10

Araling Panlipunan
Unang Markahan (Module 8)
Kontemporaryong Isyu at Hamong
Pangkapaligiran

NOON

NGAYON

Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas

1
Araling Panlipunan- Grade 10
Alternative Delivery Mode
Quarter 1, - Module 8: Kontemporaryong Isyu at Hamong Pangkapaligiran
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban
sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga
ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anumang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio
Mga Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul
Manunulat: Mirnalyn E. Espanueva
Editor: Maria Rowena R. Lee
Ella Rosario Sencio,
Elisa B. Simon
Tagasuri: Wendell C. Catam-isan,PhD
Punong Tagapamahala: Arturo B. Bayocot, PhD, CESO III
Rehiyunal na Director
Victor G. De Gracia Jr. PhD, CESO V
Pangalawang Rehiyunaln na Director
Randolph B. Tortola, PhD, CESO IV
Tagapamanihalang Pansangay
Shambaeh A. Usman, PhD
Pangalawang Tagapamanihalang Pansangay
Mala Epra B. Magnaong, Chief, CLMD
Neil A. Improgo, EPS-LRMS
Bienvenido U. Tagolimot Jr., EPS-ADM
Mga Miyembro: Elbert R. Francisco, PhD, Chief, CID
Wendell C. Catam-isan, PhD, EPS in Araling Panlipunan
Rejynne Mary L. Ruiz, PhD, LRMS Manager
Jenny B. Timbal, PDO II
Shella O. Bolasco, Division Librarian II

Inilimbag sa Pilipinas ng
Kagawaran ng Edukasyon-Dibisyon ng Bukidnon
Office Address: Fortich St., Sumpong, Malaybalay, Bukidnon
Telephone: (088) 813-3634
E-mail Address: bukidnon@deped.gov.ph

2
 10
Araling Panlipunan
Unang Markahan Markahan
Modyul 8:
Kontemporaryong Isyu at Hamong
Pangkapaligiran

KAHON NG KATUGUNAN

Ang modyul na ito ay sama-samang binuo at sinuri ng mga edukador sa mga

publikong paaralan.Hinihikayat naming ang mga guro at iba pang nasa larangan ng
edukasyon na mag e-mail ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng
Edukasyon sa bukidnon@deped.gov.ph.

Pinahahalagahan naming ang inyong mga puna at mungkahi.

3
 TALAAN NG NILALAMAN
Pahina
TAKIP NG PAHINA
PAHINA NG KARAPATANG-ARI
PAHINA NG PAMAGAT
TALAAN NG NILALAMAN

Aralin 1: Displina at Kooperasyon sa Pagharap sa mga

Panganib na Dulot ng Suliraning Pangkapaligiran

Alamin 1
Subukin 1
Balikan 3
Tuklasin 3
Suriin 4
Pagyamanin 6
Isaisip 6
Isagawa 7
Tayahin 8
Karagdagang Gawain 10

Aralin 2: Displina at Kooperasyon sa Pagharap sa mga

Panganib na Dulot ng Suliraning Pangkapaligiran

Alamin 1
Subukin 1
Balikan 3
Tuklasin 4
Suriin 4
Pagyamanin 6
Isaisip 6
Isagawa 6
Tayahin 7
Karagdagang Gawain 9

Aralin 3: Mga Pananda sa Mabisang Paglalahad ng Pahayag

Alamin 1
Subukin 1
Balikan 2
Tuklasin 2
Suriin 3
Pagyamanin 4
Isaisip 5
Isagawa 5
Tayahin 6
Karagdagang Gawain 7

Aralin Napapahalagahan ang Pagkakaroon ng

4
 Displina at Kooperasyon sa Pagharap sa
8.1 mga Panganib na Dulot ng Suliraning
Pangkapaligiran

Alamin
Ano-anong mga bagay kaya ang kailangan mong pag-aralan? Ang
sagot ay malalaman mo sa mga sumusunod na pahina. May mga gawain din na
inilaan na makatulong sa iyo upang lubos na maunawaan ang mga ito. Saklaw sa
araling ito, ang hakbang na dapat isagawa sa panahon ng kalamidad. Pagkatapos
nito, inaasahang ikaw ay maging mulat sa hakbang na dapat gawin sa ano mang
kalamidad o sakuna.

Bago magsisimula sa ating aralin…Hinihikayat ko kayo na sagutin muna

ang ating paunang pasulit. Huwag kayong mag-alala…
Ito ay susukat lamang kung gaano kalawak ang inyong kaalamam

Subukin

Panuto: Basahing mabuti at unawain ang mga katanungan sa bawat aytem. Piliin at
bilugan ang titik ng tamang sagot mula sa pagpipilian.

1. Ang itinataas na abiso sa mga lugar na inaasahang makakaranas ng 15mm

hanggang 30mm na buhos ng ulan sa susunod na isang oras?
A. Red color-coded
B. Yellow color-coded
C. Blue color-coded
D. Orange color-coded
2. Alin sa mga ito ang itinataas kung inaasahang bubuhos ang 7.5mm hangang
15mm na ulan sa susunod na isang oras?
A. Yellow rainfall advisory
B. Orange rainfall advisory
C. Red rainfall advisory
D. Green rainfall advisory
3. Alin sa mga sumusunod ang hindi dapat gawain pagkatapos ng bagyo?
A. Makinig sa radyo o manood ng telebisyon upang malaman ang
pinakahuling balita kung nakaalis na sa bansa ang bagyo.
B. Makinig ng radyo at ibalot sa plastic ang mahahalagang papelis at gamit
C. Mag-ingat sa mga naputol na kawad ng koryente na nakakalat sa daan
D. Huwag pumasok sa mga napinsalang gusali
4. Anong ahensiya mamumuno sa paghahanda at pagtugon sa mga kalamidad na
mararanasan ng bansa?
A. Disaster risk mitigation 1

