Makro 2 Study Guide (14 - 26) PDF

თავი 14.
მოლოდინები: საბაზისო ინსტრუმენტები
ამოცანები, მიმოხილვა და სასწავლო სახელმძღვანელო
მოცემული თავისა და ქვემოთჩამოთვლილი მასალის დამუშავების შემდეგ თქვენ შეძლებთ
(1) გაიგოთ განსხვავება ნომინალურ და რეალურ საპროცენტო განაკვეთებს შორის.

(2) ახსნათ, როგორ გამოითვლება რეალური საპროცენტო განაკვეთი.
(3) გაიგოთ, რომ რეალური საპროცენტო განაკვეთი გავლენას ახდენს ინვესტიციაზე და, მაშასადამე,
ეს რეალური საპროცენტო განაკვეთი შედის დამოკიდებულლებაში.
(4) ახსნათ, თუ რატომ ახდენს გავლენას ნომინალური და არა რეალური საპროცენტო განაკვეთი
ინდივიდის გადაწყვეტილებაზე ფლობდეს ფულს და ობლიგაციებს.
(5) გაიგოთ, რომ დამოკიდებულება დამოკიდებულია ნომინალურ საპროცენტო განაკვეთზე.
(6) ახსნათ ფულის ზრდის ცვლილებების მოკლევადიანი და გრძელვადიანი ეფექტები გამოშვებაზე,
ინფლაციაზე, რეალურ საპროცენტო განაკვეთზე და ნომინალურ საპროცენტო განაკვეთზე.
(7) ახსნათ, რა იგულისხმება ფიშერის ეფექტის ქვეშ.
(8) ახსნათ მოსალოდნელი ინფლაციის ცვლილებების ეფექტები მოდელში.
(9) გაიგოთ მოსალოდნელი მიმდინარე დაყვანილი ღირებულების (ე.ი., მიმდინარე ღირებულების)
კოცეფცია.
(10) ახსნათ, რომელი ფაქტორები ახდენს გავლენას გადახდების თანმიმდევრობის მიმდინარე
ღირებულებაზე.
(11) გაეცნოთ განტოლებებს მიმდინარე ღირებულების გამოთვლის გამოყენებით.
სასწავლო რჩევა
 იმისათვის, რომ საუკეთესოდ გაიგოთ მოცემული თავის მასალა, თქვენ ყურადღებით უნდა
წაიკითხოთ დანართები თავის მიმართ და დანართი 2-ის პირველი რამდენიმე გვერდი („მათემატიკა
განმეორებისათვის“).
 როცა წაიკითხავთ ამ მასალას, გაითვალისწინეთ და იმუშავეთ განტოლებებით. მნიშვნელოვანია,
რომ თქვენ შეეჩვიოთ განტოლებებს.
1. განსხვავება ნომინალურ და რეალურ საპროცენტო განაკვეთებს შორის
 ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ( ) მიუთითებს იმაზე, თუ რამდენი დოლარი უნდა

იქნეს გადახდილი მომავალში, დღევანდელი ერთი დოლარის სანაცვლოდ. ალტერნატიულად,
დღეისათვის ერთი დოლარი ღირს დოლარი მომავალში.
 რეალური საპროცენტო განაკვეთი ( ) მიუთითებს იმაზე, თუ რამდენი საქონელი უნდა იქნეს
გადახდილი მომავალ წელს დღევანდელი ერთი საქონლის სანაცვლოდ.
2. რეალური საპროცენტო განაკვეთის გამოთვლა
თქვენ უნდა გესმოდეთ რატომ გამოისახება შემდეგნაირად:
Study Guide for Macroeconomics 5th Edition by David Findlay, Olivier Blanchard
თარგმანი შესრულებულია თსუ მაკროეკონომიკის კათედრაზე ნ. ხადურის, ნ. კაკულიას და მ. ჩიქობავას მიერ
1
დავუშვათ, იყოს სასაქონლო კალათის ფასი (რომელიც სამომხმარებლო ფასების ინდექსის

ანალოგიურია).
 იმისათვის, რომ იყიდოთ სასაქონლო კალათა დღეს, თქვენ სესხულობთ -ს.
 შემდეგ წელს, თქვენ უნდა გადაიხადოთ დოლარი (ე.ი., , სესხად აღებულ რაოდენობას
დამატებული - ნომინალური საპროცენტო გადახდა).
 იმისათვის, რომ მოვახდინოთ დოლარის კონვერტაცია სასაქონლო კალათაში, უბრალოდ
გავყოთ კალათის ფასით ის, რომლის მიღებასაც ელოდებით მომდევნო წელს .
 ეს გვაძლევს შემდეგს: .
 აღნიშნული გამოსახულება წარმოადგენს საქონლის რაოდენობას, რომელიც უნდა გადაიხადოთ
მომდევნო წელს დღევანდელი ერთი კალათის სანაცვლოდ.
როგორ გადადიხართ -დან ?
 .
 დავუმატოთ 1 ორივე მხარეს:
 მარჯვენა მხარე გამარტივების შემდეგ ღებულობს შემდეგ სახეს:

 მაშასადამე, ხოლო .
 აღნიშნული გამოსახულებით შეცვალეთ ზემოთმოცემული და მიიღებთ .
 მაშასადამე,
რეალური საპროცენტო განაკვეთის ( ) ზუსტი განსაზღვრება მოცემულია შემდეგნაირად:
რეალური საპროცენტო განაკვეთის ახლო აპროქსიმაცია მოცემულია შემდეგნაირად:
 მხოლოდ მაშინ, როცა .

