Ang Konsepto ng Kakapusan 1.
Mataas na presyo ng pangunahing bilihin
Kakapusan (Scarcity) – tumutukoy sa pagkakaroon ng
limitasyon sa mga pinagkukunang-yaman na ginagamit sa
paglikha ng mga produkto o serbisyo. Hindi kasapatan ng
pinagkukunang – yaman upang matugunan ang walang
katapusang pangangailanga at kagustuhan ng tao.
 Absolute Scarcity – kapag nahihirapan ang kalikasan at
tao na paramihin at pag-ibayuhin ang kapakinabangan ng
pinagkukunang-yaman.
 Relative Scarcity – kapag ang pinagkukunang-yaman ay
hindi makasapat sa walang hanggang pangangailangan at
kagustuhan ng tao.
Batas ng Kakapusan – isinasaad na wala tayong sapat na kita
o kayamanan upang matugunan ang lahat ng ating
pangangailangan at kagustuhan. Nangangahulugang na
karamihan sa mga bagay na nais ng tao ay makukuha lamang
sa limitadong bilang lamang.
Kakulangan (Shortage) – kaganapan kung saan hindi kayang
mapunan ng dami ng malilikhang produkto ang dami ng
planong pagkonsumo ng tao. Nagaganap kung may
pansamantalang pagkukulang sa supply ng isang produkto.
Halimbawa ng Artipisyal na Kakulangan:
 Hoarding – pagtatago ng mga produkto ng mga
prodyuser upang hintayin ang pagtataas ng presyo.
 Kartel – pagsasama-sama ng mga pangkat ng mga
negosyante upang kontrolin ang pamamahagi, dami, at
presyo ng mga produkto at serbisyo.
Dahilan ng pagkakaroon ng kakapusan:
1. Maaksayang Paggamit ng mga Pinangkukunang –
yaman.
Paraan ng pag-aaksaya ng pinagkukunang-yaman:
 Kapag hindi malinaw sa tao ang layunin ng paggamit ng
pinagkukunang – yaman.
 Batay sa mga panlipunan at kultural na salik.
 Maling gawain na sumisira sa pinagkukunang – yaman.
2. Non-renewability ng Pinagkukunang – yaman.
 Non–renewable resources – tumutukoy sa mga
pinagkukunang- yaman na hindi self-replenishing o
maaari lamang mapalitan matapos ang mahabang
panahon.
3. Walang Katapusang Pangangailangan at Kagustuhan
ng Tao.
Dahilan:
 Hindi nauubusan ng pangangailangan at kagustuhan ang tao.
 Ang pangangailangan at kagustuhan ng tao ay nagbabago:
 Ang mga kagamitan ay naluluma, nasisira at nararapat
palitan;
 Maraming bago at pinabuting mga produktong
maaaring mabili sa kalakalan; at
 Nakararanas ang mga tao ng pagkasawa sa kanilang
mga dati o lumang kagamitan.
Thomas Robert Malthus – isang British political economist
na sumulat ng akdang An Essay on the Principle of
Population. Ayon sa kanyang teorya, magpapatuloy na
mabilis na paglaki ang populasyon kung hindi ito
makokontrol. Samantala, ang produksyon ng pagkain ay
mabagal at hindi makasasabay sa mabilis na paglaki ng
populasyon.
Dahilan ng pagtindi ng suliranin ng kakapusan sa bansa:
1. Paglaki ng populasyon
2. Pagkasira ng ating mga pinagkukunang yaman dahil sa
mga natural na kalamidad at pagbabago ng panahon
3. Pang – aabuso ng mga tao sa ating mga pinagkukunang –
yaman
4. Maling prayoridad at patakaran sa paggamit ng mga
pinagkukunang – yaman.
Mga Palatandaan ng Kakapusan:
2. Mahaba ang pila sa mga pamilihan, bagaman may pambili
wala namang mabiling produkto o serbisyo
3. Dumarami ang nagugutom, nagkakasakit at naghihirap sa
bansa
4. Pilit na pag-angkat ng pamahalaan ng mga produkto kahit
wala itong sapat na badyet para rito
5. Ang mga pangunahing bilihin ay inirarasyon na lamang
ng pamahalaan
6. Tumataas ang kriminalidad sa bansa
7. Nangingibang bansa ang mga manggagawa
Epekto ng Kakapusan:
1. Kahirapan
2. Sakit at malnutrisyon
3. Mababang antas ng edukasyon at pamumuhay
4. Patuloy na alitan ng mga tao
5. Krimen
6. Mabagal na pag-unlad ng mga bansa
Paraan upang Mapamahalaan ang Kakapusan:
1. Magkaroon ng angkop at makabagong teknolohiya upang
mapataas ang produksyon
2. Pagsasanay para sa mga manggagawa upang mapataas
ang kapasidad ng mga ito sa paglikha ng prukto at
pagbibigay ng kinakailangang serbisyo.
3. Pagpapatupad ng mga programa na makapagpapabuti at
makapagpapalakas sa organisasyon, at mga institusyon
nakakatulong sa pag-unlad ng ekonomiya, at
4. Pagpapatupad ng pamahalaan ng mga polisiya na
nagbibigay proteksyon sa mga pinagkukunang-yaman.
Mga Programang Pangkonserbasyon:
1. Pagtatanim ng mga puno sa mga nakakalbong kagubatan
at sa kalunsuran;
2. Pangangampanya upang ipagbawal ang paggamit ng mga
kemikal at iba pang bagay na nakalilikha ng polusyon;
3. Pagkordon o enclosure ng mga piling lugar na malala ang
kaso ng ecological imbalance (protected areas program);
at
4. Pagbabantay sa kalagayan at pangangalaga sa mga
nauubos na uri ng mga hayop (endangered species).
Ang Pagpili (Choice). Nagiging hamon sa atin ang suliranin
ng kakapusan upang tayo ay mag-isip at humanap ng mga
alternatibong paraan upang ang ating mga pangangailangan at
kagustuhan ay matugunan.
Ipinagpalibang halaga (Opportunity Cost) – tumutukoy sa
potensyal na halaga na isinakripisyo upang makagamit ng isa
pang bagay o gawain. Ito rin ay tumutukoy sa alternatibong
isinuko mo sa iyong pagpili. Ito ang pakinabang na tinalikdan
mo sa iyong pagpili.
Trade-Off – ang pagsasantabi ng isa o dalawang produkto
upang makapagkonsumo ng isa pang produkto. Ito ang palitan
na may kasamang kompromiso. Ito’y isang sitwasyon kung
saan handa kang magkompromiso sa pamamagitan ng
pagsasakripisyo ng isa para sa iba.
Production Possibility Frontier (PPF) – isang grap na
nagpapakita ng mga kombinasyon ng mga produktong kayang
likhain ng isang ekonomiya. Ito ay kumakatawan sap unto na
kung saan an gating ekonomiya ay naging mahusay sa
paglikha ng mga produkto at paglilingkod na ginamitan ng
tamang alokasyon sa pinakamainam na paraan. Ipinapakita
nito ang kakayahan ng isang bansa na gumawa ng matalinong
pagpapasya na mas pakikinabangan ng nakararami.
Mga kailangang isaalang – alang na hinuha sa paggamit ng
PPF:
 Mayroon lamang dalawang produktong maaaring likhain
 Ang pamayanan ay may limitadong resources
 AP9 – 1Q –T2 Araling Panlipunan 9
Ekonomiks

