Варошки Манастир

Варошки Манастир се наоѓа во село Варош, Прилеп  Основан е 10 век

Варошкиот манастир се наоѓа во подножјето на Маркови кули во населбата Варош во

непосредна близина на Прилеп. Манастирот се состои од црквата „Св. Архангел Михаил“ и
двата манастирски конаци. Денот на манастирот е празникотБалаклија или Источен Петок.
[1]
 Манастирот е посветен на светиот Архистратиг Михаил (св. Архангел Михаил) - Началник
и Војвода на сите небесни чинови. Во 1998 година, во манастирот е обновен монешкиот
живот и денес, за него се грижи петчленото сестринство. Манастирот е масовно посетен од
верниците, бидејќи во него се чуваат дел од моштите на св. Козма и Дамјан, како и
моштите на св. Стилијан.[2] „Св. Архангел Михаил“ се вбројува меѓу најубавите и
најзначајните културни споменици и религиозни центри во Македонија поради што е ставен
под заштита на државата како Споменик на културата.

„Свети Архангел Михаил“ е главната и единствена манастриска црква во Варошкиот

Манастир. Легендата за потеклото на манастирот започнува во X век, кога некој непознат
ученик на св. Климент Охридски се населил во некоја од карпите каде што водел
осаменички живот. Денес, неговото име не е познато, но во прилог на легендата зборува
фактот што местото каде што се наоѓа манастирот се вика кај Светецот. Црквата е
изградена на старо култно место за што сведочат античките мермерни столбови кои се
употребени во нејзината изградба. На едниот од нив е исклесан стар натпис
со кирилично писмо од 996година кој е втор најстар кириличен натпис пронајден
во Македонија.

Меѓу XI век и XIII век, црквата била повеќепати градена и разурнувана. Од тој период,
постои трага само од северниот ѕид на црквата каде сé уште постојат делови од фрески
од XII век. Исто така, од тоа време останале и фреските во подземјето на црквата кои
образуваат тунел. Кон крајот на XIII век, големиот хартулариј Јован повторно ја изградил
црквата и ја посветил на св. Архангел Михаил. Имајќи предвид дека од претходната црква
останал само мал дел, може да се заклучи дека црквата во целост е ктиторско дело на
владетелот Јован. За тоа сведочи и фреската на западната страна на црквата на која Јован
е претставен како ктитор кој во рацете го држи моделот на црквата. Притоа, тој е насликан
како великосхиник, а натписот кажува дека тој се замонашил во манастирот. Подоцна,
прилепските владетели Волкашин и Крале Марко ја обновиле црквата за што сведочат
двете фрески на влезот на кои се претставени двајцата владетели. [3]

Денешниот изглед на црквата, со исклучок на западниот дел, ги носи сите карактеристики

од последната преправка која е извршена во 1861 година. АСпоред архитектонското
решение, црквата претставува еднокорабна градба. На источната страна се наоѓа
полукружна апсида, а на западната е отворен трем над кој се издига камбенаријата. На
јужната фасада од западниот дел на црквата, зачуван е само еден од оригиналните
прозорци кој се наоѓа во горниот дел. Останатите прозори на јужната страна и северната
фасада на источниот дел од црквата се изградени 1861 година, при последната поправка.
Црквата Св. Архангел Михаил во научниот свет била предмет на проучување. Проблем
претставувало нејзиното првобитно подигнување и подоцнежните доградби. Имено, едни
тврдат дека западниот дел е првобитен, а други источниот. Најновите истражувања одеа
во прилог на тезата дека источниот дел е првобитен, а подоцна кон западната страна на
таа црква бил подигнат, односно дограден, дел со купола. Во 1861 година дошло до
израмнување на западниот дел од надворешната страна, подигање на камбанеријата и
поставување мермерна плоча во која се зборува за обновата на црквата.

Живопис[уреди | уреди извор]
Во црквата се забележуваат траги од богат фрескоживопис при што предност им е дадена
на монашките ликови. Така, најдени се остатоци од фрески со прилично добро зачувани
ликови на архиереи кои и припаѓаат веројатно на првобитната црква, или пак се остатоци
од некогашната капела подигната и живописана во 12 век, како и остатоци од ѕид со
зачувани фрески на владетелски портрети. Првата зона на светителите ги прикажуваат
пустиножителите кои требало да бидат пример за монасите кои во тоа време го
населувале манастирот. Ктиторската фреска, која го претставува св. Никола како ги води
ктиторите кон престолот на Исус Христос, претставува репрезентативен пример
на византискиот фрескоживопис. Исто така, на двете страни од влезот на црквата се
прикажани фрески на кралот Волкашин и неговиот син Крале Марко.[4]

Од зачуваните икони во црквата, најпознати се: „Христос пред Пилат“, „Патот на Голгота“ и

„Симнување од крстот“.[5]

Конаците[уреди | уреди извор]
Конаците се изградени од двете страни на манастирот во XIX век, од страна на
прилепскиот еснаф и претставуваат убав пример на староградска архитектура. Во дворот
од манастирот се наоѓа извор со лековита вода, посветен на Св. Богородица.[6]
Варошкиот манастир попознат и како Манастир „Св. Архангел Михаил“ се наоѓа во
населбата Варош во непосредна близина на Прилеп. Манастирот се состои од црквата „Св.
Архангел Михаил“ и двата манастирски конаци. Денот на манастирот е Голем или Источен
Петок. Во манастирот опстојува сестринство коешто го одржува монашкиот живот. „Св.
Архангел Михаил“ се вбројува меѓу најубавите и најзначајните културни споменици и
религиозни центри во Македонија.

Главната манастирска црква е посветена на Аехангелот Михаил. Таа е изградена врз

темелите на две постари цркви. Првата од нив е посветена на Св. Апостол, а датира од X
век.Втората црква била посветена на Св. Никола и датира од XI век. На темелите на овие
две цркви во XIV век е изградена црквата Св. Архангел Михаил која е подигната врз карпи и
камени блокови. Ктитор на црквата бил монахот Јован. На тремот се забележуваат
монолитни камени столбови кои се остатоци од антички објекти, а на едниот од нив се
наоѓа натпис со кирилични букви од 996 год. и претставува втор најстар натпис со
кирилични букви. Црквата е еднокорабна градба со полукружна апсида на исток и со
отворен трем со камбанарија на западната страна. Се претпоставува дека првичната црква
била изградена во втората половина на XII век. За нејзиното подигнување, како и за
подоцнежните обновувања и доградби, постојат различни мислења и тези околу кои по
лемизира научната јавност.

Конаците се изградени од двете страни на манастирот во XIX век, од страна на

прилепскиот еснаф и претставуваат убав пример на староградска архитектура.Во дворот
од манастирот се наоѓа извор со лековита вода, посветен на Света Богородица.