 რადგანაც ჩვეულებისამებრ მეტია ნულზე, ზოგადად უფრო მეტია -ზე.
 თუ , მაგალითად, თუ და , დოლარი დღეისათვის მოგვცემს 1.20
დოლარს ერთ წელიწადში. მაგრამ, ერთი დოლარი წელიწადში 20%-ით ნაკლები ეღირება
გამოხატული საქონლით. სესხის აღების რეალური დანახარჯი და გასესხებიდან რეალური უკუგება
არის ნულის ტოლი.
3. ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი, რეალური საპროცენტო განაკვეთი და მოდელი
თქვენ უნდა გესმოდეთ, რომ: (1) ინვესტიცია, დამოკიდებულება და მრუდი დამოკიდებულია

რეალურ საპროცენტო განაკვეთზე; და (2) ინდივიდების პორტფელური გადაწყვეტილებები (ფული
ობლიგაციის სანაცვლოდ) დამოკიდებულია ნომინალურ საპროცენტო განაკვეთზე.
(1) ინვესტიცია, რეალური საპროცენტო განაკვეთი და მრუდი
2
როდესაც ფირმები სესხულობენ საინვესტიციო პროექტის დასაფინანსებლად, ისინი ზრუნავენ იმაზე,
თუ რამდენის გადახდა მოუწევთ მათ გამოხატული საქონლით. რეალური საპროცენტო განაკვეთი
(და არა ნომინალური) განსაზღვრავს ინვესტიციას.
არსებობს რამდენიმე საკვანძო საკითხი, რომელიც უნდა გესმოდეთ.
(1) -ის ცვლილებები განაპირობებს ინვესტიციების ცვლილებებს.
(2) როცა რეალური საპროცენტო განაკვეთი ( ) ვერტიკალურ ღერძზეა:

 -ის ცვლილება განაპირობებს მრუდზე მოძრაობას.
 ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ( ) ცვლილება გავლენას არ მოახდენს ინვესტიციებზე და
მრუდზე.
(3) როცა ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ( ) ვერტიკალურ ღრერძზეა:

 -ს ცვლილება, მოცემული ინფლაციის შემთხვევაში, განაპირობებს გადაადგილებას მრუდზე.
 მოსალოდნელი ინფლაციის ცვლილება, მოცემული -ს შემთხვევაში, განაპირობებს -ის
ცვლილებას და მრუდის გადაადგილებას.
 კერძოდ, მრუდი გამოსახულია ინფლაციის მოსალოდნელი ტემპის მოცემულობის
საფუძველზე.
(2) ფული, ობლიგაციები, ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი და მოსალოდნელი ინფლაცია
გავიმეოროთ, რომ: (1) ობლიგაციებზე გადაიხდება ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ( ); ხოლო (2)
ფულს მოაქვს ნულოვანი ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი. მაშასადამე, ცვლილებები -ში,
გავლენას ახდენს ფულზე მოთხოვნაზე და ობლიგაციაზე მოთხოვნაზე.
 როცა იზრდება, ფულის ფლობის ალტერნატიული დანახარჯი იზრდება და ფულზე მოთხოვნა

მცირდება (ხოლო ობლიგაციაზე მოთხოვნა იზრდება).
 როცა მცირდება, ფულის ფლობის ალტერნატიული დანახარჯი მცირდება და ფულზე მოთხოვნა
იზრდება (ხოლო ობლიგაციაზე მოთხოვნა მცირდება).
 ზოგადად, არსებობს განსხვავება ობლიგაციებზე უკუგების ნორმასა და ფულზე უკუგების
ნორმას შორის, რომელიც განსაზღვრავს ფულზე მოთხოვნას. უკუგებებში აღნიშნული განსხვავება -ს
ტოლია .
მოსალოდნელ ინფლაციაში ( ) ცვლილებებს გავლენა არ აქვს ფულზე მოთხოვნაზე. რატომ?

ცვლილებები -ში გავლენას არ ახდენს ფულის ფლობის ალტერნატიულ ღირებულებაზე (რომელიც
გაზომილია ნომინალურ ან რეალურ გამოხატულებაში). დავუშვათ, , ხოლო
 ფულის ფლობის ალტერნატიული დანახარჯი ნომინალურ მაჩვენებელში არის 10%.
 ობლიგაციებზე უკუგების რეალური ნორმა 10%-ია, ხოლო ფულზე უკუგების რეალური ნორმა კი 0.
 ფულის ფლობის ალტერნატიული დანახარჯი ჯერ კიდევ 10%-ია.
დავუშვათ, იზრდება 5%-მდე, ხოლო რჩება ფიქსირებული 10%-ის დონეზე.
 ფულის ფლობის ალტერნატიული დანახარჯი (ნომინალურ გამოხატულებაში) ჯერ კიდევ 10%-ია.
 ობლიგაციებზე უკუგების რეალური უკუგება ახლა 5%-ია, ხოლო ფულზე უკუგების რეალური
ნორმა ახლა შეადგენს -5%-ს (0-5%=-5%).
 ფულის ფლობის ალტერნატიული დანახარჯი რეალურ გამოხატულებაში, მიუხედავად -ს
ზრდისა, ჯერ კიდევ 10%-ია (5%-(-5%)=10%).
3
თქვენ ახლა უნდა გააცნობიეროთ, რომ:
 მოსალოდნელ ინფლაციაში ცვლილებები გავლენას არ ახდენს ფულზე მოთხოვნაზე.
 ფულზე მოთხოვნა -ს ფუნქციაა (და არა რეალური საპროცენტო განავეთის).
 მაშასადამე, დამოკიდებულება აგრეთვე არის -ს (და არა -ის) ფუნქცია.
 (და არა ) განიცდის კორექტირებას, რათა ფინანსურ ბაზარზე შენარჩუნდეს წონასწორობა:
.
4. ფულის ზრდა, ინფლაცია, გამოშვება და საპროცენტო განაკვეთები
(1) მოკლევადიან ეფექტები
მოკლევადიან პერიოდში, ფულზე მოთხოვნის ზრდა გამოიწვევს:

 ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას (იხ. ნახ. 14-4);
 რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას ინფლაციის მოცემული მოსალოდნელი ნორმის
შემთხვევაში და
 გამოშვების ზრდას.
(2) საშუალოვადიანი ეფექტები
საშუალოვადიან პერიოდში, ფულის მოთხოვნის ზრდა გამოიწვევს:

 გამოშვების უცვლელობას ( უბრუნდება გამოშვების ბუნებრივ დონეს)
 რეალური საპროცენტო განაკვეთის უცვლელობას ( უბრუნდება ბუნებრივ რეალურ
საპროცენტო განაკვეთს)
 ინფლაციის ტოლ ზრდას
 ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ტოლ ზრდას (ე.ი., ფიშერის ეფექტი)
 ფიშერის ეფექტი აჯამებს ინფლაციაში ცვლილების საშუალოვადიან ეფექტებს ნომინალურ
საპროცენტო განაკვეთზე.
არსებობს რამდენიმე საკითხი, რომელიც უნდა გესმოდეთ ამ ნაწილში.
(1) ინფლაციის დეტერმინანტები.

 . თუ გვექნება .
(2) ბუნებრიცი რეალური საპროცენტო განაკვეთი:

 არის რეალური საპროცენტო განაკვეთი, რომელსაც აქვს ადგილი -ს და -ს
მოცემულობის შემთხვევაში, როცა .
 იმისათვის, რომ განისაზღვროს , უბრალოდ განვსაზღვროთ მრუდის მდგომარეობა.
შემდეგ, განისაზღვროს . არის რეალური განავეთი, რომელსაც ადგილი აქვს შემოსავლის
ამ დონის დროს.
 შენიშვნა: შეიცვლება -ს და -ს (და -ის) ცვლილების კვალობაზე.
(3) ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი

 ზოგადად, .
 საშუალოვადიან პერიოდში, და (იმ დაშვებით, რომ ).
 მაშასადამე, საშუალოვადიან პერიოდში, .
4
(3) მოკლევადიანიდან საშუალოვადიან პერიოდამდე: კორექტირების პროცესი
ფულის ზრდის ამაღლება გამოიწვევს:
 როგორც -ს, ისე -ის შემცირებას მოკლევადიან პერიოდში და
 -ის უცვლელობას და -ს ზრდას საშუალოვადიან პერიოდში.
კორექტირების პროცესის განმავლობაში, ფულის ზრდის მატება განაპირობებს:

 თავდაპირველად -ის ზრდას -ზე მეტად
 მოსალოდნელი ინფლაციის ზრდას -თან ერთად
 -ის შემთხვევაში, საბოლოოდ ინფლაციის გადაჭარბებას ფულის ზრდაზე
 რეალური ფულადი მარაგის უარყოფითი ზრდას, რად იწვევს -ს ზრდას
 -ის მოცემულობის შემთხვევაში, -ის ასევე ზრდას -ს ზრდის კვალობაზე (იხ. ნახ. 14-5)
 საბოლოოდ, უბრუნდება -ს, ხოლო პერმანენტულად უფრო მაღალია (ე.ი., საშუალოვადიანი
პერიოდის ეფექტები)
საიდან ვიცით, რომ ინფლაცია საბოლოოდ გადააჭარბებს ფულის ზრდას კორექტირების პროცესის
განმავლობაში? არსებობს ორი გზა ამის ასახსნელად.
 თუ ჩვენ გამოვიყენებთ მოდელს, სადაც აზომილია ვერტიკალურ ღერძზე, ანალიზი იოლია.
ფულის ზრდის თავდაპირველი მატება იწვევს -ის შემცირებას. წინა ანალიზის გათვალისწინებით,
ჩვენ ვიცით, რომ ფული ნეიტრალურია საშუალოვადიან პერიოდში. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ,
მრუდი გადაადგილდება ზემოთ ფასების დონის ზრდის კვალობაზე (და ინფლაცია იზრდება). როცა
მრუდი გადაადგილდება ზემოთ, ინფლაციამ უნდა გადააჭარბოს ფულის ზრდას ისე, რომ ფულის
რეალური მიწოდება შემცირდეს.
 გავიხსენოთ, რომ . მოკლევადიან პერიოდში, გამოშვების ზრდა დადებითია. მაგრამ,
მოლოდინების კორექტირების კვალობაზე, დაუბრუნდება ბუნებრივ დონეს, რაც განაპირობებს -
ის უარყოფით მაჩვენებელს. თუ , ზემოთმოცემული განტოლება გულისხმობს, რომ .
5. მოსალოდნელი ინფლაცია და მოდელი
(1) განხილვა
როცა ნომინალური და რეალური საპროცენტო განაკვეთები ერთი და იგივეა (ე.ი., ცვლილება -

ში წარმოადგენს -ის ტოლ ცვლილებას) და მოდელი უცვლელია.
 -ს (ან -ის) შემცირება განაპირობებს ინვესტიციების შემცირებას და მოძრაობას მრუდზე.
 შემოსავლების ზრდა განაპირობებს ფულზე მოთხოვნის ზრდას, საპროცენტო განაკვეთის
ზრდას და მრუდზე მოძრაობას.
როცა ჩვენ გვჭირდება ორი რამის გაკეთება. პირველი, ჩვენ გვჭირდება განვსაზღვროთ რომელი
საპროცენტო განაკვეთია ( თუ ) აზომილი ვერტიკალურ ღერძზე მოდელში. და მეორე, ჩვენ
გვჭირდება გავაანალიზოთ მოსალოდნელ ინფლაციაში ცვლილებების ზემოქმედება
მოდელზე.
მოდელი შეიძლება წარმოდგენილ იქნეს ან ნომინალური საპროცენტო განაკვეთით ( ), ან