5
 B. NDRRMC
C. DENR
D. DSWD
5. Ano ang dapat mong gawain habang may bagyo?
A. Ihanda ang de-bateryang radyo,flashlight, at ekstrang baterya, kandila at
posporo o lighter
B. Kung maninirahan sa mababang lugar at peligroso sa baha, lumikas sa
mataas na lugar
C. Isara nang husto ang mga pinto at bintana. Iligpit ang mga gamit na
madaling matangay ng hangin
D. Ibalot sa plastik ang mga mahahalagang papeles
6. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa mga hakbang o dapat gawin bago at
sa panahon ng pagtama ng kalamidad?
A. Disaster preparedness
B. Disaster response
C. Damage assessment
D. Loss assessment
7. Ano ang mga hakbang at gawain ang nakatuon sa pagsasaayos ng mga nasirang
pasilidad at istruktura?
A. Disaster response
B. Disaster assessment
C. Disaster rehabilitation and recovery
D. Disaster preparedness
8. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa pagsusuri sa lawak, sakop, at pinsala
na maaaring danasin ng isang lugar kung ito ay nahaharap sa isang sakuna
sa isang partikular na panahon ?
A. Disaster
B. Damage assessment
C. Risk assessment
D. Hazard assessment
9. Anong ahensya ang Inabisuhan ng NDRRMC na nakahanda na ang mga
pagkaing kanilang ipamimigay sa mga maaapektuhang pamilya dulot ng
bagyong Pablo.
A. DILG
B. DOH
C. DSWD
D. PAGASA
10. Sino ang inatasan ng NDRRMC na agad lumikas upang makaiwas sa
posibilidad nang pagguho ng lupa.
A. Kawani ng DPWH
B. Mangingisda
C. Rescue Team
D. Residente

6
 Balikan

Punan nng akmang titik ang bawat patlang upang mabuo ang isang salita na
inilalarawan sa pangungusap.
1. May dalang malakas na hangin at ulan
__ A__ __O
2. Pagguho ng lupa
L__ __S__I__ __
3. Bunga ng walang tigil o lakas ng pag-ulan
B__ __ A
4. Pagyanig ng lupa
__I__D__ __
5. Pagsabog o pagbuga ng usok
__ A__P__ __ __K N __ B__ __K__ N

Tuklasin

Panuto: BALITA-SURI. Suriin ang balita at Sagutin ang pamprosesong

tanong.
MANILA, Philippines – Nakaalerto na ang iba’t ibang ahensya ng
pamahalaan para sa posibleng maging epekto ng bagyong Pablo sa bansa.
Ayon kay National Disaster Risk Reduction & Management Council
(NDRRMC) Executive Director Benito Ramos, maagang nagsagawa ng
pagpupulong ang Department of National Defense (DND) kasama ang mga
ahensyang tututok sa mga kalamidad.
Unang inalerto ng NDRRMC ang kanilang mga local, provincial at regional
disaster office lalo na sa may bahagi ng Mindanao.
Inilagay na rin sa red alert status ng Office of the Civil Defense (OCD) ang Region
11 (Southern Mindanao) na sumasakop sa Davao Irriental, Davao Del Sur, Davao
Del Norte at Compostella Valley.
Binabantayan din ngayon ang Region-8 lalo na sa Biliran Leyte, Southern
Leyte, Samar, Eastern Samar at Northern Samar.
“Gusto ko lang ipaalam sa ating mga kababayan,  unang-una isang mga
mangingisda  na magmatiyaga lang sa  advisories na galing dito sa PAG-ASA
upang maiwasan natin ang pumalaot muna dahil delikado na ang karagatan,”
pahayag ni Usec. Ramos.
Inabisuhan na rin ang Department of Social Welfare and Development
(DSWD) ng NDRRMC na nakahanda na ang mga pagkaing kanilang ipamimigay
sa mga maaapektuhang pamilya.
Nakahanda na rin ang mga gamot na ipamamahagi ng Department of
Health (DOH) sa mga residenteng magkakasakit dahil sa bagyo.

37
 Maging ang mga heavy equipment ng Department of Public Works and
Highways (DPWH) ay nakapuwesto na sakaling may mga gusali, puno, at
posteng matumba dahil sa sama ng panahon.
Nakapre-position na rin ang mga rescue group ng Philippine Red Cross
(PRC) sakaling may mga pamilya na kailangang ilikas.
Bukod dito, katulong rin ng NDRRMC ang Armed Forces of the Philippines
(AFP), Philippine Cost Guard (PCG), Philippine Navy at Philippine National Police
(PNP) sa paghahanda sa pananalasa ni super typhoon Pablo.
Nagpaalala naman ang NDRRMC sa mga residente na nakatira sa mga
land slide prone area na agad lumikas upang makaiwas sa posibilidad nang
pagguho ng lupa.
Pinapayuhan rin ang publiko lalo na sa mga lugar na maaapektuhan ng
bagyong Pablo na ugaliing umantabay sa mga radyo at telebisyon upang
malaman ang lagay ng panahon sa kanilang mga lugar. (Grace Casin & Ruth
Navales, UNTV News)

Mula sa nabasang balita, ikaw ay hinihikayat na sagutin ng Pamprosesong Tanong:

1. Ano ang ipinahihiwatig ng balita?
2. Nakakaranas ka na ba ng ganitong pangyayari?
3. Ano ang iyong ginawa upang harapin ang pangyayaring ito?

