga~gÈya tÊre Himavantapassani5.
Sa Kosiyo dullabhapÈnabhojano,
Tassa sudhaÑ pÈpaya devasÈrathi.
225. Sa6 MÈtalÊ devavarena pesito,

SahassayuttaÑ abhiruyha sandanaÑ.
Sukhippameva7 upagamma assamaÑ.
AdissamÈno munino sudhaÑ adÈ.
226. UdaggihuttaÑ upatiÔÔhato hi me,

Pabha~karaÑ lokatamonudu’ttamaÑ.
SabbÈni bh|tÈni adhicca8 VÈsavo,
Ko ne’va me pÈÓisu kiÑ sudho’dahi.
227. Sa~kh|pamaÑ seta’matulyadassanaÑ,

SuciÑ sugandaÑ piyar|pa’mabbhutaÑ.
AdiÔÔhapubbaÑ mama jÈtu cakkhubhi9,
KÈ devatÈ pÈÓisu kiÑ sudho’dahi.
______________________________________________________________
1. SabbalokaÑ carako (SÊ, SyÈ, I) 2. NÈrada (SyÈ)
3. BravÊ (SÊ, SyÈ, I) 4. As| (SyÈ)
5. Himavantapasmani (SÊ, I, Ka) 6. So (SyÈ) 7. Sa khippameva (SÊ, I)
8. Aticca (SÊ, I) 9. JÈtacakkhuhi (SÊ, I)
104 JÈtakapÈÄi
228. AhaÑ Mahindena mahesi pesito,

SudhÈ’bhihÈsiÑ turito MahÈmuni.
JÈnÈsi maÑ MÈtali devasÈrathi,
BhuÒjassu bhattuttama mÈ’bhivÈrayi1.
229. BhuttÈ ca sÈ dvÈdasa hanti pÈpake,

KhudaÑ pipÈsaÑ aratiÑ daraklamaÑ2.
Kodh|panÈhaÒca vivÈdapesuÓaÑ,
SÊtuÓha tandiÒca rasuttamaÑ idaÑ.
230. Na kappatÊ MÈtali mayha bhuÒjituÑ,

Pubbe adatvÈ iti me vatuttamaÑ.
Na cÈpi ekÈsnamarÊyap|jitaÑ3,
AsaÑvibhÈgÊ ca sukhaÑ na vindati.
231. ThÊghÈtakÈ ye ci’me pÈradÈrikÈ,

Mittadduno ye ca sapanti subbate.
Sabbe ca te maccharipaÒcamÈ’dhamÈ,
TasmÈ adatvÈ udakampi nÈsniye4.
232. So’hi’tthiyÈ vÈ purisassa vÈ pana,

DassÈmi dÈnaÑ vidusampavaÓÓitaÑ.
SaddhÈ vadaÒÒ| idha vÊtamaccharÈ,
Bhavanti he’te sucisaccasammatÈ5.
233. Ato matÈ6 devavarena pesitÈ,

KaÒÒÈ catasso kanakattac|pamÈ.
ŒsÈ ca SaddhÈ ca SirÊ tato HirÊ7,
TaÑ assamaÑ Ègamu8 yattha Kosiyo.
______________________________________________________________
1. MÈ vicÈrayi (SÊ, I) 2. DarathaÑ kilaÑ (SyÈ), darathakkhamaÑ (Ka)
3. EkÈsanaÑ ariyap|jitaÑ (SÊ, I) 4. NÈsmiye (SÊ, I)
5. SammasammatÈ (SÊ) 6. MutÈ (SÊ, I)
7. SirÊ hirÊ tato (I) 8. ŒgamuÑ (SÊ, I, Ka)
234. TÈ disvÈ sabbo paramappamodito1,

Subhena vaÓÓena sikhÈriva’ggino.
KaÒÒÈ catasso caturo catuddisÈ,
Icca’bravÊ MÈtalino ca sammukhÈ.
235. PurimaÑ disaÑ kÈ tvaÑ pabhÈsi devate,

Ala~katÈ tÈravarÈ’va osadhÊ.
PucchÈmi taÑ kaÒcanavelliviggahe,
Œcikkha me tvaÑ katamÈ’si devatÈ.
236. SirÈ’ha devÊ manujebhi2 p|jitÈ,

ApÈpasatt|panisevinÊ sadÈ.
SudhÈvivÈdena tavan’ti’mÈgatÈ,
TaÑ maÑ sudhÈya varapaÒÒa bhÈjaya.
237. YassÈ’ha’micchÈmi sudhaÑ3 mahÈmuni,

So4 sabbakÈmehi naro pamodati.
SirÊti maÑ jÈnahi j|hatu’ttama,
238. Sippena vijjÈcaraÓena buddhiyÈ,

NarÈ upetÈ paguÓÈ sakammunÈ5.
TayÈ vihÊnÈ na labhanti kiÒcanaÑ6,
TayidaÑ na sÈdhu yadidaÑ tayÈ kataÑ.
239. PassÈmi posaÑ alasaÑ mahagghasaÑ,

SudukkulÊnampi ar|pimaÑ naraÑ.
TayÈ’nugutto siri jÈtimÈmapi7,
Peseti dÈsaÑ viya bhogavÈ sukhÊ.
240. TaÑ taÑ asaccaÑ avibhajjaseviniÑ,

JÈnÈmi m|ÄhaÑ vidurÈnupÈtiniÑ.
Na tÈdisÊ arahati Èsan|dakaÑ,
Kuto sudhÈ gaccha na mayha ruccasi.
______________________________________________________________
1. SabbÈ paramappamoditÈ (SyÈ) 2. Manujesu (SÊ, SyÈ, I) 3. SukhaÑ (I)
4. Sa (SÊ, I) 5. SakammanÈ (SÊ, I) 6 KiÒcinaÑ (Ka)
7. JÈtimaÑ api (SÊ)
106 JÈtakapÈÄi
241. KÈ sukkadÈÔhÈ paÔimukkakuÓÉalÈ.

Citta~gadÈ kambuvimaÔÔhadhÈrinÊ.
OsittavaÓÓaÑ paridayha sobhasi,
KusaggirattaÑ apiÄayha maÒjariÑ.
242. MigÊ’va bhantÈ saracÈpadhÈrinÈ,

VirÈdhitÈ mandamiva udikkhasi.
Ko te dutÊyo idha mandalocane,
Na bhÈyasi ekikÈ kÈnane vane.
243. Na me dutÊyo idha matthi Kosiya,

MasakkasÈrappabhava’mhi devatÈ.
ŒsÈ sudhÈsÈya tavan’ti mÈgatÈ,
244. ŒsÈya yanti vÈÓijÈ dhanesino,

NÈvaÑ samÈruyha parenti aÓÓave.
Te tattha sÊdanti athopi ekadÈ,
JÊnÈdhanÈ enti vinaÔÔhapÈbhatÈ.
245. ŒsÈya khettÈni kasanti kassakÈ,

Vapanti bÊjÈni karontu’pÈyaso.
¢tÊnipÈtena avuÔÔhitÈya1 vÈ,
Na kiÒci vindanti tato phalÈgamaÑ.
246. Atha’ttakÈrÈni karonti bhattusu,

ŒsaÑ purakkhatvÈ narÈ sukhesino.
Te bhatturatthÈ atigÈÄhitÈ puna,
DisÈ panassanti aladdha kiÒcanaÑ.
247. HitvÈna2 dhaÒÒaÒca dhanaÒca ÒÈtake,

ŒsÈya saggÈdhimanÈ sukhesino.
Tapanti l|khampi tapaÑ cirantaraÑ,
KumaggamÈruyha3 parenti duggatiÑ.
______________________________________________________________
1. AvuÔÔhikÈya (SÊ, I) 2. Jahitva (SÊ, SyÈ, I) 3. KummaggamÈruyha (SÊ, SyÈ, I)
248. ŒsÈ visaÑvÈdikasammatÈ ime,

Œse sudhÈsaÑ1 vinayassu attani.
249. DaddallamÈnÈ yasasÈ yasassinÊ,

JighaÒÒanÈmavhayanaÑ disaÑ pati.
PucchÈmi taÑ kaÒcanavelliviggahe,
Œcikkha me tvaÑ katamÈ’si devatÈ.
250. SaddhÈ’ha devÊ manujehi2 p|jitÈ,

SudhÈvivÈdena tavan’ti’mÈgatÈ,
251. DÈnaÑ damaÑ cÈga’mathopi saÑyamaÑ,

ŒdÈya saddhÈya karonti he’kadÈ.
TheyyaÑ musÈ k|Ôa’mathopi pesuÓaÑ,
Karonti he’ke puna viccutÈ tayÈ.
252. BhariyÈsu poso sadisÊsu pekkhavÈ3,

SÊl|papannÈsu patibbatÈsupi.
VinetvÈna4 chandaÑ kulitthiyÈsupi5,
Karoti saddhaÑ puna6 kumbhadÈsiyÈ.
253. Tvameva saddhe paradÈrasevinÊ,

PÈpaÑ karosi kusalampi riÒcasi.
254. JighaÒÒarattiÑ aruÓasmi’m|hate,

YÈ dissati uttamar|pavaÓÓinÊ.
Tath|pamÈ maÑ paÔibhÈsi devate,
Œcikkha me tvaÑ katamÈ’si accharÈ.
______________________________________________________________
1. SudhÈya (SyÈ, I, Ka) 2. DevÊmanujesu (SÊ, SyÈ, I)
3. PekhavÈ (I) 4. VinetvÈ (SÊ, SyÈ, I)
5. KuladhÊtiyÈsupi (SÊ, I) 6. Pana (SÊ, I)
108 JÈtakapÈÄi
255. KÈlÈ nidÈgheriva aggijÈriva1,

AnileritÈ lohitapattamÈlinÊ.
KÈ tiÔÔhasi mandamigÈ’valokayaÑ2,
BhÈsesamÈnÈ’va giraÑ na muÒcasi.
256. HirÈ’ha devÊ manujehi p|jitÈ,

SudhÈvivÈdena tavan’ti mÈgatÈ,
SÈhaÑ na sakkomi sudhampi yÈcituÑ.
KopÊnar|pÈ viya yÈcani’tthiyÈ.
257. Dhammena ÒÈyena sugatte lacchasi,

Eso hi dhammo na hi yÈcanÈ sudhÈ.
TaÑ taÑ ayÈcanti’mahaÑ nimantaye,
SudhÈya yaÒci’cchasi tampi dammi te.
258. SÈ tvaÑ mayÈ ajja sakamhi assame,

NimantitÈ kaÒcanavelliviggahe.
TuvaÑ hi me sabbarasehi p|jiyÈ,
TaÑ p|jayitvÈna sudhampi asniye.
259. SÈ KosiyenÈ’numatÈ jutÊmatÈ,

AddhÈ Hiri rammaÑ pÈvisi yassamaÑ.
UdakavantaÑ3 phalamariyap|jitaÑ,
ApÈpasatt|panisevitaÑ sadÈ.
260. RukkhaggahÈnÈ bahuke’ttha pupphitÈ,

AmbÈ piyÈlÈ panasÈ ca kiÑ sukÈ.
SobhaÒjanÈ lodda’mathopi paddhakÈ,
KekÈ ca bha~gÈ tilakÈ supupphitÈ.
______________________________________________________________
1. AggajÈtiva (SÊ), aggijÈtiva (I) 2. MandamivÈvalokayaÑ (SÊ, I)
3. UdaÒÒavantaÑ (SÊ, I)
261. SÈlÈ karerÊ bahuke’ttha jambuyo,

AssatthanigrodhamadhukavetasÈ1.
UddÈlakÈ pÈÔali sinduvÈrakÈ2,
ManuÒÒagandhÈ MucalindaketakÈ.
262. HareÓukÈ veÄukÈ keÓu3 tindukÈ,

SÈmÈkanÊvÈra’mathopi cÊnakÈ.
MocÈ kadalÊ bahuke’ttha sÈliyo,
PavÊhayo Èbh|jino ca4 taÓÉulÈ.
263. Tassevu’ttarapassena5, jÈtÈ pokkharaÓÊ sivÈ.

AkakkasÈ apabbhÈrÈ, sÈdhu appaÔigandhikÈ.
264. Tattha macchÈ sanniratÈ, khemino bahubhojanÈ.

Si~g| sava~kÈ saÑkulÈ6, satava~kÈ ca rohitÈ.
ŒÄigaggarakÈkiÓÓÈ, pÈÔhÊnÈ kÈkamacchakÈ.
265. Tattha pakkhÊ sanniratÈ, khemino bahubhojanÈ.

HaÑsÈ koÒcÈ may|rÈ ca, cakkavÈkÈ ca kukkuhÈ.
KuÓÈlakÈ bah| citrÈ, sikhaÓÉÊ jÊvajÊvakÈ.
266. Tattha pÈnÈya mÈyanti, nÈnÈ migagaÓÈ bah|.

SihÈ byagghÈ varÈhÈ ca, accha kokataracchayo.
267. PalÈsÈdÈ gavajÈ ca, mahiÑsÈ7 rohitÈ rur|.

EÓeyyÈ ca varÈhÈ ca, gaÓino nÊkas|karÈ.
KadalimigÈ bahuke’ttha, biÄÈrÈ sasakaÓÓikÈ8.
268. ChamÈgirÊ pupphavicitrasanthatÈ,

DijÈbhighuÔÔhÈ dijasaÑghasevitÈ.
______________________________________________________________
1. VedisÈ (Ka) 2. SinduvÈritÈ (bah|su)
3. VeÓu (SÊ, I) 4. Œbhujinopi (SÊ, SyÈ)
5. Tassa ca uttare passe (SÊ, I), tassa ca uttarapassena (SyÈ) 6. SakulÈ (SÊ, SyÈ, I)
7. MahisÈ (SÊ, SyÈ, I) 8. SasakaÓÓakÈ (SÊ)
110 JÈtakapÈÄi
269. SÈ suttacÈ nÊladumÈbhilambitÈ,

Vijju mahÈmegharivÈnupajjatha.
TassÈ susambandhasiraÑ kusÈmayaÑ,
SuciÑ sugandhaÑ ajin|pasevitaÑ.
Atricca1 kocchaÑ Hiri’meta’dabravi,
NisÊda kalyÈÓi sukha’yida’mÈsanaÑ.
270. TassÈ tadÈ kocchagatÈya Kosiyo,

Ya’dicchamÈnÈya jaÔÈjinandharo2.
Navehi pattehi sayaÑ sah|dakaÑ,
SudhÈ’bhihÈsÊ turito mahÈmuni.
271. SÈ taÑ paÔiggayha ubhohi pÈÓibhi,

Icca’bravi attamanÈ jaÔÈdharaÑ.
HandÈ’haÑ etarahi p|jitÈ tayÈ,
GaccheyyaÑ brahme tidivaÑ jitÈvinÊ.
272. SÈ KosiyenÈ’numatÈ jutÊmatÈ,

UdÊritÈ3 vaÓÓamadena mattÈ.
SakÈse gantvÈna sahassacakkhuno,
AyaÑ sudhÈ VÈsava dehi me jayaÑ.
273. Tamena4 Sakkopi tadÈ ap|jayi,

SahindadevÈ5 surakaÒÒamuttamaÑ.
SÈ paÒjalÊ devamanussap|jitÈ,
Navamhi kocchamhi yadÈ upÈvisi.
274. Tameva saÑsÊ6 punadeva MÈtaliÑ,

Sahassanetto tidasÈna’mindo.
GantvÈna vÈkyaÑ mama br|hi KosiyaÑ,
ŒsÈya SaddhÈ7 SiriyÈ ca Kosiya.
HirÊ sudhaÑ kena malattha hetunÈ.
______________________________________________________________
1. Atriccha (SÊ, SyÈ, I) 2. JaÔÈjutindharo (SyÈ, Ka) 3. Udirayi (Ka)
4. TamenaÑ (SyÈ, Ka) 5. SahindÈ ca devÈ (SÊ, I) 6. Tameva asaÑsÊ (SyÈ)
7. Saddha (I)
275. TaÑ suplavatthaÑ udatÈrayÊ rathaÑ,

DaddallamÈnaÑ upakÈriyasÈdisaÑ1.
JambonadÊsaÑ tapaneyyasannibhaÑ2,
Ala~kataÑ kaÒcanacittasannibhaÑ.
276. SuvaÓÓacande’ttha bah| nipÈtitÈ,

HatthÊ gavÈssÈ kikibyagghadÊpiyo3.
EÓeyyakÈ la~ghamaye’ttha pakkhino4,
Mige’ttha veÄuriyamayÈ yudhÈ yutÈ.
277. Tattha’ssarÈjaharayo ayojayuÑ,

DasasatÈni susunÈgasÈdise.
Ala~kate kaÒcanajÈluracchade,
ŒveÄine saddagame asa~gite.
278. TaÑ yÈnaseÔÔhaÑ abhiruyha MÈtali,

DisÈ imÈyo5 abhinÈdayittha.
NabhaÒca selaÒca vanappatiniÒca6,
SasÈgaraÑ pabyathayittha7 mediniÑ.
279. Sa khippameva upagamma assamaÑ,

PÈvÈramekaÑsakato kataÒjalÊ.
BahussutaÑ vuddhaÑ vinÊtavantaÑ,
Icca’bravÊ MÈtali devabrÈhmaÓaÑ.
280. Indassa vÈkyaÑ nisÈmehi Kosiya,

D|to ahaÑ pucchati taÑ Purindado.
ŒsÈya SaddhÈ SiriyÈ ca Kosiya,
HirÊ sudhaÑ kena malattha hetunÈ.
______________________________________________________________
1. UpakiriyasÈdisaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. SantikaÑ (SÊ, I)
3. KimpurisabyagghadÊpiyo (Ka) 4. Pakkhiyo (SÊ, I)
5. Dasa disÈ imÈ (SÊ, SyÈ, I) 6. VanasvatÊni ca (SÊ, I), vanappatiÒca (SyÈ, Ka)
7. PabyÈthayittha (SÊ, I)
112 JÈtakapÈÄi
281. AndhÈ SirÊ maÑ paÔibhÈti MÈtali,

SaddhÈ aniccÈ pana devasÈrathi.
ŒsÈ visaÑvÈdikasammatÈ hi me,
HirÊ ca ariyamhi guÓe patiÔÔhitÈ.
282. KumÈriyo yÈci’mÈ gottarakkhitÈ,

JiÓÓÈ ca yÈ yÈ ca sabhattu-itthiyo.
TÈ chandarÈgaÑ purisesu uggataÑ.
HiriyÈ nivÈrenti sacitta’mattano.
283. Sa~gÈmasÊse sarasattisaÑyute,

ParÈjitÈnaÑ patataÑ palÈyinaÑ.
HiriyÈ nivattanti jahitva1 jÊvitaÑ,
Te sampaÔicchanti punÈ hirÊmanÈ.
284. VelÈ yathÈ sÈgaravegavÈrinÊ,

HirÈ’ya hi pÈpajanaÑ nivÈrinÊ.
TaÑ sabbaloke Hiri’mariyap|jitaÑ,
Indassa taÑ vedaya devasÈrathi.
285. Ko te imaÑ Kosiya diÔÔhi’modahi,

BrahmÈ Mahindo atha vÈ pajÈpati.
HirÈ’ya devesu hi seÔÔhasammatÈ,
DhÊtÈ Mahindassa mahesi jÈyatha.
286. Hande’hi dÈni tidivaÑ apakkama2,

RathaÑ samÈruyha mamÈyitaÑ imaÑ3.
Indo ca taÑ Indasagotta ka~khati,
Ajjeva tvaÑ IndasahabyataÑ vaja.
287. EvaÑ visujjhanti4 apÈpakammino,

Atho suciÓÓassa phalaÑ na nassati.
Ye keci maddakkhu sudhÈya bhojanaÑ,
Sabbeva te indasahabyataÑ gatÈ.
______________________________________________________________
1. JahitvÈna (SyÈ, Ka) 2. Samakkama (SÊ, I)
3. IdaÑ (SyÈ, Ka) 4. Samijjhanti (SÊ, I)
288. HirÊ UppalavaÓÓÈ’si, Kosiyo dÈnapati bhikkhu.

Anuruddho PaÒcasikho, Œnando Èsi MÈtali.
289. S|riyo Kassapo bhikkhu, MoggallÈno’si CandimÈ.

NÈrado SÈriputto’si, Sambuddho Èsi VÈsavoti.
SudhÈbhojanajÈtakaÑ tatiyaÑ.
536. KuÓÈlajÈtaka (4)

Eva’makkhÈyati eva’manus|yati1, sabbosadhadharaÓidhare
nekapupphamÈlyavitate gaja gavaja mahiÑsa ruru camara pasada khagga
gokaÓÓa sÊha byaggha dÊpi acchakoka taraccha uddÈra kadalimiga biÄÈra
sasa kaÓÓikÈnucarite ÈkiÓÓanelamaÓÉalamahÈvarÈhanÈgakulakareÓu2
sa~ghÈdhivuÔÔhe3 issamiga sÈkhamiga sarabhamiga eÓÊmiga vÈtamiga
pasadamiga purisÈlu4 kimpurisa yakkha rakkhasanisevite
amajjavamaÒjarÊdhara pahaÔÔha5 pupphaphusitaggÈ6 nekapÈdapagaÓavitate
kuraracakora vÈraÓamay|raparabhata jÊvaÒjÊvaka celÈvakÈ bhi~kÈra
karavÊkamattaviha~gagaÓasatata7 sampa~ghuÔÔhe aÒjana manosilÈ haritÈla
hi~gulakahema rajatakanakÈnekadhÈtusatavinaddhapaÔimaÓÉitappadese
evar|pe khalu bho ramme vanasaÓÉe KuÓÈlo nÈma sakuÓo paÔivasati ativiya
citto ativiya cittapattacchadano.
Tasseva khalu bho KuÓÈlassa sakuÓassa aÉÉhuÉÉhÈni itthisahassÈni
paricÈrikÈ dijakaÒÒÈyo, atha khalu bho dve dijakaÒÒÈyo kaÔÔhaÑ mukhena
ÉaÑsitvÈ8 taÑ KuÓÈlaÑ sakuÓaÑ majjhe nisÊdÈpetvÈ uÉÉenti9 “mÈ naÑ
KuÓÈlaÑ sakaÓaÑ addhÈnapariyÈyapathe kilamatho ubbÈhetthÈ”ti10.
PaÒcasatÈ11 dijakaÒÒÈyo heÔÔhato heÔÔhato uÉÉenti9 “sacÈ’yaÑ KuÓÈlo
sakuÓo ÈsanÈ paripatissati, mayaÑ taÑ pakkhehi paÔiggahessÈmÈ”ti.
PaÒcasatÈ dijakaÒÒÈyo upar|pari uÉÉenti9 “mÈ naÑ KuÓÈlaÑ sakuÓaÑ
Ètapo paritÈpesÊ”ti12.
______________________________________________________________
1. Suyyati (Ka) 2. KaÓeru (SÊ, I) 3. Vutthe (SÊ, I)
4. Purisallu (SÊ, I) 5. BrahaÔÔha(SÊ, I) 6. Pupphitagga (SÊ, I)
7. Viha~gasata (SÊ, I) 8. asitvÈ (SÊ, I) evamuparipi.
9. enti (DÊ, I) evamuparipi. 10. UbbÈhethÈti (SyÈ, Ka)
11. PaÒcasata (I) 12. ParitÈpÊti (SÊ, I)
114 JÈtakapÈÄi
PaÒcasatÈ paÒcasatÈ1 dijakaÒÒÈyo ubhatopassena uÉÉenti2 “mÈ naÑ

KuÓÈlaÑ sakuÓaÑ sÊtaÑ vÈ uÓhaÑ vÈ tiÓaÑ vÈ rajo vÈ vÈto vÈ ussÈvo vÈ
upapphusÊ”ti.
PaÒcasatÈ dijakaÒÒÈyo purato purato uÉÉenti “mÈ naÑ KuÓÈlaÑ
sakuÓaÑ gopÈlakÈ vÈ pasupÈlakÈ vÈ tiÓÈhÈrakÈ vÈ kaÔÔhahÈrakÈ vÈ
vanakammikÈ vÈ kaÔÔhena vÈ kaÔhalena vÈ3 pÈÓinÈ vÈ ( )4 leÉÉunÈ vÈ
daÓÉena vÈ satthena vÈ sakkharÈhi vÈ5 pahÈraÑ adaÑsu, mÈ’yaÑ KuÓÈlo
sakuÓo gacchehi vÈ latÈhi vÈ rukkhehi vÈ sÈkhÈhi vÈ6 thambhehi vÈ
pÈsÈÓehi vÈ balavantehi vÈ pakkhÊhi sa~gamesÊ”ti7.
PaÒcasatÈ dijakaÒÒÈyo pacchato pacchato uÉÉenti saÓhÈhi sakhilÈhi
maÒj|hi madhurÈhi vÈcÈhi samudÈcarantiyo “mÈ’yaÑ KuÓÈlo sakuÓo Èsane
pariyukkaÓÔhÊ”ti.
PaÒcasatÈ dijakaÒÒÈyo disodisaÑ uÉÉenti
anekarukkhavividhavikatiphala’mÈharantiyo “mÈ’yaÑ KuÓÈlo sakuÓo
khudÈya parikilamitthÈ”ti.
Atha khalu bho tÈ8 dijakaÒÒÈyo taÑ KuÓÈlaÑ sakuÓaÑ ÈrÈmeneva
ÈrÈmaÑ uyyÈneneva uyyÈnaÑ nadÊtittheneva nadÊtitthaÑ
pabbatasikhareneva pabbatasikharaÑ ambavaneneva ambavanaÑ
jambuneneva jambuvanaÑ labujavaneneva labujavanaÑ
nÈÄikerasaÒcÈriyeneva9 nÈÄikerasaÒcÈriyaÑ khippameva abhisambhonti
ratitthÈya10.
Atha khalu bho KuÓÈlo sakuÓo tÈhi dijakaÒÒÈhi divasaÑ pariby|Äho
evaÑ apasÈdeti “nassatha tumhe vasaliyo, vinassatha tumhe vasaliyo coriyo
dhuttiyo asatiyo lahucittÈyo katassa appaÔikÈrikÈyo anilo viya
yenakÈmaÑgamÈyo”ti.
Tasseva khalu bho Himavato pabbatarÈjassa puratthimadisÈbhÈge
susukhumasunipuÓagirippabhava11 haritupayantiyo.
______________________________________________________________
1. SÊ-I-potthakesu “paÒcasatÈ”ti sakideva ÈgataÑ. 2. enti (SÊ, I) evamuparipi.
3. KathalÈya vÈ (Ka) 4. (PÈsÈÓena vÈ) (SyÈ) 5. SakkharÈya vÈ (SÊ)
6. IdaÑ padadvayaÑ SÊ-I-potthakesu natthi.
7. Sa~gÈmesÊti (SÊ, I) 8. Natthi SÊ-I-potthakesu.
9. SaÒjÈdiyeneva (I) 10. RatatthÈya (SÊ, I) 11. ...ppabhavÈ (SÊ, I)
Uppala paduma kumuda nalina satapatta sogandhika mandÈlaka1

sampativir|ÄhasucigandhamanuÒÒamÈvakappadese2.
Kuravakamucalinda ketaka vedisa vaÒjula3 punnÈga bakula tilaka
piyakahasana sÈla saÄala campaka asoka nÈgarukkha tirÊÔi bhujapatta
loddacandanoghavane kÈÄÈgaru paddhaka piya~gu devadÈruka cocagahane
kakudhakuÔaja-a~kola kaccikÈra4 kaÓikÈra kaÓÓikÈra kanavera koraÓÉaka
koviÄÈra kiÑsuka yodhika vanamallika5 mana~gaÓa manavajja bhaÓÉi
surucirabhaginimÈlÈmalyadhare jÈtisumanamadhugandhika6 dhanutakkÈri7
tÈlÊsa tavaramusÊrakoÔÔha kaccha vitate
atimuttakasaÑkusumitalatÈvitatapaÔimaÓÉitappadese haÑsa pilava kÈdamba
kÈraÓÉavÈbhinadite vijjÈdhara siddha8 samaÓa tÈpasagaÓÈdhivuÔÔhe
varadeva yakkha rakkhasa dÈnava gandhabba
kinnaramahoragÈnuciÓÓappadese evar|pe khalu bho ramme vanasaÓÉe
PuÓÓamukho nÈma phussakokilo paÔivasati ativiya madhuragiro
vilÈsitanayano mattakkho9.
Tasseva khalu bho PuÓÓamukhassa phussakokilassa aÉÉhuÉÉhÈni
itthisatÈni paricÈrikÈ dijakaÒÒÈyo. Atha khalu bho dve dijakaÒÒÈyo kaÔÔhaÑ
mukhena ÉaÑsitvÈ taÑ PuÓÓamukhaÑ phussakokilaÑ majjhe nisÊdÈpetvÈ
uÉÉhenti “mÈ naÑ PuÓÓamukhaÑ phussakokilaÑ addhÈnapariyÈyapathe
kilamatho ubbÈhetthÈ”ti.
PaÒÒÈsa dijakaÒÒÈyo heÔÔhato heÔÔhato uÉÉenti “sacÈ’yaÑ PuÓÓamukho
phussakokilo ÈsanÈ paripatissati, mayaÑ taÑ pakkhehi paÔiggahessÈmÈ”ti.
PaÒÒÈsa dijakaÒÒÈyo upar|pari uÉÉenti “mÈ naÑ PuÓÓamukhaÑ
phussakokilaÑ Ètapo paritÈpesÊ”ti.
PaÒÒÈsa paÒÒÈsa dijakaÒÒÈyo ubhatopassena uÉÉenti “mÈ naÑ
PuÓÓamukhaÑ phussakokilaÑ sÊtaÑ vÈ uÓhaÑ vÈ tiÓaÑ vÈ rajo vÈ vÈto vÈ
ussÈvo vÈ upapphusÊ”ti.
______________________________________________________________
1. MandÈlava (SÊ, I), mandÈrava (Ka) 2. PÈvakappadese (SÊ, I)
3. VetasamaÒjula (SÊ) 4. KacchikÈra (Ka)
5. Navamallika (SÊ, I) 6. Madhukabandhuka (Ka)
7. DhanukÈri (SÊ), dhanukÈrika (I) 8. Sindhava (SÊ, I)
9. SavilÈsitanayanamattakkho (Ka)
116 JÈtakapÈÄi
PaÒÒÈsa dijakaÒÒÈyo purato purato uÉÉenti “mÈ naÑ PuÓÓamukhaÑ

phussakokilaÑ gopÈlakÈ vÈ pasupÈlakÈ vÈ tiÓahÈrakÈ vÈ kaÔÔhahÈrakÈ vÈ
vanakammikÈ vÈ kaÔÔhena vÈ kaÔhalena vÈ pÈÓinÈ vÈ leÉÉunÈ vÈ daÓÉena vÈ
satthena vÈ sakkharÈhi vÈ pahÈraÑ adaÑsu. MÈ’yaÑ PuÓÓamukho
phussakokilo gacchehi vÈ latÈhi vÈ rukkhehi vÈ sÈkhÈhi vÈ thambhehi vÈ
pÈsÈÓehi vÈ balavantehi vÈ pakkhÊhi sa~gamesÊ”ti.
PaÒÒÈsa dijakaÒÒÈyo pacchato pacchato uÉÉenti saÓhÈhi sakhilÈhi
maÒj|hi madhurÈhi vÈcÈhi samudÈcarantiyo “mÈ’yaÑ PuÓÓamukho
phussakokilo Èsane pariyukkaÓÔhÊ”ti.
PaÒÒÈsa dijakaÒÒÈyo disodisaÑ uÉÉenti
anekarukkhavividhavikatiphala’mÈharantiyo “mÈ’yaÑ PuÓÓamukho
phussakokilo khudÈya parikilamitthÈ”ti.
Atha khalu bho tÈ dijakaÒÒÈyo taÑ PuÓÓamukhaÑ phussakokilaÑ
ÈrÈmeneva ÈrÈmaÑ uyyÈneneva uyyÈnaÑ nadÊtittheneva nadÊtitthaÑ
pabbatasikhareneva pabbatasikharaÑ ambavaneneva ambavanaÑ
jambuvaneneva jambuvanaÑ labujavaneneva labujavanaÑ
nÈÄikerasaÒcÈriyeneva nÈÄikerasaÒcÈriyaÑ khippameva abhisambhonti
ratitthÈya.
Atha khalu bho PuÓÓamukho phussakokilo tÈhi dijakaÒÒÈhi divasa
pariby|Äho evaÑ pasaÑsati “sÈdhu sÈdhu bhaginiyo, etaÑ kho bhaginiyo
tumhÈkaÑ patir|paÑ kuladhÊtÈnaÑ, yaÑ tumhe bhattÈraÑ
paricareyyÈthÈ”ti.
Atha khalu bho PuÓÓamukho phussakokilo yena KuÓÈlo sakuÓo
tenupasa~kami. AddasaÑsu kho KuÓÈlassa sakuÓassa paricÈrikÈ
dijakaÒÒÈyo taÑ PuÓÓamukhaÑ phussakokilaÑ d|ratova ÈgacchantaÑ,
disvÈna yena PuÓÓamukho phussakokilo tenupasa~kamiÑsu, upasa~kamitvÈ
taÑ PuÓÓamukhaÑ phussakokilaÑ etadavocuÑ “ayaÑ samma PuÓÓamukha
KuÓÈlo sakuÓo ativiya pharuso ativiya pharusavÈco, appevanÈma tavampi
Ègamma piyavÈcaÑ labheyyÈmÈ”ti. “AppevanÈma bhaginiyo”ti vatvÈ yena
KuÓÈlo sakuÓo tenupasa~kami, upasa~kamitvÈ
KuÓÈlena sakuÓena saddhiÑ paÔisammoditvÈ ekamantaÑ nisÊdi, ekamantaÑ

nisinno kho PuÓÓamukho phussakokilo taÑ KuÓÈlaÑ sakuÓaÑ etadavoca
“kissa tvaÑ samma KuÓÈla itthÊnaÑ sujÈtÈnaÑ kuladhÊtÈnaÑ
sammÈpaÔipannÈnaÑ micchÈpaÔipanno’si1, amanÈpabhÈÓÊnampi kira samma
KuÓÈla itthÊnaÑ manÈpabhÈÓinÈ bhavitabbaÑ, kima~ga pana
manÈpabhÈÓÊnan”ti.
EvaÑ vutte KuÓÈlo sakuÓo taÑ PuÓÓamukhaÑ phussakokilaÑ evaÑ
apasÈdesi “nassa tvaÑ samma jamma vasala, vinassa tvaÑ samma jamma
vasala, ko nu tayÈ viyatto jÈyÈjinenÈ”ti. EvaÑ apasÈdito ca pana
PuÓÓamukho phussakokilo tatoyeva2 paÔinivatti.
Atha khalu bho PuÓÓamukhassa phussakokilassa aparena samayena
nacirasseva3 kharo ÈbÈdho uppajji lohitapakkhandikÈ bÈÄhÈ vedanÈ vattanti
mÈraÓantikÈ4. Atha khalu bho PuÓÓamukhassa phussakokilassa
paricÈrikÈnaÑ dijakaÒÒÈnaÑ etadahosi “ÈbÈdhiko kho ayaÑ PuÓÓamukho
phussakokilo, appevanÈma imamhÈ ÈbÈdhÈ vuÔÔhaheyyÈ”ti ekaÑ adutiyaÑ
ohÈya yena KuÓÈlo sakuÓo tenupasa~kamiÑsu. AddasÈ kho KuÓÈlo sakuÓo
tÈ dijakaÒÒÈyo d|ratova Ègacchantiyo, disvÈna tÈ dijakaÒÒÈyo etadavoca
“kahaÑ pana tumhaÑ vasaliyo bhattÈ”ti. “ŒbÈdhiko kho samma KuÓÈla
PuÓÓamukho phussakokilo, appevanÈma tamhÈ ÈbÈdhÈ vuÔÔhaheyyÈ”ti.
EvaÑ vutte KuÓÈlo sakuÓo tÈ dijakaÒÒÈyo evaÑ apasÈdesi “nassatha tumhe
vasaliyo, vinassatha tumhe vasaliyo coriyo dhuttiyo asatiyo lahucittÈyo
katassa appaÔikÈrikÈyo anilo viya yenakÈmaÑgamÈyo”ti vatvÈ yena
PuÓÓamukho phussakokilo tenupasa~kami, upasa~kamitvÈ taÑ
PuÓÓamukhaÑ phussakokilaÑ etadavoca “haÑ samma PuÓÓamukhÈ”ti.
“HaÑ samma KuÓÈlÈ”ti.
Atha khalu bho KuÓÈlo sakuÓo taÑ PuÓÓamukhaÑ phussakokilaÑ
pakkhehi ca mukhatuÓÉakena ca pariggahetvÈ vuÔÔhÈpetvÈ nÈnÈbhesajjÈni
pÈyÈpesi. Atha khalu bho PuÓÓamukhassa phussakokilassa so ÈbÈdho
paÔippassambhÊti. Atha khalu bho KuÓÈlo sakuÓo taÑ
______________________________________________________________
1. PaÔipanno (SÊ, I) 2. Tato heva (SÊ, I)
3. Acirasseva accayena (Ka) 4. MaraÓantikÈ (SyÈ)
118 JÈtakapÈÄi
PuÓÓamukhaÑ phussakokilaÑ gilÈnavuÔÔhitaÑ1 aciravuÔÔhitaÑ gelaÒÒÈ

etadavoca–
“DiÔÔhÈ mayÈ samma PuÓÓamukha KaÓhÈ dvepitikÈ paÒcapatikÈya
chaÔÔhe purise cittaÑ paÔibandhantiyÈ, yadidaÑ kabandhe2 pÊÔhasappimhÊ”ti.
Bhavati ca panu’ttare’ttha3 vÈkyaÑ–
290. “Atha’jjuno Nakulo BhÊmaseno4,

YudhiÔÔhilo Sahadevo5 ca rÈjÈ.
Ete patÊ paÒca maticca nÈrÊ,
AkÈsi khujjavÈmanakena6 pÈpan”ti.
DiÔÔhÈ mayÈ samma PuÓÓamukha SaccatapÈpÊ7 nÈma samaÓÊ
susÈnamajjhe vasantÊ catutthabhattaÑ pariÓÈmayamÈnÈ surÈdhuttakena8
pÈpa’makÈsi.
DiÔÔhÈ mayÈ samma PuÓÓamukha KÈkavatÊ9 nÈma devÊ samuddamajjhe
vasantÊ bhariyÈ Venateyyassa naÔakuverena pÈpa’makÈsi.
DiÔÔhÈ mayÈ samma PuÓÓamukha Kuru~gadevÊ10 nÈma lomasuddarÊ11
EÄikakumÈraÑ12 kÈmayamÈnÈ ChaÄa~gakumÈradhanantevÈsinÈ
pÈpa’makÈsi.
EvaÒhetaÑ mayÈ ÒÈtaÑ, Brahmadattassa mÈtaraÑ13.
OhÈya KosalarÈjaÑ, PaÒcÈlacaÓÉena pÈpa’makÈsi.
291. EtÈ ca aÒÒÈ ca akaÑsu pÈpaÑ,

TasmÈha’mitthÊnaÑ na vissase nappasaÑse.
MahÊ yathÈ jagati samÈnarattÈ,
VasundharÈ itarÊtarÈpatiÔÔhÈ14.
SabbasahÈ aphandanÈ akuppÈ,
Tathi’tthiyo tÈyo na vissase naro.
______________________________________________________________
1. GilÈnÈvuÔÔhitaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. Kavandhe (SÊ, I)
3. Punuttarettha (Ka) evamuparipi. 4. Bhimmaseno (SÊ, SyÈ, I)
5. SÊhadevo (Ka) 6. KhujjavÈmanena (I)
7. SaccatapÈvÊ (SÊ), PaÒcatapÈvÊ (SyÈ)
8. TulÈputtakena (SÊ, I), sÈ surÈdhuttakena (Ka)
9. KÈkÈtÊ (SÊ), kÈkÈti (I) 10. Kura~gavÊ (SÊ, I)
11. LomasundarÊ (SÊ, SyÈ, I)
12. EÄamÈrakaÑ (SÊ), EÄakakumÈraÑ (SyÈ), EÄakamÈraÑ (I)
13. MÈtukÈ (SyÈ)
14. ItarÊtarÈnaÑ patiÔÔhÈ (SyÈ), ittarÊtarappatiÔÔhÈ (?)
292. SÊho yathÈ lohitamaÑsabhojano,

VÈÄamigo paÒcÈvudho1 suruddho.
PasayhakhÈdÊ parahiÑsane rato,
Tathi’tthiyo tÈyo na vissase naro.
Na khalu2 samma PuÓÓamukha vesiyo nÈriyo gamaniyo, na he’tÈ
bandhakiyo nÈma, vadhikÈyo nÈma etÈyo, yadidaÑ vesiyo nÈriyo
gamaniyoti.
Coro3 viya veÓikatÈ madirÈ’va4 diddhÈ5 vÈÓijo6 viya vÈcÈsanthutiyo
issasi~gamiva viparivattÈyo7 uragÈmiva dujivhÈyo, sobbhamiva paÔicchannÈ
pÈtÈlamiva dupp|rÈ rakkhasÊ viya duttosÈ yamo’ve’kantahÈriyo. SikhÊriva
sabbabhakkhÈ nadÊriva sabbavÈhÊ anilo viya yenakÈmaÑcarÈ neru viya
avisesakarÈ visarukkho viya niccaphalitÈyoti. Bhavati ca panu’ttare’ttha
vÈkyaÑ–
293. “YathÈ coro yathÈ diddho, vÈÓijova vikatthanÊ.

Issasi~gamiva parivattÈ8, dujivhÈ9 urago viya.
294. Sobbhamiva paÔicchannÈ, pÈtÈlamiva duppurÈ.

RakkhasÊ viya duttosÈ, yamo’ve’kantahÈriyo.
295. 10 YathÈ sikhÊ nadÊ vÈto, nerunÈva samÈgatÈ.

Visarukkho viya niccaphalÈ, nÈsayanti ghare bhogaÑ.
Ratanantakaritthiyo”ti10.
CattÈri’mÈni samma PuÓÓamukha yÈni (Vatth|ni kicce jÈte
anatthacarÈni bhavanti, tÈni)11 parakule na vÈsetabbÈni, goÓaÑ dhenuÑ
yÈnaÑ bhariyÈ. CattÈri etÈni paÓÉito dhanÈni12 gharÈ na vippavÈsaye.
______________________________________________________________
1. PaÒcahattho (SÊ, I) 2. Na khalu bho (SyÈ, Ka)
3. CorÈ (SÊ, SyÈ, I) 4. MadirÈ viya (SÊ, SyÈ), madiriva (I)
5. DiÔÔhÈ (Ka), visaduÔÔhÈ (SyÈ) 6. VÈÓijÈ (I)
7. ParivattÈyo (I), viparivattÈro (Ka) 8. MivÈvaÔÔÈ (SÊ), mivÈvattÈ (I)
9. Dujjivha (I)
10-10. YathÈ sikhÊ nadÊvÈho, anilo kÈmacÈravÈ.
Ner|va avisesÈ ca, visarukkho viya niccaphalÈ.
NÈsayanti ghare bhogaÑ, ratanÈnantakaritthi yoti. (SÊ, SyÈ)
11. ( ) SÊ-SyÈ-potthakesu na dissati. 12. YÈni (SÊ, SyÈ, I)
120 JÈtakapÈÄi
296. GoÓaÑ dhenuÑ ca yÈnaÒca, bhariyaÑ ÒÈtikule na vÈsaye.

BhaÒjanti rathaÑ ayÈnakÈ, ativÈhena hananti pu~gavaÑ.
Dohena hananti vacchakaÑ, bhariyÈ ÒÈtikule padussatÊti.
Cha imÈni samma PuÓÓamukha yÈni (vatth|ni)1 kicce jÈte anatthacarÈni
bhavanti.
297. AguÓaÑ dhanu ÒÈtikule ca bhariyÈ,

PÈraÑ nÈvÈ akkhabhaggaÒca yÈnaÑ.
D|re mitto pÈpasahÈyako ca,
Kicce jÈte anatthacarÈni bhavanti.
AÔÔhahi khalu samma PuÓÓamukha ÔhÈnehi itthÊ sÈmikaÑ avajÈnÈti–
daliddatÈ, ÈturatÈ, jiÓÓatÈ, surÈsoÓÉatÈ, muddhatÈ, pamattatÈ, sabbakiccesu
anuvattanatÈ, sabbadhana-anuppadÈnena. Imehi khalu samma PuÓÓamukha
aÔÔhahi ÔhÈnehi itthÊ sÈmikaÑ avajÈnÈti. Bhavati ca panu’ttare’ttha vÈkyaÑ–
298. “DaliddaÑ ÈturaÒcÈpi, jiÓÓakaÑ surÈsoÓÉakaÑ.

PamattaÑ muddhapattaÒca, sabbakiccesu2 hÈpanaÑ.
SabbakÈmappadÈnena3, avajÈnÈti4 sÈmikan”ti.
Navahi khalu samma PuÓÓamukha ÔhÈnehi itthÊ padosa’mÈharati–
ÈrÈma-gamanasÊlÈ ca hoti, uyyÈnagamanasÊlÈ ca hoti, nadÊtitthagamanasÊlÈ
ca hoti, ÒÈtikulagamanasÊlÈ ca hoti, parakulagamanasilÈ ca hoti,
ÈdÈsadussamaÓÉanÈnuyogamanuyuttasÊlÈ ca hoti, majjapÈyinÊ ca hoti,
nillokanasÊlÈ ca hoti, sadvÈraÔhÈyinÊ5 ca hoti. Imehi khalu samma
PuÓÓamukha navahi ÔhÈnehi itthÊ padosa’mÈharatÊti. Bhavati ca
panu’ttare’ttha vÈkyaÑ–
299. “ŒrÈmasÊlÈ ca6 uyyÈnaÑ, nadÊ ÒÈti parakulaÑ.

ŒdÈsadussamaÓÉanamanuyuttÈ, yÈ citthÊ majjapÈyinÊ.
______________________________________________________________
1. ( ) SÊ-I-potthakesu na dissati. 2. RattaÑ kiccesu (SÊ, I)
3. SabbakÈmapaÓidhÈrena (SyÈ) 4. AvajÈnanti (SÊ, I)
5. PadvÈraÔÔhÈyinÊ (SÊ, SyÈ, I) 6. ŒrÈmasÊlÈ (SÊ, I)
300. YÈ ca nillokanasÊlÈ, yÈ ca sadvÈraÔhÈyinÊ.

Navahe’tehi ÔhÈnehi, padosa’mÈharanti itthiyo”ti.
CattÈlÊsÈya1 khalu samma PuÓÓamukha ÔhÈnehi itthÊ purisaÑ
accÈcarati2. Vijambhati, vinamati, vilasati, vilajjati, nakhena nakhaÑ
ghaÔÔeti, pÈdena pÈdaÑ akkamati, kaÔÔhena pathaviÑ vilikhati3, dÈrakaÑ
ulla~ghati ulla~ghÈpeti4, kÊÄati kÊÄÈpeti, cumbati cumbÈpeti, bhuÒjati
bhuÒjÈpeti, dadÈti, yÈcati, kata’manukaroti, uccaÑ bhÈsati, nÊcaÑ bhÈsati,
aviccaÑ bhÈsati, viviccaÑ bhÈsati, naccena gÊtena vÈditena rodanena5
vilasitena vibh|sitena jagghati, pekkhati, kaÔiÑ cÈleti, guyhabhaÓÉakaÑ
saÒcÈleti, |ruÑ vivarati, |ruÑ pidahati, thanaÑ dasseti, kacchaÑ dasseti,
nÈbhiÑ dasseti, akkhiÑ nikhanati, bhamukaÑ ukkhipati, oÔÔhaÑ upalikhati6,
jivhaÑ nillÈleti, dussaÑ muÒcati, dussaÑ paÔibandhati, sirasaÑ muÒcati,
sirasaÑ bandhati. Imehi khalu samma PuÓÓamukha cattÈlÊsÈya ÔhÈnehi itthÊ
purisaÑ accÈcarati.
PaÒcavÊsÈya7 khalu samma PuÓÓamukha ÔhÈnehi itthÊ paduÔÔhÈ
veditabbÈ bhavati. SÈmikassa pavÈsaÑ vaÓÓeti, pavuÔÔhaÑ na sarati, ÈgataÑ
nÈbhinandati, avaÓÓaÑ tassa bhaÓati, vaÓÓaÑ tassa na bhaÓati, anatthaÑ
tassa carati, atthaÑ tassa na carati, akiccaÑ tassa karoti, kiccaÑ tassa na
karoti, paridahitvÈ sayati, parammukhÊ nipajjati, parivattakajÈtÈ kho pana
hoti ku~kumiyajÈtÈ, dÊghaÑ assasati, dukkhaÑ vedayati, uccÈrapassÈvaÑ
abhiÓhaÑ gacchati, viloma’mÈcarati, parapurisasaddaÑ sutvÈ kaÓÓasotaÑ
vivara’modahati8, nihatabhogÈ kho pana hoti, paÔivissakehi santhavaÑ
karoti, nikkhantapÈdÈ kho pana hoti, visikhÈnucÈrinÊ, aticÈrinÊ kho pana hoti
niccaÑ9 sÈmike agÈravÈ paduÔÔhamanasa~kappÈ, abhiÓhaÑ dvÈre tiÔÔhati,
kacchÈni a~gÈni thanÈni dasseti, disodisaÑ gantvÈ pekkhati. Imehi khalu
samma PuÓÓamukha paÒcavÊsÈya10 ÔhÈnehi itthÊ paduÔÔhÈ veditabbÈ bhavati.
Bhavati ca panu’ttare’ttha vÈkyaÑ–
______________________________________________________________
1. CattÈlÊsÈhi (I, Ka) 2. AccÈvadati (SÊ, SyÈ, I)
3. Likhati (SÊ, I) 4. DÈrakaÑ ulla~gheti ola~gheti (SÊ, I)
5. Roditena (SÊ, I) 6. OÔÔhaÑ palikhati jivhaÑ palikhati (SÊ, I)
7. PaÒcavÊsÈhi (I, Ka) 8. Vivarati tamodahati (I)
9. Natthi SÊ-SyÈ-I-potthakesu. 10. PaÒcavÊsÈhi (Ka)
122 JÈtakapÈÄi
301. “PavÈsaÑ tassa vaÓÓeti, gataÑ tassa na socati1.

DisvÈna patimÈgataÑ2 nÈbhinandati,
BhattÈravaÓÓaÑ na kadÈci bhÈsati.
Ete paduÔÔhÈya bhavanti lakkhaÓÈ.
302. AnatthaÑ tassa carati asaÒÒatÈ.

AtthaÒca hÈpeti akiccakÈrinÊ.
ParidahitvÈ sayati parammukhÊ,
303. ParivattajÈtÈ ca3 bhavati ku~kumÊ,

DÊghaÒca assasati dukkhavedinÊ.
UccÈrapassÈvamabhiÓhaÑ gacchati,
304. Viloma’mÈcarati akiccakÈrinÊ,

SaddaÑ nisÈmeti parassa bhÈsato.
NihatabhogÈ ca karoti santhavaÑ,
305. Kicchena laddhaÑ kasirÈ’bhataÑ4 dhanaÑ,

VittaÑ vinÈseti dukkhena sambhataÑ.
PaÔivissakehi ca karoti santhavaÑ,
306. NikkhantapÈdÈ visikhÈnucÈrinÊ,

NaccaÒca sÈmimhi5 paduÔÔhamÈnasÈ.
AticÈrinÊ hoti apetagÈravÈ6,
______________________________________________________________
1. PavÈsa’massa vaÓÓeti gatiÑ nÈnusocati (SÊ, I) 2. DisvÈ patiÑ ÈgataÑ (SÊ, I)
3. ParÈvattakajÈtÈ ca (SÊ) 4. KasirenÈbhataÑ (SÊ)
5. NiccaÑ sasÈmimhi (I, Ka) 6. Tatheva’gÈravÈ (SÊ, I)
307. AbhikkhaÓaÑ tiÔÔhati dvÈram|le,

ThanÈni kacchÈni ca dassayantÊ.
DisodisaÑ pekkhati bhantacittÈ,
308. SabbÈ nadÊ va~kagatÊ1, sabbe kaÔÔhamayÈ vanÈ.

Sabbi’tthiyo kare pÈpaÑ, labhamÈne nivÈtake.
309. Sace labhetha khaÓaÑ vÈ raho vÈ,

NivÈtakaÑ vÈpi labhetha tÈdisaÑ.
SabbÈva itthÊ kayiruÑ nu2 pÈpaÑ,
AÒÒaÑ alattha3 pÊÔhasappinÈpi saddhiÑ.
310. NarÈna’mÈrÈmakarÈsu nÈrisu,

AnekacittÈsu aniggahÈsu ca.
Sabbattha nÈpÊtikarÈpi4 ce siyÈ5,
Na vissase titthasamÈ hi nÈriyo”ti.
311. YaÑ ve6 disvÈ KaÓÉarÊkinnarÈnaÑ7,

Sabbi’tthoyo na ramanti agÈre.
TaÑ tÈdisaÑ maccaÑ cajitvÈ bhariyÈ,
AÒÒaÑ disvÈ purisaÑ pÊÔhasappiÑ.
312. Bakassa ca BÈvarikassa8 raÒÒo,

AccantakÈmÈnugatassa bhariyÈ.
AvÈcarÊ9 paÔÔhavasÈnugassa10,
KaÑ vÈpi itthÊ nÈticare tadaÒÒaÑ.
______________________________________________________________
1. Va~kanadÊ (Ka) 2. Kareyyu no (SÊ), kareyyuÑ no (I)
3. AladdhÈ (SyÈ, I, Ka) 4. Sabba’ttanÈ’pÊtikÈrÈpi (SÊ, SyÈ)
5. SiyuÑ (SyÈ) 6. YaÒca (SyÈ, Ka)
7. KinnarakinnarÊnaÑ (SyÈ), kinnarÊkinnarÈnaÑ (Ka)
8. PÈvÈrikassa (SÊ), BÈvariyassa (SyÈ) 9. AccÈcari (SyÈ), anÈcari (Ka)
10. BaddhavasÈnugassa (SÊ, SyÈ), pattavasÈnugatassa (Ka)
124 JÈtakapÈÄi
313. Pi~giyÈnÊ sabbalokissarassa,

RaÒÒo piyÈ Brahmadattassa bhariyÈ.
AvÈcarÊ paÔÔhavasÈnugassa,
TaÑ vÈpi sÈ nÈ’jjhagÈ kÈmakÈminÊ.
314. LuddhÈnaÑ1 lahucittÈnaÑ, akataÒÒ|na dubbhinaÑ.

NÈ’devasatto puriso, thÊnaÑ saddhÈtu’marahati.
315. Na tÈ pajÈnanti kataÑ na kiccaÑ,

Na mÈtaraÑ pitaraÑ bhÈtaraÑ vÈ.
AnariyÈ samatikkantadhammÈ,
Sasse’va cittassa vasaÑ vajanti.
316. CirÈnuvuÔÔhampi2 piyaÑ manÈpaÑ,

AnukampakaÑ pÈÓasamampi bhattuÑ3.
ŒvÈsu kiccesu ca naÑ jahanti,
TasmÈha’mitthÊnaÑ na vissasÈmi.
317. ThÊnaÒhi cittaÑ yathÈ vÈnarassa,

KannappakannaÑ yathÈ rukkhachÈyÈ.
CalÈcalaÑ hadaya’mitthiyÈnaÑ,
Cakkassa Nemi viya parivattati.
318. YadÈ tÈ passanti samekkhamÈnÈ,

Œdeyyar|paÑ purisassa vittaÑ.
SaÓhÈhi vÈcÈhi nayanti menaÑ,
KambojakÈ jalajeneva assaÑ.
319. YadÈ na passanti samekkhamÈnÈ,

Œdeyyar|paÑ purisassa vittaÑ.
Samantato naÑ parivajjayanti,
TiÓÓo nadÊpÈragatova kullaÑ.
______________________________________________________________
1. KhuddÈnaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. CirÈnuvutthampi (SÊ, I) 3. SantaÑ (SÊ, SyÈ, I)
320. Siles|pamÈ sikhiriva sabbabhakkhÈ,

TikkhamÈyÈ nadÊriva sÊghasotÈ.
Sevanti he’tÈ piyamappiyaÒca,
NÈvÈ yathÈ orak|laÑ1 paraÒca.
321. Na tÈ ekassa na dvinnaÑ, ÈpaÓova pasÈrito.

Yo tÈ mayhanti maÒÒeyya, vÈtaÑ jÈlena bÈdhaye2.
322. YathÈ nadÊ ca pantho ca, pÈnÈgÈraÑ sabhÈ papÈ.

EvaÑ loki’tthiyo nÈma, velÈ tÈsaÑ na vijjati3.
323. GhatÈsanasamÈ etÈ, kaÓhasappasir|pamÈ.

GÈvo bahitiÓasseva, omasanti varaÑ varaÑ.
324. GhatÈsanaÑ kuÒjaraÑ kaÓhasappaÑ.

MuddhÈbhisittaÑ pamadÈ ca sabbÈ.
Ete naro4 niccayato5 bhajetha,
TesaÑ have dubbidu sabbabhÈvo 6.
325. Na’ccantavaÓÓÈ na bah|na kantÈ,

Na dakkhiÓÈ pamadÈ sevitabbÈ.
Na parassa bhariyÈ na dhanassa hetu,
Eti’tthiyo paÒca na sevitabbÈ.
Atha khalu bho Œnando gijjharÈjÈ KuÓÈlassa sakuÓassa
ÈdimajjhakathÈpariyosÈnaÑ7 viditvÈ tÈyaÑ velÈyaÑ imÈ gÈthÈyo abhÈsi–
326. “PuÓÓampi ce’maÑ pathaviÑ dhanena,

Dajji’tthiyÈ puriso sammatÈya.
LaddhÈ khaÓaÑ atimaÒÒeyya tampi,
TÈsaÑ vasaÑ asatÊnaÑ na gacche.
______________________________________________________________
1. OrakulaÑ (SÊ) evamuparipi. 2. Bandhaye (SyÈ, Ka)
3. Kesuci potthakesu imissÈ gÈthÈya pubbaddhÈparaddhaÑ vipariyÈyena dissati.
4. Etena so (I) 5. Niccayatto (SÊ, I)
6. SaccabhÈvo (SyÈ) 7. ŒdimajjhagÈthÈpariyosÈnaÑ (SyÈ, Ka)
126 JÈtakapÈÄi
327. UÔÔhÈhakaÑ cepi alÊnavuttiÑ,

KomÈrabhattÈraÑ piyaÑ manÈpaÑ.
ŒvÈsu kiccesu ca naÑ jahanti,
TasmÈha’mitthÊnaÑ1 na vissasÈmi.
328. Na vissase “icchati man”ti poso,

Na vissase “rodati me sakÈse”.
Sevanti he’tÈ piyamappiyaÒca,
NÈvÈ yathÈ orak|laÑ paraÒca.
329. Na vissase sÈkhapurÈÓasanthataÑ,

Na vissase mittapurÈÓacoraÑ.
Na vissase rÈjÈnaÑ “sakhÈ2 maman”ti,
Na vissase itthi dasanna mÈtaraÑ.
330. Na vissase rÈmakarÈsu nÈrisu,

AccantasÊlÈsu asaÒÒatÈsu.
AccantapemÈnugata’ssa bhariyÈ,
Na vissase titthasamÈ hi nÈriyo.
331. HaneyyuÑ chindeyyuÑ chedÈpeyyumpi3,

KaÓÔhepi4 chetvÈ rudhiraÑ piveyyuÑ.
MÈ dÊnakÈmÈsu asaÒÒatÈsu,
BhÈvaÑ kare ga~gatitth|pamÈsu.
332. MusÈ tÈsaÑ yathÈ saccaÑ, saccaÑ tÈsaÑ yathÈ musÈ.

GÈvo bahitiÓasseva, omasanti varaÑ varaÑ.
333. Gatene’tÈ palobhenti, pekkhitena mhitena ca.

Athopi dunnivatthena, maÒjunÈ bhaÓitena ca.
334. Coriyo kathinÈ5 he’tÈ, vÈÄÈ ca lapasakkharÈ.

Na tÈ kiÒci na jÈnanti, ayaÑ manussesu vaÒcanaÑ.
______________________________________________________________
1. TasmÈ hi itthÊnaÑ (SÊ, I) 2. RÈjÈ sakhÈ (SÊ, I)
3. Haneyyu chindeyyuÑpi chedayeyyuÑ (SÊ, I), haneyyuÑpi chindeyyuÑpi
chedÈpeyyuÑpi (SyÈ)
4. KaÓÔhampi (SÊ, SyÈ) 5. KaÔhinÈ (SÊ, SyÈ, I)
335. * AsÈ loki’tthiyo nÈma, velÈ tÈsaÑ na vijjati.

SÈrattÈ ca pagabbhÈ ca, sikhÊ sabbaghaso yathÈ.
336. Natthi’tthÊnaÑ piyo nÈma, appiyopi na vijjati.

Sevanti he’tÈ piyamappiyaÒca, nÈvÈ yathÈ orak|laÑ paraÒca.
337. Natthi’tthÊnaÑ piyo nÈma, appiyopi na vijjati.

DhanattÈ1 paÔivallanti, latÈva dumanissitÈ.
338. HatthibandhaÑ assabandhaÑ, gopurisaÒca maÓÉalaÑ2.

ChavaÉÈhakaÑ pupphachaÉÉakaÑ, sadhana’manupatanti nÈriyo.
339. Kulaputtampi jahanti akiÒcanaÑ, chavakasamasadisampi3.

Anugacchanti4 anupatanti, dhanahetu hi nÈriyo”ti5.
Atha khalu bho NÈrado devabrÈhmaÓo Œnandassa gijjharÈjassa
ÈdimajjhakathÈpariyosÈnaÑ viditvÈ tÈyaÑ velÈyaÑ imÈ gÈthÈyo abhÈsi–
340. “CattÈro’me na p|renti, te me suÓÈtha bhÈsato.

Samuddo brÈhmaÓo rÈjÈ, itthÊ cÈpi dijampa.
341. SaritÈ sÈgaraÑ yanti, yÈ kÈci pathavissitÈ.

TÈ samuddaÑ na p|renti, |nattÈ hi na p|rati.
342. BrÈhmaÓo ca adhÊyÈna, veda’makkhÈnapaÒcamaÑ.

Bhiyyopi sutamiccheyya, |nattÈ hi na p|rati.
343. RÈjÈ ca pathaviÑ sabbaÑ, sasamuddaÑ sapabbataÑ.

AjjhÈvasaÑ vijinitvÈ, anantaratanocitaÑ.
PÈraÑ samuddaÑ pattheti, |nattÈ hi na p|rati.
344. EkamekÈya itthiyÈ, aÔÔhaÔÔha patino siyÈ.

S|rÈ ca balavanto ca, sabbakÈmarasÈharÈ.
Kareyya navame chandaÑ, |nattÈ hi na p|rati.
______________________________________________________________
* Khu 5. 15 piÔÔhepi. 1. DhanatthÈ (SyÈ)
2. CaÓÉalaÑ (SÊ, SyÈ, I) 3. ChavakasamaÑ (SyÈ, I)
4. Gacchanti (I) 5. Dhanahetu ca nÈriyo (SyÈ), dhanahetu nÈriyo (I)
128 JÈtakapÈÄi
345. Sabbi’tthiyo sikhiriva sabbabhakkhÈ,

Sabbi’tthiyo nadÊriva sabbavÈhÊ.
Sabbi’tthiyo kaÓÔakÈnaÑva sÈkhÈ,
Sabbi’tthiyo dhanahetu vajanti.
346. VÈtaÒca jÈlena naro parÈmase,

OsiÒcaye1 sÈgara’mekapÈÓinÈ.
Sakena hatthena kareyya ghosaÑ2,
Yo sabbabhÈvaÑ pamadÈsu osaje.
347. CorÊnaÑ bahubuddhÊnaÑ, yÈsu saccaÑ sudullabhaÑ.

ThÊnaÑ bhÈvo durÈjÈno, macchassevo’dake gataÑ.
348. AnalÈ mudusambhÈsÈ, dupp|rÈ tÈ nadÊsamÈ.

SÊdanti naÑ viditvÈna, ÈrakÈ parivajjaye.
349. ŒvaÔÔanÊ mahÈmÈyÈ, brahmacariyavikopanÈ.

SÊdanti naÑ viditvÈna, ÈrakÈ parivajjaye.
350. YaÑ etÈ3 upasevanti, chandasÈ vÈ dhanena vÈ.

JÈtavedova saÑÔhÈnaÑ, khippaÑ anudahanti nan”ti.
Atha khalu bho KuÓÈlo sakuÓo NÈradassa devabrÈhmaÓassa
ÈdimajjhakathÈpariyosÈnaÑ viditvÈ tÈyaÑ velÈyaÑ imÈ gÈthÈyo abhÈsi–
351. “Sallape nisitakhaggapÈÓinÈ,

PaÓÉito api pisÈcadosinÈ.
Uggateja’muragampi Èside,
Eko ekÈya pamÈdÈya nÈ’lape4.
352. LokacittamathanÈ hi nÈriyo,

NaccagÊtabhaÓitamhitÈvudhÈ.
BÈdhayanti anupaÔÔhitassatiÑ5,
DÊpe rakkhasigaÓova6 vÈÓije.
______________________________________________________________
1. OsaÒciyÈ (SÊ, I) 2. Sakena tÈlena haneyya ghosanaÑ (I)
3. YaÒcetÈ (SyÈ)
4. Eko ekapamadaÑ hi nÈlape (I), eko ekapamÈdÈya nÈlape (?)
5. AnupaÔÔhitÈsatÊ (I) 6. DÊparakkhasigaÓÈva (SÊ)
353. Natthi tÈsaÑ vinayo na saÑvaro,

MajjamaÑsaniratÈ1 asaÒÒatÈ.
TÈ gilanti purisassa pÈbhataÑ,
SÈgare’va makaraÑ Timi~galo2.
354. PaÒcakÈmaguÓasÈtagocarÈ,
UddhatÈ aniyatÈ asaÒÒatÈ.
Osaranti pamadÈ pamÈdinaÑ,
LoÓatoyavatiyaÑ’va ÈpakÈ.
355. YaÑ naraÑ upalapenti3 nÈriyo,

ChandasÈ va ratiyÈ dhanena vÈ.
JÈtavedasadisampi tÈdisaÑ,
RÈgadosavadhiyo4 dahanti naÑ.
356. AÉÉhaÑ ÒatvÈ purisaÑ mahaddhanaÑ,

Osaranti sadhanÈ saha’ttanÈ.
Rattacitta’mativeÔhayanti naÑ,
SÈla mÈluvalatÈ’va kÈnane.
357. TÈ upenti vividhena chandasÈ,

Citrabimbamukhiyo ala~katÈ.
Uhasanti5 pahasanti nÈriyo,
Sambaro’va6 satamÈyakovidÈ.
358. JÈtar|pamaÓimuttabh|sitÈ,
SakkatÈ patikulesu nÈriyo.
RakkhitÈ aticaranti sÈmikaÑ,
DÈnavaÑ’va hadayantarassitÈ7.
______________________________________________________________
1. MajjamaÑsÈbhiratÈ (Ka) 2. Timi~gilo (SÊ, I)
3. Uparamanti (SÊ, I), palÈpenti (Ka) 4. RÈgadosavatiyo (SÊ, I)
5. hasanti (SÊ, I), ohasanti (SyÈ) 6. SaÑvarova (SyÈ, I, Ka)
7. HadayantanissitÈ (Ka), hadayantaranissitÈ (SyÈ)
130 JÈtakapÈÄi
359. TejavÈpi hi naro vicakkhaÓo,

Sakkato bahujanassa p|jito.
NÈrinaÑ vasagato na bhÈsati,
RÈhunÈ upahato’va candimÈ.
360. YaÑ kareyya kupito diso disaÑ,

DuÔÔhacitto vasa’mÈgataÑ ariÑ1.
Tena bhiyyo byasanaÑ nigacchati,
NÈrinaÑ vasagato apekkhavÈ.
361. Kesal|nanakhachinnatajjitÈ,
PÈdapÈÓikasadaÓÉatÈÄitÈ.
HÊnamevu’pagatÈ hi nÈriyo,
TÈ ramanti kuÓape’va makkhikÈ.
362. TÈ kulesu visikhantaresu vÈ,

RÈjadhÈninigamesu vÈ puna2.
OÉÉitaÑ namucipÈsavÈkaraÑ3,
CakkhumÈ parivajje sukhatthiko.
363. Ossajitva kusalaÑ tapoguÓaÑ,

Yo anariyacaritÈni mÈcari.
DevatÈhi nirayaÑ nimissati,
ChedagÈmimaÓiyaÑva vÈÓijo.
364. So idha garahito parattha ca,

DummatÊ upahato4 sakammunÈ.
GacchatÊ aniyato gaÄÈgaÄaÑ,
DuÔÔhagadrabharatho’va uppathe.
365. So upeti nirayaÑ PatÈpanaÑ,

SattisimbalivanaÒca ÈyasaÑ.
ŒvasitvÈ tiracchÈnayoniyaÑ,
PetarÈjavisayaÑ na muÒcati5.
______________________________________________________________
1. Ari (SÊ, I) 2. VÈ pana (SyÈ) 3. VÈguraÑ (SyÈ)
4. Upagato (SÊ, I) 5. Muccati (Ka)
366. DibyakhiÉÉaratiyo ca Nandane,

CakkavatticaritaÒca mÈnuse.
NÈsayanti pamadÈ pamÈdinaÑ,
DuggatiÒca paÔipÈdayanti naÑ.
367. DibyakhiÉÉaratiyo na dullabhÈ,

CakkavatticaritaÒca mÈnuse.
SoÓÓabyamhanilayÈ1 ca accharÈ,
Ye caranti pamadÈha’natthikÈ.
368. KÈmadhÈtusamatikkamÈ gati,

R|padhÈtuyÈ bhÈvo2 na dullabho.
VÊtarÈgavisay|papattiyÈ,
Ye caranti pamadÈha’natthikÈ.
369. SabbadukkhasamatikkamaÑ sivaÑ,

Accanta’macalitaÑ asa~khataÑ.
Nibbutehi sucihÊ na dullabhaÑ,
Ye caranti pamadÈha’natthikÈ”ti.
370. KuÓÈlohaÑ tadÈ ÈsiÑ, UdÈyÊ phussakokilo.

Œnando gijjharÈjÈ’si, SÈriputto ca NÈrado.
ParisÈ BuddhaparisÈ, evaÑ dhÈretha jÈtakanti.
KuÓÈlajÈtakaÑ catutthaÑ.
537. MahÈsutasomajÈtaka (5)

371. KasmÈ tuvaÑ rasaka edisÈni,
Karosi kammÈni sudÈruÓÈni.
HanÈsi itthÊ purise ca m|Äho,
MaÑsassa hetu adu3 dhanassa kÈraÓÈ.
______________________________________________________________
1. SuvaÓÓabyamhanilayÈ (SyÈ, Ka), sovaÓÓabyamhanilayÈ (I)
2. R|padhÈtuyÈ bhavo (SÊ), r|padhÈtusambhavo (SyÈ) 3. Œdu (SÊ, SyÈ)
132 JÈtakapÈÄi
372. Na attahet| na dhanassa kÈraÓÈ,

Na puttadÈrassa sahÈyaÒÈtinaÑ.
BhattÈ ca me bhagavÈ bh|mipÈlo,
So khÈdati maÑsaÑ bhadante’disaÑ.
373. Sace tuvaÑ bhatturatthe payutto,

Karosi kammÈni sudÈruÓÈni.
PÈtova antepuraÑ pÈpuÓitvÈ,
LapeyyÈsi me rÈjino sammukhe taÑ.
374. TathÈ karissÈmi ahaÑ bhadante,

YathÈ tuvaÑ1 bhÈsasi KÈÄahatthi.
PÈtova antepuraÑ pÈpuÓitvÈ,
VakkhÈmi te rÈjino sammukhe taÑ.
375. Tato ratyÈ vivasÈne2, s|riyuggamanaÑ pati.

KÈÄo rasaka’mÈdÈya, rÈjÈnaÑ upasa~kami.
Upasa~kamma3 rÈjÈnaÑ, idaÑ vacana’mabravi.
376. SaccaÑ kira mahÈrÈja, rasako pesito tayÈ.

Hanati itthipurise, tuvaÑ maÑsÈni khÈdasi.
377. Evameva tathÈ KÈÄa, rasako pesito mayÈ.

Mama atthaÑ karontassa, ki’metaÑ paribhÈsasi.
378. Œnando sabbamacchÈnaÑ, khÈditvÈ rasagiddhimÈ.

ParikkhÊÓÈya parisÈya, attÈnaÑ khÈdiyÈ mato.
379. EvaÑ pamatto rasagÈrave ratto4,

BÈlo yadÊ Èyati nÈvabujjhati.
Vidhamma putte caji5 ÒÈtake ca,
Parivattiya attÈnaÒÒeva6 khÈdati.
______________________________________________________________
1. Yameva tvaÑ (SÊ) 2. Vivasane (SÊ, SyÈ, I)
3. Upasa~kamitvÈ (SÊ, SyÈ, I) 4. Rato (SÊ, SyÈ, I)
5. CajitvÈ (Ka) 6. AttÈnameva (SÊ, I)
380. IdaÑ te sutvÈna vigetu1 chando,

MÈ bhakkhayÊ2 rÈja manussamaÑsaÑ.
MÈ tvaÑ imaÑ kevalaÑ vÈrijo’va,
DvipadÈdhipa3 suÒÒa’makÈsi raÔÔhaÑ.
381. SujÈto nÈma nÈmena, oraso tassa atrajo4.

Jambupesi’maladdhÈna, mato so tassa sa~khaye.
382. Evameva ahaÑ KÈÄa, bhutvÈ bhakkhaÑ rasuttamaÑ.

AladdhÈ mÈnusaÑ maÑsaÑ, maÒÒe hissÈmi 5 jÊvitaÑ.
383. MÈÓava abhir|po’si, kule jÈto’si sotthiye.

Na tvaÑ arahasi tÈta, abhakkhaÑ bhakkhayetave.
384. RasÈnaÑ aÒÒataraÑ etaÑ, kasmÈ6 maÑ tvaÑ nivÈraye.

SohaÑ tattha gamissÈmi, yattha lacchÈmi edisaÑ.
385. SovÈ’haÑ nippatissÈmi, na te vacchÈmi santike.

Yassa me dassanena tvaÑ, nÈbhinandasi brÈhmaÓa.
386. AddhÈ aÒÒepi dÈyÈde, putte lacchÈma mÈÓava.

TvaÒca jamma vinassassu, yattha pattaÑ na taÑ suÓe.
387. Evameva tuvaÑ rÈja, dvipadinda suÓohi me.

PabbÈjessanti taÑ raÔÔhÈ, soÓÉaÑ mÈÓavakaÑ yathÈ.
388. SujÈto nÈma nÈmena, bhÈvitattÈna sÈvako.

AccharaÑ kÈmayantova, na so bhuÒji na so pivi.
389. KusaggenudakamÈdÈya7, samudde udakaÑ mine.

EvaÑ mÈnusakÈ kÈmÈ, dibbakÈmÈna santike.
390. Evameva ahaÑ KÈÄa, bhutvÈ bhakkhaÑ rasuttamaÑ.

AladdhÈ mÈnusaÑ masaÑ, maÒÒe hissÈmi jÊvitaÑ.
______________________________________________________________
1. Vihetu (SÊ, I) 2. MÈ bhakkhasÊ (SÊ, I)
3. DipadÈdipa (SÊ, I) evamuparipi. 4. Tassa orasa atrajo (SÊ), tassa atraja oraso (I)
5. HessÈmi (SÊ, SyÈ), hassÈmi (I) 6. YasmÈ (SÊ, I)
7. Kusagge udakamÈdÈya (SÊ, I)
134 JÈtakapÈÄi
391. YathÈpi te DhataraÔÔhÈ, haÑsÈ vehÈyasa~gamÈ.

Abhuttaparibhogena1, sabbe abbhatthataÑ gatÈ.
392. Evameva tuvaÑ rÈja, dvipadinda suÓohi me.

AbhakkhaÑ rÈja bhakkhesi, tasmÈ pabbÈjayanti taÑ.
393. TiÔÔhÈhÊ’ti mayÈ vutto, sotvaÑ gacchasi pammukho2.

AÔÔhito tvaÑ ÔhitomhÊ’ti, lapasi brahmacÈrini.
IdaÑ te samÈÓÈ’yuttaÑ, asiÒca me maÒÒasi ka~kapattaÑ3.
394. ®hitoha’masmÊ sadhammesu rÈja,

Na nÈmagottaÑ parivattayÈmi.
CoraÒca loke aÔhitaÑ vadanti,
ŒpÈyikaÑ nerayikaÑ ito cutaÑ.
395. Sace tvaÑ saddahasi4 rÈja, sutaÑ gaÓhÈhi khattiya5.

Tena yaÒÒaÑ yajitvÈna, evaÑ saggaÑ gamissasi.
396. KismiÑ nu raÔÔhe tava jÈtibh|mi6,

Atha kena atthena idhÈ’nupatto.
AkkhÈhi mebrÈhmaÓa etamatthaÑ,
Ki’micchasÊ demi taya’jja patthitaÑ.
397. GÈthÈ catasso dharaÓÊmahissara,

SugambhiratthÈ varasÈgar|pamÈ.
Taveva atthÈya idhÈgato’smi,
SuÓohi gÈthÈ paramatthasaÑhitÈ.
398. Nave rudanti matimanto sapaÒÒÈ,

DÊpaÑ hi etaÑ paramaÑ narÈnaÑ,
YaÑ paÓÉitÈ sokanudÈ bhavanti.
______________________________________________________________
1. Avuttiparibhogena (SÊ, I), ayuttaparibhogena (SyÈ) 2. PÈmukho (Ka)
3. Ka~khapattaÑ (SyÈ, ka) 4. Sacepi sahasi (SÊ, I)
5. KhatthiyaÑ (SyÈ) 6. JÈtabh|mi (SÊ)
399. AttÈnaÑ ÒÈtÊ udÈhu1 puttadÈraÑ.

DhaÒÒaÑ dhanaÑ rajataÑ jÈtar|paÑ.
Kimeva tvaÑ2 SutasomÈ’nutappe,
KorabyaseÔÔha vacanaÑ suÓoma te’taÑ.
400. NevÈha’mattÈna’manutthunÈmi,
Na puttadÈraÑ na dhanaÑ na raÔÔhaÑ.
SataÒca dhammo carito purÈÓo,
TaÑ sa~karaÑ3 brÈhmaÓassÈ’nutappe.
401. Kato mayÈ sa~karo brÈhmaÓena,

RaÔÔhe sake issariye Ôhitena.
TaÑ sa~karaÑ brÈhmaÓasappadÈya,
SaccÈnurakkhÊ puranÈvajissaÑ.
402. NevÈha’metaÑ abhisaddahÈmi,

SukhÊ naro maccumukhÈ pamutto.
AmittahatthaÑ punarÈvajeyya,
KorabyaseÔÔha na hi maÑ upesi.
403. Mutto tuvaÑ PorisÈdassa hatthÈ,

GantvÈ sakaÑ mandiraÑ kÈmakÈmÊ.
MadhuraÑ piyaÑ jÊvitaÑ laddha rÈja,
Kuto tuvaÑ ehisi me sakÈsaÑ.
404. MataÑ vareyya parisuddhasÊlo,

Na jÊvitaÑ4 garahito pÈpadhammo.
Na hi taÑ naraÑ tÈyati5 duggatÊhi,
YassÈpi hetu alikaÑ bhaÓeyya.
405. Sacepi vÈto giri’mÈvaheyya,

Cando ca suriyo ca chamÈ pateyyuÑ.
SabbÈ ca najjo paÔisotaÑ vajeyyuÑ,
Na tveva’haÑ rÈja musÈ bhaÓeyyaÑ.
______________________________________________________________
1. Uda (SÊ, I) 2. Kimo nu tvaÑ (SÊ, I) 3. Sa~garaÑ (SÊ, SyÈ, I) evamuparipi.
4. Na hi jÊvitaÑ (SÊ) 5. TÈyate (SÊ, SyÈ, I, Ka)
136 JÈtakapÈÄi
406. 1 NabhaÑ phaleyya udadhÊpi susse,

SaÑvaÔÔaye bh|tadharÈ vasundharÈ.
Siluccayo meru sam|la’muppate,
Na tveva’haÑ rÈja musÈ bhaÓeyyaÑ1.
407. AsiÒca sattiÒca parÈmasÈmi,

Sapathampi te samma ahaÑ karomi.
TayÈ pamutto anaÓo bhavitvÈ,
SaccÈnurakkhÊ punarÈvajissaÑ.
408. Yo te kato sa~garo brÈhmaÓena,

TaÑ sa~garaÑ brÈhmaÓasappadÈya,
SaccÈnurakkhÊ punarÈvajassu.
409. Yo me kato sa~garo brÈhmaÓena,

SaccÈnurakkhÊ punarÈvajissaÑ.
410. Muttho ca so PorisÈdassa hatthÈ,

GantvÈna taÑ brÈhmaÓaÑ etadavoca.
SuÓoma2 gÈthÈyo satÈrahÈyo,
YÈ me sutÈ assu hitÈya brahme.
411. Sakideva Sutasoma, sabbhi hoti3 samÈgamo.

SÈ naÑ sa~gati pÈleti, nÈ sabbhi bahu sa~gamo.
412. Sabbhireva samÈsetha, sabbhi kubbetha santhavaÑ.

SataÑ saddhamma’maÒÒÈya, seyyo hoti na pÈpiyo.
413. JÊranti ve rÈjarathÈ sucittÈ,

Atho sarÊrampi jaraÑ upeti.
SataÒca dhammo na jaraÑ upeti,
Santo have sabbhi pavedayanti.
______________________________________________________________
1-1. AyaÑ gÈthÈ SÊ-I-potthakesu na dissati. 2. SuÓomi (SÊ, SyÈ) 3. Hotu (I)
414. NabhaÑ ca d|re pathavÊ ca d|re,

PÈraÑ samuddassa ta’dÈhu d|re.
Tato have d|rataraÑ vadanti,
SataÒca dhammo1 asataÒca rÈja.
415. SahassiyÈ2 imÈ gÈthÈ, nahimÈ3 gÈthÈ satÈrahÈ.

CattÈri tvaÑ sahassÈni, khippaÑ gaÓhÈhi brÈhmaÓa.
416. ŒsÊtiyÈ nÈvutiyÈ4 ca gÈthÈ,

SatÈrahÈ cÈpi bhaveyya5 gÈthÈ.
Paccattameva Sutasoma jÈnahi,
SahassiyÈ nÈma kÈ atthi6 gÈthÈ.
417. IcchÈmi vo’haÑ sutavuddhi’mattano,

Santoti maÑ7 sappurisÈ bhajeyyuÑ.
AhaÑ savantÊhi mahodadhÊva,
Na hi tÈta tappÈmi subhÈsitena.
418. Aggi yathÈ tiÓakaÔÔhaÑ dahanto,

Na tappatÊ sÈgarova8 nadÊhi.
Evampi te paÓÉitÈ rÈjaseÔÔha,
SutvÈ na tappanti subhÈsitena.
419. Sakassa dÈsassa yadÈ suÓomi,

GÈthaÑ ahaÑ atthavatiÑ9 janinda.
Tameva sakkacca nisÈmayÈmi,
Na hi tÈta dhammesu mama’tthi titti.
______________________________________________________________
1. DhammaÑ (SÊ, I) 2. Sahassiyo (SÊ, I)
3. Na imÈ, (SÊ, I) nayimÈ (SyÈ) 4. AsÊtiyÈ navutiyÈ (I)
5. Bhaveyyu (SÊ, SyÈ, I) 6. Sahassiyo nÈma idhatthi (SÊ)
7. Santo mamaÑ (SyÈ), santo ca maÑ (SÊ, I, Ka) 8. SÈgaro vÈ (SÊ, I)
9. GÈthÈ ahaÑ atthavatÊ (SÊ, I)
138 JÈtakapÈÄi
420. IdaÑ te raÔÔhaÑ sadhanaÑ sayoggaÑ,

SakÈyuraÑ sabbakÈm|papannaÑ.
KiÑ kÈmahetu paribhÈsasi maÑ1,
GacchÈmahaÑ PorisÈdassa Òatte2.
421. AttÈnurakkhÈya bhavanti he’te,

HatthÈrohÈ rathikÈ pattikÈ ca.
AssÈruhÈ3 ye ca dhanuggahÈse,
SenaÑ payuÒjÈma hanÈma sattuÑ.
422. SudukkaraÑ PorisÈdo akÈsi,

JÊvaÑ gahetvÈna avassajÊ maÑ.
TaÑ tÈdisaÑ pubbakiccaÑ saranto,
Dubbhe ahaÑ tassa kathaÑ janinda.
423. VanditvÈ so pitaraÑ mÈtaraÒca,

AnusÈsetvÈ negamaÒca balaÒca.
SaccavÈdÊ saccÈ’nurakkhamÈno,
AgamÈsi so yattha PorisÈdo.
424. Kato mayÈ sa~garo brÈhmaÓena,

SaccÈnurakkhÊ punarÈgato’smi.
Yajassu yaÒÒaÑ khÈda maÑ PorisÈda.
425. Na hÈyate khÈditaÑ4 mayhaÑ pacchÈ,

CitakÈ ayaÑ tÈva sadh|mikÈ’va5.
Niddh|make pacitaÑ sÈdhupakkaÑ,
SuÓoma6 gÈthÈyo satÈrahÈyo.
______________________________________________________________
1. BhÈsase maÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. PorisÈdassa kante (SÊ, I), PorisÈdassupante (Ka)
3. AssÈrohÈ (SyÈ, I) 4. KhÈdituÑ (SÊ, SyÈ, I)
5. Sadh|makÈ ca (SyÈ) 6. SuÓomi (SÊ), suÓÈma (I)
426. Adhammiko tvaÑ PorisÈdakÈ’si1,

RaÔÔhÈ ca bhaÔÔho udarassa hetu.
Dhamma’ÒcimÈ abhivadanti gÈthÈ,
Dhammo ca adhammo ca kuhiÑ sameti.
427. Adhammikassa luddassa, niccaÑ lohitapÈÓino.

Natthi saccaÑ kuto dhammo, kiÑ sutena karissasi.
428. Yo maÑsahetu migavaÑ careyya,

Yo vÈ hane purisa’mattahetu.
Ubhopi te pecca samÈ bhavanti,
KasmÈ no2 adhammikaÑ br|si maÑ tvaÑ.
429. PaÒca paÒca na khÈ bhakkhÈ, khattiyena pajÈnatÈ.

AbhakkhaÑ rÈja bhakkhesi, tasmÈ adhammiko tuvaÑ.

AmittahatthaÑ punarÈgato’si.
Na khattadhamme kusalo’si rÈja.
431. Ye khattadhamme kusalÈ bhavanti,

PÈyena te nerayikÈ bhavanti.
TasmÈ ahaÑ khattadhammaÑ pahÈya,
SaccÈnurakkhÊ punarÈgato’smi.
Yajassu yaÒÒaÑ khÈda maÑ PorisÈda.
432. PÈsÈdavÈsÈ pathavÊgavÈssÈ,

KÈmitthiyo KÈsikacandanaÒca.
SabbaÑ tahiÑ labhasi3 sÈmitÈya,
Saccena kiÑ passasi ÈnisaÑsaÑ.
______________________________________________________________
1. PorisÈdamakÈsi (Ka) 2. KasmÈ nu (Ka) 3. Labbhati (I)
140 JÈtakapÈÄi
433. Ye keci’me atthi rasÈ pathabyÈ,

SaccaÑ tesaÑ sÈdutaraÑ rasÈnaÑ.
Sacce ÔhitÈ samaÓabrÈhmaÓÈ ca,
Taranti jÈtimaraÓassa pÈraÑ.

AmittahatthaÑ punarÈgato’si,
Na hi n|na te maraÓabhayaÑ janinda.
AlÊnacitto asi1 saccavÈdÊ.
435. KatÈ me kalyÈÓÈ anekar|pÈ,

YaÒÒÈ yiÔÔhÈ ye vipulÈ pasatthÈ.
Visodhito paralokassa maggo,
Dhamme Ôhito ko maraÓassa bhÈye.
436. KatÈ me kalyÈÓÈ anekar|pÈ,

YaÒÒÈ yiÔÔhÈ ye vipulÈ pasatthÈ.
AnÈnutappaÑ paralokaÑ gamissaÑ,
Yajassu yaÒÒaÑ ada2 maÑ PorisÈda.
437. PitÈ ca mÈtÈ ca upaÔÔhitÈ me,

Dhammena me issariyaÑ pasatthaÑ.
438. PitÈ ca mÈtÈ ca upaÔÔhitÈ me,

Dhammena me issariyaÑ passatthiÑ.
Yajassu yaÒÒaÑ ada maÑ PorisÈda.
439. ©ÈtÊsu mittesu katÈ me kÈrÈ3,

______________________________________________________________
1. Ca’si (SÊ, SyÈ, I) 2. KhÈda (SÊ, SyÈ, I) 3. Kat|pakÈro (SyÈ, Ka)
440. ©ÈtÊsu mittesu katÈ me kÈrÈ,

441. DinnaÑ me dÈnaÑ bahudhÈ bah|naÑ,

442. DinnaÑ me dÈnaÑ bahudhÈ bah|naÑ,

443. VisaÑ pajÈnaÑ puriso adeyya,

ŒsÊvisaÑ jalita’muggatejaÑ.
MuddhÈpi tassa viphaleyya1 sattadhÈ,
Yo tÈdisaÑ saccavÈdiÑ adeyya.
444. SutvÈ dhammaÑ vijÈnanti, narÈ kalyÈÓapÈpakaÑ.

Api gÈthÈ suÓitvÈna, dhamme me ramate2 mano.
445. Sakideva mahÈrÈja3, sabbhi hoti samÈgamo.

SÈ naÑ sa~gati pÈleti, nÈ’sabbhi bahu sa~gamo.
446. Sabbhireva samÈsetha, sabbhi kubbetha santhavaÑ.

SataÑ saddhamma’maÒÒÈya, seyyo hoti na pÈpiyo.
447. JÊranti ve rÈjarathÈ sucittÈ,

Atho sarÊrampi jaraÑ upeti.
SataÒca dhammo na jaraÑ upeti,
Santo have sabbhi pavedayanti.
______________________________________________________________
1. Vipateyya (SÊ, I) 2. RamatÊ (SÊ, I) 3. Sutasoma (SÊ, I)
142 JÈtakapÈÄi
448. NabhaÑ ca d|re pathavÊ ca d|re,

PÈraÑ samuddassa ta’dÈhu d|re.
Tato have d|rataraÑ vadanti,
SataÒca dhammo1 asataÒca rÈja.
449. GÈthÈ imÈ atthavatÊ subyaÒjanÈ,

SubhÈsitÈ tuyha janinda sutvÈ.
Œnandi vitto sumano patÊto,
CattÈri te samma vare dadÈmi.
450. Yo na’ttano maraÓaÑ bujjhasi tuvaÑ2,

HitÈhitaÑ vinipÈtaÒca saggaÑ.
Giddho rase duccarite niviÔÔho,
KiÑ tvaÑ varaÑ dassasi pÈpadhamma.
451. AhaÒca taÑ “dehi vara”nti vajjaÑ,

TvaÑ cÈpi datvÈna avÈkareyya.
SandiÔÔhikaÑ kalaha’mimaÑ vivÈdaÑ,
Ko paÓÉito jÈna’mupabbajeyya.
452. Na taÑ varaÑ arahati jantu dÈtuÑ,

YaÑ vÈpi datvÈna avÈkareyya.
Varassu samma avikampamÈno,
PÈÓaÑ cajitvÈnapi dassa’meva.
453. Ariyassa ariyena sameti sakhyaÑ3

PaÒÒassa paÒÒÈÓavatÈ sameti.
Passeyya taÑ vassasataÑ arogaÑ4,
EtaÑ varÈnaÑ paÔhamaÑ varÈmi.
454. Ariyassa ariyena sameti sakhyaÑ,

PaÒÒassa paÒÒÈÓavatÈ sameti.
PassÈsi maÑ vassasataÑ arogaÑ,
EtaÑ varÈnaÑ paÔhamaÑ dadÈmi.
______________________________________________________________
1. DhammaÑ (SÊ, I) 2. Bujjhase tvaÑ (SÊ, I), bujjhase tuvaÑ (SyÈ)
3. Sakkhi (SÊ, SyÈ, I) 4. ŒrogyaÑ (Ka)
455. Ye khattiyÈse idha bh|mipÈlÈ,

MuddhÈbhisittÈ katanÈmadheyyÈ.
Na tÈdise bh|mipatÊ adesi,
EtaÑ varÈnaÑ dutiyaÑ varÈmi.
456. Ye khattiyÈse idha bh|mipÈlÈ,

MuddhÈbhisittÈ katanÈmadheyyÈ.
Na tÈdise bh|mipatÊ ademi,
EtaÑ varÈnaÑ dutiyaÑ dadÈmi.
457. ParosataÑ khattiyÈ te gahitÈ,

TalÈvutÈ assumukhÈ rudantÈ.
Sake te raÔÔhe paÔipÈdayÈhi,
EtaÑ varÈnaÑ tatiyaÑ varÈmi.
458. ParosataÑ khattiyÈ me gahitÈ,

Sake te raÔÔhe paÔipÈdayÈmi1,
EtaÑ varÈnaÑ tatiyaÑ dadÈmi.
459. ChiddaÑ te raÔÔhaÑ byathitÈ2 bhayÈ hi,

Puth| narÈ leÓa’manuppaviÔÔhÈ.
ManussamaÑsaÑ viramehi3 rÈja,
EtaÑ varÈnaÑ catutthaÑ varÈmi.
460. AddhÈ hi so bhakkho mama4 manÈpo,

Etassa hetu’mhi5 vanaÑ paviÔÔho.
SohaÑ kathaÑ etto upÈrameyyaÑ,
AÒÒaÑ varÈnaÑ catutthaÑ varassu.
______________________________________________________________
1. Sakena raÔÔhena paÔipÈdayÈmi te (SÊ) 2. ByathitaÑ (SÊ), byÈdhitaÑ (I)
3. ViramÈhi (SyÈ) 4. MamaÑ (SÊ, SyÈ, I) 5. Hetumpi (I)
144 JÈtakapÈÄi
461. Na ve “piyaÑ me”ti janinda tÈdiso,

AtthaÑ niraÑkacca1 piyÈni sevati.
AttÈva seyyo paramÈ ca2 seyyo,
LabbhÈ piyÈ ocitatthena3 pacchÈ.
462. PiyaÑ me mÈnusaÑ maÑsaÑ, Sutasoma vijÈnahi.

Na’mhi sakkÈ4 nivÈretuÑ, aÒÒaÑ5 varaÑ samma varassu.
463. Yo ve “piyaÑ me”ti piyÈnurakkhÊ6,

AttaÑ niraÑkacca piyÈni sevati.
SoÓÉova pitvÈ visamissapÈnaÑ7,
Teneva so hoti dukkhÊ parattha.
464. Yo cÊ’dha sa~khÈya piyÈni hitvÈ,

Kicchenapi sevati ariyadhamme8.
Dukkhitova pitvÈna yathosadhÈni,
Teneva so hoti sukhÊ parattha.
465. OhÈya’haÑ pitaraÑ mÈtaraÒca,

ManÈpiye kÈmaguÓe ca9 paÒca.
Etassa hetu’mhi vanaÑ paviÔÔho,
TaÑ te varaÑ kinti mahaÑ dadÈmi.
466. Na paÓÉitÈ diguÓa’mÈhu vÈkyaÑ,

SaccappaÔiÒÒÈva bhavanti santo.
“Varassu samma” iti maÑ avoca,
Icca’bravÊ tvaÑ na hi te sameti.
467. ApuÒÒalÈbhaÑ ayasaÑ akittiÑ,

PÈpaÑ bahuÑ duccaritaÑ kilesaÑ.
ManussamaÑsassa kate10 upÈgÈ,
TaÑ te varaÑ kinti mahaÑ dadeyyaÑ.
______________________________________________________________
1. NiraÑkatvÈ (SÊ, SyÈ, I)
2. ParamÈ va (bah|su) Khu 5. 147 piÔÔhe 81 gÈthÈya saÑsandetabbaÑ,
3. Ocitattena (Ka) 4. Namhi sakko (SÊ, I)
5. AÒÒaÑ tuvaÑ (SÊ, SyÈ, I) 6. PiyÈnuka~khÊ (SÊ, I)
7. PitvÈna visassa thÈlaÑ (SÊ, I), pitvÈ visamissathÈlaÑ (SÊ, Ka)
8. AriyadhammaÑ (SÊ, I) 9. KÈmaguÓepi (SyÈ, Ka) 10. Bhavo (SyÈ, Ka)
468. Na taÑ varaÑ arahati jantu dÈtuÑ,

YaÑ vÈpi datvÈna avÈkareyya.
Varassu samma avikampamÈno,
PÈÓaÑ cajitvÈnapi dassa’meva.
469. PÈÓaÑ cajanti santo nÈpi dhammaÑ,

SaccappaÔiÒÒÈva bhavanti santo.
DatvÈ varaÑ khippa’mavakarohi,
Etena sampajja surÈjaseÔÔha.
470. Caje dhanaÑ1 a~gavarassa hetu2,

A~gaÑ caje jÊvitaÑ rakkhamÈno.
A~gaÑ dhanaÑ jÊvitaÒcÈpi sabbaÑ,
Caje naro dhamma’manussaranto.
471. YasmÈ hi dhammaÑ puriso vijaÒÒÈ,

Ye ca’ssa ka~khaÑ vinayanti santo.
TaÑ hi’ssa dÊpaÒca parÈyaÓaÒca,
Na tena mittiÑ jirayetha3 paÒÒo.
472. AddhÈ hi so bhakkho mama manÈpo,

Etassa hetu’mhi vanaÑ paviÔÔho.
Sace ca maÑ yÈcasi eta’matthaÑ,
Etampi te samma varaÑ dadÈmi.
473. SatthÈ ca me hosi sakhÈ ca me’si,

Vacanampi te samma ahaÑ akÈsiÑ.
Tuvampi4 me samma karohi vÈkyaÑ,
Ubhopi gantvÈna pamocayÈma.
474. SatthÈ ca te homi sakhÈ ca tya’mhi,

Vacanampi me samma tuvaÑ akÈsi.
Ahampi te samma karomi vÈkyaÑ,
Ubhopi gantvÈna pamocayÈma.
______________________________________________________________
1. DhanaÑ caje (SÊ) 2. Yo pana a~gahetu (SÊ, I)
3. Jarayetha (SÊ, I) 4. TvaÑpi (SyÈ, Ka)
146 JÈtakapÈÄi
475. KammÈsapÈdena viheÔhitattha1,

Na jÈtu dubbhetha imassa raÒÒo,
SaccappaÔiÒÒaÑ me paÔissuÓÈtha.
476. KammÈsapÈdena viheÔhita’mhÈ,

Na jÈtu dubbhema imassa raÒÒo,
SaccappaÔiÒÒaÑ te paÔissuÓÈma.
477. YathÈ pitÈ vÈ atha vÈpi mÈtÈ,

AnukampakÈ atthakÈmÈ pajÈnaÑ.
Evameva vo2 hotu ayaÒca rÈjÈ,
Tumhe ca vo hotha yatheva puttÈ.
478. YathÈ pitÈ vÈ atha vÈpi mÈtÈ,

AnukampakÈ atthakÈmÈ pajÈnaÑ.
Evameva no hotu3 ayaÒca rÈjÈ,
Mayampi hessÈma yatheva4 puttÈ.
479. CatuppadaÑ sakuÓaÒcÈpi maÑsaÑ,

S|dehi randhaÑ sukataÑ suniÔÔhitaÑ.
SudhaÑ’va indo paribhuÒjiyÈna,
HitvÈ kathe’ko ramasÊ araÒÒe.
480. TÈ khattiyÈ vallivilÈkamajjhÈ,

Ala~katÈ samparivÈrayitvÈ.
IndaÑ’va devesu pamodayiÑsu,
481. Tamb|padhÈne bahugonakamhi,

Subhamhi5 sabbassayanamhi sa~ge6.
Seyyassa7 majjhamhi sukhaÑ sayitvÈ,
______________________________________________________________
1. ViheÔhitamhÈ (SyÈ, Ka) 2. Evameva (SÊ), evampi vo (SyÈ)
3. Evampi no (SyÈ) 4. Tatheva (I)
5. Sucimhi (SÊ, I) 6. SaÒÒate (SÊ, I), la~kate (SyÈ)
7. Sayanassa (SÊ, SyÈ, I, Ka)
482. PÈÓissaraÑ kumbhath|ÓaÑ nisÊthe,

Athopi ve nippurisampi t|riyaÑ.
BahuÑ sugÊtaÒca suvÈditaÒca,
483. UyyÈnasampannaÑ pah|tamÈlyaÑ,

MigÈjin|petapuraÑ1 surammaÑ.
Hayehi nÈgehi rathehu’petaÑ,
484. KÈÄapakkhe yathÈ cando, hÈyate’va suve suve.

KÈÄapakkh|pamo rÈja, asataÑ hoti samÈgamo.
485. Yatha’haÑ2 rasaka’mÈgamma, s|daÑ kÈpurisÈdhamaÑ3.

AkÈsiÑ pÈpakaÑ kammaÑ, yena gacchÈmi duggatiÑ.
486. Sukkapakkhe yathÈ cando, vaÉÉhateva suve suve.

Sukkapakkh|pamo rÈja, sataÑ hoti samÈgamo.
487. YathÈhaÑ tuva’mÈgamma, Sutasoma vijÈnahi.

KÈhÈmi kusalaÑ kammaÑ, yena gacchÈmi suggatiÑ.
488. Thale yathÈ vÈri janinda vuÔÔhaÑ4,

AnaddhaneyyaÑ na ciraÔÔhitÊkaÑ.
Evampi hoti asataÑ samÈgamo,
Anaddhaneyyo udakaÑ thale’va.
489. Sare yathÈ vÈri janinda vuÔÔhaÑ,

CiraÔÔhitÊkaÑ naravÊraseÔÔha5.
Evampi ve6 hoti sataÑ samÈgamo,
CiraÔÔhitÊko7 udakaÑ sare’va.
______________________________________________________________
1. MigÈcir|petapuraÑ (SÊ, I) 2. YathÈ (SÊ)
3. S|dataÑ purisÈdhamaÑ (SÊ, I) 4. VaÔÔaÑ (SÊ, I)
5. NaraviriseÔÔha (SÊ, I) 6. Evampi me (SyÈ), evampi ce (I, Ka)
7. CiraÔÔhitikaÑ (Ka)
148 JÈtakapÈÄi
490. AbyÈyiko hoti sataÑ samÈgamo,

YÈvampi tiÔÔheyya tatheva hoti.
KhippaÑ hi veti asataÑ samÈgamo,
TasmÈ sataÑ dhammo asabbhi ÈrakÈ.
491. Na so rÈjÈ yo1 ajeyyaÑ jinÈti,

Na so sakhÈ yo sakhÈraÑ jinÈti.
Na sÈ bhariyÈ yÈ patino na vibheti,
Na te puttÈ2 ye na bharanti jiÓÓaÑ.
492. Na sÈ sabhÈ yattha na santi santo,

Na te santo3 ye na bhaÓanti dhammaÑ.
RÈgaÒca dosaÒca pahÈya mohaÑ,
DhammaÑ bhaÓantÈva bhavanti santo.
493. NÈ’bhÈsamÈnaÑ jÈnanti, missaÑ bÈlehi paÓÉitaÑ.

BhÈsamÈnaÒca jÈnanti, desentaÑ amataÑ padaÑ.
494. BhÈsaye jotaye dhammaÑ, paggaÓha isinaÑ dhajaÑ.

SubhÈsitaddhajÈ isayo, dhammo hi isinaÑ dhajoti. (4212)
MahÈsutasomajÈtakaÑ paÒcamaÑ.
AsÊtinipÈtaÑ niÔÔhitaÑ.
TassuddÈnaÑ
Sumukho pana haÑsavaro ca mahÈ,
Sudhabhojaniko ca paro pavaro.
SakuÓÈladijÈdhipativhayano,
Sutasomavaruttamasavhayanoti.
______________________________________________________________
1. RÈjÈ na so yo (Ka) 2. PuttÈ na te (Ka) 3. Santo na te (Ka)
22. MahÈnipÈta
538. M|gapakkhajÈtaka (1)
1. MÈ paÓÉiccayaÑ1 vibhÈvaya,
BÈlamato bhava sabbapÈÓinaÑ.
Sabbo taÑ jano ocinÈyatu,
EvaÑ tava attho bhavissati.
2. Karomi te taÑ vacanaÑ, yaÑ maÑ bhaÓasi devate.

AtthakÈmÈ’si me amma, hitakÈmÈ’si devate.
3. Kinnu santaramÈnova, kÈsuÑ khaÓasi sÈrathi.

PuÔÔho me samma akkhÈhi, kiÑ kÈsuyÈ karissasi.
4. RaÒÒo m|go ca pakkho ca, putto jÈto acetaso.

So’mhi raÒÒÈ samajjhiÔÔho, puttaÑ me nikhaÓaÑ vane.
5. Na badhiro na m|go’smi, na pakkho na ca vÊkalo2.

AdhammaÑ sÈrathi kayirÈ, maÑ ce tvaÑ nikhaÓaÑ vane.
6. r| bÈhuÑ3 ca me passa, bhÈsitaÒca suÓohi me.


8. Namhi devo na gandhabbo, nÈpi Sakko Purindado.

KÈsiraÒÒo ahaÑ putto, yaÑ kÈsuyÈ nikhaÒÒasi5.
9. Tassa raÒÒo ahaÑ putto, yaÑ tvaÑ samm|’pajÊvasi6.

10. Yassa rukkhassa chÈyÈya, nisÊdeyya sayeyya vÈ.

Na tassa sÈkhaÑ bhaÒjeyya, mittadubbho7 hi pÈpako.
______________________________________________________________
1. PaÓÉitiyaÑ (SÊ), paÓÉicciyaÑ (I) 2. Napi pa~gulo (SÊ, I), na ca pi~galo (SyÈ)
3. BÈh| (SÊ, Ka) 4. Œdu (sÊ), Èd| (SyÈ)
5. NighaÒÒasi (SÊ, I), nikhaÒchasi (?) 6. SamupajÊvasi (SÊ, I)
7. Mittad|bho (SÊ, I)
150 JÈtakapÈÄi
11. YathÈ rukkho tathÈ rÈjÈ, yathÈ sÈkhÈ tathÈ ahaÑ.

YathÈ chÈy|pago poso, evaÑ tva’masi sÈrathi.
12. Pah|tabhakkho1 bhavati, vippavuttho2 sakaÑ3 gharÈ.

Bah| naÑ upajÊvanti, yo mittÈnaÑ na dubbhati.
13. YaÑ yaÑ janapadaÑ yÈti, nigame rÈjadhÈniyo.

Sabbattha p|jito hoti, yo mittÈnaÑ na dubbhati.
14. NÈ’ssa corÈ pasÈhanti4, nÈ’timaÒÒanti khattiyÈ5.

Sabbe amitte tarati, yo mittÈnaÑ na dubbhati.
15. Akkuddho sagharaÑ eti, sabhÈyaÑ6 paÔinandito.

©ÈtÊnaÑ uttamo hoti, yo mittÈnaÑ na dubbhati.
16. SakkatvÈ sakkato hoti, garu hoti sagÈravo7.

VaÓÓakittibhato hoti, yo mittÈnaÑ na dubbhati.
17. P|jako labhate p|jaÑ, vandako paÔivandanaÑ.

YasokittiÒca pappoti, yo mittÈnaÑ na dubbhati.
18. Aggi yathÈ pajjalati, devatÈ’va virocati.

SiriyÈ ajahito hoti, yo mittÈnaÑ na dubbhati.
19. GÈvo tassa pajÈyanti, khette vuttaÑ vir|hati.

VuttÈnaÑ phala’masnÈti, yo mittÈnaÑ na dubbhati.
20. Darito pabbatÈto vÈ, rukkhato patito naro.

Cuto patiÔÔhaÑ labhati, yo mittÈnaÑ na dubbhati.
21. Vir|Äham|lasantÈnaÑ, nigrodhamiva mÈluto.

AmittÈ nappasÈhanti, yo mittÈnaÑ na dubbhati.
22. Ehi taÑ paÔinessÈmi, rÈjaputta sakaÑ gharaÑ.

RajjaÑ kÈrehi bhaddante, kiÑ araÒÒe karissasi.
______________________________________________________________
1. Bahuttabhakkho (Ka) 2. VippavuÔÔho (SyÈ, Ka), vippamutto (Ka)
3. SakÈ (SÊ, I) 4. Pasahanti (SÊ, SyÈ, I)
5. NÈtimaÒÒeti khattoyo (SÊ, SyÈ, Ka) 6. SabhÈya (SÊ, SyÈ, I)
7. Garuko hoti gÈravo (Ka)
22. MahÈnipÈta 151
23. AlaÑ me tena rajjena, ÒÈtakehi1 dhanena vÈ.