რეალური საპროცენტო განაკვეთით ( ) ვერტიკალურ ღერძზე. შემდეგი დისკუსია მოიცავს -ს
ვერტიკალურ ღერძზე. თქვენ შეიძლება იფიქროთ იმაზე, თუ როგორ განსხვავდება ეს ანალიზი იმისგან,
თუ რეალური საპროცენტო განაკვეთი მოცემულია ვერტიკალურ ღერძზე.
5
(2) რომელი საპროცენტო განაკვეთი?
ჩვენ უნდა ავზომოთ ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ( ) ვერტიკალურ ღერძზე. -ში ცვლილებები
განაპირობებს მხოლოდ გადაადგილებებს მრუდზე და, მოცემული მოსალოდნელი ინფლაციის
( ) შემთხვევაში, გადაადგილებებს მრუდზე.
(3) -ისა და მრუდის ცვლილებები.
მრუდი გადაადგილდება, როცა მოსალოდნელი ინფლაცია იცვლება. მოცემული -სთვის,

მოსალოდნელი ინფლაციის ზრდა განაპირობებს (აბსოლუტურ მაჩვენებლებში გაზომილი) რეალური
საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას. რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირების
შემთხვევაში, იზრდება და გამოშვების წონასწორული დონე საქონლის ბაზარზე მოცემული -სთვის
უფრო მაღალია. აღნიშნული გამოსახულია მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებით.
(4) -ისა და მრუდის ცვლილებები.
დავუშვათ, -ს ზრდა 0-დან 5%-მდე გავლენას არ მოახდენს ფულზე მოთხოვნაზე. მაშასადამე,

ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი არ იცვლება თავდაპირველად, ვინაიდან ფინანსური ბაზრები
რჩება წონასწორობაში. მრუდი არ გადაადგილდება მოსალოდნელ ინფლაციაში ცვლილების
შედეგად.
(5) მოსალოდნელ ინფლაციაში ზრდის მაკროეკონომიკური ეფექტები
-ს ზრდა გამოიწვევს:
 -ის თავდაპირველ შემცირებას, რომელიც ტოლია -ს ცვლილების
 მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას
 ინვესტიციის ზრდას -ის შემცირების კვალობაზე
 ინვესტიციის ზრდას, რაც განაპირობებს გამოშვების ზრდას და ფულზე მოთხოვნის ზრდას
 ფულზე მოთხოვნის ზრდის კვალობაზე, გაიზრდება (ადგილი ექნება მრუდზე გადაადგილებას)
 გამოშვება გააგრძელებს ზრდას, ვიდრე წონასწორობა არ მიირწევა
აქ არის მოსალოდნელ ინფლაციაში ცვლილების საბოლოო ეფექტების დაჯამება:
 მოსალოდნელი ინფლაცია უფრო მაღალია

 რეალური საპროცენტო განაკვეთი ეცემა
 ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი იზრდება (მაგრამ უფრო ნაკლებად, ვიდრე -ში ცვლილება)
 ინვესტიცია და გამოშვება იზრდება
 დარწმუნდით, რომ შეგიძლიათ გრაფიკულად გამოსახოთ და ახსნათ მოსალოდნელ ინფლაციაში

შემცირების ზემოქმედება მოდელზე.
 შევნიშნოთ განსხვავება ფასების დონეში ( ) ცვლილებების ეფექტებსა და მოსალოდნელ
ინფლაციაში ( ) ცვლილებებს შორის.
 -ში ზრდა განაპირობებს ფულის რეალური მიწოდების შემცირებას, ნომინალური საპროცენტო
განაკვეთის ზრდას და მრუდის ზემოთ გადაადგილებას.
 მოსალოდნელი ინფლაციის ზრდა, როგორც ზემოთაა აღწერილი, განაპირობებს მრუდის მარჯვნივ
გადაადგილებას. მოსალოდნელ ინფლაციაში ცვლილებები არ ასახავს მიმდინარე ფასების დონეში
ცვლილებებშს; ამის შედეგად, მოსალოდნელ ინფლაციაში ცვლილებები არ განაპირობებს ფულის
რეალურ მიწოდებაში ცვლილებებს.
6
6. შესავალი მოსალოდნელ მიმდინარე დაყვანილ ღირებულებაში (PV): ერთი და ორი პერიოდის
შემთხვევები
მოსალოდნელი მიმდინარე დაყვანილი ღირებულება არის თანმიმდევრული გადახდების დღევანდელი

ღირებულება. თქვენ შეგიძლიათ გაანალიზოთ ორი მაგალითი.
(1) ერთი პერიოდის მაგალითი
თუ თქვენ გაასესხებთ ერთ დოლარს დღეს, თქვენ მიიღებთ დოლარს ერთ წელიწადში (ე.ი., ერთი
დოლარი (1) დამატებული პროცენტი დოლარზე ( )). თუ თქვენ სესხულობთ ერთ დოლარს დღეს,
თქვენ უნდა გადაიხადოთ დოლარი ერთ წელიწადში. მაშასადამე, ერთი დოლარი დღეს ღირს
დოლარი მომდევნო წელს. და დოლარი მომავალი წლისათვის ეღირება დღევანდელი
ერთი დოლარი.
 ერთი დოლარი მომდევნო წელს ღირს დოლარი დღეს.

 თუ თქვენ გაასესხებთ დოლარს დღეს, თქვენ მიიღებთ ერთ დოლარს ერთ
წელიწადში [ამის დასადასტურებლად, უბრალოდ გაამრავლეთ აღნიშნული გამოსახულება
-ზე].
 გამოსახულებას ეწოდება დისკონტის კოეფიციენტი.
 თუ , 1 დოლარი დღეს ეღირება 1.20 დოლარი ერთ წელიწადში.