Suriin

Ang Pilipinas ay isang bansa na nakakaranas ng iba’t ibang uri ng

kalamidad tulad ng baha, bagyo, landslide, lindol , pagsabog ng bulkan at ang
pinakabago ay ang COVID 19 pandemya na nagbibigay pagkabalisa at kalungkutan
sa bawat mamamayang Pilipino.
Bilang isang mamamayan, kailangan nating alamin ang dapat gawin bago
dumating ang kalamidad, habang nangyayari ito, at pagkatapos ng kalamidad.
Isang hamon sa atin na dapat nating sundin ang mga babala at abiso ng ating
pamahalaan upang ligtas tayo sa ano mang sakuna na atin mararanasan. Ang
sangay ng pamahalaan ang palaging nakaantabay para sa ating kaligtasan. Kaya
maging responsible tayo at gawin ang ating tungkulin. Kaya ang mga babala ay
dapat nating bigyang pansin dahil ito ang gagabay sa atin para maisawan ang
masamang epekto ng kalamidad.

48
https://www.google.com/search?q=rainfall+advisory+colors

5
9
 TEMPORAL
PISIKAL Pagyamanin
Sa puntong ito ikaw ay inaatasan na gawin ang hakbang ng CBDRRM,
ibabatay ang iyong sagot sa balitang binasa. Itala ang iyong sa g raphic organizer.

BAGYONG PABLO

BAGO ANG HABANG MAY PAGKATAPOS

KALAMIDAD KALAMIDAD NG
KALAMIDAD

Pamprosesong tanong:
1. Ano-ano ang paraan na iyong gagawin para makaiwas sa masamang
epekto ng kalamidad.

Isaisip

Sa bahaging ito, punan ng iyong kasagutan ang tsart upang masukat natin
ang iyong natutunan sa ating paksa.
Gawain: 1-2-3 Tsart

1 Isang bagay na dapat kong iwasan _______________________

1 ____________________________________________________

Dalawang bagay na aking gawin _________________________

2 ____________________________________________________
Tatlong bagay na maari kong gamitin sa araw-araw kong buhay

3 ____________________________________________________

6
10
 Isagawa

Panuto: Isa sa pinakamahalagang bagay na dapat ihanda ng bawat tahanan,

maging sa paaralan at lugar ng trabaho ay ang emergency supplies kit. Sa puntong
ito ay gagawa ka ng Emergency Kit Checklist na kakailanganin mong dalhin sa
panahon ng kalamidad.

EMERGENCY KIT CHECKLIST

RUBRIKS SA GAWAIN
Pamantayan Puntos
Makabuluhan Makabuluhan at wasto ang sinulat 10
Makatutuhanan Lubhang maayos ang datos at kapani-paniwala 10
at kapani- ang impormasyon
paniwala
Kabuuan na puntos 20

Tayahin 7
11
Panuto: Basahing mabuti at unawain ang mga katanungan sa bawat aytem. Piliin at
bilugan ang titik ng tamang sagot mula sa pagpipilian.

1. Ang itinataas ng abiso sa mga lugar na iniasahang makakaranas ng 15mm

hanggang 30mm na buhos ng ulan sa susunod na isang oras?
A. Red color-coded
B. Yellow color-coded
C. Blue color-coded
D. Orange color-coded
2. Alin sa mga ito ang itinataas kung inaasahang bubuhos ang 7.5mm hangang
15mm na ulan sa susunod na isang oras?
A. Yellow rainfall advisory
B. Orange rainfall advisory
C. Red rainfall advisory
D. Green rainfall advisory
3. Alin sa mga sumusunod ang hindi dapat Gawain pagtapos ng bagyo?
A. Makinig sa radio o manood ng TV upang malaman ang pinakahuling balita
kung nakaalis na sa bansa ang bagyo.
B. Making ng radio at ibalot sa plastic ang mahahalagang papelis at gamit
C. Mag-ingat sa mga naputol na kawad ng koryente na nakakalat sa daan
D. Huwag pumasok sa mga napinsalang gusali
4. Anong ahensiya mamumuno sa paghahanda at pagtugon sa mga kalamidad na
mararanasan ng bansa?
A. Disaster risk mitigation
B. NDRRMC
C. DENR
D. DSWD
5. Ano ang dapat mong Gawain habang may bagyo?
A. Ihanda ang de-bateryang radio,flashlight, at ekstrang baterya, kandila at
posporo o lighter
B. Kung maninirahan sa mababang lugar at peligroso sab aha, lumikas sa
mataas na lugar
C. Isara nang husto ang mga pinto at bintana. Iligpit ang mga gamit na
madaling matangay ng hangin
D. Ibalot sa plastic ang mga mahahalagang papeles
6. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa mga hakbang o dapat gawin bago at
sa panahon ng pagtama ng kalamidad?
A. Disaster preparedness
B. Disaster response
C. Damage assessment
D. Loss assessment
7. Ano ang mga hakbang at Gawain ang nakatuon sa pagsasaayos ng mga nasirang
pasilidad at istruktura?
A. Disaster response
B. Disaster assessment
C. Disaster rehabilitation and recovery
D. Disaster preparedness
8
12
8. Alin sa mga sumusunod ang tumutukoy sa pagsusuri sa lawak, sakop, at pinsala
na maaaring danasin ng isang lugar kung ito ay nahaharap sa isang sakuna
sa isang partikular na panahon ?
A. Disaster
B. Damage assessment
C. Risk assessment
D. Hazard assessment
9. Anong ahensya ang Inabisuhan ng NDRRMC na nakahanda na ang mga
pagkaing kanilang ipamimigay sa mga maaapektuhang pamilya dulot ng
bagyong Pablo.
A. DILG
B. DOH
C. DSWD
D. PAGASA
10. Sino ang inatasan ng NDRRMC na agad lumikas upang makaiwas sa
posibilidad nang pagguho ng lupa.
A. Kawani ng DPWH
B. Mangingisda
C. Rescue Team
D. Residente

13
 Karagdagang Gawain

Panuto: Magsagawa ng panayam sa isang opisyal ng iyong barangay at tanungin kung anong mabuting gawin para makaiwas tayo
sa masamang epekto ng kalamidad. Sumulat ing isang impormasyong iyong nakalap mula sa panayam .