YaÑ me adhammacariyÈya, rajjaÑ labbhetha sÈrathi.
24. PuÓÓapattaÑ maÑ lÈbhehi2, rÈjaputta ito gato.

PitÈ mÈtÈ ca me dajjuÑ, rÈjaputta tayÊ gate.
25. OrodhÈ ca kumÈrÈ ca, vesiyÈnÈ ca brÈhmaÓÈ.

Tepi attamanÈ dajjuÑ, rÈjaputta tayÊ gate.
26. HatthÈrohÈ3 anÊkaÔÔhÈ, rathikÈ pattikÈrakÈ.

Tepi attamanÈ dajjuÑ4, rÈjaputta tayÊ gate.
27. BahudhaÒÒÈ jÈnapadÈ5, negamÈ ca samÈgatÈ.

UpÈyanÈni me dajjuÑ, rÈjaputta tayÊ gate.
28. Pitu mÈtu ca’haÑ catto, raÔÔhassa nigamassa ca.

Atho sabbakumÈrÈnaÑ, natthi mayhaÑ sakaÑ gharaÑ.
29. AnuÒÒÈto ahaÑ matyÈ, saÒcatto pitarÈ mahaÑ.

Eko’raÒÒe pabbajito, na kÈme abhipatthaye.
30. Api ataramÈnÈnaÑ, phalÈsÈva samijjhati.

Vipakkabrahmacariyo’smi, evaÑ jÈnÈhi sÈrathi.
31. Api ataramÈnÈnaÑ, sammadattho vipaccati.

Vipakkabrahmacariyo’smi, nikkhanto akutobhayo.
32. EvaÑ vaggukatho santo, visaÔÔhavacano ca’si6.

KasmÈ pitu ca mÈtucca, santike na bhaÓÊ tadÈ.
33. NÈ’haÑ asandhitÈ7 pakkho, na badhiro asotatÈ.

NÈ’haÑ ajivhatÈ m|go, mÈ maÑ m|ga’madhÈrayi8.
34. PurimaÑ sarÈma’haÑ jÈtiÑ, yattha rajja’makÈrayiÑ.

KÈrayitvÈ tahiÑ rajjaÑ, pÈpatthaÑ nirayaÑ bhusaÑ.
______________________________________________________________
1. ©Ètakena (SyÈ, Ka) 2. PalÈbhehi (SÊ, I)
3. HatthÈr|hÈ (SÊ, I) evamuparipi. 4. Tepi dajjuÑ patÊtÈme (SÊ, I)
5. Bah| jÈnapadÈ caÒÒe (SÊ), bah| janapadÈ caÒÒe (I)
6. Ca so (SyÈ, Ka) 7. AsatthitÈ (SÊ) 8. M|go adhÈrayi (SÊ)
152 JÈtakapÈÄi
35. VÊsatiÒceva vassani, tahiÑ rajja’makÈrayiÑ.

AsÊtivassasahassÈni, nirayamhi apaccisaÑ1.
36. Tassa rajjassa’haÑ bhÊto, mÈ maÑ rajjÈ’bhisecayuÑ2.

TasmÈ pitu ca mÈtucca, santike na bhaÓiÑ tadÈ.
37. Uccha~ge maÑ nisÈdetvÈ, pitÈ atthÈ’nusÈsati.

“EkaÑ hanatha bandhatha, ekaÑ khÈrapatacchikaÑ3.
EkaÑ s|lasmiÑ uppetha”4, iccassa manusÈsati.
38. TÈyÈ’haÑ5 pharusaÑ sutvÈ, vÈcÈyo samudÊritÈ.

Am|go m|gavaÓÓena, apakkho pakkhasammato.
Sake muttakarÊsasmiÑ, acchÈ’haÑ saÑparipluto.
39. KasiraÒca parittaÒca, taÒca dukkhena saÑyutaÑ.

Ko’maÑ6 jÊvita’mÈgamma, veraÑ kayirÈtha kenaci.
40. PaÒÒÈya ca alÈbhena, dhammassa ca adassanÈ.

Ko’maÑ6 jÊvita’mÈgamma, veraÑ kayirÈtha kenaci.
41. Api ataramÈnÈnaÑ, phalÈsÈva samijjhati.

Vipakkabrahmacariyo’smi, evaÑ jÈnÈhi sÈrathi.
42. Api ataramÈnÈnaÑ, sammadattho vipaccati.

Vipakkabrahmacariyo’smi, nikkhanto akutobhayo.
43. Ahampi pabbajissÈmi, rÈjaputta tava’ntike.

AvhÈyassu7 maÑ bhaddante, pabbajjÈ mama ruccati.
44. RathaÑ niyyÈdayitvÈna, anaÓo ehi sÈrathi.

AnaÓassa hi pabbajjÈ, etaÑ isÊhi vaÓÓitaÑ.
45. Yadeva tyÈ’haÑ vacanaÑ, akaraÑ bhadda’matthu te.

Tadeva me tvaÑ vacanaÑ, yÈcito kattu’marahasi.
______________________________________________________________
1. ApaccasiÑ (SyÈ), apaccayiÑ (I) 2. RajjebhisecayuÑ (SyÈ, Ka)
3. KharÈpaticchakaÑ (SyÈ), kharÈpaÔicchakaÑ (Ka)
4. Appetha (SÊ), ubbetha (SyÈ), accetha (I) 5. TassÈhaÑ (SÊ, I)
6. Ko taÑ (SÊ, I) 7. Avhayassu (SÊ, I)
46. Idheva tÈva acchassu, yÈva rÈjÈna’mÈnaye.

Appeva te pitÈ disvÈ, patÊto sumano siyÈ.
47. Karomi te’taÑ vacanaÑ, yaÑ maÑ bhaÓasi sÈrathi.

Ahampi daÔÔhukÈmo’smi, pitaraÑ me idhÈ’gataÑ.
48. Ehi samma nivattassu, kusalaÑ vajjÈsi ÒÈtinaÑ

MÈtaraÑ pitaraÑ mayhaÑ, vutto vajjÈsi vandanaÑ.
49. Tassa pÈde gahetvÈna, katvÈ ca naÑ padakkhiÓaÑ.

SÈrathi ratha’mÈruyha, rÈjadvÈraÑ upÈgami.
50. SuÒÒaÑ mÈtÈ rathaÑ disvÈ, ekaÑ sÈrathi’mÈgataÑ.

AssupuÓÓehi nettehi, rodantÊ naÑ udikkhati.
51. AyaÑ so sÈrathi eti, nihantvÈ mama atrajaÑ.

Nihato n|na me putto, pathabyÈ bh|mivaÉÉhano.
52. AmittÈ n|na nandanti, patÊtÈ nuna verino.

ŒgataÑ sÈrathiÑ disvÈ, nihantvÈ mama atrajaÑ.
53. SuÒÒaÑ mÈtÈ rathaÑ disvÈ, ekaÑ sÈrathi’mÈgataÑ.

AssupuÓÓehi nettehi, rodantÊ paripucchi naÑ1.
54. Kinnu m|go kinnu pakkho, kinnu so vilapÊ tadÈ.

NihaÒÒamÈno bh|miyÈ, taÑ me akkhÈhi sÈrathi.
55. KathaÑ hatthehi pÈdehi, m|gapakkho vivajjayi.

NihaÒÒamÈno bh|miyÈ, taÑ me akkhÈhi pucchito.
56. AkkheyyaÑ2 te ahaÑ ayye, dajjÈsi abhayaÑ mama.

YaÑ me sutaÑ vÈ diÔÔhaÑ vÈ, rÈjaputtassa santike.
57. AbhayaÑ samma te dammi, abhÊto bhaÓa sÈrathi.

YaÑ te sutaÑ vÈ diÔÔhaÑ vÈ, rÈjaputtassa santike.
58. Na so m|go na so pakko, visaÔÔhavacano ca so.

Rajjassa kira so bhÊto, akarÈ3 Èlaye bah|.
______________________________________________________________
1. RodantÊ paripucchati (SÊ, I), rondantÊ naÑ paripucchati (SyÈ)
2. AkkhissaÑ (SÊ, I) 3. AkarÊ (SÊ, I)
154 JÈtakapÈÄi
59. PurimaÑ sarati so jÈtiÑ, yattha rajja’makÈrayi.

KÈrayitvÈ tahiÑ rajjaÑ, pÈpattha nirayaÑ bhusaÑ.
60. VÊsatiÒceva vassÈni, tahiÑ rajja’makÈrayi.

AsÊtivassasahassÈni, nirayamhi apacci so.
61. Tassa rajjassa so bhÊto, mÈ maÑ rajjÈ’bhisecayuÑ.

TasmÈ pitu ca mÈtucca, santike na bhaÓÊ tadÈ.
62. A~gapacca~gasampanno, ÈrohapariÓÈhavÈ.

VisaÔÔhavacano paÒÒo, magge saggassa tiÔÔhati.
63. Sace tvaÑ daÔÔhukÈmÈ’si, rÈjaputthaÑ1 tava’trajaÑ.

Ehi taÑ pÈpayissÈmi, yattha sammati Temiyo.
64. Yojayantu rathe asse, kacchaÑ nÈgÈna2 bandhatha.

UdÊrayantu sa~khapaÓavÈ, vÈdantu3 ekapokkharÈ.
65. VÈdantu4 bherÊ sannaddhÈ, vagg| vÈdantu dundubhÊ.

NegamÈ ca maÑ anventu, gacchaÑ puttanivedako5.

KhippaÑ yÈnÈni yojentu, gacchaÑ puttanivedako5.

68. SamÈgatÈ jÈnapadÈ, negamÈ ca samÈgatÈ.

69. Asse ca sÈrathÊ yutte, sindhave sÊghavÈhane.

RÈjadvÈraÑ upÈgacchuÑ, yuttÈ deva ime hayÈ.
70. Th|lÈ javena hÈyanti, kisÈ hÈyanti thÈmunÈ.

Kise th|le vivajjetvÈ, saÑsaÔÔhÈ yojitÈ hayÈ.
______________________________________________________________
1. RÈjaputti (SÊ) 2. NÈgÈni (SyÈ, Ka)
3. Vadantu (SÊ), nadantu (SyÈ, Ka), vadahaÑ (I) 4. Nadantu (SÊ, SyÈ, I)
5. NivÈdako (SyÈ, Ka)
71. Tato rÈjÈ taramÈno, yutta’mÈruyha sandanaÑ.

ItthÈgÈraÑ ajjhabhÈsi1, sabbÈva anuyÈtha maÑ.
72. VÈlabÊjanimuÓhÊsaÑ, khaggaÑ chattaÒca paÓÉaraÑ.

UpÈdhÊ ratha’mÈruyha2, suvaÓÓehi ala~katÈ.
73. Tato sa3 rÈjÈ pÈyÈsi, purakkhatvÈna sÈrathiÑ.

Khippameva upÈgacchi, yattha sammati Temiyo.
74. TaÒca disvÈna ÈyantaÑ, jalanta’miva tejasÈ.

KhattasaÑghapariby|ÄhaÑ4, Temiyo eta’dabravi.
75. Kicci nu tÈta kusalaÑ, kacci tÈta anÈmayaÑ.

SabbÈ ca5 rÈjakaÒÒÈyo, arogÈ mayha mÈtaro.
76. KusalaÒceva me putta, atho putta anÈmayaÑ.

SabbÈ ca rÈjakaÒÒÈyo, arogÈ tuyha mÈtaro.
77. Kacci amajjapo6 tÈta, kacci te suramappiyaÑ.

Kacci sacce ca dhamme ca, dÈne te ramate mano.
78. Amajjapo ahaÑ putta, atho me suramappiyaÑ.

Atho sacce ca dhamme ca, dÈne me ramate mano.
79. Kacci arogaÑ yoggaÑ te, kacci vahati vÈhanaÑ.

Kacci te byÈdhayo natthi, sarÊrassu’pakÈpanÈ7.
80. Atho arogaÑ yoggaÑ me, atho vahati vÈhanaÑ.

Atho me byÈdhayo natthi, sarÊrassu’patÈpanÈ7.
81. Kacci antÈ ca te pÊtÈ, majjhe ca bahalÈ tava.

KoÔÔhÈgÈraÒca kosaÒca, kacci te paÔisanthataÑ8.
82. Atho antÈ ca me phÊtÈ, majjhe ca bahalÈ mama.

KoÔÔhÈgÈraÒca kosaÒca, sabbaÑ me paÔisanthataÑ.
______________________________________________________________
1. AbhÈsatha (Ka) 2. UpÈdirathamÈruyha(SÊ), upÈdhÊ rathamÈruyha (SyÈ)
3. Ca (SÊ, SyÈ, I) 4. ParibbuÄhaÑ (SÊ)
5. Kaccinnu (SÊ, I) 6. Kaccissa’majjapo (SÊ, I)
7. SarÊrassupatÈpiyÈ (SyÈ, Ka)
8. PaÔisaÓÔhitaÑ (SyÈ, Ka)
156 JÈtakapÈÄi

PaÔiÔÔhapentu1 palla~kaÑ, yattha rÈjÈ nisakkati.
84. Idheva te nisÊdassu2, niyate paÓÓasanthare.

Etto udakamÈdÈya, pÈde pakkhÈlayassu3 te.
85. Idampi paÓÓakaÑ mayhaÑ, randhaÑ rÈja aloÓakaÑ.

ParibhuÒja mahÈrÈja, pÈhuno me’si’dhÈgato4.
86. Na cÈhaÑ5 paÓÓaÑ bhuÒjÈmi, na he’taÑ mayha bhojanaÑ.

SÈlÊnaÑ odanaÑ bhuÒje, suciÑ maÑs|pasecanaÑ.
87. AccherakaÑ maÑ paÔibhÈti, ekakampi rahogataÑ.

EdisaÑ bhuÒjamÈnÈnaÑ, kena vaÓÓo pasÊdati.
88. Eko rÈja nipajjÈmi, niyate paÓÓasanthare.

TÈya me ekaseyyÈya, rÈja vaÓÓo pasÊdati.
89. Na ca nettiÑsabandhÈ6 me, rÈjarakkhÈ upaÔÔhitÈ.

TÈya me sukhaseyyÈya, rÈja vaÓÓo pasÊdati.
90. AtÊtaÑ nÈnusocÈmi, nappajappÈmi’nÈgataÑ7.

Paccuppannena yÈpemi, tena vaÓÓo pasÊdati.
91. AnÈgatappajappÈya, atÊtassÈ, nusocanÈ.

Etena bÈlÈ sussanti, naÄova harito luto.
92. HatthÈnÊkaÑ rathÈnÊkaÑ, asse pattÊ ca vammino.

NivesanÈni rammÈni, ahaÑ putta dadÈmi te.
93. ItthÈgÈrampi te dammi, sabbÈla~kÈrabh|sitaÑ.

TÈ putta paÔipajjassu8, tvaÑ no rÈjÈ bhavissasi.
94. KusalÈ naccagÊtassa, sikkhitÈ cÈturi’tthiyo9.

KÈme taÑ ramayissanti, kiÑ araÒÒe karissasi.
______________________________________________________________
1. PatiÔÔhÈpentu (SÊ, SyÈ, I) 2. Nisinnassa (SÊ, SyÈ, I), nisinnassu (Ka)
3. PakkhÈlayantu (SÊ), pakkhÈlayanti (I) 4. Œgato (SÊ, SyÈ)
5. Na vÈhaÑ (Ka) 6. NettisabaddhÈ (SÊ, I)
7. NappajappÈma’nÈgataÑ (SÊ, SyÈ, I) 8. TÈsu putte paÔipajja (Ka)
9. Caturitthiyo (SÊ, I)
95. PaÔirÈj|hi te kaÒÒÈ, ÈnayissaÑ ala~katÈ.

TÈsu putte janetvÈna, atha pacchÈ pabbajissasi.
96. YuvÈ ca daharo cÈsi1, paÔhamuppattiko2 susu.

97. YuvÈ care brahmacariyaÑ, brahmacÈrÊ yuvÈ siyÈ.

Daharassa hi pabbajjÈ, etaÑ isÊhi vaÓÓitaÑ.
98. YuvÈ care brahmacariyaÑ, brahmacÈrÊ yuvÈ siyÈ.

BrahmacariyaÑ carissÈmi, nÈhaÑ rajjena matthiko.
99. PassÈmi vo’haÑ daharaÑ, amma tÈta vadantaraÑ3.

KicchÈladdhaÑ piyaÑ puttaÑ, appatvÈva jaraÑ mataÑ.
100. PassÈmi vo’haÑ dahariÑ, kumÈriÑ cÈrudassaniÑ.

NavavaÑsakaÄÊraÑva, paluggaÑ jÊvitakkhayaÑ4.
101. DaharÈpi hi miyyanti, narÈ ca atha nÈriyo.

Tattha ko vissase poso, “daharo’mhÊ”ti jÊvite.
102. Yassa ratyÈ vivasÈne, Èyu appataraÑ siyÈ.

Appodake’va macchÈnaÑ, kinnu komÈrakaÑ5 tahiÑ.
103. Nicca’mabbhÈhato loko, niccaÒca parivÈrito.

AmoghÈsu vajantÊsu, kiÑ maÑ rajje’bhisiÒcasi6.
104. Kena mabbhÈhato loko, kena ca parivÈrito.

KÈyo amoghÈ gacchanti, taÑ me akkhÈhi pucchito.
105. MaccunÈ’bbhÈhato loko, jarÈya parivÈrito.

Ratyo amoghÈ gacchanti, evaÑ jÈnÈhi khattiya.
106. YathÈpi tante vitate7, yaÑ ya’dev|paviyyati8.

AppakaÑ hoti vetabbaÑ, evaÑ maccÈna jÊvitaÑ.
______________________________________________________________
1. CÈpi (SyÈ, Ka) 2. PaÔhamuppattito (SÊ, I)
3. VadaÑ naraÑ (SÊ) 4. JÊvitakkhaye (SÊ, I)
5. KomÈrataÑ (Ka) 6. Rajjena siÒcasi (SÊ, I)
7. Vitante (SyÈ, Ka) 8. YaÑ yaÑ dev|paviyyati (SÊ, I)
158 JÈtakapÈÄi
107. YathÈ vÈrivaho p|ro, gacchaÑ nupanivattati1.

Eva’mÈyu manussÈnaÑ, gacchaÑ nupanivattati1.
108. YathÈ vÈrivaho p|ro, vahe rukkhe’pak|laje.

EvaÑ jarÈmaraÓena, vuyhante sabbapÈÓino.
109. HatthÈnÊkaÑ rathÈnÊkaÑ, asse pattÊ ca vammino.

110. ItthÈgÈrampi te dammi, sabbÈla~kÈrabh|sitaÑ.

TÈ putta paÔipajjassu, tvaÑ no rÈjÈ bhavissasi.
111. KusalÈ naccagÊtassa, sikkhitÈ cÈturi’tthiyo.

KÈme taÑ ramayissanti, kiÑ araÒÒe karissasi.
112. PaÔirÈj|hi te kaÒÒÈ, ÈnayissaÑ ala~katÈ.

TÈsu putte janetvÈna, atha pacchÈ pabbajissasi.
113. YuvÈ ca daharo cÈ’si. paÔhamuppattiko susu.

114. KoÔÔhÈgÈraÒca kosaÒca, vÈhanÈni balÈni ca.

115. GomaÓÉalapariby|Äho, dÈsisaÑghapurakkhato.

116. KiÑ dhanena yaÑ khÊyetha2, kiÑ bhariyÈya marissati.

KiÑ yobbanena jiÓÓena3, yaÑ jarÈyÈbhibhuyyati4.
117. Tattha kÈ nandi kÈ khiÉÉÈ, kÈ rati kÈ dhanesanÈ.

KiÑ me puttehi dÈrehi, rÈja mutto’smi bandhanÈ.
118. Yo’haÑ5 evaÑ pajÈnÈmi, maccu me nappamajjati.

AntakenÈdhipannassa, kÈ ratÊ kÈ dhanesanÈ.
______________________________________________________________
1. Na parivattati (SyÈ), nuparivattati (Ka)
2. KiÑ dhanena yaÑ jÊyetha (SÊ), kiÑ maÑ dhanena khÊyetha (SyÈ, Ka)
3. CiÓÓena (SÊ, I), vaÓÓena (Ka) 4. YaÑ jarÈ abhihessati (SÊ, I) 5. SohaÑ (SÊ, I)
119. PhalÈna’miva pakkÈnaÑ, niccaÑ patanato bhayaÑ.

EvaÑ jÈtÈna maccÈnaÑ, niccaÑ maraÓato bhayaÑ.
120. SÈya’meke na dissanti, pÈto diÔÔhÈ bah| janÈ.

PÈto eke na dissanti, sÈyaÑ diÔÔhÈ bah| janÈ.
121. Ajjeva kiccaÑ ÈtapaÑ, ko jaÒÒÈ maraÓaÑ suve.

Na hi no sa~garaÑ1 tena, mahÈsenena maccunÈ.
122. CorÈ dhanassa patthenti, rÈja muttosmi bandhanÈ.

Ehi rÈja nivattassu, nÈ’haÑ rajjena matthikoti.
M|gapakkhajÈtakaÑ paÔhamaÑ.
539. MahÈjanakajÈtaka (2)

123. KoyaÑ majjhe samuddasmiÑ, apassaÑ tÊra’mÈyuhe.
KaÑ2 tvaÑ atthavasaÑ ÒatvÈ, evaÑ vÈyamase bhusaÑ.
124. Nisamma vattaÑ lokassa, vÈyÈmassa ca devate.

TasmÈ majjhe samuddasmiÑ, apassaÑ tÊra’mÈyuhe.
125. GambhÊre appameyyasmiÑ, tÊraÑ yassa na dissati.

Mogho te purisavÈyÈmo, appatvÈva marissasi.
126. AnaÓo ÒÈtinaÑ hoti, devÈnaÑ pitunaÒca3 so.

KaraÑ purisakiccÈni, na ca pacchÈ’nutappati.
127. ApÈraneyyaÑ yaÑ kammaÑ, aphalaÑ kilamathuddayaÑ.

Tattha ko vÈyamena’ttho, maccu yassÈ’bhinippataÑ4.
128. ApÈraneyya’maccantaÑ, yo viditvÈna devate.

Na rakkhe attano pÈÓaÑ, jaÒÒÈ so yadi hÈpaye.
129. AdhippÈyaphalaÑ eke, asmiÑ lokasmi devate.

Payojayanti kammÈni, tÈni ijjhanti vÈ na vÈ.
______________________________________________________________
1. Sa~karaÑ (SyÈ, Ka) Ma 3. 2, 6 piÔÔhe ca passitabbaÑ.
2. KiÑ (SyÈ, Ka) 3. Pituno ca (SÊ, I) 4. YassÈbhinipphataÑ (SyÈ)
160 JÈtakapÈÄi
130. SandiÔÔhikaÑ kammaphalaÑ, nanu passasi devate.

SannÈ aÒÒe tarÈmahaÑ, taÑ ca passÈmi santike.
131. So ahaÑ vÈyamissÈmi, yathÈsatti yathÈbalaÑ.

GacchaÑ pÈraÑ samuddassa, kassaÑ1 purisakÈriyaÑ.
132. Yo tvaÑ evaÑ gate oghe, appameyye mahaÓÓave.

DhammavÈyÈmasampanno, kammunÈ nÈ’vasÊdasi.
So tvaÑ tattheva gacchÈhi, yattha te nirato mano.
133. * ŒsÊsetheva2 puriso, na nibbindeyya paÓÉito.

PassÈmi vohaÑ attÈnaÑ, yathÈ icchiÑ tathÈ ahu.
134. * ŒsÊsetheva puriso, na nibbindeyya paÓÉito.

PassÈmi vohaÑ atthÈnaÑ, udakÈ thala’mubbhataÑ.
135. * VÈyametheva puriso, na nibbindeyya paÓÉito.

PassÈmi vohaÑ attÈnaÑ, yathÈ icchiÑ tathÈ ahu.
136. * VÈyametheva puriso, na nibbindeyya paÓÉito.

PassÈmi vohaÑ attÈnaÑ, udakÈ thala’mubbhataÑ.
137. Dukkh|panÊtopi naro sapaÒÒo,

ŒsaÑ na chindeyya sukhÈgamÈya.
Bah| hi phassÈ ahitÈ hitÈ ca,
AvitakkitÈ maccu’mupabbajanti3.
138. Acintitampi bhavati, cintitampi vinassati.

Na hi cintÈmayÈ bhogÈ, itthiyÈ purisassa vÈ.
139. AporÈÓaÑ4 vata bho rÈjÈ, sabbabhummo disampati.

NÈ’jja nacce5 nisÈmeti, na gÊte kurute mano.
Na mige6 napi uyyÈne, napi haÑse udikkhati.

140.
M|gova tuÓhimÈsÊno, na attha’manusÈsati.
______________________________________________________________
* Khu 5. 13, 272 piÔÔhepi. 1. KÈsaÑ (SÊ, I) 2. ŒsiÑsetheva (SÊ, SyÈ, I)
3. Maccumuppajjanti (SyÈ) 4. ApurÈÓaÑ (SÊ, I) 5. Na ca nacce (Ka)
6. Mage (Ka)
141. SukhakÈmÈ rahosÊlÈ, vadhabandhÈ upÈratÈ1.

Kassa2 nu ajja ÈrÈme, daharÈ vuddhÈ ca acchare.
142. AtikkantavanathÈ dhÊrÈ, namo tesaÑ mahesinaÑ.
Ye ussukamhi lokamhi, viharanti manussukÈ.
143. Te chetvÈ maccuno jÈlaÑ, tataÑ3 mÈyÈvino daÄaÑ.
ChinnÈlayattÈ4 gacchanti, ko tesaÑ gati’mÈpaye5.
144. KadÈ’haÑ MithilaÑ6 phÊtaÑ, vibhattaÑ bhÈgaso mitaÑ.
PahÈya pabbajissÈmi, taÑ kudÈ’ssu7 bhavissati.
145. KadÈ’haÑ MithilaÑ phÊtaÑ, visÈlaÑ sabbatopabhaÑ.
PahÈya pabbajissÈmi, taÑ kudÈ’ssu bhavissati.
146. KadÈ’haÑ MithilaÑ phÊtaÑ, bahupÈkÈratoraÓaÑ.
147. KadÈ’haÑ MithilaÑ phÊtaÑ, daÄhamaÔÔÈlakoÔÔhakaÑ.
148. KadÈ’haÑ MithilaÑ phÊtaÑ, suvibhattaÑ mahÈpathaÑ.
149. KadÈ’haÑ MithilaÑ phÊtaÑ, suvibhattantarÈpaÓaÑ.
150. KadÈ’haÑ MithilaÑ phÊtaÑ, gavÈssarathapÊÄitaÑ.
151. KadÈ’haÑ MithilaÑ phÊtaÑ, ÈrÈmavanamÈliniÑ.
152. KadÈ’haÑ MithilaÑ phÊtaÑ, uyyÈnavanamÈliniÑ.
153. KadÈ’haÑ MithilaÑ phÊtaÑ, pÈsÈdavanamÈliniÑ.
______________________________________________________________
1. UpÈrutÈ (SyÈ, Ka) 2. KesaÑ (SÊ, I)
3. TantaÑ (SÊ, SyÈ, I), taÑ taÑ (Ka) 4. SantÈlayantÈ (SyÈ, Ka)
5. NesaÑ gati pÈpaye (Ka) 6. MidhilaÑ (Ka)
7. KadÈssu (SÊ, I), kadÈsu (SyÈ)
162 JÈtakapÈÄi
154. KadÈ’haÑ MithilaÑ phÊtaÑ, tipuraÑ rÈjabandhuniÑ.

MÈpitaÑ somanassena, Vedehena yasassinÈ.
155. KadÈ’haÑ Vedehe phÊte, nicite dhammarakkhite.

156. KadÈ’haÑ Vedehe phÊte, ajeyye dhammarakkhite.

157. KadÈ’haÑ antepuraÑ1 rammaÑ, vibhattaÑ bhÈgaso mitaÑ.

158. KadÈ’haÑ antepuraÑ rammaÑ, sudhÈmattikalepanaÑ.

159. KadÈ’haÑ antepuraÑ rammaÑ, sucigandhaÑ manoramaÑ.

160. KadÈ’haÑ k|ÔÈgÈre ca, vibhatte bhÈgaso mite.

161. KadÈ’haÑ k|ÔÈgÈre ca, sudhÈmattikalepane.

162. KadÈ’haÑ k|ÔÈgÈre ca, sucigandhe manorame.

163. KadÈ’haÑ k|ÔÈgÈre ca, litte candanaphosite.

164. KadÈ’haÑ soÓÓapalla~ge2, gonake cittasanthate.

165. 3 KadÈ’haÑ maÓipalla~ke, gonake cittasanthate.

PahÈya pabbajissÈmi, taÑ kudÈ’ssu bhavissati3.
______________________________________________________________
1. KadÈ antepuraÑ (SÊ, I) 2. SuvaÓÓapalla~ke (SÊ, SyÈ, I)
3-3. AyaÑ gÈthÈ SÊ-I-potthakesu na dissati.
166. KadÈ’haÑ kappÈsakoseyyaÑ, KhomakoÔumbarÈni ca.

167. KadÈ’haÑ pokkharaÓÊ rammÈ, cakkavÈkapak|jitÈ1.

MandÈlakehi saÒchannÈ, padumuppalakehi ca.
168. KadÈ’haÑ hatthigumbe ca, sabbÈla~kÈrabh|site.

SuvaÓÓakacche mÈta~ge, hemakappanavÈsase.
169. Œr|Ähe gÈmaÓÊyehi, tomara~kusapÈÓibhi.

170. KadÈ’haÑ assagumbe ca, sabbÈla~kÈrabh|site.

ŒjÈnÊyeva jÈtiyÈ, sindhave sÊghavÈhane.
171. Œr|Ähe gÈmaÓÊyehi, illiyÈcÈpadhÈribhi.

PahÈya pabbajissÈmi, taÑ kuda’ssu bhavissati.
172. KadÈ’haÑ rathaseniyo, sannaddhe ussitaddhaje.

DÊpe athopi veyyagghe, sabbÈla~kÈrabh|site.
173. Œr|Ähe gÈmaÓÊyehi, cÈpahatthehi vammibhi.

174. KadÈ’haÑ sovaÓÓarathe, sannaddhe ussitaddhaje.


176. KadÈ’haÑ sajjhurathe ca, sannaddhe ussitaddhaje.


______________________________________________________________
1. CakkavÈk|pak|jitÈ (SÊ, I)
164 JÈtakapÈÄi
178. KadÈ’haÑ assarathe ca, sannaddhe ussitaddhaje.


180. KadÈ’haÑ oÔÔharathe ca, sannaddhe ussitaddhaje.


182. KadÈ’haÑ goÓarathe ca, sannaddhe ussitaddhaje.


184. KadÈ’haÑ ajarathe ca, sannaddhe ussitaddhaje.


186. KadÈ’haÑ meÓÉarathe ca, sannaddhe ussitaddhaje.


188. KadÈ’haÑ migarathe ca, sannaddhe ussitaddhaje.


190. KadÈ’haÑ hatthÈrohe ca, sabbÈla~kÈrabh|site.

NÊlavammadhare s|re, tomara~kusapÈÓine1.
______________________________________________________________
1. PÈÓino (SyÈ, Ka)
191. KadÈ’haÑ assÈrohe ca, sabbÈla~kÈrabh|site.

NÊlavammadhare s|re, illiyÈcÈpadhÈrine1.
192. KadÈ’haÑ rathÈrohe ca, sabbÈla~kÈrabh|site.

NÊlavammadhare s|re, cÈpahatthe kalÈpine2.
193. 3 KadÈ’haÑ dhanuggahe ca, sabbÈla~kÈrabh|site.

NÊlavammadhare s|re, cÈpahatthe kalÈpine.
194. KadÈ’haÑ rÈjaputte ca, sabbÈla~kÈrabh|site.

Citravammadhare s|re, kaÒcanÈveÄadhÈrine.
195. KadÈ’haÑ ariyagaÓe ca, vatavante4 ala~kate.

Haricandanalitta~ge, kÈsikuttamadhÈrine.
196. 5 KadÈ’haÑ amaccagaÓe ca, sabbÈla~kÈrabh|site.

PÊtavammadhare s|re, purato gacchamÈline6.
197. KadÈ’haÑ7 sattasatÈ bhariyÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

198. KadÈ’haÑ7 sattasatÈ bhariyÈ, susaÒÒÈ tanumajjhimÈ.

199. KÈdÈ’haÑ7 sattasatÈ bhariyÈ, assavÈ piyabhÈÓinÊ.

______________________________________________________________
1. DhÈrino (SyÈ, Ka) 2. KalÈpino (SyÈ, Ka)
3-3. AyaÑ gÈthÈ SÊ-I-potthakesu na dissati. 4. Vatthavante (SÊ, SyÈ, I)
5-5. AyaÑ gÈthÈ SÊ-I-potthakesu na dissati. 6. GacchamÈlino (SyÈ, Ka)
7. KadÈ (SÊ, I)
166 JÈtakapÈÄi
200. KadÈ’haÑ1satapalaÑ kaÑsaÑ, sovaÓÓaÑ satarÈjikaÑ.

201. KadÈ’ssu maÑ hatthigumbÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

SuvaÓÓakacchÈ mÈta~gÈ, hemakappanavÈsasÈ.

YantaÑ maÑ nÈnuyissanti, taÑ kudÈ’ssu bhavissati.
203. KadÈ’ssu maÑ assagumbÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

ŒjÈnÊyÈva jÈtiyÈ, sindhavÈ sÊghavÈhanÈ.
204. Œr|ÄhÈ gÈmaÓÊyehi, illiyÈcÈpadhÈribhi.

205. KadÈ’ssu maÑ rathasenÊ. sannaddhÈ ussitaddhajÈ.


207. KadÈ’ssu maÑ soÓÓarathÈ2, sannaddhÈ ussitaddhajÈ.


209. KadÈ’ssu maÑ sajjhurathÈ, sannaddhÈ ussitaddhajÈ.


211. KadÈ’ssu maÑ assarathÈ, sannaddhÈ ussitaddhajÈ.

DÊpÈ athopi veyyaggjÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

______________________________________________________________
1. KadÈ (SÊ, I) 2. SovaÓÓarathÈ (I, Ka)
213. KadÈ’ssu maÑ oÔÔharathÈ, sannaddhÈ ussitaddhajÈ.


215. KadÈ’ssu maÑ goÓarathÈ, sannaddhÈ ussitaddhajÈ.


217. KadÈ’ssu maÑ ajarathÈ, sannaddhÈ ussitaddhajÈ.


219. KadÈ’ssu maÑ meÓÉarathÈ, sannaddhÈ ussitaddhajÈ.


221. KadÈ’ssu maÑ migarathÈ, sannaddhÈ ussitaddhajÈ.


223. KadÈ’ssu maÑ hatthÈrohÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

NÊlavammadharÈ s|rÈ, tomara~kusapÈÓino.
224. KadÈ’ssu maÑ assÈrohÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

NÊlavammadharÈ s|rÈ, illiyÈcÈpadhÈrino.
168 JÈtakapÈÄi
225. KadÈ’ssu maÑ rathÈrohÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

NÊlavammadharÈ s|rÈ, cÈpahatthÈ kalÈpino.
YantaÑ maÑ nÈnuyisanti, taÑ kudÈ’ssu bhavissati.
226. KadÈ’ssu maÑ dhanuggahÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

NÊlavammadharÈ s|rÈ, cÈpahatthÈ kalÈpino.
227. KadÈ’ssu maÑ rÈjaputtÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

CitravammadharÈ s|rÈ, kaÒcanÈveÄadhÈrino.
228. KadÈ’ssu maÑ ariyagaÓÈ, vatavantÈ ala~katÈ.

Haricandanalitta~gÈ, KÈsikuttamadhÈrino.
229. KadÈ’ssu maÑ amaccagaÓÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

PÊtavammadharÈ s|rÈ, purato gacchamÈlino1.
230. KadÈ’ssu maÑ sattasatÈ bhariyÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

231. KadÈ’ssu maÑ sattasatÈ bhariyÈ, susaÒÒÈ tanumajjhimÈ.

232. KadÈ’ssu maÑ sattasatÈ bhariyÈ, assavÈ piyabhÈÓinÊ.

233. KadÈ’haÑ pattaÑ gahetvÈna, muÓÉo sa~ghÈÔipÈruto.

PiÓÉikÈya carissÈmi, taÑ kudÈ’ssu bhavissati.
234. KadÈ’haÑ paÑsuk|lÈnaÑ, ujjhitÈnaÑ2 mahÈpathe.

Sa~ghÈÔiÑ dhÈrayissÈmi, taÑ kudÈ’ssu bhavissati.
235. KadÈ’haÑ sattÈhasammeghe3, ovaÔÔho allacÊvaro.

PiÓÉikÈya carissÈmi, taÑ kudÈ’ssu bhavissati.
______________________________________________________________
1. GacchamÈlinÊ (SyÈ, Ka) 2. UjjhiÔÔhÈnaÑ (Ka) 3. SattÈhaÑ meghe (SÊ, SyÈ)
236. KadÈ’haÑ sabbattha gantvÈ1, rukkhÈ rukkhaÑ vanÈ vanaÑ.

Anapekkho gamissÈmi2, taÑ kudÈ’ssu bhavissati.
237. KadÈ’haÑ giriduggesu, pahÊnabhayabheravo.

Adutiyo gamissÈmi2, taÑ kudÈ’ssu bhavissati.
238. KadÈ’haÑ vÊÓaÑ’va rujjako3, sattatantiÑ manoramaÑ.

CittaÑ ujuÑ karissÈmi, taÑ kudÈ’ssu bhavissati.
239. KadÈ’haÑ rathakÈro’va, parikantaÑ upÈhanaÑ.

KÈmasaÒÒojane checchaÑ4, ye dibbe ye ca mÈnuse.
240. TÈ ca sattasatÈ bhariyÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, kasmÈ no vijahissasi.
241. TÈ ca sattasatÈ bhariyÈ, susaÒÒÈ tanumajjhimÈ.

242. TÈ ca sattasatÈ bhariyÈ, assavÈ piyabhÈÓinÊ.

243. TÈ ca sattasatÈ bhariyÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

HitvÈ sampaddavÊ5 rÈjÈ, pabbajjÈya purakkhato.
244. TÈ ca sattasatÈ bhariyÈ, susaÒÒÈ tanumajjhimÈ.

HitvÈ sampaddavÊ rÈjÈ, pabbajjÈya purakkhato.
245. TÈ ca sattasatÈ bhariyÈ, assavÈ piyabhÈÓinÊ.

HitvÈ sampaddavÊ rÈjÈ, pabbajjÈya purakkhato.
246. HitvÈ satapalaÑ kaÑsaÑ, sovaÓÓaÑ satarÈjikaÑ.

AggahÊ mattikaÑ pattaÑ, taÑ dutiyÈbhisecanaÑ.
247. BhesmÈ6 aggisamÈ jÈlÈ, kosÈ Éayhanti bhÈgaso.

RajataÑ jÈtar|paÒca, muttÈ veÄuriyÈ bah|.
______________________________________________________________
1. SabbahaÑ ÔhÈnaÑ (SÊ), sabbaÓhaÑ gantvÈ (SyÈ), sabbÈhaÑ ÔhÈnaÑ (I),
sabbaÔÔhÈnaÑ (Ka)
2. ViharissÈmi (SÊ, I) 3. VÊÓarujjako (SyÈ), vÊÓaÑ virujjako (Ka)
4. ChetvÈ (Ka) 5. SampaddayÊ (SÊ) 6. VesmÈ (SÊ), bhiÑsÈ (I), bhÊsÈ (Ka)
170 JÈtakapÈÄi
248. MaÓayo sa~khamuttÈ ca, vatthikaÑ haricandanaÑ.

AjinaÑ dantabhaÓÉaÒca, lohaÑ kÈÄÈyasaÑ bah|.
Ehi rÈja nivattassu, mÈ te’taÑ vinasÈ dhanaÑ1.
249. SusukhaÑ vata jÊvÈma, yesaÑ no natthi kiÒcanaÑ.
MithilÈ dayhamÈnÈya, na me kiÒci adayhatha.
250. AÔaviyo samuppannÈ, raÔÔhaÑ viddhaÑsayanti taÑ.
Ehi rÈja nivattassu, mÈ raÔÔhaÑ vinasÈ idaÑ.
RaÔÔhe vilumpamÈnamhi, na2 me kiÒci ahÊratha.
PÊtibhakkhÈ bhavissÈma, devÈ ŒbhassarÈ yathÈ.
253. Kimhe’so mahato ghoso, kÈ nu gÈmeva kÊÄhiyÈ3.
SamaÓa teva4 pucchÈma, katthe’so abhisaÔo jano.
254. MamaÑ ohÈya gacchantaÑ, etthe’so abhisaÔo jano.
SÊmÈtikkamanaÑ yantaÑ, munimonassa pattiyÈ.
MissaÑ nandÊhi gacchantaÑ, kiÑ jÈna’manupucchasi.
255. MÈssu tiÓÓo amaÒÒittha5, sarÊraÑ dhÈrayaÑ imaÑ.
AtÊraÓeyya yamidaÑ6, bah| hi paripanthayo.
256. Ko nu me paripanthassa, mamaÑ evaÑvihÈrino.
Yo neva diÔÔhe nÈdiÔÔhe, kÈmÈna’mabhipatthaye.
257. NiddÈ tandhÊ vijambhitÈ, aratÊ bhattasammado.
Œvasanti sarÊraÔÔhÈ, bah| hi paripanthayo.
258. KalyÈÓaÑ vata maÑ bhavaÑ, brÈhmaÓa manusÈsati7.
BrÈhmaÓa teva8 pucchÈmi, ko nu tva’masi mÈrisa.
259. NÈrado iti me nÈmaÑ9, Kassapo iti maÑ vid|.
Bhoto sakÈsamÈgacchiÑ, sÈdhu sabbhi samÈgamo.
______________________________________________________________
1. VinassÈ dhanaÑ (SyÈ, Ka) 2. MÈ (Ka)
3. GÈme kilÊliyÈ (SÊ) 4. SamaÓaÒÒeva (SÊ, I), samaÓa tveva (SyÈ)
5. AmaÒÒittho (SÊ, SyÈ, I) 6. AtÊraÓeyyamidaÑ kammaÑ (SÊ, SyÈ, I)
7. ManusÈsasi (SÊ) 8. BrÈhmaÓaÒÒeva (SÊ)
9. NÈmena (SyÈ, Ka)
260. Tassa te sabbo Ènando, vihÈro upavattatu.

YaÑ |naÑ1 taÑ parip|rehi, khantiyÈ upasamena ca.
261. PasÈraya sannataÒca, unnataÒca pasÈraya2.

KammaÑ vijjaÒca dhammaÒca, sakkatvÈna paribbaja.
262. Bah| hatthÊ ca asse ca, nagare janapadÈni ca.

HitvÈ Janaka pabbajito, kapÈle3 rati’majjhagÈ.
263. Kacci nu te jÈnapadÈ, mittÈ’maccÈ ca ÒÈtakÈ.

Dubbhi’makaÑsu Janaka, kasmÈ te’taÑ aruccatha.
264. Na MigÈjina jÈtucche4, ahaÑ kaÒci kudÈcanaÑ.

Adhammena jine ÒÈtiÑ, na cÈpi ÒÈtayo mamaÑ.
265. DisvÈna lokavattantaÑ, khajjantaÑ kaddamÊkataÑ.

HaÒÒare bajjhare ce’ttha, yattha sanno5 puthujjano.
EtÈ’haÑ upamaÑ katvÈ, bhikkhako’smi MigÈjina.
266. Ko nu te BhagavÈ SatthÈ, kasse’taÑ vacanaÑ suci.

Na hi kappaÑ vÈ vijjaÑ vÈ, paccakkhÈya rathesabha.
SamaÓaÑ Èhu vattantaÑ, yathÈ dukkhassa’tikkamo.
267. Na MigÈjina jÈtucche, ahaÑ kaÒci kudÈcanaÑ.

SamaÓaÑ brÈhmaÓaÑ vÈpi, sakkatvÈ anupÈvisiÑ.
268. MahatÈ cÈ’nubhÈvena, gacchanto siriyÈ jalaÑ.

GÊyamÈnesu gÊtesu, vajjamÈnesu vaggusu.
269. T|riyatÈÄasa~ghuÔÔhe6, sammatÈlasamÈhite.

Sa MigÈjina maddakkhiÑ, phaliÑ7 ambaÑ tirocchadaÑ.
HaÒÒamÈnaÑ8 manussehi, phalakÈmehi jantubhi.
270. So kho’haÑ taÑ siriÑ hitvÈ, orohitvÈ MigÈjina.

M|laÑ ambassu’pÈgacchiÑ, phalino nipphalassa ca.
______________________________________________________________
1. Yad|naÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. PahÈraya (SyÈ, I, Ka)
3. Kapalle (SÊ, I) 4. JÈtucca (SÊ, I)
5. Satto (SÊ) 6. TuriyatÈÄitasa~ghuÔÔhe (SÊ, I) 7. PhalaÑ (SÊ, I, Ka)
8. TujjamÈnaÑ (SÊ), tudamÈnaÑ (SyÈ), taddamÈnaÑ (I), hatamÈnaÑ (Ka)
172 JÈtakapÈÄi
271. PhaliÑ1 ambaÑ hataÑ disvÈ, viddhaÑstaÑ vinaÄÊkataÑ.

Athe’kaÑ2 itaraÑ ambaÑ, nÊlobhÈsaÑ manoramaÑ.
272. Evameva n|namhepi3, issare bahukaÓÔake.

AmittÈ no vadhissanti, yathÈ ambo phalÊ hato.
273. Ajinamhi haÒÒate dÊpi, nÈgo dantehi haÒÒate.

Dhanamhi dhanino hanti, aniketa’masanthavaÑ.
PhalÊ ambo aphalo ca, te satthÈro ubho mama.
274. Sabbo jano pabyathito, rÈjÈ pabbajito iti.

HatthÈrohÈ anÊkaÔÔhÈ, rathikÈ pattikÈrakÈ.
275. AssasayitvÈ janataÑ, ÔhapayitvÈ paÔicchadaÑ.

PuttaÑ rajje ÔhapetvÈna, atha pacchÈ pabbajissasi.
276. CattÈ mayÈ jÈnapadÈ, mittÈ’maccÈ ca ÒÈtakÈ.

Santi puttÈ VidehÈnaÑ, DÊghÈvu raÔÔhavaÉÉhano.
Te rajjaÑ kÈrayissanti, MithilÈyaÑ pajÈpati.
277. Ehi taÑ anusikkhÈmi, yaÑ vÈkyaÑ mama ruccati.

RajjaÑ tuvaÑ kÈrayasi4, pÈpaÑ duccaritaÑ bahuÑ.
KÈyena vÈcÈ manasÈ, yena gacchasi5 duggatiÑ.
278. Paradinnakena paraniÔÔhitena,

PiÓÉena yÈpehi sa dhÊradhammo.
279. Yopi catutthe bhattakÈle na bhuÒje,

AjuÔÔhamÈrÊva6 khadÈya miyye.
Na tveva piÓÉaÑ luÄita anariyaÑ,
Kulaputtar|po sappuriso na seve.
TayidaÑ na sÈdhu tayidaÑ na suÔÔhu,
SunakhucchiÔÔhakaÑ Janaka bhuÒjase tuvaÑ.
______________________________________________________________
1. PhalaÑ (SÊ, I, Ka) 2. AthetaÑ (SÊ, I)
3. N|na amhe (SÊ, I) 4. KÈrayantÊ (SÊ, SyÈ, I) 5. GaÒchisi (SÊ, I)
6. AjaddhumÈrÊva (SÊ), ajjhuÔÔhamÈriva (SyÈ), ajaddhumÈriva(I) Ma 1. 312 piÔÔhe
AÑ 3. 189 piÔÔhe ca passitabbaÑ.
280. Na cÈpi me SÊvali so abhakkho,

YaÑ hoti cattaÑ gihino sunassa vÈ.
Ye keci bhogÈ idha dhammaladdhÈ,
Sabbo so bhakkho anavayoti1 vutto.
281. KumÈrike upaseniye, niccaÑ niggaÄamaÓÉite.

KasmÈ te eko bhujo janati,
Eko te na janatÊ bhujo.
282. ImasmiÑ me samaÓa hatthe, paÔimukkÈ dunÊvarÈ2.

Sa~ghÈtÈ3 jÈyate saddo, dutiyasse’va sÈ gati.
283. ImasmiÑ me samaÓa hatthe, paÔimukko ekanÊvaro4.

So adutiyo na janati, munibh|tova tiÔÔhati.
284. VivÈdappatto5 dutiyo, kene’ko vivadissati.

Tassa te saggakÈmassa, ekatta’muparocataÑ.
285. SuÓÈsi SÊvali kathÈ6, kumÈriyÈ paveditÈ.

PesiyÈ7 maÑ garahittho, dutiyasse’va sÈ gati.
286. AyaÑ dvedhÈpatho bhadde, anuciÓÓo pathÈvihi.

TesaÑ tvaÑ ekaÑ gaÓhÈhi, aha’mekaÑ punÈparaÑ.
287. MÈ’vaca maÑ tvaÑ “pati me”ti, nÈ’haÑ9 “bhariyÈ”ti vÈ cuna.

Imameva kathayantÈ, Th|ÓaÑ nagaru’pÈgamuÑ.
288. KoÔÔhake usukÈrassa, bhattakÈle upaÔÔhite.

TatrÈ ca so usukÈro, (ekaÑ daÓÉaÑ ujuÑ kataÑ.)10
EkaÒca cakkhuÑ niggayha, jimha’mekena pekkhati.
289. EvaÑ no sÈdhu passasi, usukÈra suÓohi me.

Ya’dekaÑ cakkhuÑ niggayha, jimha’mekena pekkhasi.
______________________________________________________________
1. Anavajjoti (SÊ, I) 2. DunÊdhurÈ (SÊ, I) 3. SaÑghaÔÔÈ (SyÈ, Ka)
4. EkanÊdhuro (SÊ, I) 5. VivÈdamatto (I) 6. GÈthÈ (SÊ, SyÈ, I)
7. PessiyÈ (SÊ, I) 8. Neva (SÊ, I), mÈ ca (SyÈ, Ka) 9. MÈhaÑ (SÊ, I)
10. ( ) Natthi bah|su.
174 JÈtakapÈÄi
290. DvÊhi samaÓa cakkh|hi, visÈlaÑ viya khÈyati.

AsampatvÈ paramaÑ1li~gaÑ, nu’jubhÈvÈya kappati.
291. EkaÒca cakkhuÑ niggayha, jimha’mekena pekkhato.

SampatvÈ paramaÑ li~gaÑ, ujubhÈvÈya kappati.
292. VivÈdappatto2 dutiyo, kene’ko vivadissati.

Tassa te saggakÈmassa, ekatta’muparocataÑ.
293. SuÓÈsi SÊvali kathÈ3, usukÈrena veditÈ.

PesiyÈ maÑ garahittho, dutiyasse’va sÈ gati.
294. AyaÑ dvedhÈpatho bhadde, anuciÓÓo pathÈvihi.

TesaÑ tvaÑ ekaÑ gaÓhÈhi, aha’mekaÑ punÈparaÑ.
295. MÈ’vaca maÑ tvaÑ “pati me”ti, nÈ’haÑ “bhariyÈ”ti vÈ puna.

MuÒjÈ’ve’sikÈ pavÈÄhÈ, ekÈ vihara SÊvalÊti.
MahÈjanakajÈtakaÑ dutiyaÑ.
540. SuvaÓÓasÈmajÈtaka (3)

296. Ko nu maÑ usunÈ vijjhi, pamattaÑ udahÈrakaÑ4.
Khattiyo brÈhmaÓo vesso, ko maÑ viddhÈ nilÊyasi.
297. Na me maÑsÈni khajjÈni, cammena’ttho na vijjati.

Atha kena nu vaÓÓena, viddheyaÑ maÑ amaÒÒatha.
298. Ko vÈ tvaÑ kassa vÈ putto, kathaÑ jÈnemu taÑ mayaÑ.

PuÔÔho me samma akkhÈhi, kiÑ maÑ viddhÈ nilÊyasi.
299. RÈjÈ’ha’masmi KÈsÊnaÑ PÊÄiyakkhoti maÑ vid|.

LobhÈ raÔÔhaÑ pahitvÈna, miga’mesaÑ carÈma’haÑ.
300. Issatthe ca’smi kusalo, daÄhadhammoti vissuto.

NÈgopi me na mucceyya, Ègato usupÈtanaÑ.
______________________________________________________________
1. ParaÑ (SÊ, I) 2. VivÈdamatto (I)
3. GÈthÈ (SÊ, SyÈ, I) 4. HÈrikaÑ (SyÈ), hÈriyaÑ (Ka)
301. Ko vÈ tvaÑ kassa vÈ putto1, kathaÑ jÈnemu taÑ mayaÑ.

Pituno attano cÈpi, nÈmagottaÑ pavedaya.
302. NesÈdaputto bhaddante, SÈmo iti maÑ ÒÈtayo.

ŒmantayiÑsu jÊvantaÑ, sva’jje’vÈ’haÑ gato2 saye.
303. Viddhosmi puthusallena, savisena yathÈ migo.

Sakamhi lohite rÈja, passa semi paripluto.
304. PaÔivÈmagataÑ3 sallaÑ, passa dhimhÈmi4 lohitaÑ.

Œturo tyÈ’nupucchÈmi, kiÑ maÑ viddhÈ nilÊyasi.
305. Ajinamhi haÒÒate dÊpi, nÈgo dantehi haÒÒate.

Atha kena nu vaÓÓena, viddheyyaÑ maÑ amaÒÒatha.
306. Migo upaÔÔhito Èsi, Ègato usupÈtanaÑ.

TaÑ disvÈ ubbijÊ SÈma, tena kodho ma’mÈvisi.
307. Yato sarÈmi attÈnaÑ, yato patto’smi viÒÒutaÑ.

Na maÑ migÈ uttasanti, araÒÒe sÈpadÈnipi.
308. Yato nidhiÑ parihariÑ, yato patto’smi yobbanaÑ.

Na maÑ migÈ uttasanti, araÒÒe sÈpadÈnipi.
309. BhÊr| kimpurisÈ rÈja, pabbate GandhamÈdane.

SammodamÈnÈ gacchÈma, pabbatÈni vanÈni ca.
310. (Na maÑ migÈ uttasanti, araÒÒe sÈpadÈnipi.)5

Atha kena nu vaÓÓena, utrÈsanti migÈ mamaÑ6.
311. Na taÑ tasa7 migo SÈma, kiÑ tÈhaÑ alikaÑ bhaÓe.

KodhalobhÈbhibh|tÈ’haÑ, usuÑ te taÑ avassajiÑ8.
312. Kuto nu SÈma Ègamma, kassa vÈ pahito tuvaÑ.

“UdahÈro nadiÑ gaccha”, Ègato mivasammataÑ.
______________________________________________________________
1. TvaÑ ca kassa vÈ puttosi (SÊ, I) 2. SvÈjjeva~gato (SyÈ), svajjeva~gate (Ka)
3. PaÔicamma gataÑ (SÊ, I) 4. VihÈmhi (SÊ, I)
5. ( ) Natthi SÈ-SyÈ-I-potthakesu. 6. UtrÈse so migo mamaÑ (SÊ, I)
7. Na taddasÈ (SÊ, I) 8. AvissajiÑ (SyÈ)
176 JÈtakapÈÄi
313. AndhÈ mÈtÈpitÈ mayhaÑ, te bharÈmi brahÈvane.

TesÈ’haÑ udakÈhÈro, Ègato MigasammataÑ.
314. Atthi nesaÑ usÈmattaÑ, atha sÈhassa jÊvitaÑ.

Udakassa alÈbhena, maÒÒe andhÈ marissare.
315. Na me idaÑ tathÈ dukkhaÑ, labbhÈ hi pumunÈ idaÑ.

YaÒca ammaÑ na passÈmi, taÑ me dukkhataraÑ ito.

YaÒca tÈtaÑ na passÈmi, taÑ me dukkhataraÑ ito.
317. SÈ n|na kapaÓÈ ammÈ, cirarattÈya rucchati1.

AÉÉharatte va ratte vÈ, nadÊva avasucchati2.
318. So n|na kapaÓo tÈto, cirarattÈya rucchati1.

AÉÉharatte va ratte vÈ, nadÊva avasucchati2.
319. UÔÔhÈnapÈdacariyÈya3, pÈdasambÈhanassa ca.

“SÈma tÈta” vilapantÈ, hiÓÉissanti brahÈvane.
320. Idampi dutiyaÑ sallaÑ, kampeti hadayaÑ mamaÑ.

YaÒca andhe na passÈmi, maÒÒe hissÈmi4 jÊvitaÑ.
321. MÈ bÈÄhaÑ paridevesi, SÈma kalyÈÓadassana.

AhaÑ kammakaro hutvÈ, bharissaÑ te brahÈvane.

323. MigÈnaÑ5 vighÈsa’manvesaÑ, vanam|laphalÈni ca.

324. KatamaÑ taÑ vanaÑ SÈma, yattha mÈtÈpitÈ tava.

AhaÑ te tathÈ bharissaÑ, yathÈ te abharÊ tuvaÑ.
______________________________________________________________
1. Ruccati (Ka) 2. Avasussati (SyÈ) 3. PÈricariyÈya (SÊ, I)
4. YaÒca hessÈmi (SÊ, I), taÑ me hissÈmi (Ka) 5. MagÈnaÑ (Ka)
325. AyaÑ ekapadÊ rÈja, yo’yaÑ ussÊsake mama.

Ito gantvÈ aÉÉhakosaÑ, tattha nesaÑ agÈrakaÑ.
Yattha mÈtÈpitÈ mayhaÑ, te bharassu ito gato.
326. Namo te KÈsirÈja’tthu, namo te KÈsivaÉÉhana.

AndhÈ mÈtÈpitÈ mayhaÑ, te bharassu brahÈvane.
327. AÒjaliÑ te paggaÓhÈmi, KÈsirÈja nama’tthu te.

MÈtaraÑ pitaraÑ mayhaÑ, vutto vajjÈsi vandanaÑ.
328. IdaÑ vatvÈna so SÈmo, yuvÈ kalyÈÓadassano.

Mucchito visavegena, visaÒÒÊ samapajjatha.
329. Sa rÈjÈ paridevesi, bahuÑ kÈruÒÒasaÒhitaÑ.

AjarÈmaro’haÑ ÈsiÑ, ajjetaÑ ÒÈmi1 no pure.
SÈmaÑ kÈla~kataÑ disvÈ, “natthi maccussa nÈgamo”.
330. Yassu maÑ paÔimanteti, savisena samappito.

Svajja evaÑ gate kÈle, na kiÒci mabhibhÈsati.
331. NirayaÑ n|na gacchÈmi, ettha me natthi saÑsayo.

TadÈ hi pakataÑ pÈpaÑ, cirarattÈya kibbisaÑ.
332. Bhavanti tassa vattÈro, gÈme kibbisakÈrako.

AraÒÒe nimmanussamhi, ko maÑ vatthu’marahati.
333. SÈrayanti hi kammÈni, gÈme saÑgaccha mÈÓavÈ.

AraÒÒe nimmanussamhi, ko nu maÑ sÈrayissati.
334. SÈ devatÈ antarahitÈ, pabbate GandhamÈdane.

RaÒÒova anukampÈya, imÈ gÈthÈ abhÈsatha.
335. ŒguÑ kira mahÈrÈja, akari2 kamma dukkaÔaÑ.

Ad|sakÈ pitÈputtÈ, tayo ek|sunÈ hatÈ.
336. Ehi taÑ anusikkhÈmi, yathÈ te sugatÊ siyÈ.

Dhammenu’ndhe vane posa, maÒÒe’haÑ sugatÊ tayÈ.
______________________________________________________________
1. AjjataÒÒÈmi (Ka) 2. AkarÈ (SÊ)
178 JÈtakapÈÄi
337. Sa rÈjÈ paridevitvÈ, bahuÑ kÈruÒÒasaÒhitaÑ.

UdakakumbhamÈdÈya, pakkÈmi dakkhiÓÈmukho.
338. Kassa nu eso padasaddo, manussasseva Ègato.

Ne’so SÈmassa nigghoso, ko nu tva’masi mÈrisa.
339. SantaÑ hi SÈmo vajati, santaÑ pÈdÈni neyati1.

Ne’so SÈmassa nigghoso, ko nu tva’masi mÈrisa.
340. RÈjÈ’ha’masmi KÈsÊnaÑ, PÊÄiyakkhoti maÑ vid|.

LobhÈ raÔÔhaÑ pahitvÈna, miga’mesaÑ carÈma’haÑ.

NÈgopi me na mucceyya, Ègato usupÈtanaÑ.

Issaro’si anuppatto, yaÑ idha’tthi pavedaya.
343. TindukÈni piyÈlÈni, madhuke kÈsumÈriyo.


345. NÈ’laÑ andhÈ vane daÔÔhuÑ, ko nu vo phala’mÈhari.

Anandhasseva’yaÑ sammÈ, nivÈpo mayha khÈyati.
346. Daharo yuvÈ nÈtibrahÈ, SÈmo kalyÈÓadassano.

DÊgha’ssa kesÈ asitÈ, atho s|nagga2 vellitÈ.
347. So have phala’mÈharitvÈ, ito ÈdÈya3 kamaÓÉaluÑ.

NadiÑ gato udahÈro, maÒÒe na d|ra’mÈgato.
348. AhaÑ taÑ avadhiÑ SÈmaÑ, yo tuyhaÑ paricÈrako.

YaÑ kumÈraÑ pavedetha, SÈmaÑ kalyÈÓadassanaÑ.
349. DÊgha’ssa kesÈ asitÈ, atho s|naggavellitÈ.

Tesu lohitalittesu, seti SÈmo mayÈ hato.
______________________________________________________________
1. ©attati (SÊ) 2. Sonagga (Ka) 3. ŒdÈ (SÊ, I)
350. Kena Duk|la mantesi, “hato SÈmo”ti vÈdinÈ.

“Hato SÈmo”ti sutvÈna, hadayaÑ me pavedhati.
351. Assatthasseva taruÓaÑ, pavÈÄaÑ mÈluteritaÑ.

“Hato SÈmo”ti sutvÈna, hadayaÑ me pavedhati.
352. PÈrike KÈsirÈjÈ’yaÑ, so SÈmaÑ Migasammate.

KodhasÈ usunÈ vijjhi, tassa mÈ pÈpamicchimhÈ.
353. KicchÈ laddho piyo putto, yo andhe abharÊ vane.

TaÑ ekaputtaÑ ghÈtimhi, kathaÑ cittaÑ na kopaye.
354. KicchÈ laddho piyo putto, yo andhe abharÊ vane.

TaÑ ekaputtaÑ ghÈtimhi, akkodhaÑ Èhu paÓÉitÈ.
355. MÈ baÄhaÑ paridevetha, “hato SÈmo”ti vÈdinÈ.

AhaÑ kammakaro hutvÈ, bharissÈmi brahÈvane.

357. MigÈnaÑ vighÈsa’manvesaÑ, vanam|laphalÈni ca.

358. Ne’sa dhammo mahÈrÈja, ne’taÑ amhesu kappati.

RÈjÈ tva’masi amhÈkaÑ, pÈde vandÈma te mayaÑ.
359. DhammaÑ nesÈdÈ bhaÓatha, katÈ apacitÊ tayÈ.

PitÈ tva’masi1 amhÈkaÑ, mÈtÈ tva’masi1 PÈrike.
360. Namo te KÈsirÈja’tthu, namo te KÈsivaÉÉhana.

AÒjaliÑ te paggaÓhÈma, yÈva SÈmÈ’nupÈpaya.
361. Tassa pÈde samajjantÈ2, mukhaÒca bhujadassanaÑ.

SaÑsumbhamÈnÈ attÈnaÑ, kÈla’mÈgamayÈmase.
362. BrahÈ vÈÄamigÈkiÓÓaÑ, ÈkÈsantaÑ va dissati.

Yattha SÈmo hato seti, candova patito chamÈ.
______________________________________________________________
1. Tvamahi (?) 2. PavaÔÔantÈ (I)
180 JÈtakapÈÄi
363. BrahÈ vÈÄamigÈkiÓÓaÑ, ÈkÈsantaÑva dissati.

Yattha SÈmo hato seti, s|riyova patito chamÈ.

Yattha SÈmo hato seti, paÑsunÈ patikunthito1.

Yattha SÈmo hato seti, idheva vasatha’ssame.
366. Yadi tattha sahassÈni, satÈni niyutÈni2 ca.

Neva’mhÈkaÑ bhayaÑ koci, vane vÈÄesu vijjati.
367. Tato andhÈna’mÈdÈya, KÈsirÈjÈ brahÈvane.

Hatthe gahetvÈ pakkÈmi, yattha SÈmo hato ahu.
368. DisvÈna patitaÑ SÈmaÑ, puttakaÑ paÑsukunthitaÑ.

ApaviddhaÑ brahÈraÒÒe, candaÑva patitaÑ chamÈ.

ApaviddhaÑ brahÈraÒÒe, s|riyaÑva patitaÑ chamÈ.

ApaviddhaÑ brahÈraÒÒe, kal|naÑ3 paridevayuÑ.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, “adhammo kira bho” iti.
372. BÈÄhaÑ kho tvaÑ pamatto’si, SÈma kalyÈÓadassana.

Yo ajjevaÑ4 gate kÈle, na kiÒci mabhibhÈsasi.
373. BÈÄhaÑ kho tvaÑ paditto’si, SÈma kalyÈÓadassana.

Yo ajjevaÑ gate kÈle, na kiÒci mabhibhÈsasi.
374. BÈÄhaÑ kho tvaÑ pakuddho’si, SÈma kalyÈÓadassana.

375. BÈÄhaÑ kho tvaÑ pasutto’si, SÈma kalyÈÓadassana.

______________________________________________________________
1. KuÓÔhito (SÊ, SyÈ, I) evamuparipi. 2. NahutÈni (SÊ, SyÈ, I)
3. KaruÓaÑ (SÊ, I) 4. SvajjevaÑ (Ka) evamuparipi.
376. BÈÄhaÑ kho tvaÑ vimano’si, SÈma kalyÈÓadassana.

377. JaÔaÑ valinaÑ paÑsugataÑ1, ko dÈni saÓÔhapessati2.

SÈmo ayaÑ kÈla~kato, andhÈnaÑ paricÈrako.
378. Ko me sammajja’mÈdÈya3, sammajjissati assamaÑ.

379. Ko dÈni nhÈpayissati, sÊtenu’Óhodakena ca.

380. Ko dÈni bhojayissati, vanam|laphalÈni ca.


AÔÔitÈ puttasokena, mÈtÈ saccaÑ abhÈsatha.
382. Yena saccena’yaÑ SÈmo, dhammacÈrÊ pure ahu.

Etena saccavajjena, visaÑ SÈmassa haÒÒatu.
383. Yena saccena’yaÑ SÈmo, brahmacÈrÊ pure ahu.

384. Yena saccena’yaÑ SÈmo, saccavÈdÊ pure ahu.

385. Yena saccena’yaÑ SÈmo, mÈtÈpettibharo4 ahu.

386. Yena saccena’yaÑ SÈmo, kule jeÔÔhÈpacÈyiko.

387. Yena saccena’yaÑ SÈmo, pÈÓÈ piyataro mama.

______________________________________________________________
1. Pa~kagataÑ (SÊ, I) 2. Santhapessati (Ka)
3. Ce sammajjanÈdÈya (SÊ), no sammajjanÈdÈya (SyÈ), me sammajjanÈdÈya (I)
4. MÈtÈpetibharo (SyÈ), mÈtÈpittibharo (Ka)
182 JÈtakapÈÄi
388. YaÑ kiÒcitthi1 kataÑ puÒÒaÑ, mayhaÒceva pitucca te.

Sabbena tena kusalena, visaÑ SÈmassa haÒÒatu.

AÔÔito puttasokena, pitÈ saccaÑ abhÈsatha.
390. Yena saccena’yaÑ SÈmo, dhammacÈrÊ pure ahu.

391. Yena saccena’yaÑ SÈmo, brahmacÈrÊ pure ahu.

392. Yena saccena’yaÑ SÈmo, saccavÈdÊ pure ahu.

393. Yena saccena’yaÑ SÈmo, mÈtÈpettibharo ahu.

394. Yena saccena’yaÑ SÈmo, kule jeÔÔhÈpacÈyiko.

395. Yena saccena’yaÑ SÈmo, pÈÓÈ piyataro mama.

396. YaÑ kiÒcitthi1 kataÑ puÒÒaÑ, mayhaÒceva mÈtucca te.

Sabbena tena kusalena, visaÑ SÈmassa haÒÒatu.
397. SÈ devatÈ antarahitÈ, pabbate GandhamÈdane.

SÈmassa anukampÈya, imaÑ saccaÑ abhÈsatha.
398. PabbatyÈ’haÑ GandhamÈdane, cirarattanivÈsinÊ2.

Na me piyataro koci, aÒÒo SÈmena3 vijjati.
399. Sabbe vanÈ gandhamayÈ, pabbate GandhamÈdane.

______________________________________________________________
1. KiÒcatthi (SÊ, I) 2. CiraÑ rattaÑ nivÈsinÊ (SyÈ) 3. SÈmÈ na (SÊ, I)
400. TesaÑ lÈlappamÈnÈnaÑ, bahuÑ kÈruÒÒasaÒhitaÑ.

KhippaÑ SÈmo samuÔÔhÈsi, yuvÈ kalyÈÓadassano.
401. SÈmo’ha’masmi bhaddaÑ vo1, sotthinÈ’mhi samuÔÔhito.

MÈ bÈÄhaÑ paridevetha, maÒjunÈ’bhivadetha maÑ.

Issaro’si anuppatto, yaÑ idhatthi pavedaya.

404. Atthi me pÈnÊyaÑ sÊtaÑ, ÈbhataÑ girigabbharÈ.

405. SammuyhÈmi pamuyhÈmi, sabbÈ muyhanti me disÈ.

PetaÑ taÑ SÈma maddakkhiÑ, ko nu tvaÑ SÈma jÊvasi.
406. Api jÊvaÑ mahÈrÈja, purisaÑ gÈÄhavedanaÑ.

UpanÊtamanasa~kappaÑ, jÊvantaÑ maÒÒate mataÑ.
407. Api jÊvaÑ mahÈrÈja, purisaÑ gÈÄhavedanaÑ.

TaÑ nirodhagataÑ santaÑ, jÊvantaÑ maÒÒate mataÑ.
408. Yo mÈtaraÑ pitaraÑ vÈ, macco dhammena posati.

DevÈpi naÑ tikicchanti, mÈtÈpettibharaÑ naraÑ.
409. Yo mÈtaraÑ pitaraÑ vÈ, macco dhammena posati.

Idheva naÑ pasaÑsanti, pecca sagge pamodati.
410. Esa bhiyyo pamuyhÈmi, sabbÈ muyhanti me disÈ.

SaraÓaÑ taÑ SÈma gacchÈmi2, tvaÒca me saraÓaÑ bhava.

412. DhammaÑ cara mahÈrÈja, puttadÈresu khattiya.

______________________________________________________________
1. Bhaddante (Ka) 2. SaraÓaÑ SÈma gacchÈmi (SyÈ, Ka)
184 JÈtakapÈÄi
413. DhammaÑ cara mahÈrÈja, mittÈmaccesu khattiya.

414. DhammaÑ cara mahÈrÈja, vÈhanesu balesu ca.

415. DhammaÑ cara mahÈrÈja, gÈmesu nigamesu ca.

416. DhammaÑ cara mahÈrÈja, raÔÔhesu janapadesu ca.

417. DhammaÑ cara mahÈrÈja, samaÓabrÈhmaÓesu ca.

418. DhammaÑ cara mahÈrÈja, migapakkhÊsu khattiya.

419. DhammaÑ cara mahÈrÈja, dhammo ciÓÓo sukhÈvaho.

420. DhammaÑ cara mahÈrÈja, sa-indÈ devÈ sabrahmakÈ.

SuciÓÓena divaÑ pattÈ, mÈ dhammaÑ rÈja pÈmadoti.
SuvaÓÓasÈmajÈtakaÑ1 tatiyaÑ.
541. NimijÈtaka (4)

421. AccheraÑ vata lokasmiÑ, uppajjanti vicakkhaÓÈ.
YadÈ ahu NimirÈjÈ, paÓÉito kusalatthiko.
422. RÈjÈ sabbavidehÈnaÑ, adÈ dÈnaÑ Arindamo.

Tassa taÑ dadato dÈnaÑ, sa~kappo udapajjatha.
DÈnaÑ vÈ brahmacariyaÑ vÈ, katamaÑ su mahapphalaÑ.
423. Tassa sa~kappa’maÒÒÈya, MaghavÈ devakuÒjaro.

Sahassanetto pÈturahu, vaÓÓena vihanaÑ2 tamaÑ.
______________________________________________________________
1. SÈmajÈtakaÑ (SÊ, I) 2. NihanaÑ (SÊ, I), vihataÑ (SyÈ, Ka)
424. SalomahaÔÔho manujindo, VÈsavaÑ avacÈ Nimi.

DevatÈ nu’si gandhabbo, adu Sakko Purindado.
425. Na ca me tÈdiso vaÓÓo, diÔÔho vÈ yadi vÈ suto.

1 Œcikkha me tvaÑ bhaddante, kathaÑ jÈnemu taÑ mayaÑ1.
426. SalomahaÔÔhaÑ ÒatvÈna, VÈsavo avacÈ NimiÑ.

“Sakkoha’masmi Devindo, Ègato’smi tavantike.
AlomahaÔÔho manujinda, puccha paÒhaÑ ya’micchasi”.
427. So ca tena katokÈso, VÈsavaÑ avacÈ Nimi.

PucchÈmi taÑ mahÈrÈja2, sabbabh|tÈna’missara.
“DÈnaÑ vÈ brahmacariyaÑ vÈ, katamaÑ su mahapphalaÑ”.
428. So puÔÔho naradevena, VÈsavo avacÈ NimiÑ.

VipÈkaÑ brahmacariyassa, jÈnaÑ akkhÈsi’jÈnato.
429. HÊnena brahmacariyena, khattiye upapajjati.

Majjhimena ca devattaÑ, uttamena visujjhati.
430. Na he’te sulabhÈ kÈyÈ, yÈcayogena kenaci.

Ye kÈye upapajjanti, anÈgÈrÈ tapassino.
431. DudÊpo3 SÈgaro Selo, Mujakindo4 BhagÊraso.

Usindaro5 Kassapo ca6, Asako ca Puthujjano.
432. Ete caÒÒe ca rÈjÈno, khattiyÈ brÈhmaÓÈ bah|.

PuthuyaÒÒaÑ yajitvÈna, petatthÑ7 nÈtivattisuÑ.
433. Atha yÊme8 avattiÑsu, anÈgÈrÈ tapassino.

Satti’sayo YÈmahanu, SomayÈmo9 Manojavo.
434. Samuddo MÈgho Bharato ca, isi KÈlapurakkhato10.

A~gÊraso Kassapo ca, Kisavaccho Akatti11 ca.
______________________________________________________________
1-1. Natthi SÊ-I-potthakesu. 2. MahÈbÈhu (SÊ, I), devarÈja (Ka)
3. Dutipo (Ka) 4. Mucalindo (SÊ, SyÈ, I), Mujakinto (Ka)
5. UsÊnaro (SÊ, I) 6. AÔÔhako ca (SÊ, I), atthako ca (SyÈ)
7. PetaÑ te (SÊ, I) 8. AddhÈ ime (SÊ, I), addhÈyime (SyÈ)
9. SomayÈgo (SÊ, SyÈ, I) 10. KÈlikarikkhiyo (SÊ, I)
11. Akitti (SÊ, I), akanti (SyÈ)
186 JÈtakapÈÄi
435. Uttarena nadÊ SÊdÈ, gambhÊrÈ duratikkamÈ.

NaÄaggivaÓÓÈ jotanti, sadÈ kaÒcanapabbatÈ.
436. Par|ÄhakacchÈ tagarÈ, r|ÄhakacchÈ vanÈ nagÈ.

TatrÈ’suÑ dasasahassÈ, porÈÓÈ isayo pure.
437. AhaÑ seÔÔho’smi dÈnena, saÑyamena damena ca.

AnuttaraÑ vataÑ katvÈ, pakiracÈrÊ samÈhite.
438. JÈtimantaÑ ajaccaÒca, ahaÑ ujugataÑ naraÑ.

AtivelaÑ namassissaÑ, kammabandh| hi mÈÓavÈ1.
439. Sabbe vaÓÓÈ adhammaÔÔhÈ, patanti nirayaÑ adho.

Sabbe vaÓÓÈ visujjhanti, caritvÈ dhamma’muttamaÑ.
440. IdaÑ vatvÈna MaghavÈ, devarÈjÈ Sujampati.

Vedeha’manusÈsitvÈ, saggakÈyaÑ apakkami.
441. ImaÑ bhonto nisÈmetha, yÈvante’ttha samÈgatÈ.

DhimmikÈnaÑ manussÈnaÑ, vaÓÓaÑ uccÈvacaÑ bahuÑ.
442. YathÈ ayaÑ NimirÈjÈ, paÓÉito kusalatthiko.

RÈjÈ sabbavidehÈnaÑ, adÈ dÈnaÑ Arindamo.
443. Tassa taÑ dadato dÈnaÑ, sa~kappo udapajjatha.

“DÈnaÑ vÈ brÈhmacariyaÑ vÈ, katamaÑ su mahapphalaÑ”.
444. Abbhuto vata lokasmiÑ, uppajji lomahaÑsano.

Dibbo ratho pÈturahu, Vedehassa yasassino.
445. Devaputto mahiddhiko, MÈtali devasÈrathi.

Nimantayittha rÈjÈnaÑ, VedehaÑ MithilaggahaÑ.
446. “Ehi’maÑ rathamÈruyha, rÈjaseÔÔha disampati.

DevÈ dassanakÈmÈ te, TÈvatiÑsÈ sa-indakÈ.
SaramÈnÈ hi te devÈ, SudhammÈyaÑ samacchare”.
______________________________________________________________
1. MÈtiyÈ (SÊ, I)
447. Tato rÈjÈ taramÈno, Vedeho Mithilaggaho.

ŒsanÈ vuÔÔhahitvÈna, pamukho ratha’mÈruhi.
448. Abhir|ÄhaÑ rathaÑ dibbaÑ, MÈtali eta’dabravi.

“Kena taÑ Nemi maggena, rÈjaseÔÔha disampati.
Yena vÈ pÈpakammantÈ, puÒÒakammÈ ca ye narÈ”.
449. Ubhayeneva maÑ nehi, MÈtali devasÈrathi.

Yena vÈ pÈpakammantÈ, puÒÒakammÈ ca ye narÈ.
450. Kena taÑ paÔhamaÑ Nemi, rÈjaseÔÔha disampati.

Yena vÈ pÈpakammantÈ, puÒÒakammÈ ca ye narÈ.
451. Niraye1 tÈva passÈmi, ÈvÈse2 pÈpakamminaÑ.

®hÈnÈni luddakammÈnaÑ, dussÊlÈnaÒca yÈ gati.
452. Dassesi MÈtali raÒÒo, duggaÑ vetaraÓiÑ nadiÑ.

KuthitaÑ khÈrasaÑyuttaÑ, tattaÑ aggisikh|pamaÑ3.
453. NimÊ have MÈtalimajjhabhÈsatha4,

DisvÈ janaÑ patamÈnaÑ vidugge.
BhayaÑ hi maÑ vindati s|ta disvÈ,
PucchÈmi taÑ MÈtali devasÈrathi.
Ime nu maccÈ ki’makaÑsu pÈpaÑ,
Ye’me janÈ vetaraÓiÑ patanti.
454. Tassa puÔÔho viyÈkÈsi, MÈtali devasÈrathi.

VipÈkaÑ pÈpakammÈnaÑ, jÈnaÑ akkhÈsi’jÈnato.
455. Ye dubbale balavantÈ jÊvaloke,

HiÑsanti rosanti supÈpadhammÈ.
Te luddakammÈ pasavetva pÈpaÑ,
Te’me janÈ vetaraÓiÑ patanti.
______________________________________________________________
1. NiriyaÑ (SyÈ, Ka) 2. ŒvÈsaÑ (SyÈ, Ka)
3. AggisamodakaÑ (Ka) 4. MÈtalimajjhabhÈsi (SyÈ)
188 JÈtakapÈÄi
456. SÈmÈ ca soÓÈ sabalÈ ca gijjhÈ,

KÈkolasa~ghÈ adanti1 bheravÈ.
Ye’me jane kÈkolasa~ghÈ adanti.

458. Ye keci’me maccharino kadariyÈ,

ParibhÈsakÈ samaÓabrÈhmaÓÈnaÑ.
HiÑsanti rosanti supÈpadhammÈ,
Te luddakammÈ pasavetva pÈpaÑ.
Te’me jane kÈkolasa~ghÈ adanti.
459. Sajotibh|tÈ pathaviÑ kamanti,

Tattehi khandhehi ca pothayanti.
Ye’me janÈ khandhahatÈ sayanti.

461. Ye jÊvalokasmi supÈpadhammino,

NaraÒca nÈriÒca apÈpadhammaÑ.
HiÑsanti rosanti supÈpadhammÈ2,
Te’me janÈ khandhahatÈ sayanti.
______________________________________________________________
1. Adenti (SÊ, SyÈ, I) evamuparipi. 2. SupÈpadhammino (Ka)
462. A~gÈrakÈsuÑ apare phuÓanti1,

NarÈ rudantÈ paridaÉÉhagattÈ.
Ye’me janÈ a~gÈrakÈsuÑ phuÓanti.

464. Ye keci p|gÈya dhanassa2 hetu,

SakkhiÑ karitvÈ iÓaÑ jÈpayanti.
Te jÈpayitvÈ janataÑ janinda,
Te’me janÈ a~gÈrakÈsuÑ phuÓanti.
465. Sajotibh|tÈ jalitÈ padittÈ,

Padissati mahatÊ lohakumbhÊ.
Ime nu maccÈ ki’makaÑsu pÈpaÑ.
Ye’me janÈ avaÑsirÈ LohakumbhiÑ patanti.

467. Ye sÊlavantaÑ3 samaÓa brÈhmaÓaÑ vÈ,

HiÑsanti rosanti supÈpadhammÈ.
Te’me janÈ avaÑsirÈ LohakumbhiÑ patanti.
______________________________________________________________
1. Thunanti (SÊ, SyÈ), phunanti (I) 2. P|gÈyatanassa (SÊ, I) 3. SÊlavaÑ (I)
190 JÈtakapÈÄi
468. LuÒcanti gÊvaÑ atha veÔhayitvÈ1,

UÓhodakasmiÑ pakiledayitvÈ2.
Ye’me janÈ luttasirÈ sayanti.

470. Ye jÊvalokasmi supÈpadhammino,

PakkhÊ gahetvÈna viheÔhayanti te.
ViheÔhayitvÈ sakuÓaÑ janinda,
Te’me janÈ luttasirÈ sayanti.
471. Pah|tatoyÈ anigÈdhak|lÈ3,

NadÊ ayaÑ sandati suppatitthÈ.
GhammÈbhitattÈ manujÈ pivanti,
PÊtaÒca4 tesaÑ bhusa hoti pÈni.
472. BhayaÑ hi maÑ vindati s|ta disvÈ,

PÊtaÒca tesaÑ bhusa hoti pÈni.

474. Ye suddhadhaÒÒaÑ palÈsena missaÑ,

AsuddhakammÈ kayino dadanti.
GhammÈbhitattÈna pipÈsitÈnaÑ,
PÊtaÒca tesaÑ bhusa hoti pÈni.
______________________________________________________________
1. AviveÔhayitvÈ (Ka) 2. PakilotayitvÈ (SyÈ, Ka)
3. AnikhÈtak|lÈ (SÊ, SyÈ, I) 4. PivataÑ ca (SÊ, SyÈ, I, Ka)
475. Us|hi sattÊhi ca tomarehi,

DubhayÈni passÈni tudanti kandataÑ.
Ye’me janÈ sattihatÈ sayanti.

477. Ye jÊvalokasmi asÈdhukammino,

AdinnamÈdÈya karonti jÊvikaÑ.
DhaÒÒaÑ dhanaÑ rajataÑ jÈtar|paÑ,
AjeÄakaÒcÈpi pasuÑ mahiÑsaÑ1.
Te’me janÈ sattihatÈ sayanti.
478. GÊvÈya baddhÈ kissa ime pune’ke,

AÒÒe vikantÈ2 bilakatÈ sayanti3.
Ye’me janÈ bilakatÈ sayanti.

480. OrabbhikÈ s|karikÈ ca macchikÈ,

PasuÑ mahiÑsaÒca ajeÄakaÒca.
HantvÈna s|nesu pasÈrayiÑsu,
Te’me janÈ bilakatÈ sayanti.
______________________________________________________________
1. MahÊsaÑ (SÊ, I) 2. VikattÈ (SÊ, I) 3. Puneke (SÊ, I)
192 JÈtakapÈÄi
481. Rahado ayaÑ muttakarÊsap|ro,

Duggandhar|po asuci p|ti vÈti.
KhudÈparetÈ manujÈ adanti,
BhayaÑ hi maÑ vindati s|ta disvÈ.
PucchÈmi taÑ MÈtali devasÈrathi,
Ye’me janÈ muttakarÊsabhakkhÈ.

483. Ye keci’me kÈraÓikÈ virosakÈ,

ParesaÑ hiÑsÈya sadÈ niviÔÔhÈ.
Mittadduno mÊÄha’madanti bÈlÈ.
484. Rahado ayaÑ lohitapubbap|ro,

Duggandhar|po asuci p|ti vÈti.
GhammÈbhitattÈ manujÈ pivanti,
BhayaÑ hi maÑ vindati s|ta disvÈ.
PucchÈmi taÑ MÈtali devasÈrathi,
Ye’me janÈ lohitapubbabhakkhÈ.

486. Ye mÈtaraÑ vÈ pitaraÑ vÈ jÊvaloke1,

PÈrÈjikÈ arahante hananti.
Te’me janÈ lohitapubbabhakkhÈ.
______________________________________________________________
1. PitaraÑ va jÊvaloke (SÊ), pitaraÑ va loke (I)
487. JivhaÑ ca passa baÄisena viddhaÑ,

VihataÑ yathÈ sa~kusatena cammaÑ.
Phandanti macchÈva thalamhi khittÈ,
MuÒcanti kheÄaÑ rudamÈnÈ ki’mete.

Ye’me janÈ va~kaghastÈ sayanti.

490. Ye keci sandhÈnagatÈ1 manussÈ,

Agghena agghaÑ kayaÑ hÈpayanti.
KuÔena kuÔaÑ dhanalobhahetu,
ChannaÑ yathÈ vÈricaraÑ vadhÈya.
491. Na hi kuÔakÈrissa bhavanti tÈÓÈ,

Sakehi kammehi purakkhatassa.
Te’me janÈ va~kaghastÈ sayanti.
492. NÈrÊ imÈ samparibhinnagattÈ,

Paggayha kandanti bhuje dujaccÈ.
SammakkhitÈ2 lohitapubbalittÈ,
GÈvo yathÈ ÈghÈtane vikantÈ.
TÈ bh|mibhÈgasmiÑ sadÈ nikhÈtÈ,
KhandhÈ’tivattanti sajotibh|tÈ.

ImÈ nu nÈriyo ki’makaÑsu pÈpaÑ,
YÈ bh|mibhÈgasmiÑ sadÈ nikhÈtÈ.
______________________________________________________________
1. SantÈnagatÈ (SÊ, I), saÓÔhÈnagatÈ (SyÈ) 2. SamakkhitÈ (SyÈ), samakkhitÈ (Ka)
194 JÈtakapÈÄi

495. KolitthiyÈyo1 idha jÊvaloke,

AsuddhakammÈ asataÑ acÈruÑ.
TÈ dittar|pÈ2 pati vippahÈya,
AÒÒaÑ acÈruÑ ratikhiÉÉahetu.
TÈ jivalokasmiÑ ramÈpayitvÈ,
496. PÈde gahetvÈ kissa ime pune’ke,

AvaÑsirÈ narake pÈtayanti.
Ye’me janÈ avaÑsirÈ narake pÈtayanti.

498. Ye jÊvalokasmi asÈdhukammino,

Parassa dÈrÈni atikkamanti.
Te tÈdisÈ uttamabhaÓÉathenÈ,
Te’me janÈ avaÑsirÈ narake pÈtayanti.
499. Te vassap|gÈni bah|ni tattha,

Nirayesu dukkhaÑ vedanaÑ vedayanti.
Na hi pÈpakÈrissa3 bhavanti tÈÓÈ,
Sakehi kammehi purakkhatassa.
Te’me janÈ avaÑsirÈ narake pÈtayanti.
______________________________________________________________
1. KoliniyÈyo (SÊ, I) 2. Dhuttar|pÈ (Ka) 3. K|ÔakÈrissa (Ka)
500. UccÈvacÈ’me vividhÈ upakkamÈ,

Nirayesu dissanti sughorar|pÈ.
Ye’me janÈ adhimattÈ dukkhÈ tibbÈ.
KharÈ kaÔukÈ vedanÈ vedayanti.

502. Ye jÊvalokasmi supÈpadiÔÔhino,

VissÈsakammÈni karonti mohÈ.
ParaÒca diÔÔhÊsu samÈdapenti,
Te pÈpadiÔÔhiÑ1 pasavetva pÈpaÑ.
Te’me janÈ adhimattÈ dukkhÈ tibbÈ,
KharÈ kaÔukÈ vedanÈ vedayanti.
503. ViditÈni te mahÈrÈja, ÈvÈsaÑ pÈpakamminaÑ.

®hÈnÈni luddakammÈnaÑ, dussÊlÈnaÒca yÈ gati.
UyyÈhi dÈni rÈjÊsi, devarÈjassa santike.
504. PaÒcath|paÑ dissati’daÑ vimÈnaÑ,

MÈlÈpiÄandhÈ sayanassa majjhe.
Tattha’cchati nÈrÊ mahÈnubhÈvÈ,
UccÈvacaÑ iddhi vikubbamÈnÈ.
505. VittÊ hi maÑ vindati s|ta disvÈ,

AyaÑ nu nÈrÊ ki’makÈsi sÈdhuÑ,
YÈ modati saggapattÈ vimÈne.

VipÈkaÑ puÒÒakammÈnaÑ, jÈnaÑ akkhÈsi’jÈnato.
______________________________________________________________
1. PÈpadiÔÔhÊ (SÊ, SyÈ), pÈpadiÔÔhÊsu (I)
196 JÈtakapÈÄi
507. Yadi te sutÈ BÊraÓÊ jÊvaloke,

ŒmÈyadÈsÊ ahu brÈhmaÓassa.
SÈ pattakÈle1 atithiÑ viditvÈ,
MÈtÈ’va puttaÑ saki’mÈbhinandÊ.
SaÑyamÈ saÑvibhÈgÈ ca, sÈ vimÈnasmi modati.
508. DaddallamÈnÈ Èbhenti2, vimÈnÈ satta nimmitÈ.

Tattha yakkho mahiddhiko, sabbÈbharaÓabh|sito.
SamantÈ anupariyÈti, nÈrÊgaÓapurakkhato.

AyaÑ nu macco ki’makÈsi sÈdhuÑ,
Yo modati saggapatto vimÈne.

vipÈkaÑ puÒÒakammÈnaÑ, jÈnaÑ akkhÈsi’jÈnato.
511. SoÓadinno gahapati, esa dÈnapatÊ ahu.

Esa pabbajitu’ddissa, vihÈre satta kÈrayi.
512. SakkaccaÑ te upaÔÔhÈsi, bhikkhavo tattha vÈsike.

AcchÈdanaÒca bhattaÒca, senÈsanaÑ padÊpiyaÑ.
AdÈsi ujubh|tesu, vippasannena cetasÈ.
513. CÈtuddasiÑ paÒcadasiÑ, yÈ ca3 pakkhassa aÔÔhamÊ4.

PÈÔihÈriyapakkhaÒca, aÔÔha~gasusamÈhitaÑ.
514. UposathaÑ upavasÊ, sadÈ sÊlesu saÑvuto.

SaÑyamÈ saÑvibhÈgÈ ca, so vimÈnasmi modati.
515. PabhÈsati midaÑ byamhaÑ, phalikÈsu sunimmitaÑ.

NÈrÊvaragaÓÈkiÓÓaÑ, k|ÔÈgÈravarocitaÑ.
UpetaÑ annapÈnehi, naccagÊtehi c|bhayaÑ.
______________________________________________________________
1. PattakÈlaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. Œbhanti (SyÈ, Ka)
3. YÈ va (SÊ, I) 4. AÔÔhamiÑ (SÊ, I)

Ime nu maccÈ ki’makaÑsu sÈdhuÑ,
Ye modare saggapattÈ vimÈne.

518. YÈ kÈci nÈriyo idha jÊvaloke,

SÊlavantiyo upÈsikÈ.
DÈne ratÈ niccaÑ pasannacittÈ,
Sacce ÔhitÈ uposathe appamattÈ.
SaÑyamÈ saÑvibhÈgÈ ca, tÈ vimÈnasmi modare.
519. PabhÈsati midaÑ byamhaÑ, veÄuriyÈsu nimmitaÑ.

UpetaÑ bh|mibhÈgehi, vibhattaÑ bhÈgaso mitaÑ.
520. ŒÄambarÈ mudi~gÈ ca, naccagÊtÈ suvÈditÈ.

DibbÈ saddÈ niccharanti, savanÊyÈ manoramÈ.
521. NÈhaÑ evaÑgataÑ jÈtu1, evaÑsuruciraÑ pure.

SaddaÑ samabhijÈnÈmi, diÔÔhaÑ vÈ yadi vÈ sutaÑ.


524. Ye keci maccÈ idha jÊvaloke, sÊlavantÈ2 upÈsakÈ.

ŒrÈme udapÈne ca, papÈ sa~kamanÈni ca.
Arahante sÊtibh|te3, sakkaccaÑ paÔipÈdayuÑ.
______________________________________________________________
1. JÈtaÑ (Ka) 2. SÊlavanto (SÊ, I) 3. Arahantesu sÊtibh|tesu (Ka)
198 JÈtakapÈÄi
525. CÊvaraÑ piÓÉapÈtaÒca, paccayaÑ sayanÈsanaÑ.

AdaÑsu ujubh|tesu, vippasannena cetasÈ.
526. CÈtuddasiÑ paÒcadasiÑ, yÈ ca pakkhassa aÔÔhamÊ.

527. UposathaÑ upavasuÑ, sadÈ sÊlesu saÑvutÈ.

SaÑyamÈ saÑvibhÈgÈ ca, te vimÈnasmi modare.
528. PabhÈsati midaÑ byamhaÑ, phalikÈsu sunimmitaÑ.

529. UpetaÑ annapÈnehi, naccagÊtehi c|bhayaÑ.

Najjo cÈ’nupariyÈti, nÈnÈpupphadumÈyutÈ.

Yo modatÊ saggapatto vimÈne.

532. MithilÈyaÑ gahapati, esa dÈnapatÊ ahu.

Arahante sÊtibh|te, sakkaccaÑ paÔipÈdayi.



536. PabhÈsati midaÑ byamhaÑ, phalikÈsu sunimmitaÑ1.

______________________________________________________________
1. VeÄuriyÈsu nimmitaÑ (I)
537. UpetaÑ annapÈnehi, naccagÊtehi c|bhayaÑ.

Najjo cÈ’nupariyÈti, nÈnÈpupphadumÈyutÈ.
538. RÈjÈyatanÈ kapitthÈ ca, ambÈ sÈlÈ ca jambuyo.

TindukÈ ca piyÈlÈ ca, dumÈ niccaphalÈ bah|.


541. MithilÈyaÑ gahapati, esa dÈnapatÊ ahu.




545. PabhÈsati midaÑ byamhaÑ, veÄuriyÈsu nimmitaÑ.

UpetaÑ bh|mibhÈgehi, vibhattaÑ bhÈgaso mitaÑ.
546. ŒÄambarÈ mudi~gÈ ca, naccagÊtÈ suvÈditÈ.

DibyÈ saddÈ niccharanti, savanÊyÈ manoramÈ.
547. NÈhaÑ evaÑgataÑ jÈtu1, evaÑsuruciraÑ pure.

SaddaÑ samabhijÈnÈmi, diÔÔhaÑ vÈ yadi vÈ sutaÑ.
______________________________________________________________
1. JÈtaÑ (Ka)
200 JÈtakapÈÄi


VipÈkaÑ puÒÒakammanaÑ, jÈnaÑ akkhÈsi’jÈnato.
550. BÈrÈÓasiyaÑ gahapati, esa dÈnapatÊ ahu.




554. YathÈ udaya’mÈdicco, hoti lohitako mahÈ.

Tath|pamaÑ idaÑ byamhaÑ, jÈtar|passa nimmitaÑ.
555. VÊttÊ hi maÑ vindati s|ta disvÈ,


557. SÈvatthiyaÑ gahapati, esa dÈnapatÊ ahu.




561. VehÈyasÈ’me bahukÈ, jÈtar|passa nimmitÈ.

DaddallamÈnÈ Èbhenti, vijjuva’bbhaghanantare.


564. SaddhÈya suniviÔÔhÈya, saddhamme suppavedite.

AkaÑsu Satthu vacanaÑ, SammÈsambuddhasÈsane1.
TesaÑ etÈni ÔhÈnÈni, yÈni tvaÑ rÈja passasi.
565. ViditÈni te mahÈrÈja, ÈvÈsaÑ pÈpakamminaÑ.

Atho kalyÈÓakammÈnaÑ, ÔhÈnÈni viditÈni te.
UyyÈhi dÈni rÈjÊsi, devarÈjassa santike.
566. SahassayuttaÑ hayavÈhiÑ, dibbayÈna’madhiÔÔhito.

YÈyamÈno mahÈrÈjÈ, addÈ sÊdantare nage.
DisvÈnÈ’mantayÊ s|taÑ, “ime ke nÈma pabbatÈ”.
567. 2 Tassa puÔÔho viyÈkÈsi, MÈtali devasÈrathi.

VipÈkaÑ puÒÒakammÈnaÑ, jÈnaÑ akkhÈsi’jÈnato2.
568. Sudassano KaravÊko, ¢sadharo3 Yugandharo.

Nemindharo Vinatako, AssakaÓÓo girÊ brahÈ.
______________________________________________________________
1. SammÈsambuddhasÈvakÈ (SyÈ), SammÈsambuddhasÈsanaÑ (I)
2-2. AyaÑ gÈthÈ SÊ-SyÈ-I-potthakesu AÔÔhakathÈyaÒca na dissati.
3. Isindharo (SyÈ), ¢sandharo (Ka)
202 JÈtakapÈÄi
569. Ete SÊdantare nagÈ, anupubbasamuggatÈ.

MahÈrÈjÈna’mÈvÈsÈ, yÈni tvaÑ rÈja passasi.
570. Anekar|paÑ ruciraÑ, nÈnÈcitraÑ pakÈsati.

ŒkiÓÓaÑ indasadisehi, byaggheheva surakkhitaÑ1.

ImaÑ nu dvÈraÑ ki’mabhaÒÒa’mÈhu2,
(Manorama dissati d|ratova.)3

573. “Citrak|Ôo”ti yaÑ Èhu, devarÈjapavesanaÑ.

Sudassanassa girino, dvÈraÑ hetaÑ pakÈsati.
574. Anekar|paÑ ruciraÑ, nÈnÈcitraÑ pakÈsati.

ŒkiÓÓaÑ indasadisehi, byaggheheva surakkhitaÑ.
Pavise’tena rÈjÊsi, arajaÑ bhumi’makkama.
575. SahassayuttaÑ hayavÈhiÑ, dibbayÈna’madhiÔÔhito.

YÈyamÈno mahÈrÈjÈ, addÈ devasabhaÑ idaÑ.
576. YathÈ sarade ÈkÈse4, nÊlobhÈso padissati.

Tath|pamaÑ idaÑ byamhaÑ, veÄuriyÈsu nimmitaÑ.

ImaÑ nu byamhaÑ ki’mabhaÒÒa’mÈhu2,
(Manorama dissati d|ratova.)3

______________________________________________________________
1. PurakkhitaÑ (SyÈ, Ka) 2. KimabhiÒÒamÈhu (SÊ, I)
3. ( ) AyaÑ pÈÔho SyÈma-potthakeyeva dissati. 4. ŒkÈso (SÊ, SyÈ, I)
579. “SudhammÈ” iti yaÑ Èhu, passe’sÈ1 dissate sabhÈ.

VeÄuriyÈrucirÈ citrÈ, dhÈrayanti sanimmitÈ.
580. AÔÔhaÑsÈ sukatÈ thambhÈ, sabbe veÄuriyÈmayÈ.

Yattha devÈ TÈvatiÑsÈ, sabbe indapurohitÈ.
581. AtthaÑ devamanussÈnaÑ, cintayantÈ samacchare.

Pavise’tena rÈjÊsi, devÈnaÑ anumodanaÑ.
582. TaÑ devÈ paÔinandiÑsu, disvÈ rÈjÈna’mÈgataÑ.

SvÈgataÑ te mahÈrÈja, atho te adurÈgataÑ.
NisÊda dÈni rÈjÊsi, devarÈjassa santike.
583. Sakkopi paÔinandittha2, VedehaÑ MithilaggahaÑ.

Nimantayittha3 kÈmehi, Èsanena ca VÈsavo.
584. SÈdhu khosi anuppatto, ÈvÈsaÑ VasavattinaÑ.

Vasa devesu rÈjÊsi, sabbakÈmasamiddhisu.
TÈvatiÑsesu devesu, bhuÒja kÈme amÈnuse.
585. YathÈ yÈcitakaÑ yÈnaÑ, yathÈ yÈcitakaÑ dhanaÑ.

EvaÑsampada’meve’taÑ, yaÑ parato dÈnapaccayÈ.
586. Na cÈha’meta’micchÈmi, yaÑ parato dÈnapaccayÈ.

SayaÑkatÈni puÒÒÈni, taÑ me ÈveÓikaÑ4 dhanaÑ.
587. SohaÑ gantvÈ manussesu, kÈhÈmi kusalaÑ bahuÑ.

DÈnena samacariyÈya, saÑyamena damena ca.
YaÑ katvÈ sukhito hoti, na ca pacchÈnutappati.
588. Bah|pakÈro no bhavaÑ, MÈtali devasÈrathi.

Yo me kalyÈÓakammÈnaÑ, pÈpÈnaÑ paÔidassayi5.
589. IdaÑ vatvÈ NimirÈjÈ, Vedeho Mithilaggaho.

PuthuyaÒÒaÑ yajitvÈna, saÑyamaÑ ajjhupÈgamÊti.
NimijÈtakaÑ6 catutthaÑ.
______________________________________________________________
1. EsesÈ (SyÈ, Ka) 2. PaÔinanditvÈ(Ka)
3. NimantayÊ ca (SÊ, I) 4. ŒveÓiyaÑ (SÊ, SyÈ, I), ÈvenikaÑ (Ka)
5. PaÔidaÑsayi (I) 6. NemirÈjajÈtakaÑ (SyÈ)
204 JÈtakapÈÄi
542. Uma~gajÈtaka (5)

590. PaÒcÈlo sabbasenÈya, Brahmadatto’ya’mÈgato.
SÈ’yaÑ PaÒcÈliyÈ senÈ, appameyyÈ Mahosadha.
591. VÊthimatÊ1 pattimatÊ, sabbasa~gÈmakovidÈ.

OhÈrinÊ saddavatÊ, berisa~khappabodhanÈ.
592. LohavijjÈla~kÈrÈbhÈ, dhajinÊ vÈmarohinÊ.

Sippiyehi susampannÈ, s|rehi suppatiÔÔhitÈ.
593. Dase’ttha paÓÉitÈ Èhu, bh|ripaÒÒÈ rahogamÈ2.

MÈtÈ ekÈdasÊ raÒÒo, PaÒcÈliyaÑ pasÈsati.
594. Athe’tthe’kasataÑ khatyÈ, anuyantÈ yasassino.

AcchinnaraÔÔhÈ byathitÈ, PaÒcÈliyaÑ3 vasaÑ gatÈ.
595. YaÑvadÈ-takkarÈ raÒÒo, akÈmÈ piyabhÈÓino.

PaÒcÈla’manuyÈyanti, akÈmÈ vasino gatÈ.
596. TÈya senÈya MithilÈ, tisandhiparivÈritÈ.

RÈjadhÈnÊ VidehÈnaÑ, samantÈ parikhaÒÒati.
597. UddhaÑ tÈrakajÈtÈva, samantÈ parivÈritÈ.

Mahosadha vijÈnÈhi, kathaÑ mokkho bhavissati.
598. PÈde deva pasÈrehi, bhuÒja kÈme ramassu ca.

HitvÈ PaÒcÈliyaÑ senaÑ, Brahmadatto palÈyiti4.
599. RÈjÈ santhavakÈmo te, ratanÈni pavecchati.

Œgacchantu ito5 d|tÈ, maÒjukÈ piyabhÈÓino.
600. BhÈsantu mudukÈ vÈcÈ, yÈ vÈcÈ paÔinanditÈ.

PaÒcÈlo ca Videho ca6, ubho ekÈ bhavantu te.
601. KathaÑ nu KevaÔÔa Mahosadhena,

SamÈgamo Èsi ta’di~gha br|hi.
Kacci te paÔinijjhatto, kacci tuÔÔho Mahosadho.
______________________________________________________________
1. PiÔÔhimatÊ (SÊ, I), viddhimatÊ (SyÈ) 2. RahogatÈ (SyÈ, Ka)
3. PaÒcÈlÊnaÑ (bah|su) 4. PalÈyati (SÊ, SyÈ)
5. Tato (SÊ, SyÈ) 6. PaÒcÈlÈ ca VidehÈca (SÊ, I)
602. Anariyar|po puriso janinda,

Asammodako thaddho asabbhir|po.
YathÈ m|go ca badhiro ca, na kiÒci’tthaÑ abhÈsatha1.
603. AddhÈ idaÑ mantapadaÑ sududdasaÑ,

Attho suddho naraviriyena diÔÔho.
TathÈ hi kÈyo mama sampavedhati,
HitvÈ sayaÑ ko parahattha’messati.
604. ChannaÑ hi ekÈva matÊ sameti,

Ye paÓÉitÈ uttamabh|ripattÈ.
YÈnaÑ ayÈnaÑ atha vÈpi ÔhÈnaÑ,
Mahosadha tvampi matiÑ karohi.
605. JÈnÈsi kho rÈja mahÈnubhÈvo,

Mahabbalo C|Äanibrahmadatto.
RÈjÈ ca taÑ icchati mÈraÓatthaÑ2,
MigaÑ yathÈ okacarena luddo.
606. YathÈpi maccho baÄisaÑ, va~kaÑ maÑsena chÈditaÑ.

Œmagiddho na jÈnÈti, maccho maraÓa’mattano.
607. Evameva tuvaÑ rÈja, C|Äaneyyassa dhÊtaraÑ.

KÈmagiddho na jÈnÈsi, macchova maraÓa’mattano.
608. Sace gacchasi PaÒcÈlaÑ, khippa’mattaÑ jahissasi.

MigaÑ panthÈnubandhaÑva3, mahantaÑ bhayamessati.
609. Mayameva bÈla’mhase eÄam|gÈ,

Ye uttamatthÈni tayÊ lapimhÈ.
Kimeva tvaÑ na~galakoÔivaÉÉho,
AtthÈni jÈnÈsi hathÈpi aÒÒe.
610. ImaÑ gale gahetvÈna, nÈsetha vijitÈ mama.

Yo me ratanalÈbhassa, antarÈyÈya bhÈsati.
______________________________________________________________
1. AbhÈsittha (Ka) 2. KÈraÓatthaÑ (SÊ, I) 3. PathÈnupannaÑva (SÊ, SyÈ, I)
206 JÈtakapÈÄi
611. Tato ca so apakkamma, Vedehassa upantikÈ.

Atha ÈmantayÊ d|taÑ, MÈdharaÑ1 suvapaÓÉitaÑ.
612. Ehi samma haritapakkha2, veyyÈvaccaÑ karohi me.

Atthi PaÒcÈlarÈjassa, SÈÄikÈ sayanapÈlikÈ.
613. TaÑ bandhanena3 pucchassu, sÈ hi sabbassa kovidÈ.

SÈ tesaÑ sabbaÑ jÈnÈti, raÒÒo ca Kosiyassa ca.
614. Œmoti so paÔissutvÈ, MÈdharo suvapaÓÉito.

AgamÈsi haritapakkho4, SÈÄikÈya upantikaÑ.
615. Tato ca kho so gantvÈna, MÈdharo suvapaÓÉito.