 ერთი დოლარი მომდევნო წელს ეღირება 83 ცენტი დღეისათვის.
 როცა , მომდევნო წლისათვის ერთი დოლარის ფლობა უფრო ნაკლები ეღირება, ვიდრე
ერთი დოლარის ფლობა დღეისათვის.
 -ს ზრდის კვალობაზე, დოლარი მომდევნო წელს სულ უფრო ნაკლები ეღირება დღევანდელ
დოლართან შედარებით. ეს ნიშნავს, რომ საპროცენტო განაკვეთის ზრდა ამცირებს მომავალი
დოლარის მიმდინარე ღირებულებას.
(2) ორი პერიოდის მაგალითი
თუ თქვენ გაასესხებთ ერთ დოლარს ორი წლისათვის, თქვენ მიიღებთ დოლარს ორ

წელიწადში. რატომ?
 ერთ წელიწადში, ერთი დოლარი ეღირება დოლარი.
 თუ თქვენ გაასესხებთ დოლარს ერთით მეტი წლის განმავლობაში, თქვენ მიირებთ
პლუს პროცენტი ( განაკვეთით) დოლარზე (ე.ი., ) ორ წელიწადში.
 მაშასადამე, თქვენ ღებულობთ ორ წელიწადში.
 თუ კოეფიციენტს გავიტანთ ფრჩხილებს გარეთ, მივიღებთ .
 ვთქვათ, .
 დოლარის PV, რომელიც მიღებულია დღეიდან ერთ წელიწადში, ახლა შეადგენს 95 ცენტს.
 დოლარის PV, რომელიც მიღებულია დღეიდან ორ წელიწადში, ახლა შეადგენს 91 ცენტს.
 -ს და/ან -ის ზრდის კვალობაზე, მომავალი გადახდების PV მცირდება.
 დღეიდან ორი წლის შემდეგ დოლარის ფლობა უფრო ნაკლები ღირს, ვიდრე დღეიდან ერთი წლის
შემდეგ დოლარის ფლობა, რომელიც უფრო ნაკლები ღირს, ვიდრე დღეისათვის ერთი დოლარის
7
ფლობა.
 ერთ წელიწადში მიღებული ერთი დოლარის PV იქნება:
 არის რელევანტური დისკონტის კოეფიციენტი გადახდისათვის, რომელიც მიღებულია ერთ
წელიწადში.
 ერთი დოლარის PV, რომელიც მიიღება ორ წელიწადში, ტოლია:
 არის რელევანტური დისკონტის კოეფიციენტი გადახდისათვის, რომელიც
მიღებულია ორ წელიწადში.
7. მოსალოდნელი მიმდინარე დისკონტირებული ღირებულება: სხვა შემთხვევები
ინდივიდებს ყოველთვის არ ეცოდინებათ დანამდვილებით: (1) მომავალი საპროცენტო განაკვეთები

და/ან (2) მომავალი გადახდები. მაშასადამე, ინდივიდებმა უნდა მოახდინონ მომავალი საპროცენტო
განაკვეთებისა ( ) და მომავალი გადახდების ( ) მიმართ მოლოდინების ფორმირება.
თანმიმდევრული გადახდების მოსალოდნელი მიმდინარე დისკონტირებული ღირებულებისათვის
ზოგადი ფორმულა მოცემულია შემდეგნაირად:
ყოველი მოსალოდნელი გადახდა ( ცვლადები) კორექტირებულია შესაბამისი დისკონტის

კოეფიციენტით. არსებობს განტოლების რამდენიმე მნიშვნელობა, რომელიც უნდა იცოდეთ.
შემცირდება:
 რაც უფრო მაღალია საპროცენტო განაკვეთი (განაკვეთები)
 რაც უფრო დისტანცირებულია გადახდა, მაგალითად, 1000$ დღეიდან 10 წლის შემდეგ უფრო
ნაკლები ეღირება დღეისათვის, ვიდრე 1000$ დღეიდან ხუთი წლის შემდეგ დღეისათვის
 რაც უფრო დაბალი მოსალოდნელი გადახდა
 თუ თქვენ გესმით აღნიშნული განტოლება და გესმით მასალა, რომელიც წარმოდგენილია

დანართებში, თქვენ გაიგებთ PV-ს ანალიზის ყველა გამოყენებას.
 თუ ჩვენ გვეცოდინება მომავალი გადახდები დანამდვილებით, მაშინ შევცვალოთ წევრი -ით.
 თუ ჩვენ გვეცოდინება მომავალი საპროცენტო განაკვეთები დანამდვილებით, მაშინ შევცვალოთ
წევრი -ით.
 თუ და მუდმივებია, ზემოთმოცემული გამოსახულება მარტივდება გამოსახულებამდე,
რომელიც შეიძლება ვიპოვოთ ტექსტში.
 იმისათვის, რომ გამოვთქვალოთ რეალური PV, უბრალოდ შეცვალეთ ცვლადი -ით, ხოლო
ცვლადი -ით. ეს გვაძლევს -ს.
არსებობს ორი საბოლოო შემთხვევა განსახილველად.
 შემთხვევა 1: ობლიგაცია კონსოლი. კონსოლი არის ობლიგაცია, რომელიც გვპირდება გარკვეული

გადახდების მიღებას ( ) ყოველწლიურად მარადიულად. ამგვარ ობლიგაციას დაფარვა არ გააჩნია.
 ფიქსირებული გადახდების უსასრულო სერიების PV, მომდევნო პერიოდის დასაწისისათვის,
მოცემულია შემდეგი გამოსახულებით: .
 კონსოლის PV იზრდება, როცა
(1) მცირდება და/ან
(2) იზრდება.
8
 შემთხვევა 2: ნულოვანი საპროცენტო განაკვეთი. როცა საპროცენტო განაკვეთი ნულის ტოლია,
ყველა დისკონტის კოეფიციენტი 1-ის ტოლია. მაშასადამე, გადახდების თანმიმდევრობის PV
უბრალოდ გადახდების ჯამის ტოლია.
რჩევა/გაფრთხილება
ზოგიერთმა ინსტრუქტორმა შეიძლება მოინდომოს ის, რომ თქვენ გესმოდეთ დაყვანილი ღირებულების
კონცეფცია. სხვებმა შეიძლება მოითხოვოს თქვენგან მრავალი ფორმულის გამოყენება, რომელიც
მოცემულ თავში მოიპოვება. ბოლო შემთხვევაში, სტუდენტები უნდა მუშაობდნენ ამ გამოთვლების
მეშვეობით. მაშასადამე, თქვენ ფრთხილად უნდა იმუშავოთ განტოლებების მიღების ყოველ ნაბიჯზე.
ერთადერთი გზა, რომლითაც შეეჩვევით ამ გამოსახულებებს, ესაა თქვენით იმუშაოთ მათზე.
თვითტესტირების კითხვები
1. განსაზღვრეთ ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი (1).