PAMANTAYAN PUNTOS
Pagkasunod-sunod ng mga dtos at ideya 10
Kawastuhan 10
Epektibo ang paglalahad 10
Ebedensya 10
Kabuuang Epekto 10
Kabuuang puntos 50

Napapahalagahan 10 ang Pagkakaroon ng

Aralin
Displina at Kooperasyon sa Pagharap sa
8.2 mga Panganib na Dulot ng Suliraning
Pangkapaligiran

Alamin

Ano-anong mga bagay kaya ang kailangan mong pag-aralan? Ang

sagot ay malalaman mo sa mga sumusunod na pahina. May mga gawain din
na inilaan na makatulong sa iyo upang lubos na maunawaan ang mga ito.
Saklaw ang pagkakaroon ng displina at kooperasyon sa pagharap sa mga
panganib na dulot ng suliraning pangkapaligiran. Pagkatapos nito, inaasahang
maging handa o bukas palad na tumulong at sumunod sa ano mang batas na
ipinatupad ng pamahalaan sa ano mang kalamidad o sakuna.

14
 Bago magsisimula ang ating aralin…….Hinihikayat ko kayo na sagutin
muna ang ating paunang pasulit. Huwag kayong mag-alala…
Ito ay susukat lamang kung gaano kalawak ang inyong kaalaman
tungkol sa ating mga aralin

Subukin

1. Ito ay ahensya na nangangalaga sa kaligtasan ng mga mamamayan laban sa

mga krimen tulad ng kidnap, holdap, nakawan, at marami pang iba. Sila rin
ang nagsisilbing frontliner o rescue team sa panahon ng kalamidad.
A. Deped
B .DND
C. DSWD
D. PAGASA
2. Ito ay ahensya na nangangalaga ng kalusugan ng mga mamamayan ng
bansa tulad ng pagsugpo sa pagkalat ng korela, tigdas, at iba pang
nakahahawang sakit, lalong lalo na kapag may kalamidad. Nagbibigay rin ng
libreng gamot at pangangalaga sa maysakit at nagpapalaganap ng kaalaman
upang mapanatiling malusog ang mga mamamayan.
A. DENR
B. DILG
C. DOH
D. MMDA
3. Ito ay ahensya na mamahala sa mga programa ng pamahalaan para sa
paglilingkod sa lipunan,lalo na sa11
mahirap, sa panahon ng kalamidad , at
nangunguna sa pagtulong sa nasasalanta ng kalamidad.
A. DENR
B. DSWD
C. DND
D. MMDA
4. Pinapangangalagaan nito ang kapaligiran at likas na yaman at kapag may
bagyo at kalamidad, tumutulong sa pagsasayos ng kapaligiran.
A. DENR
B. DSWD
C. MMDA
D. TESDA
5. Ito ay ahensya na nagsasaayos ng mga langsangan, daan, tulay, dike, at iba
pang imprastruktura ng pamahalaan na nasisira kapag may baha o lindol.
A. Deped
B. DND
C.DPWH
D. DSWD

15
6. Ito ay ahensya na namamahala sa mga bagay na may kinalaman sa
pagpapaunlad ng batayang edukasyon sa ating bansa. Sa panahon ng
kalamidad ginagamit na pansamantalang tirahan ng mga mamamayan.
A. DepEd
B. DND
C. DSWD
D. PAGASA.
7. Ipinarating ng pangasiwaang ito ang lagay ng panahon, nagbibigay babala sa
pagdating ng bagyo at nag-uulat tungkol sa lakas ng hangin, ulan at galaw
ng bagyo.
A. DepEd
B. DND
C. DSWD
D. PAGASA
8. Ito ay ahensya na nilikha upang magbigay ng tuwirang serbisyo sa mga
mamamayan sa Metro Manila o NCR.
A. DENR
B.DSWD
C. MMDA
D. TESDA
9. Ito ay isang ahensya ng gobyerno na ang pangunahing layunin ay ang
paunlarin ang manggagawang Pilipino na may kakayahan sa buong mundo,
at ang pagbigay ng teknikal na edukasyon at kasanayan sa pamamagitan
ng mga patakaran at mga programa nito. Sa panahon ng kalamidad
mahalaga umanong mabigyan ng skills ang mga kabilang sa pinakamahirap
sa lipunan at apektado ng kalamidad upang matulungan silang makahanap
ng trabaho o makapagpatayo ng kanilang maliit na negosyo para umangat
ang kanilang pamumuhay.
A. DENR 12
B. DSWD
C. MMDA
D. TESDA
10. Ito ay ahensya na namamahala sa pamahalaang lokal sa pamamagitan ng
pagbibigay ng badyet, at pananatili ng kaayusan at katahimikan sa
lungsod.
A. DENR
B. DILG
C. DOH
D. MMDA

Balikan

16
 Panuto: Ano ang epekto o bunga ng mga hakbang ng pamahalaan/ mamamayan
na sumusuporta sa mga pangyayari sa apektadong lugar.

