Professional Documents
Culture Documents
Mga Negrito
Mula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
(Idinirekta mula sa Negrito)
Ang mga Negrito sa Pilipinas, ayon kay H. Otley Beyer, ang sinasabing unang
pangkat na dumating sa kapuluan ng Pilipinas noong mga may 20,000 na taon
na ang nakararaan. Diumano, pinaniniwalaang ring nanggaling sila sa Borneo at
naglakad at tumawid sa pamamagitan ng mga tulay na lupa para marating
ang Palawan, Mindoro at ilang bahagi ng Mindanaw. Bagaman isa ito sa mga
pinaniniwalaan, may mga pag-aaral na nagsasabing maaaring may iba pang
nauna kesa mga Negrito. Kabilang sa mga pinakamatandang katibayan ang tao
sa Tabon, kung kaya't may mga naniniwalang hindi mga Negrito ang naunang
taong namuhay sa Pilipinas. Ngunit hindi pa rin natitiyak kung kailan talaga
dumating ang mga Negrito sa kapuluan. Isa sa mga dating sapantaha ang
naglalahad na nakarating sa Pilipinas ang Negrito noong huling panahon ng tag-
ginaw (mga 30,000 taon hanggang 18,000 taon sa nakaraan), kung kailan
bumabaw ang mga karagatan kaya't nakalakad ang mga tao sa lupang lumitaw
mula Biyetnam, Indonesya at Malaysia. Ito ang sinapantaha sapagkat
pinaniniwalaang hindi marunong ang mga Negrito sa larangan ng pamamangka
at paglalakbay sa mga katubigan, partikular na sa mga karagatan, bagaman may
mga ginawang paghahambing sa pagitan ng mga Negrito at ng
mga aboriheno ng Bagong Gineyaat Melanesya.[1] Sapagkat marunong gumamit
ng palakol at askarol (batong pinatulis) ang mga tinutukoy na aboriheno, at may
kaalaman din sa pamamangka, nagkaroon ng mga katanungan kung naging
marunong din sa ganitong mga gawain ang mga Negrito. Subalit nagkaroon ng
mga suliranin sa paghanap ng mga sinauna nilang kagamitang yari sa mgabato
o mga katulad mula sa mga kasukalan ng mga kagubatan. Nalalaman lamang na
may gawi silang nomadiko o palabuy-laboy, pagala-gala, at palipat-lipat ng mga
pook, wala silang permanenteng tirahan, kahit man mga libingan ng mga
namatay na kauri.[1]
Mga nilalaman
[itago]
• 1 Pinagmulan ng salita
• 2 Paglalarawan
• 3 Kayariang henetika
• 4 Mga sanggunian
[baguhin]Pinagmulan ng salita
Hinango ang salitang Negrito mula sa Kastilang negro, at nangangahulugang
"maliit na taong maitim", na tumutukoy sa kanilang maliit na pangangatawan.
Ginamit ito ng unang mga eksplorador na Europeano na sinapantahang
nanggagaling ang mga Negrito mula sa Aprika. Kung minsan, tinataguriang
mga pigmi (mula sa salitang pygmy ng Ingles, na nagkukumpolsa kanila sa mga
mamamayang may katulad na kayariang pangkatawan sa Gitnang Aprika. Gayon
din, minsan ding ginagamit ang salitang Negrito sa mga pigming Aprikano.
[2]
Kung minsan pa rin, ginagamit din ang salitang Negroid para tukuyin ang mga
pangkat na ito, partikular na sa kanilang panlabas na kaanyuhang pisikal, katulad
ng buhok at kulay ng balat. Ayon kay James J.Y. Liu, isang propesor na
panitikang hambingan (literaturang komparatibo), tumutukoy ang terminong Intsik
na Kun-lun (Tsinong tradisyunal: 崑崙) sa mga Negrito.[3]
Tumutukoy din ang katawagang Negrito sa ilang mga pangkat etnikong nasa
mga hiwa-hiwalay na mga bahagi ng Timog-Silangang Asya.[4]Kabilang sa
kanilang pangkasalukuyang populasyon ang
mga Aeta, Agta, Ayta, Ati, Dumagat at mga may 25 iba pang mga tribo
saPilipinas; maging sa mga Semang tangway ng Malay, sa mamamayang
Mani ng Taylandiya at 12 mga tribong Andamanes ng Kapuluang
Andaman ng Indiya.