2. განსაზღვრეთ რეალური საპროცენტო განაკვეთი (1).
3. შეიძლება თუ არა რეალური საპროცენტო განაკვეთი ტოლი იყოს ნომინალური საპროცენტო
განაკვეთის? ახსენით (1)
4. თუ რეალური საპროცენტო განაკვეთი არის 3% და მოსალოდნელი ინფლაციის ტემპი 7%,
რამდენია ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი (1)?
5. რომელი საპროცენტო განაკვეთი (ნომინალური თუ რეალური) ახდენს გავლენას იინვესტიციაზე
(2)?
6. რომელი საპროცენტო განაკვეთი (ნომინალური თუ რეალური) ახდენს გავლენას ფულზე
მოთხოვნაზე (2)?
7. მოსალოდნელ ინფლაციაში ზრდას რა საწყისი ეფექტი ექნება ფულზე მოთხოვნაზე (3)?
8. მოსალოდნელ ინფლაციაში შემცირებას რა ეფექტი ექნება მრუდზე და მრუდზე (3)?
9. რა განსაზღვრავს ინფლაციას საშუალოვადიან პერიოდში (3)?
10. ფულის ზრდის ამაღლება რა გავლენას ახდენს რეალურ საპროცენტო განაკვეთსა და ნომინალურ
საპროცენტო განაკვეთზე მოკლევადიან პერიოდში (3)?
11. ფულის ზრდის ამაღლება რა გავლენას ახდენს რეალურ საპროცენტო განაკვეთსა და ნომინალურ
საპროცენტო განაკვეთზე საშუალოვადიან პერიოდში (3)?
12. რა იგულისხმება ფიშერის ეფექტის ქვეშ (3)?
13. რა იგულისხმება ბუნებრივი რეალური საპროცენტო განაკვეთის ქვეშ (3)?
14. რას ზომავს „მოსალოდნელი მიმდინარე დისკონტირებული ღირებულლება“? ახსენით (4)
15. რა გავლენას ახდენს საპროცენტო განაკვეთის ( ) ზრდა დოლარის მიმდინარე ღირებულებაზე,
რომელსაც ღებულობთ მომდევნო წელს (4)?
16. დავუშვათ, თქვენ შემოგთავაზეს 1000$ ორი წის ბოლოსათვის. როგორ უნდა გამოთვალოთ 1000$-
ის მიმდინარე ღირებულება (4)?
17. თანმიმდევრული გადახდების დაყვანილი ღირებულება არის მიმდინარე და მომავალში
მოსალოდნელი გადახდების შეწონილი ჯამი. რა მოსდის შეწინვის ზომას დროთა განმავლობაში (4)?
18. რა ტიპის ობლიგაციაა კონსოლი (4)?
19. როგორაა შესაძლებელია მომავალი გადახდების რეალური დაყვანილი ღირებულების გამოთვლა
(4)?
პრობლემების განხილვა
1. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული ინფორმაცია შემდეგ კითხვებზე საპასუხოდ. დავუშვათმ

ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი 10%-ია ( , ხოლო საქონლის საშუალო ფასი (რომელიც
გაზომილია სამომხმარებლო ფასების ინდექსით) ტოლია 1.0-ს ( ). მოსალოდნელი ინფლაციის ( )
9
განსაზღვრებისა და რეალური საპროცენტო განაკვეთის ( ) ზუსტი დეფინიციის გამოყენებით
გამოთვალეთ მოსალოდნელი ინფლაცია და ყოველი შემდეგი ფასების დონისათვის, რომლებიც
მოლოდინის თანახმად გავრცელებული იქნება მომდევნო პერიოდში ( ).
ა. 1.0
ბ. 1.03
გ. 1.05
დ. 1.07
ე. 1.10
ვ. ამ შემთხვევებიდან რომელშია ? ახსენით.
ზ. ამ შემთხვევებიდან რომელშია ? ახსენით.
თ. ამ შემთხვევებიდან რომელშია ? ახსენით.
2. გაიმეორეთ ანალიზი #1-ში (ა)–(ე) ნაწილებისთვის; მოახდინეთ (ვ), (ზ) და (თ) ნაწილების
იგნორირება. მაგრამ, ამ დროს გამოიყენეთ რეალური საპროცენტო განაკვეთის მიახლოებითი
დეფინიცია (იხ. განტოლება 14.4 ამ თავში). არის თუ არა -ის თქვენი გამოთვლებიდან ნებისმიერი
განსხვავებული იმისგან, რომელიც მიღებულია #1-ში? მოკლედ ახსენით.
3. ა. მოსალოდნელი ინფლაციისა და ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის თითოეული მომდევნო

წყვილებისათვის გამოთვალეთ რეალური საპროცენტო განაკვეთი, როცა გამოყენებულია რეალური
საპროცენტო განაკვეთის: (1) ზუსტი დეფინიცია (ვუწოდოთ მას ) და (2) „მიახლოებითი“ დეფინიცია
(ვუწოდოთ მას , იხილეთ განტოლება 14.4). გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული სივრცე თქვენი პასუხების
ჩასაწერად.
2% 0
5% 3%
10% 8%
15% 13%
20% 18%
50% 48%
100% 98%
ბ. რა მოსდის მიახლოებითი დეფინიციის ( ) შესაძლებლობას, რათა ზუსტად გაიზომოს ფაქტობრივი