Ang Konsepto ng Kakapusan

Pangalan: ______________________________________________ Petsa: ________________________

Baitang at Pangkat: ______________________________________ Marka: ______________________

I. Matching Type. Hanapin ang katawagan na nasa Hanay B na tinutukoy sa Hanay A. isulat ang titik ng wastong sagot sa patlang
bago ang bilang.

HANAY A
_____1. Tumutukoy sa pagkakaroon ng limitasyon sa mga pinagkukunang-yaman na ginagamit sa paglikha ng mga produkto o
serbisyo.
_____2. Kapag nahihirapan ang kalikasan at tao na paramihin at pag-ibayuhin ang kapakinabangan ng pinagkukunang-yaman.
_____3. Kapag ang pinagkukunang-yaman ay hindi makasapat sa walang hanggang pangangailangan at kagustuhan ng tao.
_____4. Ayon sa kanyang teorya, magpapatuloy na mabilis na paglaki ang populasyon kung hindi ito makokontrol. Samantala, ang
produksyon ng pagkain ay mabagal at hindi makasasabay sa mabilis na paglaki ng populasyon.
_____5. Kaganapan kung saan hindi kayang mapunan ng dami ng malilikhang produkto ang dami ng planong pagkonsumo ng tao.
_____6. Pagtatago ng mga produkto ng mga prodyuser upang hintayin ang pagtataas ng presyo.
_____7. Pagsasama-sama ng mga pangkat ng mga negosyante upang kontrolin ang pamamahagi, dami, at presyo ng mga produkto at
serbisyo.
_____8. Isang grap na nagpapakita ng mga kombinasyon ng mga produktong kayang likhain ng isang ekonomiya.
_____9. Tumutukoy sa mga pinagkukunang- yaman na hindi self-replenishing o maaari lamang mapalitan matapos ang mahabang
panahon.
_____10. Akdang isunulat ni Malthus patungkol sa suliranin sa paglaki ng populasyon.

HANAY B
A. Absolute Scarcity G. Kartel
B. An Essay on the Principle of Population H. Non–renewable resources
C. An Inquiry to the Nature of Population I. Production Possibility Frontier
D. Hoarding J. Relative Scarcity
E. Kakapusan K. Thomas Richard Malthus
F. Kakulangan L. Thomas Robert Malthus

II. Classification. Tukuyin o uriin ang mga sumusunod batay sa mga pagpipilian na nasa ibaba.
A. Dahilan ng pagtindi ng suliranin ng kakapusan sa bansa
B. Mga Palatandaan ng Kakapusan
C. Epekto ng Kakapusan
D. Mga kailangang isaalang – alang na hinuha sa paggamit ng PPF

_____11. Ang mga pangunahing bilihin ay inirarasyon na lamang ng pamahalaan

_____12. Ang pamayanan ay may limitadong resources
_____13. Dumarami ang nagugutom, nagkakasakit at naghihirap sa bansa
_____14. Kahirapan
_____15. Krimen
_____16. Mababang antas ng edukasyon at pamumuhay
_____17. Mabagal na pag-unlad ng mga bansa
_____18. Mahaba ang pila sa mga pamilihan, bagaman may pambili wala namang mabiling produkto o serbisyo
_____19. Maling prayoridad at patakaran sa paggamit ng mga pinagkukunang – yaman.
_____20. Mataas na presyo ng pangunahing bilihin
_____21. Mayroon lamang dalawang produktong maaaring likhain
_____22. Nangingibang bansa ang mga manggagawa
_____23. Pagkasira ng ating mga pinagkukunang yaman dahil sa mga natural na kalamidad at pagbabago ng panahon
_____24. Paglaki ng populasyon
_____25. Pang – aabuso ng mga tao sa ating mga pinagkukunang – yaman
_____26. Patuloy na alitan ng mga tao
_____27. Pilit na pag-angkat ng pamahalaan ng mga produkto kahit wala itong sapat na badyet para rito
_____28. Sakit at malnutrisyon
_____29. Tumataas ang kriminalidad sa bansa

III. Sagutin ang katanungan:

30. Alin ang mas malawak, ang kakapusan o kakulangan? (Bonus points kung ipapaliwanag)
___________________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________________________
IV. Pagsusuri sa Production Possibility Frontier

Si Milagrosa Felicidad Asuncion ay kilalang sastre sa bayan ng Lubao dahil sa kanyang pulidong gawang unipormeng polo at
blouse kaya siya ay dinudumog ng mga tao. Malapit na ang araw ng pasukan kaya ang mga tao ay di maumagang bumili ng kanyang
tinindindang na mga damit. Dahil sa in-demand ang kanyang serbisyo nagkaroon ng suliranin si Milagrosa na kung saan nahihirapan
na siyang makakuha ng dagdag na supply ng tela na kanyang gagamitin sa kanyang pananahi. Sa kasalukuyan ay mayroon na lamang
siyang 5 kumpol ng telang pwede nyang gamitin, kung gagamitin nya ang isang kumpol ng tela maari siyang makagawa ng 2 polo
okaya naman ay 1 blouse. Ipakita sa PPF ang mga kombinasyon maaaring magawa, bigyan ng analysis, interpretasyon at iplot sa isang
grap.

Punto Polo (X) Blouse (Y) Analysis at Interpretatio

A
B
C
D
E
F