Pamahalaan/Mamamayan Pagkatapos ng kalamidad

Hakbang ng Pamahalaan Epekto/ Bunga

Tuklasin
13

Rehabilitasyon sa Marawi City, sisimulan na ng pamahalaan

https://www.youtube.com/watch?v=W_yg9ds6CD8

Pamprosesong Tanong:

17
1. Mula sa nakita na video, malaki ba ang tulong sa rehabilitation at recovery
plan upang maibalik ang kabuhayan at ari-arian ng mga apektado sa Marawi
Siege?

Mahusay! Ngayon ay tutungo na tayo sa ating paksa sa araw na ito.

Suriin
Ang paghahanda sa kalamidad ay tungkulin ng pamahalaan at ng
bawat mamamayan. May mga ahensya ng pamahalaang nakatalagang
tumuon sa kaligtasan ng mga mamamayan sa panahon ng kalamidad.
Batay sa nakitang video, inilahad ang iba’t ibang ahensya na may
malaking papel na ginagampanan sa mapanumbalik ang maayos na daloy ng
buhay sa isang pamayanang nakaranas ng kalamidad.
1. Metro Manila Development Agency (MMDA) ay ahensya na nilikha
upang magbigay na tuwirang serbisyo ang mga mamamayan sa Metro Manila
o NCR
2. Ang TESDA o Technical Education and Skills Development Authority
ay isang ahensya ng gobyerno na ang pangunahing layunin ay ang paunlarin
ang manggagawang Pilipino na may kakayahan sa buong mundo, at ang
pagbigay ng teknikal na edukasyon at kasanayan sa pamamagitan ng mga
patakaran at mga programa nito. 14 Sa panahon ng kalamidad mahalaga
umanong mabigyan ng skills ang mga kabilang sa pinakamahirap sa lipunan
at apektado ng kalamidad upang matulungan silang makahanap ng trabaho o
makapagpatayo ng kanilang maliit na negosyo para umangat ang kanilang
pamumuhay.
3. Department of Education (DepEd) ay ahensya na namamahala sa
mga bagay na may kinalaman sa pagpapaunlad ng batayang edukasyon sa
ating bansa. Sa panahon ng kalamidad ginagamit na pansamantalang tirahan
ng mga mamamayan.
4. Philippine Atmospheric, Geophysical and astronomical Services
Administration (PAGASA). Ipinarating ng pangasiwaang ito ang lagay ng
panahon. Nagbibigay babala sa pagdating ng bagyo. Nag-uulat ito tungkol
sa lakas ng hangin, ulan at galaw ng bagyo.
5. Department of Public Works ang highways (DSWD ay ahensya na
nagsasaayos ng mga langsagan, daan, tulay, dike, at iba pang imprastruktura
ng pamahalaan na nasisira kapag may baha o lindol
6. Department of National Defense (DND) ito ay ahensya na
nangangalaga sa kaligtasan ng mga mamamayan laban sa sa mga krimen

18
 tulad ng kidnap, holdap, nakawan, at marami pang iba, sila rin ang
nagsisilbing frontliner o rescue team sa panahon ng kalamidad.
7. Department of Health (DOH) ay ahensya na nangangalaga ng
kalusugan ng mga mamamayan ng bansa tulad ng pagsugpo sa pagkalat ng
kolera, tigdas, at iba pang nakahahawang sakit, lalong lalo na kapag may
kalamidad. Nagbibigay rin ng libreng gamot at pangangalaga sa maysakit at
nagpapalaganap ng kaalaman upang mapanatiling malusog ang mga
mamamayan.
8. Department og Local Government (DILG) ito ay ahensya na
namamahala sa pamahalaang lokal sa pamamagitan ng pagbibigay ng
badyet,at pananatili ng kaayusan at katahimikan sa lungsod.
9.Department of Social Welfare and Development(DSWD) ay ahensya
na mamahala sa mga programa ng pamahalaan para sa paglilingkod sa
lipunan,lalo na sa mahirap, sa panahon ng kalamidad , ito ang nangunguna
sa pagtulong sa nasasalanta ng kalamidad.
10. Department oof Environment and Natural Resources (DENR) ay
pinapangangalagaan nito ang kapaligiran at Likas na yaman. Kapag may bagyo
at kalamidad, tumutulong ang kagawaran sa pagsasayos ng kapaligiran.

Pagyamanin
15
PANUTO: Ipaliwanag ang iyong sagot
1. Ano ang tugon ng pamahalaan at mamamayan sa mga hakbang na dapat gawin
upang mapanumbalik ang kaayusan matapos ang kalamidad?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Dapat bang iasa ang mga gawaing pang-rehabilitasyon sa pamahalaan? Bakit?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Isaisip

Panuto: Tapusin ang pahayag ayon sa sariling pananaw

19
 Para sa akin, ang pagkakaroon ng disiplina at kooperasyon sa
pagitan ng pamahalaan at mamamayan ay
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
sapagkat___________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Isagawa

Panuto: Lumikha ng isang informational brochure tungkol sa papel na

ginagampanan ng pamahalaan at mamamaayan sa panunumbalik ng serbisyo
pagkatapos ng kalamidad.

Rubriks sa paggawa ng Informational Brochure

16
PAMANTAYAN PUNTOS
Pagkakasunod ng mga datos at ideya 20
Kawastuhan 20
Epektibo ng paglalahad 20
Ebedensiya 20
Kabuuang epekto 20
Kaabuang puntos 100

Tayahin

Panuto: Basahing mabuti at unawain ang mga katanungan sa bawat aytem.