AthÈmantayi sugharaÑ, SÈÄikaÑ maÒjubhÈÓikaÑ.
616. Kacci te sughare khamanÊyaÑ, kacci vesse anÈmayaÑ.

Kacci te madhunÈ lÈjÈ, labbhate sughare tuvaÑ5.
617. KusalaÒceva me samma, atho samma anÈmayaÑ.

Atho me madhunÈ lÈjÈ, labbhate suvapaÓÉita.
618. Kuto nu samma Ègamma, kassa vÈ pahito tuvaÑ.

Na ca me’si ito pubbe, diÔÔho vÈ yadi vÈ suto.
619. AhosiÑ SivirÈjassa, pÈsÈde sayanapÈlako.

Tato so dhammiko rÈjÈ, baddhe mocesi bandhanÈ.
620. Tassa me’kÈ dutiyÈ’si, SÈÄikÈ maÒjubhÈÓikÈ.

TaÑ tattha avadhÊ seno, pekkhato sughare mama.
621. TassÈ kÈmÈ hi sammatto, Ègato’smi tavan’tike.

Sace kareyya6 okÈsaÑ, ubhayova vasÈmase.
622. Suvo’va suviÑ kÈmeyya, SÈÄiko pana SÈÄikaÑ.

Suvassa SÈÄikÈyeva7, saÑvÈso hoti kÊdiso.
______________________________________________________________
1. MaÉharaÑ (SÊ), MÈdhuraÑ (SyÈ), MÈÔharaÑ (I) 2. HarÊpakkha (sÊ, I)
3. TaÑ pattharena (SÊ, I), taÑ santhavena (SyÈ) 4. HarÊpakkho (SÊ, I)
5. Tava (SÊ, I)
6. KareyyÈsi (SÊ), kareyu (SyÈ), kareyyÈsi me (I) 7. SÈÄikÈya ca (SÊ, I)
623. Yo’yaÑ kÈme1 kÈmayahi, api caÓÉÈlikÈmapi.

Sabbo hi sadiso hoti, natthi kÈme asÈdiso.
624. Atthi JampÈvatÊ2 nÈma, mÈtÈ Sivissa3 rÈjino.

SÈ bhariyÈ VÈsudevassa, KaÓhassa mahesÊ piyÈ.
625. RaÔÔhavatÊ4 kimpurisÊ, sÈpi VacchaÑ akÈmayi.

Manusso migiyÈ saddhiÑ, natthi kÈme asÈdiso.
626. Handa khvÈhaÑ gamissÈmi, SÈÄike maÒju bhÈÓike.

PaccakkhÈnupadaÑ hetaÑ, atimaÒÒasi n|na maÑ.
627. Na sirÊ taramÈnassa, MÈdhara suvapaÓÉita.

Idheva tÈva acchassu, yÈva rÈjÈna dakkhasi5.
Sossi6 saddaÑ mudi~gÈnaÑ, ÈnubhÈvaÒca rÈjino.
628. Yo nu khvÈyaÑ tibbo saddo, tirojanapade7 suto.

DhÊtÈ PaÒcÈlarÈjassa, osadhÊ viya vaÓÓinÊ.
TaÑ dassati VidehÈnaÑ, so vivÈho bhavissati.
629. Ediso mÈ8 amittÈnaÑ, vivÈho hotu MÈdhara.

YathÈ PaÒcÈlarÈjassa, Vedehena bhavissati.
630. ŒnayitvÈna VedehaÑ, PaÒcÈlÈnaÑ rathesabho.

Tato naÑ ghÈtayissati, na’ssa sakhÊ bhavissati.
631. Handa kho maÑ anujÈnÈhi, rattiyo sattamattiyo.

YÈvÈ’haÑ SivirÈjassa, Èrocemi mahesino.
Laddho ca me Èvasatho, SÈÄikÈya upantikaÑ9.
632. Handa kho taÑ anujÈnÈmi, ratthiyo sattamattiyo.

Sace tvaÑ sattarattena, nÈ’gacchasi maman’tike.
MaÒÒe okkantasattaÑ10 maÑ, matÈya Ègamissasi.
______________________________________________________________
1. YaÑ yaÑ kÈmÊ (SÊ, I) 2. JambÈvatÊ (SÊ, SyÈ), CampÈvatÊ (Ka)
3. Sibbissa (SÊ, I) 4. RathavatÊ (SÊ, I), RatanavatÊ (SyÈ)
5. Dakkhisi (I) 6. Sossasi (SÊ)
7. TirojanapadaÑ (I, Ka) 8. Nediso te (SÊ)
9. UpantikÈ (SÊ, Ka) 10. OkkantasantaÑ (SyÈ, I, Ka)
208 JÈtakapÈÄi
633. Tato ca kho so gantvÈna, MÈdharo suvapaÓÉito.

Mahosadhassa akkhÈsi, SÈÄikÈvacanaÑ idaÑ.
634. Yasseva ghare bhuÒjeyya bhogaÑ,

Tasseva atthaÑ puriso careyya.
HandÈhaÑ gacchÈmi pure janinda,
PaÒcÈlarÈjassa puraÑ surammaÑ.
NivesanÈni mÈpetuÑ, Vedehassa yasassino.
635. NivesanÈni mÈpetvÈ, Vedehassa yasassino.

YadÈ te pahiÓeyyÈmi, tadÈ eyyÈsi khattiya.
636. Tato ca pÈyÈsi pure Mahosadho,

PaÒcÈlarÈjassa puraÑ surammaÑ.
NivesanÈni mÈpetuÑ, Vedehassa yasassino.
637. NivesanÈni mÈpetvÈ, Vedehassa yasassino.

Athassa pÈhiÓÊ d|taÑ,1 VedehaÑ MithilaggahaÑ1.
Ehi dÈni mahÈrÈja, mÈpitaÑ te nivesanaÑ.
638. Tato ca rÈjÈ pÈyÈsi, senÈya catura~giyÈ2.

AnantavÈhanaÑ daÔÔhuÑ, phÊtaÑ KapiliyaÑ3 puraÑ.
639. Tato ca kho so gantvÈna, Brahmadattassa pÈhiÓi.

Œgato’smi mahÈrÈja, tava pÈdÈni vandituÑ.
640. DadÈhi dÈni me bhariyaÑ, nÈriÑ sabba~gasobhiniÑ.

SuvaÓÓena paÔicchannaÑ, dÈsÊgaÓapurakkhataÑ.
641. SvÈgataÑ te’va4 Vedeha, atho te adurÈgataÑ.

NakkhattaÑyeva paripuccha, ahaÑ kaÒÒaÑ dadÈmi te.
642. Tato ca rÈjÈ Vedeho, nakkhattaÑ paripucchatha5.

NakkhattaÑ paripucchitvÈ, Brahmadattassa pÈhiÓi.
______________________________________________________________
1-1. Natthi SÊ-I-potthakesu. 2. Catura~giniyÈ (Ka) 3. KampilliyaÑ (SÊ, I)
4. Te (SÊ), tepi (SyÈ), tena (I) 5. Paripucchati (SyÈ, Ka)
643. DadÈhi dÈni me bhariyaÑ, nÈriÑ sabba~gasobhiniÑ.

644. DadÈmi dÈni te bhariyaÑ, nÈriÑ sabba~gasobhiniÑ.

645. HatthÊ assÈ rathÈ pattÊ, senÈ tiÔÔhanti vammitÈ1.

UkkÈ padittÈ jhÈyanti, kinnu maÒÒanti paÓÉitÈ.
646. HatthÊ assÈ rathÈ pattÊ, senÈ tiÔÔhanti vammitÈ1.

UkkÈ padittÈ jhÈyanti, kinnu kÈhanti2 paÓÉita.
647. Rakkhati taÑ mahÈrÈja, C|Äaneyyo mahabbalo.

PaduÔÔho Brahmadattena3, pÈto taÑ ghÈtayissati.
648. Ubbedhati me hadayaÑ, mukhaÒca parisussati.

NibbutiÑ nÈ’dhigacchÈmi, aggidaÉÉhova Ètape.
649. KammÈrÈnaÑ yathÈ ukkÈ, anto jhÈyati no bahi.

Evampi hadayaÑ mayhaÑ, anto jhÈyati no bahi.
650. Pamatto mantanÈtÊto, bhinnamanto’si khattiya.

IdÈni kho taÑ tÈyantu, paÓÉitÈ mantino janÈ.
651. AkatvÈ’maccassa vacanaÑ, attakÈmahitesino.

AttapÊtirato rÈjÈ, migo k|Ôe’va ohito.
652. YathÈpi maccho baÄisaÑ, va~kaÑ maÑsena chÈditaÑ.

Œmagiddho na jÈnÈti, maccho maraÓa’mattano.
653. Evameva tuvaÑ rÈja, C|Äaneyyassa dhÊtaraÑ.

KÈmagiddho na jÈnÈsi, macchova maraÓa’mattano.
654. Sace gacchasi PaÒcÈlaÑ, khippa’mattaÑ jahissasi.

MigaÑ panthÈnubandhaÑva, mahantaÑ bhaya’messati.
______________________________________________________________
1. VammikÈ (SyÈ, Ka) 2. KÈhati (Ka) 3. PaduÔÔho te Brahmadatto (SÊ, SyÈ, I)
210 JÈtakapÈÄi
655. Anariyar|po puriso janinda,

AhÊva uccha~gagato Éaseyya.
Na tena mittiÑ kayirÈtha dhÊro1,
Dukkho have kÈpurisena2 sa~gamo.
656. Ya’deva3 jaÒÒÈ purisaÑ4 janinda,

“SÊlavÈ’yaÑ bahussuto”.
Teneva mittiÑ kayirÈtha dhÊro,
Sukho have sappurisena sa~gamo.
657. BÈlo tuvaÑ eÄam|go’si rÈja,

Yo uttamatthÈni mayÊ lapittho.
Ki’meva’haÑ na~galakoÔivaÉÉho,
AtthÈni jÈnÈmi5 yathÈpi aÒÒe.
658. ImaÑ gale gahetvÈna, nÈsetha vijitÈ mama.

Yo me ratanalÈbhassa, antarÈyÈya bhÈsati.
659. Mahosadha atÊtena, nÈ’nuvijjhanti paÓÉitÈ.

KiÑ maÑ assaÑ’va sambaddhaÑ, patodeneva vijjhasi.
660. Sace passasi mokkhaÑ vÈ, khemaÑ vÈ pana passasi.

Teneva maÑ anusÈsa, kiÑ atÊtena vijjhasi.
661. AtÊtaÑ mÈnusaÑ kammaÑ, dukkaraÑ durabhisambhavaÑ.

Na taÑ sakkomi mocetuÑ, tvaÑ pajÈnassu6 khattiya.
662. Santi vehÈyasÈ7 nÈgÈ, iddhimanto yasassino.

Tepi ÈdÈya gaccheyyuÑ, yassa honti tathÈvidhÈ.
663. Santi vehÈyasÈ assÈ, iddhimanto yasassino.

664. Santi vehÈyasÈ pakkhÊ, iddhimanto yasassino.

______________________________________________________________
1. PaÒÒo (I) 2. KÈpurisehi (Ka) 3. YaÑ tveva (SÊ, SyÈ, I)
4. Puriso (SyÈ, Ka) 5. JÈnissaÑ (SÊ, SyÈ, I) 6. Tvampi jÈnassu (SÊ, I)
7. VehÈsayÈ (SÊ, I)
665. Santi vehÈyasÈ yakkhÈ, iddhimanto yasassino.


Na taÑ sakkomi mocetuÑ, antalikkhena khattiya.
667. AtÊradassÊ puriso, mahante udakaÓÓave.

Yattha so labhate gÈdhaÑ1, tattha so vindate sukhaÑ.
668. EvaÑ amhaÑ ca raÒÒo ca, tvaÑ patiÔÔhÈ Mahosadha.

TvaÑ no’si mantinaÑ seÔÔho, amhe dukkhÈ pamocaya.

Na taÑ sakkomi mocetuÑ, tvaÑ pajÈnassu Senaka.
670. SuÓohi me’taÑ2 vacanaÑ, passa senaÑ3 mahabbhayaÑ.

SenakaÑ dÈni pucchÈmi, kiÑ kiccaÑ idha maÒÒasi.
671. AggiÑ vÈ dvÈrato dema, gaÓhÈmase vikantanaÑ4.

AÒÒamaÒÒaÑ vadhitvÈna, khippaÑ hissÈma jÊvitaÑ.
MÈ no rÈjÈ Brahmadatto, ciraÑ dukkhena mÈrayi.
672. SuÓohi me’taÑ vacanaÑ, passa senaÑ mahabbhayaÑ.

PukkusaÑ dÈni pucchÈmi, kiÑ kiccaÑ idha maÒÒasi.
673. VisaÑ khÈditvÈ miyyÈma, khippaÑ hissÈma jÊvitaÑ.


KÈmindaÑ5 dÈni pucchÈmi, kiÑ kiccaÑ idha maÒÒasi.
675. RajjuyÈ bajjha miyyÈma, papÈtÈ papatÈmase6.


DevindaÑ dÈni pucchÈmi, kiÑ kiccaÑ idha maÒÒasi.
______________________________________________________________
1. NÈvaÑ (Ka) 2. EtaÑ (SÊ, Ka) 3. Passase’taÑ(SÊ, I)
4. VikattanaÑ (SÊ, I) 5. KÈvindaÑ (SÊ, I) 6. Papatemase (SÊ, I)
212 JÈtakapÈÄi
677. AggiÑ vÈ dvÈrato dema, gaÓhÈmase vikantanaÑ.

AÒÒamaÒÒaÑ vadhitvÈna, khippaÑ hissÈma jÊvitaÑ.
Na no sakkoti mocetuÑ, sukheneva Mahosadho.
678. YathÈ kadalino sÈraÑ, anvesaÑ nÈ’dhigacchati.

EvaÑ anvesamÈnÈ naÑ, paÒhaÑ na’jjhagamÈmase.
679. YathÈ simbalino sÈraÑ, anvesaÑ nÈ’dhigacchati.

EvaÑ anvesamÈnÈ naÑ, paÒhaÑ na’jjhagamÈmase.
680. Adese vata no vuÔÔhaÑ, kuÒjarÈnaÑva’nodake.

SakÈse dummanussÈnaÑ, bÈlÈnaÑ avijÈnataÑ.
681. Ubbedhati me hadayaÑ, mukhaÒca parisussati.

NibbutiÑ nÈ’dhigacchÈmi, aggidaÉÉhova Ètape.

Evampi hadayaÑ mayhaÑ, anto jhÈyati no bahi.
683. Tato so paÓÉito dhÊro, atthadassÊ Mahosadho.

VedehaÑ dukkhitaÑ disvÈ, idaÑ vacanamabravi.
684. MÈ tvaÑ bhÈyi mahÈrÈja, mÈ tvaÑ bhÈyi rathesabha.

AhaÑ taÑ mocayissÈmi, rÈhuggahaÑva1 candimaÑ.

AhaÑ taÑ mocayissÈmi, rÈhuggahaÑva s|riyaÑ.

AhaÑ taÑ mocayissÈmi, pa~ke sannaÑva kuÒjaraÑ.

AhaÑ taÑ mocayissÈmi, peÄÈbaddhaÑva pannagaÑ.
688. 2 MÈ tvaÑ bhÈyi mahÈrÈja, mÈ tvaÑ bhÈyi rathesabha.

AhaÑ taÑ mocayissÈmi, pakkhiÑ baddhaÑva paÒjare2.
______________________________________________________________
1. RÈhugahitaÑva (SÊ, SyÈ, I) 2-2. AyaÑ gÈthÈ SÊ-I pottakesu na dissati.

AhaÑ taÑ mocayissÈmi, macche jÈlagateriva.

AhaÑ taÑ mocayissÈmi, sayoggabalavÈhanaÑ.

PaÒcÈlaÑ vÈhayissÈmi1, kÈkasenaÑva leÉÉunÈ.
692. Adu paÒÒÈ kimatthiyÈ, amacco vÈpi tÈdiso.

Yo taÑ sambÈdhapakkhandaÑ2, dukkhÈ na parimocaye.
693. Etha mÈÓavÈ uÔÔhetha, mukhaÑ sodhetha sandhino.

Vedeho saha’maccehi, uma~gena3 gamissati.
694. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, paÓÉitassÈ’nucÈrino4.

Uma~gadvÈraÑ vivariÑsu, yantayutte ca aggaÄe.
695. Purato Senako yÈti, pacchato ca Mahosadho.

Majjhe ca rÈjÈ Vedeho, amaccaparivÈrito.
696. Uma~gÈ nikkhamitvÈna, Vedeho nÈva’mÈruhi.

Abhir|ÄhaÒca taÑ ÒatvÈ5, anusÈsi Mahosadho.
697. AyaÑ te sasuro deva, ayaÑ sassu janÈdhipa.

YathÈ mÈtu paÔipatti, evaÑ te hotu sassuyÈ.
698. YathÈpi niyako bhÈtÈ, sa-udariyo ekamÈtuko.

EvaÑ PaÒcÈlacando te, dayitabbo rathesabha.
699. AyaÑ PaÒcÈlacandÊ te, rÈjaputtÊ abhicchitÈ6.

KÈmaÑ karohi te tÈya, bhariyÈ te rathesabha.
700. Œruyha nÈvaÑ taramÈno, kinnu tÊramhi tiÔÔhasi.

KicchÈ muttÈ’mha dukkhato, yÈma dÈni Mahosadha.
______________________________________________________________
1. BÈhayissÈmi (SyÈ), vÈrayissÈmi (Ka) 2. SambÈdhapakkhantaÑ (SÊ, I)
3. Ummaggena (SÊ, I), umma~gena (SyÈ) evamuparipi.
4. PaÓÉitassÈnusÈrino (SÊ, SyÈ, I) 5. AbhiruyhaÒca ÒatvÈna (SyÈ, Ka)
6. AbhijjhitÈ (SÊ, SyÈ, I)
214 JÈtakapÈÄi
701. Ne’sa dhammo mahÈrÈja, yo’haÑ senÈya nÈyako.

Sena~gaÑ parihÈpetvÈ, attÈnaÑ parimocaye.
702. Nivesanamhi te deva, sena~gaÑ parihÈpitaÑ.

TaÑ dinnaÑ Brahmadattena, ÈnayissaÑ rathesabha.
703. Appaseno mahÈsenaÑ, kathaÑ viggayha1 Ôhassasi.

Dubbalo balavantena, vihaÒÒissasi paÓÉita.
704. Appasenopi ce mantÊ, mahÈsenaÑ amantinaÑ.

JinÈti rÈjÈ rÈjÈno, Èdicco’vu’dayaÑ tamaÑ.
705. SusukhaÑ vata saÑvÈso, paÓÉitehÊti Senaka.

PakkhÊva paÒjare baddhe, macche jÈlagateriva.
Amittahatthattagate2, mocayÊ no Mahosadho.
706. Eva’metaÑ3 mahÈrÈja, paÓÉitÈ hi sukhÈvahÈ.

Amittahatthattagate, mocayÊ no Mahosadho.
707. RakkhitvÈ kasiÓaÑ rattiÑ, C|Äaneyyo mahabbalo.

UdentaÑ aruÓuggasmiÑ, upakÈriÑ upÈgami.
708. Œruyha pavaraÑ nÈgaÑ, balavantaÑ saÔÔhihÈyanaÑ.

RÈjÈ avoca PaÒcÈlo, C|Äaneyyo mahabbalo.
709. Sannaddho maÓivammena4, sara’mÈdÈya pÈÓinÈ.

Pesiye ajjhabhÈsittha, puthugumbe samÈgate.
710. HatthÈrohe anÊkaÔÔhe, rathike pattikÈrake.

UpÈsanamhi katahatthe, vÈlavedhe samÈgate.
711. Pesetha kuÒjare dantÊ, balavante saÔÔhihÈyane.

Maddantu kuÒjarÈ nagaraÑ, Vedehena sumÈpitaÑ.
712. VacchadantamukhÈ setÈ, tikkhaggÈ aÔÔhivedhino.

PaÓunnÈ dhanuvegena, sampatantu’tarÊtarÈ.
______________________________________________________________
1. Niggayha (SyÈ, Ka) 2. Amittassa hatthagate (Ka)
3. Evameva (SyÈ) 4. MaÓicammena (SyÈ)
713. MÈÓavÈ vammino s|rÈ, citradaÓÉayutÈvudhÈ.

Pakkhandino mahÈnÈgÈ, hatthÊnaÑ hontu sammukhÈ.
714. Sattiyo teladhotÈyo, accimantÈ1 pabhassarÈ.

VijjotamÈnÈ tiÔÔhantu, sataraÑsÊva2 tÈrakÈ.
715. ŒvudhabalavantÈnaÑ, guÓikÈy|radhÈrinaÑ.

EtÈdisÈnaÑ yodhÈnaÑ, sa~gÈme apalÈyinaÑ.
Vedeho kuto muccissati, sace pakkhÊva kÈhiti.
716. TiÑsa me purisanÈvutyo, sabbe’ve’kekaniccitÈ.

YesaÑ samaÑ na passÈmi, kevalaÑ mahi’maÑ caraÑ.
717. NÈgÈ ca kappitÈ dantÊ, balavanto saÔÔhihÈyanÈ.

YesaÑ khandhesu sobhanti, kumÈrÈ cÈrudassanÈ.
718. PÊtÈla~kÈrÈ pÊtavasanÈ, pÊtuttaranivÈsanÈ.

NÈgakhandhesu sobhanti, devaputtÈva Nandane.
719. PÈÔhÊnavaÓÓÈ nettiÑsÈ, teladhotÈ pabhassarÈ.

NiÔÔhitÈ naradhÊrehi3, samadhÈrÈ sunissitÈ.
720. VellÈlino vÊtamalÈ, sikkÈyasamayÈ daÄÈ.

GahitÈ balavantehi, suppahÈrappahÈribhi.
721. SuvaÓÓatharusampannÈ, lohitakacchupadhÈritÈ.

VivattamÈnÈ sobhanti, vijjuva’bbhaghanantare.
722. PaÔÈkÈ4 vammino s|rÈ, asicammassa kovidÈ.

DhanuggahÈ sikkhitarÈ5, nÈgakhandhe nipÈtino6.
723. EtÈdisehi parikkhitto, natthi mokkho ito tava.

PabhÈvaÑ te na passÈmi, yena tvaÑ MithilaÑ vaje.
724. Kinnu santaramÈnova, nÈgaÑ pesesi kuÒjaraÑ.

PahaÔÔhar|po Èpatasi7, siddhatthosmÊti8 maÒÒasi.
______________________________________________________________
1. AccimantÊ (SÊ) 2. SataraÑsÈ viya (SÊ)
3. NaravÊrehi (SÊ, SyÈ, I) 4. PatÈkÈ (SÊ, I), pathakÈ (SyÈ)
5. TharuggahÈ sikkhitÈro (SÊ, I) 6. NÈgakhandhÈtipÈtino (SÊ, I)
7. Œgamasi (SyÈ), Ètapasi (Ka) 8. LaddhatthosmÊti (SÊ, SyÈ, I)
216 JÈtakapÈÄi
725. Ohare’taÑ dhanuÑ cÈpaÑ, khurappaÑ paÔisaÑhara.

Ohare’taÑ subhaÑ vammaÑ, veÄuriyamaÓisanthataÑ1.
726. PasannamukhavaÓÓo’si, mitapubbaÒca bhÈsasi.

Hoti kho maraÓakÈle, edisÊ2 vaÓÓasampadÈ.
727. MoghaÑ te gajjitaÑ rÈja, bhinnamanto’si khattiya.

DuggaÓho’si3 tayÈ rÈjÈ, khaÄu~keneva4 sindhavo.
728. TiÓÓo hiyyo rÈjÈ ga~gaÑ, sÈmacco saparijjano.

HaÑsarÈjaÑ yathÈ dha~ko, anujjavaÑ patissasi.
729. Si~gÈlÈ rattibhÈgena, phullaÑ disvÈna kiÑ sukaÑ.

MaÑsapesÊti maÒÒantÈ, pariby|ÄhÈ migÈdhamÈ.
730. VÊtivattÈsu rattÊsu, uggatasmiÑ divÈkare5.

KiÑ sukaÑ phullitaÑ disvÈ, ÈsacchinnÈ migÈdhamÈ.
731. Evameva tuvaÑ rÈja, VedehaÑ parivÈriya6.

Œsacchinno gamissasi, si~gÈlÈ kiÑsukaÑ yathÈ.
732. Imassa hatthe pÈde ca, kaÓÓanÈsaÒca chindatha.

Yo me amittaÑ hatthagataÑ, VedehaÑ parimocayi.
733. ImaÑ maÑsaÑ’va pÈtabyaÑ7, s|le katvÈ pacantu naÑ.

734. YathÈpi ÈsabhaÑ cammaÑ, pathabyÈ vitaniyyati.

SÊhassa atho byagghassa, hoti sa~kusamÈhataÑ.
735. EvaÑ taÑ vitanitvÈna, vedhayissÈmi sattiyÈ.

736. Sace me hatthe pÈde ca, kaÓÓanÈsaÒca checchasi.

EvaÑ PaÒcÈlacandassa, Vedeho chedayissati.
______________________________________________________________
1. VeÄhuriyamaÓisannitaÑ (SyÈ) 2. TÈdisÊ (SÊ, I)
3. DuggaÓho hi (SÊ, SyÈ, I) 4. KhaÄhu~geneva (Ka)
5. DivaÑkare (Ka) 6. ParivÈraya (SyÈ, I), parivÈritaÑ (Ka)
7. MaÑsaÑva pÈtabbaÑ (SÊ, I), maÑsaÒca pÈtabyaÑ (Ka)

EvaÑ PaÒcÈlacandiyÈ, Vedeho chedayissati.

EvaÑ NandÈya deviyÈ, Vedeho chedayissati.

EvaÑ te puttadÈrassa, Vedeho chedayissati.
740. Sace maÑsaÑ’va pÈtabyaÑ, s|le katvÈ pacissasi.

EvaÑ PaÒcÈlacandassa, Vedeho pÈcayissati.

EvaÑ PaÒcÈlacandiyÈ, Vedeho pÈcayissati.

EvaÑ NandÈya deviyÈ, Vedeho pÈcayissati.

EvaÑ te puttadÈrassa, Vedeho pÈcayissati.
744. Sace maÑ vitanitvÈna, vedhayissasi sattiyÈ.

EvaÑ PaÒcÈlacandassa, Vedeho vedhayissati.

EvaÑ PaÒcÈlacandiyÈ, Vedeho vedhayissati.

EvaÑ NandÈya deviyÈ, Vedeho vedhayissati.

EvaÑ te puttadÈrassa, Vedeho vedhayissati.
EvaÑ no mantitaÑ raho, Vedehena mayÈ saha.
748. YathÈpi palasataÑ cammaÑ, kontimantÈsuniÔÔhitaÑ1.

Upeti tanutÈÓÈya, sarÈnaÑ paÔihantave.
______________________________________________________________
1. KontÊmantÊsuniÔÔhitaÑ (SÊ, I)
218 JÈtakapÈÄi
749. SukhÈvaho dukkhanudo, Vedehassa yasassino.

MatiÑ te paÔihaÒÒÈmi, usuÑ palasatena vÈ.
750. I~gha passa mahÈrÈja, suÒÒaÑ antepuraÑ tava.

OrodhÈ ca kumÈrÈ ca, tava mÈtÈ ca khattiya.
Uma~gÈ nÊharitvÈna, Vedehassu’panÈmitÈ.
751. I~gha antepuraÑ mayhaÑ, gantvÈna vicinÈtha naÑ.

YathÈ imassa vacanaÑ, saccaÑ vÈ yadi vÈ musÈ.
752. EvametaÑ mahÈrÈja, yathÈ Èha Mahosadho.

SuÒÒaÑ antepuraÑ sabbaÑ, kÈkapaÔÔanakaÑ yathÈ.
753. Ito gatÈ mahÈrÈja, nÈrÊ sabba~gasobhanÈ.

KosambaphalakasussoÓÊ1, haÑsagaggarabhÈÓinÊ.
754. Ito nÊtÈ mahÈrÈja, nÈrÊ sabba~gasobhanÈ.

KoseyyavasanÈ sÈmÈ, jÈtar|pasumekhalÈ.
755. SurattapÈdÈ kalyÈÓÊ, suvaÓÓamaÓimekhalÈ.

PÈrevatakkhÊ sutan|, bimboÔÔhÈ tanumajjhimÈ.
756. SujÈtÈ bhujalaÔÔhÊva, vedÊva2 tanumajjhimÈ.

DÊghassÈ kesÈ asitÈ, ÊsakaggapavellitÈ.
757. SujÈtÈ migachÈpÈva, hemantaggisikhÈriva.

NadÊva giriduggesu, saÒchannÈ khuddaveÄubhi.
758. NÈganÈs|ru kalyÈÓÊ, paramÈ3 timbarutthanÊ.

NÈtidÊghÈ nÈtirassÈ, nÈlomÈ nÈtilomasÈ.
759. NandÈya n|na maraÓena, nandasi sirivÈhana.

AhaÒca n|na NandÈ ca, gacchÈma yamasÈdhanaÑ.
760. DibbaÑ adhÊyase mÈyaÑ, akÈsi cakkhumohanaÑ.

______________________________________________________________
1. KosumbaphalakasussoÓÊ (SÊ, SyÈ, I) 2. VellÊva (SÊ, I) 3. PaÔhamÈ (SÊ, I)
761. AdhÊyanti mahÈrÈja1, dibbamÈyi’dha paÓÉitÈ.

Te mocayanti attÈnaÑ, paÓÉitÈ mantino janÈ.
762. Santi mÈÓavaputtÈ me, kusalÈ sandhichedakÈ.

YesaÑ katena maggena, Vedeho MithilaÑ gato.
763. I~gha passa mahÈrÈja, uma~gaÑ sÈdhu mÈpitaÑ.

HatthÊnaÑ atha assÈnaÑ, rathÈnaÑ atha pattinaÑ.
Œlokabh|taÑ tiÔÔhantaÑ, uma~gaÑ sÈdhu mÈpitaÑ2.
764. LÈbhÈ vata VidehÈnaÑ, yassi’me’disÈ paÓÉitÈ.

Ghare vasanti vijite, yathÈ tvaÑ’si Mahosadha.
765. VuttiÒca parihÈraÒca, diguÓaÑ bhattavetanaÑ.

DadÈmi vipule bhoge, bhuÒja kÈme ramassu ca.
MÈ VidehaÑ paccagamÈ, kiÑ Videho karissati.
766. Yo cajetha mahÈrÈja, bhattÈraÑ dhanakÈraÓÈ.

UbhinnaÑ hoti gÈrayho, attano ca parassa ca.
YÈva jÊveyya Vedeho, nÈÒÒassa puriso siyÈ.
767. Yo cajetha mahÈrÈja, bhattÈraÑ dhanakÈraÓÈ.

UbhinnaÑ hoti gÈrayho, attano ca parassa ca.
YÈva tiÔÔheyya Vedeho, nÈÒÒassa vijite vase.
768. Dammi nikkhasahassaÑ te, gÈmÈsÊtiÒca KÈsisu.

DÈsisatÈni cattÈri, dammi bhariyÈsataÒca te.
SabbaÑ sena~ga’mÈdÈya, sotthiÑ gaccha Mahosadha.
769. YÈva dadantu hatthÊnaÑ, assÈnaÑ diguÓaÑ vidhaÑ.

Tappentu annapÈnena, rathike pattikÈrake.
770. HatthÊ asse rathe pattÊ, gacchevÈ’dÈya paÓÉita.

Passatu taÑ mahÈrÈjÈ, Vedeho MithilaÑ gataÑ3.
771. HatthÊ assÈ rathÈ pattÊ, senÈ padissate mahÈ.

Catura~ginÊ bhÊsar|pÈ, kinnu maÒÒasi paÓÉita4.
______________________________________________________________
1. Adhiyanti ve mahÈrÈja (SyÈ, Ka) 2. NiÔÔhitaÑ (SÊ, SyÈ, I)
3. MithilaggahaÑ (Ka) 4. MaÒÒanti paÓÉitÈ (SÊ, SyÈ, I)
220 JÈtakapÈÄi
772. Œnando te mahÈrÈja, uttamo paÔidissati.

SabbaÑ sena~ga’mÈdÈya, sotthiÑ patto Mahosadho.
773. YathÈ petaÑ susÈnasmiÑ, chaÉÉetvÈ caturo janÈ.

EvaÑ Kapilaye tyamha1, chaÉÉayitvÈ idhÈ’gatÈ.
774. Atha tvaÑ kena vaÓÓena, kena vÈ pana hetunÈ.

Kena vÈ atthajÈtena, attÈnaÑ parimocayi.
775. AtthaÑ atthena Vedeha, mantaÑ mantena khattiya.

ParivÈrayiÑ2 rÈjÈnaÑ, jambudÊpaÑ’va sÈgaro.
776. DinnaÑ nikkhasahassaÑ me, gÈmÈsÊti ca KÈsisu.

DÈsÊsatÈni cattÈri, dinnaÑ bhariyÈsataÒca me.
SabbaÑ sena~ga’mÈdÈya, sotthinÈ’mhi idhÈ’gato.
777. SusukhaÑ vata saÑvÈso, paÓÉitehÊti Senaka.

Amittahatthattagate3, mocayÊ no Mahosadho.
778. Eva’metaÑ mahÈrÈja, paÓÉitÈ hi sukhÈvahÈ.

Amittahatthattagate, mocayÊ no Mahosadho.
779. ŒhaÒÒantu sabbavÊÓÈ, bheriyo dindimÈni ca.

Dhamentu MÈgadhÈ sa~khÈ, vagg| nadantu dundubhÊ.

BahuÑ annaÒca pÈnaÒca, paÓÉitassÈ’bhihÈrayuÑ.


______________________________________________________________
1. Kappiliye tyamhÈ (SyÈ), Kampilliye tyamhÈ (SÊ), KampilliyaraÔÔhe (I)
2. ParivÈrayissaÑ (SÊ, SyÈ) 3. Amittassa hatthagate (Ka)
783. Bahujano pasanno’si, disvÈ paÓÉita’mÈgataÑ.

PaÓÉitamhi anuppatte, celukkhepo avattathÈti.
Uma~gajÈtakaÑ1 paÒcamaÑ.
543. Bh|ridattajÈtaka (6)

784. YaÑ kiÒci ratanaÑ atthi, DhataraÔÔhanivesane.
SabbÈni te upayantu, dhÊtaraÑ dehi rÈjino.
785. Na no vivÈho nÈgehi, katapubbo kudÈcanaÑ.

TaÑ vivÈhaÑ asaÑyuttaÑ, kathaÑ amhe karomase.
786. JÊvitaÑ n|na te cattaÑ, raÔÔhaÑ vÈ manujÈdhipa.

Na hi nÈge kupitamhi, ciraÑ jÊvanti tÈdisÈ.
787. Yo tvaÑ deva manusso’si, iddhimantaÑ aniddhimÈ.

VaruÓassa niyaÑputtaÑ, YÈmunaÑ atimaÒÒasi.
788. NÈtimaÒÒÈmi rÈjÈnaÑ, DhataraÔÔhaÑ yasassinaÑ.

DhataraÔÔho hi nÈgÈnaÑ, bah|na’mapi issaro.
789. Ahi mahÈnubhÈvopi, na me dhÊtara’mÈraho.

Khattiyo ca VidehÈnaÑ, abhijÈtÈ SamuddajÈ.
790. KambalassatarÈ uÔÔhentu, sabbe nÈge nivedaya.

BÈrÈÓasiÑ pavajjantu, mÈ ca kaÒci2 viheÔhayuÑ.
791. Nivesanesu sobbhesu, rathiyÈ caccaresu ca.

Rukkhaggesu ca lambantu, vitatÈ toraÓesu ca.
792. Ahampi sabbasetena, mahatÈ sumahaÑ puraÑ.

ParikkhipissaÑ bhogehi, KÈsÊnaÑ janayaÑ bhayaÑ.
793. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ uragÈ’nekavaÓÓino.

BÈrÈÓasiÑ pavajjiÑsu, na ca kaÒci viheÔhayuÑ.
794. Nivesanesu sobbhesu, rathiyÈ caccaresu ca.

Rukkhaggesu ca lambhiÑsu, vitatÈ toraÓesu ca.
______________________________________________________________
1. MahÈ-ummaggajÈtakaÑ (SÊ, I), MahosadhajÈtakaÑ (SyÈ, Ka) 2. KiÒci (SÊ, I, Ka)
222 JÈtakapÈÄi
795. Tesu disvÈna lambante, puth| kandiÑsu nÈriyo.

NÈge soÓÉikate disvÈ, passasante muhuÑ muhuÑ.
796. BÈrÈÓasÊ pabyathitÈ, ÈturÈ samapajjatha.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, “dhÊtaraÑ dehi rÈjino”.
797. PupphÈbhihÈrassa vanassa majjhe,

Ko lohitakkho vitatantaraÑso.
KÈ kambukÈy|radharÈ suvatthÈ,
TiÔÔhanti nÈriyo dasa vandamÈnÈ.
798. Ko tvaÑ brahÈbÈhu vanassa majjhe,

Virocasi ghatasittova aggi.
Mahesakkho aÒÒataro’si yakkho,
UdÈhu nÈgo’si mahÈnubhÈvo.
799. NÈgoha’masmi iddhimÈ, tejassÊ1 duratikkamo.

aÑseyyaÑ tejasÈ kuddho, phÊtaÑ janapadaÑ api.
800. SamuddajÈ hi me mÈtÈ, DhataraÔÔho ca me pitÈ.

SudassanakaniÔÔho’smi, Bh|ridattoti maÑ vid|.
801. YaÑ gambhÊraÑ sadÈvaÔÔaÑ, rahadaÑ bhismaÑ pekkhasi.

Esa dibyo mamÈ’vÈso, anekasataporiso.
802. May|rakoÒcÈbhirudaÑ, nÊlodaÑ vanamajjhato.

YamunaÑ pavisa mÈbhÊto, khemaÑ vattavataÑ2 sivaÑ.
803. Tattha patto sÈnucaro, saha puttena brÈhmaÓa.

P|jito mayhaÑ kÈmehi, sukhaÑ brÈhmaÓa Vacchasi.
804. SamÈ samantaparito, pah|tatagarÈ3 mahÊ.

IndagopakasaÒchannÈ, sobhati harituttamÈ.
805. RammÈni vanacetyÈni, rammÈ haÑs|pak|jitÈ.

OpupphÈpaddhÈ tiÔÔhanti, pokkharaÒÒo4 sunimmitÈ.
______________________________________________________________
1. TejasÊ (SÊ, SyÈ, I, Ka) 2. VattavatiÑ (SyÈ, Ka)
3. BahukÈ taggarÈ (SÊ, SyÈ, I) 4. PokkharaÒÒÈ (SyÈ, I)
806. AÔÔhaÑsÈ sukatÈ thambhÈ, sabbe veÄuriyÈmayÈ.

SahassathambhÈ pÈsÈdÈ, p|rÈ kaÒÒÈhi jotare.
807. VimÈnaÑ upapanno’si, dibyaÑ puÒÒehi attano.

AsambÈdhaÑ sivaÑ rammaÑ, accantasukhasaÑhitaÑ.
808. MaÒÒe sahassanettassa, vimÈnaÑ nÈbhika~khasi.

IddhÊ hi tyÈ’yaÑ vipulÈ, Sakkasseva jutÊmato.
809. ManasÈpi na pattabbo, ÈnubhÈvo jutÊmato.

ParicÈrayamÈnÈnaÑ, sa-indÈnaÑ1 VasavattinaÑ.
810. TaÑ vimÈnaÑ abhijjhÈya, amarÈnaÑ sukhesinaÑ.

UposathaÑ upavasanto, semi vammikamuddhani.
811. AhaÒca miga’mesÈno, saputto pÈvisiÑ vanaÑ.

TaÑ maÑ mataÑ vÈ jÊvaÑ vÈ, nÈ’bhivedenti ÒÈtakÈ.
812. Œmanteye Bh|ridattaÑ, KÈsiputtaÑ yasassinaÑ.

TayÈ no samanuÒÒÈtÈ, api passemu ÒÈtake.
813. Eso hi vata me chando, yaÑ vasesi mamantike.

Na hi etÈdisÈ kÈmÈ, sulabhÈ honti mÈnuse.
814. Sace tvaÑ ni’cchase vatthuÑ, mama kÈmehi p|jito.

MayÈ tvaÑ samanuÒÒÈto, sotthiÑ passÈhi ÒÈtake.
815. DhÈrayi’maÑ maÓiÑ dibyaÑ, pasuÑ putte ca vindati.

Arogo sukhito hoti2, gacchevÈ’dÈya brÈhmaÓa.
816. KusalaÑ paÔinandÈmi, Bh|ridatta vaco tava.

PabbajissÈmi jiÓÓo’smi, na kÈme abhipatthaye.
817. Brahmacariyassa ce bha~go, hoti bhogehi kÈriyaÑ.

AvikampamÈno eyyÈsi, bahuÑ dassÈmi te dhanaÑ.
818. KusalaÑ paÔinandÈmi, Bh|ridatta vaco tava.

Punapi ÈgamissÈmi, sace attho bhavissati.
______________________________________________________________
1. IndÈnaÑ (SyÈ, Ka) 2. Hohi (SyÈ)
224 JÈtakapÈÄi
819. IdaÑ vatvÈ Bh|ridatto, pesesi caturo jane.

“Etha gacchatha uÔÔhetha, khippaÑ pÈpetha brÈhmaÓaÑ”.
820. Tassa taÑ cavanaÑ sutvÈ, uÔÔhÈya caturo janÈ.

PesitÈ Bh|ridattena, khippaÑ pÈpesu brÈhmaÓaÑ.
821. MaÓiÑ paggayha ma~galyaÑ, sÈdhuvittaÑ1 manoramaÑ.

SelaÑ byaÒjanasampannaÑ, ko imaÑ maÓimajjhagÈ.
822. LohitakkhasahassÈhi, samantÈ parivÈritaÑ.

Ajja kÈlaÑ pathaÑ2 gacchaÑ, ajjhagÈ’haÑ maÓiÑ imaÑ.
823. S|paciÓÓo ayaÑ selo, accito mÈnito3 sadÈ.

SudhÈrito sunikkhitto, sabbattha’mabhisÈdhaye.
824. UpacÈravipannassa, nikkhepe dhÈraÓÈya vÈ.

AyaÑ selo vinÈsÈya, pariciÓÓo ayoniso.
825. Na imaÑ akusalo4 dibyaÑ, maÓiÑ dhÈretu’mÈraho.

PaÔipajja sataÑ nikkhaÑ, dehi’maÑ ratanaÑ mama.
826. Na ca myÈ’yaÑ maÓÊ keyyo, gohi5 vÈ ratanehi vÈ.

Selo byaÒjanasampanno, neva keyyo maÓÊ mama.
827. No ce tayÈ maÓÊ keyyo, gohi5 vÈ ratanehi vÈ.

Atha kena maÓÊ keyyo, taÑ me akkhÈhi pucchito.
828. Yo me saÑse mahÈnÈgaÑ, tejassiÑ duratikkamaÑ.

Tassa dajjaÑ imaÑ selaÑ, jalanta’miva tejasÈ.
829. Ko nu brÈhmaÓavaÓÓena, supaÓÓo patataÑ varo.

NÈgaÑ jigÊsa’manvesi, anvesaÑ bhakkha’mattano.
830. NÈ’haÑ dijÈdhipo homi, nadiÔÔho garuÄo mayÈ.

ŒsÊvisena vittoti6, vajjo brÈhmaÓa maÑ vid|.
831. Kinnu tuyhaÑ balaÑ atthi, kiÑ sippaÑ vijjate tava.

KismiÑ vÈ tvaÑ paratthaddho, uragaÑ nÈ’pacÈyasi.
______________________________________________________________
1. SÈdhucittaÑ (I) 2. PadaÑ (SÊ, I) 3. Mahito (SÊ, SyÈ, I)
4. KusalaÑ (Ka) 5. Kehi (Ka) 6. Vittosmi (SyÈ, Ka)
832. ŒraÒÒikassa isino, cirarattaÑ tapassino.

SupaÓÓo Kosiyassa’kkhÈ, visavijjaÑ anuttaraÑ.
833. TaÑ bhÈvitatta’ÒÒataraÑ, sammantaÑ pabbatantare.

SakkaccaÑ taÑ upaÔÔhÈsiÑ, rattindiva’matandito.
834. So tadÈ pariciÓÓo me, vattavÈ brahmacariyavÈ.

DibbaÑ pÈtukarÊ mantaÑ, kÈmasÈ bhagavÈ mama.
835. TyÈ’haÑ mante paratthaddho, nÈhaÑ bhÈyÈmi bhoginaÑ.

Œcariyo visaghÈtÈnaÑ, alampÈnoti1 maÑ vid|.
836. GaÓhÈmase maÓiÑ tÈta, Somadatta vijÈnahi.

MÈ daÓÉena siriÑ pattaÑ, kÈmasÈ pajahimhase.
837. SakaÑ nivesanaÑ pattaÑ, yo taÑ brÈhmaÓa p|jayi.

EvaÑ kalyÈÓakÈrissa, kiÑ mohÈ dubbhi’micchasi.
838. Sace tvaÑ2 dhanakÈmo’si, Bh|ridatto padassati3.

Tameva gantvÈ yÈcassu, bahuÑ dassati te dhanaÑ.
839. HatthagataÑ pattagataÑ, nikiÓÓaÑ khÈdituÑ varaÑ.

MÈ no sandiÔÔhiko attho, Somadatta upaccagÈ.
840. Paccati niraye ghore, mahissamapi vivarati4.

MittadubbhÊ hitaccÈgÊ, jÊvare’vÈpi sussati5.
841. Sace tvaÑ2 dhanakÈmo’si, Bh|ridatto padassati.

MaÒÒe attakataÑ veraÑ, naciraÑ vedayissasi.
842. MahÈyaÒÒaÑ yajitvÈna, evaÑ sujjhanti brÈhmaÓÈ.

MahÈyaÒÒaÑ yajissÈma, evaÑ mokkhÈma pÈpakÈ.
843. Handa dÈni apÈyÈmi, nÈ’haÑ ajja tayÈ saha.

PadampekaÑ6 na gaccheyyaÑ, evaÑ kibbisakÈrinÈ.
______________________________________________________________
1. ŒlambÈnoti (SÊ, I), ÈlambÈyanoti (SyÈ) 2. Sace hi (SÊ, I, Ka)
3. Bh|ridattaÑ padissasi (Ka)
4. Mahissamava dÊyati (SÊ, I), mahimassa vindrÊyati (SyÈ)
5. JÊvare cÈpi sussare (SÊ, I) 6. PadamekaÑ (SyÈ, Ka)
226 JÈtakapÈÄi
844. IdaÑ vatvÈna pitaraÑ, Somadatto bahussuto.

UjjhÈpetvÈna bh|tÈni, tamhÈ ÔhÈnÈ apakkami.
845. GaÓhÈhe’taÑ mahÈnÈgaÑ, Èhare’taÑ maÓiÑ mama.

IndagopakavaÓÓÈbho, yassa lohitako siro.
846. KappÈsapicurÈsÊva, eso kÈyo padissati1.

Vammikaggagato seti, taÑ tvaÑ gaÓhÈhi brÈhmaÓa.
847. Atho’sadhehi dibbehi, jappaÑ mantapadÈni ca.

EvaÑ taÑ asakkhi satthuÑ2, katvÈ paritta’mattano.
848. MamaÑ disvÈna ÈyantaÑ, sabbakÈmasamiddhinaÑ.

IndriyÈni ahaÔÔhÈni, sÈvaÑ3 jÈtaÑ mukhaÑ tava.
849. PadmaÑ yathÈ hatthagataÑ, pÈÓinÈ parimadditaÑ.

SÈvaÑ jÈtaÑ4 mukhaÑ tuyhaÑ, mamaÑ disvÈna edisaÑ.
850. Kacci nu te nÈ’bhisasi5, kacci te atthi vedanÈ.

Yena sÈvaÑ mukhaÑ tuyhaÑ, mamaÑ disvÈna ÈgataÑ.
851. SupinaÑ tÈta addakkhiÑ, ito mÈsaÑ adhogataÑ.

“DakkhiÓaÑ viya me bÈhuÑ, chetvÈ ruhiramakkhitaÑ.
Puriso ÈdÈya pakkÈmi, mama rodantiyÈ sati”.
852. Yato’haÑ6 supina’maddakkhiÑ, Sudassana vijÈnahi.

Tato divÈ vÈ rattiÑ vÈ, sukhaÑ me no’palabbhati.
853. YaÑ pubbe parivÈriÑsu7, kaÒÒÈ ruciraviggahÈ.

HemajÈlapaÔicchannÈ, Bh|ridatto na dissati.
854. YaÑ pubbe parivÈriÑsu7, nettiÑsavaradhÈrino.

KaÓikÈrÈva samphullÈ, Bh|ridatto na dissati.
______________________________________________________________
1. KÈya’ssa dissati (SÊ, I) 2. SaÔÔhuÑ (SÊ, I), yuÔÔhuÑ (SyÈ), suttuÑ (Ka)
3. SÈmaÑ (SÊ, I) 4. YantaÑ (Ka) 5. Te nÈbhisayi (SÊ), te nÈbhissasi (SyÈ)
6. Yato taÑ (SÊ) 7. ParicÈriÑsu (SÊ, I)
855. Handa dÈni gamissÈma, Bh|ridattanivesanaÑ.

DhammaÔÔhaÑ sÊlasampannaÑ, passÈma tava bhÈtaraÑ.
856. TaÒca disvÈna ÈyantiÑ, Bh|ridattassa mÈtaraÑ.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, Bh|ridattassa nÈriyo.
857. PuttaÑ te’yye na jÈnÈma, ito mÈsaÑ adhogataÑ.

MataÑ vÈ yadi vÈ jÊvaÑ, Bh|ridattaÑ yasassinaÑ.
858. SakuÓÊ hataputtÈva, suÒÒaÑ disvÈ kulÈvakaÑ.

CiraÑ dukkhena jhÈyissaÑ, Bh|ridattaÑ apassatÊ1.
859. KurarÊ hatachÈpÈva, suÒÒaÑ disvÈ kulÈvakaÑ.

CiraÑ dukkhena jhÈyissaÑ, Bh|ridattaÑ apassatÊ.
860. SÈ n|na cakkavÈkÊva, pallalasmiÑ anodake.

CiraÑ dukkhena jhÈyissaÑ, Bh|ridattaÑ apassatÊ.

EvaÑ jhÈyÈmi sokena, Bh|ridattaÑ, apassatÊ.
862. SÈlÈva sampamathitÈ2, mÈlutena pamadditÈ.

Senti puttÈ ca dÈrÈ ca, Bh|ridattanivesane.
863. IdaÑ sutvÈna nigghosaÑ, Bh|ridattanivesane.

AriÔÔho ca Subhogo3 ca, padhÈviÑsu anantarÈ4.
864. Amma assÈsa mÈ soci, evaÑdhammÈ hi pÈÓino.

Cavanti upapajjanti, esa’ssa pariÓÈmitÈ.
865. Ahampi tÈta jÈnÈmi, evaÑdhammÈ hi pÈÓino.

Sokena ca pareta’smi, Bh|ridattaÑ apassatÊ.
866. Ajja ce me imaÑ rattiÑ, Sudassana vijÈnahi.

Bh|ridattaÑ apassantÊ, maÒÒe hissÈmi jÊvitaÑ.
______________________________________________________________
1. ImissÈ gÈthÈyananthare SÊ-I-potthakesu–
“SakuÓÊ hataputtÈva, suÒÒaÑ disvÈ kulÈvakaÑ.
Tena tena padhÈvissaÑ, piyaputtaÑ apassatÊ”iti ayampi gÈthÈ ÈgatÈ.
2. SampamadditÈ (SyÈ, Ka) 3. Subhago (SÊ, I) 4. UpadhÈvi’su anantarÈ (SÊ, I)
228 JÈtakapÈÄi
867. Amma assÈsa mÈ soci, ÈnayissÈma bhÈtaraÑ.

DisodisaÑ gamissÈma, bhÈtupariyesanaÑ caraÑ.
868. Pabbate giriduggesu, gÈmesu nigamesu ca.

Orena sattarattassa1, bhÈtaraÑ passa ÈgataÑ.
869. HatthÈ pamutto urago, pÈde te nipatÊ bhusaÑ.

Kacci nu taÑ ÉaÑsÊ tÈta2, mÈ bhÈyi sukhito bhava.
870. Neva mayhaÑ ayaÑ nÈgo, alaÑ dukkhÈya kÈyaci.

YÈvata’tthi ahiggÈho, mayÈ bhiyyo na vijjati.
871. Ko nu brÈhmaÓavaÓÓena, ditto3 parisamÈgato.

AvhÈyantu suyuddhena, suÓantu parisÈ mama.
872. TvaÑ maÑ nÈgena Èlampa, ahaÑ maÓÉ|kachÈpiyÈ.

Hotu no abbhutaÑ tattha, Èsahassehi paÒcahi.
873. AhaÑ hi vasumÈ aÉÉho, tvaÑ daliddo’si MÈÓava.

Ko nu te pÈÔibhoga’tthi, upaj|taÒca kiÑ siyÈ.
874. Upaj|taÒca me assa, pÈÔibhogo ca tÈdiso.

Hotu no abbhutaÑ tattha, È sahassehi paÒcahi.
875. SuÓohi me mahÈrÈja, vacanaÑ bhadda’matthu te.

PaÒcannaÑ me sahassÈnaÑ, pÈÔibhogo hi kittima.
876. PettikaÑ vÈ iÓaÑ hoti, yaÑ vÈ hoti sayaÑkataÑ.

KiÑ tvaÑ evaÑ bahuÑ mayhaÑ, dhanaÑ yÈcasi brÈhmaÓa.
877. AlampÈno hi nÈgena, mamaÑ abhijigÊsati4.

AhaÑ maÓÉ|kachÈpiyÈ, ÉaÑsayissÈmi brÈhmaÓaÑ.
878. TaÑ tvaÑ daÔÔhuÑ mahÈrÈja, ajja raÔÔhÈbhivaÉÉhana.

Khattasa~ghapariby|Äho, niyyÈhi ahidassanaÑ5.
______________________________________________________________
1. Orena dasarattassa (SÊ, I)
2. Kacci taÑ nuÉasÊ tÈta (SÊ), kacci nu ÉaÑsito tÈta (SyÈ), kaccitÈnuÉasÊ tÈta (I)
3. Datto (SÊ, SyÈ, I) 4. AbhijiviÑsati (SÊ, SyÈ, I) 5. AbhidassanaÑ (SÊ, I)
879. Neva taÑ atimaÒÒÈmi, sippavÈdena mÈÓava.

Atimatto’si sippena, uragaÑ nÈ’pacÈyasi.
880. Ahampi nÈtimaÒÒÈmi, sippavÈdena brÈhmaÓa.

Avisena ca nÈgena, bhusaÑ vaÒcayase janaÑ.
881. EvaÑ ce’taÑ jano jaÒÒÈ, yathÈ jÈnÈmi taÑ ahaÑ.

Na tvaÑ labhasi Èlampa, bhusamuÔÔhiÑ1 kuto dhanaÑ.
882. KharÈjino jaÔÊ dummÊ2, ditto parisamÈgato.

Yo tvaÑ evaÑ gataÑ nÈgaÑ, “aviso atimaÒÒasi.
883. Œsajja kho naÑ jaÒÒÈsi, puÓÓaÑ uggassa tejaso.

MaÒÒe taÑ bhasmarÈsiÑva, khippa’meso karissati.
884. SiyÈ visaÑ siluttassa, deÉÉubhassa silÈbhuno.

Neva lohitasÊsassa, visaÑ nÈgassa vijjati.
885. Suta’metaÑ arahataÑ, saÒÒatÈnaÑ tapassinaÑ.

Idha dÈnÈni datvÈna, saggaÑ gacchanti dÈyakÈ.
JÊvanto dehi dÈnÈni, yadi te atthi dÈtave.
886. AyaÑ nÈgo mahiddhiko, tejassÊ duratikkamo.

Tena taÑ ÉaÑsayissÈmi, so taÑ bhasmaÑ karissati.
887. MayÈpe’taÑ sutaÑ samma, saÒÒatÈnaÑ tapassinaÑ.

Idha dÈnÈni datvÈna, saggaÑ gacchanti dÈyakÈ.
Tvameva dehi jÊvanto, yadi te atthi dÈtave.
888. AyaÑ AjamukhÊ3 nÈma, puÓÓÈ uggassa tejaso.

TÈya taÑ ÉaÑsayissÈmi, sÈ taÑ bhasmaÑ karissati.
889. YÈ dhÊtÈ DhataraÔÔhassa, vemÈtÈ bhaginÊ mama.

SÈ taÑ ÉaÑsatva’jamukhÊ4, puÓÓÈ uggassa tejaso.
890. ChamÈyaÑ ce nisiÒcissaÑ, Brahmadatta vijÈnahi.

TiÓalatÈni osadhyo, ussusseyyuÑ asaÑsayaÑ.
______________________________________________________________
1. ThusamuÔÔhiÑ (SyÈ), sattumuÔÔhiÑ (SÊ, I) 2. Rummi (SÊ, SyÈ, I)
3. AccimukhÊ (SÊ, SyÈ, I) 4. SÈ dissatu accimukhÊ (SÊ, I)
230 JÈtakapÈÄi
891. UddhaÑ ce pÈtayissÈmi, Brahmadatta vijÈnahi.

Satta vassÈni’yaÑ devo, na vasse na himaÑ pate.
892. Udake ce nisiÒcissaÑ, Brahmadatta vijÈnahi.

YÈvanto’dakajÈ1 pÈÓÈ, mareyyuÑ macchakacchapÈ.
893. LokyaÑ sajantaÑ udakaÑ, payÈgasmiÑ patiÔÔhitaÑ.

Ko maÑ ajjhoharÊ bh|to, ogÈÄhaÑ YamunaÑ nadiÑ.
894. Ya’desa lokÈdhipatÊ yasassÊ,

BÈrÈÓasiÑ pakriya2 samantato.
TassÈ’ha putto urag|sabhassa,
Subhogoti maÑ brÈhmaÓa vedayanti.
895. Sace hi putto urag|sabhassa,

KÈsissa3 raÒÒo amarÈdhipassa.
Mahesakkho aÒÒataro pitÈ te,
Maccesu mÈtÈ pana te atulyÈ.
Na tÈdiso arahati brÈhmaÓassa,
DÈsampi ohÈrituÑ4 mahÈnubhÈvo.
896. RukkhaÑ nissÈya vijjhittho, eÓeyyaÑ pÈtu’mÈgataÑ.

So viddho d|ramacari5, saravegena sÊghavÈ6.
897. TaÑ tvaÑ patitamaddakkhi, araÒÒasmiÑ brahÈvane.

Sa maÑsakÈja’mÈdÈya, sÈyaÑ nigrodhu’pÈgami.
898. SukasÈÄikasa~ghuÔÔhaÑ, pi~galaÑ7 santhatÈyutaÑ.

KokilÈbhirudaÑ rammaÑ, dhuvaÑ haritasaddalaÑ.
899. Tattha te so pÈturahu, iddhiyÈ yasasÈ jalaÑ.

MahÈnubhÈvo bhÈtÈ me, kaÒÒÈhi parivÈrito.
900. So tena pariciÓÓo tvaÑ, sabbakÈmehi tappito.

AduÔÔhassa tuvaÑ dubbhi, taÑ te veraÑ idhÈgataÑ.
______________________________________________________________
1. YÈvatÈ odakÈ (SÊ), yÈvatÈ udakajÈ (I) 2. PakiraparÊ (SÊ, I), pakiraharÊ (SyÈ)
3. KaÑsassa (SÊ, I) 4. OhÈtuÑ (SÊ, I)
5. D|ra’masarÈ (SÊ, I) 6. SekhavÈ (SÊ, I), pekkhavÈ (SyÈ, Ka)
7. Pi~giyaÑ (SÊ, SyÈ, I)
901. KhippaÑ gÊvaÑ pasÈrehi, na te dassÈmi jÊvitaÑ.

BhÈtu parisaraÑ veraÑ, chedayissÈmi te siraÑ.
902. AjjhÈyako yÈcayogÊ, Èhutaggi ca brÈhmaÓo.

Etehi tÊhi ÔhÈnehi, avajjho hoti1 brÈhmaÓo.
903. YaÑ p|raÑ DhataraÔÔhassa, ogÈÄhaÑ YamunaÑ nadiÑ.

Jotate sabbasovaÓÓaÑ, giri’mÈhacca YÈmunaÑ.
904. Tattha te purisabyagghÈ, sodariyÈ mama bhÈtaro.

YathÈ te tattha vakkhanti, tathÈ hessasi brÈhmaÓa.
905. AnittarÈ ittarasampayuttÈ,

YaÒÒÈ ca vedÈ ca Subhoga loke.
Ta’daggarayhaÑ hi vinindamÈno,
JahÈti vittaÒca sataÒca dhammaÑ.
906. Ajjhena’mariyÈ pathaviÑ janindÈ,

VessÈ kasiÑ pÈricariyaÒca suddÈ.
UpÈgu paccekaÑ yathÈpadesaÑ,
KatÈ’hu ete vasinÈti Èhu.
907. DhÈtÈ VidhÈtÈ VaruÓo Kuvero,

Somo Yamo CandimÈ vÈyu S|riyo.
Etepi yaÒÒaÑ puthuso yajitvÈ,
AjjhÈyakÈnaÑ atho sabbakÈme.
908. VikÈsitÈ cÈpasatÈni paÒcÈ,

Yo Ajjuno balavÈ bhÊmaseno.
SahassabÈhu asamo pathabyÈ,
Sopi tadÈ mÈdahi jÈtavedaÑ.
909. Yo brÈhmaÓe bhojayi dÊgharattaÑ,

Annena pÈnena yathÈnubhÈvaÑ.
Pasannacitto anumodamÈno,
Subhoga devaÒÒataro ahosi.
______________________________________________________________
1. Bhavati (SÊ, SyÈ, I)
232 JÈtakapÈÄi
910. MahÈsanaÑ deva’manomavaÓÓaÑ,

Yo sappinÈ asakkhi bhojetu’maggiÑ1.
Sa yaÒÒatantaÑ varato yajitvÈ,
DibbaÑ gatiÑ Mucalinda’jjhagacchi.
911. MahÈnubhÈvo vassasahassajÊvÊ,

Yo pabbajÊ dassaneyyo uÄÈro.
HitvÈ apariyanta raÔÔhaÑ2 sasenaÑ,
RÈjÈ dudÊpopi jagÈma3 saggaÑ.
912. Yo sÈgarantaÑ SÈgaro vijitvÈ,

Y|paÑ subhaÑ soÓÓamayaÑ4 uÄÈraÑ.
Ussesi vessÈnara’mÈdahÈno,
913. YassÈnubhÈvena Subhoga Ga~gÈ,

Pavattatha5 dadhisannisinnaÑ6 samuddaÑ.
Sa lomapÈdo paricariya maggiÑ,
A~go sahassakkhapura’jjhagacchi.
914. Mahiddhiko devavaro yasassÊ,

SenÈpati tidive VÈsavassa.
So somayÈgena malaÑ vihantvÈ,
915. AkÈrayi lokamimaÑ paraÒca,

BhÈgÊrathiÑ HimavantaÒca GijjhaÑ7.
Yo iddhimÈ devavaro yasassÊ,
Sopi tadÈ Èdahi jÈtavedaÑ.
______________________________________________________________
1. JetumaggiÑ (SÊ, I) 2. RathaÑ (SÊ, I) 3. DudÊpopajjhagÈmi (SyÈ)
4. SovaÓÓamayaÑ (SyÈ, Ka) 5. Pavattati (SyÈ, Ka) 6. DadhisannaÑ (SÊ, I)
7. VijjhaÑ (SyÈ, Ka), viÒjhaÑ (?)
916. MÈlÈgirÊ HimavÈ yo ca Gijjho1,

Sudassano Nisabho Kuveru2.
Ete ca aÒÒe ca nagÈ mahantÈ,
CityÈ katÈ yaÒÒakarehi mÈhu.
917. AjjhÈyakaÑ mantaguÓ|papannaÑ,

TapassinaÑ “yÈcayogo”ti’dhÈhu3.
TÊre samuddassudakaÑ sajantaÑ4,
TaÑ SÈgaro’jjhohari tena’peyyo.
918. ŒyÈgavatth|ni puth| pathabyÈ,

SaÑvijjanti brÈhmaÓÈ VÈsavassa.
PurimaÑ disaÑ pacchimaÑ dakkhiÓuttaraÑ,
SaÑvijjamÈnÈ janayanti vedaÑ.
919. KalÊ hi dhÊrÈna kaÔaÑ magÈnaÑ,

Bhavanti vedajjhagatÈna’riÔÔha.
MarÊcidhammaÑ asamekkhitattÈ,
MÈyÈguÓÈ nÈtivahanti paÒÒaÑ.
920. VedÈ na tÈÓaya bhavanti dassa,

Mittadduno bh|nahuno narassa.
Na tÈyate pariciÓÓo ca aggi,
DosantaraÑ macca’manariyakammaÑ.
921. SabbaÒca maccÈ sadhanaÑ sabhogaÑ5,

ŒdÊpitaÑ dÈru tiÓena missaÑ.
DahaÑ na tappe6 asamatthatejo,
Ko taÑ subhikkhaÑ dvirasaÒÒu kayirÈ7.
______________________________________________________________
1. Vijjho (Ka), vijjhÈ (SyÈ) 2. KÈkaneru (SÊ, I), kÈkaveru (SyÈ)
3. TicÈha (SÊ, I), ti cÈhu (Ka) 4. SiÒcantaÑ (Ka)
5. SadhanÈ sabhogÈ (SÊ, SyÈ, I, Ka) 6. Na tappe aggi(Ka)
7. DirasaÒÒa kuriyÈ (SÊ), dirasaÒÒu kuriyÈ (I)
234 JÈtakapÈÄi
922. YathÈpi khÊraÑ vipariÓÈmadhammaÑ,

Dadhi bhavitvÈ navanÊtampi hoti.
Evampi aggi vipariÓÈmadhammo,
Tejo samorohatÊ yogayutto.
923. Na dissatÊ aggi manuppaviÔÔho,

Sukkhesu kaÔÔhesu navesu cÈpi.
NÈ’matthamÈno1 araÓÊnarena,
NÈkammunÈ jÈyati jÈtavedo.
924. Sace hi aggi antarato vaseyya,

Sukkhesu kaÔÔhesu navesu cÈpi.
SabbÈni susseyyu vanÈni loke,
SukkhÈni kaÔÔhÈni ca pajjaleyyuÑ.
925. Karoti ce dÈrutiÓena puÒÒaÑ,

BhojaÑ naro dh|masikhiÑ patÈpavaÑ.
A~gÈrikÈ loÓakarÈ ca s|dÈ,
SarÊradÈhÈpi kareyyu puÒÒaÑ.
926. Atha ce hi ete na karonti puÒÒaÑ,

AjjhenamaggiÑ idha tapayitvÈ.
Na koci lokasmiÑ karoti puÒÒaÑ,
BhojaÑ naro dh|masikhiÑ patÈpavaÑ.
927. KathaÑ hi lokÈpacito samÈno,

AmanuÒÒagandhaÑ bah|naÑ akantaÑ.
Yadeva maccÈ parivajjayanti,
Ta’dappasatthaÑ dvirasaÒÒu bhuÒje.
928. Sikhimpi devesu vadanti he’ke,

ŒpaÑ milakkh|2 pana devamÈhu.
Sabbeva ete vitathaÑ bhaÓanti3,
AggÊ na devaÒÒataro na cÈ’po.
______________________________________________________________
1. NÈmanthamÈno (SÊ, I) 2. MilakkhÈ (SÊ, I) 3. GaÓhanti (Ka)
929. Anindriyabaddha’masaÒÒakÈyaÑ1,
VessÈnaraÑ kammakaraÑ pajÈnaÑ.
Paricariya maggiÑ sugatiÑ kathaÑ vaje,
PÈpÈni kammÈni pakubbamÈno2.
930. SabbÈbhibh| tÈ’hu’dha jÊvikatthÈ,

Aggissa brahmÈ paricÈrakoti.
SabbÈnubhÈvÊ ca vasÊ kimatthaÑ,
Animmito nimmitaÑ vandita’ssa.
931. HassaÑ anijjhÈnakhamaÑ atacchaÑ,

SakkÈrahetu pakiriÑsu pubbe.
Te lÈbhasakkÈre apÈtubhonte,
SandhÈpitÈ3 jantubhi santidhammaÑ.
932. Ajjhena’mariyÈ pathaviÑ janindÈ,

VessÈ kasiÑ pÈricariyaÒca suddÈ.
UpÈgu paccekaÑ yathÈpadesaÑ,
KatÈ’hu ete vasinÈti Èhu.
933. EtaÒca saccaÑ vacanaÑ bhaveyya,

YathÈ idaÑ bhÈsitaÑ brÈhmaÓehi.
NÈ’khattiyo jÈtu labhetha rajjaÑ,
NÈ’brÈhmaÓo mantapadÈni sikkhe.
NÈ’ÒÒatra vessehi kasiÑ kareyya,
Suddo na mucce parapesanÈya4.
934. YasmÈ ca etaÑ vacanaÑ abh|taÑ,

MusÈvi’me odariyÈ bhaÓanti.
Ta’dappapaÒÒÈ abhisaddahanti,
Passanti taÑ paÓÉitÈ attanÈva.
______________________________________________________________
1. NirindriyaÑ antaÑ asaÒÒakÈyaÑ (SÊ, I), anindriyaÑ santamasaÒÒakÈyaÑ (SyÈ)
2. PakrubbamÈno (SyÈ, Ka)
3. SanthambhitÈ (SÊ, I), sandhÈbhitÈ (SyÈ), santÈpitÈ (Ka) 4. ParapessitÈya (SÊ, I)
236 JÈtakapÈÄi
935. KhatyÈ hi vessÈnaÑ1 baliÑ haranti,

ŒdÈya satthÈni caranti brÈhmaÓÈ.
TaÑ tÈdisaÑ sa~khubhitaÑ pabhinnaÑ,
KasmÈ brahmÈ nujju karoti lokaÑ.
936. Sace hi so issaro sabbaloke,

BrahmÈ bah|bh|tapatÊ2 pajÈnaÑ.
KiÑ sabbalokaÑ vidahÊ alakkhiÑ,
KiÑ sabbalokaÑ na sukhiÑ akÈsi.

BrahmÈ bah|bh|tapatÊ pajÈnaÑ.
MÈyÈ musÈvajjamadena3 cÈpi,
LokaÑ adhammena kimattha’makÈri4.

BrahmÈ bah|bh|tapatÊ pajÈnaÑ.
Adhammiko bh|tapatÊ AriÔÔha,
Dhamme sati yo vidahÊ adhammaÑ.
939. KÊÔÈ paÔa~gÈ uragÈ ca bhekÈ5,

HantvÈ kimÊ sujjhati makkhikÈ ca.
Etepi dhammÈ anariyar|pÈ,
KambojakÈnaÑ vitathÈ bah|naÑ.
940. Sace hi so sujjhati yo hanÈti,

Hatopi so sagga’mupeti ÔhÈnaÑ.
BhovÈdi bhovÈdina mÈrayeyyuÑ6,
Ye cÈpi tesaÑ abhisaddaheyyuÑ.
______________________________________________________________
1. KhattÈ na vessÈ na (SÊ, I) 2. Brahmapah| bh|tapatÊ (SyÈ)
3. MusÈvaÒcanapadena (Ka) 4. Kimattha’kÈsi (SÊ, I), kimatthakÈrÊ (SyÈ)
5. Bhi~gÈ (SyÈ) 6. MÈrabheyyuÑ (Ka)
941. Neva migÈ na pas| nopi gÈvo,

ŒyÈcanti attavadhÈya keci.
VipphandamÈne idha jÊvikatthÈ,
YaÒÒesu pÈÓe pasumÈrabhanti1.
942. Y|pussane2 pasubandhe ca bÈlÈ,

Cittehi vaÓÓehi mukhaÑ nayanti.
AyaÑ te y|po kÈmaduho parattha,
Bhavissati sassato samparÈye.
943. Sace ca y|pe maÓisa~khamuttaÑ,

DhaÒÒaÑ dhanaÑ rajataÑ jÈtar|paÑ.
Sukkhesu kaÔÔhesu navesu cÈpi,
Sace duhe tidive sabbakÈme.
Tevijjasa~ghÈva puth| yajeyyuÑ,
AbrÈhmaÓaÑ3 kaÒci na yÈjayeyyuÑ.
944. Kuto ca y|pe maÓisa~khamuttaÑ,

MaÒÒaÑ dhanaÑ rajataÑ jÈtar|paÑ.
Sukkhesu kaÔÔhesu navesu cÈpi,
Kuto duhe tidive sabbakÈme.
945. SaÔhÈ ca luddÈ ca paluddhabÈlÈ4,

ŒdÈya aggiÑ mama dehi vittaÑ,
Tato sukhÊ hohisi sabbakÈme.
946. Ta’maggihuttaÑ saraÓaÑ pavissa,

OropayitvÈ kesamassuÑ nakhaÒca,
Vedehi vittaÑ atigÈÄhayanti5.
______________________________________________________________
1. MÈharanti (SÊ, SyÈ, I) 2. Y|passa te (SÊ), y|passa ne (I)
3. Na brÈhmaÓÈ (SÊ, SyÈ) 4. UpaladdhabÈlÈ (SÊ, I)
5. AtigÈÄayanti (SÊ, I)
238 JÈtakapÈÄi
947. KÈkÈ ul|kaÑva raho labhitvÈ,

EkaÑ samÈnaÑ bahukÈ samecca.
AnnÈni bhutvÈ kuhakÈ kuhitvÈ,
MuÓÉaÑ karitvÈ yaÒÒapatho’ssajanti.
948. EvaÑ hi so vaÒcito brÈhmaÓehi,

Eko samÈno bahukÈ1 samecca.
Te yogayogena vilumpamÈnÈ,
DiÔÔhaÑ adiÔÔhena dhanaÑ haranti.
949. AkÈsiyÈ rÈj|hivÈ’nusiÔÔhÈ,

Ta’dassa ÈdÈya dhanaÑ haranti.
Te tÈdisÈ corasamÈ asantÈ,
VajjhÈ nahaÒÒanti AriÔÔha loke.
950. Indassa bÈhÈrasi dakkhiÓÈti,

YaÒÒesu chindanti palÈsayaÔÔhiÑ.
TaÑ cepi saccaÑ MaghavÈ chinnabÈhu,
Kena’ssa indo asure jinÈti.
951. TaÑ ceva tucchaÑ MaghavÈ sama~gÊ,

HantÈ avajjho paramo sa devo2.
MantÈ ime brÈhmaÓÈ tucchar|pÈ,
SandiÔÔhikÈ vaÒcanÈ esa loke.
952. MÈlÈgiri HimavÈ yo ca Gijjho,

Sudassano Nisabho Kuveru.
Ete ca aÒÒe ca nagÈ mahantÈ,
953. YathÈpakÈrÈni hi iÔÔhakÈni,

Na pabbatÈ honti tathÈpakÈrÈ,
AÒÒÈ disÈ acalÈ tiÔÔhaselÈ.
______________________________________________________________
1. BahuhÊ (SÊ) 2. Sudevo (SyÈ, Ka)
954. Na iÔÔhakÈ honti silÈ cirena1,

Na tattha saÒjÈyati ayo na lohaÑ.
YaÒÒaÒca etaÑ parivaÓÓayantÈ,
955. AjjhÈyakaÑ mantaguÓ|papannaÑ,

TapassinaÑ “yÈcayogo”ti’dhÈhu.
TÊre samuddassudakaÑ sajantaÑ,
TaÑ SÈgaro’jjhohari tena’peyyo.
956. Parosahassampi samantavede,

Mant|papanne nadiyo vahanti.
Na tena byÈpannaras|dakÈ na,
KasmÈ samuddo atulo apeyyo.
957. Ye keci k|pÈ idha jÊvaloke,

LoÓ|dakÈ k|pakhaÓehi khÈtÈ.
Na brÈhmaÓajjhoharaÓena2 tesu,
Œpo apeyyo dvirasaÒÒu mÈhu.
958. Pure puratthÈ kÈ kassa bhariyÈ,

Mano manussaÑ ajanesi pubbe.
TenÈpi dhammena na koci hÊno,
Evampi vosaggavibha~ga’mÈhu3.
959. CaÓÉÈlaputtopi adhicca vede,

BhÈseyya mante kusalo matÊmÈ4.
Na tassa muddhÈpi phaleyya sattadhÈ,
MantÈ ime attavadhÈya katÈ5.
960. VÈcÈkatÈ giddhikatÈ6 gahÊtÈ,

DummocayÈ kabyapathÈnupannÈ.
BÈlÈna cittaÑ visame niviÔÔhaÑ,
Ta’dappapaÒÒÈ abhÊsaddahanti.
______________________________________________________________
1. Cirenapi (SÊ, I) 2. BrÈhmaÓajjhohari tena (Ka)
3. VossaggavibhÈgamÈhu (SÊ) 4. MutÊmÈ (SÊ, I)
5. KattÈ (SÊ, I) 6. GiddhigatÈ (Ka)
240 JÈtakapÈÄi
961. SÊhassa byagghassa ca dÊpino ca,

Na vijjatÊ porisiyaÑbalena.
ManussabhÈvo ca gavaÑ’va pekkho,
JÈtÊ hi tesaÑ asamÈ samÈnÈ1.
962. Sace ca rÈjÈ pathaviÑ vijitvÈ,

SajÊvavÈ assavapÈrisajjo.
Sayameva so sattusa~ghaÑ vijeyya,
TassappajÈ niccasukhÊ2 bhaveyya.
963. KhattiyamantÈ ca tayo ca vedÈ,

Atthena ete samakÈ bhavanti.
TesaÒca atthaÑ avinicchinitvÈ,
Na bujjhatÊ oghapathaÑva channaÑ.
964. KhattiyamantÈ ca tayo ca vedÈ,

Atthena ete samakÈ bhavanti.
LÈbhÈ alÈbho ayaso yaso ca,
Sabbeva tesaÑ catunnaÒca3 dhammÈ.
965. YathÈpi ibbhÈ dhanadhaÒÒahetu,

KammÈni karonti4 puth| pathabyÈ.
Tevijjasa~ghÈ ca tatheva ajja,
KammÈni karonti4 puth| pathabyÈ.
966. Ibbhehi ye te5 samakÈ bhavanti,

NiccussukÈ kÈmaguÓesu yuttÈ.
KammÈni karonti4 puth| pathabyÈ,
Ta’dappapaÒÒÈ dvirasaÒÒu’rÈ te.
967. Kassa bherÊ mudi~gÈ ca, sa~khÈpaÓavadindimÈ.

Purato paÔipannÈni, hÈsayantÈ rathesabhaÑ.
968. Kassa kaÒcanapaÔÔena, puthunÈ vijjuvaÓÓinÈ.

YuvÈ kalÈpasannaddho, ko eti siriyÈ jalaÑ.
______________________________________________________________
1. SamÈnaÑ (SyÈ, Ka) 2. NiccasukhÈ (I)
3. Sabbe te sabbesaÑ catunna (SÊ, I) 4. KÈrenti (SÊ, SyÈ, I) 5. Ete (SÊ, SyÈ, I)
969. UkkÈmukhapahaÔÔhaÑva, khadira~gÈrasannibhaÑ.

MukhaÒca rucirÈ bhÈti, ko eti siriyÈ jalaÑ.
970. Kassa jambonadaÑ chattaÑ, sasalÈkaÑ manoramaÑ.

ŒdiccaraÑsÈvaraÓaÑ, ko eti siriyÈ jalaÑ.
971. Kassa a~gaÑ1 pariggayha, vÈlabÊjani’muttamaÑ.

Ubhato varapuÒÒassa2, muddhani upar|pari.
972. Kassa pekhuÓahatthÈni, citrÈni ca mud|ni ca.

KaÒcanamaÓidaÓÉÈni3, caranti dubhato mukhaÑ.
973. Khadira~gÈravaÓÓÈbhÈ, ukkÈmukhapahaÑsitÈ.

Kasse’te kuÓÉalÈ vagg|, sobhanti dubhato mukhaÑ.
974. Kassa vÈtena chupitÈ, niddhantÈ mudukÈÄakÈ4.

Sobhayanti nalÈÔantaÑ, nabhÈ vijjurivu’ggatÈ.
975. Kassa etÈni akkhÊni, ÈyatÈni puth|ni ca.

Ko sobhati visÈlakkho, kasse’taÑ uÓÓajaÑ mukhaÑ.
976. Kasse’te lapanajÈtÈ5, suddhÈ sa~khavar|pamÈ.

BhÈsamÈnassa sobhanti, dantÈ kuppilasÈdisÈ.
977. Kassa lÈkhÈrasasamÈ, hatthapÈdÈ sukhedhitÈ.

Ko so bimboÔÔhasampanno, divÈ s|riyova bhÈsati.
978. Himaccaye Himavati6, mahÈsÈlova pupphito.

Ko so odÈtapÈvÈro, jayaÑ indova sobhati.
979. SuvaÓÓapÊÄakÈkiÓÓaÑ, maÓidaÓÉavicittakaÑ.

Ko so parisa’mogayha, ÊsaÑ khaggaÑ pamuÒcati7.
______________________________________________________________
1. A~kaÑ (SÊ, I) 2. Carate varapaÒÒassa (SÊ, I)
3. TapaÒÒamaÓidaÓÉÈni (SÊ, I), suvaÓÓamaÓidaÓÉÈni (SyÈ, Ka)
4. MudukÈÄakaÑ (SÊ), mudu kÈÄikÈ (SyÈ)
5. LapanÈjÈ suddhÈ (SÊ, I) 6. Hemavato (SÊ, SyÈ, I)
7. ¢so khaggaÑva muÒcati (SÊ, I), ante khaggaÑ pamuÒcati (SyÈ)
242 JÈtakapÈÄi
980. SuvaÓÓavikatÈ cittÈ, sukatÈ cittasibbanÈ1.

Ko so omuÒcate pÈdÈ, namo katvÈ mahesino.
981. DhataraÔÔhÈ hi te nÈgÈ, iddhimanto yasassino.

SamuddajÈya uppannÈ, nÈgÈ ete mahiddhikÈti.
Bh|ridattajÈtakaÑ chaÔÔhaÑ.
544. CandakumÈrajÈtaka (7)

982. RÈjÈsi luddakammo, ekarÈjÈ PupphavatÊyÈ.
So pucchi brahmabandhuÑ, KhaÓÉahÈlaÑ purohitaÑ m|ÄhaÑ.
983. SaggÈna maggamÈcikkha2,

TvaÑsi brÈhmaÓa dhammavinayakusalo.
YathÈ ito vajanti sugatiÑ, narÈ puÒÒÈni katvÈna.
984. AtidÈnaÑ daditvÈna, avajjhe deva ghÈtetvÈ.

EvaÑ vajanti sugatiÑ, narÈ puÒÒÈni katvÈna.
985. KiÑ pana taÑ atidÈnaÑ, ke ca avajjhÈ imasmi lokasmiÑ.

EtaÒca kho no akkhÈhi, yajissÈmi dadÈmi3 dÈnÈni.
986. Puttehi deva yajitabbaÑ, mahesÊhi negamehi ca.

Usabhehi ÈjÈniyehi cat|hi,
Sabbacatukkena deva yajitabbaÑ.
987. TaÑ sutvÈ antepure, kumÈrÈ mahesiyo ca haÒÒantu.

Eko ahosi nigghoso, bhismÈ accuggato saddo.
988. Gacchatha vadetha kumÈre, CandaÑ S|riyaÒca BhaddasenaÒca.

S|raÒca VÈmagottaÒca, pacurÈ4 kira hotha yaÒÒatthÈya.
989. KumÈriyopi vadetha, UpasenaÑ5 KokilaÒca MuditaÒca.

NandaÒcÈpi kumÈriÑ, pacurÈ4 kira hotha yaÒÒatthÈya.
990. Vijayampi mayhaÑ mahesiÑ, ErÈvatiÑ6 KesiniÑ SunandaÒca.

LakkhaÓavar|papannÈ, pacurÈ kira hotha yaÒÒatthÈya.
______________________________________________________________
1. SibbinÊ (SyÈ, Ka) 2. SaggamaggamÈcikkha (SÊ, I)
3. YajissÈma dadÈma (SÊ, I) 4. PasurÈ (SÊ, I, Ka)
5. UpaseniÑ (SÊ), UpaseÓiÑ (I) 6. EkapatiÑ (I), ErÈpatiÑ (Ka)
991. Gahapatayo ca vadetha, PuÓÓamukhaÑ BhaddiyaÑ Si~gÈlaÒca.

VaÉÉhaÒcÈpi gahapatiÑ, pacurÈ kira hotha yaÒÒatthÈya.
992. Te tattha gahapatayo,

AvocisuÑ samÈgatÈ puttadÈraparikiÓÓÈ.
Sabbeva sikhino deva karohi.
Atha vÈ no dÈse sÈvehi.
993. AbhayaÑkarampi me hatthiÑ,

NÈÄÈgiriÑ AccuggataÑ VaruÓadantaÑ1.
Œnetha kho ne khippaÑ, yaÒÒatthÈya bhavissanti.
994. Assaratanampi2 KesiÑ, SurÈmukhaÑ PuÓÓakaÑ VinatakaÒca.

Œnetha kho ne khippaÑ, yaÒÒatthÈya bhavissanti.
995. Usabhampi3 Y|thapatiÑ AnojaÑ,

NisabhaÑ GavampatiÑ tepi mayhaÑ Ènetha.
Sam|ha4 karontu sabbaÑ.
YajissÈmi dadÈmi dÈnÈni.
996. SabbaÑ5 paÔiyÈdetha, yaÒÒaÑ pana uggatamhi s|riyamhi.

ŒÓÈpetha ca kumÈre6, abhiramantu imaÑ rattiÑ.
997. SabbaÑ5 upaÔÔhapetha, yaÒÒaÑ pana uggatamhi s|riyamhi.

Vadetha dÈni kumÈre, ajja kho7 pacchimÈ ratti.
998. TaÑtaÑ mÈtÈ avaca, rodantÊ ÈgantvÈ vimÈnato.

YaÒÒo kira te putta, bhavissati cat|hi puttehi.
999. Sabbepi mayhaÑ puttÈ cattÈ, CandasmiÑ haÒÒamÈnasmiÑ.

Puttehi yaÒÒaÑ yajitvÈna, sugatiÑ saggaÑ gamissÈmi.
1000. MÈ taÑ8 putta saddahesi, sugati kira hoti puttayaÒÒena.

NirayÈne’so maggo, neso maggo hi saggÈnaÑ.
______________________________________________________________
1. NÈÄÈgiriÑ accutaÑ varuÓadantaÑ (SÊ), rÈjagiriÑ accutavaruÓadantaÑ (I)
2. Assatarampi (SÊ, I), assaratanampi me (SyÈ)
3. Usabhampi me (SyÈ) 4. SamupÈ (SÊ, I), sammukhÈ (SyÈ)
5. Sabbampi (SyÈ) 6. ŒÓÈpetha CandakumÈre (SyÈ, Ka)
7. Vo (I) 8. MÈ (SÊ, I)
244 JÈtakapÈÄi
1001. DÈnÈni dehi KoÓÉaÒÒa, ahiÑsÈ sabbabh|tabhabyÈnaÑ.

Esa maggo sugatiyÈ, na ca maggo puttayaÒÒena.
1002. ŒcariyÈnaÑ vacanÈ, ghÈtessaÑ CandaÒca SuriyaÒca.

Puttehi yaÒÒaÑ1 yajitvÈna duccajehi, sugatiÑ saggaÑ gamissÈmi.
1003. TaÑtaÑ pitÈpi avaca, VasavattÊ orasaÑ sakaÑ puttaÑ.

YaÒÒo kira te putta, bhavissati cat|hi puttehi.
1004. Sabbepi mayhaÑ puttÈ cattÈ, CandasmiÑ haÒÒamÈnasmiÑ.

Puttehi yaÒÒaÑ yajitvÈna, sugatiÑ saggaÑ gamissÈmi.
1005. MÈ taÑ putta saddahesi, sugati kira hoti puttayaÒÒena.

NirayÈne’so maggo, neso maggo hi saggÈnaÑ.

Esa maggo sugatiyÈ, na ca maggo puttayaÒÒena.
1007. ŒcariyÈnaÑ vacanÈ, ghÈtessaÑ CandaÒca S|riyaÒca.

Puttehi yaÒÒaÑ yajitvÈna duccajehi, sugatiÑ saggaÑ gamissÈmi.

Puttaparivuto tuvaÑ, raÔÔhaÑ janapadaÒca pÈlehi.
1009. MÈ no deva avadhi, dÈse no dehi KhaÓÉahÈlassa.

Api nigaÄabandhakÈpi, hatthÊ asse ca pÈlema.

Api nigaÄabandhakÈpi, hatthichakaÓÈni ujjhema.

Api nigaÄabandhakÈpi, assachakaÓÈni ujjhema.
1012. MÈ no deva avadhi, dÈse no dehi KhaÓÉahÈlassa2.

Yassa honti tava kÈmÈ, api raÔÔhÈ pabbÈjitÈ.
BhikkhÈcariyaÑ carissÈma.
______________________________________________________________
1. Puttehi (SÊ, SyÈ, I) 2. IdaÑ padaÑ SÊ-I-potthakesu natthi.
1013. DukkhaÑ kho me janayatha, vilapantÈ jÊvitassa kÈmÈ hi.

MuÒcetha1 dÈni kumÈre, alampi me hotu puttayaÒÒena.
1014. Pubbeva khosi me vutto, dukkaraÑ durabhisambhavaÒce’taÑ.

Atha no upakkhaÔassa yaÒÒassa, kasmÈ karosi vikkhepaÑ.
1015. Sabbe vajanti sugatiÑ, ye yajanti yepi yÈjenti.

Ye cÈpi anumodanti, yajantÈnaÑ edisaÑ mahÈyaÒÒaÑ.
1016. Atha kissa jano2 pubbe, sotthÈnaÑ brÈhmaÓe avÈcesi.

Atha no akÈraÓasmÈ, yaÒÒatthÈya deva ghÈtesi.
1017. Pubbeva no daharakÈle3, na hanesi4 na ghÈtesi.

Dahara’mhÈ yobbanaÑ pattÈ, ad|sakÈ tÈta haÒÒÈma.
1018. Hatthigate assagate,

Sannaddhe passa no mahÈrÈja.
Yuddhe vÈ yujjhamÈne vÈ,
Na hi mÈdisÈ s|rÈ honti yaÒÒatthÈya.
1019. Paccante vÈpi kupite, aÔavÊsu vÈ mÈdise niyojenti.

Atha no akÈraÓasmÈ, abh|miyaÑ tÈta haÒÒÈma.
1020. YÈpi hi tÈ sakuÓiyo, vasanti tiÓagharÈni katvÈna.

TÈsampi piyÈ puttÈ, atha no tvaÑ deva ghÈtesi.
1021. MÈ tassa saddahesi, na maÑ KhaÓÉahÈlo ghÈteyya.

MamaÑ hi so ghÈtetvÈna, anantarÈ tampi deva ghÈteyya.
1022. GÈmavaraÑ nigamavaraÑ dadanti, bhogampissa mahÈrÈja.

Atha’ggapiÓÉikÈpi, kule kule he’te bhuÒjanti.
1023. Tesampi tÈdisÈnaÑ, icchanti dubbhituÑ mahÈrÈja.

Yebhuyyena ete, akataÒÒuno brÈhmaÓÈ deva.

______________________________________________________________
1. MuÒcatha (SÊ, I) 2. Ca no (SÊ, SyÈ, I)
3. Daharake samÈne (SÊ, I) 4. Na mÈresi (SÊ, I)
246 JÈtakapÈÄi



1028. DukkhaÑ kho me janayatha, vilapantÈ jÊvitassa kÈmÈ hi.

MuÒcetha dÈni kumÈre, alampi me hotu puttayaÒÒena.


1031. Yadi kira yajitvÈ puttehi, devalokaÑ ito cutÈ yanti.

BrÈhmaÓo tÈva yajatu, pacchÈpi yajasi tuvaÑ rÈjÈ.
1032. Yadi kira yajitvÈ puttehi, devalokaÑ ito cutÈ yanti.

Esveva KhaÓÉahÈlo, yajataÑ sakehi puttehi.
1033. EvaÑ jÈnanto KhaÓÉahÈlo, kiÑ puttake na ghÈtesi.

SabbaÒca ÒÈtijanaÑ, attÈnaÒca na ghÈtesi.
1034. Sabbe vajanti nirayaÑ, ye yajanti yepi yÈjenti.

1035. 1 Sace hi so sujjhati yo hanÈti,

Hatopi so sagga’mupeti ÔhÈnaÑ.
BhovÈdi bhovÈdina mÈrayeyyuÑ,
Ye cÈpi tesaÑ abhisaddaheyyuÑ1.
1036. KathaÒca kira puttakÈmÈyo, gahapatayo gharaÓiyo ca.

Nagaramhi na uparavanti rÈjÈnaÑ, mÈ ghÈtayi orasaÑ puttaÑ.
______________________________________________________________
1-1. AyaÑ gÈthÈ SÊ-SyÈ-I-potthakesu na dissati.
1037. KathaÒca kira puttakÈmÈyo, gahapatayo gharaÓiyo ca.

Nagaramhi na uparavanti rÈjÈnaÑ, mÈ ghÈtayi atrajaÑ puttaÑ.
1038. RaÒÒo camhi atthakÈmo, hito ca sabbajanapadassa1.

Na koci assa paÔighaÑ, mayÈ jÈnapado na pavedeti.
1039. Gacchatha vo gharaÓiyo, tÈtaÒca vadetha KhaÓÉahÈlaÒca.

MÈ ghÈtetha kumÈre, ad|sake sÊhasa~kÈse.
1040. Gacchatha vo gharaÓiyo, tÈtaÒca vadetha KhaÓÉahÈlaÒca.

MÈ ghÈtetha kumÈre, apekkhite sabbalokassa.
1041. YaÑ n|nÈ’haÑ jÈyeyyaÑ, rathakÈrakulesu vÈ.

Pukkusakulesu vÈ vessesu vÈ jÈyeyyaÑ,
Na ha’jja maÑ rÈja yaÒÒe2 ghÈteyya.
1042. SabbÈ sÊmantiniyo gacchatha, ayyassa KhaÓÉahÈlassa.

PÈdesu nipatatha, aparÈdhÈ’haÑ na passÈmi.
1043. SabbÈ sÊmantiniyo gacchatha, ayyassa KhaÓÉahÈlassa.

PÈdesu nipatatha, kinte bhante mayaÑ ad|sema.
1044. KapaÓÈ3 vilapati SelÈ, disvÈna bhÈtare4 upanÊtatte.

YaÒÒo kira me ukkhipito, tÈtena saggakÈmena.
1045. Œvatti parivatti ca, Vasulo sammukhÈ raÒÒo.

MÈ no pitaraÑ avadhi, dahara’mhÈ’yobbanaÑ pattÈ.
1046. Eso te Vasula pitÈ, samehi pitarÈ saha.

DukkhaÑ kho me janayasi, vilapanto antepurasmiÑ.
MuÒcetha dÈni kumÈre, alampi me hotu puttayaÒÒena.


______________________________________________________________
1. SabbadÈ janapadassa (SÊ, I) 2. YaÒÒatthÈya (SÊ, I)
3. KapaÓaÑ (SÊ, I) 4. BhÈtaro (SÊ, SyÈ, I, Ka)
248 JÈtakapÈÄi
1049. Sabbaratanassa yaÒÒo upakkhaÔo,

EkarÈja tava paÔiyatto.
Abhinikkhamassu deva,
SaggaÑ gato tvaÑ pamodissasi.
1050. DaharÈ sattasatÈ etÈ, CandakumÈrassa bhariyÈyo.

Kese pakiritvÈna1, rodantiyo magga’manuyÈyisuÑ2.
1051. AparÈ pana sokena, nikkhantÈ Nandane viya devÈ.

Kese pakiritvÈna1, rodantiyo maggamanuyÈyiÑsu2.
1052. KÈsikasucivatthadharÈ, kuÓÉalino agalucandanavilittÈ.

Niyyanti Candas|riyÈ, yaÒÒatthÈya ekarÈjassa.

Niyyanti Candas|riyÈ, mÈtu katvÈ hadayasokaÑ.

Niyyanti Candas|riyÈ, janassa katvÈ hadayasokaÑ.
1055. MaÑsarasabhojanÈ nhÈpakasunhÈpitÈ3,

KuÓÉalino agalucandanavilittÈ.
Niyyanti Candas|riyÈ, yaÒÒatthÈya ekarÈjassa.
1056. 4 MaÑsarasabhojanÈ nhÈpakasunhÈpitÈ,

Niyyanti Candis|riyÈ, mÈtu katvÈ hadayasokaÑ.
1057. MaÑsarasabhojanÈ nhÈpakasunhÈpitÈ,

Niyyanti Candas|riyÈ, janassa katvÈ hadayasokaÑ4.
1058. Ya’ssu pubbe hatthivaradhuragate, hatthÊhi5 anuvajanti.

Tya’jja Candas|riyÈ, ubhova pattikÈ yanti.
______________________________________________________________
1. ParikiritvÈna (SÊ, I), vikiritvÈna (SyÈ, Ka)
2. Maggamanuyanti (SÊ, I), maggamanuyÈyanti (SyÈ)
3. NahÈpakasunahÈtÈ (I) 4-4. ImÈ dve gÈthÈ natthi I-potthake.
5. HatthikÈ (SyÈ), pattikÈ (I)
1059. Ya’ssu pubbe assavaradhuragate, assehi1 anuvajanti.

1060. Ya’ssu pubbe rathavaradhuragate, rathehi2 anuvajanti.

1061. Yehi’ssu pubbe niyyaÑsu3, tapanÊyakappanehi tura~gehi.

1062. Yadi sakuÓi maÑsa’micchasi, Éayassu pubbena PupphavatiyÈ.

Yajate’ttha ekarÈjÈ, samm|Äho cat|hi puttehi.

Yajate’ttha ekarÈjÈ, samm|Äho cat|hi kaÒÒÈhi.

Yajate’ttha ekarÈjÈ, samm|Äho cat|hi mahesÊhi.

Yajate’ttha ekarÈjÈ, samm|Äho cat|hi gahapatÊhi.

Yajate’ttha ekarÈjÈ, samm|Äho cat|hi hatthÊhi.

Yajate’ttha ekarÈjÈ, samm|Äho cat|hi assehi.

Yajate’ttha ekarÈjÈ, samm|Äho cat|hi usabhehi.

Yajate’ttha ekarÈjÈ, samm|Äho sabbacatukkena.
1070. Aya’massa pÈsÈdo, idaÑ antepuraÑ suramaÓÊyaÑ5.

Te’dÈni ayyaputtÈ, cattÈro vadhÈya ninnÊtÈ.
1071. Ida’massa k|ÔÈgÈraÑ, sovaÓÓaÑ pupphamalyavikiÓÓaÑ.

______________________________________________________________
1. AssakÈ (SyÈ), pattikÈ (I) 2. RathikÈ (SyÈ), pattikÈ (I)
3. NÊyiÑsu (SyÈ, Ka) 4. Uyyassu (SyÈ, Ka)
5. SovaÓÓo pupphamalyavikiÓÓo (Ka)
250 JÈtakapÈÄi
1072. Ida’massa uyyÈnaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

1073. Ida’massa asokavanaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

1074. Ida’massa kaÓikÈravanaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

1075. Ida’massa pÈÔalivanaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

1076. Ida’massa ambavanaÑ, supupphitaÑ sabbakÈlikaÑ rammaÑ.

1077. Aya’massa pokkharaÓÊ, saÒchannÈ padumapuÓÉarÊkehi.

NÈvÈ ca sovaÓÓavikatÈ, pupphavalliyÈ1 cittÈ suramaÓÊyÈ.
1078. Ida’massa hatthiratanaÑ, ErÈvaÓo gajo balÊ dantÊ.

1079. Ida’massa assaratanaÑ, ekakhuro2 asso.

1080. Aya’massa assaratho

SÈÄiya3 nigghoso subho ratanavicitto.
Yatthassu ayyaputtÈ,
SobhiÑsu Nandane viya devÈ.
1081. KathaÑ nÈma sÈmasamasundarehi, candanamudukagattehi4.

RÈjÈ yajissate yaÒÒaÑ, samm|Äho cat|hi puttehi.
1082. KathaÑ nÈma sÈmasamasundarÈhi, candanamudukagattÈhi.

RÈjÈ yajissate yaÒÒaÑ, samm|Äho cat|hi kaÒÒÈhi.
______________________________________________________________
1. PupphÈvaliyÈ (SÊ, I) 2. Ekakh|ro vego (SyÈ)
3. SÈÄiya viya (SyÈ) 4. Candanamarakatagattehi (SÊ, I)
1083. KathaÑ nÈma sÈmasamasundarÈhi, candanamudukagattÈhi.

RÈjÈ yajissate yaÒÒaÑ, samm|Äho cat|hi mahesÊhi.
1084. KathaÑ nÈma sÈmasamasundarehi, candanamudukagattehi.
RÈjÈ yajissate yaÒÒaÑ, samm|Äho cat|hi gahapatÊhi.
1085. YathÈ honti gÈmanigamÈ, suÒÒÈ amanussakÈ brahÈraÒÒÈ.
TathÈ hessati PupphavatiyÈ, yiÔÔhesu Candas|riyesu.
1086. UmmattikÈ bhavissÈmi, bh|nahatÈ paÑsunÈ ca1 parikiÓÓÈ.
Sace CandavaraÑ2 hanti, pÈÓÈ me deva rujjhanti3.
1087. UmmattikÈ bhavissÈmi, bh|nahatÈ paÑsunÈ ca parikiÓÓÈ.
Sace SuriyavaraÑ hanti, pÈÓÈ me deva rujjhanti.
1088. Kinnu’mÈ na ramÈpeyyuÑ, aÒÒamaÒÒaÑ piyaÑvadÈ.
GhaÔÔikÈ UparikkhÊ ca, PokkharaÓÊ ca BhÈrikÈ4.
Candas|riyesu naccantiyo, samÈ tÈsaÑ na vijjati.
1089. ImaÑ mayhaÑ hadayasokaÑ,
PaÔimuÒcatu5 KhaÓÉahÈla tava mÈtÈ.
Yo mayhaÑ hadayasoko, Candamhi vadhÈya ninnÊte.
1090. ImaÑ mayhaÑ hadayasokaÑ,
PaÔimuÒcatu KhaÓÉahÈla tava mÈtÈ.
Yo mayhaÑ hadayasoko, S|riyamhi vadhÈya ninnÊte.
1091. ImaÑ mayhaÑ hadayasokaÑ, paÔimuÒcatu KhaÓÉahÈla tava jÈyÈ.
Yo mayhaÑ hadayasoko, Candamhi vadhÈya ninnÊte.
1092. ImaÑ mayhaÑ hadayasokaÑ, paÔimuÒcatu KhaÓÉahÈla tava jÈyÈ.
Yo mayhaÑ hadayasoko, S|riyamhi vadhÈya ninnÊte.
1093. MÈ ca putte mÈ ca patiÑ, addakkhi KhaÓÉahÈla tava mÈtÈ.
Yo ghÈtesi kumÈre, ad|sake sÊhasa~kÈse.
1094. MÈ ca putte mÈ ca patiÑ, addakkhi KhaÓÉahÈla tava mÈtÈ.
Yo ghÈtesi kumÈre, apakkhite sabbalokassa.
______________________________________________________________
1. PaÑsunÈva (SyÈ, Ka) 2. CandakumÈraÑ (SyÈ)
3. Nirujjhanti (SÊ), bhijjanti (SyÈ)
4. GhaÔÔiyÈ oparakkhÊ ca pokkharakkhÊ ca nÈyikÈ (SÊ)
GhaÔÔiyÈ oparakkhÊ ca pokkharakkhÊ ca gÈyikÈ (I) 5. PaÔimuccatu (Ka)
252 JÈtakapÈÄi
1095. MÈ ca putte mÈ ca patiÑ, addakkhi KhaÓÉahÈla tava jÈyÈ.

Yo ghÈtesi kumÈre, ad|sake sÊhasa~kÈse.
1096. MÈ ca putte mÈ ca patiÑ, addakkhi KhaÓÉahÈla tava jÈyÈ.

Yo ghÈtesi kumÈre, apekkhite sabbalokassa.




1101. DibbaÑ deva upayÈcanti, puttatthikÈpi daliddÈ.

PaÔibhÈnÈnipi hitvÈ, putte na labhanti ekaccÈ.
1102. ŒsÊsikÈni1 karonti, puttÈ no jÈyantu tato paputtÈ2.

Atha no akÈraÓasmÈ, yaÒÒatthÈya deva ghÈtesi.
1103. UpayÈcitakena puttaÑ labhanti, mÈ tÈta no aghÈtesi.

MÈ kicchÈladdhakehi puttehi, yajittho imaÑ yaÒÒaÑ.
1104. UpayÈcitakena puttaÑ labhanti, mÈ tatÈ no aghÈtesi.

MÈ kapaÓaladdhakehi puttehi, ammÈya no vippavÈsesi.
1105. BahudukkhÈ3 posiya CandaÑ, amma tuvaÑ jÊyase puttaÑ.

VandÈmi kho te pÈde, labhataÑ tÈto paralokaÑ.
1106. Handa ca maÑ upaguyha, pÈde te amma vandituÑ dehi.

GacchÈmi dÈni pavÈsaÑ4, yaÒÒatthÈya ekarÈjassa.
______________________________________________________________
1. AssÈsakÈni (SÊ, I), ÈsÈsakÈni (SyÈ) 2. PuttÈ (SÊ, I)
3. BahudukkhaÑ (SyÈ, Ka) 4. VippavÈsaÑ (Ka)
1107. Handa ca maÑ upag|ha1, pÈde te amma vandituÑ dehi.

GacchÈmi dÈni pavÈsaÑ, mÈtu katvÈ hadayasokaÑ.
1108. Handa ca maÑ upag|ha1, pÈde te amma vandituÑ dehi.

GacchÈmi dÈni pavÈsaÑ, janassa katvÈ hadayasokaÑ.
1109. Handa ca padumapattÈnaÑ, moÄiÑ bandhassu Gotamiputta.

CampakadalamissÈyo2, esÈ te porÈÓikÈ pakati.
1110. Handa ca vilepanaÑ te, pacchimakaÑ candanaÑ vilimpassu.

Yehi ca suvilitto, sobhasi rÈjaparisÈyaÑ.
1111. Handa ca mudukÈni vatthÈni, pacchimakaÑ KÈsikaÑ nivÈsehi.

Yehi ca sunivattho, sobhasi rÈjaparisÈyaÑ.
1112. MuttÈmaÓikanakavibh|sitÈni, gaÓhassu hatthÈbharaÓÈni.

Yehi ca hatthÈbharaÓehi, sobhasi rÈjaparisÈyaÑ.
1113. Na hi n|nÈ’yaÑ RaÔÔhapÈlo, bh|mipati janapadassa dÈyÈdo.

Lokissaro mahanto, putte snehaÑ janayati.
1114. Mayhampi piyÈ puttÈ, attÈ ca piyo tumhe ca bhariyÈyo.

SaggaÒca patthayÈno3, tenÈ’haÑ ghÈtayissÈmi.
1115. MaÑ paÔhamaÑ ghÈtehi, mÈ me hadayaÑ dukkhaÑ phÈlesi.

Ala~kato4 sundarako, putto deva tava sukhumÈlo.
1116. Handa’yya maÑ hanassu, paraloke5 Candakena6 hessÈmi.

PuÒÒaÑ karassu vipulaÑ, vicarÈma ubhopi paraloke.
1117. MÈ tvaÑ Cande rucci maraÓaÑ7, bahukÈ tava devarÈ visÈlakkhi.

Te taÑ ramayissanti, yiÔÔhasmiÑ Gotamiputte.
1118. EvaÑ vutte CandÈ attÈnaÑ, hanti hatthatalakehi.

Alamettha8 jÊvitena, pissÈmi9 visaÑ marissÈmi.
______________________________________________________________
1. Upaguyha (SyÈ, Ka)
2. CampakadalivÊtimissÈyo (SÊ, I), campakadalimissÈyo (Ka)
3. PatthayamÈno (SyÈ, Ka) 4. Anala~kato (Ka)
5. SalokÈ (SÊ, SyÈ, Ka) 6. Candiyena (SÊ, I, Ka)
7. Ida padaÑ natthi SÊ-I-potthakesu. 8. Alamatthu (SÊ, I) 9. PÈyÈmi (SÊ, I)
254 JÈtakapÈÄi
1119. Na hi n|ni’massa raÒÒo, mittÈ’maccÈ ca vijjare suhadÈ.

Ye na vadanti rÈjÈnaÑ, “mÈ ghÈtayi orase putte”.
1120. Na hi n|ni’massa raÒÒo, ÒÈtÊ mittÈ ca vijjare suhadÈ.