[baguhin]Paglalarawan
Bagaman may duda kung marunong mamangka ang mga sinaunang Negrito, narito ang isang
larawang nagpapakita ng mga Negritong nasakay sa isang bangka. Lumabas ang larawang ito
sa aklat ni Alden March noong 1899.[5]
Isa pang larawan ng pangkat ng mga Negrito mula sa aklat ni Alden March.
Maliliit lamang ang mga Negrito sa Pilipinas. May mga Negritong umaabot
lamang ang taas sa apat na talampakan. Maitim ang kanilang balat, pango ang
mga ilong, makakapal ang mga labi at kulot na kulot ang maiitim na mga buhok.
Bagaman walang katibayan kung ano ang mga pinakasinaunang kagamitan at
kasangkapan ng mga sinaunang mga Negrito sa Pilipinas, kabilang sa mga
kamakailang gamit ng mga pangkasulukuyang Negrito ang
[1]
mga sumpit, busog, pana, at mga kagamitang gawa sa bato.
Sa Pilipinas, iilan na lamang ang natitirang kapangkatan ng mga Negrito.
Nilalarawang wala silang tunay na tribo, kundi mayroon silang mga pagsasama-
samang kaangkanan lamang. Kabilang sa mga ito ang mga Aeta ng Sambales,
Kagayan at Isabela, ang mga Agta, Arya, Ata at Ati ng Panay at Negros, ang
mga Baluga, ang mga Batak ng Palawan at ang Mamanuwa ng Mindanaw.
Tinawag na Negros ang pook na Negros sapagkat napakarami ng bilang ng mga
Negrito doon noong kapanahunan ng pagsapit ng mga Kastila sa Pilipinas.
Tinawag namang Panay ang pook na Panay dahil sa katawagan ng mga Negrito
sa isang halaman, ang aninipay.[1]
Bagaman pagalagala ang karamihan sa mga Negrito, mayroon ding tumigil sa
mga yungib at sa gilid ng mga bundok, ang dahilan kung bakit tinawag din silang
mga taong-bundok. Mayroon namang mga gumamit ng mga pansamantalang
tahanang yari sa mga sanga at dahon ng mgapunongkahoy. Palipat-lipat sila ng
tirahan upang humanap ng mga makakain. Nangangalap sila ng
mga prutas, halamang-ugat, at anumang halamang maaaring kainin. Umasa rin
sila sa kanilang kapaligiran kung kaya't nangisda at nangaso sila.[1]
Sa sari-saring mga pook sa Pilipinas, iba't iba ang naging mga katawagan para
sa mg Negrito. Kabilang na nga rito ang mga katagurian sa Luzon
na Aeta, Ita, Dumagat, Agta, Abian, Baluga,Remontado, at Pugot sa Luzon.
Partikular sa Gitnang Luzon, ang pagtawag sa kanila bilang mgaAeta, Ita,
at Baluga. Sa Siyera Madre kilala sila bilang Dumagat, Agta, Remontado,
at Pugot. Sa pulo ng Panay, mas kilala sila bilang mga Ati, ang pinagmulan ng
pagdiriwang na Ati-Atihan. Sa Gitnang Kabisayaan, kilala sila sa
katawagang Ata, samantalang Mamanwa naman sa Samar atLeyte. Mayroon
ding mga Negrito sa Mindanaw, partikular na sa mga lalawigan
ng Surigaw at Hilagang Dabaw. Sa Surigao, kilala sila bilang ang
mga Mamanwa, at Ata naman sa Hilagang Dabaw. Magkakaiba ang mga gawi
ng bawat pangkatin ng mga Negrito: nilalarawang mapupusok ang mga Aeta
ng Kagayan at Isabela; "kimi, maraming mga bulaklak sa katawan, at patagu-
tago" ang mga Batak sa Palawan. Tinatayang maaaring magkakahiwalay at
magkakaiba ang panahon ng pagdating nila sa Pilipias, at "daan-daan o libu-
libong taon ang pagitan" ang pagitan ng mga kapanahunang ito.[1]
[baguhin]Kayariang henetika
May pinasasuhang pangkaraniwang katangiang pangkatawan ang mga Negrito
at ang mga populasyon ng pigming Aprikano, kasama ang pagkakaroon ng
mababang taas at maitim na balat, subalit hindi pa rin natitiyak ang pinagmulan
at ruta ng kanilang migrasyon patungong Asya. Malayo ang kanilang mga
katangiang panghenetika mula sa mga Aprikano at nagpapakitang nagsangan ng
maaga mula sa mgaAsyano, isang pagpapahiwatig na maaaring mga kamag-
anak sila ng mga mamamayang naglakbay palabas ng Aprika, o kaya sila ang
mga supling na inapo o hinlog ng isa sa mga populasyong tagapagtatag ng
mga makabagong tao.[6] Bagaman, noong 1899, nilarawan sila ni Alden March na
"walang dudang nagmula sila sa mga liping Aprikano" at bilang mga aborihen ng
Pilipinas na may higit sa 600,000 ang bilang noong mga panahong iyon.[7]
Indones
Mula sa Tagalog na Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Ang mga Indones[1] ang tinatayang sumunod na pangkat na nakarating
sa Pilipinas sa pamamagitan ng mga bangkang inuka sa kahoy na tinatawag
na balangay.