Piliin at bilugan ang titik ng tamang sagot mula sa pagpipilian.

Ang dami mo nang natutuhan sa ating aralin. Binabati kita!

Sa bahaging ito, hinihikayat kita na sagutin muna ang tayahin upang
malaman natin ang mga kaalamang iyong natutuhan.
Madali lamang ito!

20
1. Ito ay ahensya na nangangalaga sa kaligtasan ng mga mamamayan laban sa sa
mga krimen tulad ng kidnap.holdap,nakawan,at marami pang iba, sila rin ang
nagsisilbing frontliner o rescue team sa panahon ng kalamidad.
A. DepEd
B .DND
C. DSWD
D. PAGASA
2. Ito ay ahensya na nangangalaga ng kalusugan ng mga mamamayan ng bansa
tulad ng pagsugpo sa pagkalat ng korela,tigdas,at iba pang nakahahawang
sakit,lalong-lalo na kapag may kalamidad. Nagbibigay rin ng libreng gamot at
pangangalaga sa maysakit at nagpapalaganap ng kaalaman upang
mapanatiling malusog ang mga mamamayan.
A. DENR
B. DILG
C. DOH
D. MMDA
3. Ito ay ahensya na mamahala sa mga programa ng pamahalaan para sa
paglilingkod sa lipunan,lalo na sa mahirap, sa panahon ng kalamidad , ito ang
nangunguna sa pagtulong sa nasasalanta ng kalamidad.
A. DENR
B. DSWD
C.DND 17
D.MMDA
4. Ito ay pinapangangalagaan nito ang kapaligiran at Likas na yaman.Kapag may
bagyo at kalamidad, tumutulong ang kagawaran sa pagsasayos ng
kapaligiran.
A. DENR
B. DSWD
C. MMDA
D. TESDA
5. Ito ay ahensya na nagsasaayos ng mga langsagan,daan, tulay, dike ,at iba pang
imprastruktura ng pamahalaan na nasisira kapag may baha o lindol.
A. Deped
B. DND
C.DPWH
D. DSWD
6. Ito ay ahensya na namamahala sa mga bagay na may kinalaman sa
pagpapaunlad ng batayang edukasyon sa ating bansa. Sa panahon ng
kalamidad ginagamit na pansamantalang tirahan ng mga mamamayan.
A. Deped
B. DND
C. DSWD
D. PAGASA.
7. Ipinarating ng pangasiwaang ito ang lagay ng panahon. Nagbibigay babala sa
pagdating ng bagyo. Nag-uulat ito tungkol sa lakas ng hangin, ulan at galaw
ng bagyo.

21
 A. Deped
B. DND
C. DSWD
D. PAGASA
8. Ito ay ahensya na nilikha upang magbigay na tuwirang serbisyo ang mga
mamamayan sa Metro Manila o NCR.
A. DENR
B.DSWD
C. MMDA
D. TESDA
9. Ito ay isang ahensya ng gobyerno na ang pangunahing layunin ay ang paunlarin
ang manggagawang Pilipino na may kakayahan sa buong mundo, at ang pagbigay
ng teknikal na edukasyon at kasanayan sa pamamagitan ng mga patakaran at mga
programa nito. Sa panahon ng kalamidad mahalaga umanong mabigyan ng skills
ang mga kabilang sa pinakamahirap sa lipunan at apektado ng kalamidad upang
matulungan silang makahanap ng trabaho o makapagpatayo ng kanilang maliit na
negosyo para umangat ang kanilang pamumuhay.
A. DENR
B. DSWD
C. MMDA
D. TESDA
10. Ito ay ahensya na namamahala sa pamahalaang lokal sa pamamagitan ng
pagbibigay ng badyet,at pananatili ng kaayusan at katahimikan sa lungsod.
18
A. DENR
B. DILG
C. DOH
D. MMDA

Karagdagang Gawain

Panuto: Hanapin sa puzzle at salungguhitan ang mga salitang may

kaugnayan sa ahensya ng pamahalaan.

D O H F T X Q P L N

X E K F T H L A N T

K M N F M M T G A N

W M M R Q B L A I M

N X N M R I Y S H J

22
 M X M B D X X A X T

X T K N A A N G L L

O Q D E P E D D U K

R T F H S H J K L C

Napapahalagahan 19 ang Pagkakaroon ng

Aralin
Displina at Kooperasyon sa Pagharap sa
8.3 mga Panganib na Dulot ng Suliraning
Pangkapaligiran

Alamin

Ano-anong mga bagay kaya ang kailangan mong pag-aralan? Ang sagot ay
malalaman mo sa mga sumusunod na pahina. May mga gawain din na inilaan na
makatulong sa iyo upang lubos na maunawaan ang mga ito. Saklaw ang
pagkakaroon ng displina at kooperasyon sa pagharap sa mga panganib na dulot ng
suliraning pangkapaligiran. Pagkatapos nito, inaasahang maging handa o bukas palad
na tumulong at sumunod sa ano mang batas na ipinatupad ng pamahalaan sa ano
mang kalamidad o sakuna.

Bago magsisimula ang ating aralin…….Hinihikayat ko kayo na sagutin

muna ang ating paunang pasulit. Huwag kayong mag-alala…
Ito ay susukat lamang kung gaano kalawak ang inyong kaalaman
tungkol sa ating mga aralin.