Ye na vadanti rÈjÈnaÑ, “mÈ ghÈtayi atraje putte”.
1121. Ime tepi mayhaÑ puttÈ, guÓino kÈy|radhÈrino rÈja.

Tehipi yajassu yaÒÒaÑ, atha muÒcatu1 Gotamiputte.
1122. BilasataÑ maÑ katvÈna, yajassu sattadhÈ mahÈrÈja.

MÈ jeÔÔhaputta’mavadhi, ad|sakaÑ sÊhasa~kÈsaÑ.
1123. BilasataÑ maÑ katvÈna, yajassu sattadhÈ mahÈrÈja.

MÈ jeÔÔhaputta’mavadhi, apekkhitaÑ sabbalokassa.
1124. BahukÈ tava dinnÈbharaÓÈ, uccÈvacÈ subhaÓitamhi.

MuttÈmaÓiveÄuriyÈ, etaÑ te pacchimakaÑ dÈnaÑ.
1125. YesaÑ pubbe khandhesu, phullÈ mÈlÈguÓÈ vivattiÑsu.

Tesa’jjapi sunisito2, nettiÑso vivattissati khandhesu.
1126. YesaÑ pubbe khandhesu, cittÈ mÈlÈguÓÈ vivattiÑsu.

Tesa’jjapi sunisito, nettiÑso vivattissati khandhesu.
1127. AciraÑ3 vata netthiÑso, vivattissati rÈjaputtÈnaÑ khandhesu.

Atha mama hadayaÑ na phalati, tÈva daÄhabandhaÒca me Èsi.

NiyyÈtha Candas|riyÈ, yaÒÒatthÈya ekarÈjassa.
1129. KÈsikasucivatthadharÈ, kuÓÉalino ÈgalucandanavilittÈ.

NiyyÈtha Candas|riyÈ, mÈtu katvÈ hadayasokaÑ.

NiyyÈtha Candas|riyÈ, janassa katvÈ hadayasokaÑ.

NiyyÈtha Candas|riyÈ, yaÒÒatthÈya ekarÈjassa.
______________________________________________________________
1. Muccatu (I, Ka) 2. PÊtanisito (SÊ, I) 3. AcirÈ (SÊ, SyÈ, I)

NiyyÈtha Candas|riyÈ, mÈtu katvÈ hadayasokaÑ.

NiyyÈtha Candas|riyÈ, janassa katvÈ hadayasokaÑ.
1134. SabbasmiÑ upakkhaÔasmiÑ, nisÊdite CandasmiÑ1 yaÒÒatthÈya.

PaÒcÈlarÈjadhÊtÈ paÒjalikÈ, sabbaparisÈya samanupariyÈyi2.
1135. Yena saccena KhaÓÉahÈlo, pÈpakammaÑ karoti dummedho.

Etena saccavajjena, sama~ginÊ sÈmikena homi.
1136. Ye idha’tthi amanussÈ, yÈni ca yakkhabh|tabhabyÈni.

Karontu me veyyÈvaÔikaÑ, sama~ginÊ sÈmikena homi.
1137. YÈ devatÈ idhÈgatÈ, yÈni ca yakkhabh|tabhabyÈni.

SaraÓesiniÑ anÈthaÑ tÈyatha maÑ,
YÈcÈmahaÑ pati mÈhaÑ ajeyyaÑ3.
1138. TaÑ sutvÈ amanusso, ayok|ÔaÑ paribbhametvÈna.

Bhaya’massa janayanto, rÈjÈnaÑ ida’mavoca.
1139. Bujjhassu kho rÈjakali, mÈ tÈ’haÑ4 matthakaÑ nitÈÄesiÑ5.

MÈ jeÔÔhaputta’mavadhi, ad|sakaÑ sÊhasa~kÈsaÑ.
1140. Ko te diÔÔho rÈjakali,

PuttabhariyÈyo haÒÒamÈnÈyo6.
SeÔÔhi ca gahapatayo,
Ad|sakÈ saggakÈmÈ hi.
1141. TaÑ sutvÈ KhaÓÉahÈlo, rÈjÈ ca abbhuta’midaÑ disvÈna.

SabbesaÑ bandhanÈni mocesuÑ, yathÈ taÑ anupaghÈtaÑ7.
______________________________________________________________
1. CandiyasmiÑ (SÊ, I), Candas|riyasmiÑ (SyÈ)
2. SabbÈrisamanupariyÈsi (SÊ, I), sabbaparisantaramanupariyÈsi (SyÈ)
3. AjiyyaÑ (SÊ) 4. MÈ tehaÑ (SyÈ) 5. NitÈlemi (SÊ, I), nipphÈlesiÑ (Ka)
6. HaÒÒamÈnÈ (Ka) 7. ApÈpÈnaÑ (SÊ, I)
256 JÈtakapÈÄi
1142. Sabbesu vippamuttesu, ye tattha samÈgatÈ tadÈ ÈsuÑ.

Sabbe ekekaleÉÉuka’madaÑsu, esa vadho KhaÓÉahÈlassa.
1143. Sabbe paviÔÔhÈ1 nirayaÑ, yathÈ taÑ pÈpakaÑ karitvÈna.

Na hi pÈpakammaÑ katvÈ, labbhÈ sugatiÑ ito gantuÑ.

CandaÑ abhisiÒciÑsu, samÈgatÈ rÈjaparisÈ2 ca.
1145. Sabbesu vippamuttesu, ye3 tattha samÈgatÈ tadÈ ÈsuÑ.

CandaÑ abhisiÒciÑsu, samÈgatÈ rÈjakaÒÒÈyo ca.

CandaÑ abhisiÒciÑsu, samÈgatÈ devaparisÈ4 ca.

CandaÑ abhisiÒciÑsu, samÈgatÈ devakaÒÒÈyo ca.

Celukkhepa’makaruÑ, samÈgatÈ rÈjaparisÈ2 ca.

Celukkhepa’makaruÑ, samÈgatÈ rÈjakaÒÒÈyo ca.

Celukkhepa’makaruÑ, samÈgatÈ devaparisÈ4 ca.

Celukkhepa’makaruÑ, samÈgatÈ devakaÒÒÈyo ca.
1152. Sabbesu vippamuttesu, bah| ÈnanditÈ ahuÑ5.

NindiÑ pavesi nagaraÑ6, bandhanÈ mokkho aghositthÈti.
CandakumÈrajÈtakaÑ7 sattamaÑ.
______________________________________________________________
1. PatiÑsu (SÊ), patitvÈ (I) 2. RÈjapurisÈ (SyÈ)
3. YÈ (SyÈ) 4. DevapurisÈ (SyÈ)
5. Bahu Ènandano ahu vaÑso (SÊ), bahu Ènandito ahu vaÑso (I)
6. VÈdiÑsu nandipavesanagaraÑ (SyÈ), nandiÑ pavesi nagare (Ka)
7. KhaÓÉahÈlajatakaÑ (SÊ, I)
545. MahÈnÈradakassapajÈtaka (8)

1153. Ahu rÈjÈ VidehÈnaÑ, A~gati1 nÈma khattiyo.
Pah|tayoggo dhanimÈ, anantabalaporiso.
1154. So ca pannarasiÑ2 rattiÑ, purimayÈme anÈgate.

CÈtumÈsÈ3 komudiyÈ, amacce sannipÈtayi.
1155. PaÓÉite sutasampanne, mhitapubbe4 vicakkhaÓe.

VijayaÒca SunÈmaÒca, senÈpatiÑ AlÈtakaÑ.
1156. Ta’manupucchi Vedeho, “paccekaÑ br|tha saÑ RuciÑ.

CÈtumÈsÈ komuda’jja, juÓhaÑ byapahataÑ5 tamaÑ.
KÈya’jja ratiyÈ rattiÑ, viharemu imaÑ utuÑ”.
1157. Tato senÈpati raÒÒo, AlÈto eta’dabravi.

“HaÔÔhaÑ yoggaÑ balaÑ sabbaÑ, senaÑ sannÈhayÈmase.
1158. NiyyÈma deva yuddhÈya, anantabalaporisÈ.

Ye te vasaÑ na Èyanti, vasaÑ upanayÈmase6.
Eso mayhaÑ sakÈ diÔÔhi, ajitaÑ ojinÈmase”.
1159. AlÈtassa vaco sutvÈ, SunÈmo eta’dabravi.

“Sabbe tuyhaÑ mahÈrÈja, amittÈ vasa’mÈgatÈ.
1160. NikkhittasatthÈ paccatthÈ, nivÈta’manuvattare.

Uttamo ussavo ajja, na yuddhaÑ mama ruccati.
1161. AnnapÈnaÒca khajjaÒca, khippaÑ abhiharantu te.

Ramassu deva kÈmehi, naccagÊte suvÈdite”.
1162. SunÈmassa vaco sutvÈ, Vijayo eta’dabravi.

“Sabbe kÈmÈ mahÈrÈja, niccaÑ tava mupaÔÔhitÈ.
1163. Na hete dullabhÈ deva, tava kÈmehi modituÑ.

SadÈpi kÈmÈ sulabhÈ, netaÑ cittamataÑ7 mama.
______________________________________________________________
1. A~gÈti (SÊ) evamuparipi. 2. Pannarase (SyÈ, Ka) 3. CÈtumassa (SÊ, I)
4. Mihitapubbe (SÊ, I) 5. ByapagataÑ (SÊ, I) 6. UpaniyyÈmase (Ka)
7. CittaÑ matÊ (Ka)
258 JÈtakapÈÄi
1164. SamaÓaÑ brÈhmaÓaÑ vÈpi, upÈsemu bahussutaÑ.

Yo na’jja vinaye ka~khaÑ, atthadhammavid| ise”.
1165. Vijayassa vaco sutvÈ, rÈjÈ A~gati mabravi.

“YathÈ Vijayo bhaÓati, mayhampetaÑva ruccati.
1166. SamaÓaÑ brÈhmaÓaÑ vÈpi, upÈsemu bahussutaÑ.

Yo na’jja vinaye ka~khaÑ, atthadhammavid| ise.
1167. Sabbeva santÈ karotha matiÑ, kaÑ upÈsemu paÓÉitaÑ.

Yo1 na’jja vinaye ka~khaÑ, atthadhammavid| ise”.
1168. Vedehassa vaco sutvÈ, AlÈto eta’dabravi.

“AtthÈ’yaÑ migadÈyasmiÑ, acelo dhÊrasammato.
1169. GuÓo KassapagottÈ’yaÑ, suto citrakathÊ gaÓÊ.

TaÑ deva2 payirupÈsemu3, so no ka~khaÑ vinessati”.
1170. AlÈtassa vaco sutvÈ, rÈjÈ codesi sÈrathiÑ.

“MigadÈyaÑ gamissÈma, yuttaÑ yÈnaÑ idhÈ’naya”.
1171. Tassa yÈnaÑ ayojesuÑ, dantaÑ r|piyapakkharaÑ4.

SukkamaÔÔhaparivÈraÑ, paÓÉaraÑ dosinÈmukhaÑ.
1172. TatrÈ’suÑ kumudÈyuttÈ, cattÈro sindhavÈ hayÈ.

Anil|pamasamuppÈtÈ5, sudantÈ soÓÓamÈlino.
1173. SetacchattaÑ setaratho, setassÈ setabÊjanÊ.

Vedeho saha’maccehi, niyyaÑ candova sobhati.
1174. Ta’manuyÈyiÑsu bahavo, indikhaggadharÈ6 balÊ.

AssapiÔÔhigatÈ vÊrÈ, narÈ naravarÈdhipaÑ.
1175. So muhuttaÑva yÈyitvÈ, yÈnÈ oruyha khattiyo.

Vedeho saha’maccehi, pattÊ guÓa’mupÈgami.
1176. Yepi tattha tadÈ ÈsuÑ, brÈhmaÓibbhÈ samÈgatÈ.

Na te apanayÊ rÈjÈ, akataÑ bh|mi’mÈgate.
______________________________________________________________
1. Ko (SÊ, I) 2. Tadeva (Ka)
3. PayirupÈsaya (SÊ, I) 4. R|piyupakkharaÑ (Ka)
5. Anil|pamasamuppÈdÈ (Ka) 6. Indakhaggaro (SÊ), iÔÔhikhaggaro (I)
1177. Tato so mudukÈ bhisiyÈ, muducittakasanthate1.

Mudupaccatthate rÈjÈ, ekamantaÑ upÈvisi.
1178. Nisajja rÈjÈ sammodi, kathaÑ sÈraÓiyaÑ tato.

“Kacci yÈpaniyaÑ bhante, vÈtÈnamaviyaggatÈ2.
1179. Kacci akasirÈ vutti, labhasi3 piÓÉayÈpanaÑ4.

ApÈbÈdho ca’si kacci, cakkhuÑ na parihÈyati”.
1180. TaÑ guÓo paÔisammodi, VedehaÑ vinaye rataÑ.

“YÈpanÊyaÑ mahÈrÈja, sabbametaÑ tad|bhayaÑ.
1181. Kacci tuyhampi Vedeha, paccantÈ na balÊyare.

Kacci arogaÑ yoggaÑ te, kacci vahati vÈhanaÑ.
Kacci te byÈdhayo natthi, sarÊrassupatÈpiyÈ”5.
1182. PaÔisammodito rÈjÈ, tato pucchi anantarÈ.

AtthaÑ dhammaÒca ÒÈyaÒca, dhammakÈmo rathesabho.
1183. KathaÑ dhammaÑ care macco, mÈtÈpit|su Kassapa.

KathaÑ care Ècariye, puttadÈre kathaÑ care.
1184. KathaÑ careyya vuÉÉhesu, kathaÑ samaÓabrÈhmaÓe.

KathaÒca balakÈyasmiÑ, kathaÑ janapade care.
1185. KathaÑ dhammaÑ caritvÈna, maccÈ gacchanti6 suggatiÑ.

KathaÒceke adhammaÔÔhÈ, patanti nirayaÑ atho.
1186. Vedehassa vaco sutvÈ, Kassapo eta’dabrÈvi.

“SuÓohi me mahÈrÈja, saccaÑ avitathaÑ padaÑ.
1187. Natthi dhammacaritassa7, phalaÑ kalyÈÓapÈpakaÑ.

Natthi deva paro loko, ko tato hi idhÈ’gato.
______________________________________________________________
1. MuducittakaÄandake (SÊ, I)
2. VÈtÈnamavisaggatÈ (SÊ, I), vÈtÈnamaviyattatÈ (SyÈ)
3. Labbhati (SÊ, I) 4. PiÓÉiyÈpanaÑ (SyÈ, Ka)
5. SarÊrassupatÈpikÈ (SÊ, I), sarÊrassupatÈpanÈ (?)
6. Pecca gacchati (SÊ, SyÈ, I) 7. Dhammassa ciÓÓassa (SÊ)
260 JÈtakapÈÄi
1188. Natthi deva pitaro vÈ, kuto mÈtÈ kuto pitÈ.

Natthi Ècariyo nÈma, adantaÑ ko damessati.
1189. SamatulyÈni bh|tÈni, natthi jeÔÔhÈpacÈyikÈ.

Natthi balaÑ vÊriyaÑ vÈ, kuto uÔÔhÈnaporisaÑ.
NiyatÈni hi bh|tÈni, yathÈ goÔaviso tathÈ.
1190. LaddheyyaÑ labhate macco, tattha dÈnaphalaÑ kuto.

Natthi dÈnaphalaÑ deva, avaso deva’vÊriyo.
1191. BÈlehi dÈnaÑ paÒÒattaÑ, paÓÉitehi paÔicchitaÑ.

AvasÈ denti dhÊrÈnaÑ, bÈlÈ paÓÉitamÈnino.
1192. Satti’me sassatÈ kÈyÈ, acchejjÈ avikopino.

Tejo pathavÊ Èpo ca, vÈyo sukhaÑ dukhaÒcime.
JÊve ca satti’me kÈyÈ, yesaÑ chettÈ na vijjati.
1193. Natthi hantÈ va chettÈ vÈ, haÒÒe yevÈpi1 koci naÑ.

Antareneva kÈyÈnaÑ, satthÈni vÊtivattare.
1194. Yo cÈpi2 sira’mÈdÈya, paresaÑ nisitÈsinÈ.

Na so chindati te kÈye, tattha pÈpaphalaÑ kuto.
1195. CullÈsÊtimahÈkappe, sabbe sujjhanti saÑsaraÑ.

AnÈgate tamhi kÈle, saÒÒatopi na sujjhati.
1196. CaritvÈpi bahuÑ bhadraÑ, neva sujjhantinÈgate.

PÈpaÒcepi bahuÑ katvÈ, taÑ khaÓaÑ nÈtivattare.
1197. Anupubbena no suddhi, kappÈnaÑ cullasÊtiyÈ.

NiyatiÑ nÈtivattÈma, velanta’miva sÈgaro”.
1198. Kassapassa vaco sutvÈ, AlÈto eta’dabravi.

“YathÈ bhadanto bhaÓati, mayhampetaÑva ruccati.
1199. Ahampi purimaÑ jÈtiÑ, sare saÑsarita’ttano.

Pi~galo nÈma’haÑ ÈsiÑ, luddo goghÈtako pure.
______________________________________________________________
1. HaÒÒare vÈpi (SÊ, SyÈ, I) 2. YopÈyaÑ (SÊ, I), yo cÈyaÑ (SyÈ, Ka)
1200. BÈrÈÓasiyaÑ phÊtÈyaÑ, bahuÑ pÈpaÑ kataÑ mayÈ.

Bah| mayÈ hatÈ pÈÓÈ, mahiÑsÈ s|karÈ ajÈ.
1201. Tato cuto idha jÈto, iddhe senÈpatÊkule.

Natthi n|na phalaÑ pÈpaÑ, yo’haÑ1 na nirayaÑ gato.
1202. Athettha BÊjako nÈma, dÈso Èsi paÔiccarÊ2.

UposathaÑ upavasanto, guÓasantiku’pÈgami”.
1203. Kassapassa vaco sutvÈ, AlÈtassa ca bhÈsitaÑ.

Passasanto muhuÑ uÓhaÑ, rudaÑ ass|ni vattayi.
1204. Ta’manupucchi Vedeho, “kimatthaÑ samma rodasi.

KiÑ te sutaÑ vÈ diÔÔhaÑ vÈ, kiÑ maÑvedesi vedanaÑ”.
1205. Vedehassa vaco sutvÈ, BÊjako eta’dabravi.

“Natthi me vedanÈ dukkhÈ, mahÈrÈja suÓohi me.
1206. Ahampi purimaÑ jÈtiÑ, sarÈmi sukha’mattano.

SÈketÈ’haÑ pure ÈsiÑ, BhÈvaseÔÔhi guÓe rato.
1207. Sammato brÈhmaÓibbhÈnaÑ, saÑvibhÈgarato suci.

Na cÈpi pÈpakaÑ kammaÑ, sarÈmi kata’mattano.
1208. Tato cutÈ’haÑ Vedeha, idha jÈto duritthiyÈ.

Gabbhamhi kumbhadÈsiyÈ, yato jÈto suduggato.
1209. Evampi duggato santo, samacariyaÑ adhiÔÔhito.

UpaÉÉhabhÈgaÑ bhattassa, dadÈmi yo me icchati.
1210. CÈtuddasiÑ paÒcadasiÑ, sadÈ upavasÈma’haÑ.

Na cÈpi3 bh|te hiÑsÈmi, theyyaÑ cÈpi vivajjayiÑ.
1211. Sabbemeva hi n|ne’taÑ, suciÓÓaÑ bhavati nipphalaÑ.

NiratthaÑ maÒÒi’daÑ sÊlaÑ, AlÈto bhÈsatÊ yathÈ.
1212. Kalimeva n|na gaÓhÈmi, asippo dhuttako yathÈ.

KaÔaÑ AlÈto gaÓhÈti, kitavo’sikkhito yathÈ.
______________________________________________________________
1. PÈpe, sohaÑ (SÊ, I) 2. PaÄaccarÊ (SÊ, I), paÔajjarÊ (Ka) 3. Na ahaÑ (Ka)
262 JÈtakapÈÄi
1213. DvÈraÑ nappaÔipassÈmi, yena gacchÈmi suggatiÑ.

TasmÈ rÈja parodÈmi, sutvÈ KassapabhÈsitaÑ”.
1214. BÊjakassa vaco sutvÈ, rÈjÈ A~gati mabravi.

“Natthi dvÈraÑ sugatiyÈ, niyatiÑ1 ka~kha BÊjaka.
1215. SukhaÑ vÈ yadi vÈ dukkhaÑ, niyatiyÈ kira labbhati.

SaÑsÈrasuddhi sabbesaÑ, mÈ turittho2 anÈgate.
1216. Ahampi pubbe kalyÈÓo, brÈhmaÓibbhesu byÈvaÔo3.

VohÈra’manusÈsanto, ratihÊno tadantarÈ.
1217. Punapi bhante dakkhemu, sa~gati ce bhavissati”.

IdaÑ vatvÈna Vedeho, paccagÈ sanivesanaÑ.
1218. Tato ratyÈ vivassÈne, upaÔÔhÈnamhi A~gati.

Amacce sannipÈtetvÈ, idaÑ vacana’mabravi.
1219. “Candake me vimÈnasmiÑ, sadÈ kÈme vidhentu me.

MÈ upagacchuÑ atthesu, guyhappakÈsiyesu ca.
1220. Vijayo ca SunÈmo ca, senÈpati AlÈtako.

Ete atthe nisÊdantu, vohÈrakusalÈ tayo”.
1221. IdaÑ vatvÈna Vedeho, kÈmeva bahumaÒÒatha.

Na cÈpi brÈhmaÓibbhesu, atthe kismiÒci byÈvaÔo.
1222. Tato dvesattarattassa, Vedehassa’trajÈ piyÈ.

RÈjakaÒÒÈ RucÈ4 nÈma, dhÈtimÈtara’mabravi.
1223. Ala~karotha maÑ khippaÑ, sakhiyo cÈ’la~karontu5 me.

Suve pannaraso dibyo, gacchaÑ issarasantike6.
1224. TassÈ mÈlyaÑ abhihariÑsu, candanaÒca mahÈrahaÑ.

MaÓisa~khamuttÈratanaÑ, nÈnÈratte ca ambare.
______________________________________________________________
1. NiyataÑ (SyÈ) 2. Turito (SyÈ) 3. VÈvaÔo (Ka)
4. RujÈ (SÊ, I) evamuparipi. 5. Ca karontu (SÊ, I) 6. Pitussa santike (SyÈ)
1225. TaÒca soÓÓamaye1 pÊÔhe, nisinnaÑ bahuki’tthiyo.

Parikiriya pasobhiÑsu2, RucaÑ ruciravaÓÓiniÑ.
1226. SÈ ca sakhimajjhagatÈ, sabbÈbharaÓabh|sitÈ.

SateratÈ abbhamiva, CandakaÑ pÈvisÊ RucÈ.
1227. Upasa~kamitvÈ VedehaÑ, vanditvÈ vinaye rabhaÑ.

SuvaÓÓakhacite3 pÊÔhe, ekamantaÑ upÈvisi.
1228. TaÒca disvÈna Vedeho, accharÈnaÑ’va sa~gamaÑ.

RucaÑ sakhimajjhagataÑ, idaÑ vacana’mabravi.
1229. “Kacci ramasi pÈsÈde, antopokkharaÓiÑ pati.

Kacci bahuvidhaÑ khajjaÑ, sadÈ abhiharanti te.
1230. Kacci bahuvidhaÑ mÈlyaÑ, ocinitvÈ kumÈriyo.

Gharake karotha paccekaÑ, khiÉÉÈratiratÈ muhuÑ4.
1231. Kena vÈ vikalaÑ tuyhaÑ, kiÑ khippaÑ Èharantu te.

Mano karassu kuÉÉamukhÊ5, api candasamamhipi”6.
1232. Vedehassa vaco sutvÈ, RucÈ pitara’mabravi.

“SabbametaÑ mahÈrÈja, labbhati’ssarasantike.
1233. Suve pannaraso dibyo, sahassaÑ Èharantu me.

YathÈdinnaÒca dassÈmi, dÈnaÑ sabbavanÊsva’haÑ”7.
1234. RucÈya vacanaÑ sutvÈ, rÈjÈ A~gati mabravi.

“BahuÑ vinÈsitaÑ vikkaÑ, niratthaÑ aphalaÑ tayÈ.
1235. Uposathe vasaÑ niccaÑ, annapÈnaÑ na bhuÒjasi.

Niyate’taÑ abhuttabbaÑ, natthi puÒÒaÑ abhuÒjato.
1236. BÊjakopi hi sutvÈna, tadÈ KassapabhÈsitaÑ.

Passasanto muhuÑ uÓhaÑ, rudaÑ ass|ni vattayi.
______________________________________________________________
1. SovaÓÓaye (SÊ, SyÈ, I) 2. AsobhiÑsu (SÊ, SyÈ, I)
3. SuvaÓÓavikate (SÊ, I) 4. Ahu (SyÈ, Ka)
5. KuÔÔamukhÊ (SÊ, I) 6. Api candasamampi te (Ka)
7. SabbavaÓÊsvahaÑ (SyÈ, Ka)
264 JÈtakapÈÄi
1237. YÈva Ruce jÊvamÈnÈ1, mÈ bhatta’mapanÈmayi.

Natthi bhadde paro loko, kiÑ niratthaÑ vihaÒÒasi”.
1238. Vedehassa vaco sutvÈ, RucÈ ruciravaÓÓinÊ.

JÈnaÑ pubbÈparaÑ dhammaÑ, pitaraÑ eta’dabravi.
1239. “Sutameva pure Èsi, sakkhi2 diÔÔha’midaÑ mayÈ.

BÈl|pasevÊ yo hoti, bÈlova samapajjatha.
1240. M|Äho hi m|Äha’mÈgamma, bhiyyo mohaÑ nigacchati.

Patir|paÑ AlÈtena, BÊjakena ca muyhituÑ.
1241. TvaÑ ca devÈ’si sappaÒÒo, dhiro atthassa kovido.

KathaÑ bÈlehi sadisaÑ, hÊnadiÔÔhiÑ upÈgami.
1242. Sacepi saÑsÈrapathena sujjhati,

NiratthiyÈ pabbajjÈ guÓassa.
KÊÔova aggiÑ jalitaÑ apÈpataÑ,
Upapajjati moham|Äho3 naggabhÈvaÑ.
1243. SaÑsÈrasuddhÊti pure niviÔÔhÈ,

KammaÑ vid|senti bah| ajÈnaÑ4.
Pubbe kalÊ duggahitova’natthÈ5,
DummocayÈ balisÈ ambujova.
1244. UpamaÑ te karissÈmi, mahÈrÈja tavatthiyÈ.

UpamÈya midhe’kacce, atthaÑ jÈnanti paÓÉitÈ.
1245. VÈÓijÈnaÑ yathÈ nÈvÈ, appamÈÓabharÈ6 garu.

AtibhÈraÑ samÈdÈya, aÓÓave avasÊdati.
1246. Evameva naro pÈpaÑ, thokaÑ thokampi ÈcinaÑ.

AtibhÈraÑ samÈdÈya, niraye avasÊdati.
1247. Na tÈva bhÈro parip|ro, AlÈtassa mahÊpati.

ŒcinÈti ca taÑ pÈpaÑ, yena gacchati duggatiÑ.
______________________________________________________________
1. JÊvasi no (SÊ, I) 2. PaccakkhaÑ (Ka)
3. Momuho (SÊ, I) 4. Bah| pajÈ (Ka)
5. Attho (Ka), duggahitova atthÈ (SÊ, SyÈ, I) 6. AppamÈÓaharÈ (I)
1248. Pubbeva’ssa kataÑ puÒÒaÑ, AlÈtassa mahÊpati.

Tasseva deva nissando, yaÒce’so labhate sukhaÑ.
1249 KhÊyate cassa taÑ puÒÒaÑ, tathÈ hi aguÓe rato.

UjumaggaÑ avahÈya1, kummaggamanudhÈvati.
1250. TulÈ yathÈ paggahitÈ, ohite tulamaÓÉale.

Unnameti tulÈsÊsaÑ, bhÈre oropite sati.
1251. Evameva naro puÒÒaÑ, thokaÑ thokampi ÈcinaÑ.

SaggÈtimÈno dÈsova, BÊjako sÈtave2 rato.
1252. Ya’majja BÊjako dÈso, dukkhaÑ passati attani.

Pubbeva’ssa3 kataÑ pÈpaÑ, ta’meso paÔisevati.
1253. KhÊyate cassa taÑ pÈpaÑ, tathÈ hi vinaye rato.

KassapaÒca samÈpajja, mÈ hevu’ppatha’mÈgamÈ.
1254. YaÑ yaÑ hi rÈja bhajati, santaÑ vÈ yadi vÈ asaÑ.

SÊlavantaÑ visÊlaÑ vÈ, vasaÑ tasseva gacchati.
1255. YÈdisaÑ kurute mittaÑ, yÈdisaÑ c|pasevati.

Sopi tÈdisako hoti, sahavÈso hi4 tÈdiso.
1256. SevamÈno sevamÈnaÑ, samphuÔÔho samphusaÑ paraÑ.

Saro diddho kalÈpaÑva, alitta’mupalimpati.
UpalepabhayÈ5 dhÊro, neva pÈpasakhÈ siyÈ.
1257. * P|timacchaÑ kusaggena, yo naro upanayhati.

KusÈpi p|ti vÈyanti, evaÑ bÈl|pasevanÈ.
1258. * TagaraÒca palÈsena, yo naro upanayhati.

PattÈpi surabhi vÈyanti, evaÑ dhÊr|pasevanÈ.
1259. TasmÈ pattapuÔasseva6, ÒatvÈ sampÈka’mattano.

Asante nopaseveyya, sante seveyya paÓÉito.
Asanto nirayaÑ nenti, santo pÈpenti suggatiÑ.
______________________________________________________________
1. ApÈhÈya (SÊ) 2. SÈdhave (Ka) 3. Pubbe tassa (SÊ, I)
4. SahavÈsopi (Ka) 5. UpalimpabhayÈ (Ka) 6. PhalapuÔasseva (SÊ, I)
* Khu 5. 330 piÔÔhepi.
266 JÈtakapÈÄi
1260. Ahampi jÈtiyo satta, sare saÑsarita’ttano.

AnÈgatÈpi satteva, yÈ gamissaÑ ito cutÈ.
1261. YÈ me sÈ sattamÊ jÈti, ahu pubbe JanÈdhipa.

KammÈraputto Magadhesu, ahuÑ RÈjagahe pure.
1262. PÈpaÑ sahÈya’mÈgamma, bahuÑ pÈpaÑ kataÑ mayÈ.

ParadÈrassa heÔhento, carimhÈ amarÈ viya.
1263. TaÑ kammaÑ nihitaÑ aÔÔhÈ, bhasmacchannova pÈvako.

Atha aÒÒehi kammehi, ajÈyiÑ VaÑsabh|miyaÑ.
1264. KosambiyaÑ seÔÔhikule, iddhe phÊte mahaddhane.

Ekaputto mahÈrÈja, niccaÑ sakkatap|jito.
1265. Tattha mittaÑ asevissaÑ, sahÈyaÑ sÈtave rataÑ.

PaÓÉitaÑ sutasampannaÑ, so maÑ atthe nivesayi.
1266. CÈtuddasiÑ paÒcadasiÑ, bahuÑ rattiÑ upÈvasiÑ.

TaÑ kammaÑ nihitaÑ aÔÔhÈ, nidhÊva udakantike.
1267. Atha pÈpÈna kammÈnaÑ, yametaÑ Magadhe kataÑ.

PhalaÑ pariyÈga maÑ1 pacchÈ, bhutvÈ duÔÔhavisaÑ yathÈ.
1268. Tato cutÈ’haÑ Vedeha, Roruve niraye ciraÑ.

SakammunÈ apaccissaÑ, taÑ saraÑ na sukhaÑ labhe.
1269. BahuvassagaÓe tattha, khepayitvÈ bahuÑ dukhaÑ.

BhinnÈgate2 ahuÑ rÈja, chagalo uddhatapphalo3.
1270. SÈtaputtÈ mayÈ v|ÄhÈ, piÔÔhiyÈ ca rathena ca.

Tassa kammassa nissando, paradÈragamanassa me.
1271. Tato cutÈ’haÑ Vedeha, kapi ÈsiÑ brahÈvane.

NiluÒcitaphalo4 yeva, y|thapena pagabbhinÈ.
______________________________________________________________
1. PariyÈga taÑ (SÊ), pariyÈgataÑ (SyÈ, I) 2. BheÓÓÈkaÔe (SÊ, I)
3. Chakalo uddhitapphalo (SÊ, I) 4. Nilicchitaphalo (SÊ, I)
1272. Tato cutÈ’haÑ Vedeha, Dassanesu1 pas| ahuÑ.

NiluÒcito javo bhadro, yoggaÑ v|ÄhaÑ ciraÑ mayÈ.
1273. Tato cutÈ’haÑ Vedeha, VajjÊsu kula’mÈgamÈ.

NevitthÊ na pumÈ ÈsiÑ, manussatte sudullabhe.
1274. Tato cutÈ’haÑ Vedeha, ajÈyiÑ Nandane vane.

Bhavane TÈvatiÑsÈ’haÑ, accharÈ kÈmavaÓÓinÊ2.
1275. VicittavatthÈbharaÓÈ, ÈmuttamaÓikuÓÉalÈ.

KusalÈ naccagÊtassa, Sakkassa paricÈrikÈ.
1276. Tattha ÔhitÈhaÑ Vedeha, sarÈmi jÈtiyo imÈ.

AnÈgatÈpi satteva, yÈ gamissaÑ ito cutÈ.
1277. PariyÈgataÑ taÑ kusalaÑ, yaÑ me KosambiyaÑ kataÑ.

Deve ceva manusse ca, sandhÈvissaÑ ito cutÈ.
1278. Satta jacco3 mahÈrÈja, niccaÑ sakkatap|jitÈ.

ThÊbhÈvÈpi na muccissaÑ, chaÔÔhÈ nigatiyo4 imÈ.
1279. SattamÊ ca gati deva, devaputto mahiddhiko.

PumÈ devo bhavissÈmi5, devakÈyasmi’muttamo.
1280. AjjÈpi santÈnamayaÑ, mÈlaÑ gatthenti Nandane.

Devaputto Javo nÈma, yo me mÈlaÑ paÔicchati.
1281. Muhutto viya so dibyo, idha vassÈni soÄasa.

Rattindivo ca so dibyo, mÈnusiÑ saradosataÑ.
1282. Iti kammÈni anventi, asa~kheyyÈpi jÈtiyo.

KalyÈÓaÑ yadi vÈ pÈpaÑ, na hi kammaÑ vinassati6.
______________________________________________________________
1. DasaÓÓesu (SÊ, I), dasannesu (SyÈ) 2. VaravaÓÓinÊ (Ka)
3. JaccÈ (SyÈ, I) 4. ChaÔÔhÈva gatiyo (SyÈ)
5. Bhavissati (Ka) 6. Panassati (SÊ, I)
268 JÈtakapÈÄi
1283. Yo icche puriso hotuÑ, jÈtiÑ jÈtiÑ1 punappunaÑ.

ParadÈraÑ vivajjeyya, dhotapÈdova kaddamaÑ.
1284. YÈ icche puriso hotuÑ, jÈtiÑ jÈtiÑ punappunaÑ.

SÈmikaÑ apacÈyeyya, indaÑva paricÈrikÈ.
1285. Yo icche dibyabhogaÒca, dibba’mÈyuÑ yasaÑ sukhaÑ.

PÈpÈni parivajjetvÈ2, tividhaÑ dhamma’mÈcare.
1286. KÈyena vÈcÈ manasÈ, appamatto vicakkhaÓo.

Attano hoti atthÈya, itthÊ vÈ yadi vÈ pumÈ.
1287. Ye keci’me mÈnujÈ jÊvaloke,

Yasassino sabbasamantabhogÈ.
AsaÑsayaÑ tehi pure suciÓÓaÑ,
KammassakÈse puthu sabbasattÈ.
1288. I~ghÈ’nucintesi sayampi deva,

KutonidÈnÈ te imÈ janinda.
YÈ te imÈ accharÈsannikÈsÈ,
Ala~katÈ kaÒcanajÈlachannÈ”.
1289. IccevaÑ pitaraÑ kaÒÒÈ, RucÈ tosesi A~gatiÑ.

M|Ähassa magga’mÈcikkhi, dhamma’makkhÈsi subbatÈ.
1290. AthÈgamÈ brahmalokÈ, NÈrado mÈnusiÑ pajaÑ.

JambudÊpaÑ avekkhanto, addÈ rÈjÈnama~gatiÑ.
1291. Tato patiÔÔhÈ pÈsÈde, Vedehassa puratthato3.

TaÒca disvÈnÈ’nuppattaÑ, RucÈ isi’mavandatha.
1292. AthÈsanamhÈ oruyha, rÈjÈ byathitamÈnaso4.

NÈradaÑ paripucchanto, idaÑ vacana’mabravi.
______________________________________________________________
1. JÈtijÈtiÑ (SÊ, I) 2. Parivajjeyya (Ka)
3. Purakkhato (SyÈ, Ka) 4. ByamhitamÈnaso (SÊ, SyÈ, I)
1293. “Kuto nu Ègacchasi devavaÓÓi,

ObhÈsayaÑ sabbadisÈ1 candimÈva.
AkkhÈhi me pucchito nÈmagottaÑ,
KathaÑ taÑ jÈnanti manussaloke”.
1294. AhaÑ hi devato idÈni emi,

ObhÈsayaÑ sabbadisÈ1 candimÈva.
AkkhÈmi te pucchito nÈmagottaÑ,
JÈnanti maÑ NÈrado Kassapo ca.
1295. Accherar|paÑ tava2 yÈdisaÒca,

VehÈyasaÑ gacchasi tiÔÔhasÊ ca.
PucchÈmi taÑ NÈrada etamatthaÑ,
Atha kena vaÓÓena tavÈya’middhi.
1296. SaccaÒca dhammo ca damo ca cÈgo,

GuÓÈ mame’te pakatÈ purÈÓÈ.
Teheva dhammehi susevitehi,
Manojavo yena kÈmaÑ gato’smi.
1297. Acchera’mÈcikkhasi puÒÒasiddhiÑ,

Sace hi etehi3 yathÈ vadesi.
PucchÈmi taÑ NÈrada etamatthaÑ,
PuÔÔho ca me sÈdhu viyÈkarohi.
1298. Pucchassu maÑ rÈja tave’sa attho,

YaÑ saÑsayaÑ kuruse bh|mipÈla.
AhaÑ taÑ nissaÑsayataÑ gamemi,
Nayehi ÒÈyehi ca hetubhÊ ca.
1299. PucchÈmi taÑ NÈrada etamatthaÑ,

PuÔÔho ca me NÈrada mÈ musÈ bhaÓi.
Atthi nu devÈ pitaro nu atthi,
Loko paro atthi jano ya’mÈhu.
______________________________________________________________
1. SaÑvariÑ (SÊ, I) 2. Vata (SÊ, I) 3. Ete tvaÑ (SÊ, I)
270 JÈtakapÈÄi
1300. Attheva devÈ pitaro ca atthi,

Loko paro atthi jano ya’mÈhu.
KÈmesu giddhÈ ca narÈ pam|ÄhÈ,
LokaÑ paraÑ na vid| mohayuttÈ.
1301. AtthÊti ce NÈrada saddahÈsi,

NivesanaÑ paraloke matÈnaÑ.
Idheva me paÒca satÈni dehi,
DassÈmi te paraloke sahassaÑ.
1302. Dajjemu kho paÒca satÈni bhoto,

JaÒÒÈmu ce sÊlavantaÑ vadaÒÒuÑ1.
LuddaÑ taÑ bhontaÑ niraye vasantaÑ,
Ko codaye paraloke sahassaÑ.
1303. Idheva yo hoti adhammasÊlo2,

PÈpÈcÈro alaso luddakammo.
Na paÓÉitÈ tasmiÑ iÓaÑ dadanti,
Na hi Ègamo hoti tathÈvidhamhÈ.
1304. DakkhaÒca posaÑ manujÈ viditvÈ,

UÔÔhÈnakaÑ3 sÊlavantaÑ vadaÒÒuÑ.
Sayameva bhogehi nimantayanti,
KammaÑ karitvÈ puna mÈharesi.
1305. Ito cuto4 dakkhasi tattha rÈja,

KÈkolasa~ghehi vikassamÈnaÑ5.
TaÑ khajjamÈnaÑ niraye vasantaÑ,
KÈkehi gijjhehi ca senakehi6.
SaÒchinnagattaÑ ruhiraÑ savantaÑ,
______________________________________________________________
1. VataÒÒuÑ (Ka) 2. AkammasÊlo (I)
3. UÔÔhÈhakaÑ (SÊ) 4. Gato (SÊ, I)
5. KÈkoÄasa~ghehipi kaÉÉhamÈnaÑ (SÊ, I) 6. SoÓakehi (SyÈ, Ka)
1306. AndhaÑtamaÑ tattha na candas|riyÈ,

Nirayo dasÈ tumulo ghorar|po.
SÈ neva rattÊ na divÈ paÒÒÈyati,
TathÈvidhe ko vicare dhanatthiko.
1307. Sabalo ca sÈmo ca duve suvÈnÈ,

PavaddhakÈyÈ balino mahantÈ.
KhÈdanti dantehi ayomayehi,
Ito paÓunnaÑ paralokapattaÑ1.
1308. TaÑ khajjamÈnaÑ niraye vasantaÑ,

Luddehi vÈÄehi aghammigehi ca.
1309. Us|hi sattÊhi ca sunisitÈhi,

Hananti vijjhanti ca paccamittÈ2.
KÈÄ|pakÈÄÈ nirayamhi ghore,
Pubbe naraÑ dukkaÔakammakÈriÑ.
1310. TaÑ haÒÒamÈnaÑ niraye vajantaÑ,

KucchismiÑ passasmiÑ vipphÈlit|daraÑ.
1311. SattÊ us| tomarabhiÓÉivÈlÈ,

VividhÈvudhÈ vassanti tattha devÈ.
Patanti a~gÈramiva’ccimanto,
SilÈsanÊ vassati luddakamme.
1312. UÓho ca vÈto nirayamhi dussato,

Na tamhi sukhaÑ labbhati3 ittarampi.
TaÑ taÑ vidhÈvanta’malena’mÈturaÑ,
______________________________________________________________
1. Paraloke patantaÑ (Ka) 2. Pothayanti (Ka) 3. Seti (Ka)
272 JÈtakapÈÄi
1313. SandhÈgamÈnampi1 rathesu yuttaÑ,

Sajotibh|taÑ pathaviÑ kamantaÑ.
PatodalaÔÔhÊhi sucodayantaÑ2,
1314. Ta’mÈruhantaÑ khurasaÒcitaÑ giriÑ,

VibhiÑsanaÑ pajjalitaÑ bhayÈnakaÑ.
1315. Ta’mÈruhantaÑ pabbatasannikÈsaÑ,

A~gÈrarÈsiÑ jalitaÑ bhayÈnakaÑ.
SudaÉÉhagattaÑ kapaÓaÑ rudantaÑ,
1316. Abbhak|ÔasamÈ uccÈ, kaÓÔakanicitÈ3 dumÈ.

Ayomayehi tikkhehi, naralohitapÈyibhi.
1317. Ta’mÈruhanti nÈriyo, narÈ ca paradÈrag|.

CoditÈ sattihatthehi, yamaniddesakÈribhi.
1318. Ta’mÈruhantaÑ nirayaÑ, simbaliÑ ruhiramakkhitaÑ.

VidaÉÉhakÈyaÑ4 vitacaÑ, ÈturaÑ gÈÄhavedanaÑ.
1319. PassasantaÑ muhuÑ uÓhaÑ, pubbakammÈparÈdhikaÑ.

Dumagge vitacaÑ gattaÑ5, ko taÑ yÈceyya taÑ dhanaÑ.
1320. Abbhak|ÔasamÈ uccÈ, asipattÈcitÈ dumÈ.

Ayomayehi tikkhehi, naralohitapÈyibhi.
1321. Ta’mÈruhantaÑ asipattapÈdapaÑ,

AsÊhi tikkhehi ca chijjamÈnaÑ6.
______________________________________________________________
1. SandhÈvamÈnaÑ taÑ (SÊ, I) 2. SucodiyantaÑ (SÊ, I)
3. KaÓÔakÈpacitÈ (SÊ, I), kaÓÔakÈhi citÈ (SyÈ) 4. ViduÔÔhakÈyaÑ (I)
5. DumaggaviÔapaggataÑ (SÊ) 6. PabhijjamÈnaÑ (Ka)
1322. Tato nikkhantamattaÑ taÑ, asipattÈcitÈ dumÈ1.

SampatibhaÑ vetaraÓiÑ, ko taÑ yÈceyya taÑ dhanaÑ.
1323. KharÈ kharodakÈ2 tatthÈ, duggÈ VetaraÓÊ nadÊ.

AyopokkharasaÒchannÈ, tikkhÈ pattehi sandati.
1324. Tattha saÒchinnagattaÑ taÑ, vuyhantaÑ ruhiramakkhitaÑ.

VetaraÒÒe anÈlambe, ko taÑ yÈceyya taÑ dhanaÑ.
1325. VedhÈmi rukkho viya chijjamÈno,

DisaÑ na jÈnÈmi pam|ÄhasaÒÒo.
BhayÈ’nutappÈmi mahÈ ca me bhayÈ,
SutvÈna kathÈ3 tava bÈsitÈ ise.
1326. Œditte vÈrimajjhaÑva, dÊpaÑvo’ghe mahaÓÓave.

AndhakÈreva pajjoto, tvaÑ no’si saraÓaÑ ise.
1327. AtthaÒca dhammaÑ anusÈsa maÑ ise,

AtÊtamaddhÈ aparÈdhitaÑ mayÈ.
Œcikkha me NÈrada suddhimagaÑ,
YathÈ ahaÑ no nirayaÑ pateyyaÑ.
1328. YathÈ ah| DhataraÔÔho ( )4,

VessÈmitto AÔÔhako YÈmataggi.
Usindaro cÈpi SivÊ ca rÈjÈ,
ParicÈrakÈ samaÓabrÈhmaÓÈnaÑ.
1329. Ete caÒÒe ca rÈjÈno, ye saggavisayaÑ5 gatÈ.

AdhammaÑ parivajjetvÈ, dhammaÑ cara mahÊpati.
1330. AnnahatthÈ ca te byamhe, ghosayantu pure tava.

“Ko chÈto ko ca tasito, ko mÈlaÑ ko vilepanaÑ.
NÈnÈrattÈnaÑ vatthÈnaÑ, ko naggo paridahissati.
______________________________________________________________
1. AsipattanirayÈ dukhÈ (SÊ, I) 2. KhÈrodikÈ (SÊ), kharodikÈ (I)
3. GÈthÈ (SÊ, SyÈ, I) 4. Ettha kiÒci |naÑ viya dissati.
5. SakkavisayaÑ (SÊ, I)
274 JÈtakapÈÄi
1331. Ko panthe chatta’mÈneti1, pÈdukÈ ca mud| subhÈ”.

Iti sÈyaÒca pÈto ca, ghosayantu pure tava.
1332. JiÓÓaÑ posaÑ gavÈssaÒca, mÈ’ssu yuÒja yathÈ pure.

ParihÈraÒca dajjÈsi, adhikÈrakato balÊ.
1333. KÈyo te rathasaÒÒÈto, manosÈrathiko lahu.

AvihiÑsÈ sÈritakkho, saÑvibhÈgapaÔicchado.
1334. PÈdasaÒÒamanemiyo, hatthasaÒÒamapakkharo.

KucchisaÒÒamanabbhanto, vÈcÈsaÒÒamak|jano.
1335. SaccavÈkyasamatta~go, apesuÒÒasusaÒÒato.

GirÈsakhilanela~go, mitabhÈÓisilesito.
1336. SaddhÈlobhasusa~khÈro, nivÈtaÒjalikubbaro.

AthaddhatÈnatÊsÈko2, sÊlasaÑvaranandhano.
1337. AkkodhanamanugghÈtÊ, dhammapaÓÉarachattako.

BÈhusaccamapÈlambo, ÔhitacittamupÈdhiyo3.
1338. KÈlaÒÒutÈcittasÈro, vesÈrajjatidaÓÉako.

NivÈtavuttiyottako4, anatimÈnayugo lahu.
1339. AlÊnacittasanthÈro, vuddhisevÊ rajohato.

Sati patodo dhÊrassa, dhiti yogo ca rasmiyo.
1340. Mano dantaÑ pathaÑ neti5, samadantehi vÈhibhi.

IcchÈ lobho ca kummaggo, ujumaggo ca saÑyamo.
1341. R|pe sadde rase gandhe, vÈhanassa padhÈvato.

PaÒÒÈ ÈkoÔanÊ rÈja, tattha attÈva sÈrathi.
1342. Sace etena yÈnena, samacariyÈ daÄhÈ dhiti.

SabbakÈmaduho rÈja, na jÈtu nirayaÑ vaje.
______________________________________________________________
1. Chatta’mÈdehi (SÊ, SyÈ, I) 2. AtthaddhatÈnatÊsÈko (SÊ, I)
3. DhiticittamupÈdhiyo (Ka) 4. NivÈtavuttiyotta~go (Ka)
5. Patha’nveti (SÊ, I)
1343. AlÈto Devadatto’si, SunÈmo Èsi Bhaddaji.

Vijayo SÈriputto’si, MoggallÈno’si BÊjako.
1344. Sunakkhatto Licchaviputto, guÓo Èsi acelako.

Œnando sÈ RucÈ Èsi, yÈ rÈjÈnaÑ pasÈdayi.
1345. Uruvelakassapo rÈjÈ, pÈpadiÔÔhi tadÈ ahu.

MahÈbrahmÈ bodhisatto, evaÑ dhÈretha jÈtakanti.
MahÈnÈradakassapajÈtakaÑ aÔÔhamaÑ.
546. VidhurajÈtaka (9)
DohaÄakaÓÉa
1346. PaÓÉu kisiyÈ’si dubbalÈ,
VaÓÓar|paÑ1 na tape’disaÑ pure.
Vimale akkhÈhi pucchitÈ,
KÊdisÊ tuyhaÑ sarÊravedanÈ.
1347. Dhammo manujesu mÈtÊnaÑ2,

DohaÄo nÈma janinda vuccati.
DhammÈhataÑ nÈgakuÒjara,
Vidhurassa hadayÈ’bhipatthaye.
1348. CandaÑ kho tvaÑ dohaÄÈyasi,

S|riyaÑ vÈ atha vÈpi mÈlutaÑ.
DullabhaÑ3 hi Vidhurassa dassanaÑ4,
Ko Vidhura’midha mÈnayissati.
1349. Kinnu tÈta tuvaÑ pajjhÈyasi,

PadumaÑ hatthagataÑva te mukhaÑ.
Kinnu dummanar|po’si issara,
MÈ tvaÑ soci amittatÈpana.
______________________________________________________________
1. VaÓÓar|pe (Ka) 2. MÈtinaÑ (SÊ, I)
3. Dullabhe (SÊ, I) 4. Dassane (SÊ, I)
276 JÈtakapÈÄi
1350. MÈtÈ hi tava Irandhati1,

Vidhurassa hadayaÑ dhaniyati.
DullabhaÑ hi Vidhurassa dassanaÑ,
Ko Vidhura’midha mÈnayissati.
1351. Tassa bhattupariyesanaÑ2 cara,

Yo Vidhura’midha mÈnayissati.
Pituno ca sÈ sutvÈna vÈkyaÑ,
RattiÑ nikkhamma avassutiÑ cari.
1352. Ke gandhabbe rakkhase ca nÈge,

Ke kimpurise cÈpi mÈnuse.
Ke paÓÉite sabbakÈmadade3,
DÊgharattaÑ bhattÈ me bhavissati.
1353. AssÈsa hessÈmi te pati,

BhattÈ te hessÈmi anindalocane.
PaÒÒÈ hi mamaÑ tathÈvidhÈ,
AssÈsa hessasi bhariyÈ mama.
1354. AvacÈsi PuÓÓakaÑ IrandhatÊ4,

PubbapathÈnugatena cetasÈ.
Ehi gacchÈma pitu maman’tike5,
Esova te eta’matthaÑ pavakkhati.
1355. Ala~katÈ suvasanÈ, mÈlinÊ candanussadÈ.

YakkhaÑ hatthe gahetvÈna, pitusantiku’pÈgami.
1356. NÈgavara vaco suÓohi me, patir|paÑ paÔipajja su~kiyaÑ.

Patthemi ahaÑ IrandhatiÑ, tÈya sama~giÑ karohi maÑ tuvaÑ.
1357. SataÑ hatthÊ sataÑ assÈ, sataÑ assatarÊrathÈ.

SataÑ valabhiyo puÓÓÈ, nÈnÈratnassa kevalÈ.
Te nÈga paÔipajjassu, dhÊtaraÑ dehi’randhatiÑ.
______________________________________________________________
1. Irandati (SÊ, SyÈ, I) 2. BhattupariyesanaÑ (SÊ, I)
3. SabbakÈmade (SÊ, I) 4. IrandatÊ (SÊ, I) 5. Pitu mama santikaÑ (Ka)
1358. YÈva Èmantaye ÒÈtÊ, mitte ca suhadajjane1.

AnÈmanta kataÑ kammaÑ, taÑ pacchÈ anutappati.
1359. Tato so VaruÓo nÈgo, pavisitvÈ nivesanaÑ.

BhariyaÑ ÈmantayitvÈna, idaÑ vacana’mabravi.
1360. AyaÑ so PuÓÓako yakkho, yÈcatÊ maÑ IrandhatiÑ.

BahunÈ vittalÈbhena, tassa dema piyaÑ mamaÑ.
1361. Na dhanena na vittena, labbhÈ amhaÑ IrandatÊ.

Sace ca kho hadayaÑ paÓÉitassa,
Dhammena laddhÈ idha mÈhareyya.
Etena vittena kumÈri labbhÈ,
NÈ’ÒÒaÑ dhanaÑ uttari patthayÈma.
1362. Tato so VaruÓo nÈgo, nikkhamitvÈ nivesanÈ.

PuÓÓakÈ’mantayitvÈna, idaÑ vacana’mabravi.
1363. Na dhanena na vittena, labbhÈ amhaÑ IrandhatÊ.

Sace tuvaÑ hadayaÑ paÓÉitassa,
Dhammena laddhÈ idha mÈharesi.
Etena vittena kumÈri labbhÈ, nÈ’ÒÒaÑ dhanaÑ uttari patthayÈma.
1364. YaÑ paÓÉitotye’ke vadanti loke,

Tameva bÈloti punÈ’hu aÒÒe.
AkkhÈhi me vippavadanti ettha,
KaÑ paÓÉitaÑ nÈga tuvaÑ vadesi.
1365. KorabyarÈjassa DhanaÒcayassa2,

Yadi te suto Vidhuro nÈma kattÈ.
Œnehi taÑ paÓÉitaÑ dhammaladdhÈ,
IrandhatÊ padacarÈ3 te hotu.
1366. IdaÒca sutvÈ VaruÓassa vÈkyaÑ,

UÔÔhÈya yakkho paramappatÊto.
Tattheva santo purisaÑ asaÑsi,
Œnehi ÈjaÒÒa’midhe’va yuttaÑ.
______________________________________________________________
1. SuhadaÑjanaÑ (SÊ, I) 2. DhanaÒjayassa (SÊ, SyÈ, I)
3. PaddhacarÈ (SÊ, I), paÔÔhacarÈ (SyÈ, Ka)
278 JÈtakapÈÄi
1367. JÈtar|pamayÈ kaÓÓÈ, kÈcamhicamayÈ1 khurÈ.

Jambonadassa pÈkassa, suvaÓÓassa uracchado.
1368. DevavÈhavahaÑ yÈnaÑ, assamÈruyha PuÓÓako.

Ala~kato kappitakesamassu,
PakkÈmi vehÈyasa’mantalikkhe2.
1369. So PuÓÓako kÈmarÈgena3 giddho,

IrandhatiÑ nÈgakaÒÒaÑ jigÊsaÑ4.
GantvÈna taÑ bh|tapatiÑ yasassiÑ,
Icca’bravÊ VessavaÓaÑ KuveraÑ.
1370. BhogavatÊ nÈma mandire,

VÈsÈ HiraÒÒavatÊti vuccati.
Nagare nimmite kaÒcanamaye,
MaÓÉalassa uragassa niÔÔhitaÑ.
1371. AÔÔÈlakÈ oÔÔhÈgÊviyo,

Lohita~kassa masÈragallino.
PÈsÈde’ttha silÈmayÈ,
SovaÓÓaratanehi chÈditÈ.
1372. AmbÈ tilakÈ ca jambuyo,

SattapaÓÓÈ MucalindaketakÈ.
Piya~gu5 uddÈlakÈ sahÈ,
UparibhaddakÈ sinduvÈrakÈ6.
1373. CampeyyakÈ nÈgamallikÈ,

BhaginÊmÈlÈ atha mettha koliyÈ.
Ete dumÈ pariÓÈmitÈ,
Sobhayanti uragassa mandiraÑ7.
______________________________________________________________
1. KÈcamhamayÈ (SÊ), kÈcambhamayÈ (I) 2. AntalikkhaÑ (Ka)
3. KÈmavegena (SÊ, I) 4. JigiÑsaÑ (SÊ, SyÈ, I)
5. PiyakÈ (SÊ, I), piya~gukÈ (SyÈ) 6. SinduvÈritÈ (SyÈ, I), sindhavÈritÈ(Ka)
7. Mandire (SyÈ, Ka)
1374. Khajjure’ttha silÈmayÈ,

SovaÓÓadhuvapupphitÈ bah|.
Yattha vasato papÈtiko,
NÈgarÈjÈ VaruÓo mahiddhiko.
1375. Tassa komÈrikÈ bhariyÈ,

VimalÈ kaÒcanavelliviggahÈ.
KÈlÈ taruÓÈva uggatÈ,
PucimandatthanÊ cÈrudassanÈ.
1376. LÈkhÈrasarattasucchavÊ,
KaÓikÈrÈva nivÈtapupphitÈ1.
TidivokacarÈva accharÈ,
Vijjuva’bbhaghanÈ vinissaÔÈ.
1377. SÈ dohaÄinÊ suvimhitÈ,

Vidhurassa hadayaÑ dhaniyati.
TaÑ tesaÑ demi issara,
Tena te denti IrandhatiÑ mamaÑ.
1378. So PuÓÓako bh|tapatiÑ yasassiÑ,

Œmantaya VessavaÓaÑ KuveraÑ.
Tattheva santo2 purisaÑ asaÑsi,
Œnehi ÈjaÒÒa’midhe’va yuttaÑ.
1379. JÈtar|pamayÈ kaÓÓÈ, kÈcamhicamayÈ khurÈ.

Jambonadassa pÈkassa, suvaÓÓassa uracchado.
1380. DevavÈhavahaÑ yÈnaÑ, assÈmÈruyha PuÓÓako.

Ala~kato kappitakesamassu,
PakkÈmi vehÈyasa’mantalikkhe.
______________________________________________________________
1. KaÓikÈrova nivÈtapupphito (SÊ, I) 2. SantaÑ (I)
280 JÈtakapÈÄi
1381. So aggamÈ RÈjagahaÑ surammaÑ,

A~gassa raÒÒo nagaraÑ durÈyutaÑ1.
1382. May|rakoÒcÈgaÓasampaghuÔÔhaÑ,
DijÈbhighuÔÔhaÑ dijasa~ghasevitaÑ.
NÈnÈsakuntÈbhirudaÑ suva~gaÓaÑ2,
PupphÈbhikiÓÓaÑ HimavaÑva pabbataÑ.
1383. So PuÓÓako Vepula’mÈbhir|hi3,

SiluccayaÑ kimpurisÈnuciÓÓaÑ.
AnvesamÈno maÓiratanaÑ uÄÈraÑ,
Ta’maddasÈ pabbatak|Ôamajjhe.
1384. DisvÈ maÓiÑ pabhassaraÑ jÈtimantaÑ4,

ManoharaÑ5 maÓiratanaÑ uÄÈraÑ.
DaddallamÈnaÑ yasasÈ yasassinaÑ,
ObhÈsatÊ vijjuriva’ntalikkhe.
1385. TamaggahÊ veÄuriyaÑ mahagghaÑ,

ManoharaÑ nÈma mahÈnubhÈvaÑ.
ŒjaÒÒamÈruyha manomavaÓÓo,
1386. So aggamÈ6 nagara’mindapatthaÑ,

Oruyhu’pÈgacchi sabhaÑ Kur|naÑ.
SamÈgate ekasataÑ samagge,
Avhettha yakkho avikampamÈno.
1387. Ko nÊdha raÒÒaÑ vara’mÈbhijeti,

Ka’mÈbhijeyyÈma varaddhanena7.
Ka’manuttaraÑ ratanavaraÑ jinÈma,
Ko vÈpi no jeti varaddhanena.
______________________________________________________________
1. DurÈsadaÑ (SyÈ) 2. Subha~gaÓaÑ (SÊ, I)
3. VepullamÈbhirucchi (SÊ, I) 4. JÈtivantaÑ (SÊ, SyÈ)
5. DhanÈharaÑ (SÊ, I, Ka) 6. AgamÈ (SyÈ, I, Ka)
7. VaraÑdhanena (SÊ, I)
1388. KuhiÑ nu raÔÔhe tava jÈtibh|mi,

Na Korabyasseva vaco tave’daÑ.
AbhÊtosi1 no vaÓÓanibhÈya sabbe,
AkkhÈhi me nÈmaÒca bandhave ca.
1389. KaccÈyano mÈÓavako’smi rÈja,

An|nanÈmo iti ma’vhayanti.
A~gesu me ÒÈtayo bandhavÈ ca,
Akkhena deva’smi idhÈnupatto.
1390. KiÑ mÈÓavassa ratanÈni atthi,

Ye taÑ jinanto hare akkhadhutto.
Bah|ni raÒÒo ratanÈni atthi,
Te tvaÑ daliddo kathamavhayesi.
1391. Manoharo nÈma maÓÊ mamÈ’yaÑ,

ManoharaÑ maÓiratanaÑ uÄÈraÑ.
ImaÒca ÈjaÒÒa’mamittatÈpanaÑ,
EtaÑ me jinitvÈ hare akkhadhutto.
1392. Eko maÓÊ mÈÓava kiÑ karissati,

ŒjÈniye’ko pana kiÑ karissati.
Bah|ni raÒÒo maÓiratanÈni atthi,
ŒjÈniyÈ vÈtajavÈ anappakÈ.
DohaÄakaÓÉaÑ nÈma.
MaÓikaÓÉa
1393. IdaÒca me maÓiratanaÑ, passa tvaÑ dvipaduttama.
ItthÊnaÑ viggahÈ cettha, purisÈnaÒca viggahÈ.
1394. MigÈnaÑ viggahÈ cettha, sakuÓÈnaÒca viggahÈ.

NÈgarÈjÈ supaÓÓÈ ca2, maÓimhi passa nimmitaÑ.
______________________________________________________________
1. Abhibhosi (SÊ, I) 2. NÈgarÈje supaÓÓe ca (SÊ, SyÈ, I)
282 JÈtakapÈÄi
1395. HatthÈnÊkaÑ rathÈnÊkaÑ, asse pattÊ ca vammine1.

Catura~gini’maÑ senaÑ, maÓimhi passa nimmitaÑ.

BalaggÈni viy|ÄhÈni2, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1397. PuraÑ uddhÈpasampannaÑ3, bahupÈkÈratoraÓaÑ.

Si~ghÈÔakesu bh|miyo, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1398. EsikÈ parikhÈyo ca, palikhaÑ aggaÄÈni ca.

AÔÔÈlake ca dvÈre ca, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1399. Passa toraÓamaggesu, nÈnÈdijagaÓÈ bah|.

HaÑsÈ koÒcÈ may|rÈ ca, cakkavÈkÈ ca kukkuhÈ.
1400. KuÓÈlakÈ bah| citrÈ, sikhaÓÉÊ jÊvajÊvakÈ.

NÈnÈdijagaÓÈkiÓÓaÑ, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1401. Passa nÈgaraÑ supÈkÈraÑ, abbhutaÑ lomahaÑsanaÑ.

SamussitadhajaÑ rammaÑ, soÓÓavÈlukasanthataÑ.
1402. Passe’ttha4 paÓÓasÈlÈyo, vibhattÈ bhÈgaso mitÈ.

Nivesane nivese ca, sandhiby|he pathaddhiyo.
1403. PÈnÈgÈre ca soÓÉe ca, s|nÈ5 odaniyÈ gharÈ.

VesÊ ca gaÓikÈyo ca, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1404. MÈlÈkÈre ca rajake, gandhike atha dussike.

SuvaÓÓakÈre maÓikÈre, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1405. ŒÄÈrike ca s|de ca, naÔanÈÔakagÈyino.

PÈÓissare kumbhath|nike, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1406. Passa bherÊ mudi~gÈ ca, sa~khÈ paÓavadindimÈ.

SabbaÒca tÈÄÈvacaraÑ, maÓimhi passa nimmitaÑ.
______________________________________________________________
1. DhajÈni ca (I) 2. Viy|hÈni (SyÈ, Ka)
3. UddÈpasampannaÑ (SÊ, I), aÔÔÈlasampannaÑ (SyÈ)
4. Passa tvaÑ (SÊ, I) 5. S|ÓÈ (SÊ, I), suddÈ (SyÈ, Ka)
1407. SammatÈlaÒca vÊÓaÒca, naccagÊtaÑ suvÈditaÑ.

T|riyatÈÄitasa~ghuÔÔhaÑ, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1408. La~ghikÈ muÔÔhikÈ cettha, mÈyÈkÈrÈ ca sobhiyÈ.

VetÈlike1 ca jalle ca, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1409. SamajjÈ cettha vattanti, ÈkiÓÓÈ naranÈribhi.

MaÒcÈtimaÒce bh|miyo, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1410. Passa malle samajjasmiÑ, phoÔente2 diguÓaÑ bhujaÑ.

Nihate nihatamÈne ca, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1411. Passa pabbatapÈdesu, nÈnÈmigagaÓÈ bah|.

SÊhÈ byagghÈ varÈhÈ ca, acchakokataracchayo.
1412. PalÈsÈdÈ gavajÈ ca, mahiÑsÈ rohitÈ rur|.

EÓeyyÈ ca varÈhÈ3 ca, gaÓino nÊka4 s|karÈ.
1413. KadalimigÈ bah| citrÈ, biÄÈrÈ sasakaÓÔakÈ.

NÈnÈmigagaÓÈkiÓÓaÑ, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1414. NajjÈyo supatitthÈyo, soÓÓavÈlukasanthatÈ.

AcchÈ savanti amb|ni, macchagumbanisevitÈ.
1415. KumbhÊlÈ makarÈ cettha, susumÈrÈ ca kacchapÈ.

PÈÔhÊnÈ pÈvusÈ macchÈ, balajÈ5 muÒjarohitÈ.
1416. NÈnÈdijagaÓÈkiÓÓÈ, nÈnÈdumagaÓÈyutÈ.

VeÄuriyaka-rodÈyo6, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1417. Passe’ttha pokkharaÓiyo, suvibhattÈ catuddisÈ.

NÈnÈdijagaÓÈkiÓÓÈ, puthulomanisevitÈ.
1418. SamantodakasampannaÑ, mahiÑ sÈgarakuÓÉalaÑ.

UpetaÑ vanarÈjehi, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1419. Purato Videhe passa, GoyÈniye ca pacchato.

Kuruyo JambudÊpaÒca, maÓimhi passa nimmitaÑ.
______________________________________________________________
1. Vettalike (Ka) 2. PoÔhente (SÊ, SyÈ, I)
3. SarabhÈ (SyÈ) 4. Ni~ka (SÊ, SyÈ, I)
5. ValajÈ (SÊ), vÈlajÈ (I) 6. VeÄuriyaphalakarodÈyo (SÊ)
284 JÈtakapÈÄi
1420. Passa candaÑ s|riyaÒca, obhÈsante catuddisÈ.

SineruÑ anupariyante, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1421. SineruÑ HimavantaÒca, sÈgaraÒca mahÊtalaÑ1.

CattÈro ca mahÈrÈje, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1422. ŒrÈme vanagumbe ca, pÈÔiye2 ca siluccaye.

Ramme kimpurisÈkiÓÓe, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1423. PhÈrusakaÑ CittalataÑ, MissakaÑ NandanaÑ vanaÑ.

VejayantaÒca pÈsÈdaÑ, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1424. SudhammaÑ TÈvatiÑsaÒca, pÈrichattaÒca pupphitaÑ.

ErÈvaÓaÑ nÈgarÈjaÑ, maÓhimhi passa nimmitaÑ.
1425. Passe’ttha devakaÒÒÈyo, nabhÈ vijjurivu’ggatÈ.

Nandane vicarantiyo, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1426. Passe’ttha devakaÒÒÈyo, devaputtapalobhinÊ.

Devaputte ramamÈne3, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1427. ParosahassapÈsÈde, veÄuriyaphalasanthate.

Pajjalante ca4 vaÓÓena, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1428. TÈvatiÑse ca YÈme ca, Tusite cÈpi Nimmite.

Paranimmitavasavattino5, maÓimhi passa nimmitaÑ.
1429. Passe’ttha pokkharaÓiyo, vippasannodikÈ sucÊ.

1430. Dase’ttha rÈjiyo setÈ, dasanÊlÈ6 manoramÈ.

Cha pi~galÈ pannarasa, haliddÈ ca catuddasa.
1431. VÊsati tattha sovaÓÓÈ, vÊsati rajatÈmayÈ.

IndagopakavaÓÓÈbhÈ, tÈva dissanti tiÑsati.
1432. Dase’ttha kÈÄiyo chacca, maÒceÔÔhÈ pannavÊsati.

MissÈ bandhukapupphehi, nÊluppalavicittikÈ.
______________________________________________________________
1. MahiddhikaÑ (SÊ, I), mahiddhiyaÑ (SyÈ) 2. PiÔÔhiye (Ka)
3. CaramÈne (SÊ, I) 4. Pajjalantena (SÊ, SyÈ, I)
5. ParanimmitÈbhiratino (SÊ, I) 6. DassanÊyÈ (Ka)
1433. EvaÑ sabba~gasampannaÑ, accimantaÑ pabhassaraÑ.

Odhisu~kaÑ mahÈrÈja, passa tvaÑ dvipaduttama.
MaÓikaÓÉaÑ nÈma.
AkkhakaÓÉa
1434. UpÈgataÑ rÈja mupehi lakkhaÑ,
Ne’tÈdisaÑ maÓiratanaÑ tava’tthi.
Dhammena jissÈma1 asÈhasena,
Jito ca no khippa’mavÈkarohi.
1435. PaÒcÈla Paccuggata S|rasena,

MacchÈ2 ca maddÈ saha kekakebhi.
Passantu no’te assaÔhena yuddhaÑ,
Na no sabhÈyaÑ na karonti kiÒci.
1436. Te pÈvisuÑ akkhamadena mattÈ,

RÈjÈ Kur|naÑ PuÓÓÈko cÈpi yakkho.
RÈjÈ kaliÑ viccina’maggahesi,
KaÔaÑ aggahÊ PuÓÓakonÈma yakkho.
1437. Te tattha j|te ubhaye samÈgate,

RaÒÒaÑ sakÈse sakhÊnaÒca majjhe.
Ajesi yakkho naravÊraseÔÔhaÑ,
TatthappanÈdo tumulo babh|va.
1438. Jayo mahÈrÈja parÈjayo ca,

Œy|hataÑ aÒÒatarassa hoti.
Janinda jÊno’si3 varaddhanena,
Jito ca me khippa’mavÈkarohi.
______________________________________________________________
1. JiyyÈma (SÊ, SyÈ, I) 2. MajjhÈ (Ka) 3. Jinnosi (SyÈ), jitosi (I), jinomhi (Ka)
286 JÈtakapÈÄi
1439. HatthÊ gavÈssÈ maÓikuÓÉalÈ ca,

YaÒcÈpi mayhaÑ1 ratanaÑ pathabyÈ.
GaÓhÈhi kaccÈna varaÑ dhanÈnaÑ,
ŒdÈya yeni’cchasi tena gaccha.
1440. HatthÊ gavassÈ maÓikuÓÉalÈ ca.

YaÒcÈpi tuyhaÑ ratanaÑ pathabyÈ.
TesaÑ varo Vidhuro nÈma kattÈ,
So me jito taÑ me avÈkarohi.
1441. AtthÈ ca me so saraÓaÑ gatÊ ca,

DÊpo ca leÓo ca parÈyaÓo ca.
Asantuleyyo mama so dhanena,
PÈÓena me sÈdiso esa kattÈ.
1442. CiraÑ vivÈdo mama tuyhaÒca’ssa,

KÈmaÒca pucchÈma tameva gantvÈ.
Esova no vivaratu etamatthaÑ,
YaÑ vakkhatÊ hotu kathÈ2 ubhinnaÑ.
1443. AddhÈ hi saccaÑ bhaÓasi, na ca mÈÓava sÈhasaÑ.

Tameva gantvÈ pucchÈma, tena tussÈmu’bho janÈ.
1444. SaccaÑ nu devÈ vidah| Kur|naÑ,

Dhamme ÔhitaÑ VidhuraÑ nÈma’maccaÑ.
DÈsosi raÒÒo uda vÈ’si ÒÈti,
Vidhuroti sa~khÈ katamÈ’si loke.
1445. ŒmÈyadÈsÈpi bhavanti heke,

Dhanena kÊtÈpi bhavanti dÈsÈ.
Sayampi heke upayanti dÈsÈ,
BhayÈ paÓunnÈpi bhavanti dÈsÈ.
______________________________________________________________
1. AÒÒaÑ (Ka) 2. TathÈ (SyÈ, Ka)
1446. Ete narÈnaÑ caturova dÈsÈ,

AddhÈ hi yonito ahampi jÈto.
Bhavo ca raÒÒo abhavo ca raÒÒo,
DÈsÈ’haÑ devassa parampi gantvÈ.
Dhammena maÑ mÈÓava tuyha dajjÈ.
1447. AyaÑ1 dutÊyo vijayo mama’jja,

PuÔÔho hi kattÈ vivare’ttha2 paÒhaÑ.
Adhammar|po vata rÈjaseÔÔho,
SubhÈsitaÑ nÈnujÈnÈsi mayhaÑ.
1448. EvaÑ ce no so vivare’ttha paÒhaÑ,

DÈsoha’masmi na ca kho’smi ÒÈti.
GaÓhÈhi KaccÈna varaÑ dhanÈnaÑ,
ŒdÈya yenicchasi tena gaccha.
AkkhakaÓÉaÑ nÈma.
GharÈvÈsapaÒhÈ
1449. Vidhura vasamÈnassa, gahaÔÔhassa sakaÑ gharaÑ.
KhemÈ vutti kathaÑ assa, kathannu assa sa~gaho.
1450. AbyÈbajjhaÑ3 kathaÑ assa, saccavÈdÊ ca mÈÓavo.

AsmÈ lokÈ paraÑ lokaÑ, kathaÑ pecca na socati.
1451. TaÑ tattha gatimÈ dhitimÈ, matimÈ atthadassimÈ.

Sa~khÈtÈ4 sabbadhammÈnaÑ, Vidhuro eta’dabravi.
1452. Na sÈdhÈraÓadÈra’ssa, na bhuÒje sÈdu’mekako.

Na seve lokÈyatikaÑ, ne’taÑ paÒÒÈya vaÉÉhanaÑ.
1453. SÊlavÈ vattasampanno, appamatto vicakkhaÓo.

NivÈtavutti atthaddho, surato sakhilo mudu.
______________________________________________________________
1. Ayampi (SyÈ, Ka) 2. Vivarittha (SÊ, SyÈ, Ka)
3. AbyÈpajjhaÑ (SÊ, SyÈ, I) 4. Sa~khÈto (Ka)
288 JÈtakapÈÄi
1454. Sa~gahetÈ ca mittÈnaÑ, saÑvibhÈgÊ vidhÈnavÈ.

Tappeyya annapÈnena, sadÈ samaÓabrÈhmaÓe.
1455. DhammakÈmo sutÈdhÈro, bhaveyya paripucchako.

SakkaccaÑ payirupÈseyya, sÊlavante bahussute.
1456. Ghara’mÈvasamÈnassa, gahaÔÔhassa sakaÑ gharaÑ.

KhemÈ vutti siyÈ evaÑ, evaÑ nu assa sa~gaho.
1457. AbyÈbajjhaÑ siyÈ evaÑ, saccavÈdÊ ca mÈÓavo.

AsmÈ lokÈ paraÑ lokaÑ, evaÑ pecca na socati.
GharÈvÈsapaÒhÈ nÈma.
LakkhaÓakaÓÉa
1458. Ehi dÈni gamissÈma, dinno no issarena me.
MamevatthaÑ1 paÔipajja, esa dhammo sanantano.
1459. JÈnÈmi mÈÓava tayÈha’masmi,

Dinnoha’masmi tava issarena.
TÊhaÑ ca taÑ vÈsayemu agÈre,
Yena’ddhunÈ anusÈsemu putte.
1460. TaÑ me tathÈ hotu vasemu tÊhaÑ,

KurutaÑ bhava’jja gharesu kiccaÑ.
AnusÈsataÑ puttadÈre bhava’jja,
YathÈ tayÊ pecca2 sukhÊ bhaveyya.
1461. SÈdh|ti vatvÈna pah|takÈmo,

PakkÈmi yakkho Vidhurena saddhiÑ.
TaÑ kuÒcarÈjaÒÒahayÈnuciÓÓaÑ,
PÈvekkhi antepura’mariyaseÔÔho.
______________________________________________________________
1. TamevatthaÑ (I) 2. PacchÈ (SÊ, I)
1462. KoÒcaÑ May|raÒca PiyaÒca ketaÑ,

UpÈgami tattha surammar|paÑ.
1463. Tattha naccanti gÈyanti, avhÈyanti varÈvaraÑ.

AccharÈ viya devesu, nÈriyo samala~katÈ.
1464. Sama~gikatvÈ pamadÈhi yakkhaÑ,

Annena pÈnena ca dhammapÈlo.
Atthattha1 mevÈ’nu vicintayanto,
PÈvekkhi bhariyÈya tadÈ sakÈse.
1465. TaÑ candanagandharasÈnulittaÑ,

SuvaÓÓajambonadanikkhasÈdisaÑ.
BhariyaÑ’vacÈ “ehi suÓohi bhoti,
PuttÈni Èmantaya tambanette”.
1466. SutvÈna vÈkyaÑ patino anujjÈ2,

SuÓisaÑ’vaca tambanakhiÑ sunettaÑ.
“Œmantaya vammadharÈni cete,
PuttÈni indÊvarapupphasÈme”.
1467. Te Ègate muddhani dhammapÈlo,

CumbitvÈ putte avikampamÈno.
ŒmantayitvÈna avoca vÈkyaÑ,
DinnÈ’haÑ raÒÒÈ idha mÈÓavassa.
1468. Tassa’jja’haÑ attasukhÊ vidheyyo,

ŒdÈya yeni’cchati tena gacchati.
AhaÒca vo sÈsitu’mÈgatosmi3,
KathaÑ ahaÑ aparittÈya gacche.
______________________________________________________________
1. Aggattha (SyÈ, ®Ôha) 2. AnojÈ (SyÈ, Ka) 3. AnusÈsituÑ Ègatosmi (SyÈ, Ka)
290 JÈtakapÈÄi
1469. Sace vo rÈjÈ KururaÔÔhavÈsÊ1,

Janasandho puccheyya pah|takÈmo.
Ki’mÈbhijÈnÈtha pure purÈÓaÑ,
KiÑ vo pitÈ anusÈse puratthÈ.
1470. SamÈsanÈ hotha mayÈva sabbe,

KonÊdha raÒÒo abbhatiko manusso.
TamaÒjaliÑ kariya vadetha evaÑ,
“MÈ hevaÑ deva na hi esa dhammo.
ViyaggharÈjassa nihÊnajacco,
SamÈsano deva kathaÑ bhaveyya”.
LakkhaÓakaÓÉaÑ2 nÈma.
RÈjavasati
1471. So ca putte3 amacce ca, ÒÈtayo suhadajjane.
AlÊnamasa~kappo, Vidhuro eta’dabravi.
1472. Etha’yyo4 RÈjavasatiÑ, nisÊditvÈ suÓÈtha me.

YathÈ rÈjakulaÑ patto, yasaÑ poso nigacchati.
1473. Na hi rÈjakulaÑ patto, aÒÒÈto labhate yasaÑ.

NÈ’s|ro nÈpi dummedho, na ppamatto kudÈcanaÑ.
1474. YadÈssa sÊlaÑ paÒÒaÒca, soceyyaÑ cÈdhigacchati.

Atha vissasate tyamhi, guyhaÒcassa na rakkhati.
1475. TulÈ yathÈ paggahitÈ, samadaÓÉÈ sudhÈritÈ.

AjjhiÔÔho na vikampeyya, sa RÈjavasatiÑ vase.
1476. TulÈ yathÈ paggahitÈ, samadaÓÉÈ sudhÈritÈ.

SabbÈni abhisambhonto, sa RÈjavasatiÑ vase.
1477. DivÈ vÈ yadi vÈ rattiÑ, rÈjakiccesu paÓÉito.

AjjhiÔÔho na vikampeyya, sa RÈjavasatiÑ vase.
______________________________________________________________
1. KurukhettavÈsÊ (SÊ, I) 2. PekkhaÓakaÓÉaÑ (SÊ, Ka)
3. Mitte (SÊ, I) 4. EthayyÈ (SyÈ)
1478. DivÈ vÈ yadi vÈ rattiÑ, rÈjakiccesu paÓÉito.

SabbÈni abhisambhonto, sa RÈjavasatiÑ vase.
1479. Yo ca’ssa sukato maggo, raÒÒo suppaÔiyÈdito.

Na tena vutto gaccheyya, sa RÈjavasatiÑ vase.
1480. Na raÒÒo sadisaÑ bhuÒje, kÈmabhoge kudÈcanaÑ.

Sabbattha pacchato gacche, sa RÈjavasatiÑ vase.
1481. Na raÒÒo sadisaÑ vatthaÑ, na mÈlaÑ na vilepanaÑ.

ŒkappaÑ sarakuttiÑ vÈ, na raÒÒo sadisa’mÈcare.
AÒÒaÑ kareyya ÈkappaÑ, sa RÈjavasatiÑ vase.
1482. KÊÄe rÈjÈ amaccehi, bhariyÈhi parivÈrito.

NÈ’macco rÈjabhariyÈsu, bhÈvaÑ kubbetha paÓÉito.
1483. Anuddhato acapalo, nipako saÑvutindriyo.

ManopaÓidhisampanno, sa RÈjavasatiÑ vase.
1484. NÈ’ssa bhariyÈhi kÊÄeyya, na manteyya rahogato.

NÈ’ssa kosÈ dhanaÑ gaÓhe, sa RÈjavasatiÑ vase.
1485. Na niddaÑ bahu maÒÒeyya2, na madÈya suraÑ pive.

NÈ’ssa dÈye mige haÒÒe, sa RÈjavasatiÑ vase.
1486. NÈ’ssa pÊÔhaÑ na palla~kaÑ, na kocchaÑ na nÈvaÑ3 rathaÑ.

SabbatomhÊti Èr|he, sa RÈjavasatiÑ vase.
1487. NÈ’tid|re bhaje4 raÒÒo, nÈ’ccÈsanne vicakkhaÓo.

SammukhaÒcassa tiÔÔheyya, sandissanto sabhattuno.
1488. Na ve5 rÈjÈ sakhÈ hoti, na rÈjÈ hoti methuno.

KhippaÑ kujjhanti rÈjÈno, s|kena’kkhÊva ghaÔÔitaÑ.
1489. Na p|jito maÒÒamÈno, medhÈvÊ paÓÉito naro.

PharusaÑ patimanteyya, rÈjÈnaÑ parisaÑgataÑ.
______________________________________________________________
1. SamakaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. Na niddannaÑ bahuÑ maÒÒe (SÊ, I)
3. NÈgaÑ (SÊ, I) 4. Bhave (SÊ, I) 5. Me (SyÈ, Ka)
292 JÈtakapÈÄi
1490. LaddhadvÈro labhe dvÈraÑ1, neva rÈj|su vissase.

AggÊva saÑyato tiÔÔhe2, sa RÈjavasatiÑ vase.
1491. PuttaÑ vÈ bhÈtaraÑ vÈ saÑ, sampaggaÓhÈti khattiyo.

GÈmehi nigamehi vÈ, raÔÔhehi janapadehi vÈ.
TuÓhÊbh|to upekkheyya, na bhaÓe chekapÈpakaÑ.

TesaÑ kammÈvadÈnena3, rÈjÈ vaÉÉheti vetanaÑ.
Na tesaÑ antarÈ gacche, sa RÈjavasatiÑ vase.
1493. CÈpov|’nudaro dhÊro4, vaÑsovÈpi pakampaye.

PaÔilomaÑ na vatteyya, sa RÈjavasatiÑ vase.
1494. CÈpov|’nudaro assa, macchova’ssa ajivhavÈ5.

AppÈsÊ nipako s|ro, sa RÈjavasatiÑ vase.
1495. Na bÈÄhaÑ itthiÑ gaccheyya, sampassaÑ tejasa~khayaÑ.

KÈsaÑ sÈsaÑ daraÑ balyaÑ, khÊÓamedho nigacchati.
1496. NÈ’tivelaÑ pabhÈseyya, na tuÓhÊ sabbadÈ siyÈ.

AvikiÓÓaÑ mitaÑ vÈcaÑ, patte kÈle udÊraye.
1497. Akkodhano asaÑghaÔÔo, sacco saÓho apesuÓo.

SamphaÑ giraÑ na bhÈseyya, sa RÈjavasatiÑ vase.
1498. 6 MÈtÈpettibharo assa, kule jeÔÔhÈpacÈyiko.

SaÓho sakhilasambhÈso7, sa RÈjavasatiÑ vase6.
1499. VinÊto sippavÈ danto, katatto niyato mudu.

Appamatto suci dakkho, sa RÈjavasatiÑ vase.
1500. NivÈtavutti vuddhesu, sappatisso sagÈravo.

Surato sukhasaÑvÈso, sa RÈjavasatiÑ vase.
______________________________________________________________
1. LaddhavÈro labhe vÈraÑ (I) 2. AggÊva yato tiÔÔheyya (SÊ, I)
3. KammÈpavÈdena (SyÈ) 4. CÈpova oname dhÊro (SyÈ)
5. AjivhatÈ (SyÈ, Ka) 6-6. AyaÑ gÈthÈ natthi I-potthake.
7. Hiri-ottappasampanno (SÊ, Ka)
1501. ŒrakÈ parivajjeyya, sahituÑ pahitaÑ janaÑ.

BhattÈraÒÒevu’dikkheyya, na ca aÒÒassa rÈjino.
1502. SamaÓe brÈhmaÓe cÈpi, sÊlavante bahussute.

SakkaccaÑ payirupÈseyya, sa RÈjavasatiÑ vase.
1503. SamaÓe BrÈhmaÓe cÈpi, sÊlavante bahussute.

SakkaccaÑ anuvÈseyya, sa RÈjavasatiÑ vase.

Tappeyya annapÈnena, sa RÈjavasatiÑ vase.

Œsajja paÒÒe sevetha, Èka~khaÑ vuddhimattano.
1506. DinnapubbaÑ na hÈpeyya, dÈnaÑ samaÓabrÈhmaÓe.

Na ca kiÒci nivÈreyya, dÈnakÈle vanibbake.
1507. PaÒÒavÈ buddhisampanno, vidhÈnavidhikovido.

KÈlaÒÒ| samayaÒÒ| ca, sa RÈjavasatiÑ vase.
1508. UÔÔhÈtÈ kammadheyyesu, appamatto vicakkhaÓo.

SusaÑvihitakammanto, sa RÈjavasatiÑ vase.
1509. KhalaÑ sÈlaÑ pasuÑ khettaÑ, gantÈ cassa abhikkhaÓaÑ.

MitaÑ dhaÒÒaÑ nidhÈpeyya, mitaÑva pÈcaye ghare.
1510. PuttaÑ vÈ bhÈtaraÑ vÈ saÑ, sÊlesu asamÈhitaÑ.

Ana~gavÈ hi te bÈlÈ, yathÈ petÈ tatheva te.
CoÄaÒca nesaÑ piÓÉaÒca, ÈsÊnÈnaÑ padÈpaye.
1511. DÈse kammakare pesse, sÊlesu susamÈhite.

Dakkhe uÔÔhÈnasampanne, Èdhipaccamhi ÔhÈpaye.
1512. SÊlavÈ ca alolo1 ca, anurakkho2 ca rÈjino.

ŒvÊ raho hito tassa, sa RÈjavasatiÑ vase.
______________________________________________________________
1. Alobho (SyÈ, Ka) 2. Anuratto (SÊ, I)
294 JÈtakapÈÄi
1513. ChandaÒÒ| rÈjino cassa, cittaÔÔho assa rÈjino.

Asa~kusakavutti’ssa, sa RÈjavasatiÑ vase.
1514. UcchÈdaye ca nhÈpaye1, dhove pÈde adhosiraÑ.

Œhatopi na kuppeyya, sa RÈjavasatiÑ vase.
1515. Kumbhampa’ÒjaliÑ kariyÈ2, cÈÔaÒcÈpi3 padakkhiÓaÑ.

Kimeva sabbakÈmÈnaÑ, dÈtÈraÑ dhÊra’muttamaÑ.
1516. Yo deti sayanaÑ vatthaÑ, yÈnaÑ ÈvasathaÑ gharaÑ.

Pajjunnoriva bh|tÈni, bhogehi abhivassati.
1517. Esa’yyo RÈjavasati, vattamÈno yathÈ naro.

ŒrÈdhayati rÈjÈnaÑ, p|jaÑ labhati bhattusu.
RÈjavasati nÈma.
AntarapeyyÈla
1518. EvaÑ samanusÈsitvÈ, ÒÈtisaÑghaÑ vicakkhaÓo.
ParikiÓÓo suhadehi, rÈjÈna’mupasa~kami.
1519. VanditvÈ sirasÈ pÈde, katvÈ ca naÑ padakkhiÓaÑ.

Vidhuro avaca rÈjÈnaÑ, paggahetvÈna aÒjaliÑ.
1520. “AyaÑ maÑ mÈÓavo neti, kattukÈmo4 yathÈmati.

©ÈtÊna’tthaÑ pavakkhÈmi, taÑ suÓohi Arindama.
1521. Putte ca me udikkhesi, yaÒca ma’ÒÒaÑ ghare dhanaÑ.

YathÈ pecca5 na hÈyetha, ÒÈtisa~gho mayÊ gate.
1522. Yatheva khalatÊ bh|myÈ, bh|myÈyeva patiÔÔhati.

Eve’taÑ khalitaÑ mayhaÑ, etaÑ passÈmi accayaÑ.
1523. SakkÈ na gantuÑ iti mayha hoti,

ChetvÈ6 vadhitvÈ idha kÈtiyÈnaÑ.
Idheva hohÊ iti mayha ruccati,
MÈ tvaÑ agÈ uttamabh|ripaÒÒa.
______________________________________________________________
1. AcchÈdane canhÈpe ca (SyÈ, Ka) 2. KuriyÈ (SÊ) 3. VÈyasaÑ vÈ (SÊ, I)
4. GantukÈmo (Ka) 5. PacchÈ (SyÈ, Ka) 6. JhatvÈ (SÊ, I)
1524. MÈ heva’dhammesu manaÑ paÓÊdahi,

Atthe ca dhamme ca yutto bhavassu.
Dhiratthu kammaÑ akusalaÑ anariyaÑ,
YaÑ katvÈ pacchÈ nirayaÑ vajeyya.
1525. Neve’sa dhammo na pune’ta1 kiccaÑ,

Ayiro hi dÈsassa janinda issaro.
GhÈtetuÑ jhÈpetuÑ athopi hantuÑ,
Na ca mayha kodha’tthi vajÈmi cÈ’haÑ”.
1526. JeÔÔhaputtaÑ upaguyha, vineyya hadaye daraÑ.

AssupuÓÓehi nettehi, pÈvisÊ so mahÈgharaÑ.
1527. SÈlÈva sammapatitÈ2, mÈlutena pamadditÈ.

Senti puttÈ ca dÈrÈ ca, Vidhurassa nivesane.
1528. ItthisahassaÑ bhariyÈnaÑ, dÈsisattasatÈni ca.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, Vidhurassa nivesane.






______________________________________________________________
1. Puneti (SyÈ, Ka) 2. SampamathitÈ (SÊ, I)
296 JÈtakapÈÄi

1536. KatvÈ gharesu kiccÈni, anussÈsitvÈ sakaÑ janaÑ.

MittÈ’macce ca bhacce ca1, puttadÈre ca bandhave.
1537. KammantaÑ saÑvidhetvÈna, ÈcikkhitvÈ ghare dhanaÑ.

NidhiÒca iÓadÈnaÒca, PuÓÓakaÑ eta’dabravi.
1538. AvasÊ tuvaÑ mayha tÊhaÑ agÈre,

KatÈni kiccÈni gharesu mayhaÑ.
AnusÈsitÈ puttadÈrÈ mayÈ ca,
Karoma kaccÈna2 yathÈmatiÑ te.
1539. Sace hi katte anusÈsitÈ te,

PuttÈ ca dÈrÈ anujÊvino ca.
Hande’hi dÈnÊ taramÈnar|po,
DÊgho hi addhÈpi ayaÑ puratthÈ.
1540. Achambhitova3 gaÓhÈhi, ÈjÈneyyassa vÈladhiÑ.

IdaÑ pacchimakaÑ tuyhaÑ, jÊvalokassa dassanaÑ.
1541. SohaÑ kissa nu bhÈyissaÑ, yassa me natthi dukkaÔaÑ.

KÈyena vÈcÈ manasÈ, yena gaccheyya duggatiÑ.
1542. So assarÈjÈ VidhuraÑ vahanto,

SÈkhÈsu selesu asajjamÈno,
KÈlÈgiriÑ khippa’mupÈgamÈsi.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, “yakkho brÈhmaÓavaÓÓena.
VidhuraÑ ÈdÈya gacchati”.
-pa-
______________________________________________________________
1. Suhajje (I, Ka) 2. KiccÈni (SyÈ, Ka) 3. Asambhitova (SÊ, I)

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, “yakkho brÈhmaÓavaÓÓena.
VidhuraÑ ÈdÈya gacchati”.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, “paÓÉito so kuhiÑ gato”.
-pa-

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, “paÓÉito so kuhiÑ gato”.
1547. Sace so sattarattena, nÈgacchissati paÓÉito.

Sabbe aggiÑ pavekkhÈma1, nattha’ttho jÊvitena no.
1548. PaÓÉito ca viyatto ca, vibhÈvÊ ca vicakkhaÓo.

KhippaÑ mociya attÈnaÑ, mÈ bhÈyitthÈ’gamissati2.
AntarapeyyÈlaÑ nÈma.
SÈdhunaradhammakaÓÉa
1549. So tattha gantvÈna vicintayanto,
UccÈvacÈ cetanakÈ3 bhavanti.
Nayimassa jÊvena mamatthi kiÒci,
HantvÈni’maÑ hadaya’mÈnayissaÑ4.
1550. So tattha gantvÈ pabbatantarasmiÑ5,

Anto pavisitvÈna paduÔÔhacitto.
AsaÑvutasmiÑ jagatippadese,
AdhosiraÑ dhÈrayi kÈtiyÈno.
1551. So lambamÈno narake papÈte,

Mahabbhaye lomahaÑse vidugge.
Asantasanto Kur|naÑ kattuseÔÔho,
Iccabravi PuÓÓakaÑ nÈma yakkhaÑ.
______________________________________________________________
1. PavissÈma (SyÈ) 2. KhippaÑ mocessata’ttÈnaÑ, mÈ bhÈtha Ègamissati (SÊ, I)
3. CetanatÈ (Ka) 4. ŒdiyissaÑ (SÊ, I)
5. PabbatapÈdasmiÑ (Ka)
298 JÈtakapÈÄi
1552. “AriyÈvakÈsosi anariyar|po,

AsaÒÒato saÒÒatasannikÈso.
AccÈhitaÑ kammaÑ karosi ludraÑ,
BhÈve ca te kusalaÑ natthi kiÒci.
1553. YaÑ maÑ papÈtasmiÑ papÈtumicchasi,

Ko nu tava’ttho maraÓena mayhaÑ.
AmÈnusasseva tava’jja vaÓÓo,
Œcikkha me tvaÑ katamÈsi devatÈ”.
1554. Yadi te suto PuÓÓako nÈma yakkho,

RaÒÒo Kuverassa hi so sajibbo1.
Bh|mindharo VaruÓo nÈma nÈgo,
BrahÈ sucÊ vaÓÓabal|papanno.
1555. TassÈ’nujaÑ dhÊtaraÑ kÈmayÈmi,

IrandhatÊ nÈma sÈ nÈgakaÒÒÈ.
TassÈ sumajjhÈya piyÈya hetu,
PatÈrayiÑ tuyha vadhÈya dhÊra.
1556. MÈ heva tvaÑ2 yakkha ahosi m|Äho,

NaÔÔhÈ bah| duggahÊtena loke3.
KiÑ te sumajjhÈya piyÈya kiccaÑ,
MaraÓena me, i~gha suÓomi4 sabbaÑ.
1557. MahÈnubhÈvassa mahoragassa,

DhÊtukÈmo ÒÈtibhato5 ha’masmi.
TaÑ yÈcamÈnaÑ sasuro avoca,
YathÈ ma’maÒÒiÑsu sukÈmanÊtaÑ.
______________________________________________________________
1. SajÊvo (SÊ, I) 2. Te (SyÈ, Ka) 3. LokÈ (SÊ, SyÈ, Ka)
4. SuÓoma (SÊ, I) 5. ©Ètigato (I)
1558. Dajjemu kho te sutanuÑ sunettaÑ,

SucimhitaÑ candanalittagattaÑ.
Sace tuvaÑ hadayaÑ paÓÉitassa,
Dhammena laddhÈ idha mÈharesi.
Etena vittena kumÈri labbhÈ,
Na’ÒÒaÑ dhanaÑ uttari patthayÈma.
1559. EvaÑ na m|Äho’smi suÓohi katte,

Na cÈpi me duggahita’tthi kiÒci.
Hadayena te dhammaladdhena nÈgÈ,
IrandhatiÑ nÈgakaÒÒaÑ dadanti.
1560. TasmÈ ahaÑ tuyhaÑ vadhÈya yutto,

EvaÑ mamattho maraÓena tuyhaÑ.
Idheva taÑ narake pÈtayitvÈ,
HantvÈna taÑ hadaya’mÈnayissaÑ.
1561. KhippaÑ mamaÑ uddhara kÈtiyÈna,

Hadayena me yadi te atthi kiccaÑ.
Ye keci’me sÈdhunarassa dhammÈ,
Sabbeva te pÈtukaromi ajja.
1562. So PuÓÓako Kur|naÑ kattuseÔÔhaÑ,

Nagamuddhani khippaÑ patiÔÔhapetvÈ.
AssatthamÈsÊnaÑ samekkhiyÈna,
Paripucchi kattÈra’manomapaÒÒaÑ.
1563. “SamuddhaÔo mesi tuvaÑ papÈtÈ,

Hadayena te ajja mamatthi kiccaÑ.
Sabbeva me pÈtukarohi ajja”.
1564. SamuddhaÔo tya’smi ahaÑ papÈtÈ,

Hadayena me yadi te atthi kiccaÑ.
Sabbeva te pÈtukaromi ajja.
300 JÈtakapÈÄi
1565. YÈtÈnuyÈyÊ ca bhavÈhi mÈÓava,

AllaÒca1 pÈÓiÑ parivajjayassu.
MÈ cassu mittesu kadÈci dubbhÊ,
MÈ ca vasaÑ asatÊnaÑ nigacche.
1566. KathaÑ nu yÈtaÑ anuyÈyÊ hoti,

AllaÒca pÈÓiÑ dahate kathaÑ so.
AsatÊ ca kÈ ko pana mittadubbho,
AkkhÈhi me pucchito etamatthaÑ.
1567. AsanthutaÑ2 nopi ca diÔÔhapubbaÑ,

Yo ÈsanenÈpi nimantayeyya.
Tasseva atthaÑ puriso kareyya,
YÈtÈnuyÈyÊti tamÈhu paÓÉitÈ.
1568. Yasse’karattampi ghare vaseyya,

Yattha’nnapÈnaÑ puriso labheyya.
Na tassa pÈpaÑ manasÈpi cintaye,
AdubbhapÈÓiÑ dahate mittadubbho.
1569. * Yassa rukkhassa chÈyÈya, nisÊdeyya sayeyya vÈ.

Na tassa sÈkhaÑ bhaÒjeyya, mittadubbho hi pÈpako.
1570. PuÓÓampi ce’maÑ pathaviÑ dhanena,

Dajji’tthiyÈ puriso sammatÈya.
LaddhÈ khaÓaÑ atimaÒÒeyya tampi,
TÈsaÑ vasaÑ asatÊnaÑ na gacche.
1571. EvaÑ kho yÈtaÑ anuyÈyÊ hoti,

AllaÒca pÈÓiÑ dahate pune’vaÑ.
AsatÊ ca sÈ so pana mittadubbho,
So dhammiko hoti jahassu adhammaÑ.
SÈdhunaradhammakaÓÉaÑ nÈma.
______________________________________________________________
1. AddaÒca (SÊ, I) 2. AsandhavaÑ (SyÈ, Ka) * Khu 5. 221, 299 piÔÔhesupi.
KÈÄÈgirikaÓÉa
1572. AvasiÑ ahaÑ tuyha tÊhaÑ agÈre,
Annena pÈnena upaÔÔhitosmi.
Mitto mamÈ’sÊ visajjÈma’haÑ taÑ,
KÈmaÑ gharaÑ uttamapaÒÒa gaccha.
1573. Api hÈyatu nÈgakulÈ1 attho,

Alampi me nÈgakaÒÒÈya hotu.
So tvaÑ sakeneva subhÈsitena,
Muttosi me ajja vadhÈya paÒÒa.
1574. Handa tuvaÑ yakkha mamampi nehi,

SasuraÑ te2 atthaÑ mayi carassu.
MayaÑ ca nÈgÈdhipatiÑ vimÈnaÑ,
Dakkhemu nÈgassa adiÔÔhapubbaÑ.
1575. YaÑ ve narassa ahitÈya assa,

Na taÑ paÒÒo arahati dassanÈya.
Atha kena vaÓÓena amittagÈmaÑ,
Tuva’micchasi uttamapaÒÒa gantuÑ.
1576. AddhÈ pajÈnÈmi ahampi etaÑ,

Na taÑ paÒÒo arahati dassanÈya.
PÈpaÒca me natthi kataÑ kuhiÒci,
TasmÈ na sa~ke maraÓÈgamÈya.
1577. Handa ca ÔhÈnaÑ atulÈnubhÈvaÑ,

MayÈ saha dakkhasi ehi katte.
Yattha’cchathi naccagÊtehi nÈgo,
RÈjÈ yathÈ VessavaÓo NaÄiÒÒaÑ3.
______________________________________________________________
1. NÈgakulassa (SÊ, SyÈ, I) 2. SassuraÑ nu te (SÊ, SyÈ, I, Ka)
3. NiÄiÒÒaÑ (SyÈ), niÄaÒÒaÑ (Ka)
302 JÈtakapÈÄi
1578. TaÑ nÈgakaÒÒÈ caritaÑ gaÓena,

NikÊÄitaÑ nicca’maho ca rattiÑ.
Pah|tamÈlyaÑ1 bahupupphachannaÑ2,
ObhÈsatÊ vijju’riva’ntalikkhe.
1579. Annena pÈnena upetar|paÑ,

Naccehi gÊtehi ca vÈditehi.
Parip|raÑ kaÒÒÈhi ala~katÈhi,
Upasobhati vatthapilandhanena3.
1580. So PuÓÓako Kur|naÑ kattuseÔÔhaÑ,

NisÊdayÊ pacchato ÈsanasmiÑ.
ŒdÈya kattÈra’manomapaÒÒaÑ,
UpÈnayÊ bhavanaÑ nÈgaraÒÒo.
1581. PatvÈna ÔhÈnaÑ atulÈnubhÈvaÑ,

AÔÔhÈsi kattÈ pacchato PuÓÓakassa.
SÈmaggi’pekkhamÈno4 nÈgarÈjÈ,
Pubbeva jÈmÈtara’majjhabhÈsatha.
1582. Yannu tuvaÑ agamÈ maccalokaÑ,

AnvesamÈno hadayaÑ paÓÉitassa.
Kacci samiddhena idhÈnupatto,
ŒdÈya kattÈra’manomapaÒÒaÑ.
1583. AyaÑ hi so Ègato yaÑ tva’micchasi,

Dhammena laddho mama dhammapÈlo.
TaÑ passatha sammukhÈ5 bhÈsamÈnaÑ,
Sukho have6 sappurisehi sa~gamo.
KÈÄÈgirikaÓÉaÑ nÈma.
______________________________________________________________
1. BahuttamallaÑ (Ka) 2. BahupupphasaÒchannaÑ (Ka)
3. Vatthapilandhanehi (Ka) 4. SÈmaggipekkhÊ pana (SÊ, SyÈ, I)
5. TaÑ passa dhammaÑ samukhÈ (Ka) 6. Bhave (I)
1584. AdiÔÔhapubbaÑ disvÈna, macco maccubhayaÔÔito1.

Byamhito nÈbhivÈdesi, nayidaÑ paÒÒavatÈmiva.
1585. Na camhi byamhito nÈga, na ca maccubhayaÔÔito.

Na vajjho abhivÈdeyya, vajjhaÑ vÈ nÈbhivÈdaye.
1586. KathaÑ no abhivÈdeyya, abhivÈdÈpayetha ve.

YaÑ naro hantumiccheyya, taÑ kammaÑ nupapajjati.
1587. EvametaÑ yathÈ br|si, saccaÑ bhÈsasi paÓÉita.


1589. AsassataÑ sassataÑ nu tavayidaÑ,

IddhÊ jutÊ balavÊriy|papatti2.
PucchÈmi taÑ nÈgarÈje’tamatthaÑ,

AkkhÈhi me nÈgarÈje’tamatthaÑ,
Yatheva te laddhamidaÑ vimÈnaÑ.
1591. NÈ’dhiccaladdhaÑ na pariÓÈmajaÑ me,

Na sayaÑkataÑ nÈpi devehi dinnaÑ.

IddhÊ jutÊ balavÊriy|papatti,
IdaÒca te nÈga mahÈvimÈnaÑ.
______________________________________________________________
1. Bhayaddito (SÊ, I) 2. IddhiÑ jutiÑ balaÑ vÊriy|papatti (Ka)
304 JÈtakapÈÄi
1593. AhaÒca bhariyÈ ca manussaloke,

SaddhÈ ubho dÈnapatÊ ahumhÈ.
OpÈnabh|taÑ me gharaÑ tadÈ’si,
1594. MÈlaÒca gandhaÒca vilepanaÒca,

PadÊpiyaÑ seyya’mupassayaÒca.
AcchÈdanaÑ sÈyanamannapÈnaÑ,
Sakkacca dÈnÈni adamha tattha.

Tassa suciÓÓassa ayÑ vipÈko.
IdaÒca me dhÊra mahÈvimÈnaÑ.
1596. EvaÑ ce te laddhamidaÑ vimÈnaÑ,

JÈnÈsi puÒÒÈnaÑ phal|papattiÑ,
TasmÈ hi dhammaÑ cara appamatto,
YathÈ vimÈnaÑ puna mÈvasesi.
1597. Nayidha santi samaÓabrÈhmaÓÈ ca,

Yesa’nnapÈnÈni dademu katte.
YathÈ vimÈnaÑ puna mÈvasema.
1598. BhogÊ hi te santi idh|papannÈ,

Tesu tuvaÑ vacasÈ kammunÈ ca,
AsampaduÔÔho ca bhavÈhi niccaÑ.
1599. EvaÑ tuvaÑ nÈga asampadosaÑ,

AnupÈlaya vacasÈ kammunÈ ca.
®hatvÈ idha yÈvatÈyukaÑ vimÈne,
UddhaÑ ito gacchasi devalokaÑ.
1600. AddhÈ hi so socati rÈjaseÔÔho,

TayÈ vinÈ yassa tuvaÑ sajibbo.
Dukkh|panÊtopi tayÈ samecca,
Vindeyya poso sukha’mÈturopi.
1601. AddhÈ sataÑ bhÈsasi nÈga dhammaÑ,

AnuttaraÑ atthapadaÑ suciÓÓaÑ.
EtÈdisiyÈsu hi ÈpadÈsu,
PaÒÒÈyate mÈdisÈnaÑ viseso.
1602. AkkhÈhi no tÈ’yaÑ mudhÈ nu laddho,

Akkhehi no tÈ’yaÑ ajesi j|te.
Dhammena laddho iti tÈ’ya’mÈha1,
KathaÑ nu tvaÑ hatthamimassa mÈgato.
1603. Yo mi’ssaro tattha ahosi rÈjÈ,

Ta’mÈya’makkhehi ajesi j|te.
So maÑ jito rÈjÈ imassa’dÈsi,
Dhammena laddhosmi asÈhasena.
1604. Mahorago attamano udaggo,

SutvÈna dhÊrassa subhÈsitÈni.
Hatthe gahetvÈna anomapaÒÒaÑ,
PÈvekkhi bhariyÈya tadÈ sakÈse.
1605. Yena tvaÑ Vimale paÓÉu, yena bhattaÑ na ruccati.