რეალური საპროცენტო განაკვეთი ( ) -ს და -ის ზრდის კვალობაზე? მოკლედ ახსენით.
4. რეალური საპროცენტო განაკვეთის დეფინიციაზე დაყრდნობით, რეალური საპროცენტო განაკვეთი

შეიძლება გაიზარდოს ორი მიზეზით. რომელია ისინი? მოკლედ ახსენით.
5. შესაძლებელია თუ არა, რომ ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ეცემოდეს, ხოლო რეალური

საპროცენტო განაკვეთი იზრდებოდეს იმავე პერიოდის განმავლობაში? ახსენით.
6. დავუშვათ, თქვენ მიიღებთ 100000$-ს ყოველ წელიწადს მომდევნო ორი წლის განმავლობაში,
დაწყებული ერთ წელიწადში. გამოთვალეთ გადახდების აღნიშნული თანმიმდევრპბის დაყვანილი
ღირებულება, როცა საპროცენტო განაკვეთი არის:
ა. 0
ბ. 4%
გ. 8%
10
დ. რა მოუვა აღნიშნული გადახდების თანმიმდევრობის დაყვანილ ღირებულებას საპროცენტო განაკვეთის
ზრდის კვალობაზე? ახსენით.
7. დავუშვათ, A ინდივიდი მიიღებს 50000$-ს ყოველწლიურად მომდევნო სამი წლის განმავლობაში,

დაწყებული ერთი წლის შემდეგ. დავუშვათ, ინდივიდი B ასევე ღებულობს 50000$-ის სამ წლიურ
გადახდას. თუმცა, ის ღებულობს პირველ 50000$-ს დღეს, მეორე 50000$-ს - დღეიდან ერთ წელიწადში
და საბოლოო 50000$-ს - დღეიდან ორ წელიწადში.
ა. დავუშვათ, ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი მოლოდინის თანახმად მუდმივია მომდევნო სამი წლის
განმავლობაში. ამ ორი ინდივიდიდან რომელი მიიღებს აღნიშნული ორი მოცემული გადახდების
თანმიმდევრობის უფრო მეტ დაყვანილ ღირებულებას? ახსენით.
ბ. რა პირობებში იქნება, თუ ასეთი არსებობს, ამ ორი გადახდების თანმიმდევრობის დაყვანილი
ღირებულება ტოლი? ახსენით
8. დავუშვათ, თქვენი მეგობარი იგებს ლატარეას და მან უნდა აირჩიოს შემდეგი სამი განსხვავებული
გადახდებს შორის:
არჩევანი 1: 100000$-ის მიღება ერთ წელიწადში

არჩევანი 2: 100000$-ის მიღება ორ წელიწადში
არჩევანი 3: 100000$-ის მიღება სამ წელიწადში
თქვენი მეგობარი გეკითხებათ, რომელი არჩევანია საუკეთესო. დავუშვათ, ნომინალური საპროცენტო

განაკვეთი მოლოდინის თანახმად რჩება მუდმივი და შეადგენს 10%-ს ყოველი მომდევნო სამი
წლისათვის.
ა. გამოთვალეთ არჩევანი 1-ის დაყვანილი ღირებულება
ბ. გამოთვალეთ არჩევანი 2-ის დაყვანილი ღირებულება
გ. გამოთვალეთ არჩევანი 3-ის დაყვანილი ღირებულება
დ. იმსჯელეთ, რა მოუვა დაყვანილ ღირებულებას, როცა იმავე გადახდებს ექნება ადგილი მომავალში.
9. დავუშვათ, კოლეჯს შემოაქვს გადახდის გეგმა, რომლითაც მომავალ პირველკურსელ სტუდენტებს

შეუძლიათ: (1) განახორციელონ ერთჯერადი გადახდა მეცადინეობის პირველ დღეს პირველ წელში; ან
(2) გადაიხადონ 20000$ მეცადინეობის პირველ დღეს მათ პირველ წელიწადს, გადაიხადონ 22000$ მათი
მეორე წლის დასაწყისში, გადაიხადონ 25000$ მათი სწავლების მესამე წლის დასაწყისში და გადაიხადონ
28000$ მათი სწავლების მეოთხე წლის დასაწყისში.
ა. დავუშვათ, ახლა არის პირველი წლის მეცადინეობის პირველი დღე. გამოთვალეთ (ცალკე) ოთხი წლიური
გადახდის თითოეულის დაყვანილი ღირებულება.
ბ. ა) ნაწილში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, რომელია მაქსიმალური ერთჯერადი გადახდა, რომლის
გაკეთების რეკომენდაციასაც მისცემდით ამ სტუდენტს, თუ ის ირჩევს ერთჯერადი გადახდის გეგმას?
ახსენით.
10. დავუშვათ, თქვენ გაქვთ 100000$ და გსურთ გამოთვალოთ, თუ რა ეღირება ის სამი წლის
ბოლოსათვის შემდეგი სამი განსხვავებული საპროცენტო განაკვეტების სცენარის შემთხვევაში:
შემთხვევა 1: 0 0 0
შემთხვევა 2: 10% 12% 14%
შემთხვევა 3: 10% 8% 6%
ა. გამოთვალეთ, რამდენი ეღირება 100000$ სამი წლის ბოლოსათვის ზემოთმოცემული თითოეულ