23
 Subukin

Panuto: Suriin ang mga sumusunod na sitwasyon. Isulat ang NDK kung ang
mga sumusunod na pahayag ay nagpapakita ng disiplina at kooperasyon sa
pagharap ng kalamidad, subalit, isulat naman ang WDK kung ito ay hindi
nagpapakita ng nasabing gawain.
1. Ang mga kawani ng Bureau of Fire Protection ay nagdaos ng despedida
party sa Boracay sa panahon ng COVID 19 pandemic.
2. Ipinatupad ng paaralan ang Social Distancing sa mga mag-aaral sa
Elementarya sa panahon ng ECQ.
3. Nagbibigay tulong at donasyon ang mga Non-Government Organization sa
mga mga nasalanta ng bagyo.
4. Sumunod ang lahat sa curfew na ipinatupad ng pamahalaan.
5. Nagkaisa ang lahat ng mamamayan na isaayos ang nasirang barangay hall
matapos itong yanigin ng lindol.
20
6. Sapilitang bumalik sa kanilang bahay ang ibang biktima ng Bagyong Ambo
kahit hindi pa humupa ang pananalasa ng naturang bagyo.
7. Nagbigay ng libreng gamot ang Department of Health.
8. Naglunsad ng Bayanihan Act ang pamahalaan sa panahon ng pandemya
9. Patuloy ang operasyon ng pagbibigay relief goods sa Bulacan.
10. Tumanggi ang mga residente na pumunta sa Evacuation Center sa
panahon ng kalamidad.

Balikan

Panuto: Ano ang tungkulin ng pamahalaan/mamamayan sa pagharap at

pagtugon sa kalamidad.
PAPEL NG PAMAHALAAN AT MAMAMAYAN
Sangay ng Pamahalaan Gawain

24
Mamamayan

Tuklasin

Pagkakaisa ay paunlarin, pagtutulungan ay tangkilikin. Sa isang pamayanan, lahat

ay may tungkulin.

21

https://www.google.com/search?tbm=isch&sxsrf=ALeKk02mke3cdumLlajy2M-
NQvxopCRB5g
%3A1594345832738&source=hp&ei=aMkHX9OEK62xmAWP0ILoDw&q=pagtulong+
sa+kalamidad&oq=pagtulong+sa+panahon+ng+kalamidad&gs_lcp=ChJtb2JpbGUtZ
3dzLXdpei1pbWcQARgAMgUIABDNAjoHCCMQ6gIQJzoECCMQJzoFCAAQsQM6A
ggAOgYIABAFEB46BggAEAgQHjoECB4QCjoECCEQClD3G1iXdWCSfGgHcAB4AI

25
ABlgKIAf0kkgEGMC4zMi4xmAEAoAEBsAEF&sclient=mobile-gws-wiz-
img#imgrc=p1v3CfsCJuGMsM

Pamprosesong Tanong:
1. Mula sa nakita na larawan, malaki ba ang tulong ng kooperasyon at pagkakaisa sa
panahon ng kalamidad?

Suriin

Ang Kahalagahan ng Pagkakaroon ng Disiplina at Kooperasyon sa

Pagitan ng mga Mamamayan at Pamahalaan sa Panahon ng Kalamidad
Ang pagkakaroon ng disiplina at kooperasyon sa pagitan ng mga
mamamayan at pamahalaan sa panahon ng kalamidad ay mahalaga dahil
lahat ng magiging problema at suliranin ay agarang masosolusyunan at
malulutas. Kung ang mamamayan ay susunod sa mga kagustuhan at
patakaran ng pamahalaan tuwing may kalamidad siguradong walang
magiging problema at mapapanatili ang kaligtasan ng bawat isa. Mahalaga rin
ito upang mas maisaayos ng pamahalaan ang mga kautusan na dapat sundin
ng mamamayan dahil kung walang disiplina at kooperasyon ang mamamayan
22
at hindi susunod sa utos ng pamahalaan, isang malaking pagsubok at hamon
ito kung hindi sila magkakaisa at magtutulungan, mawawalan ng kwenta ang
ginagawang paghahanda ng pamahalaan tuwing may kalamidad.
Mga paghahanda na nararapat gawin sa harap ng kalamidad
1. Manood ng balita tungkol sa paparating na kalamidad upang
makapaghanda na agad.
2. Siguraduhing may nakahandang pagkain sa panahon ng kalamidad.
3. Maghanda rin ng first aid kits.
4. Maghanda ng flashlight kung sakaling mawalan ng kuryente at mga
resebang baterya.
5. Magplano kung saan maaring lumikas sakaling ipag-utos na
lumikas.
6. Maghanda ng mga pangunahing pangangailangan kung sakaling
lilikas tulad ng mga damit, sabon shampoo, toothbrush, toothpaste
at iba pang pangangailangan.
7. Kapag iutos ang paglikas, sundin agad at wag ng magreklamo pa.
8. Magdasal at humingi ng gabay sa Panginoon.

26
 Pagyamanin

https://www.google.com/search?
q=bayanihan+to+heal+as+one+act&rlz=1C1RLNS_enPH900PH900&source=lnms&tbm=isch&sa=X&v
ed=2ahUKEwjUi9Kg36bqAhVCBogKHfkgBzAQ_AUoAnoECBYQBA&biw=1340&bih=640#imgrc=asNSKI
khBSG16M

Pamprosesong Tanong:
23
1. Anong ideya ang ipinakita ng collage?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Ang kaisipang nakapaloob sa collage ay kailangan ba ng bansa sa panahon
ng kalamidad?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Bakit kailangan ang disiplina at kooperasyon sa pagitan ng pamahalaan at
mga mamamayan lalo na sa panahon ng kalamidad .
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Isaisip

Panuto: Tapusin ang bawat pahayag sa ibaba.