Na ca me tÈdiso vaÓÓo, ayameso tamonudo.
1606. Yassa te hadayenattho, ÈgatÈyaÑ pabha~karo.

Tassa vÈkyaÑ nisÈmehi, dullabhaÑ dassanaÑ puna.
1607. DisvÈna taÑ VimalÈ bh|ripaÒÒaÑ, dasa~gulÊ aÒjaliÑ paggahetvÈ.

HaÔÔhena bhÈvena patÊtar|pÈ, iccabravi Kur|naÑ kattuseÔÔhaÑ.
1608. AdiÔÔhapubbaÑ disvÈna, macco maccubhayaÔÔito.

Byamhito nÈbhivÈdesi, nayidaÑ paÒÒavatÈmiva.
______________________________________________________________
1. MÈ’ya’mÈha (SyÈ)
306 JÈtakapÈÄi
1609. Na camhi byamhito nÈgi, na ca maccubhayaÔÔito.


1611. EvametaÑ yathÈ br|si, saccaÑ bhÈsasi paÓÉita.


1613. AsassataÑ sassataÑ nu tavayidaÑ,

IddhÊ jutÊ balavÊriy|papatti.
PucchÈmi taÑ nÈgakaÒÒe’tamatthaÑ,

AkkhÈhi me nÈgakaÒÒe’tamatthaÑ,
Yatheva te laddhamidaÑ vimÈnaÑ.
1615. NÈdhiccaladdhaÑ na pariÓÈmajaÑ me,

Na sayaÑ kataÑ nÈpi devehi dinnaÑ.

IdaÒca te nÈgi mahÈvimÈnaÑ.
1617. AhaÒca kho sÈmiko cÈpi mayhaÑ,

SaddhÈ ubho dÈnapatÊ ahumhÈ.
OpÈnabh|taÑ me gharaÑ tadÈ’si.
1618. MÈlaÒca gandhaÒca vilepanaÒca,

PadÊpiyaÑ seyyamupassayaÑ ca.
AcchÈdanaÑ sÈyanamannapÈnaÑ,
Sakkacca dÈnÈni adamha tattha.

Tassa suciÓÓassa ayaÑ vipÈko.
IdaÒca me dhÊra mahÈvimÈnaÑ.
1620. EvaÑ ce te laddhamidaÑ vimÈnaÑ,

JÈnÈsi puÒÒÈnaÑ phal|papattiÑ.
TasmÈ hi dhammaÑ cara appamattÈ,
YathÈ vimÈnaÑ puna mÈvasesi.
1621. Nayidha santi samaÓabrÈhmaÓÈ ca,

Yesa’nnapÈnÈni dademu katte.
YathÈ vimÈnaÑ puna mÈvasema.
1622. BhogÊ hi te santi idh|papannÈ,

Tesu tuvaÑ vacasÈ kammunÈ ca,
AsampaduÔÔhÈ ca bhavÈhi niccaÑ.
1623. EvaÑ tuvaÑ nÈgi asampadosaÑ,

AnupÈlaya vacasÈ kammunÈ ca.
®hatvÈ idha yÈvatÈyukaÑ vimÈne,
UddhaÑ ito gacchasi devalokaÑ.
1624. AddhÈ hi so socati rÈjaseÔÔho,

TayÈ vinÈ yassa tuvaÑ sajibbo.
Dukkh|panÊtopi tayÈ samecca,
Vindeyya poso sukha’mÈturopi.
308 JÈtakapÈÄi
1625. AddhÈ sataÑ bhÈsasi nÈgi dhammaÑ,

AnuttaraÑ atthapadaÑ suciÓÓaÑ.
EtÈdisiyÈsu hi ÈpadÈsu,
PaÒÒÈyate mÈdisÈnaÑ viseso.
1626. AkkhÈhi no tÈ’yaÑ mudhÈ nu laddho,

Akkhehi no tÈ’yaÑ ajesi j|te.
Dhammena laddho iti tÈ’ya’mÈha,
KathaÑ nu tvaÑ hatthamimassa mÈgato.
1627. Yo mi’ssaro tattha ahosi rÈjÈ,

Ta’mÈya’makkhehi ajesi j|te.
So maÑ jito rÈjÈ imassa’dÈsi,
Dhammena laddhosmi asÈhasena.
1628. Yatheva VaruÓo nÈgo, paÒhaÑ pucchittha paÓÉitaÑ.

Tatheva nÈgakaÒÒÈpi, paÒhaÑ pucchittha paÓÉitaÑ.
1629. Yatheva VaruÓaÑ nÈgaÑ, dhÊro tosesi pucchito.

Tatheva nÈgakaÒÒampi, dhÊro tosesi pucchito.
1630. Ubhopi te attamane viditvÈ,

MahoragaÑ nÈgakaÒÒaÒca dhÊro1.
AchambhÊ abhÊto alomahaÔÔho,
Iccabravi VaruÓaÑ nÈgarÈjÈnaÑ.
1631. MÈ rodhayi2 nÈga ÈyÈ’ha’masmi,

Yena tavattho idaÑ sarÊraÑ.
Hadayena maÑsena karohi kiccaÑ,
SayaÑ karissÈmi yathÈmati te.
1632. PaÒÒÈ have hadayaÑ paÓÉitÈnaÑ,

Te tya’mha paÒÒÈya mayaÑ sutuÔÔhÈ.
An|nanÈmo labhata’jja dÈraÑ,
Ajjeva taÑ Kuruyo pÈpayÈtu.
______________________________________________________________
1. Vidh|ro (Ka) 2. MÈ heÔhayi (I)
1633. Sa PuÓÓako attamano udaggo,

IrandhatiÑ nÈgakaÒÒaÑ labhitvÈ.
HaÔÔhena bhÈvena patÊtar|po,
Iccabravi Kur|naÑ kattuseÔÔhaÑ.
1634. “BhariyÈya maÑ tvaÑ akari sama~giÑ,

AhaÒca te Vidhura karomi kiccaÑ.
IdaÒca te maÓiratanaÑ dadÈmi,
Ajjeva taÑ Kuruyo pÈpayÈmi”.
1635. Ajeyya’mesÈ tava hotu metti,

BhariyÈya KaccÈna piyÈya saddhiÑ.
Œnandi vitto1 sumano patÊto,
DatvÈ maÓiÑ maÑ ca nayi’ndapatthaÑ.
1636. Sa PuÓÓako Kur|naÑ kattuseÔÔhaÑ,

NisÊdayÊ purato ÈsanasmiÑ.
ŒdÈya kattÈra’manomapaÒÒaÑ,
UpÈnayÊ nagaraÑ IndapatthaÑ.
1637. Mano manussassa yathÈpi gacche,

Tatopissa khippataraÑ2 ahosi.
Sa PuÓÓako Kur|naÑ kattuseÔÔhaÑ,
UpÈnayÊ nagaraÑ IndapatthaÑ.
1638. Eti’ndapatthaÑ nagaraÑ padissati,

RammÈni ca ambavanÈni bhÈgaso.
AhaÑ ca bhariyÈya sama~gibh|to,
TuvaÑ ca pattosi sakaÑ niketaÑ.
1639. Sa PuÓÓako Kur|naÑ kattuseÔÔhaÑ,

Oropiya dhammasabhÈya majjhe.
ŒjaÒÒa’mÈruyha anomavaÓÓo,
PakkÈmi VehÈyasa’mantalikkhe.
______________________________________________________________
1. Œnandacitto (SyÈ, I) 2. Tatopi saÑkhippataraÑ (SÊ, I)
310 JÈtakapÈÄi
1640. TaÑ disvÈ rÈjÈ paramappatÊto,

UÔÔhÈya bÈhÈhi palissajitvÈ.
AvikampayaÑ dhammasabhÈya majjhe,
NisÊdayÊ pamukhamÈsanasmiÑ.
1641. TvaÑ no vinetÈsi rathaÑva naddhaÑ,

Nandanti taÑ Kuruyo dassanena.
KathaÑ pamokkho ahu mÈÓavassa.
1642. YaÑ mÈÓavotyÈ’bhivadÊ janinda,

Na so manusso naravÊraseÔÔha.
Yadi te suto PuÓÓako nÈma yakkho,
RaÒÒo Kuverassa hi so sajibbo.
1643. Bh|mindharo VaruÓo nÈma nÈgo,

BrahÈ sucÊ vaÓÓabal|papanno.
TassÈ’nujaÑ dhÊtaraÑ kÈmayÈno,
IrandhatÊ nÈma sÈ nÈgakaÒÒÈ.
1644. TassÈ sumajjhÈya piyÈya hetu,

PatÈrayittha maraÓÈya mayhaÑ.
So ceva bhariyÈya sama~gibh|to,
AhaÒca anuÒÒÈto maÓi ca laddho.
1645. Rukkho hi mayhaÑ padvÈre1 SujÈto,

PaÒÒÈkkhandho sÊlamaya’ssa sÈkhÈ.
Atthe ca dhamme ca Ôhito nipÈko,
Gavapphalo hatthigavÈssachanno.
1646. NaccagÊtat|riyÈbhinÈdite,
Ucchijja senaÑ2 puriso ahÈsi.
So no ayaÑ Ègato sanniketaÑ,
Rukkhassi’massÈ’pacitiÑ karotha.
______________________________________________________________
1. GharadvÈre (SyÈ) 2. MenaÑ (SÊ, I)
1647. Ye keci vittÈ mama paccayena,

Sabbeva te pÈtukarontu ajja.
TibbÈni katvÈna upÈyanÈni,
1648. Ye keci baddhÈ mama atthi raÔÔhe,

Sabbeva te bandhanÈ mocayantu.
Yatheva yaÑ bandhanasmÈ pamutto,
Evamete muÒcare bandhanasmÈ.
1649. Unna~galÈ mÈsamimaÑ karontu,

MaÑsodanaÑ brÈhmaÓÈ bhakkhayantu.
AmajjapÈ majjarahÈ pivantu,
PuÓÓÈhi thÈlÈhi palissutÈhi.
1650. MahÈpathaÑ nicca samavhayantu,

TibbaÒca rakkhaÑ vidahantu raÔÔhe.
YathÈ’ÒÒamaÒÒaÑ na viheÔhayeyyuÑ,

BahuÑ annaÒca pÈnaÒca, paÓÉitassÈbhihÈrayuÑ.


1654. Bahujano pasannosi, disvÈ paÓÉitamÈgate.

PaÓÉitamhi anuppatte, celukkhepo pavattathÈti.
VidhurajÈtakaÑ navamaÑ.
312 JÈtakapÈÄi
547. VessantarajÈtaka (10)
DasavarakathÈ
1655. PhussatÊ1 varavaÓÓÈbhe, varassu dasadhÈ vare.
PathabyÈ cÈrupubba~gi, yaÑ tuyhaÑ manaso piyaÑ.
1656. DevarÈja namo tyatthu, kiÑ pÈpaÑ pakataÑ mayÈ.

RammÈ cÈvesi maÑ ÔhÈnÈ, vÈtova dharaÓÊruhaÑ.
1657. Na ceva te kataÑ pÈpaÑ, na ca me tvamasi appiyÈ.

PuÒÒaÑ ca te parikkhÊÓaÑ, yena te’vaÑ vadÈmahaÑ.
1658. Santike maraÓaÑ tuyhaÑ, vinÈbhÈvo bhavissati.

PaÔigaÓhÈhi me ete, vare dasa pavecchato.
1659. VaraÑ ce me ado Sakka, sabbabh|tÈnamissara.

SivirÈjassa bhaddante, tattha assaÑ nivesane.
1660. NÊlanettÈ nÊlabhamu, nilakkhÊ ca yathÈ migÊ.

PhusatÊ nÈma nÈmena, tatthapa’ssaÑ Purindada.
1661. PuttaÑ labhetha varadaÑ, yÈcayogaÑ2 amacchariÑ.

P|jitaÑ paÔirÈj|hi, kittimantaÑ yasassinaÑ.
1662. GabbhaÑ me dhÈrayantiyÈ, majjhima~gaÑ anunnataÑ.

Kucchi anunnato assa, cÈpaÑva likhitaÑ samaÑ.
1663. ThanÈ me nappapateyyuÑ, palitÈ na santu VÈsava.

KÈye rajo na limpetha, vajjhaÒcÈpi pamocaye.
1664. May|rakoÒcÈbhirude, nÈrivaragaÓÈyute.

KhujjacelÈpakÈkiÓÓe, s|tamÈgadhavaÓÓite.
1665. CitraggaÄerughusite, surÈmaÑsapabodhane.

SivirÈjassa bhaddante, tattha’ssaÑ mahesÊ piyÈ.
1666. Ye te dasa varÈ dinnÈ, mayÈ sabba~gasobhane.

SivirÈjassa vijite, sabbe te lacchasÊ vare.
______________________________________________________________
1. Phusati (SÊ, I) 2. YÈcayogiÑ (Ka)

PhussatiyÈ varaÑ datvÈ, anumodittha VÈsavo.
DasavarakathÈ nÈma.
Hemavanta
1668. Par|ÄhakacchanakhalomÈ, pa~kadantÈ rajassirÈ.
Paggayha dakkhiÓaÑ bÈhuÑ, kiÑ maÑ yÈcanti brÈhmaÓÈ.
1669. RatanaÑ deva yÈcÈma, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhanaÑ.

DadÈhi pavaraÑ nÈgaÑ, ÊsÈdantaÑ ur|ÄhavaÑ.
1670. DadÈmi na vikampÈmi, yaÑ maÑ yÈcanti brÈhmaÓÈ.

PabhinnaÑ kuÒjaraÑ dantiÑ, opavayhaÑ gajuttamaÑ.
1671. Hatthikkhandhato oruyha, rÈjÈ cÈgÈdhimÈnaso.

BrÈhmaÓÈnaÑ adÈ dÈnaÑ, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano.
1672. TadÈsi yaÑ bhiÑsanakaÑ, tadÈsi lomahaÑsanaÑ.

HatthinÈge padinnamhi, medanÊ sampakampatha.

HatthinÈge padinnamhi, khubhittha nagaraÑ tadÈ.
1674. SamÈkulaÑ puraÑ Èsi, ghoso ca vipulo mahÈ.

HatthinÈge padinnamhi, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhane.
1675. UggÈ ca rÈjaputtÈ ca, vesiyÈnÈ ca brÈhmaÓÈ.

1676. Kevalo cÈpi nigamo, Sivayo ca samÈgatÈ.

DisvÈ nÈgaÑ nÊyamÈnaÑ, te raÒÒo paÔivedayuÑ.
1677. VidhamaÑ deva te raÔÔhaÑ, putto Vessantaro tava.

KathaÑ no hatthinaÑ dajjÈ, nÈgaÑ raÔÔhassa p|jitaÑ.
1678. KathaÑ no kuÒjaraÑ dajjÈ, ÊsÈdantaÑ ur|ÄhavaÑ.

KhettaÒÒuÑ sabbayuddhÈnaÑ, sabbasetaÑ gajuttamaÑ.
314 JÈtakapÈÄi
1679. PaÓÉukambalasaÒchannaÑ, pabhinnaÑ sattumaddanaÑ.

DantiÑ savÈlabÊjaniÑ, setaÑ kelÈsasÈdisaÑ.
1680. SasetacchattaÑ sa-upÈdheyyaÑ, sÈthabbanaÑ sahatthipaÑ.

AggayÈnaÑ rÈjavÈhiÑ, brÈhmaÓÈnaÑ adÈ gajaÑ1.
1681. AnnaÑ pÈnaÒca yo2 dajjÈ, vatthasenÈsanÈni ca.

EtaÑ kho dÈnaÑ patir|paÑ, etaÑ kho brÈhmaÓÈrahaÑ.
1682. AyaÑ te vaÑsarÈjÈ no, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano3.

KathaÑ Vessantaro putto, gajaÑ bhÈjeti SaÒjaya.
1683. Sace tvaÑ na karissasi, SivÊnaÑ vacanaÑ idaÑ.

MaÒÒe taÑ saha puttena, SivÊ hatthe karissare.
1684. KÈmaÑ janapado mÈ’si, raÔÔhaÒcÈpi vinassatu.

NÈhaÑ SivÊnaÑ vacanÈ, rÈjaputtaÑ ad|sakaÑ.
PabbÈjeyyaÑ sakÈ raÔÔhÈ, putto hi mama oraso.
1685. KÈmaÑ janapado mÈ’si, raÔÔhÈÒcÈpi vinassatu.

NÈhaÑ SivÊnaÑ vacanÈ, rÈjaputtaÑ ad|sakaÑ.
PabbÈjeyyaÑ sakÈ raÔÔhÈ, putto hi mama atrajo.
1686. Na cÈhaÑ tasmiÑ dubbheyyaÑ, ariyasÊlavato hi so.

Asilokopi me assa, pÈpaÒca pasave bahuÑ.
KathaÑ VessantaraÑ puttaÑ, satthena ghÈtayÈmase.
1687. MÈ naÑ daÓÉena satthena, na hi so bandhanÈraho.

PabbÈjehi ca naÑ raÔÔhÈ, Va~ke vasatu pabbate.
1688. Eso ce SivÊnaÑ chando, chandaÑ na panudÈmase.

ImaÑ so vasatu rattiÑ, kÈme ca paribhuÒjatu.
1689. Tato ratyÈ vivasÈne, s|riyassuggamanaÑ pati4.

SamaggÈ sivayo hutvÈ, raÔÔhÈ pabbÈjayantu naÑ.
______________________________________________________________
1. DhanaÑ (SÊ, I), dÈnaÑ (SyÈ) 2. So (SÊ, SyÈ, Ka)
3. RaÔÔhavaÉÉhanaÑ (SÊ), raÔÔhavaÉÉhana (I) 4. S|riyuggamane sati (Ka)
1690. UÔÔhehi katte taramÈno, gantvÈ VessantaraÑ vada.

“Sivayo deva te kuddhÈ, negamÈ ca samÈgatÈ.

Kevalo cÈpi nigamo, sivayo ca samÈgatÈ.
1692. AsmÈ ratyÈ vivasÈne, s|riyassuggamanaÑ pati.

SamaggÈ sivayo hutvÈ, raÔÔhÈ pabbÈjayanti taÑ”.
1693. Sa kattÈ taramÈnova, SivirÈjena pesito.

ŒmuttahatthÈbharaÓo, suvattho candanabh|sito.
1694. SÊsaÑ nhÈto udake so, ÈmuttamaÓikuÓÉalo.

UpÈgami puraÑ rammaÑ, VessantaranivesanaÑ.
1695. Tatthaddasa kumÈraÑ so, ramamÈnaÑ sake pure.

ParikiÓÓaÑ amaccehi, tidasÈnaÑva VÈsavaÑ.
1696. So tattha gantvÈ taramÈno, kattÈ VessantaraÑ’bravi.

“DukkhaÑ te vedayissÈmi, mÈ me kujjhi rathesabha”.
1697. VanditvÈ rodamÈno so, kattÈ rajÈnamabravi.

BhattÈ me’si mahÈrÈja, sabbakÈmarasÈharo.
1698. DukkhaÑ te vadayissÈmi, tattha assÈsayantu maÑ.

Sivayo deva te kuddhÈ, negamÈ ca samÈgatÈ.

Kevalo cÈpi nigamo, sivayo ca samÈgatÈ.
1700. AsmÈ ratyÈ vivasÈne, s|riyassuggamanaÑ pati.

SamaggÈ sivayo hutvÈ, raÔÔhÈ pabbÈjayanti taÑ.
1701. KismiÑ me sivayo kuddhÈ, nÈhaÑ passÈmi dukkaÔaÑ.

TaÑ me katte viyÈcikkha, kasmÈ pabbÈjayanti maÑ.
316 JÈtakapÈÄi

NÈgadÈnena khiyyanti, tasmÈ pabbÈjayanti taÑ.
1703. HadayaÑ cakkhumpa’haÑ dajjaÑ, kiÑ me bÈhirakaÑ dhanaÑ.

HiraÒÒaÑ vÈ suvaÓÓaÑ vÈ, muttÈ veÄuriyÈ maÓi.
1704. DakkhiÓaÑ vÈpa’haÑ bÈhuÑ, disvÈ yÈcakamÈgate.

DadeyyaÑ na vikampeyyaÑ, dÈne me ramate mano.
1705. KÈmaÑ maÑ sivayo sabbe, pabbÈjentu hanantu vÈ.

Neva dÈnÈ viramissaÑ, kÈmaÑ chindantu sattadhÈ.
1706. EvaÑ taÑ sivayo Èhu, negamÈ ca samÈgatÈ.

KontimÈrÈya tÊrena, girimÈraÒjaraÑ pati.
Yena pabbÈjitÈ yanti, tena gacchatu subbato.
1707. SohaÑ tena gamissÈmi, yena gacchanti d|sakÈ.

RattindivaÑ me khamatha, yÈva dÈnaÑ dadÈmahaÑ.
1708. Œmantayittha rÈjÈ naÑ, MaddiÑ sabba~gasobhanaÑ.

YaÑ te kiÒci mayÈ dinnaÑ, dhanaÑ dhaÒÒaÒca vijjati.
1709. HiraÒÒaÑ vÈ suvaÓÓaÑ vÈ, muttÈ veÄuriyÈ bah|.

SabbaÑ taÑ nidaheyyÈsi, yaÑ ca te pettikaÑ dhanaÑ.
1710. Tamabravi rÈjaputtÊ, MaddÊ sabba~gasobhanÈ.

KuhiÑ deva nidahÈmi, taÑ me akkhÈhi pucchito.
1711. SÊlavantesu dajjÈsi, dÈnaÑ Maddi yathÈrahaÑ.

Na hi dÈnÈ paraÑ atthi, patiÔÔhÈ sabbapÈÓinaÑ.
1712. Puttesu Maddi dayesi, sassuyÈ sasuramhi ca.

Yo ca taÑ bhattÈ maÒÒeyya, sakkaccaÑ taÑ upaÔÔhahe.
1713. No ce taÑ bhattÈ maÒÒeyya, mayÈ vippavasena te.

AÒÒaÑ bhattÈraÑ pariyesa, mÈ kisittho1 mayÈ vinÈ.
______________________________________________________________
1. MÈ kilittha (SÊ, I)
1714. AhaÑ hi vanaÑ gacchÈmi, ghoraÑ vÈÄamigÈyutaÑ.

SaÑsayo jÊvitaÑ mayhaÑ, ekakassa brahÈvane.

Abhumme kathaÑ nu bhaÓasi, pÈpakaÑ vata bhÈsasi.
1716. Nesa dhammo mahÈrÈja, yaÑ tvaÑ gaccheyya ekako.

Ahampi tena gacchÈmi, yena gacchasi khattiya.
1717. MaraÓaÑ vÈ tayÈ saddhiÑ, jÊvitaÑ vÈ tayÈ vinÈ.

Tadeva maraÓaÑ seyyo, yaÑ ce jÊve tayÈ vinÈ.
1718. AggiÑ ujjÈlayitvÈna1, ekajÈlasamÈhitaÑ.

Tattha me2 maraÓaÑ seyyo, yaÑ ce jÊve tayÈ vinÈ.
1719. YathÈ ÈraÒÒakaÑ nÈgaÑ, dantiÑ anveti hatthinÊ.

JessantaÑ giriduggesu, samesu visamesu ca.
1720. EvaÑ taÑ anuggacchÈmi, putte ÈdÈya pacchato.

SubharÈ te bhavissÈmi, na te hessÈmi dubbharÈ.
1721. Ime kumÈre passanto, maÒjuke piyabhÈÓine.

ŒsÊne3 vanagumbasmiÑ, na rajjassa sarissasi.

KÊÄante vanagumbasmiÑ, na rajjassa sarissasi.

Assame ramaÓÊyamhi, na rajjassa sarissasi.

KÊÄante assame ramme, na rajjassa sarissasi.
1725. Ime kumÈre passanto, mÈladhÈrÊ ala~kate.

1726. Ime kumÈre passanto, mÈladhÈrÊ ala~kate.

______________________________________________________________
1. NijjÈlayitvÈna (SÊ, I) 2. Tattheva (SyÈ, Ka) 3. Œsane (Ka)
318 JÈtakapÈÄi
1727. YadÈ dakkhisi naccante, kumÈre mÈladhÈrine.

1728. YadÈ dakkhisi naccante, kumÈre mÈladhÈrine.

1729. YadÈ dakkhisi mÈta~gaÑ, kuÒjaraÑ saÔÔhihÈyanaÑ.

EkaÑ araÒÒe carantaÑ, na rajjassa sarissasi.
1730. YadÈ dakkhisi mÈta~gaÑ, kuÒjaraÑ saÔÔhihÈyanaÑ.

SÈyaÑ pÈto vicarantaÑ, na rajjassa sarissasi.
1731. YadÈ kareÓusa~ghassa, y|thassa purato vajaÑ.

KoÒcaÑ kÈhati mÈta~go, kuÒjaro saÔÔhihÈyano.
Tassa taÑ nadato sutvÈ, na rajjassa sarissasi.
1732. Dubhato vanavikÈse, yadÈ dakkhisi kÈmado.

Vane vÈÄamigÈkiÓÓe, na rajjassa sarissasi.
1733. MigaÑ disvÈna sÈyanhaÑ, paÒcamÈlinamÈgataÑ.

Kimpurise ca naccante, na rajjassa sarissasi.
1734. YadÈ sossasi nigghosaÑ, sandamÈnÈya sindhuyÈ.

GÊtaÑ kimpurisÈnaÒca, na rajjassa sarissasi.
1735. YadÈ sossasi nigghosaÑ, girigabbharacÈrino.

VassamÈnassu’l|kassa, na rajjassa sarissasi.
1736. YadÈ sÊhassa byagghassa, khaggassa gavayassa ca.

Vane sossasi vÈÄÈnaÑ, na rajjassa sarissasi.
1737. YadÈ morÊhi parikiÓÓaÑ, barihÊnaÑ matthakÈsinaÑ.

MoraÑ dakkhisi naccantaÑ, na rajjassa sarissasi.
1738. YadÈ morÊhi parikiÓÓaÑ, aÓÉajaÑ citrapakkhinaÑ.

1739. YadÈ morÊhi parikiÓÓaÑ, nÊlagÊvaÑ sikhaÓÉinaÑ.

1740. YadÈ dakkhisi hemante, pupphite dharaÓÊruhe.

SurabhiÑ sampavÈyante, na rajjassa sarissasi.
1741. YadÈ hemantike mÈse, haritaÑ dakkhisi medaniÑ1.

IndagopakasaÒchannaÑ, na rajjassa sarissasi.
1742. YadÈdakkhisi hemante, pupphite dharaÓÊruhe.

KuÔajaÑ bimbajÈlaÑ ca, pupphitaÑ loddapadmakaÑ2.
SurabhiÑ sampavÈyante, na rajjassa sarissasi.
1743. YadÈ hemantike mÈse, vanaÑ dakkhisi pupphitaÑ.

OpupphÈni ca padmÈni, na rajjassa sarissasi.
HemavantaÑ nÈma.
DÈnakaÓÉa
1744. TesaÑ lÈlappitaÑ sutvÈ, puttassa suÓisÈya ca.
KalunaÑ3 paridevesi, rÈjaputtÊ yasassinÊ.
1745. Seyyo visaÑ me khÈyitaÑ, papÈtÈ papateyya’haÑ.

RajjuyÈ bajjha miyyÈ’haÑ, kasmÈ VessantaraÑ puttaÑ.
PabbÈjenti ad|sakaÑ.
1746. AjjhÈyakaÑ dÈnapatiÑ, yÈcayogaÑ amacchariÑ.

P|jitaÑ paÔirÈj|hi, kittimantaÑ yasassinaÑ.
KasmÈ VesantaraÑ puttaÑ, pabbÈjenti ad|sakaÑ.
1747. MÈtÈpettibharaÑ jantuÑ, kule jeÔÔhÈpacÈyikaÑ.

KasmÈ VessantaraÑ puttaÑ, pabbÈjenti ad|sakaÑ.
1748. RaÒÒo hitaÑ devihitaÑ, ÒÈtÊnaÑ sakhinaÑ hitaÑ.

HitaÑ sabbassa raÔÔhassa, kasmÈ VessantaraÑ putthaÑ.
PabbÈjenti ad|sakaÑ.
1749. Madh|niva palÈtÈni, ambÈva patitÈ chamÈ.

EvaÑ hessati te raÔÔhaÑ, pabbÈjenti ad|sakaÑ.
______________________________________________________________
1. MediniÑ (SÊ, I) 2. LomapaddhakaÑ (SÊ, I)
3. KaruÓaÑ (SÊ, I), kal|naÑ (SyÈ, Ka)
320 JÈtakapÈÄi
1750. HaÑso nikhÊÓapattova, pallalasmiÑ an|dake.

Apaviddho1 amaccehi, eko rÈjÈ vihiyyasi.
1751. TaÑ taÑ br|mi mahÈrÈja, attho te mÈ upaccagÈ.

MÈ naÑ SivÊnaÑ vacanÈ, pabbÈjesi ad|sakaÑ.
1752. DhammassÈpacitiÑ kummi, SivÊnaÑ vinayaÑ dhajaÑ.

PabbÈjemi sakaÑ puttaÑ, pÈÓÈ piyataro hi me.
1753. Yassa pubbe dhajaggÈni, kaÓikÈrÈva pupphitÈ.

YÈyantamanuyÈyanti, sva’jje’kova gamissati.
1754. Yassa pubbe dhajaggÈni, kaÓikÈravanÈniva.

1755. Yassa pubbe anÊkÈni, kaÓikÈrÈva pupphitÈ.

1756. Yassa pubbe anÊkÈni, kaÓikÈravanÈniva.

1757. IndagopakavaÓÓÈbhÈ, gandhÈrÈ paÓÉukambalÈ.

1758. Yo pubbe hatthinÈ yÈti, SivikÈya rathena ca.

Svajja Vessantaro rÈjÈ, kathaÑ gacchati pattiko.
1759. KathaÑ candanalitta~go, naccagÊtappabodhano.

KhurÈjinaÑ pharasuÒca, khÈrikÈjaÒca hÈhiti2.
1760. KasmÈ nÈbhiharissanti, kÈsÈvÈ ajinÈni ca.

PavisantaÑ brahÈraÒÒaÑ, kasmÈ cÊraÑ na bajjhare.
1761. KathaÑ nu cÊraÑ dhÈrenti, rÈjapabbajitÈ janÈ.

KathaÑ kusamayaÑ cÊraÑ, MaddÊ paridahissati.
1762. KÈsiyÈni ca dhÈretvÈ, KhomakoÔumbarÈni ca.

KusacÊrÈni dhÈrentÊ, kathaÑ MaddÊ karissati.
______________________________________________________________
1. ApaviÔÔho (SyÈ, Ka) 2. HÈriti (SyÈ, Ka)
1763. VayhÈhi pariyÈyitvÈ, SivikÈya rathena ca.

SÈ katha’jja anujjha~gÊ, pathaÑ gacchati pattikÈ.
1764. YassÈ mudutalÈ hatthÈ, caraÓÈ ca sukhedhitÈ.

1765. YassÈ mudutalÈ pÈdÈ, caraÓÈ ca sukhedhitÈ.

PÈdukÈhi suvaÓÓÈhi, pÊÄamÈnÈva gacchati.
1766. YÈ’ssu itthisahassÈnaÑ, purato gacchati mÈlinÊ.

SÈ katha’jja anujjha~gÊ, vanaÑ gacchati ekikÈ.
1767. YÈ’ssu SivÈya sutvÈna, muhuÑ uttasate pure.

SÈ katha’jja anujjha~gÊ, vanaÑ gacchati bhÊrukÈ.
1768. YÈ’ssu Indasagottassa, ul|kassa pavassato.

SutvÈna nadato bhÊtÈ, vÈruÓÊva pavedhati.
SÈ katha’jja anujjha~gÊ, vanaÑ gacchati bhÊrukÈ.

CiraÑ dukkhena jhÈyissaÑ, suÒÒaÑ Ègammi’maÑ puraÑ.

KisÈ paÓÉu bhavissÈmi, piye putte apassatÊ.

Tena tena padhÈvissaÑ, piye putte apassatÊ.
1772. KurarÊ1 hatachÈpÈva, suÒÒaÑ disvÈ kulÈvakaÑ.



______________________________________________________________
1. KururÊ (SyÈ, Ka)
322 JÈtakapÈÄi
1775. SÈ n|na cakkavÈkÊva, pallalasmiÑ an|dake.



1778. EvaÑ me vilapantiyÈ, rÈjÈ puttaÑ ad|sakaÑ.

PabbÈjesi vanaÑ raÔÔhÈ, maÒÒe hissÈmi jÊvitaÑ.
1779. TassÈ lÈlappitaÑ sutvÈ, sabbÈ antepure bah|1.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, SivikaÒÒÈ samÈgatÈ.
1780. SÈlÈva sampamathitÈ, mÈlutena pamadditÈ.

Senti puttÈ ca dÈrÈ ca, Vessantaranivesane.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, Vessantaranivesane.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, Vessantaranivesane.
1783. Tato ratyÈ vivasÈne, s|riyassuggamanaÑ pati.

Atha Vessantaro rÈjÈ, dÈnaÑ dÈtuÑ upÈgami.
1784. VatthÈni vatthakÈmÈnaÑ, soÓÉÈnaÑ detha vÈruÓiÑ.

BhojanaÑ bhojanatthÊnaÑ, sammadeva pavecchatha.
1785. MÈ ca kaÒci vanibbake, heÔhayittha idhÈgate.

Tappetha annapÈnena, gacchantu paÔip|jitÈ.
1786. Athettha vattatÊ saddo, tumulo bheravo mahÈ.

DÈnena taÑ nÊharanti, puna dÈnaÑ adÈ tuvaÑ2.
1787. Te su mattÈ kilantÈva, sampatanti vanibbakÈ.

Nikkhamante mahÈrÈje, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhane.
______________________________________________________________
1. Ahu (SyÈ, Ka) 2. AyaÑ gÈthÈ SÊ-SyÈ-I-potthakesu na dissati.
1788. AcchecchuÑ vata bho rukkhaÑ, nÈnÈphaladharaÑ dumaÑ.

YathÈ VessantaraÑ raÔÔhÈ, pabbÈjenti ad|sakaÑ.
1789. AcchecchuÑ vata bho rukkhaÑ, sabbakÈmadadaÑ dumaÑ.

1790. AcchecchuÑ vata bho rukkhaÑ, sabbakÈmarasÈharaÑ.

1791. Ye vuÉÉhÈ ye ca daharÈ, ye ca majjhimaporisÈ.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, nikkhamante mahÈrÈje.
SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhane.
1792. AtiyakkhÈ vassavarÈ, itthÈgÈrÈ ca rÈjino.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, nikkhamante mahÈrÈje.
1793. Thiyopi tattha pakkanduÑ, yÈ tamhi nagare ahu.

1794. Ye brÈhmaÓÈ ye ca samaÓÈ, aÒÒe vÈpi vanibbakÈ.

BÈhÈ paggayha pakkanduÑ, “adhammo kira bho” iti.
1795. YathÈ Vessantaro rÈjÈ, yajamÈno sake pure.

SivÊnaÑ vacanatthena, samhÈ raÔÔhÈ nirajjati.
1796. Satta hatthisate datvÈ, sabbÈla~kÈrabh|site.

SuvaÓÓakacche mÈta~ge, hemakappanavÈsase.
1797. Œr|Ähe gÈmaÓÊyehi, tomara~kusapÈÓibhi.

Esa Vessantaro rÈjÈ, samhÈ raÔÔhÈ nirajjati.
1798. Satta assasate datvÈ, sabbÈla~kÈrabh|site.

ŒjÈnÊyeva jÈtiyÈ, sindhave sÊghavÈhane.
1799. Œr|Ähe gÈmaÓÊyehi, illiyÈcÈpadhÈribhi.

1800. Satta rathasate datvÈ, sannaddhe ussitaddhaje.

DÊpe athopi veyagghe, sabbÈla~kÈrabh|site.
324 JÈtakapÈÄi

1802. Satta itthisate datvÈ, ekamekÈ rathe ÔhitÈ.

SannaddhÈ nikkharajj|hi, suvaÓÓehi ala~katÈ.
1803. PÊtÈla~kÈrÈ pÊtavasanÈ, pÊtÈbharaÓabh|sitÈ.

AÄÈrapamhÈ hasulÈ, susaÒÒÈ tanumajjhimÈ.
1804. Satta dhenusate datvÈ, sabbÈ kaÑsupadhÈraÓÈ1.

1805. Satta dÈsisate datvÈ, satta dÈsasatÈni ca.

1806. HatthÊ assarathe2 datvÈ, nÈriyo ca ala~katÈ.

Esa Vessantero rÈjÈ, samhÈ raÔÔhÈ nirajjati.

MahÈdÈne padinnamhi, medanÊ sampakampatha.

YaÑ paÒjalikato rÈjÈ, samhÈ raÔÔhÈ nirajjati.
1809. Athettha vattatÊ saddo, tumulo bheravo mahÈ.

DÈnena taÑ nÊharanti, puna dÈnaÑ adÈ tuvaÑ.
1810. Te su mattÈ kilantÈva, sampatanti vanibbakÈ.

1811. Œmantayittha rÈjÈnaÑ, SaÒjayaÑ dhamminaÑ varaÑ3.

Avaruddhasi maÑ deva, Va~kaÑ gacchÈmi pabbataÑ.
1812. Ye hi keci mahÈrÈja, bh|tÈ ye ca bhavissare.

AtittÈyeva kÈmehi, gacchanti yamasÈdhanaÑ.
______________________________________________________________
1. KusumadhÈrine (Ka) 2. Asse rathe (SyÈ) 3. DhammikaÑvaraÑ (SyÈ, Ka)
1813. SvÈhaÑ sake abhissasiÑ, yajamÈno sake pure.

SivÊnaÑ vacanatthena, samhÈ raÔÔhÈ nirajja’haÑ.
1814. AghaÑ taÑ paÔisevissaÑ, vane vÈÄamigÈkiÓÓe.

KhaggadÊpinisevite, ahaÑ puÒÒÈni karomi.
Tumhe pa~kamhi sÊdatha.
1815. AnujÈnÈhi maÑ amma, pabbajjÈ mama ruccati.

SvÈhaÑ sake abhissasiÑ, yajamÈno sake pure.
SivÊnaÑ vacanatthena, samhÈ raÔÔhÈ nirajja’haÑ.
1816. AghaÑ taÑ paÔisevissaÑ, vane vÈÄamigÈkiÓÓe,

KhaggadÊpinisevite, ahaÑ puÒÒÈni karomi.
Tumhe pa~kamhi sÊdatha1.
1817. AnujÈnÈmi taÑ putta, pabbajjÈ te samijjhatu.

AyaÒca MaddÊ kalyÈÓÊ, susaÒÒÈ tanumajjhimÈ.
AcchataÑ saha puttehi, kiÑ araÒÒe karissati.
1818. NÈhaÑ akÈmÈ dÈsimpi, araÒÒaÑ netumussahe.

Sace icchati anvetu, sace nicchati acchatu.
1819. Tato suÓhaÑ mahÈrÈjÈ, yÈcituÑ paÔipajjatha.

MÈ candanasamÈcÈre, rajojallaÑ adhÈrayi.
1820. MÈ kÈsiyÈni dhÈretvÈ2, kusacÊraÑ adhÈrayi.

Dukkho vÈso araÒÒasmiÑ, mÈ hi tvaÑ lakkhaÓe gami.

NÈhaÑ taÑ sukhamiccheyyaÑ, yaÑ me VessantaraÑ vinÈ.
1822. Tamabravi mahÈrÈjÈ, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano.

I~gha Maddi nisÈmehi, vane ye honti dussahÈ.
1823. Bah| kÊÔÈ paÔa~gÈ ca, makasÈ madhumakkhikÈ.

Tepi taÑ tattha hiÑseyyuÑ, taÑ te dukkhataraÑ siyÈ.
______________________________________________________________
1. Va~kaÑ gacchÈmi pabbataÑ (Ka) 2. KÈsiyÈni ca dhÈretvÈ (Ka)
326 JÈtakapÈÄi
1824. Apare passa santÈpe, nadÊnu’panisevite.

SappÈ ajagarÈ nÈma, avisÈ te mahabbalÈ.
1825. Te manussaÑ migaÑ vÈpi, api mÈsannamÈgataÑ.

ParikkhipitvÈ bhogehi, vasa’mÈnenti attano.
1826. AÒÒepi kaÓhajaÔino1, acchÈ nÈma aghammigÈ.

Na tehi puriso diÔÔho, rukkhamÈruyha muccati.
1827. Sa~ghaÔÔayantÈ si~gÈni, tikkhaggÈ’tippahÈrino2.

MahiÑsÈ vicarantettha, nadiÑ sotumbaraÑ pati.
1828. DisvÈ migÈnaÑ y|thÈnaÑ, gavaÑ saÒcarataÑ vane.

Dhenuva vacchagiddhÈva, kathaÑ Maddi karissasi.
1829. DisvÈ sampatite ghore, dumaggesu plava~game.

AkhettaÒÒÈya te Maddi, bhavissate mahabbhayaÑ.
1830. YÈ tvaÑ SivÈya sutvÈna, muhuÑ uttasayÊ3 pure.

SÈ tvaÑ va~ka’manuppattÈ, kathaÑ Maddi karissasi.
1831. ®hite majjhanhike4 kÈle, sannisinnesu pakkhisu.

SaÓateva brahÈraÒÒaÑ, tattha kiÑ gantumicchasi.

YÈni etÈni akkhÈsi, vane paÔibhayÈni me.
SabbÈni abhisambhossaÑ, gacchaÒÒeva rathesabha.
1833. KÈsaÑ kusaÑ poÔakilaÑ, usiraÑ muÒjapabbajaÑ5.

UrasÈ panudahissÈmi, na’ssa hessÈmi dunnayÈ.
1834. Bah|hi vata cariyÈhi, kumÈrÊ vindate patiÑ.

Udarassuparodhena, gohanuveÔhanena ca.
1835. Aggissa pÈricariyÈya, udakummujjanena ca.

VedhabyaÑ6 kaÔukaÑ loke, gacchaÒÒeva rathesabha.
______________________________________________________________
1. KaÓhajaÔilÈ (Ka) 2. TikkhaggÈni pahÈrino (SÊ, SyÈ)
3. Uttasase (SÊ, SyÈ, Ka) 4. Majjhantike (SÊ, SyÈ, I)
5. MuÒcababbajaÑ (SÊ) 6. VedhabbaÑ (SÊ, I)
1836. ApissÈ hoti appatto, ucchiÔÔhamapi bhuÒjituÑ.

Yo naÑ hatthe gahetvÈna, akÈmaÑ parikaÉÉhati.
VedhabyaÑ kaÔukaÑ loke, gacchaÒÒeva rathesabha.
1837. KesaggahaÓamukkhepÈ, bh|myÈ ca parisumbhanÈ.

DatvÈ ca nopakkamati, bahuÑ dukkhaÑ anappakaÑ.
1838. SukkacchavÊ vedhaverÈ, datvÈ subhagamÈnino.

AkÈmaÑ parikaÉÉhanti, ul|kaÒÒeva vÈyasÈ.
1839. Api ÒÈtikule phÊte, kaÑsapajjotane vasaÑ.

NevÈbhivÈkyaÑ na labhe, bhÈt|hi sakhinÊhipi1.
1840. NaggÈ nadÊ anudakÈ, naggaÑ raÔÔhaÑ arÈjakaÑ.

ItthÊpi vidhavÈ naggÈ, yassÈpi dasa bhÈtaro.
1841. Dhajo rathassa paÒÒÈÓaÑ, dh|mo paÒÒÈÓamaggino.

RÈjÈ raÔÔhassa paÒÒÈÓaÑ, bhattÈ paÒÒÈÓamitthiyÈ.
1842. YÈ daliddÊ daliddassa, aÉÉhÈ aÉÉhassa kittimÈ.

TaÑ ve devÈ vasaÑsanti, dukkaraÑ hi karoti sÈ.
1843. SÈmikaÑ anubandhissaÑ, sadÈ kÈsÈyavÈsinÊ.

PathabyÈpi abhijjantyÈ2, vedhabyaÑ kaÔukitthiyÈ.
1844. Api sÈgarapariyantaÑ, bahuvittadharaÑ mahiÑ.

NÈnÈratanaparip|raÑ, nicche VessantaraÑ vinÈ.
1845. KathaÑ nu tÈsaÑ hadayaÑ, sukharÈ vata itthiyo.

YÈ sÈmike dukkhitamhi, sukhamicchanti attano.
______________________________________________________________
1. SakhikÈhi ca (SÊ, I) 2. AbhejjantyÈ (SÊ, I)
328 JÈtakapÈÄi
1846. Nikkhamante mahÈrÈje, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhane.

TamahaÑ anubandhissaÑ, sabbakÈmadado hi me.
1847. Tamabravi mahÈrÈjÈ, MaddiÑ sabba~gasobhanaÑ.

Ime te daharÈ puttÈ, JÈlÊ KaÓhÈjinÈ cubho.
Nikkhippa lakkhaÓe gaccha, mayaÑ te posayÈmase1.

PiyÈ me puttakÈ deva, JÈlÊ KaÓhÈjinÈ cubho.
Tya’mhaÑ tattha ramessanti, araÒÒe jÊvasokinaÑ.
1849. Tamabravi mahÈrÈjÈ, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano.

SÈlÊnaÑ odanaÑ bhutvÈ, suciÑ maÑs|pasecanaÑ.
RukkhaphalÈni bhuÒjantÈ, kathaÑ kÈhanti dÈrakÈ.
1850. BhutvÈ satapale kaÑse, sovaÓÓe satarÈjike.

Rukkhapattesu bhuÒjantÈ, kathaÑ kÈhanti dÈrakÈ.
1851. KÈsiyÈni ca dhÈretvÈ, KhomakoÔumbarÈni ca.

KusacÊrÈni dhÈrentÈ, kathaÑ kÈhanti dÈrakÈ.

PattikÈ paridhÈvantÈ, kathaÑ kÈhanti dÈrakÈ.
1853. K|ÔÈgÈre sayitvÈna, nivÈte phusitaggaÄe.

SayantÈ rukkham|lasmiÑ, kathaÑ kÈhanti dÈrakÈ.
1854. Palla~kesu sayitvÈna, gonake cittasanthate.

SayantÈ tiÓasanthÈre, kathaÑ kÈhanti dÈrakÈ.
1855. Gandhakena vilimpitvÈ, agarucandanena ca.

RajojallÈni dhÈrentÈ, kathaÑ kÈhanti dÈrakÈ.
1856. CÈmaramorahatthehi, bÊjita~gÈ sukhedhitÈ2.

PhuÔÔhÈ ÉaÑsehi makasehi, kathaÑ kÈhanti dÈrakÈ.
______________________________________________________________
1. PosiyÈmase (SÊ, I, Ka) 2. Sukhe ÔhitÈ (SyÈ, I)

MÈ deva paridevesi, mÈ ca tvaÑ vimano ahu.
YathÈ mayaÑ bhavissÈma, tathÈ hessanti dÈrakÈ.
1858. IdaÑ vatvÈna pakkÈmi, MaddÊ sabba~gasobhanÈ.

Sivimaggena anvesi, putte ÈdÈya lakkhaÓÈ.
1859. Tato Vessantaro rÈjÈ, dÈnaÑ datvÈna khattiyo.

Pitu mÈtu ca vanditvÈ, katvÈ ca naÑ padakkhiÓaÑ.
1860. CatuvÈhiÑ rathaÑ yuttaÑ, sÊghamÈruyha sandanaÑ.

ŒdÈya puttadÈraÒca, Va~kaÑ pÈyÈsi pabbataÑ.
1861. Tato Vessantaro rÈjÈ, yenÈsi bahuko jano.

Œmanta kho taÑ gacchÈma, arogÈ hontu ÒÈtayo.
1862. I~gha Maddi nisÈmehi, rammar|paÑva dissati.

ŒvÈsaÑ SiviseÔÔhassa, pettikaÑ bhavanaÑ mama.
1863. TaÑ brÈhmaÓÈ anvagamuÑ, te naÑ asse ayÈcisuÑ.

YÈcito paÔipÈdesi, catunnaÑ caturo haye.
1864. I~gha Maddi nisÈmehi, cittar|paÑva dissati.

MigarohiccavaÓÓena, dakkhiÓassÈ vahanti maÑ.
1865. Athettha paÒcamo ÈgÈ, so taÑ rathamayÈcatha.

Tassa taÑ yÈcito’dÈsi, na cassu’pahato mano.
1866. Tato Vessantaro rÈjÈ, oropetvÈ1 sakaÑ janaÑ.

AssÈsayi assarathaÑ, brÈhmaÓassa dhanesino.
1867. TvaÑ Maddi KaÓhaÑ gaÓhÈhi, lahu esÈ kaniÔÔhikÈ.

AhaÑ JÈliÑ gahessÈmi, garuko bhÈtiko hi so.
1868. RÈjÈ kumÈramÈdÈya, rÈjaputtÊ ca dÈrikaÑ.

SammodamÈnÈ pakkÈmuÑ, aÒÒamaÒÒaÑ piyaÑvadÈ.
DÈnakaÓÉaÑ nÈma.
______________________________________________________________
1. OtÈretvÈ (Ka)
330 JÈtakapÈÄi
Vanapavesana
1869. Yadi keci manujÈ enti, anumagge paÔipathe.
MaggaÑ te paÔipucchÈma, “kuhiÑ Va~katapabbato”.
1870. Te tattha amhe passitvÈ, kalunaÑ paridevayuÑ.

DukkhaÑ te paÔivedenti, “d|re Va~katapabbato”.
1871. Yadi passanti pavane, dÈrakÈ phaline1 dume.

TesaÑ phalÈnaÑ hetumhi, uparodanti dÈrakÈ.
1872. Rodante dÈrake disvÈ, ubbiddhÈ2 vipulÈ dumÈ.

SayamevonamitvÈna, upagacchanti dÈrake.
1873. IdaÑ accherakaÑ disvÈ, abbhutaÑ lomahaÑsanaÑ.

SÈdhukÈraÑ pavattesi, MaddÊ sabba~gasobhanÈ.
1874. AccheraÑ vata lokasmiÑ, abbhutaÑ lomahaÑsanaÑ.

Vessantarassa tejena, sayamevonatÈ dumÈ.
1875. Sa~khipiÑsu pathaÑ yakkhÈ, anukampÈya dÈrake.

Nikkhantadivaseneva, CetaraÔÔhaÑ upÈgamuÑ.
1876. Te gantvÈ dÊghamaddhÈnaÑ, CetaraÔÔhaÑ upÈgamuÑ.

IddhaÑ phÊtaÑ janapadaÑ, bahumaÑsasurodanaÑ.
1877. Cetiyo parivÈriÑsu, disvÈ lakkhaÓamÈgataÑ.

SukhumÈlÊ vata ayyÈ, pattikÈ paridhÈvati.

SÈ’jja MaddÊ araÒÒasmiÑ, pattikÈ paridhÈvati.
1879. TaÑ disvÈ CetapÈmokkhÈ, rodamÈnÈ upÈgamuÑ.

Kaci nu deva kusalaÑ, kacci deva anÈmayaÑ.
Kacci pitÈ arogo te, SivÊnaÑ ca anÈmayaÑ.
1880. Ko te balaÑ mahÈrÈja, ko nu te rathamaÓÉalaÑ.

Anassako arathako, dÊghamaddhÈnamÈgato.
KaccÈ’mittehi pakato, anuppatto’si’maÑ disaÑ.
______________________________________________________________
1. Phalite (SÊ, SyÈ, I) 2. UbbiggÈ (SÊ, SyÈ, I)
1881. KusalaÑ ceva me sammÈ, atho sammÈ anÈmayaÑ.

Atho pitÈ arogo me, SivÊnaÑ ca anÈmayaÑ.
1882. AhaÒhi kuÒjaraÑ dajjaÑ, ÊsÈdantaÑ ur|ÄhavaÑ.

KhettaÒÒuÑ sabbayuddhÈnaÑ, sabbasetaÑ gajuttamaÑ.
1883. PaÓÉukambalasaÒchannaÑ, pabhinnaÑ sattumaddanaÑ.

DantiÑ savÈlabÊjaniÑ, setaÑ kelÈsasÈdisaÑ.
1884. SasetacchattaÑ sa-upÈdheyyaÑ, sÈthabbanaÑ sahatthipaÑ.

AggayÈnaÑ rÈjavÈhiÑ, brahmaÓÈnaÑ adÈsa’haÑ.
1885. TasmiÑ me Sivayo kuddhÈ, pitÈ cupahatomano.

Avaruddhasi maÑ rÈjÈ, Va~kaÑ gacchÈmi pabbataÑ.
OkÈsaÑ sammÈ jÈnÈtha, vane yattha vasÈmase.

Issarosi anuppatto, yaÑ idhatthi pavedaya.
1887. SÈkaÑ bhisaÑ madhuÑ maÑsaÑ, suddhaÑ sÈlÊnamodanaÑ.

ParibhuÒja mahÈrÈja, pÈhuno no’si Ègato.

1889. Idheva tÈva acchassu, CetaraÔÔhe rathesabha.

YÈva cetÈ gamissanti, raÒÒo santika yÈcituÑ.
1890. NijjhÈpetuÑ mahÈrÈjaÑ, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhanaÑ.

TaÑ taÑ cetÈ purakkhatvÈ, patÊtÈ laddhapaccayÈ.
ParivÈretvÈna gacchanti, evaÑ jÈnÈhi khattiya.
1891. MÈ vo ruccittha gamanaÑ, raÒÒo santika yÈcituÑ.

NijjhÈpetuÑ mahÈrÈjaÑ, rÈjÈpi tattha nissaro.
1892. AccuggatÈ hi Sivayo, balaggÈ negamÈ ca ye.

Te vidhaÑsetumicchanti, rÈjÈnaÑ mama kÈraÓÈ.
332 JÈtakapÈÄi
1893. Sace esÈ pavattettha, raÔÔhasmiÑ raÔÔhavaÉÉhana.

Idheva rajjaÑ kÈrehi, Cetehi parivÈrito.
1894. IddhaÑ phÊtaÒcidaÑ raÔÔhaÑ, iddho janapado mahÈ.

MatiÑ karohi tvaÑ deva, rajjassa manusÈsituÑ.
1895. Na me chando mati atthi, rajjassa anusÈsituÑ.

PabbÈjitassa raÔÔhasmÈ, CetaputtÈ suÓÈtha me.
1896. AtuÔÔhÈ Sivayo ÈsuÑ, balaggÈ negamÈ ca ye.

PabbÈjitassa raÔÔhasmÈ, CetÈ rajje’bhisecayuÑ.
1897. Asammodiyampi vo assa, accantaÑ mama kÈraÓÈ.

SivÊhi bhaÓÉanaÑ cÈpi, viggaho me na ruccati.
1898. Athassa bhaÓÉanaÑ ghoraÑ, sampahÈro anappako.

Ekassa kÈraÓÈ mayhaÑ, hiÑseyya bahuko jano.
1899. PaÔiggahitaÑ yaÑ dinnaÑ, sabbassa aggiyaÑ kataÑ.

1900. Taggha te mayamakkhÈma, yathÈpi kusalÈ tathÈ.

RÈjisÊ yattha sammanti, ÈhutaggÊ samÈhitÈ.
1901. Esa selo mahÈrÈja, pabbato GandhamÈdano.

Yattha tvaÑ saha puttehi, saha bhariyÈya ca’cchasi.
1902. TaÑ CetÈ anusÈsiÑsu, assunettÈ rudaÑmukhÈ.

Ito gaccha mahÈrÈja, ujuÑ yenuttarÈ mukho.
1903. Atha dakkhisi bhaddante, VepullaÑ nÈma pabbataÑ.

NÈnÈdumagaÓÈkiÓÓaÑ, sÊtacchÈyaÑ manoramaÑ.
1904. Tamatikkamma bhaddante, atha dakkhisi ÈpagaÑ.

NadiÑ KetumatiÑ nÈma, gambhÊraÑ girigabbharaÑ.
1905. PuthulomamacchÈkiÓÓaÑ, supatitthaÑ mahodakaÑ.

Tattha nhatvÈ pivitvÈ ca, assÈsetvÈ saputtake.
1906. Atha dakkhisi bhaddante, nigrodhaÑ madhupipphalaÑ.

Rammake sikhare jÈtaÑ, sÊtacchÈyaÑ manoramaÑ.
1907. Atha dakkhisi bhaddante, NÈÄikaÑ nÈma pabbataÑ.

NÈnÈdijagaÓÈkiÓÓaÑ, selaÑ kimpurisÈyutaÑ.
1908. Tassa uttarapubbena, Mucalindo nÈma so saro.

PuÓÉarÊkehi saÒchanno, setasogandhikehi ca.
1909. So vanaÑ meghasa~kÈsaÑ, dhuvaÑ haritasaddalaÑ.

SÊhovÈmisapekkhÊva, vanasaÓÉaÑ vigÈhaya.
Puppharukkhehi saÒchannaÑ, phalarukkhehi c|bhayaÑ.
1910. Tattha bindussarÈ vagg|, nÈnÈvaÓÓÈ bah| dijÈ.

K|jantamupak|janti, utusaÑpupphite dume.
1911. GantvÈ girividuggÈnaÑ, nadÊnaÑ pabhavÈni ca.

So dakkhisi1 pokkharaÓiÑ, karaÒjakakudhÈyutaÑ.
1912. PuthulomamacchÈkiÓÓaÑ, supatitthaÑ mahodakaÑ.

SamaÑ ca caturaÑsaÒca, sÈduÑ appaÔigandhiyaÑ.
1913. TassÈ uttarapubbena, paÓÓasÈlaÑ amÈpaya.

PaÓÓasÈlaÑ amÈpetvÈ, uÒchÈcariyÈya Êhatha.
VanapavesanaÑ nÈma.
J|jakapabba
1914. Ahu vÈsÊ Kali~gesu, J|jako nÈma brÈhmaÓo.
TassÈsi daharÈ bhariyÈ, nÈmenÈmittatÈpanÈ.
1915. TÈ naÑ tattha gatÈ’vocuÑ, nadiÑ udakahÈriyÈ.

Thiyo naÑ paribhÈsiÑsu, samÈgantvÈ kut|halÈ.
1916. AmittÈ n|na te mÈtÈ, amitto n|na te pitÈ.

Ye taÑ jiÓÓassa pÈdaÑsu, evaÑ dahariyaÑ satiÑ.
______________________________________________________________
1. Dakkhasi (SÊ, I), addasa (SyÈ, Ka)
334 JÈtakapÈÄi
1917. AhitaÑ vata te ÒÈtÊ, mantayiÑsu rahogatÈ.

1918. AmittÈ vata te ÒÈtÊ, mantayiÑsu rahogatÈ.

1919. DukkaÔaÑ vata te ÒÈtÊ, mantayiÑsu rahogatÈ.

1920. PÈpakaÑ vata te ÒÈtÊ, mantayiÑsu rahogatÈ.

1921. AmanÈpaÑ vata te ÒÈtÊ, mantayiÑsu rahogatÈ.

1922. AmanÈpavÈsaÑ vasi, jiÓÓena patinÈ saha1.

YÈ tvaÑ vasasi jiÓÓassa, mataÑ te jÊvitÈ varaÑ.
1923. Na hi n|na tuyhaÑ kalyÈÓi, pitÈ mÈtÈ ca sobhane.

AÒÒaÑ bhattÈraÑ vindiÑsu, ye taÑ jiÓÓassa pÈdaÑsu.
EvaÑ dahariyaÑ satiÑ.
1924. DuyiÔÔhaÑ te navamiyaÑ, akataÑ aggihuttakaÑ.

1925. SamaÓe brÈhmaÓe n|na, brahmacariyaparÈyaÓe.

SÈ tvaÑ loke abhisapi, sÊlavante bahussute.
YÈ tvaÑ vasasi jiÓÓassa, evaÑ dahariyÈ satÊ.
1926. Na dukkhaÑ ahinÈ daÔÔhaÑ, na dukkhaÑ sattiyÈ hataÑ.

TaÑ ca dukkhaÒca tibbaÒca, yaÑ passe jiÓÓakaÑ patiÑ.
1927. Natthi khiÉÉÈ natthi rati, jiÓÓena patinÈ saha.

Natthi allÈpasallÈpo, jagghitampi2 na sobhati.
1928. YadÈ ca daharo daharÈ, mantayanti3 rahogatÈ.

Sabbe’saÑ sokÈ nassanti, ye keci hadayassitÈ.
______________________________________________________________
1. EvaÑ dahariyÈ satÊ (SÊ, I) 2. Jagghitumpi (SyÈ, Ka) 3. MantayiÑsu (SyÈ, Ka)
1929. DaharÈ tvaÑ r|pavatÊ, purisÈnaÑ’bhipatthitÈ.

Gaccha ÒÈtikule accha, kiÑ jiÓÓo ramayissati.
1930. Na te brÈhmaÓa gacchÈmi, nadiÑ udakahÈriyÈ.

Thiyo maÑ paribhÈsanti, tayÈ jiÓÓena brÈhmaÓa.
1931. MÈ me tvaÑ akarÈ kammaÑ, mÈ me udakamÈhari.

AhaÑ udakamÈhissaÑ, mÈ bhoti kupitÈ ahu.
1932. NÈhaÑ tamhi kule jÈtÈ, yaÑ tvaÑ udakamÈhare.

EvaÑ brÈhmaÓa jÈnÈhi, na te vacchÈmahaÑ ghare.
1933. Sace me dÈsaÑ dÈsiÑ vÈ, nÈnayissasi brÈhmaÓa.

EvaÑ brÈhmaÓa jÈnÈhi, na te vacchÈmi santike.
1934. Natthi me sippaÔhÈnaÑ vÈ, dhanaÑ dhaÒÒaÑ ca brÈhmaÓi.

KutohaÑ dÈsaÑ dÈsiÑ vÈ, ÈnayissÈmi bhotiyÈ,
AhaÑ bhotiÑ upaÔÔhissaÑ, mÈ bhoti kupitÈ ahu.
1935. Ehi te ahamakkhissaÑ, yathÈ me vacanaÑ sutaÑ.

Esa Vessantaro rÈjÈ, Va~ke vasati pabbate.
1936. TaÑ tvaÑ gantvÈna yÈcassu, dÈsaÑ dÈsiÒca brÈhmaÓa.

So te dassati yÈcito, dÈsaÑ dÈsiÒca khattiyo.
1937. JiÓÓohamasmi dubbalo1, dÊgho caddhÈ suduggamo.

MÈ bhoti paÔidevesi, mÈ ca tvaÑ2 vimanÈ ahu.
AhaÑ bhotiÑ upaÔÔhissaÑ, mÈ bhoti kupitÈ ahu.
1938. YathÈ agantvÈ sa~gÈmaÑ, ayuddhova parÈjito.

Evameva tuvaÑ brahme, agantvÈva parÈjito.
1939. Sace me dÈsaÑ dÈsiÑ vÈ, nÈnayissasi brÈhmaÓa.

EvaÑ brÈhmaÓa jÈnÈhi, na te vacchÈmahaÑ ghare.
AmanÈpaÑ te karissÈmi, taÑ te dukkhaÑ bhavissati.
1940. Nakkhatte utupubbesu, yadÈ maÑ dakkhisi’la~kataÑ.

AÒÒehi saddhiÑ ramamÈnaÑ, taÑ te dukkhaÑ bhavissati.
______________________________________________________________
1. Abalo (SÊ, I, Ka) 2. MÈ bhoti (SyÈ, Ka)
336 JÈtakapÈÄi
1941. Adassanena mayhaÑ te, jiÓÓassa paridevato.

Bhiyyo Va~kÈ ca palitÈ, bah| hessanti brÈhmaÓa.
1942. Tato so brÈhmaÓo bhÊto, brÈhmaÓiyÈ vasÈnugo.

AÔÔito kÈmarÈgena, brÈhmaÓiÑ etadabravi.
1943. PÈtheyyaÑ me karohi tvaÑ, saÑkulyÈ saguÄÈni ca1.

MadhupiÓÉikÈ ca sukatÈyo, sattubhattaÒca brÈhmaÓi.
1944. ŒnayissaÑ methunake, ubho dÈsakumÈrake.

Te taÑ paricarissanti, rattindivamatanditÈ.
1945. IdaÑ vatvÈ brahmabandhu, paÔimuÒci upÈhanÈ.

Tato so mantayitvÈna, bhariyaÑ katvÈ padakkhiÓaÑ.
1946. PakkÈmi so ruÓÓamukho, brÈhmaÓo sahitabbato.

SivÊnaÑ nagaraÑ phÊtaÑ, dÈsapariyesanaÑ caraÑ.
1947. So tattha gantvÈ avaca2, ye tatthÈsuÑ samÈgatÈ.

KuhiÑ Vessantaro rÈjÈ, kattha passemu khattiyaÑ.
1948. Te janÈ taÑ avaciÑsu, ye tatthÈsuÑ samÈgatÈ.

Tumhehi brahme pakato, atidÈnena khattiyo.
PabbÈjito sakÈ raÔÔhÈ, Va~ke vasati pabbate.
1949. Tumhehi brahme pakato, atidÈnena khattiyo.

ŒdÈya puttadÈraÑ ca, Va~ke vasati pabbate.
1950. So codito brÈhmaÓiyÈ, brÈhmaÓo kÈmagiddhimÈ.

AghaÑ taÑ paÔisevittha, vane vÈÄamigÈkiÓÓe.
KhaggadÊpinisevite.
1951. ŒdÈya beÄuvaÑ daÓÉaÑ, aggihuttaÑ kamaÓÉaluÑ.

So pÈvisi brahÈraÒÒaÑ, yattha assosi kÈmadaÑ.
1952. TaÑ paviÔÔhaÑ brahÈraÒÒaÑ, kokÈ naÑ parivÈrayuÑ.

Vikkandi so vippanaÔÔho, d|re panthÈ apakkami.
______________________________________________________________
1. Sa~kulÈ sa~guÄÈni ca (SyÈ), sa~guÄÈ sakalÈni ca (Ka) 2. AvacÈsi (SyÈ, Ka)
1953. Tato so brÈhmaÓo gantvÈ, bhogaluddho asaÒÒato.

Va~kasso’rohaÓe naÔÔhe, imÈ gÈthÈ abhÈsatha.
1954. Ko rÈjaputtaÑ nisabhaÑ, jayantamaparÈjitaÑ.

Bhaye khemassa dÈtÈraÑ, ko me VessantaraÑ vid|.
1955. Yo yÈcataÑ patiÔÔhÈsi, bh|tÈnaÑ dharaÓÊriva.

DharaÓ|pamaÑ mahÈrÈjaÑ, ko me VessantaraÑ vid|.
1956. Yo yÈcataÑ gatÊ Èsi, savantÊnaÑva sÈgaro.

SÈgar|pamaÑ1 mahÈrÈjaÑ, ko me VessantaraÑ vid|.
1957. KalyÈÓatitthaÑ sucimaÑ, sÊt|dakaÑ manoramaÑ.

PuÓÉarÊkehi saÒchannaÑ, yuttaÑ kiÒjakkhareÓunÈ.
Rahad|pamaÑ2 mahÈrÈjaÑ, ko me VessantaraÑ vid|.
1958. AssatthaÑva pathe jÈtaÑ, sÊtacchÈyaÑ manoramaÑ.

SantÈnaÑ visametÈraÑ, kilantÈnaÑ paÔiggahaÑ.
Tath|pamaÑ mahÈrÈjaÑ, ko me VessantaraÑ vid|.
1959. NigrodhaÑva pathe jÈtaÑ, sÊtacchÈyaÑ manoramaÑ.

1960. AmbaÑ iva pathe jÈtaÑ, sÊtacchÈyaÑ manoramaÑ.

1961. SÈlaÑ iva pathe jÈtaÑ, sÊtacchÈyaÑ manoramaÑ.

1962. DumaÑ iva pathe jÈtaÑ, sÊtacchÈyaÑ manoramaÑ.

______________________________________________________________
1. Udadh|pamaÑ (SÊ, SyÈ, I), tath|pamaÑ (Ka) 2. Sar|pamaÑ (Ka)
338 JÈtakapÈÄi
1963. EvaÒca me vilapato, paviÔÔhassa brahÈvane.

AhaÑ jÈna’nti yo vajjÈ, nandiÑ so janaye mama.
1964. EvaÒca me vilapato, paviÔÔhassa brahÈvane.

AhaÑ jÈna’nti yo vajjÈ, tÈya so ekavÈcÈya.
Pasave puÒÒaÑ anappakaÑ.
1965. Tassa ceto paÔissosi, araÒÒe luddako caraÑ.

Tumhehi brahme pakato, atidÈnena khattiyo.
PabbÈjito sakÈ raÔÔhÈ, Va~ke vasati pabbate.
1966. Tumhehi brahme pakato, atidÈnena khattiyo.

ŒdÈya puttadÈraÑ ca, Va~ke vasati pabbate.
1967. AkiccakÈrÊ dummedho, raÔÔhÈ pavanamÈgato.

RÈjaputtaÑ gavesanto, bako macchamivodake.
1968. Tassa tyÈhaÑ na dassÈmi, jÊvitaÑ idha brÈhmaÓa.

AyaÑ hi te mayÈ nunno1, saro pissati lohitaÑ.
1969. Siro te vajjhayitvÈna, hadayaÑ chetvÈ sabandhanaÑ.

PanthasakuÓaÑ2 yajissÈmi, tuyhaÑ maÑsena brÈhmaÓa.
1970. TuyhaÑ maÑsena medena, matthakena ca brÈhmaÓa.

ŒhatiÑ paggahessÈmi, chetvÈna hadayaÑ tava.
1971. TaÑ me suyiÔÔhaÑ suhutaÑ, tuyhaÑ maÑsena brÈhmaÓa.

Na ca tvaÑ rÈjaputtassa, bhariyaÑ putte ca nessasi.
1972. Avajjho brÈhmaÓo d|to, Cetaputta suÓohi me.

TasmÈ hi d|taÑ na hanti, esa dhammo sanantano.
1973. NijjhasmÈ Sivayo sabbe, pitÈ naÑ daÔÔhumicchati.

Mato ca dubbalÈ tassa, acirÈ cakkh|ni jÊyare.
1974. TesÈhaÑ pahito d|to, Cetaputta suÓohi me.

RÈjaputtaÑ nayissÈmi, yadi jÈnÈsi saÑsa me.
______________________________________________________________
1. MayÈ’ruÄho (Ka) 2. BandhasakuÓaÑ (Ka)
1975. Piyassa me piyo d|to, puÓÓapattaÑ dadÈmi te.

ImaÒca madhuno tumbaÑ, migasatthiÒca brÈhmaÓa.
TaÒca te desamakkhissaÑ, yattha sammati kÈmado.
J|jakapabbaÑ nÈma.
C|ÄavanavaÓÓanÈ
1976. Esa selo mahÈbrahme, pabbato GandhamÈdano.
Yattha Vessantaro rÈjÈ, saha puttehi sammati.
1977. DhÈrento brÈhmaÓavaÓÓaÑ, ÈsadaÒca1 masaÑ jaÔaÑ.

CammavÈsÊ chamÈ seti, jÈtavedaÑ namassati.
1978. Ete nÊlÈ padissanti, nÈnÈphaladharÈ dumÈ.

UggatÈ abbhak|ÔÈva, nÊlÈ AÒjanapabbatÈ.
1979. DhavassakaÓÓÈ khadirÈ, sÈlÈ phandanamÈluvÈ.

Sampavedhanti vÈtena, sakiÑ pÊtÈva mÈÓavÈ.
1980. Upari dumapariyÈyesu, sa~gÊtiyova suyyare.

NajjuhÈ kokilasa~ghÈ2, sampatanti dumÈ dumaÑ.
1981. Avhayanteva gacchantaÑ, sÈkhÈpattasamÊritÈ.

Ramayanteva ÈgantaÑ, modayanti nivÈsinaÑ.
1982. DhÈrento brÈhmaÓavaÓÓaÑ, ÈsadaÒca masaÑ jaÔaÑ.

1983. AmbÈ kapitthÈ panasÈ, sÈlÈ jamb| vibhÊtakÈ.

HarÊtakÊ ÈmalakÈ, assatthÈ badarÈni ca.
1984. CÈrutimbarukkhÈ cettha, nigrodhÈ ca kapitthanÈ.

MadhumadhukÈ thevanti, nÊce pakkÈ cudumbarÈ.
1985. PÈrevatÈ bhaveyyÈ ca, muddikÈ ca madhutthikÈ.

MadhuÑ anelakaÑ tattha, sakamÈdÈya bhuÒjare.
______________________________________________________________
1. ŒsaÔaÒca (Ka) 2. KokilÈ si~ghÈ (Ka)
340 JÈtakapÈÄi
1986. AÒÒettha pupphitÈ ambÈ, aÒÒe tiÔÔhanti dovilÈ.

AÒÒe ÈmÈ ca pakkÈ ca, bhekavaÓÓÈ tad|bhayaÑ.
1987. Athettha heÔÔhÈ puriso, ambapakkÈni gaÓhati.

ŒmÈni ceva pakkÈni, vaÓÓagandharasuttame.
1988. Ate’va me acchariyaÑ, hi~kÈro paÔibhÈti maÑ.

DevÈnamiva ÈvÈso, sobhati Nandan|pamo.
1989. VibhedikÈ NÈÄikerÈ, khajjurÊnaÑ brahÈvane.

MÈlÈva ganthitÈ Ôhanti, dhajaggÈneva dissare.
NÈnÈvaÓÓehi pupphehi, nabhaÑ tÈrÈcitÈmiva.
1990. KuÔajÊ kuÔÔhatagarÈ, pÈÔaliyo ca pupphitÈ.

PunnÈgÈ giripunnÈgÈ, koviÄÈrÈ ca pupphitÈ.
1991. UddÈlakÈ somarukkhÈ, agaruphalliyÈ1 bah|.

PuttajÊvÈ2 ca kakudhÈ, asanÈ cettha pupphitÈ.
1992. KuÔajÈ salaÄÈ nÊpÈ3, kosambÈ labujÈ dhavÈ.

SÈlÈ ca pupphitÈ tattha, palÈlakhalasannibhÈ.
1993. TassÈvid|re pokkharaÓÊ, bh|mibhÈge manorame.

PadumuppalasaÒchannÈ, devÈnamiva Nandane.
1994. Athettha puppharasamattÈ, kokilÈ maÒjubhÈÓikÈ.

AbhinÈdenti pavanaÑ, utusampupphite dume.
1995. Bhassanti makarandehi, pokkhare pokkhare madh|.

Athettha vÈtÈ vÈyanti, dakkhiÓÈ atha pacchimÈ.
PadumakiÒjakkhareÓ|hi, okiÓÓo hoti assamo.
1996. Th|lÈ si~ghÈÔakÈ cettha, saÑsÈdiyÈ pasÈdiyÈ4.

MacchakacchapabyÈviddhÈ, bah| cettha mupayÈnakÈ.
MadhuÑ bhisehi savati, khirasappimuÄÈlibhi.
______________________________________________________________
1. AgarubhalliyÈ (SÊ, SyÈ, I) 2. PuÔajÊvÈ (Ka)
3. NimbÈ (Ka) 4. SaÑsÈriyÈ pasÈriyÈ (Ka)
1997. SurabhÊ taÑ vanaÑ vÈti, nÈnÈgandhasamoditaÑ1.

Sammaddateva2 gandhena, pupphasÈkhÈhi taÑ vanaÑ.
BhamarÈ pupphagandhena, samantÈ mabhinÈditÈ.
1998. Athettha sakuÓÈ santi, nÈnÈvaÓÓÈ bah| dijÈ.

Modanti saha bhariyÈhi, aÒÒamaÒÒaÑ pak|jino.
1999. NandikÈ jÊvaputtÈ ca, jÊvaputtÈ piyÈ ca no.

PiyÈ puttÈ piyÈ nandÈ, dijÈ pokkharaÓÊgharÈ.
2000. MÈlÈva ganthitÈ Ôhanti, dhajaggÈneva dissare.

NÈnÈvaÓÓehi pupphehi, kusaleheva suganthitÈ3.
Yattha Vessantero rÈjÈ, saha puttehi sammati.

2002. IdaÒca me sattubhattaÑ, madhunÈ paÔisaÑyutaÑ.

MadhupiÓÉikÈ ca sukatÈyo, sattubhattaÑ dadÈmi te.
2003. Tuyheva sambalaÑ hotu, nÈhaÑ icchÈmi sambalaÑ.

Itopi brahme gaÓhÈhi, gaccha brahme yathÈsukhaÑ.
2004. AyaÑ ekapadÊ eti, ujuÑ gacchati assamaÑ.

IsÊpi Accuto tattha, pa~kadanto rajassiro.
DhÈrento brÈhmaÓavaÓÓaÑ, ÈsadaÒca masaÑ jaÔaÑ.
2005. CammavÈsÊ chamÈ seti, jÈtavedaÑ namassati.

TaÑ tvaÑ gantvÈna pucchassu, so te maggaÑ pavakkhati.
2006. IdaÑ sutvÈ brahmabandhu, cetaÑ katvÈ padakkhiÓaÑ.

Udaggacitto pakkÈmi, yenÈsi Accuto isi.
C|ÄavanavaÓÓanÈ.
______________________________________________________________
1. NÈnÈgandhasameritaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2. Samodateva (Ka) 3. SuganthikÈ (SÊ, I)
342 JÈtakapÈÄi
MahÈvanavaÓÓanÈ
2007. Gacchanto so BhÈradvÈjo, addassa AccutaÑ isiÑ.
DisvÈna taÑ BhÈradvÈjo, sammodi isinÈ saha.

Kacci uÒchena yÈpesi, kacci m|laphalÈ bah|.
2009. Kacci ÉaÑsÈ makasÈ ca, appameva sarÊsapÈ.

2010. KusalaÑ ceva me brahme, atho brahme anÈmayaÑ.

Atho uÒchena yÈpemi, atho m|laphalÈ bah|.
2011. Atho ÉaÑsÈ makasÈ ca, appameva sarÊsapÈ.

Vane vÈÄamigÈkiÓÓe, hiÑsÈ mayhaÑ na vijjati.
2012. Bah|ni vassap|gÈni, assame vasato mama.

NÈbhijÈnÈmi uppannaÑ, ÈbÈdhaÑ amanoramaÑ.
2013. SvÈgataÑ te mahÈbrahme, atho te adurÈgataÑ.

Anto pavisa bhaddante, pÈde pakkhÈlayassu te.

PhalÈni khuddakappÈni, bhuÒja brahme varaÑ varaÑ.

Tato piva mahÈbrahme, sace tvaÑ abhika~khasi.

SaÒjayassa sakaÑ puttaÑ, SivÊhi vippavÈsitaÑ.
TamahaÑ dassanamÈgato, yadi jÈnÈsi saÑsa me.
2017. Na bhavaÑ eti puÒÒatthaÑ, SivirÈjassa dassanaÑ.

MaÒÒe bhavaÑ patthayati, raÒÒo bhariyaÑ patibbataÑ.
MaÒÒe KaÓhÈjinaÑ dÈsiÑ, JÈliÑ dÈsaÑ ca icchasi.
2018. Atha vÈ tayo mÈtÈputte, araÒÒÈ netumÈgato.

Na tassa bhogÈ vijjanti, dhanaÑ dhaÒÒaÑ ca brÈhmaÓa.
2019. Akuddhar|pohaÑ bhoto1, nÈhaÑ yÈcitumÈgato.

SÈdhu dassanamariyÈnaÑ, sannivÈso sadÈ sukho.
2020. AdiÔÔhapubbo SivirÈjÈ, SivÊhi vippavÈsito.

TamahaÑ dassanamÈgato, yadi jÈnÈsi saÑsa me.
2021. Esa selo mahÈbrahme, pabbato GandhamÈdano.


2023. Ete nÊlÈ padissanti, nÈnÈphaladharÈ dumÈ.

UggatÈ abbhak|ÔÈva, nÊlÈ AÒjanapabbatÈ.
2024. DhavassakaÓÓÈ khadirÈ, sÈlÈ phandanamÈluvÈ.

Sampavedhanti vÈtena, sakiÑ pÊtÈva mÈÓavÈ.
2025. Upari dumapariyÈyesu, saÑgÊtiyova suyyare.

NajjuhÈ kokilasa~ghÈ, sampatanti dumÈ dumaÑ.
2026. Avhayanteva gacchantaÑ, sÈkhÈpattasamÊritÈ.

Ramayanteva ÈgantaÑ, modayanti nivÈsinaÑ.

2028. KarerimÈlÈ vitatÈ, bh|mibhÈge manorame.

SaddalÈharitÈ bh|mi, na tatthu’ddhaÑsate rajo.
2029. May|ragÊvasa~kÈsÈ, t|laphassasam|pamÈ.

TiÓÈni nÈtivattanti, samantÈ catura~gulÈ.
2030. AmbÈ jamb| kapitthÈ ca, nÊce pakkÈ cudumbarÈ.

Paribhogehi rukkhehi, vanaÑ taÑ rativaÉÉhanaÑ.
______________________________________________________________
1. BhotÈ (SÊ, I)
344 JÈtakapÈÄi
2031. VeÄuriyavaÓÓasannibhaÑ, macchagumbanisevitaÑ.

SuciÑ sugandhaÑ salilaÑ, Èpo tatthapi sandati.
2032. TassÈvid|re pokkharaÓÊ, bh|mibhÈge manorame.

PadumuppalasaÒchannÈ, devÈnamiva Nandane.
2033. TÊÓi uppalajÈtÈni, tasmiÑ sarasi brÈhmaÓa.

VicittaÑ nÊlÈnekÈni, setÈ lohitakÈni ca.
2034. KhomÈva tattha padumÈ, setasogandhikehi ca.

Kalambakehi saÒchanno, Mucalindo nÈma so saro.
2035. Athettha padumÈ phullÈ, apariyantÈva dissare.

GimhÈ hemantikÈ phullÈ, jaÓÓutagghÈ upattharÈ.
2036. SurabhÊ sampavÈyanti, vicittapupphasanthatÈ.

BhamarÈ pupphagandhena, samantÈ mabhinÈditÈ.
2037. Athettha udakantasmiÑ, rukkhÈ tiÔÔhanti brÈhmaÓa.

KadambÈ pÈÔalÊ phullÈ, koviÄÈrÈ ca pupphitÈ.
2038. A~kolÈ kacchikÈrÈ ca, pÈrijaÒÒÈ ca pupphitÈ.

VÈraÓÈ vayanÈ1 rukkhÈ, Mucalindamubhato2 saraÑ.
2039. SirÊsÈ setapÈrisÈ3, sÈdhu vÈyanti padmakÈ.

NigguÓÉÊ sirÊnigguÓÉÊ4, asanÈ cettha pupphitÈ.
2040. Pa~gurÈ5 bahulÈ selÈ, sobhaÒjanÈ ca pupphitÈ.

KetakÈ kaÓikÈrÈ ca, kaÓaverÈ ca pupphitÈ.
2041. AjjunÈ ajjukaÓÓÈ ca, mahÈnÈmÈ ca pupphitÈ.

SupupphitaggÈ tiÔÔhanti, pajjalanteva kiÑsukÈ.
2042. SetapaÓÓÊ sattapaÓÓÈ, kadaliyo kusumbharÈ.

DhanutakkÈrÊ pupphehi, sÊsapÈvaraÓÈni ca.
2043. AcchivÈ sallavÈ6 rukkhÈ, sallakiyo ca pupphitÈ.

Setageru ca tagarÈ, maÑsikuÔÔhÈ kulÈvarÈ.
______________________________________________________________
1. SÈyanÈ (SÊ, I), vuyhanÈ (SyÈ) 2. Mucalindamabhito (SÊ, I)
3. SetavÈrisÈ (SÊ, I) 4. SaranigguÓÉÊ (Ka)
5. Pa~kurÈ (SyÈ), pa~gulÈ (Ka) 6. SabalÈ (SÊ), simalÈ (I)
2044. DaharÈ rukkhÈ ca vuddhÈ ca, akuÔilÈ cettha pupphitÈ.

AssamaÑ ubhato Ôhanti, agyÈgÈraÑ samantato.
2045. Athettha udakantasmiÑ, bahujÈto phaÓijjako.

Muggatiyo karatiyo, sevÈlasÊsakÈ bah|.
2046. UddÈpavattaÑ1 ulluÄitaÑ, makkhikÈ hi~gujÈlikÈ.

DÈsimakaÒjako2 cettha, bah| nÊcekalambakÈ.
2047. ElamphurakasaÒchannÈ3, rukkhÈ tiÔÔhanti brÈhmaÓa.

SattÈhaÑ dhÈriyamÈnÈnaÑ, gandho tesaÑ na chijjati.
2048. Ubhato saraÑ MucalindaÑ, pupphÈ tiÔÔhanti sobhanÈ.

IndÊvarehi saÒchannaÑ, vanaÑ taÑ upasobhati.
2049. AÉÉhamÈsaÑ dhÈriyamÈnÈnaÑ, gandho tesaÑ na chijjati.

NÊlapupphÊ setavÈrÊ, pupphitÈ girikaÓÓikÈ.
Kalerukkhehi4 saÒchannaÑ, vanaÑ taÑ tulasÊhi ca.
2050. Sammaddateva gandhena, pupphasÈkhÈhi taÑ vanaÑ.

BhamarÈ phupphagandhena, samantÈ mabhinÈditÈ.
2051. TÊÓi kakkÈrujÈtÈni, tasmiÑ sarasi brÈhmaÓa.

KumbhamattÈni cekÈni, murajamattÈni tÈ ubho.
2052. Athettha sÈsapo bahuko, nÈdiyo5 haritÈyuto.

AsÊ tÈlÈva tiÔÔhanti, chejjÈ indÊvarÈ bah|.
2053. ApphoÔÈ suriyavallÊ ca, kÈÄÊyÈ6 madhugandhiyÈ.

AsokÈ mudayantÊ ca, vallibho khuddapupphiyo.
2054. KoraÓÉakÈ anojÈ ca, pupphitÈ nÈgamallikÈ7.

RukkhamÈruyha tiÔÔhanti, phullÈ kiÑsukavalliyo.
______________________________________________________________
1. UddÈpavattaÑ (SyÈ, I) 2. DÈsimo koÒjako (Ka)
3. ElambarakasaÒchannÈ (SÊ, I), eÄambakehi saÒchannÈ (SyÈ)
4. KaÔerukehi (SÊ), kaÔerukkhehi (I) 5. NÈriyo (Ka)
6. KoÄÊyÈ (Ka) 7. NÈgavallikÈ (SÊ, I)
346 JÈtakapÈÄi
2055. KaÔeruhÈ ca vÈsantÊ, y|thikÈ madhugandhiyÈ.

NiliyÈ sumanÈ bhaÓÉÊ, sobhati padumuttaro.
2056. PÈÔalÊ samuddakappÈsÊ, kaÓikÈrÈ ca pupphitÈ.

HemajÈlÈva dissanti, ruciraggi sikh|pamÈ.
2057. YÈni tÈni ca pupphÈni, thalajÈnudakÈni ca.

SabbÈni tattha dissanti, evaÑ rammo mahodadhi.
2058. AthassÈ pokkharaÓiyÈ, bahukÈ vÈrigocarÈ.

RohitÈ naÄapÊ1 si~g|, kumbhilÈ makarÈ sus|.
2059. Madhu ca madhulaÔÔhi ca, tÈlisÈ ca piya~gukÈ.

KuÔandajÈ bhaddamuttÈ2, setapupphÈ ca lolupÈ.
2060. SurabhÊ ca rukkhÈ tagarÈ, bahukÈ tu~gavaÓÔakÈ3.

PadmakÈ naradÈ kuÔÔhÈ, jhÈmakÈ ca hareÓukÈ.
2061. HaliddakÈ gandhasilÈ, hiriverÈ ca guggulÈ.

VibhedikÈ corakÈ kuÔÔhÈ, kapp|rÈ ca kali~gukÈ.
2062. Athettha sÊhabyagghÈ ca, purisÈl| ca hatthiyo.

EÓeyyÈ pasadÈ ceva, rohiccÈ sarabhÈ migÈ.
2063. KoÔÔhasuÓÈ suÓopi ca, tuliyÈ naÄasannibhÈ.

CÈmarÊ calanÊ la~ghÊ, jhÈpitÈ makkaÔÈ picu.
2064. KakkaÔÈ kaÔamÈyÈ ca, ikkÈ goÓasirÈ bah|.

KhaggÈ varÈhÈ nakulÈ, kÈÄakettha bah|taso.
2065. MahiÑsÈ soÓasi~gÈlÈ, pampakÈ ca samantato.

ŒkucchÈ pacalÈkÈ ca, citrakÈ cÈpi dÊpiyo.
2066. PelakÈ ca vighÈsÈdÈ, sÊhÈ gogaÓisÈdakÈ.

AÔÔhapÈdÈ ca morÈ ca, bhassarÈ ca kukutthakÈ.
2067. Ca~korÈ kukkuÔÈ nÈgÈ, aÒÒamaÒÒaÑ pak|jino.

BakÈ balÈkÈ najjuhÈ, dindibhÈ kuÒjavÈjitÈ4.
______________________________________________________________
1. NaÄape (Ka) 2. UnnakÈ bhaddamuÔÔhÈ ca (Ka)
3. Tu~gavallikÈ (Ka) 4. KuÒcavÈdikÈ (SÊ, I)
2068. ByagghinasÈ lohapiÔÔhÈ, pammakÈ1 jÊvajÊvakÈ.

KapiÒjarÈ tittirÈyo, kulÈ ca paÔikutthakÈ.
2069. MandÈlakÈ celakeÔu, bhaÓÉutittiranÈmakÈ.

CelÈvakÈ pi~galÈyo2, goÔakÈ a~gahetukÈ.
2070. KaraviyÈ ca saggÈ ca, uhu~kÈrÈ ca kukkuhÈ.

NÈnÈdijagaÓÈkiÓÓaÑ, nÈnÈsaranik|jitaÑ.
2071. Athettha sakuÓÈ santi, nÊlakÈ3 maÒjubhÈÓakÈ.

2072. Athettha sakuÓÈ santi, dijÈ maÒjussarÈ sitÈ.

Setacchik|ÔÈ bhadrakkhÈ, aÓÉajÈ citrapekhuÓÈ.
2073. Athettha sakuÓÈ santi, dijÈ maÒjussarÈ sitÈ.

SikhaÓÉÊ nÊlagÊvÈhi, aÒÒamaÒÒaÑ pak|jino.
2074. KukutthakÈ kuÄÊrakÈ, koÔÔhÈ pokkharasÈtakÈ.

KÈlÈmeyyÈ baliyakkhÈ, kadambÈ suvasÈÄikÈ.
2075. HaliddÈ lohitÈ setÈ, atthettha nalakÈ bah|.

VÈraÓÈ bhi~garÈjÈ ca, kadambÈ suvakokilÈ.
2076. UkkusÈ kurarÈ haÑsÈ, ÈÔÈ parivadentikÈ.

PÈkahaÑsÈ atibalÈ, najjuhÈ jÊvajÊvakÈ.
2077. PÈrevatÈ ravihaÑsÈ, cakkavÈkÈ nadÊcarÈ.

VÈraÓÈbhirudÈ rammÈ, ubho kÈl|pak|jino.


Sabbe maÒj| nik|janti, Mucalindamubhato saraÑ.
2080. Athettha sakuÓÈ santi, karaviyÈ nÈma te dijÈ4.

______________________________________________________________
1. PampakÈ (SÊ, I), cappakÈ (SyÈ), pabbakÈ (Ka) 2. Pi~gulÈyo (SÊ, I)
3. SÈÄikÈ (Ka) 4. KaravÊ nÈma te dijÈ (SÊ, I)
348 JÈtakapÈÄi
2081. Athettha sakuÓÈ santi, karaviyÈ nÈma te dijÈ.

Sabbe maÒj| nik|janti, Mucalindamubhato saraÑ.
2082. EÓeyyapasadÈkiÓÓaÑ, nÈgasaÑsevitaÑ vanaÑ.

NÈnÈlatÈhi saÒchannaÑ, kadalÊmigasevitaÑ.
2083. Athettha sÈsapo bahuko1, nÊvÈro varako bahu.

SÈli akaÔÔhapÈko ca, ucchu tattha anappako.

KhudaÑ2 pipÈsaÑ aratiÑ, tattha patto na vindati.

2086. IdaÑ sutvÈ brahmabandhu, isiÑ katvÈ padakkhiÓaÑ.

Udaggacitto pakkÈmi, yattha Vessantaro ahu.
MahÈvanavaÓÓanÈ.
DÈrakapabba
2087. UÔÔhehi JÈli patiÔÔha, porÈÓaÑ viya dissati.
BrÈhmaÓaÑ viya passÈmi, nandiyo mÈ’bhikÊrare.
2088. Ahampi tÈta passÈmi, yo so brahmÈva dissati.

Addhiko viya3 ÈyÈti, atithÊ no bhavissati.


2091. KusalaÑ ceva no brahme, atho brahme anÈmayaÑ.

______________________________________________________________
1. SÈmÈ bahukÈ (SyÈ, Ka) 2. KhuddaÑ (SyÈ, Ka) 3. Atthiko viya (SÊ, I)

Vane vÈÄamigÈkiÓÓe, hiÑsÈ amhaÑ1 na vijjati.
2093. Satta no mÈse vasataÑ, araÒÒe jÊvasokinaÑ2.

Imampi paÔhamaÑ passÈma, brÈhmaÓaÑ devavaÓÓinaÑ.
ŒdÈya veÄuvaÑ daÓÉaÑ, aggihuttaÑ kamaÓÉaluÑ.
2094. SvÈgataÑ te mahÈbrahme, atho te adurÈgataÑ.




Anuppatto brahÈraÒÒaÑ, taÑ me akkhÈhi pucchito.
2098. YathÈ vÈrivaho p|ro, sabbakÈlaÑ na khÊyati.

EvaÑ taÑ yÈcitÈ’gacchiÑ, putte me dehi yÈcito.
2099. DadÈmi na vikampÈmi, issaro naya brÈhmaÓa.

PÈto gatÈ rÈjaputtÊ, sÈyaÑ uÒchÈto ehiti.
2100. EkarattiÑ vasitvÈna, pÈto gacchasi brÈhmaÓa.

TassÈ nhÈte upaghÈte, atha ne mÈladhÈrine.
2101. EkarattiÑ vasitvÈna, pÈto gacchasi brÈhmaÓa.

NÈnÈpupphehi saÒchanne, nÈnÈgandhehi bh|site.
NÈnÈm|laphalÈkiÓÓe, gaccha svÈ’dÈya brÈhmaÓa.
2102. Na vÈsa’mabhirocÈmi, gamanaÑ mayha ruccati.

AntarÈyopi me assa, gacchaÒÒeva rathesabha.
2103. Na he’tÈ yÈcayogÊ naÑ, antarÈyassa kÈriyÈ.

Itthiyo mantaÑ3 jÈnanti, sabbaÑ gaÓhanti vÈmato.
______________________________________________________________
1. MayhaÑ (SyÈ, Ka) 2. JÊvisokinaÑ (SyÈ) 3. ItthikÈmantaÑ (Ka)
350 JÈtakapÈÄi
2104. SaddhÈya dÈnaÑ dadato, mÈ’saÑ adakkhi mÈtaraÑ.

AntarÈyampi sÈ kayirÈ, gacchaÒÒeva rathesabha.
2105. Œmantayassu te putte, mÈ te mÈtara’maddasuÑ.

SaddhÈya dÈnaÑ dadato, evaÑ puÒÒaÑ pavaÉÉhati.
2106. Œmantayassu te putte, mÈ te mÈtara’maddasuÑ.

MÈdisassa dhanaÑ datvÈ, rÈja saggaÑ gamissasi.
2107. Sace tvaÑ nicchase daÔÔhuÑ, mama bhariyaÑ patibbataÑ.

Ayyakassapi dassehi, JÈliÑ KaÓhÈjinaÑ cubho.
2108. Ime kumÈre disvÈna, maÒjuke piyabhÈÓine.

PatÊto sumano vitto, bahuÑ dassati te dhanaÑ.
2109. Acchedanassa bhÈyÈmi, rÈjaputta suÓohi me.

RÈjadaÓÉÈya maÑ dajjÈ, vikkiÓeyya haneyya vÈ.
Jino dhanaÒca dÈse ca, gÈrayhassa brahmabandhuyÈ.
2110. Ime kumÈre disvÈna, maÒjuke piyabhÈÓine.

Dhamme Ôhito mahÈrÈjÈ, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano.
LaddhÈ pÊtisomanassaÑ, bahuÑ dassati te dhanaÑ.
2111. NÈhaÑ tampi karissÈmi, yaÑ maÑ tvaÑ anusÈsasi.

DÈrakeva ahaÑ nessaÑ, brÈhmaÓyÈ paricÈrake.
2112. Tato kumÈrÈ byathitÈ1, sutvÈ luddassa bhÈsitaÑ.

Tena tena padhÈviÑsu, JÈlÊ KaÓhÈjinÈ cubho.
2113. Ehi tÈta piyaputta, p|retha mama pÈramiÑ.

HadayaÑ me’bhisiÒcetha, karotha vacanaÑ mama.
2114. YÈnÈ nÈvÈ ca me hotha, acalÈ bhavasÈgare.

JÈtipÈraÑ tarissÈmi, santÈressaÑ sadevakaÑ.
2115. Ehi amma pÊyadhÊti, p|retha mama pÈramiÑ2.

HadayaÑ me’bhisiÒcetha, karotha vacanaÑ mama.
______________________________________________________________
1. ByadhitÈ (SÊ, I, Ka) 2. PiyÈ me dÈnapÈramÊ (SyÈ, Ka)
2116. YÈnÈ nÈvÈ ca me hotha, acalÈ bhavasÈgare.

JÈtipÈraÑ tarissÈmi, uddharissaÑ sadevakaÑ.
2117. Tato kumÈre ÈdÈya, JÈliÑ KaÓhÈjinaÑ cubho.

BrÈhmaÓassa adÈ dÈnaÑ, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhano.
2118. Tato kumÈre ÈdÈya, JÈliÑ KaÓhÈjinaÑ cubho.

BrÈhmaÓassa adÈ vitto, puttake dÈnamuttamaÑ.

YaÑ kumÈre padinnamhi, medanÊ sampakampatha.

YaÑ paÒcalikato rÈjÈ, kumÈre sukhavacchite.
2121. Tato so brÈhmaÓo luddo, lataÑ dantehi chindiya.

LatÈya hatthe bandhitvÈ, latÈya anumajjatha1.
2122. Tato so rajjumÈdÈya, daÓÉaÒcÈdÈya brÈhmaÓo.

ŒkoÔayanto te neti, SivirÈjassa pekkhato.
2123. Tato kumÈrÈ pakkÈmuÑ, brÈhmaÓassa pamuÒciya.

AssupuÓÓehi nettehi, pitaraÑ so udikkhati.
2124. Vedha’massatthapattaÑva, pitu pÈdÈni vandati.

Pitu pÈdÈni vanditvÈ, idaÑ vacanamabravi.
2125. AmmÈ ca tÈta nikkhantÈ, tvaÑ ca no tÈta dassasi.

YÈva ammampi passemu, atha no tÈta dassasi.
2126. AmmÈ ca tÈta nikkhantÈ, tvaÑ ca no tÈta dassasi.

MÈ no tvaÑ tÈta adadÈ, yÈva ammÈpi etu no.
TadÈyaÑ brÈhmaÓo kÈmaÑ, vikkiÓÈtu hanÈtu vÈ.
2127. Bala~kapÈdo2 andhanakho3, atho ovaddhapiÓÉiko4.

DÊghuttaroÔÔho capalo, kaÄÈro bhagganÈsako.
______________________________________________________________
1. Anupajjatha (Ka) 2. Bila~kapÈdo (Ka)
3. Addhanakho (SÊ, SyÈ, I) 4. ObandhapiÓÉiko (Ka)
352 JÈtakapÈÄi
2128. Kumbhodaro bhaggapiÔÔhi, atho visamacakkhuko.

Lohamassu haritakeso, valÊnaÑ tilakÈhato.
2129. Pi~galo ca vinato ca, vikaÔo ca brahÈ kharo.

AjinÈni ca sannaddho, amanusso bhayÈnako.
2130. Manusso udÈhu yakkho, maÑsalohitabhojano.

GÈmÈ araÒÒamÈgamma, dhanaÑ taÑ tÈta yÈcati.
2131. NÊyamÈne pisÈcena, kinnu tÈta udikkhasi.

AsmÈ n|na te hadayaÑ, ÈyasaÑ daÄhabandhanaÑ.
2132. Yo no baddhe na jÈnÈsi, brÈhmaÓena dhanesinÈ.

AccÈyikena luddena, yo no gÈvova sumbhati.
2133. Idheva acchataÑ kaÓhÈ, na sÈ jÈnÈti kismiÒci.

MigÊva khÊrasammattÈ, y|thÈ hÊnÈ pakandati.

YaÒca ammaÑ na passÈmi, taÑ me dukkhataraÑ ito.

YaÒca tÈtaÑ na passÈmi, taÑ me dukkhataraÑ ito.
2136. SÈ n|na kapaÓÈ ammÈ, cirarattÈya rucchati1.

KaÓhÈjinaÑ apassantÊ, kumÈriÑ cÈrudassaniÑ.
2137. So n|na kapaÓo tÈto, cirarattÈya rucchati.

KaÓhÈjinaÑ apassanto, kumÈriÑ cÈrudassaniÑ.
2138. SÈ n|na kapaÓÈ ammÈ, ciraÑ rucchati assame.

KaÓhÈjinaÑ apassantÊ, kumÈriÑ cÈrudassaniÑ.
2139. So n|na kapaÓo tÈto, ciraÑ rucchati assame.

KaÓhÈjinaÑ apassanto, kumÈriÑ cÈrudassaniÑ.
2140. SÈ n|na kapaÓÈ ammÈ, cirarattÈya rucchati.

AÉÉharatte va ratte vÈ, nadÊva avasucchati.
______________________________________________________________
1. Rujjati (SyÈ, Ka)
2141. So n|na kapaÓo tÈto, cirarattÈya rucchati.

AÉÉharatte va ratte vÈ, nadÊva avasucchati.
2142. Ime te jambukÈ rukkhÈ, vedisÈ sinduvÈrakÈ1.

VividhÈni rukkhajÈtÈni, tÈni ajja jahÈmase.
2143. AssatthÈ panasÈ ce’me, nigrodhÈ ca kapitthanÈ.

VividhÈni phalajÈtÈni, tÈni ajja jahÈmase.
2144. Ime tiÔÔhanti ÈrÈmÈ, ayaÑ sÊt|dakÈ2 nadÊ.

Yatthassu pubbe kÊÄÈma, tÈni ajja jahÈmase.
2145. VividhÈni pupphajÈtÈni, asmiÑ uparipabbate.

YÈna’ssu pubbe dhÈrema, tÈni ajja jahÈmase.
2146. VividhÈni phalajÈtÈni, asmiÑ uparipabbate.

YÈna’ssu pubbe bhuÒjÈma, tÈni ajja jahÈmase.
2147. Ime no hatthikÈ assÈ, balÊbaddÈ ca no ime.

Yehissu pubbe kÊÄÈma, tÈni ajja jahÈmase.
2148. NÊyamÈnÈ kumÈrÈ te, pitaraÑ etadabravuÑ.

AmmaÑ ÈrogyaÑ vajjÈsi, tvaÒca tÈta sukhÊ bhava.
2149. Ime no hatthikÈ assÈ, balÊbaddÈ ca no ime.

TÈni ammÈya dajjesi, sokaÑ tehi vinessati.
2150. Ime no hattikÈ assÈ, balÊbaddÈ ca no ime.

TÈni ammÈ udikkhantÊ, sokaÑ paÔivinessati.

PaÓÓasÈlaÑ pavisitvÈ, kalunaÑ paridevayi.
2152. KaÑ nva’jja chÈtÈ tasitÈ, uparucchanti dÈrakÈ.

SÈyaÑ saÑvesanÈkÈle, ko ne dassati bhojanaÑ.
2153. KaÑ nva’jja chÈtÈ tasitÈ, uparucchanti dÈrakÈ.

SÈyaÑ saÑvesanÈkÈle, “ammÈ chÈtamha detha no”.
______________________________________________________________
1. SindhuvÈritÈ (bah|su) 2. SÊtodikÈ (SÊ, I)
354 JÈtakapÈÄi
2154. KathaÑ nu pathaÑ gacchanti, pattikÈ anupÈhanÈ.

SantÈ s|nehi pÈdehi, ko ne hatthe gahessati.
2155. KathaÑ nu so na lajjeyya, sammukhÈ paharaÑ mama.

Ad|sakÈnaÑ puttÈnaÑ, alajjÊ vata brÈhmaÓo.
2156. Yopi me dÈsidÈsa’ssa, aÒÒo vÈ pana pesiyo.

TassÈpi suvihÊnassa, ko lajjÊ paharissati.
2157. VÈrijasseva me sato, baddhassa kuminÈmukhe.

Akkosati paharati, piye putte apassato.
2158. Adu cÈpaÑ gahetvÈna, khaggaÑ bandhiya vÈmato.

ŒnessÈmi sake putte, puttÈnaÑ hi vadho dukho.
2159. AÔÔhÈnametaÑ1 dukkhar|paÑ, yaÑ kumÈrÈ vihaÒÒare.

SataÑ ca dhammamaÒÒÈya, ko datvÈ anutappati.
2160. SaccaÑ kirevamÈhaÑsu, narÈ ekacciyÈ idha.

Yassa natthi sakÈ mÈtÈ, yathÈ natthi2 tatheva so.
2161. Ehi KaÓhe marissÈma, nattha’ttho jÊvitena no.

DinnamhÈti3 janindena, brÈhmaÓassa dhanesino.
AccÈyikassa luddassa, yo no gÈvova sumbhati.
2162. Ime te jambukÈ rukkhÈ, vedisÈ sinduvÈrakÈ.

VividhÈni rukkhajÈtÈni, tÈni KaÓhe jahÈmase.

VividhÈni phalajÈtÈni, tÈni KaÓhe jahÈmase.
2164. Ime tiÔÔhanti ÈrÈmÈ, ayaÑ sÊt|dakÈ nadÊ.

Yatthassu pubbe kÊÄÈma, tÈni KaÓhe jahÈmase.

YÈnassu pubbe dhÈrema, tÈni KaÓhe jahÈmase.
______________________________________________________________
1. AddhÈ hi metaÑ (I) 2. PitÈ atthi (Ka)
3. DinnamhÈpi (SÊ, SyÈ), dinnamÈsi (Ka)

YÈnassu pubbe bhuÒjÈma, tÈni KaÓhe jahÈmase.
2167. Ime no hattikÈ assÈ, balÊbaddÈ ca no ime.

Yehissu pubbe kÊÄÈma, tÈni KaÓhe jahÈmase.
2168. NÊyamÈnÈ kumÈrÈ te, brÈhmaÓassa pamuÒciya.

Tena tena padhÈviÑsu, JÈlÊ KaÓhÈjinÈ cubho.
2169. Tato so rajjumÈdÈya, daÓÉaÒcÈdÈya brÈhmaÓo.

ŒkoÔayanto te neti, SivirÈjassa pekkhato.
2170. TaÑ taÑ KaÓhÈjinÈ’voca, ayaÑ maÑ tÈta brÈhmaÓo.

LaÔÔhiyÈ paÔikoÔeti, ghare jÈtaÑva dÈsiyaÑ.
2171. Na cÈyaÑ brÈhmaÓo tÈta, dhammikÈ honti brÈhmaÓa.

Yakkho brÈhmaÓavaÓÓena, khÈdituÑ tÈta neti no.
NÊyamÈne pisÈcena, kinnu tÈta udikkhasi.
2172. Ime no pÈdakÈ dukkhÈ, dÊgho caddhÈ suduggamo.

NÊce co’lambate s|riyo, brÈhmaÓo ca dhÈreti1 no.
2173. OkandÈmase2 bh|tÈni, pabbatÈni vanÈni ca.

Sarassa sirassa vandÈma, supatitthe ca Èpake3.
2174. TiÓalatÈni osadhyo, pabbatÈni vanÈni ca.

AmmaÑ ÈrogyaÑ vajjÈtha, ayaÑ no neti brÈhmaÓo.
2175. Vajjantu bhonto ammaÒca, MaddiÑ asmÈka mÈtaraÑ.

Sace anupatitukÈmÈsi, khippaÑ anupatiyÈsi no.

TamevÈnupateyyÈsi, api passesi ne lahuÑ.
2177. Aho vata re jaÔinÊ, vanam|laphalahÈrike4.