[baguhin]Paglalarawan
[baguhin]Unang pangkat
Nagmula sila sa Timog-silangang Asya. Mapuputi sila at balingkinitan ang
pangangatawan, matangkad kaysa sa mga negrito, makitid ang mukha, malapad
ang noo, malalim ang mga mata at matangos ang ilong. Dumating sila sa
Pilipinas may 5,000 hanggang 6,000 taon na nakakalipas. Mas maganda at
makabago ang kanilang kalinangan at pamumuhay. Ang kanilang mga pabilog
na bahay ay yari sa kahoy at may bubong na yari sa damo o talahib. Ang mga
bahay nila ay nakatayo sa lupa o di kaya'y nakahukay sa lupa na may isang
metro ang lalim. Ang iba naman ay nasa tuktok na punungkahoy ang bahay.
Namuhay sila sa pamamagitan ng pamamana, pangingisda at pagkakaingin.
Binubungkal nila ang lupa at nagtatanim ng tugi at milet. Niluluto nila ang
kanilang mga pagkain. Ang kanilang kagamitan tulad ng pinggan ay yari sa
dahon. Sila ang mga unang pangkat ng mga Indones. Pinaniniwalaang ninuno
sila ng mga Ilongot ng Sierra Madre at ng Caraballo.
[baguhin]Ikalawang pangkat
Ang pangalawang pangkat ng mga Indones na dumagsa sa Pilipinas ay
maitim, malapad ang mukha, makapal ang labi, malaki ang panga, malaki ang
ilong, bilugan ang mga mata at malaki ang pangangatawan. Sila ay galing sa
tangway ng Indo-Tsina at naninirahan sa mga baybayin ng Luzon. Higit na mas
maunlad ang kanilang pamumuhay kaysa sa mga naunang dumating sa
pilipinas.
Ang sumunod na pangkat na nakarating sa Pilipinas ay ang mga taong
nangngaling sa Gitnang Asya, may kulang-kulang isang libong taon na ang
nakalilipas. Yari sa tanso ang kanilang mga kagamitan at pinaniniwalaang
marunong din silang gumamit ng patubig sa kanilang pagsasaka. Natatanim sila
ng palay, gabi, ube at iba't ibang uri ng halamang makakain.
[baguhin]Terminolohiya
[baguhin]Pagkakasapi
Relihiyon
Sa pananampalataya, karamihan ng mga Malay ay naging Musulmana mula sa
Hinduismo, Budismo at animismo noong unang bahagi ng siglo 15; sila ay
naimpluwensiyahan na mga mandaragat na Arabe, Tsino at Muslim mula sa
India noong Ginintuang Panahong Islamika. Ang Musulmana ang dominanteng
grupo ng relihiyon ngayon ng mga Malay ng Indonesia, Malaysia, Brunei at
Singapore. Ang kanilang pagiging Muslim mula Hinduismo at Budhismong
Theravada ay nagsimula noong mga taong 1400 na malaking
naimpluwensyahan ng desisyon ng maharlikang korte ng Malaka. Karamihan ng
Malay ng Thailand, Timog Aprika, Sri Lanka at Suriname ay mga Muslim din
bilang inapo ng mga nabinyagang mga Muslim ng Malaysia, Indonesia, atbp.