Bilang mamamayang Pilipino, makikipagtulungan ako tuwingmay
kalamidad sa iba’t ibang ahensiya ng ating pamahalaan sa pamamagitan ng
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
27
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
 Isagawa

GAWAIN: BARANGAY KO, ALAM KO!

1. Ilarawan ang papel na ginagampanan ng iyong barangay at ang kanyang
mamamayan sa paghahanda at pagtugon sa panahon ng kalamidad.

Kung bibigyan mo ng marka ang iyong barangay sa ginagawa nitong pagtugon sa

mga kalamidad, anong marka ang ibibigay mo rito, sa eskala mula 1 hanggang 10?
Ipaliwanag ang iyong sagot?
24
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Ano ang pinakamabisang paraan para makaiwas sa epekto ng kalamidad?

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

Tayahin

Ang dami mo nang natutuhan sa ating aralin. Binabati kita!

Sa bahaging ito, hinihikayat kita na sagutin muna ang tayahin
. upang malaman natin ang mga kaalamang iyong natutuhan.
Madali lamang ito!

Panuto: Suriin ang mga sumusunod na sitwasyon. Isulat ang NDK kung ang
mga sumusunod na pahayag ay nagpapakita ng disiplina at kooperasyon sa

28
pagharap ng kalamidad, subalit, isulat naman ang WDK kung ito ay hindi
nagpapakita ng nasabing gawain.
1. Ang mga kawani ng Bureau of Fire Protection ay nagdaos ng despedida
party sa Boracay sa panahon ng COVID 19 pandemic.
2. Ipinatupad ng paaralan ang Social Distancing sa mga mag-aaral sa
Elementarya sa panahon ng ECQ.
3. Nagbibigay tulong at donasyon ang mga Non-Government Organization sa
mga mga nasalanta ng bagyo.
4. Sumunod ang lahat sa curfew na ipinatupad ng pamahalaan.
5. Nagkaisa ang lahat ng mamamayan na isaayos ang nasirang barangay hall
matapos itong yanigin ng lindol.
6. Sapilitang bumalik sa kanilang bahay ang ibang biktima ng Bagyong Ambo
kahit hindi pa humupa ang pananalasa ng naturang bagyo.
7. Nagbigay ng libreng gamot ang Department of Health.
8. Naglunsad ng Bayanihan Act ang pamahalaan sa panahon ng pandemya
9. Patuloy ang operasyon ng pagbibigay relief goods sa Bulacan.
10. Tumanggi ang mga residente na pumunta sa Evacuation Center sa
panahon ng kalamidad. 25

Karagdagang Gawain

Panuto: Sumulat ng isang reflection paper tungkol sa pahayag na nasa ibaba.

Pagkakaisa ay paunlarin, Pagtutulungan ay tangkilikin. Sa isang

pamayanan, Lahat ay may tungkulin.

______________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

29
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________

26

Susi sa Pagwawasto
Subukin
9. C
8. D
7. C
6. B
5.A
4. B
3. B
2. A
1. D
10. D

Tayahin
10. D
9. C
8. D
7. C
6. B
5.A
4. B
3. B
2. A
1. D

Subukin
10
9
8
7

6.
5.
4.
3.
2.
1.
D
B
D
C

A
C
A
B
C
B
10
9
8
7

6.
5.
4.
3.
2.
1.

Tayahin
D
B
D
C

A
C
A
B
C
B

30
 Subukin
9.
8.
7.
6.
5.
4.
3.
2.
1.
10.
NDK
NDK
NDK
WDK
NDK
NDK
NDK
WDK
WDK
WDK

Tayahin
9.
8.
7.
6.
5.
4.
3.
2.
1.
10.
NDK
NDK
NDK
WDK
NDK
NDK
NDK
WDK
WDK
WDK

Sanggunian 27

Antonio, Eleanor D. Antonio et al.”Kayamanan”.29-31. Manila, Philippines: Rex Bookstore

Published & distributed, 2017.
Learners Manual. “Kontemporaryong Isyu sa Araling Panlipunan Grade 10”.124-130. Last
modified April 19, 2019.
https://www.google.com/search?
q=color+code+rainfall+warning&rlz=1C1RLNS_enPH900PH900&tbm=isch&source=iu&ict
x=1&fir=ef6xFqEzrkbGnM%253A%252CD4oJ2N2Z9UgvgM%252C_&vet=1&usg=AI4_-
kRMnTEbnA9fFXJxT0DVZQRAcYB7bw&sa=X&ved=2ahUKEwikqP6ArJLqAhWIHHAK
HSTGA9MQ_h0wA
https://www.youtube.com/watch?v=6bc-i6rx0yY
http://sesantedenis.blogspot.com/2017/09/kahandaan-sa-panahon-ng-sakunatrahedya.html
https://www.hiclipart.com/free-transparent-background-png-clipart-ibzhh
https://www.paanohow.com/panahon/kalamidad/paano-maging-handa-sa-sakuna-o-
kalamidad/
https://brainly.ph/question/1535887
https://www.google.com/search?
q=bayanihan+to+heal+as+one+act&rlz=1C1RLNS_enPH900PH900&source=lnms&tbm=isc
h&sa=X&ved=2ahUKEwjUi9Kg36bqAhVCBogKHfkgBzAQ_AUoAnoECBYQBA&biw=1
340&bih=640#imgrc=asNSKIkhBSG16M

31
https://www.google.com/search?tbm=isch&sxsrf=ALeKk02mke3cdumLlajy2M-
NQvxopCRB5g
%3A1594345832738&source=hp&ei=aMkHX9OEK62xmAWP0ILoDw&q=pagtulong+sa+k
alamidad&oq=pagtulong+sa+panahon+ng+kalamidad&gs

28

32