SuÒÒaÑ disvÈna assamaÑ, taÑ te dukkhaÑ bhavissati.
______________________________________________________________
1. Tareti (SÊ, SyÈ, I) 2. OkkantÈmasi (Ka)
3. Œvake (Ka) 4. HÈriyÈ (SyÈ, Ka)
356 JÈtakapÈÄi
2178. AtivelaÑ nu ammÈya, uÒchÈ laddho anappako1.

YÈ no baddhe na jÈnÈsi, brÈhmaÓena dhanesinÈ.
2179. AccÈyikena luddena, yo no gÈvova sumbhati.

Apa’jja ammaÑ passemu, sÈyaÑ uÒchÈto ÈgataÑ.
2180. DajjÈ ammÈ brÈhmaÓassa, phalaÑ khuddena missitaÑ.

TadÈyaÑ asito dhÈto, na bÈÄhaÑ dhÈrayeyya2 no.
2181. S|nÈ ca vata no pÈdÈ, bÈÄhaÑ dhÈreti brÈhmaÓo.

Iti tattha vilapiÑsu, kumÈrÈ mÈtugiddhino.
DÈrakapabbaÑ nÈma.
MaddÊpabba
2182. TesaÑ lÈlappitaÑ sutvÈ, tayo vÈÄÈ vane migÈ.
SÊho byaggho ca dÊpi ca, idaÑ vacanamabravuÑ.
2183. MÈ heva no rÈjaputtÊ, sÈyaÑ uÒchÈto ÈgamÈ.

MÈ hevamhÈka nibbhoge, heÔhayittha vane migÈ.
2184. SÊho ce naÑ viheÔheyya, byaggho dÊpi ca lakkhaÓaÑ.

Neva JÈlÊkumÈra’ssa, kuto KaÓhÈjinÈ siyÈ.
Ubhayeneva jÊyetha, patiÑ putte ca lakkhaÓÈ.
2185. KhaÓittikaÑ me patitaÑ, dakkhiÓakkhi ca phandati.

AphalÈ phalino rukkhÈ, sabbÈ muyhanti me disÈ.
2186. TassÈ sÈyanhakÈlasmiÑ, assamÈgamanaÑ pati.

Attha~gatamhi s|riye, vÈÄÈ panthe upaÔÔhahuÑ.
2187. NÊce co’lambate s|riyo, d|re ca vata assamo.

YaÒca nesaÑ ito hassaÑ3, taÑ te bhuÒjeyyu bhojanaÑ.
2188. So n|na khattiyo eko, paÓÓasÈlÈya acchati.

Tosento dÈrake chÈte, mamaÑ disvÈ anÈyatiÑ.
______________________________________________________________
1. UÒchÈladdhaÑ anappakaÑ (SyÈ) 2. Tarayeyya (SÊ, SyÈ, I) 3. HissaÑ (Ka)
2189. Te n|na puttakÈ mayhaÑ, kapaÓÈya varÈkiyÈ.

SÈyaÑ saÑvesanÈkÈle, khÊrapÊtÈva acchare.

SÈyaÑ saÑvesanÈkÈle, vÈripÊtÈva acchare.

PaccuggatÈ maÑ tiÔÔhanti, vacchÈ bÈlÈva mÈtaraÑ.

PaccuggatÈ maÑ tiÔÔhanti, haÑsÈvu’paripallale.

PaccuggatÈ maÑ tiÔÔhanti, assamassÈvid|rato.
2194. EkÈyano ekapatho, sarÈ sobbhÈ ca passato.

AÒÒaÑ maggaÑ na passÈmi, yena gaccheyya assamaÑ.
2195. MigÈ namatthu rÈjÈno, kÈnanasmiÑ mahabbalÈ.

Dhammena bhÈtaro hotha, maggaÑ me detha yÈcitÈ.
2196. AvaruddhassÈhaÑ bhariyÈ, rÈjaputtassa sirÊmato.

TaÑ cÈhaÑ nÈtimaÒÒÈmi, rÈmaÑ sÊtÈva’nubbatÈ.
2197. Tumhe ca putte passatha, sÈyaÑ saÑvesanaÑ pati.

AhaÑ ca putte passeyyaÑ, JÈliÑ KaÓhÈjinaÑ cubho.
2198. BahuÑ cidaÑ m|laphalaÑ, bhakkho cÈyaÑ anappako.

Tato upaÉÉhaÑ dassÈmi, maggaÑ me detha yÈcitÈ.
2199. RÈjaputtÊ ca no mÈtÈ, rÈjaputto ca no pitÈ.

Dhammena bhÈtaro hotha, maggaÑ me detha yÈcitÈ.
2200. TassÈ lÈlappamÈnÈya, bahuÑ kÈruÒÒasaÒhitaÑ.

SutvÈ nelapatiÑ vÈcaÑ, vÈÄÈ panthÈ apakkamuÑ.
2201. Imamhi naÑ padesamhi, puttakÈ paÑsukuÓÔhitÈ.

PaccuggatÈ maÑ tiÔÔhanti, vacchÈ bÈlÈva mÈtaraÑ.
358 JÈtakapÈÄi

PaccuggatÈ maÑ tiÔÔhanti, haÑsÈvu’paripallale.

PaccuggatÈ maÑ tiÔÔhanti, assamassÈvid|rato.
2204. Dve migÈ viya1 ukkaÓÓÈ2, samantÈ mabhidhÈvino.

Œnandino pamuditÈ, vaggamÈnÈva kampare.
Tyajja putte na passÈmi, JÈliÑ KaÓhÈjinaÑ cubho.
2205. ChakalÊva migÊ chÈpaÑ, pakkhÊ muttÈva paÒjarÈ.

OhÈya putte nikkhamiÑ, sÊhÊvÈmisagiddhinÊ.
2206. IdaÑ nesaÑ padakkantaÑ, nÈgÈnamiva pabbate.

CitakÈ parikiÓÓÈyo, assamassÈvid|rato.
2207. VÈlikÈyapi okiÓÓÈ, puttakÈ paÑsukuÓÔhitÈ.

SamantÈ mabhidhÈvanti, te na passÈmi dÈrake.
2208. Ye maÑ pure paccuÔÔhenti3, araÒÒÈ d|ramÈyatiÑ.

2209. ChakaliÑva migiÑ chÈpÈ, paccuggantuna mÈtaraÑ.

D|re maÑ pavilokenti4, te na passÈmi dÈrake.
2210. IdaÑ nesaÑ kÊÄanakaÑ, patitaÑ paÓÉubeÄuvaÑ.

2211. ThanÈ ca mayhime p|rÈ, uro ca sampadÈlati.

2212. Uccha~ge’ko vicinÈti, thanamekÈvalambati.

______________________________________________________________
1. Te migÈ viya (SÊ, SyÈ, I) 2. OkkaÓÓÈ (Ka)
3. Paccudenti (SÊ, SyÈ, I) 4. Apalokenti (Ka), paÔivilokenti (SyÈ)
2213. Yassu sÈyanhasamayaÑ, puttakÈ paÑsukuÓÔhitÈ.

Uccha~ge me vivattanti, te na passÈmi dÈrake.
2214. AyaÑ so assamo pubbe, samajjo paÔibhÈti maÑ.

Tyajja putte appassantyÈ, bhamate viya assamo.
2215. KimidaÑ appasaddova, assamo paÔibhÈti maÑ.

KÈkolÈpi na vassanti, matÈ me n|na dÈrakÈ.
2216. KimidaÑ appasaddova, assamo paÔibhÈti maÑ.

SakuÓÈpi na vassanti, matÈ me n|na dÈrakÈ.
2217. KimidaÑ tuÓhibh|tosi, api ratteva me mano.

2218. KimidaÑ tuÓhibh|tosi, api ratteva me mano.

2219. Kacci nu me ayyaputta, migÈ khÈdiÑsu dÈrake.

AraÒÒe iriÓe vivane, kena nÊtÈ me dÈrakÈ.
2220. Adu te pahitÈ d|tÈ, adu suttÈ piyaÑvadÈ.

Adu bahi no nikkhantÈ, khiÉÉÈsu pasutÈ nu te.
2221. NevÈsaÑ kesÈ dissanti, hatthapÈdÈ ca JÈlino.

SakuÓÈnaÑ ca opÈto, kena nÊtÈ me dÈrakÈ.
2222. IdaÑ tato dukkhataraÑ, sallaviddho yathÈ vaÓo.

2223. Idampi dutiyaÑ sallaÑ, kampeti hadayaÑ mama.

YaÒca putte na passÈmi, tvaÒca maÑ nÈbhibhÈsasi.
2224. Ajjeva1 me imaÑ rattiÑ, rÈjaputta na saÑsasi.

MaÒÒe okkantasantaÑ2 maÑ, pÈto dakkhisi no mataÑ.
2225. N|na MaddÊ varÈrohÈ, rÈjaputtÊ yasassinÊ.

PÈto gatÈsi uÒchÈya, kimidaÑ sÈyamÈgatÈ.
______________________________________________________________
1. Ajja ce (SyÈ) 2. UkkantasattaÑ (SÊ, I)
360 JÈtakapÈÄi
2226. Nanu tvaÑ saddamassosi, ye saraÑ pÈtumÈgatÈ.

SÊhassapi nadantassa, byagghassa ca nikujjitaÑ.
2227. Ahu pubbanimittaÑ me, vicarantyÈ brÈhÈvane.

KhaÓitto me hatthÈ patito, uggÊvaÒcÈpi1 aÑsato.
2228. TadÈhaÑ byathitÈ bhÊtÈ, puthu katvÈna paÒjaliÑ.

SabbadisÈ namassissaÑ, api sotthi ito siyÈ.
2229. MÈ heva no rÈjaputto, hato sÊhena dÊpinÈ.

DÈrakÈ vÈ parÈmaÔÔhÈ, acchakokataracchihi.
2230. SÊho byaggho ca dÊpi ca, tayo vÈÄÈ vane migÈ.

Te maÑ pariyÈvaruÑ maggaÑ, tena sÈyamhi ÈgatÈ.
2231. AhaÑ patiÒca putte ca, Èceramiva mÈÓavo.

AnuÔÔhitÈ divÈrattiÑ, jaÔinÊ brahmacÈrinÊ.
2232. AjinÈni paridahitvÈ, vanam|laphalahÈriyÈ.

VicarÈmi divÈrattiÑ, tumhaÑ kÈmÈ hi puttakÈ.
2233. AhaÑ suvaÓÓahaliddiÑ, ÈbhataÑ paÓÉubeÄuvaÑ.

RukkhapakkÈni cÈhÈsiÑ, ime vo putta kÊÄanÈ.
2234. ImaÑ m|lÈÄivattakaÑ, sÈlukaÑ ciÒcabhedakaÑ.

BhuÒja khuddehi saÑyuttaÑ, saha puttehi khattiya.
2235. PadumaÑ JÈlino dehi, kumudaÑ ca kumÈriyÈ.

MÈline passa naccante, Sivi puttÈni avhaya.
2236. Tato KaÓhÈjinÈyapi, nisÈmehi rathesabha.

MaÒjussarÈya vagguyÈ, assamaÑ upayantiyÈ2.
2237. SamÈnasukhadukkha’mhÈ, raÔÔhÈ pabbÈjitÈ ubho.

Api Sivi putte passesi, JÈliÑ KaÓhÈjinaÑ cubho.
______________________________________________________________
1. U~gÊvaÒcÈpi (Ka) 2. UpaganthiyÈ (SyÈ, Ka)
2238. SamaÓe brÈhmaÓe n|na, brahmacariyaparÈyaÓe.

AhaÑ loke abhissapiÑ, sÊlavante bahussute.
2239. Ime te jambukÈ rukkhÈ, vedisÈ sinduvÈrakÈ.

VividhÈni rukkhajÈtÈni, te kumÈrÈ na dissare.

VividhÈni phalajÈtÈni, te kumÈrÈ na dissare.
2241. Ime tiÔÔhanti ÈrÈmÈ, ayaÑ sÊt|dakÈ nadÊ.

Yattha’ssu pubbe kÊÄiÑsu, te kumÈrÈ na dissare.

YÈna’ssu pubbe dhÈriÑsu, te kumÈrÈ na dissare.

YÈna’ssu pubbe bhuÒjiÑsu, te kumÈrÈ na dissare.
2244. Ime te hatthikÈ assÈ, balÊbaddÈ ca te ime.

Yehi’ssu pubbe kÊÄiÑsu, te kumÈrÈ na dissare.
2245. Ime sÈmÈ sasol|kÈ, bahukÈ kadalÊmigÈ.

2246. Ime haÑsÈ ca koÒcÈ ca, may|rÈ citrapekhuÓÈ.

2247. ImÈ tÈ vanagumbÈyo, pupphitÈ sabbakÈlikÈ.

Yatthassu pubbe kÊÄiÑsu, te kumÈrÈ na dissare.
2248. ImÈ tÈ pokkharaÓÊ rammÈ, cakkavÈk|pak|jitÈ.

Yatthassu pubbe kÊÄiÑsu, te kumÈrÈ na dissare.
2249. Na te kaÔÔhÈni bhinnÈni, na te udakamÈhaÔaÑ.

Aggipi te na hÈpito, kinnu mandova jhÈyasi.
362 JÈtakapÈÄi
2250. Piyo piyena sa~gamma, samo me1 byapahaÒÒati.

2251. Na kho no deva passÈmi, yena te nÊhatÈ matÈ.


2253. SÈ tattha paridevitvÈ, pabbatÈni vanÈni ca.

Punadeva’ssamaÑ gantvÈ, rodi sÈmikasantike2.



VicarantÊ rukkham|lesu, pabbatesu guhÈsu ca.
2257. Iti MaddÊ varÈrohÈ, rÈjaputtÊ yasassinÊ.

BÈhÈ paggayha kanditvÈ, tattheva patitÈ chamÈ.
2258. Ka’majjhapattaÑ rÈjaputtiÑ, udakenÈbhisiÒcatha.

AssatthaÑ naÑ viditvÈna, atha naÑ etadabravi.
2259. Œdiyeneva te Maddi, dukkhaÑ na’kkhÈtu’micchisaÑ.

Daliddo yÈcako vuÉÉho, brÈhmaÓo gharamÈgato.
2260. Kassa dinnÈ mayÈ puttÈ, Maddi mÈ bhÈyi assasa.

MaÑ passa Maddi mÈ putte, mÈ bÈÄhaÑ paridevasi.
LacchÈma putte jÊvantÈ, arogÈ ca bhavÈmase.
2261. Putte pasuÒca dhaÒÒaÒca, yaÒca aÒÒaÑ ghare dhanaÑ.

DajjÈ sappuriso dÈnaÑ, disvÈ yÈcakamÈgataÑ.
AnumodÈhi me Maddi, puttake dÈnamuttamaÑ.
______________________________________________________________
1. SamohaÑ (SyÈ), sammohaÑ (Ka) 2. SÈmikasantike rodi (SÊ, SyÈ, I)
2262. AnumodÈmi te deva, puttake dÈnamuttamaÑ.

DatÈ cittaÑ pasÈdehi, bhiyyo dÈnaÑ dado bhava.
2263. Yo tvaÑ maccherabh|tesu, manussesu janÈdhipa.

2264. NinnÈditÈ te pathavÊ, saddo te tidiva~gato.

SamantÈ vijjutÈ ÈguÑ, girÊnaÑva patissutÈ.
2265. Tassa te anumodanti, ubho NÈradapabbatÈ.

Indo ca brÈhmÈ pajÈpati, Somo Yamo VessavaÓo.
Sabbe devÈnumodanti, TÈvatiÑsÈ sa-indakÈ.
2266. Iti MaddÊ varÈrohÈ, rÈjaputtÊ yasassinÊ.

Vessantarassa anumodi, puttake dÈnamuttamaÑ.
MaddÊpabbaÑ nÈma.
Sakkapabba
Sakko brÈhmavaÓÓena, pÈto tesaÑ adissatha.


2270. KusalaÑ ceva no brÈhme, atho brahme anÈmayaÑ.


Vane vÈÄamigÈkiÓÓe, hiÑsÈ mayhaÑ na vijjati.
2272. Satta no mÈse vasataÑ, araÒÒe jÊvasokinaÑ.

IdaÑ dutiyaÑ passÈma, brÈhmaÓaÑ devavaÓÓinaÑ.
ŒdÈya veÄuvaÑ daÓÉaÑ, dhÈrentaÑ ajinakkhipaÑ.
364 JÈtakapÈÄi
2273. SvÈgataÑ te mahÈbrahme, atho me adurÈgataÑ.




Anuppatto brahÈraÒÒaÑ, taÑ me akkhÈhi pucchito.
2277. YathÈ vÈrivaho p|ro, sabbakÈlaÑ na khÊyati.

EvaÑ taÑ yÈcitÈ’gacchiÑ, bhariyaÑ me dehi yÈcito.
2278. DadÈmi na vikampÈmi, yaÑ maÑ yÈcasi brÈhmaÓa.

SantaÑ nappaÔiguyhÈmi, dÈne me ramatÊ mano.
2279. MaddiÑ hatthe gahetvÈna, udakassa kamaÓÉaluÑ.


MaddiÑ paricajantassa, medanÊ sampakampatha.
2281. Neva’ssa MaddÊ bhÈkuÔi, na sandhÊyati na rodati.

Pekkhatevassa tuÓhÊ sÈ, eso jÈnÈti yaÑ varaÑ.
2282. KomÈrÊ yassÈhaÑ bhariyÈ, sÈmiko mama issaro.

Yassicche tassa maÑ dajjÈ, vikkiÓeyya haneyya vÈ.
2283. TesaÑ sa~kappamaÒÒÈya, Devindo ekadabravi.

Sabbe jitÈ te pacc|hÈ, ye dibbÈ ye ca mÈnusÈ.
2284. NinnÈditÈ te pathavÊ, saddo te tidiva~gato.

SamantÈ vijjutÈ ÈguÑ, girÊnaÑva patissutÈ.
2285. Tassa te anumodanti, ubho NÈradapabbatÈ.

Indo ca brahmÈ pajÈpati, Somo Yamo VessavaÓo.
Sabbe devÈnumodanti, dukkaraÑ hi karoti so.
2286. DuddadaÑ dadamÈnÈnaÑ, dukkaraÑ kamma kubbataÑ.

Asanto nÈnukubbanti, sataÑ dhammo durannayo.
2287. TasmÈ sataÒca asataÑ, nÈnÈ hoti ito gati.

Asanto nirayaÑ yanti, santo saggaparÈyaÓÈ.
2288. YametaÑ kumÈre adÈ, bhariyaÑ adÈ vane vasaÑ.

BrahmayÈnamanokkamma, sagge te taÑ vipaccatu.
2289. DadÈmi bhoto bhariyaÑ, MaddiÑ sabba~gasobhanaÑ.

TvaÒceva MaddiyÈ channo, MaddÊ ca patinÈ saha.
2290. YathÈ payo ca sa~kho ca, ubho samÈnavaÓÓino.

EvaÑ tuvaÑ ca MaddÊ ca, samÈnamanacetasÈ.
2291. Avaruddhettha araÒÒasmiÑ, ubho sammatha assame.

KhattiyÈ gottasampannÈ, sujÈtÈ mÈtupettito.
YathÈ puÒÒÈni kayirÈtha, dadantÈ aparÈparaÑ.
2292. Sakkohamasmi Devindo, Ègatosmi tavantike.

VaraÑ varassu rÈjisi, vare aÔÔha dadÈmi te.
2293. VaraÑ ce me ado Sakka, sabbabh|tÈnamissara.

PitÈ maÑ anumodeyya, ito pattaÑ sakaÑ gharaÑ.
Œsanena nimanteyya, paÔhametaÑ varaÑ vare.
2294. Purisassa vadhaÑ na roceyyaÑ, api kibbisakÈrakaÑ.

VajjhaÑ vadhamhÈ moceyyaÑ, dutiyetaÑ varaÑ vare.
2295. Ye vuÉÉhÈ ye ca daharÈ, ye ca majjhimaporisÈ.

Mameva upajÊveyyuÑ, tatiyetaÑ varaÑ vare.
2296. ParadÈraÑ na gaccheyyaÑ, sadÈrapasuto siyaÑ.

ThÊnaÑ vasaÑ na gaccheyyaÑ, catutthetaÑ varaÑ vare.
2297. Putto me Sakka jÈyetha, so ca dÊghÈyuko siyÈ.

Dhammena jine pathaviÑ, paÒcametaÑ varaÑ vare.

DibbÈ bhakkhÈ pÈtubhaveyyuÑ, chaÔÔhametaÑ varaÑ vare.
366 JÈtakapÈÄi
2299. Dadato me na khÊyetha, datvÈ nÈnutapeyyahaÑ.

DadaÑ cittaÑ pasÈdeyyaÑ, sattametaÑ varaÑ vare.
2300. Ito vimuccamÈnÈhaÑ, saggagÈmÊ visesag|.

Anivatti tato assaÑ, aÔÔhametaÑ varaÑ vare.
2301. Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ, Devindo etadabravi.

AciraÑ vata te tato, pitÈ taÑ daÔÔhumessati.

Vessantare varaÑ datvÈ, saggakÈyaÑ apakkami.
SakkapabbaÑ nÈma.
MahÈrÈjapabba
2303. KassetaÑ mukhamÈbhÈti, hemaÑvu’ttatta’magginÈ.
NikkhaÑva jÈtar|passa, ukkÈmukhapahaÑsitaÑ.
2304. Ubho sadisapacca~gÈ, ubho sadisalakkhaÓÈ.

JÈlissa sadiso eko, ekÈ KaÓhÈjinÈ yathÈ.
2305. SÊhÈ bilÈva nikkhantÈ, ubho sampatir|pakÈ.

JÈtar|pamayÈyeva, ime dissanti dÈrakÈ.
2306. Kuto nu bhavaÑ BhÈradvÈja, ime Ènesi dÈrake.

Ajja raÔÔhaÑ anuppatto, kuhiÑ gacchasi brÈhmaÓa1.
2307. MayhaÑ te dÈrakÈ deva, dinnÈ vittena SaÒjaya.

Ajja pannarasÈ ratti, yato laddhÈ2 me dÈrakÈ.
2308. Kena vÈ vÈcapeyyena, sammÈÒÈyena saddahe.

Ko te’taÑ dÈnamadadÈ, puttake dÈnamuttamaÑ.
2309. Yo yÈcataÑ patiÔÔhÈ’si, bh|tÈnaÑ dharaÓÊriva.

So me Vessantaro rÈjÈ, putte’dÈsi vane vasaÑ.
2310. Yo yÈcataÑ gatÊ Èsi, savantÊnaÑva sÈgaro.

So me Vessantaro rÈjÈ, putte’dÈsi vane vasaÑ.
______________________________________________________________
1. IdaÑ gÈthaddhaÑ I-potthake natthi. 2. DinnÈ (SÊ, I)
2311. DukkaÔaÑ vata bho raÒÒÈ, saddhena gharamesinÈ.

KathaÑ nu puttake dajjÈ, araÒÒe avaruddhako.
2312. ImaÑ bhonto nisÈmeta, yÈvantettha samÈgatÈ.

KathaÑ Vessantaro rÈjÈ, putte’dÈsi vane vasaÑ.
2313. DÈsiÑ dÈsaÑ ca1 so dajjÈ, assaÑ ca’ssatarÊrathaÑ.

HatthiÒca kuÒjaraÑ dajjÈ, kathaÑ so dajja dÈrake.
2314. Yassa na’ssa2 ghare dÈso, asso ca’ssatarÊratho.

HatthÊ ca kuÒjaro nÈgo, kiÑ so dajjÈ pitÈmaha.
2315. DÈnamassa pasaÑsÈma, na ca nindÈma puttakÈ.

KathaÑ nu hadayaÑ Èsi, tumhe datvÈ vanibbake.
2316. Dukkha’ssa hadayaÑ Èsi, atho uÓhampi passasi.

RohÊnÊheva tambakkhÊ, pitÈ ass|ni vattayi.
2317. YaÑ taÑ KaÓhÈjinÈ’voca, ayaÑ maÑ tÈta brÈhmaÓo.

LaÔÔhiyÈ paÔikoÔeti, ghare jÈtaÑva dÈsiyaÑ.
2318. Na cÈyaÑ brÈhmaÓo tÈta, dhammikÈ honti brÈhmaÓÈ.

Yakkho brÈhmaÓavaÓÓena, khÈdituÑ tÈta neti no.
NÊyamÈne pisÈcena, kinnu tÈta udikkhasi.
2319. RÈjaputtÊ ca vo mÈtÈ, rÈjaputto ca vo pitÈ.

Pubbe me a~kamÈruyha, kinnu tiÔÔhatha ÈrakÈ.
2320. RÈjaputtÊ ca no mÈtÈ, rÈjaputto ca no pitÈ.

DÈsÈ mayaÑ brÈhmaÓassa, tasmÈ tiÔÔhÈma ÈrakÈ.
2321. MÈ samme’vaÑ avacuttha, Éayhate hadayaÑ mama.

CitakÈyaÑva me kÈyo, Èsane na sukhaÑ labhe.
2322. MÈ samme’vaÑ avacuttha, bhiyyo sokaÑ janetha maÑ.

NittiÓissÈmi dabbena, na vo dÈsÈ bhavissatha.
______________________________________________________________
1. DÈsaÑ dÈsiÑ ca (SÊ, I) 2. Natthi (SÊ, I)
368 JÈtakapÈÄi
2323. KimagghiyaÑ hi vo tÈta, brÈhmaÓassa pitÈ adÈ.

YathÈbh|taÑ me akkhÈtha, paÔipÈdentu brÈhmaÓaÑ.
2324. SahassagghaÑ hi maÑ tÈta, brÈhmaÓassa pitÈ adÈ.

Atha1 KaÓhÈjinaÑ kaÒÒaÑ, hatthinÈ ca satena ca2.
2325. UÔÔhehi katte taramÈno, brÈhmaÓassa avÈkara.

DÈsisataÑ dÈsasataÑ, gavaÑ hatthusabhaÑ sataÑ.
JÈtar|pasahassaÑ ca, puttÈnaÑ dehi nikkayaÑ.
2326. Tato kattÈ taramÈno, brÈhmaÓassa avÈkari.

DÈsisataÑ dÈsasataÑ, gavaÑ hatthusabhaÑ sataÑ.
JÈtar|pasahassaÑ ca, puttÈnaÑ’dÈsi nikkayaÑ.
2327. NikkiÓitvÈ nahÈpetvÈ, bhojayitvÈna dÈrake.

Samala~karitvÈ bhaÓÉena, uccha~ge upavesayuÑ.
2328. SÊsaÑ nhÈte sucivatthe, sabbÈbharaÓabh|site.

RÈjÈ a~ke karitvÈna, ayyako paripucchatha.
2329. KuÓÉale ghusite mÈle, sabbÈbharaÓabh|site.

RÈjÈ a~ke karitvÈna, idaÑ vacanamabravi.
2330. Kacci ubho arogÈ te, JÈli mÈtÈpitÈ tava.

Kacci uÒchena yÈpenti, kacci m|laphalÈ bah|.

2332. Atho ubho arogÈ me, deva mÈtÈpitÈ mama.

Atho uÒchena yÈpenti, atho m|laphalÈ bah|.

Vane vÈÄamigÈkiÓÓe, hiÑsÈ nesaÑ na vijjati.
2334. KhaÓantÈ’lukalambÈni, bilÈni takkalÈni ca.

KolaÑ bhallÈtakaÑ bellaÑ, sÈ no Èhatva posati.
______________________________________________________________
1. AcchaÑ (SÊ, SyÈ, Ka) 2. Hatthi-Èdisatena ca (SyÈ), hatthinÈdisatena ca (Ka)
2335. YaÒceva sÈ Èharati, vanam|laphalahÈriyÈ.

TaÑ no sabbe samÈgantvÈ, rattiÑ bhuÒjÈma no divÈ.
2336. AmmÈva no kisÈ paÓÉu, ÈharantÊ dumapphalaÑ.

VÈtÈtapena sukhumÈlÊ, padumaÑ hatthagatÈmiva.
2337. AmmÈya patan| kesÈ, vicarantyÈ brahÈvane.

Vane vÈÄamigÈkiÓÓe, khaggadÊpinisevite.
2338. Kesesu jaÔaÑ bandhitvÈ, kacche jallamadhÈrayi.

2339. PuttÈ piyÈ manussÈnaÑ, lokasmiÑ udapajjisuÑ.

Na hi n|na’mhÈkaÑ ayassa, putte sneho ajÈyatha.
2340. DukkaÔaÒca hi no putta, bh|nahaccaÑ kataÑ mayÈ.

YohaÑ SivÊnaÑ vacanÈ, pabbÈjesi’mad|sakaÑ.
2341. YaÑ me kiÒci idha atthi, dhanaÑ dhaÒÒaÑ ca vijjati.

Etu Vessantaro rÈjÈ, SiviraÔÔhe pasÈsatu.
2324. Na deva mayhaÑ vacanÈ, ehiti Sivisuttamo.

Sayameva devo gantvÈ, siÒca bhogehi atrajaÑ.
2343. Tato senÈpatiÑ rÈjÈ, SaÒjayo ajjhabhÈsatha.

HatthÊ assÈ rathÈ pattÊ, senÈ sannÈhayantu naÑ.
NegamÈ ca maÑ anventu, brÈhmaÓÈ ca purohitÈ.
2344. Tato saÔÔhisahassÈni, yodhino1 cÈrudassanÈ.

KhippamÈyantu sannaddhÈ, nÈnÈvaÓÓehi’la~katÈ.
2345. NÊlavatthadharÈ neke2, pÊtÈne’ke nivÈsitÈ.

AÒÒe lohita-uÓhÊsÈ, suddhÈne’ke nivÈsitÈ.
KhippamÈyantu sannaddhÈ, nÈnÈvaÓÓehi’la~katÈ.
2346. HimavÈ yathÈ gandhadharo, pabbato GandhamÈdano.

NÈnÈrukkhehi saÒchanno, mahÈbh|tagaÓÈlayo.
______________________________________________________________
1. Yuthino (Ka) 2. NÊlavaÓÓadharÈ neke (SÊ, I), nÊlavattharo eke (?)
370 JÈtakapÈÄi
2347. Osadhehi ca dibbehi, disÈ bhÈti pavÈti ca.

KhippamÈyantu sannaddhÈ, disÈ bhantu pavantu ca.
2348. Tato nÈgasahassÈni, yojayantu catuddasa.

SuvaÓÓakacchÈ mÈta~gÈ, hemakappanavÈsasÈ.

KhippamÈyantu sannaddhÈ, hatthikkhandhehi dassitÈ.
2350. Tato assasahassÈni, yojayantu catuddasa.

ŒjÈnÊyÈva jÈtiyÈ, sindhavÈ sÊghavÈhanÈ.
2351. Œr|ÄhÈ gÈmaÓÊyehi, illiyÈcÈpadhÈribhi.

KhippamÈyantu sannaddhÈ, assapiÔÔhehi’la~katÈ.
2352. Tato rathasahassÈni, yojayantu catuddasa.

Ayosukatanemiyo, suvaÓÓacitapakkhare.
2353. Œropentu dhaje tattha, cammÈni kavacÈni ca.

VippÈlentu1 ca cÈpÈni, daÄhadhammÈ pahÈrino.
KhippamÈyantu sannaddhÈ, rathesu rathajÊvino.
2354. LÈjÈ-olopiyÈ2 pupphÈ, mÈlÈgandhavilepanÈ.

AgghiyÈni ca tiÔÔhantu, yena maggena ehiti.
2355. GÈme gÈme sataÑ kumbhÈ, merayassa surÈya ca.

Maggamhi patitiÔÔhantu3, yena maggena ehiti.
2356. MaÑsÈ p|vÈ sa~kuliyo, kummÈsÈ macchasaÑyutÈ.

Maggamhi patitiÔÔhantu, yena maggena ehiti.
2357. Sappi telaÑ dadhi khÊraÑ, ka~gubÊjÈ4 bah| surÈ.

Maggamhi patitiÔÔhantu, yena maggena ehiti.
2358. ŒÄÈrikÈ ca s|dÈ ca, naÔanaÔÔakagÈyino.

PÈÓissarÈ kumbhath|Óiyo, mandakÈ sokajjhÈyikÈ5.
______________________________________________________________
1. VipphÈlentu (SÊ, SyÈ, I) 2. LÈjÈ olokirÈ (Ka)
3. PatitÈ Ôhantu (SyÈ, Ka) 4. Ka~guvÊhi (SÊ, I) ka~guviÔÔhÈ (SyÈ)
5. SokacchÈyikÈ (Ka)
2359. ŒhaÒÒantu sabbavÊÓÈ, bheriyo dindimÈni ca.

KharamukhÈni dhamentu1, nadantu ekapokkharÈ.
2360. Mudi~gÈ paÓavÈ sa~khÈ, godhÈ parivadentikÈ.

DindimÈni ca haÒÒantu, kutumpa2 dindimÈni ca.
2361. SÈ senÈ mahatÊ Èsi, uyyuttÈ SivivÈhinÊ.

JÈlinÈ magganÈyena, va~kaÑ pÈyÈsi pabbataÑ.
2362. KoÒcaÑ nadati mÈta~go, kuÒcaro saÔÔhihÈyano.

KacchÈya baddhamÈnÈya, koÒcaÑ nadati vÈraÓo.
2363. ŒjÈnÊyÈ hasiyanti3, nemighoso ajÈyatha.

AbbhaÑ rajo acchÈdesi, uyyuttÈ SivivÈhinÊ.
2364. SÈ senÈ mahatÊ Èsi, uyyuttÈ hÈrahÈrinÊ.

JÈlinÈ magganÈyena, va~kaÑ pÈyÈsi pabbataÑ.
2365. Te pÈviÑsu brahÈraÒÒaÑ, bahusÈkhaÑ mahodakaÑ4.

Puppharukkhehi saÒchannaÑ, phalarukkhehi c|bhayaÑ.
2366. Tattha bindussarÈ vagg|, nÈnÈvaÓÓÈ bah| dijÈ.

K|jantamupak|janti, utusampupphite dume.
2367. Te gantvÈ dÊghamaddhÈnaÑ, ahorattÈnamaccaye.

PadesaÑ taÑ upÈgacchuÑ, yattha Vessantaro ahu.
MahÈrÈjapabbaÑ nÈma.
ChakhattiyÈkamma
2368. TesaÑ sutvÈna nigghosaÑ, bhÊto Vessantaro ahu.
PabbataÑ abhiruhitvÈ, bhÊto senaÑ udikkhati.
2369. I~gha Maddi nisÈmehi, nigghoso yÈdiso vane.

ŒjÈnÊyÈ hasiyanti, dhajaggÈni ca dissare.
______________________________________________________________
1. Vadantu (SÊ, I) 2. KuÔumbÈ (SÊ, SyÈ, I)
3. HasissiÑsu (SÊ, I) 4. BahudijaÑ (I)
372 JÈtakapÈÄi
2370. Ime n|na araÒÒasmiÑ, migasa~ghÈni luddakÈ.

VÈgurÈhi parikkhippa, sobbhaÑ pÈtetvÈ tÈvade.
VikkosamÈnÈ tibbÈhi, hanti nesaÑ varaÑ varaÑ.
2371. YathÈ mayaÑ ad|sakÈ, araÒÒe avaruddhakÈ.

AmittahatthattaÑ gatÈ, passa dubbalaghÈtakaÑ.
2372. AmittÈ nappasÈheyyuÑ, aggÊva udakaÓÓave.

Tadeva tvaÑ vicintehi, api sotthi ito siyÈ.
2373. Tato Vessantaro rÈjÈ, orohitvÈna pabbatÈ.

NisÊdi paÓÓasÈlÈyaÑ, daÄhaÑ katvÈna mÈnasaÑ.
2374. NivattayitvÈna rathaÑ, vuÔÔhapetvÈna seniyo.

EkaÑ araÒÒe viharantaÑ, pitÈ puttaÑ upÈgami.
2375. Hatthikkhandhato oruyha, ekaÑso paÒjalÊkato.

ParikiÓÓo1 amaccehi, puttaÑ siÒcitumÈgami.
2376. Tatthaddasa kumÈraÑ so, rammar|paÑ samÈhitaÑ.

NisinnaÑ paÓÓasÈlÈyaÑ, jhÈyantaÑ akutobhayaÑ.
2377. TaÒca disvÈna ÈyantaÑ, pitaraÑ puttagiddinaÑ.

Vessantaro ca MaddÊ ca, paccuggantvÈ avandisuÑ.
2378. MaddÊ ca sirasÈ pÈde, sasurassÈbhivÈdayi.

MaddÊ ahaÑ hi te deva, pÈde vandÈmi te suÓhÈ2.
Te su tattha palisajja, pÈÓinÈ parimajjatha.
2379. Kacci vo kusalaÑ putta, kacci putta anÈmayaÑ.


2381. Atthi no jÊvikÈ deva, sÈ ca yÈdisakÊdisÈ.

KasirÈ jÊvikÈ homa3, uÒchÈcariyÈya jÊvitaÑ.
______________________________________________________________
1. Parikkhitto (SÊ, I) 2. HusÈ (SÊ, SyÈ, I) 3. Ahosi (?)
2382. AniddhinaÑ mahÈrÈja, dameta’ssaÑva sÈrathi.

TyamhÈ aniddhikÈ dantÈ, asamiddhi dameti no.
2383. Api no kisÈni maÑsÈni, pitu mÈtu adassanÈ.

AvaruddhÈnaÑ mahÈrÈja, araÒÒe jÊvasokinaÑ.
2384. Yepi te SiviseÔÔhassa, dÈyÈdÈ’pattamÈnasÈ.

JÈlÊ KaÓhÈjinÈ cubho, brÈhmaÓassa vasÈnugÈ.
AccÈyikassa luddassa, yo ne gÈvova sumbhati.
2385. Te rÈjaputtiyÈ putte, yadi jÈnÈtha saÑsatha.

PariyÈpuÓÈtha no khippaÑ, sappadaÔÔhaÑva mÈÓavaÑ.
2386. Ubho kumÈrÈ nikkÊtÈ, JÈlÊ KaÓhÈjinÈ cubho.

BrahmaÓassa dhanaÑ datvÈ, putta mÈ bhÈyi assasa.
2387. Kacci nu tÈta kusalaÑ, kacci tÈta anÈmayaÑ.

Kacci nu tÈta me mÈtu, cakkhu na parihÈyati.
2388. KusalaÑ ceva me putta, atho putta anÈmayaÑ.

Atho ca putta te mÈtu, cakkhu na parihÈyati.
2389. Kacci arogaÑ yoggaÑ te, kacci vahati vÈhanaÑ.

Kacci phÊto janapado, kacci vuÔÔhi na chijjati.
2390. Atho arogaÑ yoggaÑ me, atho vahati vÈhanaÑ.

Atho phÊto janapado, atho vuÔÔhi na chijjati.
2391. IcchevaÑ mantayantÈnaÑ, mÈtÈ nesaÑ adissatha.

RÈjaputtÊ giridvÈre, pattikÈ anupÈhanÈ.
2392. TaÑ ca disvÈna ÈyantiÑ, mÈtaraÑ puttagindhiniÑ.

Vessantaro ca MaddÊ ca, paccuggantvÈ avandisuÑ.
2393. MaddÊ ca sirasÈ pÈde, sassuyÈ abhivÈdayi.

MaddÊ ahaÑ hi te ayye, pÈde vandÈmi te suÓhÈ.
2394. MaddiÒca puttakÈ disvÈ, d|rato sotthimÈgatÈ.

KandantÈ mabhidhÈviÑsu, vacchabÈlÈva mÈtaraÑ.
374 JÈtakapÈÄi
2395. MaddÊ ca puttake disvÈ, d|rato sotthimÈgate.

VÈruÓÊva pavedhentÊ, thanadhÈrÈ’bhisiÒcatha.
2396. SamÈgatÈnaÑ ÒÈtÊnaÑ, mahÈghoso ajÈyatha.

PabbatÈ samanÈdiÑsu, mahÊ pakampitÈ ahu.
2397. VuÔÔhidhÈraÑ pavattento, devo pÈvassi tÈvade.

Atha Vessantaro rÈjÈ, ÒÈtÊhi samagacchatha.
2398. NattÈro suÓisÈ putto, rÈjÈ devÊ ca ekato.

YadÈ samÈgatÈ ÈsuÑ, tadÈsi lomahaÑsanaÑ.
2399. PaÒjalikÈ tassa yÈcanti, rodantÈ bherave vane.

VessantaraÒca MaddiÑ ca, sabbe raÔÔhÈ samÈgatÈ.
TvaÑ nosi issaro rÈjÈ, rajjaÑ kÈretha no ubho.
ChakhattiyakammaÑ nÈma.
2400. Dhammena rajjaÑ kÈrentaÑ, raÔÔhÈ pabbÈjayittha maÑ.

TvaÑ ca jÈnapadÈ ceva, negamÈ ca samÈgatÈ.
2401. DukkaÔaÑ ca hi no putta, bh|nahaccaÑ kataÑ mayÈ.

YohaÑ SivÊnaÑ vacanÈ, pabbÈjesi’mad|sakaÑ.
2402. Yena kenaci vaÓÓena, pitu dukkhaÑ udabbahe.

MÈtu bhaginiyÈ cÈpi, api pÈÓehi attano.
2403. Tato Vessantaro rÈjÈ, rajojallaÑ pavÈhayi.

RajojallaÑ pavÈhetvÈ, sa~khavaÓÓaÑ1 adhÈrayi.
2404. SÊsaÑ nhÈto sucivattho, sabbÈbharaÓabh|sito.

PaccayaÑ nÈgamÈruyha, khaggaÑ bandhi parantapaÑ.
2405. Tato saÔÔhisahassÈni, yodhino cÈrudassanÈ.

SahajÈtÈ pakiriÑsu, nandayantÈ rathesabhaÑ.
______________________________________________________________
1. SaccavaÓÓaÑ (SÊ, SyÈ)
2406. Tato Maddimpi nhÈpesuÑ, SivikaÒÒÈ samÈgatÈ.

Vessantaro taÑ pÈletu, JÈlÊ KaÓhÈjinÈ cubho.
Athopi taÑ mahÈrÈjÈ, SaÒjayo abhirakkhatu.
2407. IdaÑ ca paccayaÑ laddhÈ, pubbe saÑklesamattano.

ŒnandiyaÑ ÈcariÑsu, ramaÓÊye giribbaje.

Œnandi vittÈ sumanÈ, putte sa~gamma lakkhaÓÈ.

Œnandi vittÈ patÊtÈ, saha puttehi lakkhaÓÈ.
2410. EkabhattÈ pure ÈsiÑ, niccaÑ thaÓÉilasÈyinÊ.

Iti metaÑ vataÑ Èsi, tumhaÑ kÈmÈ hi puttakÈ.
2411. TaÑ me vataÑ samiddha’jja, tumhe sa~gamma puttakÈ.

MÈtujampi taÑ pÈletu, pitujampi ca puttaka.
Athopi taÑ mahÈrÈjÈ, SaÒjayo abhirakkhatu.
2412. YaÑ kiÒci’tthi kataÑ puÒÒaÑ, mayhaÑ ceva pitucca te.

Sabbena tena kusalena, ajaro amaro bhava.
2413. KappÈsikaÒca KoseyyaÑ, KhomakoÔumbarÈni ca.

Sassu suÓhÈya pÈhesi, yehi MaddÊ asobhatha.
2414. Tato hemaÒca kÈy|raÑ, gÊveyyaÑ ratanÈmayaÑ.

2415. Tato hemaÒca kÈy|raÑ, a~gadaÑ maÓimekhalaÑ.

2416. UÓÓataÑ mukhaphullaÒca, nÈnÈratte ca mÈÓike1.

2417. UggatthanaÑ gi~gamakaÑ, mekhalaÑ pÈÔipÈdakaÑ2.

______________________________________________________________
1. MÈÓiye (SÊ, I) 2. PaÔipÈdukaÑ (SÊ, SyÈ), pÈlipÈdakaÑ (I)
376 JÈtakapÈÄi
2418. SuttaÑ ca suttavajjaÑ ca, upanijjhÈya seyyasi.

Asobhatha rÈjaputtÊ, devakaÒÒÈva Nandane.
2419. SÊsaÑ nhÈtÈ sucivatthÈ, sabbÈla~kÈrabh|sitÈ.

Asobhatha rÈjaputtÊ, TÈvatiÑseva accharÈ.
2420. KadalÊva vÈtacchupitÈ, jÈtÈ CittalatÈvane.

DantÈvaraÓasampannÈ, rÈjaputtÊ asobhatha.
2421. SakuÓÊ mÈnusinÊva, jÈtÈ cittapattÈ patÊ.

NigrodhapakkabimboÔÔhÊ, rÈjaputtÊ asobhatha.
2422. TassÈ ca nÈgamÈnesuÑ, nÈtibaddhaÑva kuÒjaraÑ.

SattikkhamaÑ sarakkhamaÑ, ÊsÈdantaÑ ur|ÄhavaÑ.
2423. SÈ MaddÊ nÈgamÈruhi, nÈtivaddhaÑva1 kuÒjaraÑ.

SattikkhamaÑ sarakkhamaÑ, ÊsÈdantaÑ ur|ÄhavaÑ.
2424. Sabbamhi taÑaraÒÒamhi, yÈvantettha migÈ ahuÑ.

Vessantarassa tejena, na’ÒÒamaÒÒaÑ viheÔhayuÑ.
2425. Sabbamhi taÑaraÒÒamhi, yÈvantettha dijÈ ahuÑ.

Vessantarassa tejena, na’ÒÒamaÒÒaÑ viheÔhayuÑ.

EkajjhaÑ sannipÈtiÑsu, Vessantare payÈtamhi.

EkajjhaÑ sannipÈtiÑsu, Vessantare payÈtamhi.
SÊvÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhane.

NÈssu maÒj| nik|jiÑsu, Vessantare payÈtamhi.

NÈssu maÒj| nik|jiÑsu, Vessantare payÈtamhi.
______________________________________________________________
1. NÈtibaddhaÑva (Ka)
2430. PaÔiyatto rÈjamaggo, vicitto pupphusanthato.

Vasi Vessantaro yattha, yÈvatÈva JetuttarÈ.
2431. Tato saÔÔhisahassÈni, yodhino cÈrudassanÈ.

SamantÈ parikiriÑsu, Vessantare payÈtamhi.



2435. KaroÔiyÈ cammadharÈ, illÊhatthÈ1 suvammino.

Purato paÔipajjiÑsu, Vessantare payÈtamhi.
2436. Te pÈvisuÑ puraÑ rammaÑ, mahÈpÈkÈratoraÓaÑ.

UpetaÑ annapÈnehi, naccagÊtehi c|bhayaÑ.
2437. VittÈ jÈnapadÈ ÈsuÑ, negamÈ ca samÈgatÈ.

Anuppatte kumÈramhi, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhane.
2438. Celukkhepo avattittha, Ègate dhanadÈyake.

NandiÑ pavesi2 nagare, bandhanÈ mokkho aghosatha.
______________________________________________________________
1. IndihatthÈ (SyÈ, Ka), khaggahatthÈ (SÊ, I) 2. Nandi-ppavesi (SÊ, SyÈ, I)
378 JÈtakapÈÄi
2439. JÈtar|pamayaÑ vassaÑ, devo pÈvassi tÈvade.

Vessantare paviÔÔhamhi, SivÊnaÑ raÔÔhavaÉÉhane.

KÈyassa bhedÈ sappaÒÒo, saggaÑ so upapajjatthÈti. (6652)
VessantarajÈtakaÑ dasamaÑ.
JÈtakapÈÄi niÔÔhitÈ.
JÈtakapÈÄiyÈ dutiyabhÈge
LakkhitabbÈnaÑ anukkamaÓikÈ
PadÈnukkamo PiÔÔha~ko PadÈnukkamo PiÔÔha~ko
[A] [A]
AÑsaÑ asamphusaÑ 75 AnÈmayaÑ 87
AggaÑ paÒÒÈbalaÑ 3 AnileritÈ 108
AggahÊ 16 AnusikkhÈmi 86
A~gati 257 ApacitÊ 179
AcchinnaraÔÔhÈ 204 AppapaÒÒo 55
Accherar|paÑ 269 Appaseno 214
AjamukhÊ 229 AparicÈrako 81
AjjhabhÈseyya 89 AbhayadakkhiÓaÑ 92
AÒÒÈpi accharÈ 12 AbhipÈrako 41
AÔÔha mahÈnirayÈ 60 AmassujÈto 34
AÉÉhalÈbusamÈ 14 “Arindamo” 54, 184
AÉÉhummatto 92 AriyamaggÈvaro 78
AÓÉajo 89 AlampÈno 228
AntalikkhecarÈ 95 AlÈto 257
AtthaÑ jÈnanti 55 Avakiriya daÓÉakÊ 61
AtthacintakaÑ 96 AvalokayantÊ 40
Atthadhammavid| 258 AvÈvaÔÈ 39
AtthasandassanÊ 56 AvuÔÔhahi rÈjaputtÊ 69
AduÔÔhacitto 61 AssachakaÓÈni 244
Ad|sakÈ 245 Asappurisadhammo 48
Ad|siyaÑ 43 AsappurisasaÑsaggo 50
AdhammacÈrÊ 52 AssavÈ 97
AhetuvÈdo 50
AdhammaÔÔhÈ 186
AdhammasÊlo 270 [Œ]
AndhabÈlÈ 28 ŒmÈyadÈsÊ 196
Anariyar|po 205 ŒmaÑ chindati 51
380 JÈtakapÈÄiyÈ dutiyabhÈge

[Œ] [E]
ŒyÈgavatth|ni 233 EtaÑ khantiÑ 8
Œsan|dakaÑ 105 EvaÑ karo 10
ŒÄambarÈ 197 EvaÑ vaÓÓÈ 70
ŒÄÈriko 67 Ehi samma 14
[I] EÄam|gÈ 205
IcchÈlobhaÒca 53 [O]
Isisi~go 31 OdÈtapÈvÈro 241
Isisi~gaÑ 12 OrabbhikÈ 191
[U] OsadhÊ 105
UjuÑ gacchati 46 OhÈrinÊ 204
UjuvaÑsÈ 53 [ Ka ]
UttamabhaÓÉathenÈ 194 KaÓÓasukhaÑ 87
Uttamar|pavaÓÓinÊ 107 KaÓÉuvÈyati 32
Uttamasattavo 89 KadariyÈ 100
UdÊraÓÈ 48
KadalÊdhajapaÒÒÈÓo 31
Uddayhate 31
KambalassatarÈ 221
UpakkhaÔo 248
Karohi puÒÒÈni 24
Upaj|taÒca 228
Kassapo 259
UpamÈya midhekacce 55, 264
KÈkapaÔÔanakaÑ 218
UposathaÑ 22
KÈkolasa~ghÈ 188
UmmÈdantÊ 39
KÈkova dummedho 56
[] KÈca nÈma 25
ruÑ jaghanena 36 KÈmaduho 237
r|namantarasmiÑ 32 KÈmavaÓÓinÊ 13
haÒÒate rajaggaÑ 29 KÈmaÑ chindantu 67
[E] KÈlapariyÈyaÑ 92
EkapadÊ 177 KÈli~garÈjÈ 5
EkapadÊ rÈja 76 KÈluÔÔhÈyÊ 4
Ek|sunÈ 177 KÈÄÈyasaÑ 98
LakkhitabbapadÈnaÑ anukkamaÓikÈ 381

[ Ka ] [ Gha ]
KicchÈ 179 GhaÔassito 94
KiÑ nu daÓÉaÑ 47 GhaÔÔe mudukena 33
KimpurisÈbhigÊtaÑ 33 GharaÓiyo 247
Kimeva dÈÔhÈvudha 22
[ Ca ]
Kisavaccho 12
Cajanto 94
KÊvanto 75
CattÈlÊsÈya ÔhÈnehi 121
KiÑ s| vadhitvÈ na 7
CatukkaÓÓÈ 60
KukkuhÈ 109
Citta~gadÈ 106
KuÓÉalinÊ 2
Citrak|Ôo 202
KuÓÉalino 248
CullasÊtiyÈ 260
KumbhiÑ dhovati 71
Celukkhepo 221
KurarÊ 227
KekÈ ca 108 [ Cha ]
KekÈti makaruÑ 98 ChandavasÈnugÈ 97
Keyyo 224 ChamÈgirÊ 109
KodhaÑ vadhitvÈ na 7 [ Ja ]
[ Kha ] JaÔilo 34
KhaÓÉahÈlo 245 JanettÊ ca 75
KhaÓÉahÈlaÑ 242 JÈtÈ urajÈ 14
KhamÈpito kuso 72 JÈmÈtaro 73
KharÈjino 229 JimhaÑ 45
KhemÈnadÊ 33 J|hatu’ttama 105
JeÔÔhÈpacÈyiko 181
[ Ga ]
Gaccha kaÒÒe 16 [ ©a ]
GambhÊrar|po 32 ©ÈtigaÓÈ 90
GavaÑ cetaramÈnÈnaÑ 51 ©Ètimajjhe 91
GÈmÈsÊtiÒca 219 ©ÈtivissÈsanÈ 89
GoghÈtako 260 ©Ètisa~ghassa 89

[ Ta ] [ Dha ]
Tadi~gha abhipÈraka 45 DhataraÔÔho 221
TavÈnusÈsaniÑ 11 DhanakÈmÈnaÑ 81
TimbarutthanÊ 218 DhanamicchatÈ 88
TÊÓi vassÈni 15 DhanÈharo 24
Tumulo 271 DhammacÈrÊ 181
Tuyheva sattavo 73 Dhammo ciÓÓo 5
TosentÊ 80 DhammaÑ raÔÔhapatÊ 65
Tvamasi caÓÉÈlÊ 71 DhÊrasammato 258
[ Tha ] DhÊro satta 73
ThÊghÈtakÈ 104 DhotapÈdova 268
[ Da ] [ Na ]
DaÓÉakÊ 8 Na~galakoÔivaÉÉho 205
DasasatÈni 111 NÈgarÈjÈ 18
DÈnapatÊ 198 NÈgaÑ maÓÉ|kavaÓÓena 72
DÈnaÑ sÊlaÑ 97 NÈrado 268
DÈrÈni 194 NÈvaka~khanti 88
DijÈdhipo 224 NÈhaÑ dukkhakkhamÈ 31
Dukhudrayo 3 NÈhaÑ rajjena 66
Dugandhar|po 192 Ninditumarahati 93
DundubhÊ 220
NiddesakÈrÊ 49
DudÊpopi 232
NimirÈjÈ 184
DummocayÈ 239
NiraÑkato 97
Duyyodhano 21
NÊcattiÓÈ 19
DulladdhaÑ 26
DevakaÒÒ|pamÈ 73 [ Pa ]
DevakaÒÒaÑ 12 PakatÈ 269
DevakuÒjaro 184 PakiracÈrÊ 186
DevavaÓÓÊ 72 PakkaÑ chindati 52
DevarÈ 253 PaÒca kakudhÈni 59
DohaÄinÊ 80 PaÒcac|Äako 53

[ Pa ] [ Pa ]
PaÒcath|paÑ 195 PÊÄiyakkhoti 178
PaÒca satÈni 270 PuttakÈmÈyo 247
PaÒcÈlacandÊ 213 PuttatthikÈpi 252
PaÒcÈlo 204 Puthusaddo 90
PaÒÒavantaÑ 9 Pubbekatahetu 49
PaÔhameneva vithataÑ 1 PurisanÈvutyo 215
Patthodano 99 PurisabyagghÈ 231
Panujja maÑ 32 PekhuÓahatthÈni 241
PabyadhitÈ 222 PosentÊ 81
PabhÈvatÊ 66 [ Pha ]
PamadÈdhipÈ 101 PharÈtha kÈyaÑ 11
Paratthaddho 224 PhÈrusaÑ giraÑ 98
ParadÈrasevinÊ 107 PhÈrusaÑ vÈcaÑ 98
ParamapakopitÈ 102 Phuli~gÈni 8
ParamasukhÊ 32 [ Ba ]
Paripakko 26 BalaÑ paÒcavidhaÑ 3
ParipanthamakÈsi 27 Bah|pi bhadrÈ 54
Palissaji 15 BÈlÈ 49
PaluddhabÈlÈ 237 BÈl|pasevÊ 264
PavaddhakÈyo 17 BindutthanÊ 40
PahaÔÔhalomo 91 Bindussaro 36
Pah|tatoyÈ 190 BÊjako 265
PÈÔhÊnavaÓÓÈ 215 BÊjako nÈma 261
PÈÓissarÈ 100 BÊraÓÊ 196
PÈtukarÊ 225 BuddhaparisÈ 12
PÈpakammantÈ 187 BrahmacÈrÊ 181
Piyataro 181 [ Bha ]
PiyabhÈÓinÊ 88 BhakkhaparikkhÊÓo 55
PÊÔhaÒca 96 BhaginÊ 229
PÊtÈla~kÈrÈ 215 BhattugÈravo 85

[ Bha ] [ Ma ]
Bhattuttama 104 MÈ naÑ r|pena 68
Bhatt| patino 20 MÈ me kujjha 72
BhariyÈyo 248 MigÈdhamÈ 216
BhariyÈsataÒca 219 MittamÈpade 83
BhÈtupariyesanaÑ 228 MissitumicchantÊ 14
BhÈturajjhÈvarÈ 79 Mujakindo 185
BhÈradha 74
MettacittaÒca 30
BhÊtena 93
BhÊmaratho 5 [ Ya ]
Bh|tapatÊ 6 YathodhikÈni 101
Bh|nahatÈ 251 Yassa rukkhassa 50
Bh|ridattoti 222 YÈcayogÊ 231
BherÊ 70 Y|pussane 237
BhojaputtÈ 17
[ Ra ]
[ Ma ] RaÔÔhapÈlo 46, 253
MagadhÈnamissaro 21 RasadadÊ 80
MaghavÈ 238 Rahado 192
MaÓÉ|kachÈpiyÈ 228 RÈjakaÒÒÈ 262
MaÓimajjhagÈ 224 RÈjakali 255
MantapadÈni 226 RÈjaputtÊ 213
ManussayoniÑ 23 RÈjÊsayo 34
Manojavo 269
RucÈ 264
Manojo 77
R|cÈ toseti 268
MasakkasÈraÑ 19
RucÈya vacanaÑ 263
MahÈnasÈ 83
RudaÑ ass|ni 15
MahÈsaÑghÈ 85
Rosako 101
MÈ ca vegena 3
MÈtÈpettibharo 182 [ La ]
MÈ tvaÑ bhÈyi 72 LÈbhamettha 66
MÈdharo 206 LÈbho 85

[ La ] [ Sa ]
LuÒcanti gÊvaÑ 190 SaÔÔhigÈmasahassÈni 56
Luddehi 18 SataporisaÑ 63
LokasmiÑ 93 Satava~kÈ 109
LoÓakarÈ 234 Sattamattiyo 207
LoÓ|dakÈ 239 SattasatÈ 25
[ Va ] Satthumaddano 71
VacchadantamukhÈ 214 SappurisaÑ 10
VatuttamaÑ 104 Sabbalokag| 101
VanacetyÈni 222 Sabhattu itthiyo 112
Vammikaggagato 226 SamatulyÈni 260
VÈricaraÑ 193 SamuddajÈ 222
VijambhamÈnÈ 40 SayanapÈlako 206
Vijayo 257 SÈdisÊ 97
VidaÑsayantÊ 31 SÈdhu dhammaruci 45
VinaÔÔhapÈbhatÈ 106 SamuddikÈ 55
Vibhemi 13 SÈlissaro 12
VimaÔÔhÈ 14 SÈÄikÈ 206
VimaÔÔhimaÑ 36 Simbaliyo 63
Vimado 15 SivirÈjÈ 41
Viha~gamo 55 SÊmantiniyo 247
VemÈtÈ 229 SÊlavantaÑ 9
VeyyÈvaÔikaÑ 255 SÊhanÈdaÑ 73
VellÈlino 215 SÊhassarÈ 67
VessantaraÑ 1 Sukhudrayo 85
VohÈrakusalÈ 262 SukhaÑ manussÈ 45
[ Sa ] Sughorar|pÈ 195
Sagg|pagaÑ 44 Sudassano 233
Sa~ghÈÔipÈruto 53 SunÈmo 257
SaccavÈdÊ 181 SupaciÓÓo 224
SaÒÒat|r| 13 SumÈpitaÑ 95

[ Sa ] [ Ha ]
SurattapÈdÈ 218
HatthÈrohÈ 73
SuvaÓÓatharusampannÈ 215
HatthichakaÓÈni 244
Suhato vÈnaro 49
S|naggavellitÈ 178 HareÓukÈ 109
SeÔÔhataraÑ 10 HasitakÊÄitaÑ 81
SoÓadinno 196 HirÊmanÈ 112
SoÓako 53
HemavaÓÓa 90
Somadatto 226
HaÑsagaggarabhÈÓinÊ 218
SeÄasitthisahassÈni 57
SoÄassussadÈ 60 HaÑsarÈjÈ 86
SoÄÈrapaÒÒÈÓo 71 HaÑs|pak|jitÈ 222
NÈnÈpÈÔhÈ
PaÔhamo m|lapÈÔho, SÊ = SÊhaÄapotthakaÑ, SyÈ = SyÈmapotthakaÑ,
KaÑ = KambojapotthakaÑ, I = I~galisapotthakaÑ, Ka = kesuci
Marammapotthakesu dissamÈnapÈÔho, Ka-SÊ = kesuci SÊhaÄapotthakesu
dissamÈnapÈÔho, ®Ôha = AÔÔhakathÈ.
JÈtakapÈÄiyÈ
NÈnÈpÈÔhÈ PiÔÔha~kÈ
[A]
Akatti = Akitti (SÊ, I) Akanti (SyÈ) 185
AkantaÑ kattu = Akanto kanta (SÊ, SyÈ, I) 66
Akkuddho = AkkuÔÔho (I) 2
AkkhobhaÓÊ = AkkhobhanÊ (SÊ) AkkhobhinÊ (SyÈ) 77
Agacchittha = Atha gaÒchittha (SÊ, SyÈ, I) 30
AgaruphalliyÈ = AgarubhalliyÈ (SÊ, SyÈ, I) 340
A~gati = A~gÈti (SÊ) evamuparipi. 257
A~gapÈvuraÓena = A~gapÈpuraÓena (I) 80
AggijÈriva = AggajÈtiva (SÊ) AggijÈtiva (I) 108
Aggisikh|pamaÑ = AggisamodakaÑ (Ka) 187
AggÊva saÑyato tiÔÔhe = AggÊva yato tiÔÔheyya (SÊ, I) 292
AccÈcarati = AccÈvadati (SÊ, SyÈ, I) 121
AciraÑ = AcirÈ (SÊ, SyÈ, I) 254
AccimantÈ = AccimantÊ (SÊ) 215
Accimanto = AccimantÈ (I) 60
Achambhitova = Asambhitova (SÊ, I) 296
AjamukhÊ = AccimukhÊ (SÊ, SyÈ, I) 229
AjikaÑ = AjiyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 50
AjivhavÈ = AjivhatÈ (SyÈ, Ka) 292
NÈnÈpÈÔhÈ 389
[A]
AjuÔÔhamÈrÊva = AjaddhumÈrÊva (SÊ) AjjhuÔÔhamÈriva (SyÈ)
AjaddhumÈriva (I) Ma 1. 245 piÔÔhe; AÑ 3. 287 piÔÔhe
ca passitabbaÑ. 172
AjjetaÑ ÒÈmi = AjjahaÒÒÈmi (Ka) 177
AjeyaÑ = AjiyyaÑ (SÊ) 255
AjjhagÈhÈsi = AjjhagÈhayi (I) 55
Ajjhappatto = AjjhÈpatto (I) 14
AÒÒoÒÒaÑ = AÒÒamaÒÒaÑ (SÊ, SyÈ) 61
AÔÔhÈnametaÑ = AddhÈ hi metaÑ (I) 354
AÔÔhikatvÈ = AÔÔhiÑkatvÈ (Ka) 12
Atikassa = Antakassa (Ka) 22
AtigÈÄhayanti = AtigÈÄayanti (SÊ, I) 237
AticÈrÈ = AticÈriniyo (SÊ, SyÈ, I) 64
AtÊraÓeyya yamidaÑ = AtÊraÓeyyamidaÑ kammaÑ (SÊ, SyÈ, I) 170
Atricca = Atriccha (SÊ, SyÈ, I) 110
Atthattha = Aggattha (SyÈ-®Ôha) 289
AthaddhatÈnatÊsÈko = AtthaddhatÈnatÊsÈko (SÊ, I) 274
Atha yÊme = AddhÈ ime (SÊ, I) AddhÈyime (SyÈ) 185
AtthÈ = Attho (Ka) Duggahitova’natthÈ (?) 264
Adanti = Adenti (SÊ, SyÈ, I) evamuparipi. 181
Adu = Œdu (SÊ, SyÈ) 74
AndhakaveÓÉayo = VeÓhuyo (SÊ, I) ViÓhayo (?) 61
AdhammasÊlo = AkammasÊlo (I) 270
AndhabÈlÈ = Atha bÈlÈ (SÊ, SyÈ, I) 28
AndhabÈlÈ pabhÈsasi = Œdu bÈlÈva bhÈsasi (SÊ, I) 71
Addhiko viya = Atthiko viya (SÊ, I) 348
AdhigamÈ = AdhigatamhÈ (SÊ) AdhigamhÈ (SyÈ) Adhigatamha (I) 79
Adhicca = Aticca (SÊ, I) 103
AdhÊyanti mahÈrÈja = Adhiyanti ve mahÈrÈja (SyÈ, Ka) 219
Anavayoti = Anavajjoti (SÊ, I) 173
[A]
Anariyadhamma’vassito = Anariyadhammamavassito (SÊ) 96
AnÈyatana = NÈ’nÈyatana (I) 4
AnigÈdhak|lÈ = AnikhÈtak|lÈ (SÊ, SyÈ, I) 190
Anil|pamasamuppÈtÈ = Anil|pamasamuppÈdÈ (Ka) 258
AnujjÈ = AnojÈ (SyÈ, Ka) 289
AnupaghÈtaÑ = ApÈpÈnaÑ (SÊ, I) 255
AnupÈdano = AnupÈdino (SyÈ) AnupÈdÈno (I) 53
AnuyantÈ = AnuyuttÈ (I) 77
Anurakkho = Anuratto (SÊ, I) 293
Anindriyabaddha’masaÒÒakÈyaÑ = NirindriyaÑ antaÑ
asaÒÒakÈyaÑ (SÊ, I) AnindriyaÑ
santamasaÒÒakÈyaÑ (SyÈ) 235
Apakkama = Samakkama (SÊ, I) 112
ApatitÈ = AppatÊtÈ (SÊ, SyÈ, I) 14
ApaccisaÑ = ApaccasiÑ (SyÈ) AppaccayiÑ (I) 152
Api candasamamhipi = Api candasamampi te (Ka) 263
Apucchimha kosiyagottaÑ = ApucchimhÈ kosiyagottaÑ (SyÈ)
ApucchimhÈpi kosikaÑ (I) 3
AporÈÓaÑ = ApurÈÓaÑ (SÊ, I) 160
Abbahi = Abbuhi (SyÈ, Ka) 32
Abbahe = Abbhahe (SyÈ, Ka) 50
AbyÈbajjhaÑ = AbyÈpajjhaÑ (SÊ, SyÈ, I) 287
AbrÈhmaÓaÑ = Na brÈhmaÓÈ (SÊ, SyÈ) 237
AbbhatikkantÈ = NÈbbhacikkhantÈ (Ka) 96
AbhicchitÈ = AbhijjhitÈ (SÊ, SyÈ, I) 213
AbhijigÊsati = AbhijigiÑsati (SÊ, SyÈ, I) 228
Abhitosi = Abhibhosi (SÊ, I) 281
AbhijjantyÈ = AbhejjantyÈ (SÊ, I) 327
Abhuttaparibhogena = Avuttiparibhogena (SÊ, I)
Ayuttaparibhogena (SyÈ) 34
Abbh|ti = Abbh| hi (SÊ) Abh|ti (SyÈ) Abbhu hi (I) 66
NÈnÈpÈÔhÈ 389
[A]
AmaÒÒittha = AmaÒÒittho (SÊ, SyÈ, I) 170
Amittahatthattagate = Amittassa hatthagate (Ka) 220
Arahante sÊtibh|te = Arahantesu sÊtibh|tesu (Ka) 197
Alamettha = Alamatthu (SÊ, I) 253
Ala~kato = Anala~kato (Ka) 253
AlampÈnoti = ŒlambÈnoti (SÊ, I) ŒlambÈyanoti (SyÈ) 225
AllaÒca = AddaÒca (SÊ, I) 300
Avaca = AvacÈsi (SyÈ, Ka) 336
AvahÈya = ApÈhÈya (SÊ) 265
AvaÔÔhitaÑ = SuvaÉÉhitaÑ (SÊ) 16
AvassajiÑ = AvissajiÑ (SyÈ) 175
Avasucchati = Avasussati (SyÈ) 176
AvÈcarÊ = AccÈcarÊ (SyÈ) AnÈcari (Ka) 123
AvuÔÔhitÈya = AvuÔÔhikÈya (SÊ, I) 106
Avhayesi = AvhayÈsi (Ka) 43
AvhÈyassu = Avhayassu (SÊ, I) 152
AssakÈvantÊ = AssakÈvantiÑ (SÊ, SyÈ, I) 74
Assaratanampi = Assatarampi (SÊ, I) Assaratanampi me (SyÈ) 243
Assarathe = Asse rathe (SyÈ) 324
AsandhitÈ = AsatthitÈ (SÊ) 151
AsanthutaÑ = AsandhavaÑ (SyÈ, Ka) 300
AssÈruhÈ = AssÈrohÈ (SyÈ, I) 138
AsipattÈcitÈ dumÈ = AsipattanirayÈ dukhÈ (SÊ, I) 273
Asiddhabhojano = AsiÔÔhabhojano (Ka) 34
Asso ca sisati = Asso hasisati (SÊ) Asso hasiyati (SyÈ)
Asso ca siÑsati (I) 70
AhÈpitaggÊsi = AhÈpitaggÊpi (Ka) 34
AhidassanaÑ = AbhidassanaÑ (SÊ, I) 228
AhÊratha = AhÈratha (SÊ, SyÈ) 54
[A]
AhetuÒca pavadanti = HetuÒca apavadanti (SÊ, SyÈ, I) 51
AÄÈra = ŒÄÈra (Ka) evamuparipi. 18
[Œ]
Œceraputto = Œcariyaputto (I, Ka) 7
ŒdimajjhakathÈpariyosÈnaÑ = ŒdimajjhagÈthÈpariyosÈnaÑ (SyÈ, Ka) 125
Œnandi vitto = Œnandacitto (SyÈ, I) 309
Œpake = Œvake (Ka) 335
Œpatasi = Œgamasi (SyÈ) Œtapasi (Ka) 215
ŒpatÊ = ŒpadÊ (Ka) 91
Œbh|jino ca = Œbhujinopi (SÊ, SyÈ) 109
Œbhenti = Œbhanti (SyÈ, Ka) 196
ŒmuttamaÓikuÓÉalÈ = ŒmukkamaÓikuÓÉalÈ (?) 13
ŒyaÑ vayaÑ = ŒyavayaÑ (I) 3
ŒveÓikaÑ = ŒveÓiyaÑ (SÊ, SyÈ, I) ŒvenikaÑ (Ka) 203
ŒsadaÒca = ŒsaÔaÒca (Ka) 339
ŒsÈdayiÑ = AssÈdayiÑ (Ka) 32
ŒsÊsikÈni = AssÈsakÈni (SÊ, I) ŒsÈsakÈni (SyÈ) 252
ŒsÊtiyÈ nÈvutiyÈ = AsÊtiyÈ navutiyÈ (I) 137
ŒsÊsetheva = ŒsiÑsetheva (SÊ, SyÈ, I) 160
[I]
IccevaÑ = Icceva (SÊ, I) 91
ItarÊtarÈpatiÔÔhÈ = ItarÊtarÈnaÑ patiÔÔhÈ (SyÈ)
IttarÊtarappatiÔÔhÈ (?) 118
Itthiyo mantaÑ = ItthikÈmantaÑ (Ka) 349
IndikhaggadharÈ = IndakhaggadharÈ (SÊ) IÔÔhikhaggadharÈ (I) 258
IrandhatÊ = IrandatÊ (SÊ, I) 276
IlliyÈcÈpadhÈribhi = IndiyÈcÈpadhÈribhi (Ka) 57
IllÊhatthÈ = IndihatthÈ (SyÈ, Ka) KhaggahatthÈ (SÊ, I) 377
NÈnÈpÈÔhÈ 391
[I]
Isippalobhane = Isipalobhike (SÊ, SyÈ) IsiÑ palobhike (I) 12
[¢]
¢sadharo = Isindharo (SyÈ) ¢sandharo (Ka) 201
¢saÑ khaggaÑ pamuÒcati = ¢so khaggaÑva muÒcati (SÊ, I)
Ante khaggaÑ pamuÒcati (SyÈ) 241
[U]
UkkaÓÓÈ = OkkaÓÓÈ (Ka) 358
UggÊvaÒcÈpi = U~gÊvaÒcÈpi (Ka) 360
UcchÈdaye ca nhÈpaye = AcchÈdane ca nhÈpe ca (SyÈ, Ka) 294
UÒchÈladdho anappako = UÒchÈladdhaÑ anappakaÑ (SyÈ) 356
UjjÈlayitvÈna = NijjÈlayitvÈna (SÊ, I) 317
UjjhitÈnaÑ = UjjhiÔÔhÈnaÑ (Ka) 168
UÔÔhÈnakaÑ = UÔÔhÈhakaÑ (SÊ) 270
UÔÔhÈhato = UÔÔhahato (SyÈ, I) 2
UÉÉetuÑ = OÉÉetuÑ (SÊ) 39
UÉÉenti = enti (SÊ, I) evamuparipi. 113
UttasayÊ = Uttasase (SÊ, SyÈ, Ka) 326
UttarimajjhabhÈsiÑ = Uttari paccabhÈsiÑ (SÊ, SyÈ)
UttariÑpaccabhÈsiÑ (I) 20
UttamaÑ javamanvÈya = UttamajavamattÈya (SÊ, I) 90
Utumhi nhÈtÈya = UtusinÈtÈya (I) 80
OtrÈsayitvÈ = CitrÈ sayitvÈ (SÊ, I) 50
UdakavantaÑ = UdaÒÒavantaÑ (SÊ, I) 108
UdapatvÈ = UppatitvÈ (SÊ, SyÈ) UdÈpatvÈ (I) 55
UdahÈrÈya = UdahÈrassa (SÊ, SyÈ, I) 75
UdaÓhasamayaÑ = UdayasamayaÑ (SyÈ) UdantasamayaÑ (Ka) 13
[U]
Uddayhate = UÉÉayhate (SÊ, I) 31
UddhaÑpÈdo = UddhapÈdo (SyÈ) AddhapÈdo (I) 9
UdÈhu = Uda (SÊ, I) 135
UddÈpavattaÑ = UddhÈpavattaÑ (SyÈ, I) 345
UdÊritÈ = Udirayi (Ka) 110
UddhÈpasampannaÑ = UddÈpasampannaÑ (SÊ, I)
AÔÔÈlasampannaÑ (SyÈ) 282
UpakÈriyasÈdisaÑ = UpakiriyasÈdisaÑ (SÊ, SyÈ, I) 111
UpaghÈtuÑ = UpaghÈyituÑ (SÊ) 80
UpanayÈmase = UpaniyyÈmase (Ka) 257
Upalapenti = Uparamanti (SÊ, I) PalÈpenti (Ka) 129
UpalepabhayÈ = UpalimpabhayÈ (Ka) 265
UpayantiyÈ = UpaganthiyÈ (SyÈ, Ka) 360
UpantikaÑ = UpantikÈ (SÊ, Ka) 207
Upasa~kamma = Upasa~kamitvÈ (SÊ, SyÈ, I) 132
Upahato = Upagato (SÊ, I) 130
UpasenaÑ = UpaseniÑ (SÊ) UpaseÓiÑ (I) 242
UpÈratÈ = UpÈrutÈ (SyÈ, Ka) 161
UpÈdhiratha’mÈruyha = UpÈdiratha’mÈruyha (SÊ)
UpÈdhÊ ratha’mÈruyha (SyÈ) 155
UbbÈhetthÈti = UbbÈhethÈti (SyÈ, Ka) 113
UbbiddhÈ = UbbiggÈ (SÊ, SyÈ, I) 330
Uma~gajÈtakaÑ = MahÈummaggajÈtakaÑ (SÊ, I)
MahosadhajÈtakaÑ (SyÈ, Ka) 221
Usindaro = UsÊnaro (SÊ, I) 185
Uhasanti = hasanti (SÊ, I) Ohasanti (SyÈ) 129
[E]
EkanÊvaro = EkanÊdhuro (SÊ, I) 173
EkÈsnamarÊyap|jitaÑ = EkÈsanaÑ ariyap|jitaÑ (SÊ, I) 104
NÈnÈpÈÔhÈ 393
[E]
Eko ekÈya pamadÈya nÈ’lape = Eko ekapamadaÑ hi nÈlape (I)
Eko ekapamadÈya nÈlape (?) 128
EkaÑ daÓÉaÑ ujuÑ kataÑ = ( ) Natthi bah|su. 173
Ete naro = Etena so (I) 125
Ediso mÈ = Nediso te (SÊ) 207
ErÈvatiÑ = EkapatiÑ (I) ErÈpatiÑ (Ka) 242
ElamburakasaÒchannÈ = ElambarakasaÒchannÈ (SÊ, I)
EÄambakehi saÒchannÈ (SyÈ) 345
Evameva = EvamevaÑ (I) 45, 51
EvamÈpadiyÈ sati = EvamÈpadi saÑsati (SÊ, I) 88
EÄikakumÈraÑ = EÄamÈrakaÑ (SÊ) EÄakakumÈraÑ (SyÈ)
EÄakamÈraÑ (I) 118
[O]
OkkantasantaÑ = UkkantasattaÑ (SÊ, I) 359
OkkantasattaÑ = OkkantasantaÑ (SyÈ, I, Ka) 207
OkandÈmase = OkkantÈmasi (Ka) 355
OÔÔhaÑ upalikhati = OÔÔhaÑ palikhati jivhaÑ palikhati (SÊ, I) 121
Orak|laÑ = OrakulaÑ (SÊ) evamuparipi. 125
Oraso tassa atrajo = Tassa orasa atrajo (SÊ) Tassa atraja oraso (I) 133
OropetvÈ = OtÈretvÈ (Ka) 329
OvaddhapiÓÉiko = ObandhapiÓÉito (Ka) 351
Orena sattarattassa = Orena dasarattassa (SÊ, I) 228
OsiÒciye = OsaÒciyÈ (SÊ, I) 128
OhÈrituÑ = OhÈtuÑ (SÊ, I) 230
[ Ka ]
Ka~gubÊjÈ = Ka~guvÊhi (SÊ, I) Ka~gupiÔÔhÈ (SyÈ) 370
KaÒcanadepiÒcha = KaÒca depiccha (SÊ, I) KaÒcana dvepiccha (SyÈ) 83
[ Ka ]
KaÒcanamaÓidaÓÉÈni = TapaÒÒamaÓidaÓÉÈni (SÊ, I)
SuvaÓÓamaÓidaÓÉÈni (SyÈ, Ka) 241
KaccÈna = KiccÈni (SyÈ, Ka) 296
Kacci amajjapo = Kaccissa’majjapo (SÊ, I) 155
KaccikÈra = KacchikÈra (Ka) 115
Kacci nÈ’nÈgataÑ = Kacci nunÈgataÑ (SyÈ, Ka) 97
Kacci nu taÑ ÉaÑsÊ tÈta = Kacci taÑ nu ÉasÊ tÈta (SÊ) Kacci nu
ÉaÑsito tÈta (SyÈ) KaccitÈnuÉasÊ tÈta (I) 228
KaÒci = KiÒci (SÊ, I, Ka) 221
KaÒcinaÑ = KiÒcinaÑ (Ka) KiÒcanaÑ (I) 40
KaÓÔakanicitÈ = KaÓÔakÈpacitÈ (SÊ, I) KaÓÔakÈ hi citÈ (SyÈ) 272
KaÔhalena vÈ = KathalÈya vÈ (Ka) 114
KaÓÉarÊkinnarÈnaÑ = KinnarakinnarÊnaÑ (SyÈ)
KinnarÊkinnarÈnaÑ (Ka) 123
KaÓÉuÑ = KaÓÉukaÑ (I) 33
KaÓhajaÔino = KaÓhajaÔilÈ (Ka) 326
KaÓikÈrÈva nivÈtapupphitÈ = KaÓikÈrova nivÈtapupphito (SÊ, I) 279
Katanissame = Kataniyame (Ka) 52
KatamasmiÑ = KatarasmiÑ (SÊ, SyÈ, I) 53
KatÈ me kÈrÈ = Kat|pakÈro (SyÈ, Ka) 140
KatÈya = KatÈyaÑ (SÊ, I) 11
Kate = Bhavo (SyÈ, Ka) 144
Kattha SoÓakamaddakkhi = Kattha te SoÓako diÔÔho (SÊ, I) 53
KathÈ = GÈthÈ (SÊ, SyÈ, I) 173, 273
KalÈpine = KalÈpino (SyÈ, Ka) 165
KathinÈ = KaÔhinÈ (SÊ, SyÈ, I) 126
KadariyatÈpanÈ = KadariyatapanÈ (SÊ, I) 60
KanakabyÈ = KanakaggÈ (I) 14
KapaÓÈ = KapaÓaÑ (SÊ, I) 247
NÈnÈpÈÔhÈ 395
[ Ka ]
Kapilaye tyamha = Kappiliye tyamhÈ (SyÈ) Kampilliye tyamhÈ (SÊ)
KampilliyaraÔÔhe (I) 220
KapiliyaÑ = KampilliyaÑ (SÊ, I) 208
Kappesi = Kampesi (I) 25
Kabandhe = Kavandhe (SÊ, I) 118
KammÈvadÈnena = KammÈpavÈdena (SyÈ) 292
KaraviyÈ nÈma te dijÈ = KaravÊ nÈma te dijÈ (SÊ) 347
KariyÈ = KuriyÈ (SÊ) 294
KareÓu = KaÓeru (SÊ, I) 113
KalunaÑ = KaruÓaÑ (SÊ, I) Kal|naÑ (SyÈ, Ka) 319
Kal|naÑ = KaruÓaÑ (SÊ, I) 180
Kalerukkhehi = KaÔerukehi (SÊ) KaÔerukkhehi (I) 345
Kassa kÈdambayo = Kassa kÈdambamayo (Ka) 75
Kassapo ca = AÔÔhako ca (SÊ, I) Atthako ca (SyÈ) 185
KasirÈ’bhataÑ = KasirenÈbhataÑ (SÊ) 122
KÈkapaÒÒÈva = KÈkapaÒÒÈya (SÊ, SyÈ, I) 56
KÈkavatÊ = KÈkÈtÊ (SÊ) KÈkÈti (I) 118
KÈkolasa~ghehi vikassamÈnaÑ = KÈkoÄasa~ghehipi
kaÉÉhamÈnaÑ (SÊ, I) 270
KÈcamhicamayÈ = KÈcamhamayÈ (SÊ) KÈcambhamayÈ (I) 278
KÈje = KÈce (I) 86
KÈmarÈgena = KÈmavegena (SÊ, I) 278
KÈmavaÓÓinÊ = VaravaÓÓinÊ (Ka) 267
KÈmÈ hi = KÈmehi (SÊ, SyÈ, I) 66
KÈmindaÑ = KÈvindaÑ (SÊ, I) 211
KÈme giddhÈ = KÈmesu giddhÈ (SÊ, I) 55
KÈmesi = KÈmehi (SÊ, I) 66
KÈyo padissati = KÈya’ssa dissati (SÊ, I) 226
KÈrayasi = KÈrayantÊ (SÊ, SyÈ, I) 172
KÈlapurakkhato = KÈlikarikkhiyo (SÊ, I) 185
[ Ka ]
KÈlÈgataÑ = KÈlÈbhataÑ (I) 9
KÈsikamatthannaÑ = KÈsikapatthiÓÓaÑ (SÊ) KÈsikavatthinaÑ (SyÈ, I) 96
KÈsikuttamadhÈrino = KÈsikavatthadhÈrino (I) 77
KÈsiyÈni dhÈretvÈ = KÈsiyÈni ca dhÈretvÈ (Ka) 325
KÈsissa = KaÑsassa (SÊ, I) 230
KÈsumÈriyo = KÈsamÈriyo (SÊ, SyÈ) 78
KÈÄÊyÈ = KoÄÊyÈ (Ka) 345
KikibyagghadÊpiyo = KimpurisabyagghadÊpiyo (Ka) 111
KiÒcitthi = KiÒcatthi (SÊ, I) 182
KibbisakÈrakaÑ = KibbisakÈrinaÑ (I) 64
KimatthamakÈrÊ = Kimattha’kÈsi (SÊ, I) KimatthakÈrÊ (SyÈ) 236
Ki’mabhaÒÒa’mÈhu = KimabhiÒÒamÈhu (SÊ, I) 202
Kimeva tvaÑ = Kimo nu tvaÑ (SÊ, I) 135
KiÑ dhanena yaÑ khÊyetha = KiÑ dhanena yaÑ jÊyetha (SÊ)
KiÑ maÑ dhanena khÊyetha (SyÈ, Ka) 158
KiÑ patthayaÑ = KimatthiyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 23
Kujjha = Kujjhi (I) 16
KuÒjavÈjitÈ = KuÒjavÈdikÈ (SÊ, I) 346
KuÔandajÈ bhaddamuttÈ = UnnakÈ bhaddamuÔÔhÈ ca (Ka) 346
KuÔhÈriyÈ = KudhÈriyÈ (Ka) 37
KuÉÉamukhÊ = KuÔÔamukhÊ (SÊ, I) 263
Kutumpa = KuÔumbÈ (SÊ, SyÈ, I) 371
Kunthito = KuÓÔhito (SÊ, SyÈ, I) evamuparipi. 180
KudÈ’ssu = KadÈssu (SÊ, I) KadÈsu (SyÈ) 161
KurarÊ = KururÊ (SyÈ, Ka) 321
Kuru~gadevÊ = Kura~gadevÊ (SÊ, I) 118
KururaÔÔhavÈsÊ = KurukhettavÈsÊ (SÊ, I) 290
KulitthiyÈsupi = KuladhÊtiyÈsupi (SÊ, I) 107
Kuveru = KÈkaneru (SÊ, I) KÈkaveru (SyÈ) 233
KusaggenudakamÈdÈya = Kusagge udakamÈdÈya (SÊ, I) 133
NÈnÈpÈÔhÈ 397
[ Ka ]
KusasaddabhayaÔÔitÈ = KusasaddabhayaÔÔhitÈ (I) 73
KeÓu = VeÓu (SÊ, I) 109
Kokilasa~ghÈ = KokilÈ si~ghÈ (Ka) 339
KontimantÈsuniÔÔhitaÑ = KontÊmantÊsuniÔÔhitaÑ (SÊ, I) 217
KopitaÑ = KodhitaÑ (I, Ka) 3
Ko nu me iminÈttho = Ko nu me iminÈ attho (SÊ, SyÈ)
Ko nu me nattho (I) 27
KomÈrakaÑ = KomÈrataÑ (Ka) 157
KolitthiyÈyo = KoliniyÈyo (SÊ, I) 194
KosambaphalakasussoÓÊ = KosumbaphalakasussoÓÊ (SÊ, SyÈ, I) 218
KaÑsupadhÈraÓÈ = KusumadhÈrine (Ka) 324
[ Kha ]
KhaÓÉaÑ = BaddhaÑ (SÊ) BandhaÑ (I) 84
Khattabandhuni = KhattiyabandhunÊ (I) 2
KhattavidÈ = KhattavidhÈ (SÊ, SyÈ, I) 49
KharodakÈ = KhÈrodikÈ (SÊ) KharodikÈ (I) 273
KhaÄu~keneva = KhaÄu~geneva (Ka) 216
KhÈrÈpatacchikaÑ = KharÈpaticchakaÑ (SyÈ) KharÈpaÔicchakaÑ (Ka) 152
KhujjavÈmanakena = KhujjavÈmanena (I) 118
KhudaÑ = KhuddaÑ (SyÈ, Ka) 348
Khema’makÈrayi = KhemimakÈrayi (SÊ, I) 95
[ Ga ]
GacchamÈline = GacchamÈlino (SyÈ, Ka) 165
GacchamÈlino = GacchamÈlinÊ (SyÈ, Ka) 168
Gacchasi = GaÒchisi (SÊ, I) 27, 70
Gabbhassa vokkamo = Gabbhassa vakkamo (SÊ, SyÈ, I) 80
GamanÈ kÈmanÊyÈ = KamanÈ kamanÊyÈ (SÊ, I) 13
[ Ga ]
Gamittha = Apattha (Ka-SÊ, SyÈ, I) 101
Garu hoti sagÈravo = Garuko hoti gÈravo (Ka) 150
GÈthaÑ ahaÑ atthavatiÑ = GÈthÈ ahaÑ atthavatÊ (SÊ, I) 137
GÈmeva kÊÄiyÈ = GÈme kilÊliyÈ (SÊ) 170
GijjhaÑ = VijjhaÑ (SyÈ, Ka) ViÒjhaÑ (?) 232
GiddhikatÈ = GiddhigatÈ (Ka) 239
GilÈnavuÔÔhitaÑ = GilÈnÈvuÔÔhitaÑ (SÊ, SyÈ, I) 118
GuyhamÈsajja = G|ÄhamÈsajja (SÊ, I) 85
GeÓÉukena’ssa = BheÓÉukenassa (SÊ, I) 31
[ Gha ]
GhaÔÔikÈ uparikkhÊ ca
pokkharaÓÊ ca bhÈrikÈ = GhaÔÔiyÈ oparakkhÊ ca pokkharakkhÊ
ca nÈyikÈ (SÊ) GhaÔÔiyÈ oparakkhÊ ca
pokkharakkhÊ ca gÈyikÈ (I) 251
[ Ca ]
CakkavÈkapak|jibhÈ = CakkavÈk|pak|jitÈ (SÊ, I) 163
CattÈlÊsÈya = CattÈlÊsÈhi (I, Ka) 121
Catupatthar|paÑ = CatumaÔÔhar|paÑ (SyÈ, I) 8
Catura~giyÈ = Catura~giniyÈ (Ka) 208
Candakena = Candiyena (SÊ, I, Ka) 253
Candanamudukagattehi = Candanamarakatagattehi (SÊ, I) 250
CandasmiÑ = CandiyasmiÑ (SÊ, I) Candas|riyasmiÑ (SyÈ) 255
CampakadalamissÈyo = CampakadalivÊtimissÈyo (SÊ, I)
CampakadalimissÈyo (Ka) 253
CÈtumÈsÈ = CÈtumassa (SÊ, I) 257
CÈturi’tthiyo = Caturitthiyo (SÊ, I) 156
CÈpov|’nudaro dhÊro = CÈpova oname dhÊro (SyÈ) 292
CittamataÑ = CittaÑ matÊ (Ka) 257
NÈnÈpÈÔhÈ 399
[ Ca ]
CiraÔÔhitÊko = CiraÔÔhitikaÑ (Ka) 147
Cirappavutthosmi = Cirappavuttho asmi (I) CirappavuÔÔhosmi (SÊ, SyÈ) 23
CirarattanivÈsinÊ = CiraÑ rattaÑ nivÈsinÊ (SyÈ) 182
CirÈnuvuÔÔhampi = CirÈnuvutthampi (SÊ, I) 124
C|Äa = Culla (SÊ, SyÈ, I) 90
CetanakÈ = CetanatÈ (Ka) 297
[ Cha ]
Chagalo uddhatapphalo = Chakalo uddhitapphalo (SÊ, I) 266
ChaÔÔhÈ nigatiyo = ChaÔÔhÈva gatiyo (SyÈ) 267
Chatta’mÈneti = Chatta’mÈdeti (SÊ, SyÈ, I) 274
Chavakasamasadisampi = ChavakasamaÑ (SyÈ, I) 127
ChijjamÈnaÑ = PabhijjamÈnaÑ (Ka) 272
ChinnÈlayattÈ = SantÈlayantÈ (SyÈ, Ka) 161
ChetvÈ = JhatvÈ (SÊ, I) 294
[ Ja ]
Jaghanantare = Jaghanavare (SÊ, I) 35
Jagghitampi = Jagghitumpi (SyÈ, Ka) 334
Jacco = JaccÈ (SyÈ, I) 267
JaÔÈjinandharo = JaÔÈjutindharo (SyÈ, Ka) 110
Janetti = JanettÊ (SÊ, SyÈ, I) 80
Jape = Jappe (Ka) 15
JÈtibh|mi = JÈtabh|mi (SÊ) 134
JÈtimantaÑ = JÈtivantaÑ (SÊ, SyÈ) 280
JÈtimÈmapi = JÈtimaÑ api (SÊ) 105
JÈtiÑ jÈtiÑ = JÈtijÈtiÑ (SÊ, I) 268
JÈtu = JÈtaÑ (Ka) 197
JÈtu cakkhubhi = JÈtacakkhuhi (SÊ, I) 103
JÈtucche = JÈtucca (SÊ, I) 171
[ Ja ]
JÈnapadÈ = JanapadÈ (I) 78
JigÊsasi = JigiÑsasi (SÊ, I) 94
JigÊsaÑ = JigiÑsaÑ (SÊ, SyÈ, I) 278
JiÒj|ka = JiÒjuka (SÊ, SyÈ, I) 14
JiÓÓena = CiÓÓena (SÊ, I) VaÓÓena (Ka) 158
JimhaÑ = Jimha (I) 51
Jirayetha = Jarayetha (SÊ, I) 145
JissÈma = JiyyÈma (SÊ, SyÈ, I) 285
Jino’si = Jinnosi (SyÈ) Jitosi (I) Jinomhi (Ka) 285
JÊyare = JÊrare (SyÈ, I) 48
JÊvaggÈhaÑ = JÊvagÈhaÑ (SÊ, I) 73
JÊvatthi = JÊnatthi (SÊ, SyÈ, I) 85
JÊvamÈnÈ = JÊvasino (SÊ, I) 264
JÊvasokinaÑ = JÊvisokinaÑ (SyÈ) 349
JÊvitakkhayaÑ = JÊvitakkhaye (SÊ, I) 157
[ ©a ]
©Ètakehi = ©Ètakena (SyÈ, Ka) 151
©Ètibhato = ©Ètigato (I) 298
[ ®ha ]
®hitacittamupÈdhiyo = DhiticittamupÈdhiyo (Ka) 274
[ a ]
ayassu = Uyyassu (SyÈ, Ka) 249
aÑsitvÈ = asitvÈ (SÊ, I) evamuparipi. 113
[ Ta ]
TatÈ = KatÈ (SyÈ, Ka) 85
TatuttariÑ = TaduttariÑ (Ka) 20
NÈnÈpÈÔhÈ 401
[ Ta ]
Tatopissa khippataraÑ = Tatopi saÑkhippataraÑ (SÊ, I) 309
TataÑ = TantaÑ (SÊ, SyÈ, I) TaÑ taÑ (Ka) 161
TadÈ’ssu’haÑ = TadassahaÑ (I) 20
TapaneyyasannibhaÑ = ...santikaÑ (SÊ, I) 111
TapokammaÑ = TapekammaÑ (SÊ, SyÈ, I) 1
TamassavaÑ = TaÑ passavaÑ (SÊ, SyÈ) TaÑ passutaÑ (I) 63
Tva’masi = Tvamahi (?) 179
Tava paddhacaro = TavapaÔÔhacaro (SyÈ) Tava baddhaÒcaro (I)
TavupaÔÔhacaro (Ka) 79
Tava’mhasu = Tavasmasu (SÊ, SyÈ) 85
Tassa bhattu pariyesanaÑ = BhattupariyesanaÑ (SÊ, I) 276
TasmÈha’mitthÊnaÑ = TasmÈ hi itthÊnaÑ (SÊ, I) 26
TÈpano = Tapano (SÊ, I) 60
TÈ putta paÔipajjassu = TÈsu putte paÔipajja (Ka) 156
TyÈmhÈ = TyamhÈ (I) 89
TÈyati = TÈyate (SÊ, SyÈ, I, Ka) 135
TyÈ’yaÑ =TÈ’yaÑ (SÊ, I, Ka) 84
TÈlavatthu = TÈlavatth| (SyÈ) TÈlÈvatthu (I) 61
TikkhaggÈ’tippahÈrino = TikkhaggÈni pahÈrino (SÊ, SyÈ) 326
TitikkhaÑ = TitikkhiÑ (I) 22
Timi~galo = Timi~gilo (SÊ, I) 129
TiriÔi = CirÊÔi (SÊ, I) 35
Tirojanapade = TirojanapadaÑ (I, Ka) 207
Tu~gavaÓÔakÈ = Tu~gavallikÈ (Ka) 346
TuttaÔÔito = Tuttaddito (SÊ) 62
TuyhaÑ vÈpi = TumhaÒcÈpi (SÊ) TuyhaÒcÈpi (I) 48
Turittho = Turito (SyÈ) 262
Turiyehi = T|riyehi (Ka) 20
TulyÈ’smÈ = TulyÈmhÈ (Ka) 85
T|riyatÈÄasa~ghuÔÔhe = TuriyatÈÄitasa~ghuÔÔhe (SÊ, I) 171
[ Ta ]
TejassÊ = TejasÊ (SÊ, SyÈ, I, Ka) 222
Tepi attamanÈ dajjuÑ = Tepi dajjuÑ patÊtÈ me (SÊ, I) 151
TesaÑ gati’mÈpaye = NesaÑ gati pÈpaye (Ka) 161
Tehi hantuÑ = TebhihantuÑ (SyÈ, Ka) 22
TvaÑ kassa vÈ putto = TvaÑ ca kassa vÈ puttosi (SÊ, I) 175
TvaÑ pajÈnassu = Tvampi jÈnassu (SÊ, I) 210
TaÑ passatha sammukhÈ = TaÑ passa dhammaÑ samukhÈ (Ka) 302
TaÑ baddhanena = TaÑ pattharena (SÊ, I) TaÑ santhavena (SyÈ) 206
[ Tha ]
ThanakhÊrena = ThanakkhÊrena (SÊ) 80
[ Da ]
Dakkhasi = Dakkhisi (I) 207
DaÔÔhÈ = DiÔÔhÈ (SÊ, SyÈ, I, Ka) 41
DandhaparakkamaÑ = DandhapadakkamaÑ (Ka) 14
DadhisannisinnaÑ = DadhisannaÑ (SÊ, I) 232
DaraklamaÑ = DarathaÑ kilaÑ (SyÈ) DarathakkhamaÑ (Ka) 104
DasanÊlÈ = DassanÊyÈ (Ka) 284
Dassanesu = DasaÓÓesu (SÊ, I) Dasannesu (SyÈ) 267
DaharakÈle = Daharake samÈne (SÊ, I) 245
DÈrakaÑ ulla~ghati ulla~ghÈpeti = DÈrakaÑ ulla~gheti
ola~gheti (SÊ, I) 121
DÈsimakaÒjako = DÈsimo koÒjako (Ka) 345
DÈsiÑ dÈsaÑ ca = DÈsaÑ dÈsiÑ ca (SÊ, I) 367
DÈso’vayyassa = DÈso ayyassa (SÊ) DÈso ayirassa (I) 56
DikkhitÈnaÑ = DakkhitÈnaÑ (SyÈ, I) 6
DiÔÔha = DaÔÔhu (SÊ, I) 53
Dittar|pÈ = Dhuttar|pÈ (Ka) 194
NÈnÈpÈÔhÈ 403
[ Da ]
Ditto = Datto (SÊ, SyÈ, I) 228
DindimÈ = DeÓÉimÈ (SÊ, I) 76
DinnamhÈti = DinnamhÈpi (SÊ, SyÈ) DinnamÈsi (Ka) 354
DvipadÈdhipa = DipadÈdhipa (SÊ, I) evamuparipi. 133
DvirattaÑ = DirattaÑ (I) 41
DivÈkare = DivaÑkare (Ka) 216
DisÈ imÈyo = Dasa disÈ imÈ (SÊ, SyÈ, I) 111
DisvÈna patimÈgataÑ = DisvÈ patiÑ ÈgataÑ (SÊ, I) 122
DisaÑ = DisÈyaÑ (SyÈ, I, Ka) 38
DvirasaÒÒu kayirÈ = DirasaÒÒa kuriyÈ (SÊ) DirasaÒÒu kuriyÈ (I) 233
DÊpe rakkhasigaÓova = DÊparakkhasigaÓÈva (SÊ) 128
Dukkhanto = DukkaÔo (SÊ) 50
DuggaÓho’si = DuggaÓho hi (SÊ, SyÈ, I) 216
DujivhÈ = Dujjivha (I) 119
DudÊpo = Dutipo (Ka) 185
DunÊvarÈ = DunÊdurÈ (SÊ, I) 173
Dumagge vitacaÑ gattaÑ = DumaggaviÔapaggataÑ (SÊ) 272
DummÊ = RummÊ (SÊ, SyÈ, I) 229
DurÈyutaÑ = DurÈsadaÑ (SyÈ) 280
Duhanti vÊsatiÑ = Duyhanti vÊsati (SÊ, I) 71
Dve migÈ viya = Te migÈ viya (SÊ, SyÈ, I) 358
DveyamÈ = Dvepassa (SÊ) DvÈdasa (I) 34
DevaparisÈ = DevapurisÈ (SyÈ) 256
Devalo = Devilo (SyÈ, Ka) 12
[ Dha ]
Dha~ko = Vako (I) 69
DhataraÔÔho = DhataraÔÔhÈ (SÊ) 90
DhanaÒcayassa = DhanaÒjayassa (SÊ, SyÈ, I) 277
DhanattÈ = DhanatthÈ (SyÈ) 127
[ Dha ]
Dhanahetu hi nÈriyo = Dhanahetu ca nÈriyo (SyÈ)
DhanahetunÈriyo (I) 127
DhanuggahÈ sikkhitarÈ = TharuggahÈ sikkhitÈro (SÊ, I) 215
DhanutakkÈri = DhanukÈri (SÊ) DhanukÈrika (I) 115
Dhammagutto = Dhammag| (SyÈ, I, Ka) 45
Dhammacaritassa = Dhammassa ciÓÓassa (SÊ) 259
Dhammayutto = Dhamme yutto (SÊ, I) 86
DhamminaÑ varaÑ = DhammikaÑ varaÑ (SyÈ, Ka) 324
Dhamm|pasaÑhitaÑ = DhammopasaÒhitaÑ (Ka) 93
Dhamentu = Vadantu (SÊ, I) 371
DhÈrayeyya = Tarayeyya (SÊ, SyÈ, I) 356
DhÈrine = DhÈrino (SyÈ, Ka) 165
DhÈreti = Tareti (SÊ, SyÈ, I) 355
DhÈresi = VÈresi (I) 70
DhimhÈmi = VihÈmhi (SÊ, I) 175
[ Na ]
Na kumbhiÑ na khaÄopiyaÑ = Na kumbhe na kaÄopiyÈ (SyÈ, I) 54
Na ca vÊkalo = Napi pa~gulo (SÊ, I) Na ca pi~galo (SyÈ) 149
Na cÈpihaÑ = Na cÈpahaÑ (SÊ, I) 101
Na jÊvitaÑ = Na hi jÊvitaÑ (SÊ) 135
NajjhagÈgaÒchi = Na ajjhagaÒchi (SÊ) Na ajjhagacchi (I) 55
NantarÈ = AnantaraÑ (SÊ) 96
Na te puttÈ = PuttÈ na te (Ka) 148
Na tappe = Na tappe aggi (Ka) 233
Na te santo = Santo na te (Ka) 148
Na taÑ tasa = Na taddasÈ (SÊ, I) 175
NandaÑ vo vadatha eko = NandaÑva vadatha eke (I) 79
NandiÑ pavesi = Nandippavesi (SÊ, SyÈ, I) 377
NÈnÈpÈÔhÈ 405
[ Na ]
NandiÑ pavesi nagaraÑ = VÈdiÑsu nandipavesanagaraÑ (SyÈ)
NandiÑ pavesi nagare (Ka) 256
Na nandaraÑ = Na nandanaÑ (SyÈ, Ka) 64
Na niddaÑ bahumaÒÒeyya = Na niddannaÑ bahuÑ maÒÒe (SÊ, I) 291
Na n|na = Naha n|na (SÊ, I) 37
NappajappÈmi’nÈgataÑ = NappajappÈma’nÈgataÑ (SÊ, SyÈ, I) 156
Nappavese = Na pÈvisÊ (I) 80
Na byÈdhe = Na byathe (SÊ, I) 96
Na mige = Na mage (Ka) 160
Na’mhi sakkÈ = Namhi sakko (SÊ, I) 144
Nva’yaÑ = NayaÑ (SÊ, I) NvÈyaÑ (SyÈ) 39
NaradhÊrehi = NaravÊrehi (SÊ, SyÈ, I) 215
NaravÊraseÔÔha = NaravÊriyaseÔÔha (SÊ, I) 147
Na saÒcalesu’mÈsanÈ = Na ca saÒcesu’mÈsanÈ (SÊ, I) 84
NaÄapÊ = NaÄape (Ka) 346
NÈgakulÈ = NÈgakulassa (SÊ, SyÈ, I) 301
NÈgakhandhe nipÈtino = NÈgakhandhÈtipÈtino (SÊ, I) 215
NÈgamallikÈ = NÈgavallikÈ (SÊ, I) 345
NÈgarÈjÈ supaÓÓÈ ca = NÈgarÈje supaÓÓe ca (SÊ, SyÈ, I) 281
NÈgÈna = NÈgÈni (SyÈ, Ka) 154
NÈ’jja nacce = Na ca nacce (Ka) 160
NÈ’timaÒÒanti khattiyÈ = NÈtimaÒÒetikhattiyo (SÊ, SyÈ, I) 150
NÈtivisaÔÔhavÈkyo = NÈtivissaÔÔhavÈkyo (SÊ, SyÈ, I) 36
NÈdiyo = NÈriyo (Ka) 345
NÈnÈgandhasamoditaÑ = NÈnÈgandhasameritaÑ (SÊ, SyÈ, I) 341
NhÈpakasunhÈpitÈ = NahÈpakasunahÈtÈ (I) 248
NhÈpanena = NahÈpanena (SÊ, I) 82
NÈbhisapittha = NÈbhisaÑsittha (SyÈ, I) 23
NÈ’matthamÈno = NÈmanthamÈno (SÊ, I) 234
NÈrado udÈyÊ thero = NÈrado puÓÓo mantÈnÊputto 12
[ Na ]
NÈsniye = NÈsmiye (SÊ, I) 104
NÈÄÈgiriÑ accuggataÑ varuÓadantaÑ = NÈÄÈgiriÑ accutaÑ
varuÓadantaÑ (SÊ) RÈjagiriÑ
accutavaruÓadantaÑ (I) 243
NÈÄikero = NÈÄikÊro (SÊ, SyÈ, I) 8
Nik|jati = NikuÒjati (I) 70
NiketaÑ = NiketanaÑ (I) 17
NikhaÒÒasi = NighaÒÒasi (SÊ, I) NikhaÒchasi (?) 149
Nigilati = Niggalati (SÊ, I) 100
NiccaÒca sÈmimhi = NiccaÑ sasÈmimhi (I, Ka) 122
Niccayato = Niccayatto (SÊ, I) 125
NiccasukhÊ = NiccasukhÈ (I) 240
NitÈÄesiÑ = NitÈlemi (SÊ, I) NipphÈlesiÑ (Ka) 255
NimmajjhimaÑ = NimajjhimaÑ (SÊ, I, Ka) 94
Nimantayittha = NimantayÊ ca (SÊ, I) 203
NiyatiÑ = NiyataÑ (SyÈ) 262
NiyutÈni = NahutÈni (SÊ, SyÈ, I) 180
NirayussadaÑ = NirayaÑ adho (I) 64
Niraye = NiriyaÑ (SyÈ, Ka) 187
NiraÑkacca = NiraÑkatvÈ (SÊ, SyÈ, I) 144
NiraÑkatvÈ = NirÈkatvÈ (?) 54
NiluÒcitaphalo = Nilicchitaphalo (SÊ, I) 266
NivÈtavuttiyottako = NivÈtavuttiyotta~go (Ka) 274
Nivedako = NivÈdako (SyÈ, Ka) 154
NisippalobhikÈ = Na isipalobhikÈ (SyÈ) Na isipalobhiyaÑ (I) 16
NisÊthakÈle = NisÊda kÈle (Ka) 66
NisÊda tvaÑ = NisÊdÈhi (SÊ) 76
NisÊdassu = Nisinnassa (SÊ, SyÈ, I) Nisinnassu (Ka) 156
NÊka = Ni~ka (SÊ, SyÈ, I) 283
NÊcattiÓÈ = NÊcÈ tiÓÈ (SyÈ, I) 19
NÈnÈpÈÔhÈ 407
[ Na ]
NÊpÈ = NimbÈ (Ka) 340
NÊyati = Niyyati (Ka) 17
NiyyaÑsu = NÊyiÑsu (SyÈ, Ka) 249
NÊlakÈ = SÈÄikÈ (Ka) 347
NÊlavatthadharÈneke = NÊlavaÓÓadharÈneke (SÊ, I)
NÊlavatthadharÈ eke (?) 369
NÊlÈ pÊtÈ = NÊlÈ pitÈ (I) 35
Nu’ttasate = Nuttapate (I) 42
Nupanivattati = Na parivattati (SyÈ) Nuparivattati (Ka) 158
Negamesu = Nigamesu (SÊ) 52
NekÈhitÈ = NetÈbhi tÈ (SÊ) 46
NettiÑsabandhÈ = NettisabaddhÈ (SÊ, I) 156
[ Pa ]
Pa~kamhi sÊdatha = Va~kaÑ gacchÈmi pabbataÑ (Ka) 325
PakkÈmu = Pakkamu (Ka) 12
Pakriya = PakiraparÊ (SÊ, I) PakiraharÊ (SyÈ) 230
PakiritvÈna = ParikiritvÈna (SÊ, I) VikiritvÈna (SyÈ, Ka) 248
PakiledayitvÈ = PakilotayitvÈ (SyÈ, Ka) 190
PakkuthitamayoguÄaÒca = PakkudhitamayoguÄaÒca (Ka) 62
PakubbamÈno = PakrubbamÈno (SyÈ, Ka) 235
PakkhÈlayassu = PakkhÈlayantu (SÊ) PakkhÈlayanti (I) 156
Pakkhino = Pakkhiyo (SÊ, I) 111
Pa~gurÈ = Pa~kurÈ (SyÈ) Pa~gulÈ (Ka) 344
Paccakamittha = Paccakampittha (SÊ, SyÈ, I) 84
PaÒcavÊsÈya = PaÒcavÊsÈhi (I, Ka) 121
PaÒcÈliyaÑ = PaÒcÈlÊnaÑ (bah|su) 204
PaÒcÈlo ca videho ca = PaÒcÈlÈ ca videhÈ ca (SÊ, I) 204
PaÒcÈvudho = PaÒcahattho (SÊ, I) 119
PacurÈ = PasurÈ (SÊ, I, Ka) 242
[ Pa ]
PaccuttarissÈmi = PaÔicchissÈmi (SÊ, SyÈ) PaccupadissÈmi (I) 44
PaccuÔÔhenti = Paccudenti (SÊ, SyÈ, I) 358
Pajjalante ca = Pajjalantena (SÊ, SyÈ, I) 284
PaÒÒÈpetvÈna = PaÒÒapetvÈna (SÊ, SyÈ) 76
PaÒÒÈva sutaÑ vinicchinÊ = PaÒÒÈ sutavinicchinÊ (SyÈ, I) 4
PaÔaccarÊ = PaÄaccarÊ (SÊ, I) PaÔajjarÊ (Ka) 261
PaÔÈkÈ = PatÈkÈ (SÊ, I) PathakÈ (SyÈ) 215
PaÔidassayi = PaÔidaÑsayi (I) 203
PaÔipanno’si = PaÔipanno (SÊ, I) 113
PaÔibhÈsi = PaÔibhÈti (Ka) 92
PaÔimuÒcatu = PaÔimuccatu (Ka) 251
PaÔiyatthataÑ = PaÔikatthataÑ (SÊ) 15
PaÔilÈbhakosmi = PaÔilÈbhitosmi (I) 19
PaÔivÈmagataÑ = PaÔidhammagataÑ (SÊ, I) 175
PaÔisanthataÑ = PaÔisaÓÔhitaÑ (SyÈ, Ka) 155
PaÔhamuppattiko = PaÔhamuppattito (SÊ, I) 157
PaÔÔhavasÈnugassa = BaddhavasÈnugassa (SÊ, SyÈ)
PattavasÈnugatassa (Ka) 123
PaÓÉiccayaÑ = PaÓÉitiyaÑ (SÊ) PaÓÉicciyaÑ (I) 149
PaÓÉitassÈ’nucÈrino = PaÓÉitassÈnusÈrino (SÊ, SyÈ, I) 213
PattakÈle = PattakÈlaÑ (SÊ, SyÈ, I) 196
PattapuÔasseva = PhalapuÔasseva (SÊ, I) 265
PattamÈdÈya = PuttamÈdÈya (SÊ, SyÈ, Ka) 58
PatiÔÔhapentu = PatiÔÔhÈpentu (SÊ, SyÈ, I) 156
PatitiÔÔhantu = PatitÈ Ôhantu (SyÈ, Ka) 370
Pathavi = Puthuvi (I) 14
PathaviÑ = PaÔhaviÑ (SÊ, SyÈ, I) 61
PatthayÈno = PatthayamÈno (SyÈ, Ka) 253
PanthasakuÓaÑ = BandhasakuÓaÑ (Ka) 338
PathaÑ neti = Patha’nveti (SÊ, I) 274
PanthÈnubandhaÑva = PathÈnupannaÑva (SÊ, SyÈ, I) 205
NÈnÈpÈÔhÈ 409
[ Pa ]
PadacarÈ = PaddhacarÈ (SÊ, I) PaÔÔhacarÈ (SyÈ, Ka) 277
Padassasi = Padassati (I, Ka) 70
PadampekaÑ = PadamekaÑ (SyÈ, Ka) 225
PadÊpiyaÑ = PadÊpayaÑ (SyÈ, Ka) 21
PaduÔÔho brahmadattena = PaduÔÔho te brahmadatto (SÊ, SyÈ, I) 209
PadvÈre = GharadvÈre (SyÈ) 310
PadhÈviÑsu anantarÈ = UpadhÈviÑsu anantarÈ (SÊ, I) 227
PannarasiÑ = Pannarase (SyÈ, Ka) 257
Panu’ttare’ttha = Punuttarettha (Ka) evamuparipi. 118
Papatanti = Sampatanti (Ka) 64
PapatÈmase = Papatemase (SÊ, I) 211
PabbantarasmiÑ = PabbatapÈdasmiÑ (Ka) 297
Pabyathayittha = PabyÈthayittha (SÊ, I) 111
PabhÈvÊ = PabhÈti (SÊ, I) 33
PabhÈsasi = PabhÈsi (Ka) 23
PammakÈ = PampakÈ (SÊ, I) CappakÈ (SyÈ) PabbakÈ (Ka) 347
PamÈdo = PamÈdÈ (SyÈ, I) 15
Pammukho = PÈmukho (Ka) 134
PayirupÈsemu = PayirupÈsaya (SÊ, I) 258
Paranimmitavasavattino = ParanimmitÈbhiratino (SÊ, I) 284
ParapesanÈya = ParapessitÈya (SÊ, I) 235
ParamÈ = PaÔhamÈ (SÊ, I) 218
ParamÈ ca = ParamÈva (bah|su) Khu 5. 147 piÔÔhe 81 gÈthÈya
saÑsandetabbaÑ. 144
ParalokapattaÑ = Paraloke patantaÑ (Ka) 271
Paraloke = SalokÈ (SÊ, SyÈ, Ka) 253
ParikaÉÉhissanti = ParikaÉÉhayanti (SÊ, SyÈ, I) 69
ParikiÓÓo = Parikkhitto (SÊ, I) 372
ParikÊrenti = Parikiranti (SÊ, SyÈ, I) 76
ParicÈrakÈnaÑ sataÑ = ParicÈrikÈnaÑ sattÈnaÑ (SÊ, SyÈ, I) 48
[ Pa ]
ParitÈpesÊti = ParitÈpÊti (SÊ, I) 113
Pariby|ÄhaÑ = Paribb|ÄhaÑ (SÊ) 155
Pariby|Äho = Paribb|Äho (SÊ, I) 59
PariyÈga maÑ = PariyÈga taÑ (SÊ) PariyÈgataÑ (SyÈ, I) 266
PariyÈpadÈnena = PariyÈdÈnena (Ka) 91
ParivÈriya = ParivÈraya (SyÈ, I) ParivÈritaÑ (Ka) 216
ParivÈrayiÑ = ParivÈrayissaÑ (SÊ, SyÈ) 220
ParivÈriÑsu = ParicÈriÑsu (SÊ, I) 226
Parissaje = PÈrisajje (SÊ, SyÈ) 25
PalÈyiti = PalÈyati (SÊ, SyÈ) 204
PaluddhabÈlÈ = UpaladdhabÈlÈ (SÊ, I) 237
Palettha = PaletvÈ (Ka) 55
PalobhanÈ = PalobhikÈ (SyÈ, I) 13
PavÈsaÑ tassa vaÓÓeti, gataÑ
tassa na socati = PavÈsa’massavaÓÓeti gatiÑ nÈnusocati (SÊ, I) 122
PavÈsaÑ = VippavÈsaÑ (Ka) 252
Pavilokenti = Apalokenti (Ka) PaÔivilokenti (SyÈ) 358
PavekkhÈma = PavissÈma (SyÈ) 297
PassasenaÑ = Passase’taÑ (SÊ, I) 211
PasÈraya = PahÈraya (SyÈ, I, Ka) 171
PasÈsa = PasÈsatha (SÊ, SyÈ, I) 88
Passemu’rindama = Passemarindama (SÊ, I) 98
PasobhiÑsu = AsobhiÑsu (SÊ, SyÈ, I) 263
PahaÔÔha = Brahattha (SÊ, I) 113
PahatvÈna = PahantvÈna (SyÈ, Ka) 30
PahantvÈna = PahatvÈna (SÊ, I) 55
Pahissasi = Pahassasi (SÊ, SyÈ, I) 38
Pahu = Bahu (SyÈ) Bah| (I) BahuÑ (Ka) 72
Pah|tabhakkho = Bahuttabhakkho (Ka) 150
Pah|tatagarÈ = BahukÈ taggarÈ (SÊ, SyÈ, I) 222
NÈnÈpÈÔhÈ 411
[ Pa ]
Pah|tamÈlyaÑ = BahuttamallaÑ (Ka) 302
PÈÔalivanaÑ = PÈÔalÊvanaÑ (SÊ) 29
PÈÔipÈdakaÑ = PaÔipÈdukaÑ (SÊ, SyÈ) PÈlipÈdakaÑ (I) 375
PÈÔiye = PiÔÔhiye (Ka) 284
PÈÓine = PÈÓino (SyÈ, Ka) 164
PÈÓibhi = PÈÓahi (SÊ) 93
PÈtikaÑ = PÈkatikaÑ (SÊ, I) 88
PÈdÈsu’ssÈrayaddhaje = PÈdesussÈrayaÑ dhaje (SÊ)
PÈdÈsussÈrayaÑ dhaje (I) 75
PÈpakÈrissa = K|ÔakÈrissa (Ka) 194
PÈpadiÔÔhiÑ = PÈpadiÔÔhÊ (SÊ, SyÈ) PÈpadiÔÔhÊsu (I) 195
PÈpamidaÒca = PÈpamidanti (SÊ, I) 41
PÈpaÑ, yo’haÑ = PÈpe, sohaÑ (SÊ, I) 261
PÈmado = PamÈdo (I, Ka) 5
PÈmuciÑ = PÈmuÒciÑ (I, Ka) 86
PÈricariyÈya = ParicariyÈya (I) 82
PÈlite = Pallate (SÊ, I) PÈlayate (SyÈ) 51
Pi~galaÑ = Pi~giyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 230
Pi~galÈyo = Pi~gulÈyo (SÊ, I) 347
PiÓÉayÈpanaÑ = PiÓÉiyÈpanaÑ (SyÈ, Ka) 259
PitaraÑ vÈ jÊvaloke = PitaraÑva jÊvaloke (SÊ) PitaraÑva loke (I) 192
PitvÈ visamissapÈnaÑ = PÊtvana visassa thÈlaÑ (SÊ, I) PitvÈ
visamissathÈlaÑ (SyÈ, Ka) 144
PitunaÒca = Pituno ca (SÊ, I) 159
Pitu maman’tike = Pitu mama santikaÑ (Ka) 276
PidhÊyare = Pithiyyati (SÊ) Pithiyyare (SyÈ) PithÊyare (I) 61
Piya~gu = PiyakÈ (SÊ, I) Piya~gukÈ (SyÈ) 278
PiyavÈcÈ ca = PeyyavajjaÒca (I, Ka) 81
PiyÈnurakkhÊ = PiyÈnuka~khÊ (SÊ, I) 144
[ Pa ]
PissÈmi = PÈyÈmi (SÊ, I) 253
PiÄandhatha = PiÄayhatha (SÊ, I) 102
PiÑsare = SaÑsare (SÊ, SyÈ) 35
PuÓÓamÈse = PuÓÓamÈye (Ka) 40
Puttakali = Puttaka (SyÈ) 58
PuttajÊvÈ = PuÔajÊvÈ (Ka) 340
PupphaphusitaggÈ = Pupphitagga (SÊ, I) 113
PupphavalliyÈ = PupphÈvaliyÈ (SÊ, I) 250
Pubbakamhi ca = Pupphakamhi ca (SÊ, I) 29
Pubbeva’ssa = Pubbe tassa (SÊ, I) 265
PurakkhataÑ = PurakkhitaÑ (Ka) 59
Puratthato = Purakkhato (SyÈ, Ka) 268
PurisÈlu = Purisallu (SÊ, I) 113
P|gÈya dhanassa = P|gÈyatanassa (SÊ, I) 189
PekkhavÈ = PekhavÈ (I) 107
Pecca = PacchÈ (SÊ, I) 288
PetattaÑ = PetaÑ te (SÊ, I) 185
Pessena = Pesena (Ka) 89
PokkharaÒÒo = PokkharaÒÒÈ (SyÈ, I) 222
PorisÈdassa Òatte = PorisÈdassa kante (SÊ, I) PorisÈdassupante (Ka) 138
PosyÈmase = PosiyÈmase (SÊ, I, Ka) 328
PaÑsugataÑ = Pa~kagataÑ (SÊ, I) 181
[ Pha ]
PhalikÈsu sunimmitaÑ = VeÄuriyÈsu nimmitaÑ (I) 198
Phaline = Phalite (SÊ, SyÈ, I) 330
PhaliÑ = PhalaÑ (SÊ, I, Ka) 171
PhassayaÑ = PhusayaÑ (Ka) 53
NÈnÈpÈÔhÈ 413
[ Pha ]
PhuÔÈ = PharitvÈ (AÑ 1. 140; Khu 2. 135 piÔÔhe.) 60
PhuÓanti = Thunanti (SÊ, SyÈ) Phunanti (I) 189
PhussatÊ = Phusati (SÊ, I) 312
PhoÔente = PoÔhente (SÊ, SyÈ, I) 283
[ Ba ]
Baddhe = Bandhe (SyÈ, Ka) 83
BandhÈ = BaddhÈ (I) 5
Bala~kapÈdo = Bila~kapÈdo (Ka) 351
BalajÈ = ValajÈ (SÊ) VÈlajÈ (I) 283
BalibaddÈni = BalivaddÈni (I) 17
BahudukkhÈ = BahudukkhaÑ (SyÈ, Ka) 252
BahudhaÒÒÈ jÈnapadÈ = Bah| jÈnapadÈ caÒÒe (SÊ)
Bah| janapadÈ caÒÒe (I) 151
BahupupphachannaÑ = BahupupphasaÒchannaÑ (Ka) 302
Bah| ÈnanditÈ ahuÑ = Bahu Ènandano ahu vaÑso (SÊ)
Bahu Ènandito ahu vaÑso (I) 256
Bah|pi bhadrÈ = Bah|ni samaÓabhadrÈni (SÊ) Bah|pi bhadrakÈ ete (I) 54
BÈdhaye = Bandhaye (SyÈ, Ka) 125
BÈvarikassa = PÈvÈrikassa (SÊ) BÈvariyassa (SyÈ) 123
BÈhuÑ = BÈh| (SÊ, Ka) 149
Bile = KhaÓÉe (SÊ, I) 69
BuddhasampannaÑ = Buddhisampanna (SÊ, SyÈ, I) 84
ByathaÑ = ByadhaÑ (Ka) 91
ByathitamÈnaso = ByamhitamÈnaso (SÊ, SyÈ, I) 268
ByathitÈ = ByathitaÑ (SÊ) ByÈdhitaÑ (I) 143
ByathitÈ = ByadhitÈ (SÊ, I, Ka) 350
ByapahataÑ = ByapagataÑ (SÊ, I) 257
ByasanÊ = ByasanaÑ (Ka) 58
ByÈdhe = Byathe (SÊ, I) 96
[ Ba ]
ByÈvaÔo = VÈvaÔo (Ka) 262
ByÈhareyyuÑ = ByÈkareyyuÑ (SÊ, I) 95
BrahmacÈrino = BrahmacÈriyo (SyÈ, I, Ka) 52
BrÈhmaÓajjhoharaÓena = BrÈhmaÓajjhohari tena (Ka) 239
BrÈhmaÓa teva = BrÈhmaÓaÒÒeva (SÊ) 170
BruvÈno = Br|hanto (SyÈ, Ka) 91
[ Bha ]
BhakuÔiÑ = Bh|kuÔiÑ (SÊ, I) 67
Bhajjati = BhÈjati (I) 48
Bhajjaye = BhÈjaye (I) 48
BhaÒja = BhaÒÒa (SÊ, I) BhuÒja (SyÈ, Ka) 74
BhaÓeti = BhaÓÈti (SÊ, SyÈ, I) 9
Bhatako = BhaÔako (Ka) 92
Bhattucca = BhattuÒca (Ka) 80
BhaddaÑ vo = Bhaddante (Ka) 58
BhayaÔÔito = Bhayaddito (SÊ, I) 303
BhariyÈbhipÈrakassa = BhariyÈ ahipÈrakassa (SÊ, I) BhariyÈ
abhipÈdakassa (Ka) 39
BhavantaÑ = BhavaÑ tu (SÊ, I) Bhavannu (SyÈ) 88
BhÈgÊrathodakaÑ = BhÈgÊrasodakaÑ (SÊ, SyÈ, I, Ka) 39
BhÈtare = BhÈtaro (SÊ, SyÈ, I, Ka) 247
BhÈradha = BhÈratha (SyÈ) 79
BhÈradha = BhÈrata (Ka) 74
BhÈramato = BhÈramatto (SÊ, SyÈ) 79
BhinnÈgate = BheÓÓÈkaÔe (SÊ, I) 266
Bh|ridatto padassati = Bh|ridattaÑ padissati (Ka) 225
BhekÈ = Bhi~gÈ (SyÈ) 236
Bhacce ca = Suhajje (I, Ka) 296
BhetvÈna = ChetvÈna (SÊ, I) 63
NÈnÈpÈÔhÈ 415
[ Bha ]
BheraÓÉakÈ = BhedaÓÉakÈ (Ka) 64
BhesmÈ = VesmÈ (SÊ) BhiÑsÈ (I) BhÊsÈ (Ka) 169
BhokkhÈma = BhakkhÈma (SyÈ) 17
BhojanatthÈ = BhojanatthaÑ (SÊ, SyÈ, I) 17
Bhojaputte = MilÈcaputte (SÊ, I) 17
BhojetumaggiÑ = JetumaggiÑ (SÊ, I) 232
[ Ma ]
Magga’manuyÈyisuÑ = Maggamanuyanti (SÊ, I)
MaggamanuyÈyanti (SyÈ) 248
MaccÈ gacchanti = Pecca gacchati (SÊ, SyÈ, I) 259
Maccu’mupabbajanti = Maccumuppajjanti (SyÈ) 160
MacchÈ = MajjhÈ (Ka) 285
MajjamaÑsaniratÈ = MajjamaÑsÈbhiratÈ (Ka) 129
Majjhanhike = Majjhantike (SÊ, SyÈ, I) 326
Majjho = Mejjho (Ka) 61
MaÒÒasi paÓÉita = MaÒÒanti paÓÉitÈ (SÊ, SyÈ, I) 219
MaÒÒe hissÈmi = YaÒca hessÈmi (SÊ, I) TaÑ me hissÈmi (Ka) 176
MaÓÉalaÑ = CaÓÉalaÑ (SÊ, SyÈ, I) 127
MaÓivammena = MaÓicammena (SyÈ) 214
MatÈ = MutÈ (SÊ, I) 104
MatÊmÈ = MutÊmÈ (SÊ, I) 239
Maddassantepure = Maddassa thÊpure (SÊ, I) evamuparipi. 67
MandamigÈvalokayaÑ = MandamivÈvalokayaÑ (SÊ, I) 108
MandÈlaka = MandÈlava (SÊ, I) MandÈrava (Ka) 115
Madhugandhika = Madhukabandhuka (Ka) 115
Madhussaroti = Madhurassaroti (SÊ) 68
ManasÈbhicintayaÑ = ManasÈ vicintayaÑ (SÊ) 9
ManoharaÑ = DhanÈharaÑ (SÊ, I, Ka) 280
MamevatthaÑ = TamevatthaÑ (I) 288
MayÈ nunno = MayÈruÄho (Ka) 338
[ Ma ]
MayhaÑ vÈ = AmhaÑ vÈ (SÊ) MayhaÒca (I) 48
MahatthiyaÑ = MahiddhiyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 11
MahÈpatÈpaÑ = MahÈbhitÈpaÑ (I) 9
Mahito = MÈnito (Ka) 224
MahÊtalaÑ = MahiddhikaÑ (SÊ, I) MahiddhiyaÑ (SyÈ) 284
MahiÑsÈ = MahisÈ (SÊ, SyÈ, I) 109
MahiÑsaÑ = MahÊsaÑ (SÊ, I) 191
MahodakaÑ = BahudijaÑ (I) 371
MÈkisittho = MÈ kilittha (SÊ, I) 316
MÈÓavohu = MÈÓavÈhu (SÊ, SyÈ) MÈÓavÈh| (I) 36
MÈÓavÈ = MÈtiyÈ (SÊ, I) 186
MÈÓike = MÈÓiye (SÊ, I) 375
MÈtÈpettibharo = MÈtÈpetibharo (SyÈ) MÈtÈpittibharo (Ka) 181
MÈtÊnaÑ = MÈtinaÑ (SÊ, I) 275
MÈtucca = MÈtu ca (SÊ, SyÈ) 27
MÈdharaÑ = MaÉharaÑ (SÊ) MÈdhuraÑ (SyÈ) MÈÔharaÑ (I) 206
MÈnayissaÑ = ŒdiyissaÑ (SÊ, I) 297
MÈpitaÑ = NiÔÔhitaÑ (SÊ, SyÈ, I) 219
MÈ bhakkhayÊ = MÈ bhakkhasÊ (SÊ, I) 133
MÈbhivÈrayi = MÈ vicÈrayi (SÊ, I) 104
MÈraÓantikÈ = MaraÓantikÈ (SyÈ) 117
MÈraÓatthaÑ = KÈraÓatthaÑ (SÊ, I) 205
MÈrabhanti = MÈharanti (SÊ, SyÈ, I) 237
MÈrayeyyuÑ = MÈrabheyyuÑ (Ka) 236
MÈ rodhayi = MÈ heÔhayi (I) 308
MÈvakappadese = PÈvakappadese (SÊ, I) 115
MigÈjin|petapuraÑ = MigÈcir|petapuraÑ (SÊ, I) 147
MigÈnaÑ = MagÈnaÑ (Ka) 176
Mitapubbe = Mihitapubbe (SÊ, I) 257
NÈnÈpÈÔhÈ 417
[ Ma ]
Mittadubbho = Mittad|bhÊ (I) 50
Mittadubbho = Mittad|bho (SÊ, I) 149
MithilaÑ = MidhilaÑ (Ka) 161
MithilaÑ gataÑ = MithilaggahaÑ (Ka) 219
Milakkh| = MilakkhÈ (SÊ, I) 234
Missitu = Missetu (SÊ, SyÈ, I) 13
Mucalindamubhato = Mucalindamabhito (SÊ, I) 344
Muccate = MuÒcate (SÊ, SyÈ) 49
MuÒcatu = Muccatu (I, Ka) 254
MuÒcetha = MuÒcatha (SÊ, I) 245
Mujakindo = Mucalindo (SÊ, SyÈ, I) Mujakinto (Ka) 185
MuÒjapabbajaÑ = MuÒjababbajaÑ (SÊ) 326
Mudi~gÈ ca = Muti~gÈ ca (I) 76
Mudi~gÈ ca = Muti~gÈ ca (SÊ, SyÈ, I) 100
MudukÈÄakÈ = MudukÈÄakaÑ (SÊ) Mudu kÈÄikÈ (SyÈ) 241
Muducittakasanthate = MuducittakaÄandake (SÊ, I) 259
MusalÈ = Musale (SÊ, SyÈ, I) 61
MusÈvajjamadena = MusÈvaÒcanapadena (Ka) 236
Me kucchipaÔisandhiÑ = MaÑ kucchimatiÑ santiÑ (I) 26
MettaÑ = Metta (SyÈ, Ka) 11
MedaniÑ = MediniÑ (SÊ, I) 319
MediniÑ = MedaniÑ (SyÈ, Ka) 66
Me sammajja’mÈdÈya = Ce sammajjanÈdÈya (SÊ)
No sammajjanÈdÈya (SyÈ)
Me sammajjanÈdÈya (I) 181
Moham|Äho = Momuho (SÊ, I) 264
MaÑsaÑ’vapÈtabyaÑ = MaÑsaÑva pÈtabbaÑ (SÊ, I)
MaÑsaÒca pÈtabyaÑ (Ka) 216
[ Ya ]
YajissÈmi dadÈmi = YajissÈma dadÈma (SÊ, I) 242
YaÒÒe = YaÒÒatthÈya (SÊ, I) 247
[ Ya ]
YathÈ tuvaÑ = Yameva tvaÑ (SÊ) 132
YadyÈ’yaÑ = YadÈyaÑ (SÊ, SyÈ, I) 94
YassÈ’bhinippataÑ = YassÈ’bhinipphataÑ (SyÈ) 159
YÈcayogaÑ = YÈcayogiÑ (Ka) 312
YÈna’smesu = YÈnasmÈsu (SÊ, SyÈ, I) 98
YÈvanto’dakajÈ = YÈvatÈ odakÈ (SÊ) YÈvatÈ udakajÈ (I) 230
YÈvadicchati = YÈvaticchati (SÊ, I) 88
Y|pussane = Y|passa te (SÊ) Y|passa ne (I) 237
Ye ca santi = Ye vasanti (SÊ) Yehi santi (I) 78
Yo cÈpi = YopÈyaÑ (SÊ, I) Yo cÈyaÑ (SyÈ, Ka) 260
Yo te sabbe vadhissati = Yo no dukkhÈ pamocaye (SÊ)
So no sabbe vadhissati (I) 71
Yodhino = Yuthino (Ka) 369
Yo’yaÑ kÈme = YaÑ yaÑ kÈmÊ (SÊ, I) 207
YaÑ |naÑ = Yad|naÑ (SÊ, SyÈ, I) 171
YaÑ te mudu tena = GhaÔÔe mudukena (Ka) YaÑ te mud| tena (I) 33
YaÑ ya’dev|paviyyati = YaÑ yaÑ dev|paviyyati (SÊ, I) 157
[ Ra ]
RajjÈ’bhisecayuÑ = RajjebhisecayuÑ (SyÈ, Ka) 152
Rajje’bhisiÒcasi = Rajjena siÒcasi (SÊ, I) 157
RajjaÑ = RaÔÔhaÑ (Ka) 66
RaÔÔhavatÊ = RathavatÊ (SÊ, I) RatanavatÊ (SyÈ) 207
RaÔÔhavaÉÉhano = RaÔÔhavaÉÉhanaÑ (SÊ) RaÔÔhavaÉÉhana (I) 314
Rathehi = RathikÈ (SyÈ) PattikÈ (I) 249
RamamÈne = CaramÈne (SÊ, I) 284
Ramessanti = Ramissanti (SyÈ, Ka) 58
Rahadamogayha = Rahadoggayha (Ka) 63
Rahad|pamaÑ = Sar|pamaÑ (Ka) 337
RÈgadosavadhiyo = RÈgadosavatiyo (SÊ, I) 129
NÈnÈpÈÔhÈ 419
[ Ra ]
RÈjaparisÈ = RÈjapurisÈ (SyÈ) 256
RÈjaputtÊ udikkhati = RÈjaputti udikkhasi (SÊ, I) 67
RÈjÈnaÑ sakhÈ = RÈjÈ sakhÈ (SÊ, I) 126
RÈjÈbhirÈjÈ = RÈjÈdhirÈjÈ (Ka) 77
RÈhuggahaÑva = RÈhugahitaÑva (SÊ, SyÈ, I) 212
RucÈ = RujÈ (SÊ, I) evamuparipi. 262
Rucchati = Ruccati (Ka) 176
Rucchati = Rujjati (SyÈ, Ka) 352
Rujjanti = Nirujjhanti (SÊ) Bhijjanti (SyÈ) 251
RudantyÈ = RudatyÈ (I) 27
RudhiraÑ = RuhiraÑ (I, Ka) 63
R|padhÈtuyÈ bhÈvo = R|padhÈtuyÈ bhavo (SÊ)
R|padhÈtusambhavo (SyÈ) 131
R|piyapakkharaÑ = R|piyupakkharaÑ (Ka) 258
Rodanena = Roditena (SÊ, I) 121
RodantÊ paripucchi naÑ = RodantÊ paripucchati (SÊ, I), RodantÊ naÑ
paripucchati (SyÈ) 153
Rosako = Kosiyo (SyÈ, Ka) 101
[ La ]
LakkhaÓakaÓÉaÑ = PekkhaÓakaÓÉaÑ (SÊ, Ka) 290
LakkhaÓasammate = LakkhaÒÒÈsammate (SÊ, I) 94
LaddhadvÈro labhe dvÈraÑ = LaddhavÈro labhe vÈraÑ (I) 292
LapanajÈtÈ = LapanajÈ suddhÈ (SÊ, I) 241
Lambissati = LambahÊti (I) 69
LÈjÈolopiyÈ = LÈjÈ olokirÈ (Ka) 370
LÈbhehi = PalÈbhehi (SÊ, I) 151
Lippati = Limpati (SyÈ, Ka) 48
LuddhÈnaÑ = KhuddÈnaÑ (SÊ, SyÈ, I) 124
Lodda padmakaÑ = LomapaddhakaÑ (SÊ, I) 319
[ La ]
LomasuddharÊ = LomasundarÊ (SÊ, SyÈ, I) 118
Lomehi ca = Lomaggehi ca (SÊ, SyÈ, I) 62
Lohita~ko = Lohita~go (Ka) 24
LohitikÈ = LohitakÈ (SyÈ, I, Ka) 35
[ Va ]
Vakka~go = Va~ka~go (SyÈ) 85
Vakassu = BakÈsu (SÊ, SyÈ) VakÈsu (I) 50
Va~kagatÊ = Va~kanadÊ (Ka) 123
Vajanti = Sajanti (SÊ, I) Pajjanti (SyÈ) 64
VaÉÉhanÊ = VaddhanÊ (I) 4
VaÓÓagandho = Pakkagandho (SÊ) PaÓÓagandho (SyÈ, I) 32
Vatavante = Vatthavante (SÊ, SyÈ, I) 165
VattavataÑ = VattavatiÑ (SyÈ, Ka) 222
VattavÈ = VatavÈ (SÊ, SyÈ, I) 12
Vatthapilandhanena = Vatthapilandhanehi (Ka) 302
VadataÑ = VarataÑ (SÊ, SyÈ, I) 74
VadaÒÒuÑ = VataÒÒuÑ (Ka) 270
VadantaraÑ = VadaÑ naraÑ (SÊ) 157
Vanamallika = Navamallika (SÊ, I) 115
VanibbakÈnaÑ = VaÓibbakÈnaÑ (SÊ) 22
VammitÈ = VammikÈ (SyÈ, Ka) 209
VayanÈ = SÈyanÈ (SÊ, I) VuyhanÈ (SyÈ) 344
Varaddhanena = VaraÑdhanena (SÊ, I) 280
VarapuÒÒassa = VarapaÒÒassa (SÊ, I) 76
VarÈhÈ = SarabhÈ (SyÈ) 283
Vasato = Vusito (I) 23
VasamanvagaÑ = VasamannagÈ (I) 56
VassasahassÈni = VassasahassÈnaÑ (SÊ, SyÈ) 62
Vaseyya = Va seyyo (I) 24
NÈnÈpÈÔhÈ 421
[ Va ]
VÈkaraÑ = VÈguraÑ (SyÈ) 130
VÈÓijÈ = VaÓijja (Ka) 17
VÈÓijÈnaÑ = VaÓijÈnaÑ (Ka) 14
VÈtÈnamaviyaggatÈ = VÈtÈnamavisaggatÈ (SÊ, I)
VÈtÈnamaviyattatÈ (SyÈ) 259
VÈdantu = Vadantu (SÊ) Nadantu (SyÈ, Ka) VadataÑ (I) 154
VÈ puna = VÈ pana (SyÈ) 130
VÈhayissÈmi = BÈhayissÈmi (SyÈ) VÈrayissÈmi (Ka) 213
VÈÄabÊjani = VÈÄa vÊjanÊ (SÊ, I) 59
VÈÄehi = PhÈlehi (I) 63
VikantanaÑ = VikattanaÑ (SÊ, I) 221
VikantÈ = VikattÈ (SÊ, I) 191
VikatthissaÑ = VikattissaÑ (I) 91
Vikandantiyo = Vikkandantiyo (SÊ) 26
Viggayha = Niggayha (SyÈ, Ka) 214
Vigetu = Vihetu (SÊ, I) 133
VicittahatthÈbharaÓÈ = VicittavatthÈbharaÓÈ (SÊ) 13
VicitraphullaÑ = VicitrapupphaÑ (SÊ, I) 38
VijÈnÈsi = PajÈnÈsi (SÊ) 79
Vitate = Vitante (SyÈ, Ka) 157
Vittoti = Vittosmi (SyÈ, Ka) 224
VidaÉÉhakÈyaÑ = ViduÔÔhakÈyaÑ (I) 272
Vidhamantassa = Vidhamentassa (sabbattha) 72
Vinassati = Panassati (SÊ, I) 267
VinasÈ dhanaÑ = VinassÈ dhanaÑ (SyÈ, Ka) 170
VinipÈtiko = VinipÈtako (I) 3
VipakkhakaÑ = VipakkhinaÑ (SÊ, I) VipakkhikaÑ (SyÈ) 55
VipariyattaÑ = VipariyatthaÑ (I) 94
ViparivattÈyo = ParivattÈyo (I) ViparivattÈro (Ka) 119
VippÈlentu = VipphÈlentu (SÊ, SyÈ, I) 370
[ Va ]
Viphaleyya = Vipateyya (SÊ, I) 141
Vibandha = Vibaddha (SÊ) Vibhajja (SyÈ, I) 62
Viy|ÄhÈni = Viy|hÈni (SyÈ, Ka) 282
VilaggÈ = VilÈkÈ (SÊ, SyÈ, I) 13
VilÈsitanayano mattakkho = SavilÈsitanayanamattakkho (Ka) 115
Vilikhati = Likhati (SÊ, I) 121
VilumpamÈnamhi = ViluppamÈnamhi (Ka) 54
Vivara’modahati = Vivarati tamodahati (I) 121
Vivare’ttha = Vivarittha (SÊ, SyÈ, Ka) 287
VivasÈne = Vivasane (SÊ, SyÈ, I) 64, 132
VivÈdappatto = VivÈdamatto (I) 174
Visajji = Vissaji (SÊ, I) 98
Visujjhanti = Samijjhanti (SÊ, I) 112
Viha~gagaÓasatata = Viha~gasata (SÊ, I) 113
Viha~gÈ = VihagÈ (SÊ, I) 86
ViheÔhitattha = ViheÔhitamhÈ (SyÈ, Ka) 146
VÊthimatÊ = PiÔÔhimatÊ (SÊ, I) ViddhimatÊ (SyÈ) 204
VÊÓaÑ’varujjako = VÊÓarujjako (SyÈ) VÊÓaÑ virujjako (Ka) 169
VuÔÔhaÑ = VaÔÔaÑ (SÊ, I) 147
VuÉÉhe = Vaddhe (Ka) 61
VeÔhayitvÈ = AviveÔhayitvÈ (Ka) 190
VetaraÓiÑ = VettaraÓiÑ (SyÈ, Ka) 63
VetasÈ = VedisÈ (Ka) 109
VetÈlike = Vettalike (Ka) 283
Vedisa vaÒjula = VetasamaÒjula (SÊ) 115
VedÊva = VellÊva (SÊ, I) 218
VedhabyaÑ = VedhabbaÑ (SÊ, I) 326
Vepula’mÈbhir|hi = VepullamÈbhirucchi (SÊ, I) 280
VehÈyasaÑ = VehÈsayaÑ (SÊ, I) 39
VehÈyasÈ = VehÈsayÈ (SÊ, I) 210
NÈnÈpÈÔhÈ 423
[ Va ]
VeÄuriyamaÓisanthataÑ = VeÄuriyamaÓisannibhaÑ (SyÈ) 216
VeÄuriyaka-rodÈyo = VeÄuriyaphalakarodÈyo (SÊ) 283
Vossaggavibha~ga’mÈhu = VossaggavibhÈgamÈhu (SÊ) 239
[ Sa ]
Sa-indÈ = Indo (I) SindÈ (Ka) 5
Sa-indÈnaÑ = IndÈnaÑ (SyÈ, Ka) 223
SakammunÈ = SakammanÈ (SÊ, I) 105
SakÈse = SakÈsaÑ (Ka) 102
Sa~garaÑ = Sa~karaÑ (Ka) 135
Sa~garaÑ = Sa~karaÑ (SyÈ, Ka) Ma 3. 226 piÔÔhe ca. 159
Sake te raÔÔhe paÔipÈdayÈmi = Sakena raÔÔhena paÔipÈdayÈmi te (SÊ) 143
Sa~khavaÓÓaÑ = SaccavaÓÓaÑ (SÊ, SyÈ) 374
SakkharÈhi vÈ = SakkharÈya vÈ (SÊ) 114
SakhyaÑ = Sakkhi (SÊ, SyÈ, I) 142
Sa~khÈtuÑ = Sa~khyÈtuÑ (SÊ) 28
SakhinÊhipi = SakhikÈhi ca (SÊ, I) 327
Sakkhi = PaccakkhaÑ (Ka) 264
Sa~gamesÊ”ti = Sa~gÈmesÊti (SÊ, I) 114
SaggavisayaÑ = SakkavisayaÑ (SÊ, I) 273
Sa~gacchi = Sa~gaÒchi (SÊ, SyÈ, I) 74
Sa~gayha = Paggayha (SyÈ, Ka) 92
Sa~gahÈ = Sa~gahe (DÊ 3. 156; AÑ 1. 341 piÔÔhe.) TadaÔÔhakathÈyo
oloketabbÈ. 81
SaggÈna maggamÈcikkha = SaggamaggamÈcikkha (SÊ, I) 242
Sa~ge = SaÒÒate (SÊ, I) La~kate (SyÈ) 146
Sa~ghÈto = Sa~ghÈÔo (SyÈ, Ka) 60
Sa~ghÈtÈ = SaÑghaÔÔÈ (SyÈ, Ka) 173
SaccatapÈpÊ = SaccatapÈvÊ (SÊ, I) PaÒcatapÈvÊ (SyÈ) 118
[ Sa ]
Sace tvaÑ saddahasi = Sacepi sahasi (SÊ, I) 134
SajantaÑ = SiÒcantaÑ (Ka) 233
Sajibbo = SajÊvo (SÊ, I) 298
SaÒÒate = SaÑyame (SyÈ, Ka) 52
SaÓÔhapessati = Santhapessati (Ka) 181
SaÓho sakhilasambhÈso = Hiri-ottappasampanno (SÊ, Ka) 292
SataraÑsÊva = SataraÑsÈ viya (SÊ) 215
Santase = SantasiÑ (SyÈ) 97
SattÈhasammeghe = SattÈhaÑ meghe (SÊ, SyÈ) 168
Santoti maÑ = Santo mamaÑ (SyÈ) Santo ca maÑ (SÊ, I, Ka) 137
Santhare = Santace (SÊ) SantacaÑ (I) Santare (Ka) 35
SatthuÑ = SaÔÔhuÑ (SÊ, I) YuÔÔhuÑ (SyÈ) SuttuÑ (Ka) 226
SadvÈraÔhÈyinÊ = PadvÈraÔÔhÈyinÊ (SÊ, SyÈ, I) 120
Sadisitthiyo = Sarisitthiyo (SyÈ, I) 15
Sa devo = Sudevo (SyÈ, Ka) 238
SadhanaÑ sabhogaÑ = SadhanÈ sabhogÈ (SÊ, SyÈ, I, Ka) 233
SandhÈnagatÈ = SanthÈnagatÈ (SÊ, I) SaÓÔhÈnagatÈ (SyÈ) 193
SandhÈpitÈ = SanthambhitÈ (SÊ, I) SandhÈbhitÈ (SyÈ)
SantÈpitÈ (Ka) 235
SandhÈvamÈnampi = SandhÈvamÈnaÑ taÑ (SÊ, I) 272
Sadh|mikÈ’va = Sadh|makÈ ca (SyÈ) 138
Saddheyya = Saddaheyya (SÊ) 41
SandhÊyanti = Sandhiyanti (SyÈ, Ka) 38
Sanno = Satto (SÊ) 171
Sapatte = SÈmante (SÊ, SyÈ, I) 52
SampaddavÊ = SampaddayÊ (SÊ) 169
Sampavisanti = SaÑcavayanti (SÊ, SyÈ, I) 62
SampamathitÈ = SampamadditÈ (SyÈ, Ka) 227
SabbakÈmadade = SabbakÈmade (SÊ, I) 276
Sabbakiccesu = RattaÑ kiccesu (SÊ, I) 120
NÈnÈpÈÔhÈ 425
[ Sa ]
Sabbajanapadassa = SabbadÈ janapadassa (SÊ, I) 247
Sabbattha gantvÈ = SabbahaÑ ÔhÈnaÑ (SÊ) SabbaÓhaÑ gantvÈ (SyÈ)
SabbÈhaÑ ÔhÈnaÑ (I) SabbaÔÔhÈnaÑ (Ka) 169
SabbatthanÈpÊtikarÈpi = Sabba’ttanÈ’pÊtikÈrÈpi (SÊ, I) 123
Sabba’tthi’ssariyaÑ tava = SabbatthissariyaÑ bhavataÑ (SÊ, SyÈ, I)
SabbissariyaÑ bhavataÑ (SyÈ, Ka) 88
SabbadÈ = SaÑvariÑ (SÊ, I) 64
SabbaparisÈya samanupariyÈyi = SabbaparisamanupariyÈsi (SÊ, I)
SabbaparisantaramanupariyÈsi (SyÈ) 255
SabbabhaddaÑ = SabbagattaÑ (SÊ, SyÈ, I) 40
SabbabhÈvo = SaccabhÈvo (SyÈ) 125
SabbavanÊsva’haÑ = SabbavaÓÊsvahaÑ (SyÈ, Ka) 263
SambÈdhapakkhandaÑ = SambÈdhapakkhantaÑ (SÊ, I) 213
Sabbeva tesaÑ catunnaÒca = Sabbe te sabbesaÑ catunna (SÊ, I) 240
Sabbo paramappamodito = SabbÈ paramappamoditÈ (SyÈ) 105
SabhÈyaÑ = SabhÈya (SÊ, SyÈ, I) 150
SambhutaÑ = SambhataÑ (I) 15
SamajjantÈ = PavaÔÔantÈ (I) 179
SamaÓateva = SamaÓaÒÒeva (SÊ, I) SamaÓatveva (SyÈ) 170
SammakkhitÈ = SamakkhitÈ (SyÈ) SamakkhikÈ (Ka) 193
SammataÑ = Vasato (SÊ) 77
Sammapekkhanti = Samavekkhanti (SÊ, SyÈ, I) AÑ 1. 341 piÔÔhe ca. 85
SamantÈnupariyanti = SamantÈ anupariyÈti (I) 77
SammapatitÈ = SampamathitÈ (SÊ, I) 295
Samapekkhassu = Samavekkhasu (SÊ, I) 85
Sammaddateva = Samodateva (Ka) 341
SamÈnattatÈ = SamÈnattÈ (I) 81
SammÈsambuddhasÈsane = SammÈsambuddhasÈvakÈ (SyÈ)
SammÈsambuddhasÈsanaÑ (I) 201
Sam|ha = SamupÈ (SÊ, I) SammukhÈ (SyÈ) 243
[ Sa ]
Samm|’pajÊvasi = SamupajÊvasi (SÊ, I) 149
SamotataÑ = SamonataÑ (SyÈ, Ka) 18
Samo me = SamohaÑ (SyÈ) SammohaÑ (Ka) 362
SarÊsapÈ = SiriÑsapÈ (SÊ, SyÈ, I) 77
SarÊrassu’patÈpanÈ = SarÊrassupatÈpiyÈ (SyÈ, Ka) 155
SarÊrassu’patÈpiyÈ = SarÊrassupatÈpikÈ (SÊ, I)
SarÊrassupatÈpanÈ (?) 259
SallavÈ = SabalÈ (SÊ) SimalÈ (I) 344
SavasamÈnayissasi = VasamÈnÈpayissasi (SyÈ), VasamÈnÈmayissasi (I) TaÑ
vasamÈnayissasi (Ka) 13
Svajja jhÈyÈmi = SvajjajjhÈyÈmi (SÊ, I) 15
Sva’jje’vÈhaÑ gato = SvÈjjeva~gato (SyÈ) Svajjeva~gate (Ka) 175
SasakaÓÓikÈ = SasakaÓÓakÈ (SÊ) 109
SasuraÑ te = SassuraÑ nu te (SÊ, SyÈ, I, Ka) 301
Sahadevo = SÊhadevo (Ka) 118
SahassiyÈ = Sahassiyo (SÊ, I) 137
Sahitabbato = SahitaÑ vato (I) 75
SahindadevÈ = SahindÈ ca devÈ (SÊ, I) 110
SÈjÊvÈ = SaÒjÊvÈ (I) 2
SÈdhuvittaÑ = SÈdhucittaÑ (I) 224
SÈmena = SÈmÈ na (SÊ, I) 182
SÈvaÑ = SÈmaÑ (SÊ, I) 226
SÈsapo bahuko = SÈmÈ bahukÈ (SyÈ, Ka) 348
Sakkhisi tvaÑ = SakkhÊ tuvaÑ (SÊ, SyÈ, I) 2
Si~gÈlo = SigÈlo (SÊ, SyÈ, I) 69
SinduvÈrakÈ = SindhuvÈritÈ (bah|su) 353
SinduvÈrakÈ = SinduvÈritÈ (SyÈ, I) SindhavÈritÈ (Ka) 278
SirÊnigguÓÉÊ = SaranigguÓÉÊ (Ka) 344
Sivissa = Sibbissa (SÊ, I) 207
SÊt|dakÈ = SÊtodikÈ (SÊ, I) 353
NÈnÈpÈÔhÈ 427
[ Sa ]
SÊlavantaÑ = SÊlavaÑ (I) Sukhaseyyo (Ka) 189
SukhasseyyÈ = SukhÈ seyyÈ (I) 54
Sukhippameva = Sa khippameva (SÊ, I) 103
SukhedhitÈ = Sukhe ÔhitÈ (SyÈ, I) 328
SuganthitÈ = SuganthikÈ (SÊ, I) 341
SuggatimÈsamÈnÈ = SuggatimÈsasÈnÈ (SÊ, I)
SuggatÈsisamÈnÈ (Ka) 100
SucodayantaÑ = SucodiyantaÑ (SÊ, I) 272
SuÓhÈ = HusÈ (SÊ, SyÈ, I) 372
SuÓoma = SuÓomi (SÊ) SuÓÈma (I) 138
SudhÈsaÑ = SudhÈya (SyÈ, I, Ka) 107
Sunisito = PÊtanisito (SÊ, I) 254
SupÈpadhammÈ = SupÈpadhammino (Ka) 188
Supine = Suppante (SyÈ, I) 80
Subhamhi = Sucimhi (SÊ, I) 146
Subhogo = Subhago (SÊ, I) 227
SurakkhitaÑ = PurakkhitaÑ (SyÈ, Ka) 202
SurÈdhuttakena = TulÈputtakena (SÊ, I) SÈ surÈdhuttakena (Ka) 118
Suriyo ca = S|riyo ca (Ka) 100
Suva~gaÓaÑ = Subha~gaÓaÑ (SÊ, I) 280
SuvaÉÉhito = SubÈÄhiko (I) 39
SuvaÓÓakhacite = SuvaÓÓavikate (SÊ, I) 263
SuvaÓÓatindukanibhÈ = SuvaÓÓapind|panibhÈ (SÊ)
SuvaÓÓatiÓÉusannibhÈ (SyÈ)
SovaÓÓapiÓÉ|panibhÈ (I) 34
SusaÒÒatÈnaÑ isÊnaÑ = SusaÒÒatÈnisinaÑ (I) 5
SusobhanÈ = SusobhaÓÊ (SyÈ, Ka) 15
Suhadajjane = SuhadaÑ janaÑ (SÊ, I) 277
S|daÑ kÈpurisadhamaÑ = S|dakaÑ purisÈdhamaÑ (SÊ, I) 147
S|nagga = Sonagga (Ka) 178
S|nÈ = S|ÓÈ (SÊ, I) SuddÈ (SyÈ, Ka) 282
[ Sa ]
S|yati = Suyyati (Ka) 113
S|riyassuggamanaÑ pati = S|riyuggamane sati (Ka) 314
SetapÈrisÈ = SetavÈrisÈ (SÊ, I) 344
Senakehi = SoÓakehi (SyÈ, Ka) 270
Seyyassa = Sayanassa (SÊ, SyÈ, I, Ka) 146
Sve’va mitto = SÈ ca metti (I) 38
SokajjhÈyikÈ = SokacchÈyikÈ (Ka) 370
SoÓÓabyamhanilayÈ = SuvaÓÓabyamhanilayÈ (SyÈ, Ka)
SovaÓÓabyamhanilayÈ (I) 131
SoÓÓamayaÑ = SovaÓÓamayaÑ (SyÈ, Ka) 232
SoÓÓamayÈ = SovaÓÓamayÈ (SÊ, SyÈ, I) 19
SoÓÓarathÈ = SovaÓÓarathÈ (I, Ka) 166
So’papajjati = So upapajjati (SÊ, SyÈ, I) 79
SomayÈmo = SomayÈgo (SÊ, SyÈ, I) 185
SoÓÓapalla~ke = SuvaÓÓapalla~ke (SÊ, SyÈ, I) 162
SovaÓÓamayÈya = SovaÓÓamayÈ (I) 20
Sossi = Sossasi (SÊ) 207
SaÑgiddhÈ = PagiddhÈ (SÊ, SyÈ, I) 63
SaÑyamano = SaÑyamÈno (I) 92
SaÑvÈsassa = SambhÈsassa (SÊ, I) 85
SaÑsÈdiyÈ pasÈdiyÈ = SaÑsÈriyÈ pasÈriyÈ (Ka) 340
SaÑkulyÈ saguÄÈni ca = Sa~kulÈ sa~guÄÈni ca (SyÈ)
Sa~guÄÈ sakalÈni ca (Ka) 336
[ Ha ]
HaÒÒamÈnaÑ = TujjamÈnaÑ (SÊ) TudamÈnaÑ (SyÈ) TaddamÈnaÑ (I)
HatamÈnaÑ (Ka) 171
HaÒÒe yevÈpi = HaÒÒare vÈpi (SÊ, SyÈ, I) 260
HatthattataÑ = HatthatthataÑ (SÊ, SyÈ, I) 88
Hatthatta’mÈgatÈ = Hatthattha’mÈgatÈ (SÊ, SyÈ, I) 86
NÈnÈpÈÔhÈ 429
[ Ha ]
Hatthatta = Hatthattha (SÊ, SyÈ, I) 22
HatthÈrohÈ = HatthÈr|hÈ (SÊ, I) evamuparipi. 151
HatthinÈ ca satena ca = Hatthi-Èdisatena ca (SyÈ)
HatthinÈdisatena ca (Ka) 368
Hatthi-assarathapatti = HatthÊ assÈ rathÈ pattÊ (SÊ) 77
HadayantarassitÈ = HadayantanissitÈ (Ka)
HadayantaranissitÈ (SyÈ) 129
HaneyyuÑ chindeyyuÑ
chedÈpeyyumpi = Haneyyu chindeyyuÑpi chedayeyyuÑ (SÊ, I)
HaneyyuÑpi chinneyyuÑpi chedÈpeyyuÑpi (SyÈ) 126
Harita = HarÊ (I) 15
Haritapakkha = HarÊpakkha (SÊ, I) 206
Haritapakkho = HarÊpakkho (SÊ, I) 206
HassaÑ = HissaÑ (Ka) 356
Hasiyanti = HasissiÑsu (SÊ, I) 371
HÈpito = HÈsito (SÊ, SyÈ) 34
HÈrakaÑ = HÈrikaÑ (SyÈ) HÈriyaÑ (Ka) 174
HÈrike = HÈriyÈ (SyÈ, Ka) 355
HÈhiti = HÈriti (SyÈ, Ka) 320
Himavati = Hemavato (SÊ, SyÈ, I) 241
Himavantapassani = Himavantapasmani (SÊ, I, Ka) 103
HissÈmi = HessÈmi (SÊ, SyÈ) HassÈmi (I) 133
Homa = Ahosi (?) 372
HaÑsakÈjena = HaÑsakÈcena (I) 93
JÈtakas|cipattaÑ
JÈtaka PiÔÔha~ka JÈtaka PiÔÔha~ka
[A] [ Bha ]
AlambusÈjÈtaka 12 Bh|ridattajÈtaka 221

[ Ma ]
[U]
MahÈjanakajÈtaka 159
Uma~gajÈtaka 204
MahÈnÈradakassapajÈtaka 257
UmmÈdantÊjÈtaka 39 MahÈbodhijÈtaka 47
[ Ka ] MahÈsutasomajÈtaka 131
KuÓÈlajÈtaka 113 MahÈhaÑsajÈtaka 90
M|gapakkhajÈtaka 149
KusajÈtaka 66
[ Va ]
[ Ca ]
VidhurajÈtaka 275
CandakumÈrajÈtaka 242 VessantarajÈtaka 312
C|ÄasutasomajÈtaka 25
[ Sa ]
C|ÄahaÑsajÈtaka 83
Sa~khapÈlajÈtaka 16
[ Ta ] Sarabha~gajÈtaka 5
TesakuÓajÈtaka 1 SudhÈbhojanajÈtaka 99
SuvaÓÓasÈmajÈtaka 174
[ Na ] SoÓakajÈtaka 53
NimijÈtaka 184 SoÓanandajÈtaka 74
NiÄinikÈjÈtaka 31 SaÑkiccajÈtaka 59
GÈthÈs|ci
GÈthÈyo PiÔÔha~kÈ GÈthÈyo PiÔÔha~kÈ
[A] [A]
Akakkasa~go na ca dÊgha- Aggi yathÈ pajjalati 150
lomo 37 Aggissa pÈricariyÈya 326
AkakkasaÑ aggaÄitaÑ muhuÑ AggiÑ ujjÈlayitvÈna 317
muduÑ 36 AggiÑ vÈ dvÈrato dema 211
AkatvÈ’maccassa vacanaÑ 209
AguÓaÑ dhanu ÒÈtikule ca
AkallametaÑ vacanaÑ sugatte 102
bhariyÈ 120
AkÈmaÑ vÈ sakÈmaÑ vÈ 66
AghaÑ taÑ paÔisevissaÑ 325
AkÈrayi lokamimaÑ paraÒca 232
AkÈsiyÈ rÈj|hivÈ’nusiÔÔhÈ 238 AccÈbhikkhaÓasaÑsaggÈ 48
AkiccakÈrÊ dummedho 338 AccÈyikena luddena 356
Akuddhar|pohaÑ bhoto 343 Acintitampi bhavati 160
Akkuddho sagharaÑ eti 150 AciraÑ vata nettiÑso 254
Akkodhana manugghÈtÊ 274 AccuggatÈ hi sivayo 331
Akkodhano asaÑghaÔÔo 292 Achambhitova gaÓhÈhi 296
Akkodhanassa vijite 45 AcchivÈ sallavÈ rukkhÈ 344
A~kolÈ kacchikÈrÈ ca 344 AcchecchuÑ vata bho
AkkhÈhi no tÈ’yaÑ rukkhaÑ 323
mudhÈnuladdho 305 AccherakaÑ maÑ paÔibhÈti 156
AkhÊlakÈni ca avaÓÔakÈni 35 Accherar|paÑ tava yÈdisaÒca 269
AkkheyyaÑ te ahaÑ ayye 153
AccheraÑ vata lokasmiÑ 184, 330
AgamÈsi so rahadaÑ
Accho ca kho tassa vaÓaÑ
vippasannaÑ 18
akÈsi 37
A~gapacca~gasampanno 154
A~gÈrakÈsuÑ apare Ajja ce me imaÑ rattiÑ 227
phuÓanti 189 Ajja me sattamÈ ratti 94
Aggi yathÈ tiÓakaÔÔhaÑ AÒjaliÑ te paggaÓhÈmi 177
dahanto 137 AjjÈpi santÈnamayaÑ 267
GÈthÈs|ci 433
[A] [A]
AjinÈni paridahitvÈ 360 AÔÔhaÑsÈ sukatÈ
thambhÈ 203, 223
Ajinamhi haÒÒate dÊpi 172, 175
AÉÉhamÈsaÑ
AjjunÈ ajjukaÓÓÈ ca 344 dhÈriyamÈnÈnaÑ 345
Ajeyya’mesÈ tava AÉÉhummatto udÊresi 92
hotu metti 309 AÉÉhaÑ ÒatvÈ purisaÑ
Ajjeva kiccaÑ ÈtapaÑ 159 mahaddhanaÑ 129
Ajjeva me imaÑ rattiÑ 359 AttanÈ’yaÑ cajitvÈna 86
Attano ce hi vÈdassa 48-50
AjjhattaÒca payuttassa 4
Atra cassa hutaÑ hoti 99
AjjhÈyako yÈcayogÊ 231 AttÈ ca me so saraÓaÑ
AjjhÈyakaÑ dÈnapatiÑ 319 gatÊ ca 286
AjjhÈyakaÑ AttÈnurakkhÈya bhavanti
mantaguÓ|papannaÑ 233, 239 he’te 138
AttÈnaÑ ÒÈtÊ udÈhu
AjjhÈvaramhÈ Nandassa 78
puttadÈraÑ 135
Ajjhena’mariyÈ pathaviÑ
AtikkantavanathÈ dhÊrÈ 161
janindÈ 231, 235 AtikÈyo mahissÈso 61
AÒÒÈ ca tassa saÑyamÈni AticiraÑ nivÈsena 48
catasso 35 AtidÈnaÑ daditvÈna 242
AÒÒÈ ca nÈrÊ taramÈnar|pÈ 20 AtiyakkhÈ vassavarÈ 323
AtivelaÑ nu ammÈya 356
AÒÒÈtakaÑ sÈmikehÊ padinnaÑ 42
AtÊtaÑ nÈnusocÈmi 156
AÒÒettha pupphitÈ ambÈ 340 AtÊtaÑ mÈnusaÑ
AÒÒepi kaÓhajaÔino 326 kammaÑ 210, 211
AÒÒe bah| isayo AtÊradassÊ puriso 211
sÈdhur|pÈ 34 AtuÔÔhÈ sivayo ÈsuÑ 332
AÒÒo nu te koci Ate’va me acchariyaÑ 340
Ato matÈ devavarena
naro pathabyÈ 41-2
pesitÈ 104
AÔaviyo samuppannÈ 170 Atha atthe samuppanne 50
AÔÔÈlakÈ oÔÔhagÊviyo 278 Atha kissa jano pubbe 245
AÔÔhÈnametaÑ dukkhar|paÑ 354 Atha kiÑ dÈni sumukha 94

[A] [A]
Atha ce hi ete na AtthÊti ce NÈrada
karonti puÒÒaÑ 234 saddahÈsi 270
Athajjuno niraye Athettha udakantasmiÑ 344-5
sattis|le 9 Athe’tthe’kasataÑ khatyÈ 204
“Atha’jjuno nakulo Attheva devÈ pitaro ca
bhÊmaseno 118 atthi 270
Atha’ttakÈrÈni karonti Athettha paÒcamo ÈgÈ 329
bhattusu 106 Athettha padumÈ phullÈ 344
Atha tvaÑ kena vaÓÓena 220, 364 Athettha puppharasamattÈ 340
Atha dakkhisi bhaddante 332-3
Athettha sakuÓÈ santi 341, 347
Atha pÈpÈna kammÈnaÑ 266
Athettha sÈsapo
AthabravÊ mÈÓavako 53
bahuko 345, 347
Atha bravi brahÈ Indo 12
Athettha sÊhabyagghÈ ca 346
Atha va’~ge vÈ Magadhe 74
Athettha vattatÊ saddo 322
Atha vÈ tayo
Athettha heÔÔhÈ puriso 340
mÈtÈputte 342
Atho antÈ ca me phÊtÈ 155
Athassa pada’maddakkhiÑ 94
Atho arogaÑ yoggaÑ
Athassa bhaÓÉanaÑ ghoraÑ 332
me 155, 373
AthassÈ pokkharaÓiyÈ 346
AthÈgamÈ brahmalokÈ 268 Atho ubho arogÈ
AthÈyaÑ isinÈ satto 61 me 368
AthÈ’yaÑ bhassaro pakkhÊ 94 Atho ÉaÑsÈ makasÈ ca 342, 368
AthÈsanamhÈ oruyha 268 Athopi me amaccesu 88, 97
Atthi JampÈvatÊ nÈma 207 Atho raÔÔhaÑ anuppÊÄaÑ 97
Atthi te daharo putto 56 Atho me sÈdisÊ
Atthi nesaÑ usÈmattaÑ 176 bhariyÈ 88, 97
Atthi no jÊvikÈ deva 372 Atho’sadhehi dibbehi 226
Atthi me taÑ atisÈraÑ 98 AtthaÑ devamanussÈnaÑ 203
Atthi me pÈniyaÑ sÊtaÑ 183 AtthaÑ atthena vedeha 220
GÈthÈs|ci 435

[A] [A]
Adassanena mayhaÑ te 336 AddhÈ hi sabbaÑ AbhipÈraka
AdiÔÔhapubbo SivirÈjÈ 343 tvaÑ 45
AdiÔÔhapubbaÑ disvÈna 303, 305 AddhÈ hi maÑ vo hitakÈmÈ 101
AduÒca nuna sumahÈ 89 AddhÈ hi no bhakkho ayaÑ
Adu cÈpaÑ gahetvÈna 354 manÈpo 18
Adu te pahitÈd|tÈ 359 AddhÈ hi so socati
Adu paÒÒÈ kimatthiyÈ 213 rÈjaseÔÔho 305, 307
Ad|siyaÑ ce AbhipÈraka tvaÑ 43 AddhÈ hi so bhakkho mama
Adese vata no vuÔÔhaÑ 212 manÈpo 143, 145
AdhammacÈrino rÈja 60 AddhÈ’ haÑ vipulaÑ pÊtiÑ 89
AndhÈ mÈtÈpitÈ mayhaÑ 176
Adhammiko tvaÑ pori-
AndhÈ sirÊ maÑ paÔibhÈti
sÈdakÈ’si 139
mÈtali 112
Adhammikassa luddassa 139
AdhigamÈ tame ÒÈÓaÑ 79
AdhammaÑ paÔipannassa 60
AdhiccaladdhaÑ
AddhÈ aÒÒepi dÈyÈde 133
pariÓÈmajaÑ te 303, 306
AddhÈ apacitÈ tya’mhÈ 98
AdhippÈyaphalaÑ eke 159
AddhÈ idaÑ mantapadaÑ
AdhÊyanti mahÈrÈja 219
sududdasaÑ 205
AndhaÑ tamaÑ tattha na
AddhÈ eso sataÑ dhammo 83 candas|riyÈ 270
AddhÈ tuvaÑ katte hitesi AnaÓo ÒÈtinaÑ hoti 159
mayhaÑ 44 AnatthaÑ tassa carati
AddhÈ tuvaÑ mahÈrÈja 46 asaÒÒatÈ 122
AddhÈ Nanda vijÈnÈsi 79 Anariyar|po puriso
AddhÈ pajÈnÈmi ahampi etaÑ 301 janinda 205, 210
AddhÈ pajÈnÈsi tuvampi tÈta 38 AnalÈ mudusambhÈsÈ 128
AddhÈ piyÈ mayha janinda esÈ 42 AnnapÈnaÒca khajjaÒca 257
AddhÈ sataÑ bhÈsasi nÈga AnnahatthÈ ca te byamhe 273
dhammaÑ 305, 308 AnÈgatappajappÈya 156
AddhÈ have sevitabbÈ AnÈyatanasÊlassa 4
sapaÒÒÈ 24 AnÈvakulÈ veÄuriy|panÊlÈ 19
AddhÈ hi saccaÑ bhaÓasi 13, 286 AnnaÒca pÈnaÒca pasannacitto 20

[A] [A]
AnittarÈ ittarasampayuttÈ 231 ApÈraÓeyyaÑ yaÑ kammaÑ 159
AniddhinaÑ mahÈrÈja 373 Api ataramÈnÈnaÑ 151-2
Anindriyabaddha’ masaÒÒa-
Api ce labhati mando 4
kÈyaÑ 235
Api jÊvaÑ mahÈrÈja 183
Annena pÈnena upetar|paÑ 302
Api tveva mahÈpaÒÒa 85
AnnaÑ pÈnaÒca yo dajjÈ 314
AnukampikÈ patiÔÔhÈ ca 80 Api tvevaÑ gate kÈle 84
AnujÈnÈmi taÑ putta 325 Api nÈ’yaÑ tayÈ saddhiÑ 85
AnujÈnÈhi maÑ amma 325 Api no kisÈni maÑsÈni 373
Anujjubh|tena haraÑ ApisÈgarapariyantaÑ 327
mahantaÑ 66 ApissÈ hoti appatto 327
AnuÒÒÈto ahaÑ matyÈ 151 Api hÈyatu nÈgakulÈ
Anuddhato acapalo 291 attho 301
AnupubbÈva te |r| 14 Apucchimha KosiyagottaÑ 3
Anupubbena no suddhi 260
ApuÒÒalÈbhaÑ ayasaÑ akittiÑ 144
AnumodÈmi te deva 363
ApetalomahaÑsassa 3
AnulittÈ candanena 77
Anusisso ca Œnando 12 Appeva’tthavatiÑ vÈcaÑ 95
Aneke nirayaÑ pattÈ 13 AporÈÓaÑ vata bho rÈjÈ 160
Anekar|paÑ ruciraÑ 202 ApphoÔÈ suriyavallÊ ca 345
Api ÒÈtikule phÊte 327 AmbÈ kapitthÈ panasÈ 339
ApaÓÉarÈ lohitantÈ 14 AmbÈ ca sÈlÈ tilakÈ ca
AparÈ pana sokena 248 jambuyo 33
AparÈ ca nÈrÊ taramÈnar|pÈ 20 AmbÈ jamb| kapitthÈ ca 343
AparÈdhaÑ mahÈrÈja 72 AmbÈ tilakÈ ca jambuyo 278
Apare passa santÈpe 326
AmbaÑiva pathe jÈtaÑ 337
AppamhÈ appakaÑ dajjÈ 99
AbyÈbajjhaÑ kathaÑ assa 287
Appasenopi ce mantÊ 214
Appaseno mahÈsenaÑ 214 AbyÈbajjhaÑ siyÈ evaÑ 288
AppÈnubhÈvÈ taÑ AbyÈyiko hoti sataÑ
mahÈnubhÈvaÑ 22 samÈgamo 148
ApÈraÓeyya’maccantaÑ 159 Abbhak|ÔasamÈ uccÈ 272
GÈthÈs|ci 437

[A] [A]
AbbhantaraÑ pure Èsi 47 AmittÈ nappasÈheyyuÑ 372
AbhayaÑ samma te dammi 153 AmittÈ vata te ÒÈtÊ 334
AbhayaÑkarampi me hatthiÑ 243
AyaÒca te mÈluvapaÓÓasanthatÈ 37
AbhikkhaÓaÑ tiÔÔhati
Aya’massa assaratho 250
dvÈram|le 123
Ayamassa asokavanikÈ 29
AbhijaccabalaÑ ceva 3
AbhijÈtopi ce hoti 4 Aya’massa pÈsÈdo 249
AbhinnakaÔÔhosi anÈbhato Ayamassa asokavanikÈ 29
dako 34 Ayamassa pÈsÈdo 29
Abhir|ÄhaÑ rathaÑ dibbaÑ 187 Assamassa ca sÈdvÈre 31
Abbhuto vata lokasmiÑ 186 Ayamassa pokkharaÓÊ 30
Abhumme kathaÑ nu bhaÓasi 25 AyaÑ isi Sarabha~go tapassÊ 7
Abbh|ti tassa bho hoti 66 AyaÑ ekapadÊ rÈja 76, 177
Ambho ambho nÈmamidaÑ
AyaÑ ekapadÊ eti 341, 355
imissÈ 40
Aya’massa pokkharaÓÊ 250
Ambho ko nÈma so rukkho 31
Amma assÈsa mÈ soci 227-8 AyaÑ te sasuro deva 213
Amacce tÈta jÈnÈhi 2 AyaÑ te vaÑsa rÈjÈ no 314
Amajjapo ahaÑ putta 155 AyaÑ so assamo pubbe 359
AmanÈpavÈsaÑ vasi 334 AyaÑ AjamukhÊ nÈma 229
AmanÈpaÑ vata te ÒÈtÊ 334 AyaÑ dutÊyo vijayo
AmanussÈ atibÈlÈ 63 mamajja 287
AmassujÈto apurÈÓa- AyaÑ dvedhÈpatho bhadde 173-4
vaÓÓÊ 34 AyaÑ nÈgo mahiddhiko 229
AmmÈ ca tÈta nikkhantÈ 351
AyaÑ paÒcÈlacandÊ te 213
AmmÈya patan|kesÈ 369
AyaÑ maÑ mÈÓavo neti 294
AmmÈva no kisÈ paÓÉu 369
AmhÈkaÒceva tÈsaÒca 73 AyaÑ so PuÓÓako yakkho 277
AmhÈkaÒceva so seÔÔho 89 AyaÑ so sÈrathi eti 153
AmittÈ n|na te mÈtÈ 333 AyaÑ hi so Ègato yaÑ
AmittÈ n|na nandanti 153 tva’micchasi 302

[A] [A]
AyomayÈ simbaliyo 63 Assatthasseva taruÓaÑ 179
ArajaÑ rajasÈ vacchaÑ 61 AssatthÈ panasÈ ce’me 353-4
AraÒÒe me viharato 15 AsanthutaÑ nopi ca
Arindamoti me nÈmaÑ 54 diÔÔhapubbaÑ 300
Ariyassa ariyena sameti Assatthasseva taruÓaÑ 80
sakhyaÑ 142 AssatthaÑva pathe jÈtaÑ 337
AriyÈkÈsosi Assamassa mama brahme 32
pasannanetto 16 AsmÈ ratyÈ vivasÈne 315
AriyÈvakÈsosi Asammodiyampi vo assa 332
anariyar|po 298 AssamaÑ parimajjitvÈ 76
Assaratanampi kesiÑ 243
Ariyavatta’si vakka~ga 92
AsassataÑ sassataÑ nu
Ala~katÈ kuÓÉalino suvatthÈ 5
tavayidaÑ 303, 306
Ala~katÈ suvasanÈ 276
AsÈ loki’tthiyo nÈma 127
AlampÈno hi nÈgena 228
AssÈsa hessÈmi te pati 276
Ala~karotha maÑ khippaÑ 262
AssÈsayitvÈ janataÑ 172
AlÈtassa vaco sutvÈ 257-8
AsiÒca sattiÒca parÈmasÈmi 136
AlÈto Devadatto’si 275
Assitthiyo ratanaÑ maÓikaÒca 46
AlÊnacittasanthÈro 274
Asu brahÈraÒÒacaro
AlaÑ me tena rajjena 151 mahÈmuni 103
AvacÈsi PuÓÓakaÑ IrandhatÊ 276 As| hi yo sammati dakkhiÓaÑ
Avaruddhettha araÒÒasmiÑ 365 disaÑ 103
Avajjho brÈhmaÓo d|to 338 Asse ca sÈrathÊ yutte 154
AvaruddhassÈhaÑ bhariyÈ 357 Asso ca sisati dvÈre 70
AvasÊ tuvaÑ mayha tÊhaÑ AsaÑsayaÑ imaÑ disvÈ 86-7
agÈre 296 AhaÒca kho sÈmiko
AvasiÑ ahaÑ tuyha tÊhaÑ cÈpi mayhaÑ 306
agÈre 301 AhaÒca taÑ “dehi varan”ti
Avhayanteva gacchantaÑ 339, 343 vajjaÑ 142
AvinicchayaÒÒu atthesu 92 AhaÒca bhariyÈ ca manussa-
AvuÔÔhahi rÈjaputtÊ 69 loke 304
GÈthÈs|ci 439

[A] [A]
AhaÒca miga’mesÈno 223 AhaÑ suvaÓÓahaliddiÑ 360
AhaÒca paÔipannosmi 58 AhaÑ SoÓo mahÈrÈja 75
Ahampi tÈta jÈnÈmi 227 AhaÑ hi vanaÑ gacchÈmi 317
Ahampi jÈtiyo satta 266
AhaÑ hi vasumÈ aÉÉho 228
Ahampi tÈta passÈmi 348
AhaÑ hi jÈnÈmi janinda etaÑ 39
AhamaÔÔhako bhÊmaratho
panÈyaÑ 5 AhaÑ hi devato idÈni emi 269
Ahampi nÈtimaÒÒÈmi 229 AÄÈra nÈÒÒatra manussalokÈ 23
Ahampi pabbajjissÈmi 152 AÄÈrapamhehi subhehi
Ahampi pubbe kalyÈÓo 262 vaggubhi 40
Ahampi purimaÑ jÈtiÑ 260, 261 [Œ]
Ahampi sabbasetena 221
Œka~khamÈnÈ puttaphalaÑ 80
AhaÒhi kuÒjaraÑ dajjaÑ 331
ŒguÑ kira mahÈrÈja 177
AhitaÑ vata te ÒÈtÊ 334
Ahi mahÈnubhÈvopi 221 Œcariya samanuÒÒÈtÈ 98
Ahu esa kato doso 47 ŒcariyÈnaÑ vacanÈ 244
Ahu rÈjÈ VidehÈnaÑ 257 ŒjÈnÊyÈ hasiyanti 371
Ahu pubbanimittaÑ me 359 ŒdÈya beÄuvaÑ daÓÉaÑ 336
Ahu vÈsÊ Kali~gesu 333 ŒdiccavaÓÓasa~kÈsÈ 13
AhetuvÈdo puriso 50 Œditte vÈrimajjhaÑva 273
Aho vata re jaÔinÊ 355 Œdiyeneva te maddi 362
AhosiÑ SivirÈjassa 206 ŒdiyitvÈ garuÑ bhÈraÑ 79
AhaÑ khalu mahÈrÈja 89 Œnando ca pamodo ca 81
AhaÑ te pÈricariyÈya 15
Œnando te mahÈrÈja 220
AhaÑ taÑ avadhiÑ sÈmaÑ 178
Œnando sabbamacchÈnaÑ 132
AhaÑ mahindena mahesi
pesito 104 ŒnayitvÈna VedehaÑ 207
AhaÑ vane m|laphalesanaÑ ŒnayissaÑ methunake 336
caraÑ 32 Œmantayassu te putte 350
AhaÑ sahissaÑ upavÈdametaÑ 43 ŒmantayÈmi nigamaÑ 25
AhaÑ seÔÔho’smi dÈnena 186 Œmantayittha rÈjÈ naÑ 316, 324

[Œ] [Œ]
Œmantaye Bh|ridattaÑ 223 ŒhaÒÒantu sabbavÊÓÈ 220, 371
ŒmÈyadÈsÈpi bhavanti heke 286 Œharantu’dakaÑ pajjaÑ 96
Œmoti so paÔissutvÈ 206 Œhu khattavidÈ loke 49
ŒyÈgavatth|ni puth| pathabyÈ 233 Œhuneyyo mesi
ŒrakÈ parivajjeyya 293 hitÈnukampÊ 45
ŒraÒÒikassa isino 225 ŒÄambarÈ mudi~gÈ ca 197, 199
ŒÄÈrikÈ ca s|dÈ ca 370
“ŒrÈmasÊlÈ ca uyyÈnaÑ 120
ŒÄÈrike ca s|de ca 282
ŒrÈme vanagumbe ca 284
Œruyha nÈvaÑ taramÈno 213 [I]
Œruyha pavaraÑ nÈgaÑ 214 I~gha maddi nisÈmehi 329, 371
Œr|ÄhÈ gÈmaÓÊyehi 166-7 I~gha antepuraÑ mayhaÑ 218
Œr|Ähe gÈmaÓÊyehi 163-4 I~gha passa mahÈrÈja 218-9
Œropentu dhaje tattha 370 I~ghÈ’nucintesi sayampi deva 268
ŒrohapariÓÈhena 85 Iccete aÔÔha nirayÈ 60
Iccete kusale dhamme 97
ŒvaÔÔanÊ mahÈmÈyÈ 128
IccevaÑ pitaraÑ kaÒÒÈ 268
Œvatti parivatti ca 247
IccevaÑ
ŒvudhabalavantÈnaÑ 215
mantayantÈnaÑ 84, 91, 373
Œsajja kho naÑ jaÒÒÈsi 229
IccevaÑ vutto NesÈdo 92
ŒsÈya khettÈni kasanti
IcchÈma assamaÑ gantuÑ 75
kassakÈ 106
Iti kammÈni anventi 267
ŒsÈya yanti vÈÓijÈ IcchÈmi vo’haÑ sutavuddhi’-
dhanesino 106 mattano 137
ŒsÈ visaÑvÈdikasammatÈ Iti maddÊ varÈrohÈ 362
ime 107 Ito ujuÑ uttarÈyaÑ disÈyaÑ 33
ŒsÊtiyÈ nÈvutiyÈ ca Ito nu bhoto katamena
gÈthÈ 137 assamo 33
ŒsÊvisaÑva kupitaÑ 61 Ito gatÈ mahÈrÈja 218
ŒsÊsikÈni karonti 252 Ito cuto dakkhasi
ŒsÊsetheva puriso 160 tattha rÈja 270
GÈthÈs|ci 441

[I] [I]
Ito nÊtÈ mahÈrÈja 218 IdaÑ tato dukkhataraÑ 359
Ito mayaÑ gantvÈ sakaÑ IdaÑ te raÔÔhaÑ sadhanaÑ
niketaÑ 17 sayoggaÑ 66, 138
Ito vimuccamÈnÈhaÑ 365-6 IdaÑ te sutvÈna vigetu
ItthÈgÈrampi te dammi 158 chando 133
ItthisahassaÑ bhariyÈnaÑ 296-7 IdaÑ nesaÑ kÊÄÈnakaÑ 358
IndagopakavaÓÓÈbhÈ 320 IdaÑ nesaÑ padakkantaÑ 358
Indassa bÈhÈrasi IdaÑ vatvÈna pitaraÑ 226
dakkhiÓÈti 238 IdaÑ vatvÈ brahmabandhu 336
Indassa vÈkyaÑ nisÈmehi IdaÑ vatvÈ DhataraÔÔho 90
kosiya 111
IdaÑ vatvÈna pakkÈmi 56, 329
IdaÒca madhuno tumbaÑ 339
IdaÑ vatvÈ Bh|ridatto 224
IdaÒca me sattubhattaÑ 341
IdaÑ vatvÈna Vedeho 262
IdaÒca sumukheneva 88
IdaÑ vatvÈna so sÈmo 177
IdaÒca me maÓiratanaÑ 281
IdaÑ vatvÈ NimirÈjÈ 203
IdaÒca sutvÈ garuÓassa
IdaÑ vatvÈna MaghavÈ 186, 313,
vÈkyaÑ 277
366
Idampi dutiyaÑ sallaÑ 176, 359
IdaÑ sutvÈ KÈsipati 96
Idampi paÓÓakaÑ mayhaÑ 156
IdaÑ sutvÈna nigghosaÑ 95, 227
Idampi pÈniyaÑ sÊtaÑ 78, 178, 342
Idamassa ambavanaÑ 30, 253 IdaÑ sutvÈ
Ida’massa assaratanaÑ 250 brahmabandhu 341, 348
Ida’massa asokavanaÑ 250 IdhÈgamÈ jaÔilo brahmacÈrÊ 34
Idamassa uyyÈnaÑ 29, 250 Idheva acchataÑ kaÓhÈ 352
Ida’massa kaÓikÈravanaÑ 29, 250 Idheva tÈva acchassu 153, 331
Ida’massa k|ÔÈgÈraÑ 29, 249 Idheva te nisÊdassu 156
Ida’massa pÈÔalivanaÑ 29, 250 Idheva yo hoti
Ida’massa hatthiratanaÑ 250 adhammasÊlo 270
IdaÑ accherakaÑ disvÈ 330 Idheva so sattumaddano 71
IdaÑ ca tuyhaÑ rucitaÑ 28 Iddho ca phÊto ca
IdaÑ ca paccayaÑ laddhÈ 375 suvaÉÉhito ca 39

[I] [I]
IddhaÑ phÊtaÒcidaÑ raÔÔhaÑ 332 ImaÑ m|lÈÄivattakaÑ 360
Ibbhehi ye te samakÈ ImaÑ maÑsaÑ’va pÈtabyaÑ 216
bhavanti 240 ImaÑ vÈkyaÑ nisÈmetvÈ 53
Imamhi naÑ padesamhi 357 Issatthe ca’smi
ImasmÈ’haÑ jotirase vanamhi 38 kusalo 176, 178
ImasmiÑ me samakÈ hatthe 173
Issaro sabbalokassa 49
Imassa hatthe pÈde ca 216
Isi avaca SaÑkicco 592
ImÈ tÈ vanagumbÈyo 361
IsiÑ pucchÈma SaÑkiccaÑ 59
ImÈ tÈ pokkharaÓÊ rammÈ 361
ImÈ te dhÊtaro satta 73 [U]
ImÈni kira maÑ tÈto 15 UkkaÓÔhitosmi bÈÄhaÑ 28
IminÈ n|na asinÈ 70 UkkÈmukhapahaÔÔhaÑva 76, 241
Ime Èyanti rÈjÈno 76 UkkusÈ kurarÈ haÑsÈ 347
Ime kumÈre disvÈna 350 UggatthanaÑ gi~gamakaÑ 375
Ime kumÈre passanto 317 UggÈ ca rÈjaputtÈ ca 315, 316
Ime tiÔÔhanti ÈrÈmÈ 353, 361 UccÈvacÈ’me vividhÈ
Ime te jambukÈ upakkamÈ 194
rukkhÈ 353, 360
Uccha~ge maÑ nisÈdetvÈ 152
Ime tepi mayhaÑ puttÈ 254
Uccha~ge ko vicinÈti 358
Ime te hatthikÈ assÈ 361
UcchÈdaye ca nhÈpaye 294
Ime n|na araÒÒasmiÑ 372
Ucchijjati ayaÑ loko 49
Ime sÈmÈ sasol|kÈ 361
UÔÔhÈtÈ kammadheyyesu 293
Ime haÑsÈ ca koÒcÈ ca 361
Ime no pÈdakÈ dukkhÈ 355 UÔÔhÈnapÈdacariyÈya 176
Ime no hatthikÈ UÔÔhÈnapÈricariyÈya 78
assÈ 155, 355 UÔÔhÈhakaÑ cepi alÊnavuttiÑ 126
ImaÑ gale gahetvÈna 205, 210 UÔÔhehi katte taramÈno 315
ImaÑ bhonto UÔÔhehi jÈli patiÔÔha 348
nisÈmetha 186, 367 UÔÔhehi tvaÑ cÈti 27
ImaÑ mayhaÑ hadayasokaÑ 251 UÓÓataÑ mukhaphullaÒca 375
GÈthÈs|ci 443

[U] [U]
UÓho ca vÈto nirayamhi Uposathe vasaÑ niccaÑ 196, 263
dussaho 271 UposathaÑ upavasÊ 196, 198-201
Uttarena nadÊ sÊdÈ 186 UposathaÑ upavasuÑ 198
Udake ce nisiÒcissaÑ 230
Ubbedhati me hadayaÑ 209, 212
UdaggihuttaÑ upatiÔÔhato hi
Ubhato saraÑ MucalindaÑ 345
me 103
Ubhayeneva maÑ nehi 187
Uddayhate janapado 31
UddÈpavattaÑ ulluÄitaÑ 345 Ubho kumÈrÈ nikkÊtÈ 373
UddÈlakÈ somarukkhÈ 340 Ubho pi te attamane
UdÊraÓÈ ce saÑgatyÈ 48 viditvÈ 308
UddhaggÈ ca adhaggÈ ca 14 Ubho sadisapacca~gÈ 366
UddhaÑ ce pÈtayissÈmi 230 Uma~gÈ nikkhamitvÈna 213
UddhaÑ tÈrakajÈtÈva 204 UmmattikÈ nu bhaÓasi 71
Unna~galÈ mÈsamimaÑ UmmattikÈ bhavissÈmi 251
karontu 311 UmmÈdantimahaÑ daÔÔhÈ 41
UpacÈravipannassa 224 UyyÈnabh|miÑ gantvÈna 53
Upaj|taÒca me assa 228
UyyÈnasampannaÑ
UpaÉÉhaÑ vÈpi rajjassa 74
pah|tamÈlyaÑ 147
Uppathena vajantassa 60
UpanÊyatidaÑ maÒÒe 28 Urabbhar|pena vakassu pubbe 58
UpamaÑ te karissÈmi 55, 264 UruveÄakassapo rÈjÈ 275
UpayÈcitakena puttaÑ Ure gaÓÉÈyo bujjhesi 15
labhanti 252 Usabhampi y|thapatiÑ anojaÑ 243
Upari dumapariyÈyesu 339, 343 Us|yake duhadaye 2
Uppalasseva kiÒjakkhÈ 14 Us|hi sattÊhi ca tomarehi 191
Upasa~kamitvÈ VedehaÑ 269 Us|hi sattÊhi ca sunisitÈhi 271
Upasa~kamitvÈ so rÈjÈ 59 UÄÈravaÓÓÈ vata brÈhmaÓÈ
UpahaccaÑ manaÑ majjho 61 ime 100
UpÈgataÑ rÈja mupehi
lakkhaÑ 285 []
UpÈyanaÒca te deva 87 r| bÈhuÑ ca me passa 149
UpetaÑ annapÈnehi 198-9 haÒÒate rajaggaÑ 29

[E] [E]
EkaÒca cakkhuÑ niggayha 174 Ete nÊlÈ padissanti 339, 343
EkamantaÑ nisinnova 59
Ete patanti niraye 60
EkarattiÑ vasitvÈna 349
EkabhattÈ pure Èsi 375 Ete vajanti niraye 64
Ekamekassa ekekaÑ 73 Ete sÊdantare nagÈ 202
EkavÈcampi dvivÈcaÑ 56 Etehi sabbehi guÓe-
EkÈ ca nÈrÊ taramÈnar|pÈ 20 hupeto 10
EkÈyane taÑ pathe
Ete haÑsÈ pakkamanti 90
addasaÑsu 23
EtaÑ te anumodÈma 46, 98
EkÈyano ekapatho 357
EkÈmekÈya itthiyÈ 127 Etha mÈÓavÈ uÔÔhetha 213
Eko maÓÊ mÈÓava kiÑ Etha’yyo rÈjavasatiÑ 290
karissati 281 Ediso kho arahati 96
Eko rÈja nipajjÈmi 156 ElamphurakasaÒchannÈ 345
EkaÑva baddhamÈsÊnaÑ 84
Ediso mÈ amittÈnaÑ 207
EÓeyyapasadÈkiÓÓaÑ 347
EtaÒca saccaÑ vacanaÑ EvaÒca me vilapato 338
bhaveyya 235 EvaÒca me dadato
EtadatthÈya rÈjÈne 93 sabbakÈlaÑ 101
EtÈ ca aÒÒÈ ca akaÑsu Evampi duggato santo 261
pÈpaÑ 118
EvamÈpajjatÊ poso 70
EtÈdisehi parikkhitto 215
Evametassa vacanÈ 87
EtÈni sutvÈ nirayÈni
paÓÉito 9 EvametaÑ yathÈ br|si 303, 306
Eti’ndapatthaÑ nagaraÑ Eva’metaÑ mahÈrÈja 220
padissati 309 EvametaÑ paracittavedi 11
Et| bhavaÑ assÈmi’maÑ adetu 32 Evameva ahaÑ kÈÄa 133
Ete asappurisÈ loke 50
Evameva tathÈ kÈÄa 132
Ete caÒÒe ca rÈjÈno 185
Ete ca sa~gahÈ nÈ’ssu 81 Evameva tuvaÑ rÈja 56, 134, 205
Ete narÈnaÑ caturova dÈsÈ 287 Evameva naro pÈpaÑ 264
Ete nÈgÈ upatthaddhÈ 69 Evameva naro puÒÒaÑ 265
GÈthÈs|ci 445

[E] [E]
Evameva n|namhepi 172 EvaÑ me vilapantiyÈ 321
Evameva manussesu 45, 46 EvaÑ mahanto lokassa 92
EvamevÈyaÑ puttakali 58
EvaÑ mittavataÑ atthÈ 90, 99
EvassakaÓÓÈkhadirÈ 339
EvaÑ me yÈcamÈnassa 79
EvaÑ aggapakatimÈ 89
EvaÑ luddaka nandassu 85, 87
EvaÑ amhaÑ ca raso ca 211
EvaÑ kicchÈ bhato poso 81 EvaÑ vaggukatho santo 151
EvaÑ kho yÈtaÑ anuyÈyÊ EvaÑ visujjhanti
hoti 300 apÈpakammino 112
EvaÑ ce te laddhamidaÑ EvaÑ vutte candÈ attÈnaÑ 253
vimÈnaÑ 304 EvaÑ sabba~gasampannaÑ 285
EvaÑ ce’taÑ jano jaÒÒÈ 229 EvaÑ samanusÈsitvÈ 294
EvaÑ ce no viharataÑ 48 EvaÑ hi so vaÒcito
EvaÑ ce no so vivare’ttha brÈhmaÓehi 238
paÒhaÑ 287
Esa bhiyyo pamuyhÈmi 183
EvaÑ taÑ vitanitvÈna 216
Esa’yyo rÈjavasati 294
EvaÑ ce yÈcamÈnÈya 72
EvaÑ ce yÈcamÈnÈnaÑ 48 Esa Selo mahÈrÈja 332
EvaÑ jÈnanto khaÓÉahÈlo 246 Esa Selo mahÈbrahme 339
EvaÑ no sÈdhu passasi 173 EsÈha’majjeva upÈramÈmi 101
EvaÑ tuvaÑ nÈga EsÈ te upamÈ rÈja 56
asampadosaÑ 304 EsikÈ parikhÈyo ca 282
EvaÑ te yÈcamÈnÈya 72 Eso aggissa sa~khÈto 31
EvaÑ taÑ anugacchÈmi 58, 317 Eso ÈÄÈriko poso 71
EvaÑ taÑ sivayo Èhu 316 Eso ce SivÊnaÑ chando 314
EvaÑ divÈ ca ratto ca 64
Eso te vasula pitÈ 247
EvaÑ na m|Äho’smi suÓohi
Eso hi dhammo Sumukha 91
katte 299
EvaÑ tuvaÑ nÈgi Eso hi vata me chando 223
asampadosaÑ 307 Ehi amma piyadhÊti 350
EvaÑ pamatto rasagÈrave Ehi kaÓhe marissÈma 354
ratto 132 Ehi tÈta piyaputta 350
EvaÑ putta aduÑ putta 81 Ehi taÑ anusikkhÈmi 87, 172

[E] [ Ka ]
Ehi taÑ paÔinessÈmi 150 Kacci arogaÑ yoggaÑ te 155
Ehi dÈni gamissÈma 288 Kacci nu tÈta kusalaÑ 373
Ehi’maÑ rathamÈruyha 186 Kacci te sÈdisÊ bhariyÈ 97
Ehi samma nivattassu 153 Kacci nu bhoto kusalaÑ 77
Ehi samma haritapakkha 206 Kacci santo apacitÈ 97
Kacci nu tÈta kusalaÑ 155
[O] Kacci te sughare khamanÊyaÑ 206
OkandÈmase bh|tÈni 355 Kacci nu tenÈ’bhisasi 226
Ogayha te pokkharaÓiÑ 95 Kacci nu te jÈnapadÈ 171
OrabbhikÈ s|karikÈ 64, 191 Kacci nÈ’nÈgataÑ dÊghaÑ 97
Oruyha rÈjÈ yÈnamhÈ 59 Kacci bahuvidhaÑ mÈlyaÑ 263
OrodhÈ ca kumÈrÈ ca 151, Kacci nu bhoto kusalaÑ 342
154, 220, 322 Kacci bhoto amaccesu 87
Ossajitva kusalaÑ tapoguÓaÑ 130 Kacci tuyhampi Vedeha 259
Osadhehi ca dibbehi 370 Kacci yantÈ patitvÈna 88
Ohare’taÑ dhanuÑ cÈpaÑ 216 Kacci ramasi pÈsÈde 263
OhÈya maÑ ÒÈtigaÓÈ 90 Kacci raÔÔhaÑ anuppÊÄaÑ 97
OhÈya’haÑ pitaraÑ mÈtaraÒca 144 Kacci vo kusalaÑ puttaÑ 372
Kacci nu me ayyaputta 359
[ Ka ]
Kaccinnu bhoto kusalaÑ 96
KakkaÔÈ kaÔamÈyÈ ca 346
KaÔeruhÈ ca vÈsantÊ 346
KaccÈyano mÈÓavako’smi
KaÓhadÊpÈyanÈ sajja 61
rÈja 281 KatamasmiÑ so janapade 53
Kacci akasirÈ vutti 259 KatamaÑ taÑ vanaÑ sÈma 176
Kacci ÉaÑsÈ makasÈ ca 77, 342 Katar|pamidaÑ bhoto 74
Kacci te sÈdisÊ bhariyÈ 88 KatÈ me kalyÈÓÈ
Kacci antÈ ca te phÊtÈ 155 anekar|pÈ 140
Kacci amajjapo tÈta 155 KatÈvakÈsÈ pucchantu
Kacci arogaÑ yoggaÑ te 373 bhonto 7
Kacci ubho arogÈ te 368 KatÈya vacchassa kisassa p|jÈ 11
GÈthÈs|ci 447

[ Ka ] [ Ka ]
KatvÈ gharesu kiccÈni 296 KadalimigÈ bah| citrÈ 283
Kato mayÈ sa~karo KadalÊva vÈtacchupitÈ 376
brÈhmaÓena 135, 138 KadariyatÈpanÈ ghorÈ 60
KathaÑ careyya vuÉÉhesu 259 KadalÊdhajapaÒÒÈÓo 31
KathaÒca kira putta kÈmÈyo KadÈ’ssu maÑ ariyagaÓÈ 168
246-7 KadÈ’ssu maÑ amaccagaÓÈ 168
KathaÑ nÈma sÈma KadÈ’ssu maÑ migarathÈ 167
samasundarehi 250-251 KadÈ’ssu maÑ sattasatÈ
KathaÑ candanalitta~go 320 bhariyÈ 168
KathaÑ nÈma KadÈ’ssu maÑ rathÈrohÈ 168
samasamasundarÈhi 250-251 KadÈ’ssu maÑ assÈrohÈ 167
KathaÑ ahaÑ vikatthissaÑ 91 KadÈ’ssu maÑ sattasatÈ
bhariyÈ 168
KathaÑ nu patataÑ seÔÔha 83
KadÈ’ssu maÑ hatthÈrohÈ 167
KathaÑ nu cÊraÑ dhÈrenti 320
KadÈ’ssu maÑ dhanuggahÈ 168
KathaÑ hi lokÈpacito
KadÈ’ssu maÑ rÈjaputtÈ 168
samÈno 234
KadÈ’ssu maÑ hatthigumbÈ 166
KathaÑ nu tÈsaÑ hadayaÑ 327
KadÈ’ssu maÑ assagumbÈ 166
KathaÑ no abhivÈdeyya 303
KadÈ’ssu maÑ meÓÉarathÈ 167
KathaÑ hatthehi pÈdehi 153
KadÈ’ssu maÑ ajarathÈ 167
KathaÑ no kuÒjaraÑ dajjÈ 313
KadÈ’ssu maÑ sajjhurathÈ 166
KathaÑ nu KevaÔÔa KadÈ’ssu maÑ sottharathÈ 166
Mahosadhena 204 KadÈ’ssu maÑ goÓarathÈ 167
KathaÑ nu so na lajjeyya 353 KadÈ’ssu maÑ assarathÈ 166
KathaÑ nu pathaÑ gacchanti 353 KadÈ’ssu maÑ rathasenÊ 166
KathaÑ panime viha~gÈ 86 KadÈ’ssu maÑ oÔÔharathÈ 167
KathaÑ panÈyaÑ viha~go 84 KadÈ’ssu
KathaÑ ruci majjhagataÑ 94 lÈkhÈrasarattasucchavÊ 40
KathaÑ dhammaÑ care macco 259 KadÈ’ssu maÑ
KathaÑ nu yÈtaÑ anuyÈyÊ kaÒcanajÈluracchadÈ 40
hoti 300 KadÈ’ssu maÑ tambanakhÈ
KathaÑ dhammaÑ caritvÈna 259 sulomÈ 40

[ Ka ] [ Ka ]
KadÈ’haÑ vÊÓaÑ’varujjako 169 KadÈ’haÑ antepuraÑ rammaÑ 162
kadÈ’haÑ sabbattha gantvÈ 169 KadÈ’haÑ k|ÔÈgÈre ca 162
KadÈ’haÑ rathakÈro’va 169 KadÈ’haÑ maÓipalla~ke 162
KadÈ’haÑ giriduggesu 169 KadÈ’haÑ assagumbe ca 163
KadÈ’haÑ kappÈsakoseyyaÑ 163
KadÈ’haÑ pattaÑ gahetvÈna 168
KadÈ’haÑ pokkharaÓÊ rammÈ 163
KadÈ’haÑ paÑsuk|lÈnaÑ 168
KadÈ’haÑ hatthigumbe ca 163
KadÈ’haÑ sattÈhasammeghe 168
KapaÓÈ vÊlapati selÈ 247
KadÈ’haÑ migarathe ca 164
KapaÓe vata’yaÑ bhikkhu 53
KadÈ’haÑ amaccagaÓe ca 165 KappÈsapicurÈsÊva 226
KadÈ’haÑ sattasatÈ bhariyÈ 165 KappÈsikaÒca koseyyaÑ 375
KadÈ’haÑ hatthÈrohe ca 164 KambalassatarÈ uÔÔhentu 221
KadÈ’haÑ satapalaÑ kaÑsaÑ 166 KammantaÑ saÑvidhetvÈna 296
KadÈ’haÑ rathÈrohe ca 165 KammÈsapÈdena viheÔhitattha 146
KadÈ’haÑ dhanuggahe ca 165 KammÈsapÈdena
KadÈ’haÑ rÈjaputte ca 165 viheÔhita’mhÈ 146
KadÈ’haÑ ariyagaÓe ca 165 KammÈrÈnaÑ yathÈ ukkÈ
KadÈ’haÑ oÔÔharathe ca 164 209, 212, 227
KadÈ’haÑ rathaseniyo 163 KasmÈ tuvaÑ rasaka edisÈni 131
KadÈ’haÑ sovaÓÓarathe 163 KasmÈ nÈbhiharissanti 320
KaraviyÈ ca saggÈ ca 347
KadÈ’haÑ goÓarathe ca 164
KarerimÈlÈ vitatÈ 343
KadÈ’haÑ sajjhurathe ca 163
KaroÔiyÈ cammadharÈ 377
KadÈ’haÑ ajarathe ca 164
Karoti ce dÈrutiÓena
KadÈ’haÑ meÓÉarathe ca 164
puÒÒaÑ 234
KadÈ’haÑ assarathe ca 164 Karomi okÈsamanuggahÈya 11
KadÈ’haÑ assÈrohe ca 165 Karomi te taÑ vacanaÑ
KadÈ’haÑ sattasatÈ bhariyÈ 165 75, 149, 153
KadÈ’haÑ Vedehe phÊte 162 KalyÈÓa vata maÑ bhavaÑ 170
KadÈ’haÑ soÓÓapalla~ke 162 KalyÈÓa titthaÑ sucimaÑ 337
KadÈ’haÑ mithilaÑ phÊtaÑ 161 Kalimeva n|na gaÓhÈmi 261
GÈthÈs|ci 449

[ Ka ] [ Ka ]
KalÊ hi dhÊrÈna kaÔaÑ KÈyena vÈcÈya ca yo’dha-
magÈnaÑ 233
saÒÒato 9
Kassa a~gaÑ pariggayha 76, 241
KÈyo te rathasaÒÒÈto 274
Kassa ekasataÑ catyÈ 77
Kassa etÈni akkhÊni 241 KÈlaÒÒutÈ cittasÈro 274
Kassa kaÒcanapaÔÔena 76, 240 KÈlÈ nidÈgheriva aggijÈriva 108
Kassa kÈdambayo kÈjo 75 KÈsikasucivatthadharÈ 254
Kassa jambonadaÑ chattaÑ 241 KÈsiyÈni ca dhÈretvÈ 320, 328
Kassa nu eso padasaddo 178 KÈsaÑ kusaÑ poÔakilaÑ 326
Kassapassa vaco sutvÈ 260, 261
KÈ sukkadÈÔhÈ
Kassa paggahitaÑ chattaÑ 76
paÔimukkakuÓÉalÈ 106
Kassa bherÊ mudi~gÈ ca 76, 240
Kassa pekhuÓahatthÈni 241 KÈÄapakkhe yathÈ cando 147
Kassa setÈni chattÈni 76 KicchÈladdho piyo putto 179
Kassa lÈkhÈrasasamÈ 241 Kicchena laddhaÑ
Kassa vÈtena chupitÈ 241 kasirÈ’bhataÑ dhanaÑ 122
Kassa sutvÈ sataÑ dammi 53
KiÒca tuyhaÑ asaccassa 95
KasiraÒca parittaÒca 152
Kinnu tÈ’yaÑ dijo hoti 91
Kasse’te lapanajÈtÈ 241
KassetaÑ mukhamÈbhÈti 366 Kinnu tÈta tuvaÑ pajjhÈyasi 275
Kasse’sÈ mahatÊ senÈ 77 KiÑ nu daÓÉaÑ kimajinaÑ 47
KahaÑ nu so sattumaddano 71 Kinnu tyÈ’yaÑ dijo hoti 84
KÈkÈ ul|kaÑva raho Kinnu tuyhaÑ balaÑ atthi 224
labhitvÈ 238 KiÑ dhanena yaÑ khÊyetha 158
KÈ nu pÈsena baddhassa 83
Kinnu’mÈ na ramÈpeyyuÑ 251
KÈmadhÈtu samatikkamÈ gati 131
Kinnu m|go kinnu pakkho 153
KÈmaÑ maÑ sivayo sabbe 316
KÈmaÑ janapado mÈ’si 314 Kimhe’so mahato ghoso 170
KÈme giddhÈ kÈmaratÈ 55 Kinnu santaramÈnova 149, 215
KÈyena vÈcÈ manasÈ 268 KimagghiyaÑ hi vo tÈta 368

[ Ka ] [ Ka ]
KimidaÑ appasaddova 359 KumÈriyo yÈci’mÈ
KimidaÑ tuÓhibh|tosi 359 gottarakkhitÈ 112
KismiÑ nu raÔÔhe tava KumÈriyopi vadetha 242
jÈtibh|mi 334 KurarÊ hatachÈpÈva 227, 321
KismiÑ me sivayo kuddhÈ 115 Kulaputtampi jahanti
KisaÑ hi vacchaÑ avakiriya akiÒcanaÑ 127
daÓÉakÊ 8 KusaggenudakamÈdÈya 133
KiÑ s| vadhitvÈ na kadÈci socati 7 KusalaÒceva no rÈja 77
KiÑte vataÑ kiÑpana KusalaÒceva me samma 206
brahmacariyaÑ 21, 306 KusalaÒceva me haÑsa 87, 97
KiÑte idaÑ |r|namantarasmiÑ 33 KusalaÒceva me putta 155
KiÑ pana taÑ atidÈnaÑ 242 KusalaÑ ceva me samma 331
KiÑ mÈÓavassa ratanÈni atthi 281 KusalaÑ ceva me putta 73
KÊÔÈ paÔa~gÈ uragÈ ca bhekÈ 236 KusalaÑ ceva no brahme 348
KÊÄe rÈjÈ amaccehi 291 KusalaÑ paÔinandÈmi 223
KukutthakÈ kuÄÊrakÈ 347 KusalaÑ ceva me brahme 342
KuÔajÈsalaÄÈnÊpÈ 340 KusalÈ naccagÊtassa 156
KuÔajÊ kuÔÔhatagarÈ 340 KuhiÑ nu raÔÔhe tava
KuÓÉale ghusite mÈle 368 jÈtibh|mi 281
KuÓÈlakÈ bah| citrÈ 282 K|ÔÈvÈre sayitvÈna 328
KuÓalohaÑ tadÈ ÈsiÑ 131 Kena vÈ vikalaÑ tuyhaÑ 263
Kuto ca y|pe Ke gandhabbe rakkhase ca
maÓisa~khamuttaÑ 237 nÈge 276
Kuto nu Ègacchasi Kena taÑ paÔhamaÑ nemi 187
devavaÓÓi 269 Kena vÈ vÈcapeyyena 366
Kuto nu sÈma Ègamma 175 Kena mabbhÈhato loko 157
Kuto nu bhavaÑ bhÈradvÈja 366 Kena duk|la mantesi 179
Kuto nu samma Ègamma 206 Kevalo cÈpi nigamo 313
Kumbhampa’ÒjaliÑ kariyÈ 294 KesaggahaÓamukkhepÈ 327
KumbhÊlÈ makarÈ cettha 283 Kesal|nanakhachinnatajjitÈ 130
Kumbhodaro bhaggapiÔÔhi 352 Kesesu jaÔaÑ bandhitvÈ 369
KumÈrike upaseniye 173 KoÒcaÑ nadati mÈta~go 371
GÈthÈs|ci 451

[ Ka ] [ Ka ]
KoÒcaÑ may|raÒca Ko me sammajja’mÈdÈya 181
piyaÒcaketaÑ 289
Ko yaÑ majjhe samuddasmiÑ 159
KocchaÒca sabbasovaÓÓaÑ 96
KoÓÉaÒÒa paÒhÈni viyÈkarohi 7 KorabyarÈjassa DhanaÒcayassa277
KoÔÔhake usukÈrassa 173 KoraÓÉakÈ AnojÈ ca 345
KoÔÔhasuÓÈ suÓopi ca 346 Ko rÈjaputtaÑ nisabhaÑ 337
KoÔÔhÈgÈraÒca kosaÒca 158 KolitthiyÈ yo idha
Ko taÑ amma kopesi 27 jÊva loke 194
Ko te imaÑ kosiyadiÔÔhi’-
Ko vÈ tvaÑ kassa vÈ putto 175
modahi 112
Ko te diÔÔho rÈjakali 255 Ko vÈ tvaÑ kassa vÈ putto 174
Ko te balaÑ mahÈrÈja 330 KosambiyaÑ seÔÔhikule 266
Ko tvaÑ brahÈbÈhu vanassa Koso ca tuyhaÑ vipulo 28
majjhe 222 Koso ca mayhaÑ vipulo 28
Ko dÈni nhÈpayissati 181 KaÑ nva’jja chÈtÈ tasitÈ 353
Ko dÈni bhojayissati 181
KaÑ vÈ tvaÑ passase atthaÑ 83
KodhaÑ vadhitvÈ na kadÈci
socati 7 KaÑ gatiÑ pecca gacchanti 59
Ko nÈme’so dhammo 25 [ Kha ]
Ko nÊdha raÒÒaÑ
Khajjurettha silÈmayÈ 279
vara’mÈbhijeti 280
KhaÓantÈ’lukalambÈni 368
Ko nu te BhagavÈ SatthÈ 171
Ko nu maÑ usunÈ vijjhi 174 KhaÓittikaÑ me patitaÑ 356
Ko nu me rÈjakattÈro 56 KhatyÈ hi vessÈnaÑ baliÑ
Ko nu me paripanthassa 170 haranti 236
Ko nu brÈhmaÓavaÓÓena 228 KhattiyamantÈ ca tayo ca
Ko nu brÈhmaÓavaÓÓena 224
vedÈ 240
Ko ne’vi’mesaÑ idha
Khadira~gÈravaÓÓÈbhÈ 241
paÓÉitÈnaÑ 6
Ko panthe chatta’mÈneti 274 KharÈ kharodakÈ tattÈ 273
KomÈrÊ yassÈhaÑ KharÈjino jaÔi dummÊ 229
bhariyÈ 364 KhalaÑ sÈlaÑ pasuÑ khettaÑ 293

[ Kha ] [ Ga ]
KhÈdaÑ nÈgassa maÑsÈni 55 GambhÊrar|po te vaÓo
KhiÉÉÈ paÓihitÈ tyÈsu 93 salohito 32
KhippamantepuraÑ netvÈ 86-7 GambhÊre appameyyasmiÑ 159
KhippaÑ kumÈramÈnetha 56
GabbhaÑ me dhÈrayantiyÈ 312
KhippaÑ gÊvaÑ pasÈrehi 231
GavaÑ ce taramÈnÈnaÑ 45-6, 51
KhippaÑ mamaÑ uddhara
Gahapatayo ca vadetha 243
kÈtiyÈna 299
KhÊyate cassa taÑ pÈpaÑ 265 GÈthÈ imÈ atthavatÊ
KhÊyate cassa taÑ puÒÒaÑ 265 subyaÒjanÈ 12, 142
KhuradhÈra manukkamma 63 GÈthÈ catasso dharaÓÊma-
KhettÈni amma kÈretvÈ 70 hissara 134
Khema’mÈsi mahÈrÈja 88 GÈmavaraÑ nigamavaraÑ
KhomÈva tattha padumÈ 344 dadanti 245
[ Ga ] GÈme gÈme sataÑ kumbhÈ 370
Ga~gÈya kuÓapaÑ disvÈ 55 GÈvo tassa pajÈyanti 150
Gaccha bÈle khamÈpehi 72 GÊvÈya baddhÈ kissa ime
Gacchanto so bhÈradvÈjo 342 puneke 191
Gacchatha vadetha kumÈre 242 GuÓo Kassapa gottÈ’yaÑ 258
Gacchatha vo gharaÓiyo 247 GoÓaÑ dhenuÑ ca yÈnaÒca 120
Gaccheva kho tvaÑ GomaÓÉalapariby|Äho 158
taramÈnar|po 18
Gacche vÈhaÑ na vÈ gacche 83 [ Gha ]
GaÓhÈmase maÓiÑ tÈta 223 GhatÈsanasamÈ etÈ 125
GaÓhÈhe’taÑ mahÈnÈgaÑ 226 GhatÈsanaÑ kuÒjaraÑ
GantvÈ girividuggÈnaÑ 333 kaÓhasappaÑ 125
GantvÈna pÈcÊnamukho Ghara’mÈvasamÈnassa 288
muhuttaÑ 18
[ Ca ]
Gatene’tÈ palobhenti 126
Ca~korÈ kukkuÔÈ nÈgÈ 346
Gandhakena vilimpitvÈ 328
GandhabbÈ pitaro devÈ 2 CakkhumÈpi hi cakkh| hi 63
Gandho isÊnaÑ ciradikkhitÈnaÑ 6 Caje dhanaÑ a~gavarassa hetu 145
GambhÊrapaÒhaÑ CaÓÉÈlaputtopi adhicca vede 239
manasÈbhicintayaÑ 9 Candake me vimÈnasmiÑ 262
GÈthÈs|ci 453

[ Ca ] [ Ca ]
CandaÑ kho tvaÑ dohaÄÈyasi 275 Coriyo kathinÈ he’tÈ 126
Cando ca suriyo ca ubho CorÊnaÑ bahubuddhÊnaÑ 128
idhÈgatÈ 100
[ Cha ]
CattÈ mayÈ jÈnapadÈ 172
CattÈro’me na p|renti 127 ChakaliÑva migiÑchÈpÈ 358
CatukkaÓÈ catudvÈrÈ 60 ChakalÊva migÊchÈpaÑ 358
Catutthampi bhadramadhanassa 54 ChaÔÔhampi bhadramadhanassa 54
CatunnaÑyevupÈdÈya 49 ChandaÒÒ| rÈjino cassa 294
CatuppadaÑ sakuÓaÒcÈpi ChannaÑ hi ekÈva matÊ sameti 205
maÑsaÑ 146 ChamÈgirÊ
CatuvÈhiÑ rathaÑ yuttaÑ 329 pupphavicitrasanthatÈ 109
CampeyyakÈ nÈgamallikÈ 278 ChamÈyaÑ ce nisiÒcissaÑ 229
CammavÈsÊ chamÈ seti 341 ChiddaÑ te raÔÔhaÑ byathitÈ
CaritvÈpi bahuÑ bhadraÑ 260 bhayÈ hi 143
CÈtuddasiÑ paÒcadasiÑ aÄÈra 22 ChinnaÑ nu tuyhaÑ hadayaÑ 26
CÈtuddasiÑ paÒcadasiÑ
[ Ja ]
196, 199-200
JaÔÈ ca tassa bhusadassa-
CÈpov|’nudaro assa 292-3
neyyÈ 35
CÈpov|’n|daro dhÊro 292
JaÔaÑ valinaÑ paÑsugataÑ 181
CÈmaramorahatthehi 328
CÈrutimbarukkhÈ cettha 339 Janinda jÈnÈsi piyÈ mame’sÈ 43
CitraggaÄerughusite 312 Janinda nÈÒÒatra tayÈ mayÈ vÈ 41
CirassaÑ vata maÑ tÈto 1 Jayo mahÈrÈja parÈ-
CirÈnuvuÔÔhampi piyaÑ jayo ca 285
manÈpaÑ 124 JÈtar|pamaÓimuttabh|sitÈ 129
CiraÑ vivÈdo mama JÈtar|pamayaÑ vassaÑ 378
tuyhaÒca’ssa 286 JÈtar|pamayÈ kaÓÓÈ 278
CÊvaraÑ piÓÉapÈtaÒca 198-200 JÈtar|pamayÈ kaÓÓÈ 279
CullÈsÊti mahÈkappe 260 JÈtimantaÑ ajaccaÒca 186
Cetiyo parivÈriÑsu 330 JÈnÈmi dhanaÑ pah|taÑ 28
Celukkhepo avattittha 377 JÈnÈmi mÈÓava tayÈ
CorÈ dhanassa patthenti 159 ha’masmi 288

[ Ja ] [ Ta ]
JÈnÈsi kho rÈja TaÒca tattha udikkhiÑsu 72
mahÈnubhÈvo 205 TaÒca disvÈna ÈyantaÑ 76,
JigucchaÑ kuÓapaÑ p|tiÑ 63
155, 372
JighaÒÒarattiÑ aruÓasmi’
TaÒca disvÈna ÈyantiÑ 31, 227
m|hate 107
JiÓÓohamasmi dubbalo 335 TaÒca disvÈna kÊÄantiÑ 31
JiÓÓaÑ posaÑ gavassaÒca 274 TaÒca disvÈna Vedeho 263
JivhaÑ ca passa baÄisena TaÒca sÈmuddikÈ macchÈ 55
viddhaÑ 193 TaÒca senÈpatiÑ dhÊraÑ 96
JÊvaggÈhaÑ gahetvÈna 73 TaÒca sovaÓÓaye pÊÔhe 263
JÊvitaÑ n|na te cattaÑ 221 TatrÈ’suÑ kumudÈyuttÈ 258
JÊranti ve rÈjarathÈ
Tatiyampi bhadramadhanassa 54
sucittÈ 136, 141
Tato andhÈna’mÈdÈya 180
JeÔÔhaputtaÑ upaguyha 295
Tato assasahassÈni 370
[ ©a ]
Tato kattÈ taramÈno 368
©ÈtÊsu mittesu katÈ
Tato kaÓhÈjinÈyapi 360
me kÈrÈ 141
©ÈtÊsu mittesu katÈ Tato kumÈra mÈnesuÑ 56
me kÈro 140 Tato kumÈrÈ pakkÈmuÑ 351
Tato kumÈrÈ byathitÈ 350
[ ®ha ]
®hite majjhanhike kÈle 326 Tato kumÈre ÈdÈya 351
®hitoha’masmÊ sadhammesu Tato kumÈraÑ pÈpesuÑ 58
rÈja 134 Tato ca kho so gantvÈna 206, 208
[ a ] Tato catasso
ayhamÈnena gattena 60-62 kanakattac|pamÈ 101
Tato ca pÈyÈsi pure
[ Ta ]
TagaraÒca palÈsena 265 Mahosadho 208
Taggha te dukkaÔaÑ bÈle 72 Tato ca MaghavÈ sakko 7
Taggha te mayamakkhÈma 332 Tato ca rÈjÈ taramÈno 59
TaÒca otaraÓÊ Ga~gÈ 55 Tato ca rÈjÈ pÈyÈsi 53, 75, 208
GÈthÈs|ci 455
[ Ta ] [ Ta ]
Tato ca rÈjÈ Vedeho 208 Tato so paÓÉito dhÊro 212
Tato ca so apakkamma 206 Tato so brÈhmaÓo 336
Tato cutÈ’haÑ Vedeha 261, 267 Tato so brÈhmaÓo
Tato cuto idha jÈto 261 luddo 351
Tato dve sattarattassa 262 Tato so brÈhmaÓo
Tato nÈgasahassÈni 370 gantvÈ 337
Tato nikkhantamattaÑ taÑ 273 Tato so mudukÈ
Tato patiÔÔhÈ pÈsÈde 268 bhisiyÈ 259
Tato so varuÓo nÈgo 277
Tato phÊtÈni raÔÔhÈni 74
Tato so vimatoyeva 84
Tato maddimpi nhÈpesuÑ 375
Tato so rajjumÈdÈya 351, 355
Tato maÑ urago hatthe
Tato hemaÒca kÈy|raÑ 375
gahetvÈ 20
TattaÑ pakkuthitamayoguÄaÒca 62
Tato ratyÈ vivasÈne 64, 98,
Tattha kambusahatthÈyo 58
132, 262, 322
Tattha kÈ nandi kÈ khiÉÉÈ 158
Tato ratyÈ vivasÈne 314,
Tattha ÔhitÈhaÑ Vedeha 267
363, 365
Tattha te purisabyagghÈ 231
Tato rathasahassÈni 370
Tattha te so pÈturahu 230
Tato rÈjÈ taramÈno 155, 187 Tatthaddasa kumÈraÑ so 315, 372
Tato vÈtÈtape ghore 74, 81 Tattha naccanti gÈyanti 289
Tato Vessantaro rÈjÈ 329, 353, Tattha pakkhÊ sanniratÈ 109
372, 374, 378, Tattha patto sÈnucaro 222
Tato saÔÔhisahassÈni 369, Tattha pÈnÈya mÈyanti 109
374, 377 Tattha bindhussarÈ
Tato sa rÈjÈ pÈyÈsi 155 vagg| 333, 371
TatosuÓhaÑ mahÈrÈjÈ 325 Tattha macchÈ sanniratÈ 109
Tato senÈpati raÒÒo 257 Tattha mittaÑ asevissaÑ 266
Tato senÈpatiÑ rÈjÈ 369 Tattha saÒchinnagattaÑ taÑ 273

[ Ta ] [ Ta ]
Tattha’ssarÈjaharayo TamassavaÑ sakÈ gattÈ 63
ayojayuÑ 111 Ta’mÈruhanti nÈriyo 272
TathÈ karissÈmi ahaÑ Ta’mÈruhantaÑ
bhadante 132 asipattapÈdapaÑ 272
TathÈvidhe’ke samaÓa- Ta’mÈruhantaÑ khurasaÒcitaÑ
brÈhmaÓÈse 50 giriÑ 272
Tatheva isayo hiÑsaÑ 52 Ta’mÈruhantaÑ nirayaÑ 272
Tattheva te vattapadÈ 2-3 Ta’mÈruhantaÑ
Tatheva negame hiÑsaÑ 52 pabbatasannikÈsaÑ 272
Tatheva santi manujÈ 78 TamudÈvatta kalyÈÓÊ 15
Tadassu te bandhanÈ Tamena sakkopi tadÈ
ap|jayi 110
mocayiÑsu 18
TamenaÑ kimayo tattha 63
TadÈsi yaÑ bhiÑsanakaÑ 313,
TamenaÑ tattha dhÈresi 15
324, 351, 364
Tvameva gaccha kalyÈÓi 13
TadÈ hi brahatÊ sÈmÈ 40
Tvameva saddhe
TadÈhaÑ byathitÈ bhÊtÈ 359
paradÈrasevinÊ 107
Tadi~gha abhipÈraka 45
Tameva saÑsÊ punadeva
Tadi~gha samapekkhassu 85 MÈtaliÑ 110
Tapanti Èbhanti virocare ca 36 Tamokkamiva ÈyantiÑ 16
Tamb|padhÈne TayÈ tÈta anuÒÒÈtÈ 80
bahugonakamhi 146 Tava kÈmÈ hi sussoÓi 72
TamaggahÊ veÄuriyaÑ Taveva deva vijite 53
mahagghaÑ 280 Tassa aggisikhÈ kÈyÈ 62
Ta’maggihuttaÑ saraÓaÑ Tassa uttarapubbena 333
pavissa 237 Tassa komÈrikÈ bhariyÈ 279
Ta’majjhapattaÑ rÈjaputtiÑ 362 Tassa ceto paÔissosi 338
Tamatikkamma bhaddante 332 Tassa’jja’haÑ attasukhÊ
Ta’manupucchi Vedeho 261 vidheyyo 289
Ta’manupucchi Vedeho 257 Tassa tyÈhaÑ na dassÈmi 338
Ta’manuyÈyiÑsu bahavo 258 Tassa te anumodanti 363, 364
Ta’mÈpatantaÑ disvÈna 91 Tassa tejaÑ vÊriyaÒca 16
Tamabravi rÈjaputtÊ 316, 317, Tassa te sabbo Œnando 171
325, 326, 328, 329 Tassa te svÈgataÑ rÈja 59
GÈthÈs|ci 457

[ Ta ] [ Ta ]
Tassa taÑ vacanaÑ sutvÈ 76, 86, TassÈ va~kena jivhaggaÑ 64
88, 91, 213, 221, 224, 366
TassÈ vid|re pokkharaÓÊ 340, 344
Tassa taÑ dadato dÈnaÑ 186
TasmÈ sataÒca asataÑ 365
Tassa taÑ nadato sutvÈ 73
Tassa dinnÈ mayÈ puttÈ 362 TassÈ sÈyaÓhakÈlasmiÑ 356
Tassa pÈde gahetvÈna 16, 153 TassÈ sumajjhÈya piyÈya hetu 310
Tassa pÈde samajjantÈ 179 TasmÈ nÈbhikkhaÓaÑ gacche 48
Tassa puÔÔho viyÈkÈsi 196, 202 TasmÈ ahaÑ tuyhaÑ vadhÈya 299
Tassa bhattu pariyesanaÑ
TasmÈ pattapuÔasseva 265
cara 276
TasmÈ hi chandÈgamanaÑ 61
Tassa me’kÈ dutiyÈ’si 206
Tassa yÈnaÑ ayojesuÑ 258 TasmÈ hi ne namasseyya 82
Tassa rajjassa so bhÊto 154 TassÈhaÑ vacanaÑ nÈkaÑ 15
Tassa raÒÒo ahaÑ putto 149 TasmiÑ me sivayo kuddhÈ 331
Tassa rajjassa’haÑ bhÊto 152 TasmiÑ sa~gÈmasÊsasmiÑ 73
Tassa sa~kappa’maÒÒÈya 184 Tyassu ekarathe yantÈ 74
TassÈ uttarapubbena 333
Tassevu’ttarapassena 109
TassÈ utumhi nhÈtÈya 80
TassÈ kÈmÈ hi sammatto 206 Tasse’sÈ mahatÊ senÈ 77
TassÈ ca nÈgamÈnesuÑ 376 TÈ upenti vividhena chandasÈ 129
TassÈ tadÈ kocchagatÈya TÈ kulesu visikhantaresu vÈ 130
kosiyÈ 110 TÈ khattiyÈ vallivilÈka majjhÈ 146
TassÈ tÈlappitaÑ sutvÈ 322 TÈ ca sattasatÈ bhariyÈ 169
TasmÈ nÈbhikkhaÓaÑ gacche 48
TÈ disvÈ ÈyattamanÈ
TassÈ’nujaÑ dhÊtaraÑ
Purindado 102
kÈmayÈmi 298
TassÈ mÈtÈ udaÔÔhÈsi 70 TÈ disvÈ sabbo paramappa-
TassÈ mÈlyaÑ abhihariÑsu 262 modito 105
TassÈ lÈlappamÈnÈya 357 TÈdisaÑ pÈsamÈsajja 86

[ Ta ] [ Ta ]
TÈ NÈradena paramappa- Turiyehi maÑ bhÈrata
kopitÈ 102 bhuttavantaÑ 20
TÈ naÑ tattha gatÈvocuÑ 333 TulÈ yathÈ paggahitÈ 265, 290
TÈ n|na me tambanakhÈ TuvaÑ nu seÔÔho tvamanutta-
rosi 45
sulomÈ 69
TuvaÑ hi mÈtÈ ca pitÈ ca
TÈya naÑ pÈricariyÈya 82
mayhaÑ 42
TÈya senÈya MithilÈ 204
T|riyatÈÄasa~ghuÔÔhe 171
TÈyÈ’haÑ pharusaÑ sutvÈ 152
Te accimanto tiÔÔhanti 63
TÈlÈ ca m|lÈ ca phalÈ ca Te aroge anuppatte 90, 98
me’ttha 33 Te Ègate muddhani
TÈvatiÑsÈ ca ye devÈ 16 dhammapÈlo 289
TÈvadeva ca te lÈbho 85 Te gantvÈ
TÈvatiÑse ca yÈme ca 284 dÊghamaddhÈnaÑ 330, 371
TyÈ’haÑ mante paratthaddho 225 Te chetvÈ maccuno jÈlaÑ 161
TiÔÔhanti meghasamÈnÈ 53 Te janÈ taÑ avaciÑsu 336
TiÔÔhÈhÊ’ti mayÈ vutto 134 TejavÈpi hi naro
TiÓalatÈni osadhyo 355 vicakkhaÓo 130
TiÓÓo hiyyo rÈjÈ ga~gaÑ 216 Te tattha amhe passitvÈ 318
TindukÈni piyÈlÈni 78, 178, Te tattha gahapatayo 243
Te tattha j|te ubhaye
183, 342, 349, 364
samÈgate 285
TiÑsa me purisanÈvutyo 215
Te disvÈ puÒÒasaÑkÈse 94
TÊÓi uppalajÈtÈni 344
Te n|na tÈl|panibhe
TÊÓi kakkÈrujÈtÈni 345
alambe 69
TuÔÔhosmi vo pakatiyÈ 89 Te n|na puttakÈ mayhaÑ 357
Tumhe ca putte passatha 357 Te n|na me asite
Tumhehi brahme pakato 336, 338 vellitagge 69
Tuyheva sattavo ete 73 Te paÒjaragate pakkhÊ 92
Tuyheva sambalaÑ hotu 341 Te patanti adhokkhandhÈ 64
TuyhaÑ maÑsena medena 138 Te patÊtÈ pamuttena 90, 99
GÈthÈs|ci 459

[ Ta ] [ Ta ]
Te pÈviÑsu brahÈraÒÒaÑ 371 TvaÑ ca devÈsi sappaÒÒo 264
Te pÈvisuÑ akkhamadena TaÑ cetÈ anusÈsiÑsu 332
mattÈ 285 TaÑ ceva tucchaÑ MaghavÈ
Te pÈvisuÑ puraÑ rammaÑ 377 sama~gÊ 238
Te bh|nahuno paccanti 60 TaÑ tattha avacuÑ kaÒÒÈ 58
Te manussaÑ migaÑ vÈpi 326 TaÑ tattha gatimÈ dhitimÈ 287
Te rÈjaputtiyÈ putte 373 TaÑ taÑ asaccaÑ avibhajja
Te vaÉÉhayanti nirayaÑ 28 seviniÑ 105
Te vassap|gÈni bah|ni tattha 194 TaÑ taÑ KaÓhÈjinÈ’voca 355
Te sattumabhisaÑcikkha 84 TaÑ tvaÑ gantvÈna yÈcassu 335
TesÈhaÑ pahito d|to 338 TaÑ tvaÑ daÔÔhuÑ mahÈrÈja 228
TaÑ tvaÑ patitamaddakkhi 230
TesÈ’haÑ pubbÈcariyesu 75
TaÑ taÑ pitÈpi avaca 244
Tesu disvÈna lambante 222
TaÑ taÑ br|mi mahÈrÈja 65, 320
Tesu mattÈ kilantÈva 322, 324
TaÑ taÑ mÈtÈ avaca 243
TesaÑ ayomayÈ bh|mi 60
TaÑ taÑ vadÈmi kosiya 99-100
TesaÑ ubhinnaÑ bhaÓataÑ 89
TaÑ daÉÉhatÈlaÑ
TesaÑ kaÒcanapattehi 96
paribhinnagattaÑ 63
Tesampi tÈdisÈnaÑ 245 TaÑ disvÈ cetapÈmokkhÈ 330
TesaÑ lÈlappitaÑ TaÑ devÈ paÔinandiÑsu 203
sutvÈ 319, 356 TaÑ disvÈ rÈjÈ
TesaÑ lÈlappamÈnÈnaÑ 183 paramappatÊto 310
TesaÑ vanÈnaÑ TaÑ nÈgakaÒÒÈ caritaÑ
naradevamajjhe 19 gaÓena 302
TesaÑ sa~kappamaÒÒÈya 364 TaÑ n|na kakk|panisevitaÑ
TesaÑ sutvÈna nigghosaÑ 371 mukhaÑ 69
TesaÑ sokavighÈtÈya 89 TaÑ n|na soÓiÑ puthulaÑ
TaÑ kammaÑ nihitaÑ aÔÔhÈ 266 sukoÔÔitaÑ 69
TaÑ khajjamÈnaÑ niraye TaÑ paviÔÔhaÑ brahÈraÒÒaÑ 336
vasantaÑ 271 TaÑ bandhanena3 pucchassu 206
TaÑ guÓo paÔisammodi 259 TaÑ balÈnaÑ balaÑ seÔÔhaÑ 3
TaÑ candana TaÑ brÈhmaÓÈnaÑ vacanÈ 95
gandharasÈnulittaÑ 289 TaÑ brÈhmaÓÈ anvagamuÑ 329
TaÑ ca disvÈna ÈyantaÑ 373 TaÑ bhÈvitatta’ÒÒataraÑ 225

[ Ta ] [ Ta ]
TaÑ bh|mibhÈgehi upetar|paÑ 19 TvaÑ maÑ nÈgena Èlampa 228
TaÑ me tathÈ hotu vasemu TvaÑ lohitakkho viha-
tÊhaÑ 288 tantaraÑso 23
TaÑ me vataÑ taÑ pana [ Tha ]
brahmacariyaÑ 22, 307 ThanakhÊrena gÊtena 80
TaÑ me vataÑ samiddha’jjaÑ 375 ThanÈ ca mayhime p|rÈ 358
TaÑ me suyiÔÔhaÑ suhutaÑ 338 ThanÈ me nappapateyyuÑ 312
TaÑ maÑ upaÔÔhitaÑ santaÑ 79 Thale yathÈ vÈri janinda
TaÑ yÈcamÈnÈbhisamekkha- vuÔÔhaÑ 147
NÈrado 102 Thiyopi tattha pakkanduÑ 323
TaÑ yÈnaseÔÔhaÑ abhiruyha ThÊghÈtakÈ ye ci’me
MÈtali 111 pÈradÈrikÈ 104
TaÑ vimÈnaÑ abhijjhÈya 223 ThÊnaÒhi cittaÑ yathÈ
TaÑ sutvÈ antepure 242 vÈnarassa 124
TaÑ sutvÈ amanusso 255 Th|lÈ javena hÈyanti 154
TaÑ sutvÈ KhaÓÉahÈlo 255 Th|lÈ si~ghÈÔakÈ cettha 340
TaÑ suvatthaÑ udatÈrayÊ [ Da ]
rathaÑ 111 DakkhaÒca posaÑ manujÈ
TaÑ haÒÒamÈnaÑ niraye viditvÈ 270
vajantaÑ 271 DakkhiÓaÑ vÈpa’haÑ bÈyuÑ 316
TaÑ hi me pekkhamÈnassa 91 DajjÈ ammÈ brÈhmaÓassa 356
TvaÑ no’ttamevÈbhisamekkha Dajjemu kho paÒca satÈni
nÈrada 102 bhoto 270
TvaÑ no pitÈ’va puttÈnaÑ 98 Dajjemu kho te sutanuÑ
TvaÑ no vinetÈsi rathaÑva sunettaÑ 299
naddhaÑ 310 DantÈ ca tassa
TvaÑ nosi ÒÈti purimÈsu bhusadassaneyyÈ 36
jÈtisu 101 Dadato me na khÊyetha 365-6
TvaÑ maddikaÓhaÑ gaÓhÈhi 329 DaddallamÈnÈ Èbhenti 196
TvaÑ meva na’ÒÒo sumukha 93 DaddallamÈnÈ yasasÈ
TvaÑ mesi mÈtÈ ca pitÈ yasassinÊ 107
aÄÈra 19 DadÈmi dÈni te bhariyaÑ 209
GÈthÈs|ci 461

[ Da ] [ Da ]
DadÈmi na vikampÈmi 313, 349 DinnaÑ me dÈnaÑ bahudhÈ
DadÈmi bhoto bhariyaÑ 365 bah|naÑ 141
DadÈhi dÈni me bhariyaÑ 208-9 DibyakhiÉÉaratiyo ca Nandane 131
Dammi nikkhasahassaÑ te 219 DibyakhiÉÉaratiyo na dullabhÈ 131
Darito pabbatÈto vÈ 150 DibbaÑ adhÊyase mÈyaÑ 218
DibbaÑ deva upayÈcanti 252
DaliddaÑ ÈturaÒcÈpi 120
DivÈ vÈ yadi vÈ rattiÑ 290-291
Dase’ttha kÈÄiyo chacca 284
DisvÈ abhihaÔaÑ aggaÑ 96
Dase’ttha paÓÉitÈ Èhu 204
DisvÈna taÑ vimalaÑ
Dase’ttha rÈjiyo setÈ 284 bh|ripaÒÒaÑ 305
Dassesi MÈtali raÒÒo 187 DisvÈna patitaÑ sÈmaÑ 180-182
Daharasseva me tÈta 58 DisvÈna lokavattantaÑ 171
DaharÈ tvaÑ r|pavatÊ 335 DisvÈ nisinnaÑ rÈjÈnaÑ 59, 87
DaharÈpi hi miyyanti 157 DisvÈ maÓiÑ pabhassaraÑ
DaharÈ rukkhÈ ca vuddhÈ ca 345 jÈtimantaÑ 280
DaharÈ sattasatÈ etÈ 248 DisvÈ luddaÑ pasannattaÑ 94
Daharo yuvÈ nÈtibrahÈ 178 DisvÈ sampatite ghore 326
DvÈdasetÈni vassÈni 47 DisvÈ migÈnaÑ y|thÈnaÑ 326
DÈnaÒca peyyavajjaÒca 81 DÊgha’ssa kesÈ asitÈ 178
DÈnatthaÑ upabhottuÑ vÈ 89 DÊghÈ kambutalÈbhÈsÈ 14
DÈnamassa pasaÑsÈma 367 DÊpaÑ so najjhagÈgaÒchi 55
DvÊhi samaÓacakkh|hi 174
DÈnÈni dehi KoÓÉaÒÒa 244
DukkaÔaÑ te bho raÒÒÈ 367
DÈnaÑ damaÑ cÈga’mathopi
DukkaÔaÑ vata te ÒÈtÊ 334
saÑyamaÑ 107
DukkhaÑ kho me
DÈnaÑ sÊlaÑ pariccÈgaÑ 97
janayatha 245-6
DvÈraÑ nappaÔipassÈmi 262 DukkhaÑ te vedayissÈmi 315
DÈsiÑ dÈsaÑ ca so dajjÈ 367 Dukkha’ssa hadayaÑ Èsi 367
DÈse kammakare pesse 293 DukkaÔaÒca hi no putta 369
DiÔÔhÈ mayÈ mÈnusakÈpi DukkaÔaÑ ca hi no putta 374
kÈmÈ 24 Dukkh|panÊtopi naro
DinnapubbaÑ na hÈpeyya 293 sapaÒÒo 160
DinnaÑ nikkhasahassaÑ me 220 Dutiyampi bhadramadhanassa 54

[ Da ] [ Dha ]
DuddadaÑ dadamÈnÈnaÑ 365 DhammassÈpacitiÑ kummi 320
Dubhato vanavikÈse 318 DhammÈtisÈraÒca
DumaÑ iva pathe jÈtaÑ 337 manovighÈtaÑ 44
DuyiÔÔhaÑ te navamiyaÑ 335 Dhammena kira NesÈdo 89
D|re sutÈ no isayo Dhammena ÒÈyena sugatte
samÈgatÈ 6 lacchasi 108
D|dÊpo sÈgaro selo 185 Dhammena rajjaÑ kÈrentaÑ 374
Dumassa t|l|panibhÈ Dhammo patho mahÈrÈja 60
pabhassarÈ 37 Dhammo manujesu mÈtÊnaÑ 275
DulladdhaÑ me Èsi suta DhammaÑ cara
mahÈrÈja 4, 46, 47
soma 25, 198
DhammaÑ care jÈnapade 52
DuvidhÈ jÈtÈ urajÈ 14
DhammaÑ NesÈda bhaÓatha 179
Detha luddassa vatthÈni 94
DhavassakaÓÓÈ khadirÈ 343
Dve migÈviya ukkaÓÓÈ 358
DhÈtÈ vidhÈtÈ varuÓo
Dveva tÈta padakÈni 2
kuvero 231
DevatÈ nu’si gandhabbo 58, 74,
DhÈrayi’maÑ maÓiÑ dibya 223
149
DhÈrento brÈhmaÓa-
Devaputto mahiddhiko 106 vaÓÓaÑ 339, 341, 343
DevarÈja kimeva tvaÑ 12 DhÊtÈnva’yaÑ kassa Sunanda
DevarÈja nÈmo tyatthu 312 hoti 39
DevavÈhavahaÑ yÈnaÑ 278-9
Deviddhipattosi mahÈnu- [ Na ]
Na attahet| na dhanassa
bhÈvo 23
kÈraÓÈ 132
[ Dha ] Na iÔÔhakÈ honti silÈ
Dha~kÈ bheraÓÉakÈ gijjhÈ 64 cirena 239
Dhajo rathassa paÒÒÈÓaÑ 327 Na imaÑ akusalo dibyaÑ 224
DhataraÔÔhÈ mahÈrÈja 86-7 Na kappatÊ MÈtali mayha
DhataraÔÔhÈ hi te nÈgÈ 242 bhuÒjituÑ 104
DhataraÔÔhe ca disvÈna 84 Na kÈma kÈmÈ na bhayÈ
DhanÈpi dhanakÈmÈnaÑ 81 na dosÈ 17
DhammakÈmo sutÈdhÈro 288 Nakkhatte utu pubbesu 335
GÈthÈs|ci 463

[ Na ] [ Na ]
Na kho no deva passÈmi 365 Na te kaÔÔhÈni bhinnÈni 34, 361
NaggÈnadÊ an|dakÈ 327 Na te brÈhmaÓa gacchÈmi 335
NaccagÊtat|riyÈbhinÈdite 310
Na te samasamaÑ passe 14
Na’ccantavaÓÓÈ na bah|naÑ
Na taÑ tassa migo sÈma 175
kantÈ 125
Na taÑ varaÑ arahati jantu
Na ca te tÈdisÈ mittÈ 85
Na ca nettiÑsabandhÈ me 156 dÈtuÑ 142, 145
Na ca mayhaÑ chinnaÑ Natthi khiÉÉÈ natthi rati 334
hadayaÑ 26 Natthi tÈsaÑ vinayo na
Na ca myÈ’yaÑ maÓÊ keyyo 224 saÑvaro 129
Na camhi byamhito nÈgi 306 Natthi’tthÊnaÑ piyo nÈma 127
Na camhi byamhito nÈga 303 Natthi deva pitaro vÈ 260
Na ca me tÈdiso vaÓÓo 185 Natthi dhammacaritassa 259
Na’cÈpÈhaÑ adhammena 46 Natthi me sippaÔhÈnaÑ vÈ 335
Na cÈyaÑ brÈhmaÓo tÈva 355
Natthi hantÈ va chettÈ vÈ 260
Na cÈyaÑ brÈhmaÓo tÈta 367
NandÈya n|na maraÓena 218
Na cÈha’ meta’ micchÈmi 203
Na’ cÈhametaÑ abhiro- NandikÈ jÊvaputtÈ ca 341
cayÈmi 45 Na dissatÊ aggi manuppaviÔÔho 234
Na cÈhaÑ tasmiÑ Na dukkhaÑ ahinÈ daÔÔhaÑ 334
dubbheyyaÑ 314 Na deva mayhaÑ vacanÈ 369
Na cÈhaÑ paÓÓaÑ bhuÒjÈmi 156 Na dhanena na vittena 277
Na ceva te kataÑ pÈpaÑ 312 Na niddaÑ bahu maÒÒeyya 291
Na ceva me tvaÑ baddhosi 85 Nanu tvaÑ saddamassosi 359
NajjÈyo supatitthÈyo 283 Na n|na so khÈrividhaÑ ahÈsi 37
Na juhe na jape mante 15
Na no vivÈho nÈgehi 221
Na tÈ ekassa na dvinnaÑ 125
Na paÒhakÈlo bhaddante 14
Na tÈ evaÑ pajÈnanti 13
Na tÈ pajÈnanti kataÑ Na paÓÉitÈ diguÓa’mÈhu
na kiccaÑ 124 vÈkyaÑ 144
NattÈro suÓisÈ putto 374 Na pÊÄitÈ attadukhena dhÊrÈ 42
Na tÈva bhÈro parip|ro 264 Na puttahet| na dhanassa hetu 23
Na te abhisaraÑ passe 94 Na p|jito maÒÒamÈno 291

[ Na ] [ Na ]
Na badhiro na m|go’si 149 Nayidha santi samaÓa-
Na bÈÄhaÑ itthiÑ gaccheyya 292 brÈhmaÓÈ ca 304, 307
Na bhavaÑ eti puÒÒatthaÑ 342 Na raÒÒo sadisaÑ bhuÒje 291
NabhaÑ ca d|re pathavÊ ca Na raÒÒo sadisaÑ vatthaÑ 291
d|re 137, 142 NarÈna, mÈrÈmakarÈsu nÈrisu 123
NabhaÑ phaleyya udadhÊpi Naruttame girivare
susse 136 GandhamÈdane 101
Na ma’jja mantÈ paÔibhanti tÈta 37 NavapattavanaÑ phullaÑ 15
Na majjetha yasaÑ patto 96 Na vÈsa’mabhirocÈmi 349
Na mantayogÈ na kasÈyayogÈ 33 Na vÈhaÑ na gamissÈmi 13
Na mikhalaÑ muÒjamayaÑ Na vissase “icchati man”ti
dhÈreti 35 poso 126
Na migÈjina jÈtucche 171 Na vissase rÈmakarÈsu
Na mige napi uyyÈne 160 nÈrisu 126
Namhi devo na gandhabbo 58, 149 Na vissase sÈkhapurÈÓa
Namhi veÓÊ na caÓÉÈlÊ 71 santhataÑ 126
Na me akÈsi vacanaÑ 70 Na ve “piyaÑ me”ti janinda
Na me atthopi rajjena 75 tÈdiso 144
Na me abhisarena’ttho 95 Na ve rÈja, sakhÈ hoti 261
Na me idaÑ tathÈ Na ve rudanti matimanto
dukkhaÑ 176, 352 sapaÒÒÈ 134
Na me chando mati atthi 332 Na sÈdhÈraÓadÈra’ssa 287
Na me dutiyo idhamatthi Na sÈ sabhÈ yattha nasanti
kosiya 106 santo 148
Na me bhayaÑ anvagataÑ Na sirÊ taramÈnassa 207
mahantaÑ 22 Na so m|go na so
Na me maÑsÈni khajjÈni 174 pakkho 153
Na me sutaÑ vÈ diÔÔhaÑ vÈ 91 Na so rÈjÈ yo ajeyyaÑ
Namo katvÈna bh|tÈnaÑ 78 jinÈti 148
Namo te KÈsi rÈja’tthu 177, 179 Na hÈyate khÈditaÑ mayhaÑ
Na maÑ migÈ uttasanti 175 pacchÈ 138
GÈthÈs|ci 465

[ Na ] [ Na ]
Na hi n|na tuyhaÑ kalyÈÓi 335 NÈ’bhÈsamÈnaÑ jÈnanti 148
Na hi n|nÈ’yaÑ RaÔÔhapÈlo 253 NÈrado iti me nÈmaÑ 170
Na hi n|nÈyaÑ rÈjaputtÊ 67 NÈrÊ imÈ samparibhinnagattÈ 193
Na hi n|nÈyaÑ sÈ khujjÈ 67 NÈ’laÑ andhÈ vane duÔÔhuÑ 178
Na hi n|ni’massa raÒÒo 254 NÈ’ssa corÈ pasÈhanti 150
Na hi rÈjakulaÑ patto 290 NÈ’ssa pÊÔhaÑ na palla~kaÑ 291
Na hiraÒÒaÑ suvaÓÓaÑ vÈ 95 NÈ’ssa bhariyÈhi kÊÄeyya 291
Na hi sakkÈ pabbajituÑ 28 NÈhaÑ akÈmÈ dÈsimpi 325
Na hi so sakkÈ hantuÑ 27 NÈhaÑ anÈgataÑ dÊghaÑ 87
Na hetadhammaÑ SivirÈja NÈ’haÑ asandhitÈ pakkho 151
vajjuÑ 44 NÈhaÑ evaÑ gataÑ jÈtu’ 197, 199
Na hetamatthaÑ mahatÊpi senÈ 8 NÈhaÑ KÈsipati bhÊto 94
Na he’tÈ yÈcayogÊ naÑ 349 NÈhaÑ gamissÈmi ito
Na hete dullabhÈ deva 257 kusÈvatiÑ 66
Na he’te sulabhÈkÈyÈ 185 NÈhaÑ tampi karissÈmi 350
NÈganÈs|ru kalyÈÓÊ 218 NÈhaÑ tamhi kule jÈtÈ 335
NÈgavara vaco suÓohi me 276 NÈ’haÑ dijÈdhipo homi 224
NÈgÈ ca kappitÈ dantÊ 215 NÈhaÑ dukkhakkhamÈ rÈja 31
NÈgo ayaÑ nÊyati NÈhaÑ dukkhaparetopi 90
bhojanatthÈ 17 NikkiÓitvÈ nahÈpetvÈ 368
NÈgoha’masmi iddhimÈ 222 NikkhantapÈdÈ visikhÈnucÈrinÊ 122
NÈtidÊghÈ susammaÔÔhÈ 14 Nikkhamante mahÈrÈje 328
NÈ’ti d|re bhaje raÒÒo 291 NikkhittasatthÈ paccatthÈ 257
NÈti maÒÒÈmi rÈjÈnaÑ 221 Nikkhippa paÒca kakudhÈni 59
NÈ’ti velaÑ pabhÈseyya 292 NigrodhaÑva pathe jÈtaÑ 337
NÈ’dhiccaladdhaÑ na Nicca’mabbhÈhato loko 157
pariÓÈmajaÑ me 21, 303, 306 NijjhattÈ sivayo sabbe 338
NÈnÈdijagaÓÈkiÓÓÈ 283 NijjhÈpetuÑ mahÈrÈjaÑ 331
NÈparajjhÈma Sumukha 95 NiddÈ tandÊ vijambhitÈ 170
NÈpi devo na gandhabbo 74 NinnÈditÈ te pathavÊ 363, 364

[ Na ] [ Na ]
NimÊ have MÈtalimajjha- NevÈsaÑ kesÈ dissanti 359
bhÈsatha 187 NevÈha’mattÈna’
NiyyÈma deva yuddhÈya 257 manutthunÈmi 135
Niraye tÈva passÈmi 187 NevÈha’meta’micchÈmi 85
NirayaÑ n|na gacchÈmi 177 NevÈha’metaÑ abhisaddahÈmi 135
NivattayitvÈna rathaÑ 372 Neve’sa dhammo na pune’ta
NivÈtavutti vuddhesu 292 kiccaÑ 295
Nesa dhammo mahÈrÈja 83, 179,
Nivesanamhi te deva 214
214, 317
NivesanÈni mÈpetvÈ 208
NesÈdaputto bhaddante 175
Nivesanesu sobbhesu 221
No ce attappayogena 92
NivesanaÑ kassa nu’daÑ
No ce tayÈ maÓÊ
Sunanda 39
keyyo 242
Nisajja rÈjÈ sammodi 259 No ce taÑ bhattÈ maÒÒeyya 316
Nisamma vattaÑ lokassa 159
Nihanti so rukkhaphalaÑ [ Pa ]
PakkÈmi so ruÓÓamukho 336
pathabyÈ 36
Pa~kaÑ rÈjÈ anuppatto 58
NÊce co’lambate s|riyo 356
Pa~ko ca tassa bhusadassa-
NÊyamÈnÈ kumÈrÈ te 353, 355
neyyo 35
NÊyamÈne pisÈcena 352
Pa~gurÈ bahulÈ selÈ 344
NÊlanettÈ nÊlabhamu 312
PaÒcakÈmaguÓasÈtagocarÈ 129
NÊlavatthadharÈ neke 369
Paccagamittha NesÈdo 88
N|na maddÊ varÈrohÈ 359 Paccati niraye ghore 225
NekkhaÑ gÊvaÑ te kÈressaÑ 67 Paccante vÈpi kupite 245
NetÈ hitÈ uggato PaÒcath|paÑ dissati’daÑ
RaÔÔhapÈlo 46 vimÈnaÑ 195
Neva kiÓÈmi napi vikkiÓÈmi 99 PaÒca paÒca nakhÈ bhakkhÈ 139
Neva taÑ atimaÒÒÈmi 229 PaÒcamampi
Neva bhÊtÈ KÈsipati 95 bhadramadhanassa 54
Neva mayhaÑ ayaÑ nÈgo 228 PaÒcÈla paccuggata s|rasena 285
Neva migÈ na pas| nopigÈvo 237 PaÒcÈlo sabbasenÈya 204
Neva sÈ MaddÊ bhÈkuÔi 364 PaÒjalikÈ tassa yÈcanti 374
GÈthÈs|ci 467

[ Pa ] [ Pa ]
PaÒÒaÒca kho asuss|saÑ 4 PabhÈvatÊ vaÓÓapalobhito
PaÒÒavÈ buddhisampanno 293 tava 66
PaÒÒÈya ca alÈbhena 152 PabhÈsati midaÑ
PaÒÒÈyihinti etÈ 25 byamhaÑ 196-9
PaÒÒÈva sutaÑ vinicchinÊ 4 Pamatto mantanÈtÊto 209
PaÒÒÈ have hadayaÑ Passa candaÑ s|riyaÒca 284
paÓÉitÈnaÑ 308 Passantu no mahÈsaÑghÈ 85
PaÒÒÈ hi seÔÔhÈ kusalÈ Passa toraÓamaggesu 282
vadanti 10 Passa nagaraÑ supÈkÈraÑ 282
PaÔÈkÈ vammino s|rÈ 215 Pasannameva seveyya 47
PaÔiggahitaÑ yaÑ dinnaÑ 342 Passa pabbatapÈdesu 283
PaÔiggahitaÑ yaÑ Passa bherÊ mudi~gÈ ca 282
dinnaÑ 78, 331-2 Passa malle samajjasmiÑ 283
PaÔiyatto rÈjamaggo 377 PasannamukhavaÓÓo’si 216
PaÔirÈj|hi te kaÒÒÈ 157-8 PassasantaÑ muhuÑ uÓhaÑ 272
PaÔivÈmagataÑ sallaÑ 175 PassÈmi posaÑ alasaÑ
PaÔisammodito rÈjÈ 259 mahagghasaÑ 165
PaÔhameneva vitathaÑ 311 PassÈmi vo’haÑ dahariÑ 157
PaÓÉito ca viyatto ca 297 PassÈmi vo’haÑ daharaÑ 157
PaÓÉite sutasampanne 257 PasÈraya sannataÒca 171
PaÓÉu kisiyÈ’si dubbalÈ 275 Passe’ttha devakaÒÒÈyo 284
PaÓÉukambala- Passe’ttha paÓÓasÈlÈyo 282
saÒchannaÑ 314, 331 Passe’ttha pokkharaÓiyo 284
PatvÈna ÔhÈnaÑ atulÈnubhÈva 302 ParadÈraÑ na gaccheyyaÑ 365
PatÊtÈ’ssu mayaÑ bhoto 74 Paradinnakena paraniÔÔhitena 172
Pate’va patataÑ seÔÔha 90 Paripakko te gabbho 26
PadmaÑ yathÈ hatthagataÑ 226 Paripakko me gabbho 26
PadumaÑ jÈlino dehi 360 PariyÈgataÑ taÑ kusalaÑ 267
PabbatyÈ’haÑ GandhamÈdane 182 ParivattajÈtÈ ca bhavati
Pabbate giriduggesu 228 ku~kumÊ 122
PabhÈvatiÒca ÈdÈya 73 Par|ÄhakacchanakhalomÈ 311

[ Pa ] [ Pa ]
Par|ÄhakacchÈ tagarÈ 186 PÈrevatÈ bhaveyyÈ ca 339
ParosataÑ khattiyÈ te PÈrevatÈ ravihaÑsÈ 347
gahitÈ 143 PÈsÈÓasÈraÑ khaÓasi 67
ParosataÑ khattiyÈ me PÈsÈÓo n|na te hadaye 67
gahitÈ 143 PÈsÈdavÈsÈ pathavÊgavassÈ 139
ParosataÑ jÈnapadÈ 78 Pi~galo ca vinato ca 352
ParosahassapÈsÈde 284 Pi~giyÈnÊ sabbalokissarassa 124
Parosahassampi samantavede 239 PitaraÑ me janettiÑ ca 78
Palla~kesu sayitvÈna 328 PitÈ ca mÈtÈ ca upaÔÔhitÈ me 140
Palla~kaÑ pahiÓÊ khippaÑ 15 PitÈ mamaÑ m|laphalesana
PalÈsÈdÈ gavajÈ ca 109 gato 33
“PavÈsaÑ tassa vaÓÓeti 122 Pitupi nando Suppiyo 80
PahÈra varakhettaÒÒ| 52 Pitu mÈku ca’haÑ catto 151
Pah|tabhakkho bhavati 150 Pitussa vacanaÑ sutvÈ 72
PÈkahaÑsÈ ca Sumukha 92 Piyassa me piyo d|to 338
PÈÔalÊ samuddakappÈsÊ 346 PiyÈ me mÈnusÈ kÈmÈ 55
PÈÔhÊnavaÓÓÈ nettiÑsÈ 215 Piyo piyena sa~gamma 362
PÈÓaÑ cajanti santo nÈpi PiyaÑ me mÈnusaÑ maÑsaÑ 144
dhammaÑ 145 PÊÔhaÒca sabbasovaÓÓaÑ 96
PÈÓissarÈ mudi~gÈ ca 103 PÊÓitÈ tena lÈbhena 73
PÈÓissaraÑ kumbhath|ÓaÑ PÊtÈla~kÈrÈ
nisÊthe 147 pÊtavasanÈ 215, 323
PÈtova pÈtarÈsamhi 13 Putto me sukka jÈyetha 365
PÈtheyyaÑ me karohi tvaÑ 336 PuttaÑ te’yye na jÈnÈma 227
PÈdasaÒÒamanemiyo 274 PuttaÑ labhetha varadaÑ 312
PÈde gahetvÈ kissa ime PuttaÑ vÈ bhÈtaraÑ vÈ saÑ 292
pune’ke 194 PuthulomamacchÈkiÓÓaÑ 333
PÈde deva pasÈrehi 204 Punapi ce dakkhasi
PÈnÈgÈre ca soÓÉe ca 282 brahmacÈriÑ 38
PÈpakaÑ vata te ÒÈtÊ 334 Punapi bhante dakkhemu 262
PÈpaÑ sahÈya’mÈgamma 266 PupphÈbhihÈrassa vanassa
PÈrike KÈsirÈjÈ’yaÑ 179 majjhe 222
GÈthÈs|ci 469

[ Pa ] [ Pa ]
Pubbe rasadadÊ gottÊ 80 Pure puratthÈ kÈ kassa
Pubbeva khosi me vutto 245 bhariyÈ 239
Pubbeva no daharakÈle 245
PuraÑ uddhÈpasampannaÑ 282
Pubbeva’ssa kataÑ puÒÒaÑ 265
P|jako labhate p|jaÑ 150
Purato Videhe passa 283
Pucchassu maÑ rÈja tave’sa P|timacchaÑ kusaggena 265
attho 269 PettikaÑ vÈ iÓaÑ hoti 228
PucchÈmi taÑ NÈrada PesakÈ ca vighÈsÈdÈ 346
etamatthaÑ 269 Pesetha kuÒjare dantÊ 214
PuÒÒÈ vidhaÑse amaro
[ Pha ]
na camhi 41
PhalÈ ca m|lÈ ca pah|tamettha 33
PuÓÓapattaÑ maÑ lÈbhehi 151
“PuÓÓampi ce’maÑ pathaviÑ PhalÈna’miva pakkÈnaÑ 159
dhanena 125 PhaliÑ ambaÑ hataÑ disvÈ 172
PuttÈ ca dÈrÈ anujÊvino ca 23 PhÈrusakaÑ cittalataÑ 284
PuttÈpi tuyhaÑ bahavo 25 PhÊtaÑ janapadaÑ gantvÈ 31
PuttÈ piyÈ manussÈnaÑ 369 PhussatÊ varavaÓÓÈbhe 312
Putte ca me udikkhesi 294
[ Ba ]
Putte pasuÒca dhaÒÒaÒca 362
Puttesu Maddi dayesi 316 Bakassa ca BÈvarikassa raÒÒo 123
Puttehi ca me etehi 25 Bala~kapÈdo andhanakho 351
Puttehi deva yajitabbaÑ 242 BalaÑ paÒcavidhaÑ loke 3
Putto ca mÈtaraÑ hantvÈ 63 BahukÈ tava dinnÈbharaÓÈ 254
Purato senako yÈti 213 Bahujano pasannosi 220, 311
Puratthimena dhÈvanti 61 BahuÑ cidaÑ m|laphalaÑ 357
PurÈyaÑ amhe acceti 12 BahudukkhÈ posiya candaÑ 252
Purindado bh|tapatÊ yasassÊ 9
BahudhaÒÒÈ jÈnapadÈ 151
PurimaÑ sarÈma’haÑ jÈtiÑ 151
BahuvassagaÓe tattha 266
PurimaÑ disaÑ kÈ tvaÑ
pabhÈsi devate 105 Bah| kÊÔÈ paÔa~gÈ ca 325
PurimaÑ sarati bho jÈtiÑ 154 Bah|hi vata cariyÈhi 326
Purisassa vadhaÑ na Bah|ni vassap|gÈni 77, 342
roceyyaÑ 365 Bah|ni vassasahassÈni 61

[ Ba ] [ Bha ]
Bah|ni samaÓabhadrÈni 54 BhayaÑ nu te anvÈgataÑ
Bah|pakÈro no bhavaÑ 203 mahantaÑ 22
Bah| hatthÊ ca asse ca 171 BhayaÑ hi maÑ vindati s|ta
BaÄisaÑ hi so nigilati 100 disvÈ 190-3
BÈrÈÓasiyaÑ gahapati 200 BhariyÈ mametÈ tasitÈ
BÈrÈÓasiyaÑ phÊtÈyaÑ 261 aÄÈra 20
BÈrÈÓasÊ pabyadhitÈ 222 BhariyÈya maÑ tvaÑ akari
BÈlehi dÈnaÑ paÒÒattaÑ 260 sama~giÑ 309
BÈlo tuvaÑ eÄam|go’si rÈja 210 BhariyÈsu poso
BÈÄhaÑ kho tvaÑ vimano’si 181 sadisÊsu pekkhavÈ 107
BÈÄhaÑ kho tvaÑ paditto’si 180 Bhavanti tassa vattÈro 177
BÈÄhaÑ kho tvaÑ pakuddho’si 180 Bhavanti mittÈni atho
BÈÄhaÑ kho tvaÑ pasutto’si 180 na honti 38
BÈÄhaÑ kho tvaÑ pamatto’si 180 BhavantaÑ kacci nu mahÈ 88
ByagghinasÈ lohapiÔÔhÈ 347 BhavantaÑ vadÈmi bhotiÒca 79
Brahmacariyassa ce bha~go 223 Bhassanti makarandehi 340
BrahmÈti mÈtÈpitaro 82 BhÈsantu mudukÈ vÈcÈ 204
BrahÈ vÈÄamigÈkiÓÓaÑ 179 BhÈsaye jotaye dhammaÑ 148
BrÈhmaÓo ca adhÊyÈna 127 BhinnÈni kaÔÔhÈni huto ca
Bindussaro nÈti- aggi 34
visaÔÔhavÈkyo 36 BhÊr| kimpurisÈ rÈja 175
BilasataÑ maÑ katvÈna 254 BhuttÈ ca sÈ dvÈdasa hanti
BÊjakassa vaco sutvÈ 262 pÈpake 104
BÊjakopi hi sutvÈna 263 BhutvÈ satapale kaÑse 328
Bujjhassu kho rÈjakali 255 Bh|tÈni me bh|tapatÊ
[ Bha ] namassato 41
Bhaje bhajantaÑ purisaÑ 48 Bh|tÈni hetÈni caranti tÈta 39
BhayÈ hi seÔÔhassa vaco Bh|mindharo VaruÓo nÈma
khametha 8 nÈgo 310
GÈthÈs|ci 471
[ Bha ] [ Ma ]
ManasÈpi na pattabbo 223
BhetvÈna nÈsaÑ atikassa
Manusso udÈhu yakkho 252
rajjuÑ 22
Mano dantaÑ pathaÑ neti 274
BhesmÈ aggisamÈ jÈlÈ 169 Mano manussassa yathÈpi
BhogabalaÒca dÊghÈvu 3 gacche 209
BhogavatÊ nÈma mandire 278 Manoharo nÈma maÓÊ
mamÈ’yaÑ 281
BhogÊ hi te santi
MamaÑ ohÈya gacchantaÑ 170
idh|papannÈ 304, 307 MamaÑ disvÈna ÈyantaÑ 226
Bhotova raÔÔhe vijite 75 MayhaÑ te dÈrakÈ deva 276
Mayameva bÈla’mhase
[ Ma ]
eÄam|gÈ 205
MaccunÈ’bbhÈhato loko 157
Mayhampi dhanaÑ pah|taÑ 28
MaÒÒe sahassanettassa 223 Mayhampi piyÈ puttÈ 253
MaÓayo sa~khamuttaÒca 98 MayÈpe’taÑ sutaÑ samma 229
MaÓayo sa~khamuttÈ ca 170 May|rakoÒcÈgaÓa-
sampaghuÔÔhaÑ 280
MaÓiÑ paggayha ma~galyaÑ 224
May|rakoÒcÈbhirudaÑ 222
MaÓÊ mamaÑ vijjati lohita~ko 24 May|rakoÒcÈbhirude 70, 312
MaÓÊmayÈ soÓÓamayÈ uÄÈrÈ 19 May|ragÊvasa~kÈsÈ 343
MataÑ vareyya parisuddhasÊlo 135 MaraÓaÑ vÈ tayÈ saddhiÑ 83, 317
MandÈlakÈ celakeÔu 347 MahatÈ cÈ’nubhÈvena 171
MahatthiyaÑ ÈgamanaÑ ahosi 11
MaddiÒca puttakÈ disvÈ 373
MahÈ gaÓÈya bhattÈ me 91
MaddiÑ hatthe gahetvÈna 364 MahÈnubhÈvassa maho-
MaddÊ ca puttake disvÈ 374 ragassa 298
MaddÊ ca sirasÈ pÈde 372-3 MahÈnubhÈvo vassa-
Madhu ca madhulaÔÔhi ca 346 sahassajÊvÊ 232
MahÈpathaÑ niccaÑ
Madh|niva palÈtÈni 319
samavhayantu 311
ManasÈ agamÈ indaÑ 15 MahÈyaÒÒaÑ yajitvÈna 225
ManasÈ ce paduÔÔhena 61 MahÈrukkhassa phalino 51-2

[ Ma ] [ Ma ]
MahÈrukkh|pamaÑ raÔÔhaÑ 51-2 MÈdisiyo pavarÈ ceva 13
MahÈsanaÑ MÈ no ajja vikantiÑsu 93
deva’manomavaÓÓaÑ 232 MÈ no deva avadhi 245-6
Mahiddhiko devavaro- MÈ no deva avadhi 244, 252
yasassÊ 242 MÈ naÑ daÓÉena satthena 314
MahiÑsÈ soÓasi~gÈlÈ 346 MÈ naÑ r|pena pÈmesi 68
Mahorago attamano MÈ paÓÉiccayaÑ vibhÈvaya 149
udaggo 305 MÈ bÈÄhaÑ paridevesi 176
Mahosadha atÊtena 410 MÈ bÈÄhaÑ paridevetha 179
MÈ kÈsiyÈni dhÈretvÈ 325 MÈ bhÈyi patataÑ seÔÔha 91
MÈ ca kiÒci vanibbake 322 MÈ bhÈyi patataÑ seÔÔha 93
MÈ ca putte mÈ ca MÈ me kujjha mahÈvÊra 16
patiÑ 251-2 MÈ me tvaÑ akarÈ kammaÑ 335
MÈ ca vegena kiccÈni 3 MÈyÈ cesÈ marÊcÊ ca 93
MÈÓava abhir|po’si 133 MÈ rodhayi nÈga ÈyÈ’ha’
MÈÓavÈ vammino s|rÈ 215 masmi 308
MÈ tassa saddahesi 245 MÈlaÒca gandhaÒca
MÈ tÈta “issaromhÊ”ti 3 vilepanaÒca 304
MÈtÈ pitÈ ca bhÈtÈ ca 79 MÈlaÒca gandhaÒca
MÈtÈ puttena sa~gacchi 74 vilepanaÒca 307
MÈtÈpettibharo assa 292 MÈlÈkÈre ca rajake 282
MÈtÈpettibharaÑ jantuÑ 319 MÈlÈgiri HimavÈ yo ca gijjho 238
MÈtÈ hi tava Irandhati 276 MÈlÈgirÊ HimavÈ yo ca
MÈtuccha me rudantyÈ 27 gijjho 233
MÈ te adhisare muÒca 3 MÈlÈva ganthitÈ Ôhanti 341
MÈ taÑ putta saddahesi 243-4 MÈ vaca maÑ tvaÑ
MÈ tvaÑ cande ruci 26 “pati me”ti 173-4
MÈ tvaÑ cande rucci MÈ vo ruccittha gamanaÑ 331
maraÓaÑ 253 MÈ samme’vaÑ avacuttha 367
MÈ tvaÑ bhÈyi mahÈrÈja 212-3 MÈssu tiÓÓo amaÒÒittha 170
MÈdisassa na taÑ channaÑ 72 MÈssu pubbe ratikÊÄitÈni 30
GÈthÈs|ci 473

[ Ma ] [ Ma ]
MÈ heva tvaÑ yakkha ahosi MaÑsarasabhojanÈ nhÈpaka-
m|Äho 298 sunhÈpitÈ 248, 255
MÈ heva’dhammesu manaÑ MaÑsÈ p|vÈ sa~kuliyo 370
paÓÊdahi 295
MÈ heva no rÈjaputtÊ 356 [ Ya ]
MÈ heva no rÈjaputto 360 Yato nidhiÑ parihariÑ 175
MigÈnaÑ viggahÈ cettha 281 Yato sarÈmi attÈnaÑ 175
MigÈnaÑ Yato’haÑ supina’maddakkhiÑ 226
vighÈsa’manvesaÑ 176, 179 Yatthassu bherÊ nadati 70
MigÈ namatthu rÈjÈno 357 YathÈ kadalino sÈraÑ 212
MigÊ’va bhantÈ YathÈ ca myÈ’yaÑ Sumukho 89
saradhÈpacÈrinÈ 106
“YathÈ coro yathÈdiddho 119
Migo upaÔÔhito Èsi 175
YathÈ agantvÈ sa~gÈmaÑ 335
MigaÑ disvÈna sÈyanhaÑ 318
YathÈ ayaÑ NimirÈjÈ 186
MithilÈyaÑ gahapati 198-9
Misse devÈ taÑ yÈcanti 12 YathÈ ah| DhataraÔÔho 273
MukhaÒca tassa YathÈ ÈraÒÒakaÑ nÈgaÑ 58, 317
bhusadassaneyyaÑ 34 YathÈ udaya’mÈdicco 79, 200
MuttÈmaÓikanakavibh|sitÈni 253 YathÈ nadÊ ca pantho ca 125
Mutto ca so PorisÈdassa YathÈpakÈrÈni hi iÔÔhakÈni 238
hatthÈ 136 YathÈ payo ca sa~kho ca 365
Mutto tuvaÑ PorisÈdassa YathÈpi ÈsabhaÑ dhammaÑ 216
hatthÈ 135, 140 YathÈpi ibbhÈ
Muttopi na icchi uÉÉetuÑ 93 dhanadhaÒÒahetu 240
Mudi~gÈ paÓavÈ sa~khÈ 371
YathÈpi khÊraÑ
MusÈ tÈsaÑ yathÈ saccaÑ 126
vipariÓÈmadhammaÑ 234
MusÈvÈdaÑ purakkhatvÈ 95
YathÈ pitÈ vÈ atha vÈpi
Muhutto viya so dibyo 267
M|Äho hi m|Äha’mÈgamma 264 mÈtÈ 146
MettacittaÒca bhÈvetha 30 YathÈpi te DhataraÔÔhÈ 134
MoghaÒcassa hutaÑ hoti 99 YathÈpi tante vitate 157
MoghaÑ te gajjitaÑ rÈja 216 YathÈpi niyako bhÈtÈ 213
MaÑ paÔhamaÑ ghÈtehi 253 YathÈpi palasataÑ cammaÑ 217
[ Ya ] [ Ya ]
YathÈpi maccho baÄisaÑ 205, 209 YadÈ dakkhisi mÈta~gaÑ 318
YadÈddasaÑ taÑ tiÔÔhantiÑ 40
YathÈ petaÑ susÈnasmiÑ 220
YadÈ na passanti samekkha-
YathÈpi mÈt| ca pit| agÈre 24 mÈnÈ 124
YathÈ mayaÑ ad|sakÈ 372 YadÈ parÈbhavo hoti 84
YathÈ yÈcitakaÑ yÈnaÑ 203 YadÈ morÊhi parikiÓÓaÑ 318
YathÈ rukkho tathÈ rÈjÈ 150 YadÈ maÑ bhakuÔiÑ katvÈ 67
YadÈssa sÊlaÑ paÒÒaÒca 290
YathÈ vÈrivaho p|ro 158, 349
YadÈ sÊhassa byagghassa 318
YathÈ Vessantaro rÈjÈ 323
YadÈ suttÈpi supine 80
YathÈ sarade ÈkÈse 202 YadÈ sossasi nigghosaÑ 318
YathÈ sÈmuddikaÑ nÈvaÑ 58 YadÈ hemantike mÈse 319
YathÈ sikhÊ nadÊvÈto 119 Yadi kira yajitvÈ puttehi 246
YathÈ simbalino sÈraÑ 212 Yadi keci manujÈ enti 330
Yadi tattha sahassÈni 180
YathÈ honti gÈmanigamÈ 251
Yadi te sutÈ bÊraÓÊ
YathÈ’haÑ rasaka’mÈgamma 147
jÊvaloke 196
YathÈhaÑ tuva’mÈgamma 147 Yadi te suto PuÓÓako
Yatheva khalatÊ bh|myÈ 294 nÈma yakkho 298
Yatheva VaruÓo nÈgo 308 Yadi passanti pavane 330
Yatheva VaruÓaÑ nÈgaÑ 308 Yadi vassasataÑ devo 51
Yadi sakuÓi maÑsa’micchasi 249
YadÈ umhayamÈnÈ maÑ 67
Ya’deva jaÒÒÈ purisaÑ
YadÈ kareÓusa~ghassa 318 janinda 110
YadÈ ca paÔibujjhitvÈ 80 Yadeva tyÈ’haÑ vacanaÑ 152
YadÈ ca daharo daharÈ 334 Ya’desa lokÈdhipatÊ
YadÈ ca so pakirati tÈ jaÔÈyo 35 yassassÊ 230
YadÈ tÈ passanti samekkha- Ya’majja BÊjako dÈso 265
YamÈhu devesu “SujampatÊ”ti 6
mÈnÈ 124
YamÈhu natthi vÊriyanti 51
YadÈ dakkhisi hemante 319 YasmÈ ca etaÑ vacanaÑ
YadÈ dakkhisi naccante 318 abh|taÑ 235
GÈthÈs|ci 475

[ Ya ] [ Ya ]
YasmÈ ca vassatÊ devo 51 Yassu maÑ paÔimanteti 177
YasmÈ ca vÊriyaÑ atthi 51 Yassu sÈyanhasamayaÑ 359
YasmÈ ca sa~gahÈ ete 81 Yasse’karattampi ghare
YasmÈ hi dhammaÑ puriso vaseyya 300
vijaÒÒÈ 145 Yasseva ghare bhuÒjeyya
Yame taÑ kumÈre adÈ 365 bhogaÑ 208
Yassa assasahassÈni 71 YÈ icche puriso hotuÑ 268
Yassa te hadayenattho 305 YÈ kÈci nÈriyo idha
Yassa tvaÑ bhatako raÒÒo 92 jÊvaloke 197
Yassa dhenusahassÈni 71 YÈ ca bhariyÈ dhanakkÊtÈ 64
Yassa na’ssa ghare dÈso 367 YÈ ca nillokanasÊlÈ 121
Yassa nÈgasahassÈni 71 YÈtÈnuyÈyÊ ca bhavÈhi
Yassa pubbe anÊkÈni 320 mÈÓava 300
Yassa pubbe dhajaggÈni 320 YÈ tvaÑ sivÈya sutvÈna 326
Yassa ratyÈ vivasÈne 157 YÈ daliddÊ daliddassa 327
Yassa rathasahassÈni 71 YÈdisaÑ kurute mittaÑ 265
Yassa rukkhassa chÈyÈya 50, 149 YÈ devatÈ idhÈgatÈ 255
Yassa lohitakÈ tÈlÈ 94 YÈ dhÊtÈ DhataraÔÔhassa 229
YassÈnubhÈvena subhoga YÈnaÒca vatidaÑ laddhaÑ 55
ga~gÈ 232 YÈnÈ nÈvÈ ca me hotha 351
YassÈ mudutalÈ hatthÈ 321 YÈni tÈni ca pupphÈni 346
YassÈ mudutalÈ pÈdÈ 321 YÈpi hi tÈ sakuÓiyo 245
YassÈ’ha’micchÈmi sudhaÑ YÈ puÓÓamÈse migamanda-
mahÈmuni 105 locanÈ 40
Ya’ssu pubbe assavaradhura- YÈ’mÈ rato atikkantÈ 72
gate 294 YÈ me sÈ sattamÊ jÈti 266
Ya’ssu pubbe rathavaradhura- YÈvatÈ kasigorakkhÈ 14
gate 249 YÈva dadantu hatthÊnaÑ 219
Ya’ssu pubbe hatthivaradhura- YÈva ruce jÊvamÈnÈ 264
gate 248 YÈ’ssu itthisahassÈnaÑ 321
[ Ya ] [ Ya ]
YÈ’ssu indasagottassa 321 Ye khattiyÈse idha
YÈ’ssu sivÈya sutvÈna 321 bh|mipÈlÈ 143
Ye khattiyÈse idha
YuvÈ ca daharo cÈ’si 157-8
bh|mipÈlÈ 343
YuvÈ care brahmacariyaÑ 157
Ye ca kÈme pahantvÈna 55
Y|pussane pasubandhe Ye ca dhammassa kusalÈ 79
ca bÈlÈ 237 Ye ca santi samÊtÈro 78
Ye idha’tthi amanussÈ 255 Ye jÊvalokasmi asÈdhu-
Ye keci k|pÈ idha jÊvaloke 239 kammino 191, 194
Ye keci baddhÈ mama Ye jÊvalokasmi supÈpa-
atthi raÔÔhe 311 dhammino 188, 190
Ye keci maccÈ idha jÊvaloke 197 Ye jÊvalokasmi supÈpa-
diÔÔhino 195
Ye keci’me atthi rasÈ
Ye dubbale balavantÈ jÊvaloke 187
pathabyÈ 140
Yena kenaci vaÓÓena 374
Ye keci’me kÈraÓikÈ- Ye te dasavarÈ dinnÈ 312
virosakÈ 192 Ye na tvaÑ vimale paÓÉu 305
Ye keci’me maccharino- Yena saccena khaÓÉahÈlo 255
kadariyÈ 100, 188 Yena saccena’yaÑ
Ye keci’me mÈnujÈ jÊvaloke 268 sÈmo 181-2
Ye keci’me suggati- Yepi tattha tadÈ ÈsuÑ 258
mÈsamÈnÈ 100 Yepi te siviseÔÔhassa 373
Ye brahmaÓÈ ye ca samaÓÈ 323
Ye keci vittÈ mama
Ye mÈtaraÑ vÈ pitaraÑ vÈ
paccayena 311
jÊvaloke 192
Ye keci sandhÈnagatÈ- Ye migena migaÑ hanti 64
manussÈ 193 Ye maÑ pure paccuÔÔhenti 358
Ye khattadhamme kusalÈ Ye vuddhÈ abbhatikkantÈ 95
bhavanti 139 Ye vuÉÉhÈ ye ca daharÈ 365
GÈthÈs|ci 477

[ Ya ] [ Ya ]
Ye vuÉÉhe paribhÈsanti 61 Yojayantu rathe
Ye vuÉÉhÈ ye ca daharÈ 323 asse 72, 154
Ye sÊlavantaÑ samaÓaÑ Yo te kato sa~karo
brÈhmaÓaÑ vÈ 189 brÈhmaÓena 136
Ye suddhadhaÒÒaÑ palÈsena Yo tvaÑ evaÑ gate oghe 160
missaÑ 190 Yo tvaÑ deva manusso’si 221
YesaÑ pubbe khandhesu 254 Yo tvaÑ maccherabh|tesu 362
Ye hi keci mahÈrÈja 324 Yo deti sayanaÑ vatthaÑ 294
Ye hi’ssu pubbe nÊyiÑsu 249 Yo na’ttano maraÓaÑ bujjhati
Yo attadukkhena parassa tuvaÑ 142
dukkhaÑ 43 Yo nu khvÈyaÑ tibbo saddo 207
Yo icche puriso hotuÑ 268 Yo neva nindaÑ na
Yo “issaromhÊ”ti panappasaÑsaÑ 44
karoti pÈpaÑ 42 Yo no baddhena jÈnÈsi 352
Yo khaÓÉaso pabbajitaÑ Yo pÈpakaÑ kammma karaÑ
achedayi 9 manusso 41
Yogappayogasa~khÈtaÑ 4 Yopi catutthe bhattakÈle
Yo cajetha mahÈrÈja 219 na bhuÒje 172
Yo ca tassÈsi palla~ko 16 Yopi me dÈsidÈsa’ssa 353
Yo ca taÑ tÈta rakkheyya 2 Yo pubbe hatthinÈ yÈti 320
Yo ca dhammavibha~gaÒÒ| 4 Yo brÈhmaÓasahassÈni 71
Yo ca dhammaÑ niraÑkatvÈ 54 Yo brÈhmaÓe bhojayi
Yo ca pabbajitaÑ hanti 62 dÊgharattaÑ 231
Yo ca rÈjÈ adhammaÔÔho 52, 62 Yo bhajantaÑ na bhajati 48
Yo ca rÈjÈ janapadaÑ 52 Yo mÈtaraÑ pitaraÑ vÈ 183
Yo ’cassa sukato maggo 291 Yo migena migaÑ hanti 95
Yo cÈpi sira’mÈdÈya 260 Yo mi’ssaro tattha ahosi
Yo cÈriyarudaÑ bhÈse 96 rÈjÈ 305
Yo cÊ’dha sa~khÈya piyÈni Yo mi’ssaro tattha
hitvÈ 144 ahosi rÈjÈ 308

[ Ya ] [ Ya ]
Yo me kato sa~garo YaÑ khalu dhamma’mÈdhÊnaÑ 88
brÈhmaÓena 136 YaÑ gambhÊraÑ sadÈvaÔÔaÑ 222
Yo me saÑse mahÈnÈgaÑ 224 YaÒca mÈtudhanaÑ hoti 81
Yo maÑsahetu migavaÑ YaÒceva sÈ Èharati 369
careyya 139 YaÑ taÑ KaÓhÈjinÈ’voca 367
Yo yÈcataÑ gatÊ Èsi 337 YaÑ tvaÑ tÈta tapokammaÑ 5
Yo yÈcataÑ patiÔÔhÈsi 366 YaÑ na kaÒcanadepiÒcha 83
Yo’ yaÑ kÈme kÈmayati 207 YaÑ naraÑ upalapenti nÈriyo 129
Yo lobhÈ pitaraÑ hanti 62 Yannu tuvaÑ agamÈ
Yo ve icchati kÈmena 79 maccalokaÑ 302
YaÑ nu pÈsena mahatÈ 84
Yo ve kataÒÒ| katavedi
YaÑ n|nÈ’haÑ jÈyeyyaÑ 247
dhÊro 10
YaÑn|nimaÑ dadeyyaÑ
Yo ve “piyaÑ me”ti
pabha~karaÑ 27
piyÈnurakkhÊ 144
YaÑ paÓÉitotye’ke vadanti
Yo saÒÒate pabbajite
loke 277
aheÔhayi 8
YaÑ pubbe parivÈriÑsu 226
Yo sabbalokaccarito
YaÑ p|raÑ DhataraÔÔhassa 231
MahÈmuni 103
YaÑ mÈÓavotyÈ’bhivadÊ
Yo sÈgarantaÑ sÈgaro janinda 310
vijitvÈ 232 YaÑ me kiÒci idha atthi 369
Yo’haÑ evaÑ pajÈnÈmi 158 YaÑ maÑ papÈtasmiÑ
Yo’haÑ pubbe niyyÈmi 227 papÈtumicchasi 298
YaÑ etÈ upasevanti 128 YaÑ yaÑ janapadaÑ yÈti 150
YaÑ kareyya kupito diso- YaÑ yaÑ hi rÈja bhajati 265
disaÑ 130 YaÑvadÈ-takkarÈ raÒÒo 204
YaÑ kiÒci’tthi kataÑ puÒÒaÑ 182 YaÑ vuddhehi upaÒÒÈtaÑ 93
YaÑ kiÒci’tthi kataÑ puÒÒaÑ 375 YaÑ ve disvÈ
YaÑ kiÒci dukkhaÒca kaÓÉarÊkinnarÈnaÑ 123
sukhaÒca etto 44 YaÑ ve narassa ahitÈya
YaÑ kiÒci ratanaÑ atthi 98, 220 assa 301
YaÑ kiccaÑ parame mitte 89 YaÑ hi kiÒci manussesu 46
GÈthÈs|ci 479

[ Ra ] [ Ra ]
Rakkhati taÑ mahÈrÈja 209 RukkhaggamÈnÈ bahuke’ttha
RakkhitvÈ kasiÓaÑ rattiÑ 214 pupphitÈ 108
RajjuyÈ bajjha miyyÈma 211 Rukkho hi mayhaÑ padvÈre
RaÔÔhavatÊ kimpurisÊ 207 sujÈto 310
RatanaÑ deva yÈcÈma 313 RukkhaÑ nissÈya vijjhittho 230
Rahado ayaÑ muttakarÊsap|ro 192 R|pe sadde rase gandhe 247
Rahado ayaÑ Rodante dÈrake disvÈ 330
lohitapubbap|ro 192
[ La ]
RathaÑ niyyÈdayitvÈna 152
LaddheyyaÑ labhate macco 260
RammÈni vanacetyÈni 222
LaddhadvÈro labhe dvÈraÑ 292
RasÈni aÒÒataraÑ etaÑ 133
La~ghikÈ muÔÔhikÈ cettha 283
RÈjaputtÊ ca no mÈtÈ 357, 367
LÈkhÈrasarattasucchavÊ 279
RÈjaputtÊ ca vo mÈtÈ 367
LÈjÈ olopiyÈ pupphÈ 370
RÈjÈyatano kapitthÈ ca 199
LÈbhÈ vata videhÈnaÑ 219
RÈjÈ me so dijÈmitta 84, 91
LuÒcanti gÊvaÑ atha
RÈjÈbhirÈjÈ manojo 77
veÔhayitvÈ 190
RÈjÈ santhavakÈmo te 204
Ludda dve ime sakuÓÈ 94
RÈjÈsi luddakammo 242
LuddhÈnaÑ lahucittÈnaÑ 124
RÈjÈ’ha’masmi kÈsÊnaÑ 174, 178
LokacittamathanÈ hi nÈriyo 128
RÈjÈ ca pathaviÑ sabbaÑ 127
LokyaÑ sajantaÑ udakaÑ 238
RÈjÈ sabbavidehÈnaÑ 184
LohavijjÈ ala~kÈrÈ 204
RÈjÈ vo kho pabbajito 30
LohitakkhasahassÈhi 224
RÈjÈ kumÈramÈdÈya 329
RÈjÈ ahosiÑ MagadhÈna- [ Va ]
missaro 21 VacchadantamukhÈ setÈ 214
RaÒÒo camhi atthakÈmo 247 Vajjantu bhonto ammaÒca 355
RaÒÒo m|go ca pakkho ca 149 VatthÈni vatthakÈmÈnaÑ 322
RaÒÒo hitaÑ devihitaÑ 319 VanditvÈ so pitaraÑ
RucÈya vacanaÑ sutvÈ 263 mÈtaraÒca 138

[ Va ] [ Va ]
VanditvÈ sirasÈ pÈde 294 Viddhosmi puthusallena 175
VanditvÈ rodamÈno so 315 VinÊto sippavÈdanto 292
Vane phalaÒca m|laÒca 75 VibhedikÈ nÈÄikerÈ 340
VayhÈhi pariyÈyitvÈ 328, 330 Vimado tÊhi vassehi 15
VaraÑ ce me ado Sakka 312, 365 VimÈnaÑ upapannosi 223
VaraÒce me ado Sakka 16 Vir|Äham|lasantÈnaÑ 150
VÈcÈ katÈ giddhikatÈ gahÊtÈ 239 VilaggÈ mudukÈ suddhÈ 13
VÈÓijja raÔÔhÈdhipa VilomamÈcarati akicca-
gacchamÈno 17 kÈrÊnÊ 122
VÈÓijÈnaÑ yathÈ nÈvÈ 264 VivÈdappatto dutiyo 173-4
VÈtaÒca jÈlena naro parÈmase 128
VividhÈni pupphajÈtÈni 161, 353
VÈtova gandha’mÈdeti 92
VividhÈni phalajÈtÈni 353, 361
VÈdantu bherÊ sannaddhÈ 154
VisaÑ pajÈnaÑ puriso adeyya 141
VÈyametheva puriso 160
VisaÑ khÈditvÈ miyyÈma 211
VÈrijasseva me sato 354
VihitÈ santi’me pÈsÈ 86
VÈlikÈyapi okiÓÓÈ 358
VÊtasaddhaÑ na seveyya 47
VÈÄabÊjanimuÓhÊsaÑ 155
VÊtivattÈsu rattÊsu 216
VikÈsitÈ cÈpasatÈni paÒca 231
VÊthimatÊ pattimatÊ 204
VicitraphullaÑ hi vanaÑ
VÊsatiÒceva vassÈni 152, 154
sutaÑ mayÈ 38
VicittavatthÈbharaÓÈ 267 VÊsati tattha sovaÓÓÈ 284
Vijayassa vaco sutvÈ 258 VuÔÔhidhÈraÑ pavattento 374
Vijayo ca bhunÈmo ca 262 VuttiÒca parihÈraÒca 219
Vijayampi mayhaÑ mahesiÑ 242 VeÓÊ tvamasi caÓÉÈli 71
VittÈ jÈnapadÈ ÈsuÑ 377 VedÈ na tÈÓÈya bhavanti
VittÊ hi maÑ vindati s|ta- dassa 233
disvÈ 195-6 Vedehassa vaco sutvÈ 258-9
ViditÈ te mahÈrÈja 195, 201 Vedha’massatthapattaÑva 351
VidhamaÑ deva te raÔÔhaÑ 313 VedhÈmi rukkho viya chijja-
Vidhura vasamÈnÈssa 287 mÈno 273
GÈthÈs|ci 481

[ Va ] [ Sa ]
VelÈ yathÈ sÈgaravega- Sakkhisi tvaÑ KuÓÉalini 2
vÈrinÊ 112 Sa~gahetÈ ca mittÈnaÑ 288
VellÈlino vÊtamÈlÈ 215 SaggÈna maggamÈcikkha 242
VessantaraÑ taÑ pucchÈmi 1 Sa~gÈmasÊse sarasatti
VehÈyasÈ me bahukÈ 200 saÑyute 112
VehÈyasaÑ tiÔÔhasi antalikkhe 6 Sagg|pagaÑ puÒÒakammaÑ
janinda 44
VeÄuriyavaÓÓasannibhaÑ 344
SaccavÈkyasamatta~go 274
[ Sa ] SaccaÒca dhammo ca damo ca
SakkaccaÑ te upaÔÔhÈsi 196 cÈgo 269
SakattÈ taramÈnova 315 SaccaÒcassa hutaÑ hoti 99
SakkatvÈ sakkato hoti 150 SaccaÑ kira mahÈrÈja 132
Sakassa dÈsassa yadÈ SaccaÑ kirevamÈhaÑsu 354
suÓomi 137 SaccaÑ nu devÈ vidah|
SakkÈ na gantuÑ iti mayha kurunaÑ 286
hoti 294 Sace ayaÑ nÊyati bhojanatthÈ 7
SakkÈ ubhinnaÑ vacanaÑ Sace ca ajja dhÈresi 70
titikkhituÑ 7 Sace attappayogena 92
Sakideva Sutasoma 136 Sace anuddiÔÔhaÑ tayÈ
Sakideva mahÈrÈja 141 mahÈmuni 120
Sace etena yÈnena 274
Sakkopi paÔinandittha 203
Sace esÈ pavattettha 332
Sakkopi hi bh|tapati 2
Sace ca y|pe
Sakko ce me varaÑ dajjÈ 41
maÓisa~khamuttaÑ 237
Sakko hamasmi Devindo 365
Sace tvaÑ icchase daÔÔhuÑ 350
SakaÑ nivesanaÑ pattaÑ 222 Sace tvaÑ na karissasi 314
SakuÓÊ mÈnusinÊva 376 Sace tvaÑ dhanakÈmosi 225
SakuÓÊ hataputtÈva 227, 321 Sace tvaÑ ni’cchase vatthuÑ 223
SakumÈro sakhÈtya’smi 90 Sace tvaÑ saddahasi rÈja 134
Sa~kh|pamaÑ Sace gacchasi paÒcÈlaÑ 205, 209
seta’matulyadassanaÑ 103 Sace me hatthe pÈde ca 216
Sa khippameva upagamma Sace me dÈsaÑ dÈsiÑvÈ 335
assamaÑ 111 Sace mÈsÈni hariÑsu 70
Sa~khipiÑsu pathaÑ yakkhÈ 330 Sace passasi mokkhaÑ vÈ 210

[ Sa ] [ Sa ]
Sace maÑ vitanitvÈna 217 SaÒjÊvo kÈÄasutto ca 60
Sace maÑsaÑ’va pÈtabyaÑ 217 Sajotibh|tÈ pathavaÑ kamanti 188
Sace vo rÈjÈ kururaÔÔhavÈsÊ 290 SaÔhÈ ca luddÈ ca
Sace so sattarattena 297 paluddhabÈlÈ 237
Sace labhetha khaÓaÑ vÈ SaÔÔhi gÈmasahassÈni 56
raho vÈ 123 SaÔÔhi rathasahassÈni 57
Sace pi vÈto giri’mÈ- SaÔÔhi assasahassÈni 57
vaheyya 135 SaÔÔhi nÈgasahassÈni 56
Sace tuvaÑ bhatturatthe- SaÔÔhi dhenusahassÈni 57
payutto 132 Satta assasate datvÈ 323
Sace tvaÑ daÔÔhukÈmÈ’si 154 Satta itthisate datvÈ 323
Sace hi so issaro- Satta dÈsisate datvÈ 324
sabbaloke 236 Satta dhenusate datvÈ 323
Sace hi putto urag|”bhassa 230 Satta no mÈse vasabhaÑ 349
Sace hi so sujjhati yo Satta no mÈsosabhaÑ 363
hanÈti 236 Satta rathasate datvÈ 323
Sace hi aggi antarato Satta hatthisate datvÈ 323
vaseyya 234 Satta mampi
Sace ca rÈjÈ pathaviÑ vijitvÈ 240 bhadramadhanassa 54
Sace hi so sujjhati yo Satta mÊ ca gati deva 267
hanÈti 246 Satta jacco mahÈrÈja 267
Sace pi saÑsÈrapathena- Satta bile karitvÈna 69
bhujjhati 264 SantappayitvÈ NesÈdaÑ 88
Sace pubbekatahetu 49 Sa tÈdiso paccati loha-
Sace hi vÊriyaÑ nÈ’ssa 51 kumbhiyaÑ 62
Sace tuvaÑ dakkhasi Sa tÈdiso bh|mipati 52
brahmacÈri 38 Satti’me sassatÈ kÈyÈ 260
Sace tuvaÑ mayhasatiÑ Sattiyo teladhÈtÈyo 215
janinda 43 Satti vehÈyasÈ yakkhÈ 211
Sace hi vacanaÑ saccaÑ 67 Santi vehÈyasÈ assÈ 210
Sace hi katte Santi vehÈyasÈ nÈgÈ 210
anusÈsitÈ te 296 Santi vehÈyasÈ pakkhÊ 210
GÈthÈs|ci 483

[ Sa ] [ Sa ]
Santi mÈÓava puttÈ me 219 SabbarattiÑ cintayitvÈ 98
SattÊ hi lohak|Ôehi 64 Sabbameva hin|ne’taÑ 261
Santi ke maraÓaÑ tuyhaÑ 312 SabbadukkhasamatikkamaÑ
SattÊ uss|tomarabhiÓÉi- sivaÑ 131
Sabbamhi taÑ araÒÒamhi 376
vÈlÈ 271
Sabbaratanassa yaÒÒo
Santo ca me apacitÈ 97
upakkhaÔo 248
Santo ca uddhaÑ gacchanti 65
SabbasmiÑ upakkhaÔasmiÑ 255
SataÑ hatthÊ sataÑ assÈ 276
Sabbaseto pure Èsi 47
SantaÑ hi sÈmo vajati 178 Sabalo ca sÈmo ca
SatthÈ ca me hosi sakhÈ ca duve suvÈnÈ 271
me’si 145 SabbÈbhibh|tÈ’hu’dhajÊvi-
SatthÈ ca te homi sakhÈ ca katthÈ 235
tya’mhi 145 SabbÈ sÊmantiniyo gacchatha 247
SadÈpi bhadramadhanassa 54 SabbÈ nadÊ, va~kagatÊ 123
SandiÔÔhikaÑ kammaphalaÑ 160 Sabbi’tthiyo sikhiriva sabba-
SaddhÈya suviniÔÔhÈya 201 bhakkhÈ 128
SaddhÈya dÈnaÑ dadato 350 Sabbepi mayhaÑ puttÈ cattÈ 244
SaddhÈlobhasusa~khÈre 274 Sabbe vajanti sugatiÑ 245
SandhÈvamÈnampi rathesu Sabbepi mayhaÑ puttÈ cattÈ 243
Sabbesu vippamuttesu 256
yuttaÑ 272
Sabbe paviÔÔhÈ nirayaÑ 256
SaddhÈ’ha devÊ manujehi
Sabbeva santÈ karotha mati 258
p|jitÈ 107
Sabbe vaÓÓÈ adhammaÔÔhÈ 186
Sannaddho maÓivammena 214
Sabbe vanÈ gandhamayÈ 182
Sa puÓÓako kur|naÑ kattu- Sabbeva te vasaÑ gataÑ 73
seÔÔhaÑ 309 Sabbo hi saÑsayaÑ patto 93
Sa puÓÓako attamano udaggo 309 Sabbo jano pabyÈdhito 172
Sappi telaÑ dadhi khÊraÑ 370 SabbaÑ paÔiyÈdetha 243
SabbaÒca maccÈ sadhanaÑ SabbaÑ karissÈma tavÈnu-
sabhogaÑ 233 sÈsaniÑ 11

[ Sa ] [ Sa ]
SabbaÑ te paÔijÈnÈmi 72 SayaÑ vimÈnaÑ naradeva
SabbaÑ upaÔÔhapetha 243 disvÈ 17
Sabbhireva samÈsetha 136, 141 SayaÑ hÈyaÑ vayaÑ jaÒÒÈ 3
Sabbhihe’taÑ upaÒÒÈtaÑ 71 SaraÒca j|hati poso 99
Sama~gikatvÈ pamadÈhi Sa rÈjÈ paridevesi 177-8
yakkhaÑ 289 SaritÈ sÈgaraÑ yanti 127
SamajjÈ cettha vattanti 283 Sare yathÈ vÈrijaninda
SamaÓo brÈhmaÓo n|na 360 vuÔÔhaÑ 147
SamaÓo brÈhmaÓo cÈpi 293 Sa lakkhÊdhitisampanno 2
SamaÓaÑ brÈhmaÓaÑ vÈpi 258 Sallape nisitakhaggapÈÓinÈ 128
SalomahaÔÔho manujindo 185
SammatÈlaÒca vÊÓaÒca 283
SalomahaÔÔhaÑ ÒatvÈna 185
SamatulyÈni bh|tÈni 260
SavÊtarÈgo pavineyya dosaÑ 11
Sammato brÈhmaÓibbhÈnaÑ 261
SasetacchattaÑ sa-upÈ-
Sammaddateva gandhena 345
dheyyaÑ 314, 331
SamantodakasampannaÑ 283
SahassagghaÑ hi maÑ tÈta 368
Sa MÈtalÊ devavarena
SahassiyÈ imÈ gÈthÈ 137
pesito 103
SahassayuttaÑ hayavÈhiÑ 201-2
SamÈkulaÑ puraÑ Èsi 313
SÈ kosiyenÈ’numatÈ-
SamÈgatÈ jÈnapadÈ 154, 220, jutÊmatÈ 108, 110
297, 311, 377 SÈkaÑ bhisaÑ madhuÑ
SamÈgatÈnaÑ ÒÈtÊnaÑ 347 maÑsaÑ 331
SamÈnasukhadukkhamhÈ 360 SÈ ca taÑ vanamogayha 13
SamÈsanÈ hotha SÈ ca sakhi majjhagatÈ 263
mayÈva sabbe 290 SÈ tattha paridevitvÈ 362
SamÈ samantaparito 222 SÈtaputta mayÈv|ÄhÈ 266
SamuddajÈ hi me mÈtÈ 222 SÈ taÑ paÔiggayha ubhohi
Samuddo mÈgho bharato ca 185 pÈÓibhi 110
Samuddhato mesi tuvaÑ- SÈ tvaÑ mayÈ ajjasakamhi
papÈtÈ 299 assame 108
SammuyhÈmi pamuyhÈmi 183 SadevatÈ antarahitÈ 182
SayaÑ jÈnapadaÑ atthaÑ 3 SÈdevatÈ antarahitÈ 177
GÈthÈs|ci 485
[ Sa ] [ Sa ]
SÈ dohaÄinÊ suvimhitÈ 279 SvÈgataÑ te
SÈdhu khosi anuppatto 203 mahÈbrahme 349, 364
SÈdhu dhammaruci rÈjÈ 45 SvÈgataÑ te’va Vedeha 208
SÈdh|ti vatvÈna pah|ta- Sa~ghaÔÔayantÈ si~gÈni 326
SvÈyaÑ dittova nadati 47
kÈmo 288
SvÈyaÑ dhammo ca te ciÓÓo 83
SÈ n|na kapaÓÈ
SvÈyaÑ vaÓo khajjati
ammÈ 176, 352
kaÓÉuvÈyati 32
SÈ n|na cakkavÈkÊva 227, 322
SvÈhaÑ sake abhissasiÑ 325
SÈ maddÊ nÈgamÈruhi 376 Sikhimpi devesu vadanti
SÈmÈ ca soÓÈ sabalÈ he’ke 234
ca gijjhÈ 62, 188 Si~gÈlÈ rattibhÈgena 216
SÈmikaÑ anubandhissaÑ 327 SineruÑ HimavantaÒca 284
SÈmo’ha’masmi bhaddaÑ vo 183 Sippena vijjÈcaraÓena
SÈyaÑ pÈto k|ÔakÈrÊ 64 buddhiyÈ 105
SÈya’meke na dissanti 159 SiyÈ visaÑ siluttassa 229
SÈlaÑ iva pathe jÈtaÑ 337 SirÈ’ha devÊmanujebhi p|jitÈ 105
SÈlÈva sampamathitÈ 227, 322 SirÊ tÈta alakkhÊ ca 1
SÈrayanti hi kammÈni 177 SirÊsÈ setapÈrisÈ 344
Siro te vajjhayitvÈna 338
SÈlÈkarerÊ bahuke’ttha
Siles|pamÈ sikhiriva sabba-
jambuyo 109
bhakkhÈ 125
SÈlissaro SÈriputto 12
SÊlavantesu dajjÈsi 316
SÈvatthiyaÑ gahapati 200
SÊlavÈ vattasampanno 287
SÈ senÈ mahatÊ Èsi 371 SÊlavÈ ca alolo ca 293
SÈ suttacÈ nÊladumÈbhi- SÊsaÑ nhÈte sucivatthe 368
lambitÈ 110 SÊsaÑ nhÈtÈ sucivatthÈ 376
SÈhaÑ ajja cirassampi 80 SÊsaÑ nhÈto udakeso 315
SvÈgataÒcevidaÑ bhavataÑ 88 SÊsaÑ nhÈto sucivattho 374
SvÈgataÑ te mahÈrÈja 156, 331 SÊhÈbilÈva nikkhantÈ 366

[ Sa ] [ Sa ]
SÊho ca naÑ viheÔheyya 356 Sudassano karavÊko 201
SÊho yathÈ lohita- SudukkaraÑ PorisÈdo akÈsi 138
maÑsabhojano 119 SudukkaraÑ anariyehi 86
SÊho byaggho ca dÊpi ca 359 SudhammaÑ TÈvatiÑsaÒca 284
SukasÈÄikasa~ghuÔÔhaÑ 230 “SudhammÈ” iti yaÑ Èhu 203
SukacchavÊ vedhaverÈ 327 Sunakkhatto Licchaviputto 275
Sukkapakkhe yathÈ cando 147 SunÈmassa vaco sutvÈ 257
SukhakÈmÈ rahosÊlÈ 161 SupaciÓÓo ayaÑ selo 224
SukhÈvaho dukkhanudo 218 SupinaÑ tÈta addakkhiÑ 226
SubhÈsitaÑ te
SukhaÑ vÈ yadi vÈ dukkhaÑ 262
anumodiyÈna 8-10
SuciÑ sugandhaÑ tidasehi
Sumukha anupacinantÈ 83
sakkataÑ 101
Sumukho ca acintetvÈ 98
SujÈtÈ bhujalaÔÔhÊva 218
SurattapÈdÈ kalyÈÓÊ 218
SujÈtÈ migachÈpÈva 218
SurabhÊ sampavÈyanti 344
SujÈto nÈma nÈmena 133
SurabhÊ taÑ vanaÑ vÈti 341
SuÒÒaÑ mÈtÈ rathaÑ disvÈ 153
SurabhÊ ca rukkhÈ tagarÈ 346
SuÓantu bhonto vacanaÑ 79
SuvaÓÓacÊravasane 66
SuÓÈsi sÊvali
SuvaÓÓatharusampannÈ 215
kathÈ 173-4 SuvaÓÓapÊÄakÈ kiÓÓaÑ 241
SuÓohi me mahÈrÈja 228 SuvaÓÓacande’ttha bah|
Sutameva pure Èsi 264 nipÈtitÈ 111
Suta’metaÑ arahataÑ 229 SuvaÓÓavikatÈ cittÈ 242
SutÈ ca paÓÉitÈ tya’mhÈ 95 Suve pannaraso dibyo 263
SutvÈ dhammaÑ vijÈnanti 141 Suvo’va suviÑ kÈmeyya 220
SutvÈna vÈkyaÑ patino anujjÈ 289 Susa~gahitantajano 2
SutvÈna gÈthÈ paramattha- Susandhi sabbattha
saÑhitÈ 12 vimaÔÔhimaÑ vaÓaÑ 36
SuttaÑ ca suttavajjaÑ ca 376 SusukhaÑ vata saÑvÈso 214, 220
GÈthÈs|ci 487

[ Sa ] [ Sa ]
SusukhaÑ vata jÊvÈma 170 SoÓÈ dha~kÈ si~gÈlÈ ca 70
S|nÈ ca tava no pÈdÈ 356 So tattha gantvÈ
S|riyo kassapo bhikkhu 113 pabbatantarasmiÑ 297
Seyyo visaÑ me khÈyitaÑ 319 So tattha gantvÈ taramÈno 315
SevamÈno sevamÈnaÑ 265 So tadÈ pariciÓÓo me 225
SetacchattaÑ setaratho 258 So tattha gantvÈ avaca 336
SetapaÓÓÊ sattapaÓÓÈ 344 So tattha gantvÈna vicinta-
Sevetha vuddhe nipuÓe yanto 297
bahussute 10 So te sahÈyaÑ muÒcÈmi 85
So appamatto akkuddho 2 So tena pariciÓÓo tvaÑ 230
So taÑ vijitvÈ sa~gÈmaÑ 73
So aggamÈ
So taÑ pavissa na cirassa-
nagara’mindapattaÑ 280
nÈgo 18
So assarÈjÈ VidhuraÑ
So taÑ yogaÑ payuÒjassu 93
vahanto 296
So tvaÑ sabbesu suhadayo 2
So ahaÑ vÈyamissÈmi 160
So n|nÈhaÑ vadhissÈmi 43
So idha garahito parattha ca 130
So n|na kapaÓÈ ammÈ 352
So upeti nirayaÑ patÈpanaÑ 130
So n|na kapaÓo
So kuddho pharusaÑ vÈcaÑ 98
tÈto 176, 352-3
So kho’haÑ taÑ siriÑ hitvÈ 171 So n|na khattiyo eko 356
So ca tena katokÈso 185 So patÊto pamuttena 87
So ca taÑ nirayaÑ patto 63 So puÔÔho naradevena 185
So ca pannarasiÑ rattiÑ 257 So PuÓÓako vepula’mÈ-
So ca putte amacce ca 290 bhir|hi 280
So ca bhakkhaparikkhÊÓo 55 So PuÓÓako kÈmarÈgena
So ca vassasahassÈni 62 giddho 278
So ca vegena’bhikkamma 84 So PuÓÓako bh|tapatiÑ
So ca vegena nikkhamma 14 yasassiÑ 279
So ce attho ca dhammo ca 48 So PuÓÓako kur|naÑ
So codito brÈhmaÓiyÈ 336 kattu seÔÔha 299
SoÓadinno gahapati 196 Sobbhamiva paÔicchannÈ 119

[ Sa ] [ Ha ]
So muhuttaÑva yÈyitvÈ 258 HatthÈrohe anÊkaÔÔhe 282
So’yaÑ evaÑ gato pakkhÊ 87 HatthÈrohÈ anÊkaÔÔhÈ 73,
So lambamÈno narake 154, 322
HatthÈ pamutto urago 228
papÈte 297
HatthÈnÊkaÑ rathÈnÊkaÑ 156, 158
So luddo haÑsakÈjena 93
HatthÈrohÈ anÊkaÔÔhÈ 151
So vanaÑ meghasa~kÈsaÑ 333 HatthÈrohe anÊkaÔÔhe 292
SovÈ’haÑ nippatissÈmi 133 Hatthigate assagate 245
So sa~khapÈlo taramÈna- Hatthi assaratha patti 77
r|po 19 Hatthikkhandhato oruyha 372
So have phala’mÈharitvÈ 178 HatthikkhandhaÒca Èruyha 73
So hi’tthiyÈ vÈ purisassa Hatthikkhandhato oruyha 313
vÈ pana 104 HatthibandhaÑ assabandhaÑ 127
SohaÑ kissa nu bhÈyissaÑ 296 Hatthi-assarathe pattÊ 31
SohaÑ gantvÈ manussesu 203 HatthÊ gavassÈ
SohaÑ tathÈ karissÈmi 16 maÓikuÓÉalÈ ca 286
HatthÊ asse ca yojentu 75
SohaÑ dhammaÑ apekkhÈno 83
HatthÊ asse rathe pattÊ 219
SohaÑ samÈgamma
HatthÊ assÈ rathÈ pattÊ 209
janinda tehi 17
HatthÊ assarathe datvÈ 324
SohaÑ tena gamissÈmi 316 Hande’hi dÈni tidivaÑ
SoÄasitthisahassÈni 57 apakkama 112
SaÑkiccÈ’yaÑ anuppatto 59 Handa ca ÔhÈnaÑ
SaÑvaccharaÑ vÈ |naÑ vÈ 80 atulÈnubhÈvaÑ 301
SaÑvaccharaÑ Handa ca padumapattÈnaÑ 253
dibbarasÈnubhutvÈ 20 Handa ca vilepanaÑ te 253
SaÑvaccharo me vasato Handa kho taÑ anujÈnÈmi 207
tavantike 23 Handa dÈni apÈyÈmi 225
SaÑvÈsena hi mittÈni 31 Handa dÈni gamissÈma 227
HadayaÑ cakkhumpa’haÑ
SaÑsÈrasuddhÊti pure niviÔÔhÈ 264
dajjaÑ 316
[ Ha ] Handa khvÈhaÑ gamissÈmi 207
HatthagataÑ pattagataÑ 225 Handa ca maÑ upag|ha 253
HatthÈnÊkaÑ rathÈnÊkaÑ 282 Handa ca mudukÈni vatthÈni 253
GÈthÈs|ci 489

[ Ha ] [ Ha ]
Handa’yya maÑ hanassu 253 HassaÑ anijjhÈnakhamaÑ
Handa tuvaÑ yakkha atacchaÑ 235
mamampi nehi 301 HaÑso nikhÊÓapattova 320
Handa kho maÑ anujÈnÈhi 207 HitvÈna dhaÒÒaÒca dhanaÒca
Handa ca maÑ upaguyha 252 ÒÈtake 106
HaneyyuÑ chindeyyuÑ chedÈ- HitvÈ satapalaÑ kaÑsaÑ 169
peyyumpi 126 Himaccaye himavati 241
HatthÊ assÈ rathÈ pattÊ 219 HimavÈ yathÈ gandhadharo 369
HarÊyamÈno DhataraÔÔho 92 HirÊ UppalavaÓÓÈ’si 113
HareÓukÈ veÄukÈ HirÈ’ha devÊmanujehi
keÓutindukÈ 109 p|jitÈ 108
HaliddÈ lohitÈ setÈ 347 HiraÒÒaÑ vÈ suvaÓÓaÑ vÈ 316
HaliddakÈ gandhasilÈ 346 HÊnena brahmacariyena 185

Pā I Tipi Aka. II. SUTTANTA-PITAKA. E. KHUDDAKA-NIKĀYA. Vol. 23. Jātakapā I (Dutiyo Bhāgo)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Pā I Tipi Aka. II. SUTTANTA-PITAKA. E. KHUDDAKA-NIKĀYA. Vol. 23. Jātakapā I (Dutiyo Bhāgo)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ChaÔÔhasa~gÊtipiÔakaÑ

Buddhavasse 2552 Marammavasse 1370 AD. 2008

First published in 2008 by Ministry of Religious Affairs

JÈtakapÈÄiyÈ dutiyabhÈge mÈtikÈ niÔÔhitÈ.

Namo tassa Bhagavato Arahato SammÈsambuddhassa.

2. CirassaÑ vata maÑ tÈto, kaÑso BÈrÈÓasiggaho.

3. PaÔhameneva vitathaÑ, kodhaÑ hÈsaÑ nivÈraye.

4. YaÑ tvaÑ tÈta tapokammaÑ1, pubbe katamasaÑsayaÑ.

5. Khattiyassa pamattassa, raÔÔhasmiÑ raÔÔhavaÉÉhana.

6. SirÊ tÈta AlakkhÊ va3, pucchitÈ etadabravuÑ.

7. Us|yake duhadaye, purise kammadussake.

8. So tvaÑ sabbesu suhadayo2, sabbesaÑ rakkhito bhava.

9. Sa lakkhÊdhitisampanno, puriso hi mahaggato.

10. Sakkopi hi bh|tapati, uÔÔhÈne nappamajjati.

11. GandhabbÈ pitaro devÈ, sÈjÊvÈ3 honti tÈdino.

12. So appamatto akkuddho6, tÈta kiccÈni kÈraya.

13. Tattheva te vattapadÈ, esÈva7 anusÈsanÊ.

14. Sakkhisi tvaÑ9 KuÓÉalini, maÒÒasi khattabandhuni10.

15. Dveva tÈta padakÈni, yattha11 sabbaÑ patiÔÔhitaÑ.

16. Amacce tÈta jÈnÈhi, dhÊre atthassa kovide.

17. Yo ca taÑ tÈta rakkheyya, dhanaÑ yaÒceva te siyÈ.

18. Susa~gahitantajano, sayaÑ vittaÑ avekkhiya.

19. SayaÑ ÈyaÑ vayaÑ1 jaÒÒÈ, sayaÑ jaÒÒÈ katÈkataÑ.

20. SayaÑ jÈnapadaÑ atthaÑ, anusÈsa rathesabha.

21. MÈ ca vegena kiccÈni, karosi2 kÈrayesi vÈ.

22. MÈ te adhisare muÒca, subÈÄhamadhikopitaÑ3.

23. MÈ tÈta “issaro’mhÊ”ti, anatthÈya patÈrayi.

24. ApetalomahaÑsassa, raÒÒo kÈmÈnusÈrino.

25. Tattheva te vattapadÈ, esÈva anusÈsanÊ.

26. Apucchimha KosiyagottaÑ6, KuÓÉaliniÑ tatheva ca.

27. BalaÑ paÒcavidhaÑ loke, purisasmiÑ mahaggate.

28. BhogabalaÒca DÊghÈvu, dutiyaÑ vuccate balaÑ.

29. AbhijaccabalaÑ ceva, taÑ catutthaÑ asaÑsayaÑ.

30. TaÑ balÈnaÑ balaÑ seÔÔhaÑ, aggaÑ paÒÒÈbalaÑ balaÑ8.

31. Api ce labhati mando, phÊtaÑ dharaÓimuttamaÑ.

32. AbhijÈtopi ce hoti, rajjaÑ laddhÈna khattiyo.

33. PaÒÒÈva sutaÑ vinicchinÊ1, paÒÒÈ kitti silokavaÉÉhanÊ2.

34. PaÒÒaÒca kho asuss|saÑ, na koci adhigacchati.

35. Yo ca dhammavibha~gaÒÒ|3, kÈluÔÔhÈyÊ matandito.

36. AnÈyatana5 sÊlassa, anÈyatana5 sevino.

37. AjjhattaÒca payuttassa, tathÈyatanasevino.

38. Yogappayogasa~khÈtaÑ, sambhatassÈnurakkhaÓaÑ.

39. DhammaÑ cara mahÈrÈja, mÈtÈpit|su khattiya.

40. DhammaÑ cara mahÈrÈja, puttadÈresu khattiya.

41. DhammaÑ cara mahÈrÈja, mittÈmaccesu khattiya.

42. DhammaÑ cara mahÈrÈja, vÈhanesu balesu ca.

43. DhammaÑ cara mahÈrÈja, gÈmesu nigamesu ca -pa-.

44. DhammaÑ cara mahÈraja, raÔÔhesu1 janapadesu ca -pa-.

45. DhammaÑ cara mahÈrÈja, samaÓa2 brÈhmaÓesu ca -pa-.

46. DhammaÑ cara mahÈrÈja, migapakkhÊsu khattiya.

47. DhammaÑ cara mahÈrÈja, dhammo ciÓÓo sukhÈvaho3.

48. DhammaÑ cara mahÈrÈja, sa-indÈ4 devÈ sabrahmakÈ.

49. Tattheva te6 vattapadÈ, esÈva7 anusÈsanÊ.

522. Sarabha~gajÈtaka (2)

51. AhamaÔÔhako bhÊmaratho panÈyaÑ,

52. VehÈyasaÑ tiÔÔhasi1 antalikkhe,

53. YamÈhu devesu “SujampatÊ”ti,

54. D|re sutÈ no isayo samÈgatÈ,

55. Gandho isÊnaÑ ciradikkhitÈnaÑ2,

56. Gandho isÊnaÑ ciradikkhitÈnaÑ,

57. Purindado bh|tapatÊ yasassÊ,

58. Ko ne’vi’mesaÑ idha paÓÉitÈnaÑ,

59. AyaÑ isi1 Sarabha~go tapassÊ2,