სამივე შემთხვევაში.
ბ. ამ სამი შემთხვევიდან რომლი იქნება უმჯებესი, თუ თქვენ გსურთ მოახდინოთ იმის მაქსიმიზაცია,
რასაც 100000$-ის ღირებულება შეადგენს სამ წელიწადში? ახსენით.
11
11. დავუშვათ, ობლიგაციები იძლევა 9%-იან ნომინალურ საპროცენტო განაკვეთს და მოსალოდნელი
ინფლაცია თავდაპირველად 0-ის ტოლია. გავიხსენოთ, რომ ფული იძლევა ნუოვან ნომიინალურ
საპროცენტო განაკვეთს.
ა. რამდენია ფულის ფლობის ალტერნატიული დანახარჯი?
ბ. როცა , რამდენი იქნება ობლიგაციაზე რეალური საპროცენტო განაკვეთი? რამდენია ფულზე
რეალური საპროცენტო განაკვეთი?
გ. მოსალოდნელი ინფლაციის ყოველი შემდეგი მაჩვენებლისათვის, გამოთვალეთ ობლიგაციებსა და
ფულზე უკუგების რეალური განაკვეთი: 1%, 3%, 7% და 9%.
დ. მოსალოდნელი ინფლაციის ზრდის კვალობაზე, რა მოსდის ფულის ფლობის ალტერნატიულ დანახარჯს
(რომელიც გაზომილია ნომინალურ მაჩვენებელში)? მოკლედ ახსენით.
ე. 9%-იანი ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის მოცემულობის შემთხვევაში, რა მოსდის ფულის
ფლობის ალტერნატიულ დანახარჯს (რომელიც გაზომილია ნომინალურ მაჩვენებელში), როცა
მოსალოდნელი ინფლაცია იზრდება? მოკლედ ახსენით.
ვ. გ), დ) და ე) შეკითხვებზე თქვენი ანალიზის გათვალისწინებით, რა მოსდის ფულზე მოთხოვნას, როცა
მოსალოდნელი ინფლაცია ან რეალური საპროცენტო განაკვეთი იცვლება? ახსენით.
12. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული გრაფიკი შემდეგ შეკითხვებზე საპასუხოდ. თავდაპირველად

დავუშვათ, რომ ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი, რომელიც ინარჩუნებს ფინანსური ბაზრის
წონასწორობას, არის 10% და მოსალოდნელი ინფლაცია არის 0. რადგანაც, , ნომინალური
საპროცენტო განაკვეთი თავდაპირველად ტოლია რეალური საპროცენტო განაკვეთის.
საპროცენტო განაკვეთი
𝑖 𝑀𝑆
𝑀𝑑
𝑀 𝑃 (რეალური) ფული
ა. თუ მოსალოდნელი ინფლაცია არის 0, რამდენი უნდა იყოს რეალური საპროცენტო განაკვეთი, რათა
შენარჩუნდეს წონასწორობა ფინანსურ ბაზარზე?
ბ. დავუშვათ, მოსალოდნელი ინფლაცია იზრდება 0-დან 2%-მდე. #1-ში თქვენი ანალიზის
გათვალისწინებით, რა ეფექტი ექნება მას ფულზე მოთხოვნაზე და ნომინალურ საპროცენტო
განაკვეთზე? რომელი რეალური საპროცენტო განაკვეთი შეესაბამება ფინანსურ ბაზარზე
წონასწორობას, როცა ?
გ. გაიმეროთ ანალიზი ბ) ნაწილში, როცა მოსალოდნელი ინფლაცია უკვე 5%-ის ტოლია.
13. ახსენით ფულზე მოთხოვნის შემცირების მოკლევადიანი და საშუალოვადიანი ეფექტები

გამოშვებაზე, ინფლაციაზე, ნომინალურ საპროცენტო განაკვეთსა და რეალურ საპროცენტო
განაკვეთზე.
12
14. იმსჯელეთ, რა გავლენა შეიძლება იქონიოს ყოველ შემდეგმა მოვლენამ ბუნებრივ რეალურ
საპროცენტო განაკვეთზე ( ):
ა. სამთავრობო დანახარჯების შემცირება

ბ. გადასახადების შემცირება
გ. ნავთობზე ფასების შემცირება
15. დავუშვათ, საქონლისა და ფინანსური ბაზრები წონასწორობაშია და თავდაპირველი ნომინალური

საპროცენტო განაკვეთი ფინანსურ ბაზრებზე შეადგენს 8%-ს, ხოლო მოსალოდნელი ინფლაცია ტოლია
6%-ის. ასევე დავუშვათ, რომ ფინანსური ბაზრები ყოველთვის წონასწორობაშია (ე.ი., ეკონომიკა
ყოველთვის იმყოფება მრუდზე).
ა. ზემოთმოცემული ინფორმაციის გათვალისწინებით, რამდენია თავდაპირველი წონასწორული რეალური
საპროცენტო განაკვეთი? ანუ, რამდენია რეალური საპროცენტო განაკვეთი, რომელიც ინარჩუნებს
წონასწორობას საქონლის ბაზარზე და შეესაბამება ფინანსურ ბაზრებზე წონასწორობას?
ბ. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული გრაფიკი შემდეგ კითხვებზე საპასუხოდ.
დავუშვათ, მოსალოდნელი ინფლაცია ეცემა 3%-მდე. რა იქნებამოსალოდნელი ინფლაციის ამ

შემცირების დაუყოვნებელი ეფექტი რეალურ საპროცენტო განაკვეთზე? რა ეფექტი ექნება ამას
მრუდზე? მოკლედ ახსენით.
გ. რა მოსდის -ს, -ს, ინვესტიციას, მოხმარებას და გამოშვებას, როცა ეკონომიკა ახდენს
კორექტირებას მოსალოდნელი ინფლაციის ამ შემცირების მიმართ? ახსენით. აჩვენეთ ეკონომიკის
კორექტირების ტრაექტორია გრაფიკზე. სად მდებარეობს საბოლოო წონასწორობა? აღნიშნეთ ეს
წერტილი A’-ით.
დ. როგორია მოსალოდნელი ინფლაციის აღიშნული შემცირების მთლიანი ეფექტები რეალურ
საპროცენტო განაკვეთზე? ახსენით.
კითხვები პასუხების რამდენიმე ვარიანტით
1. ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი:
ა. ზომავს სესხად აღების დანახარჯს, გამოხატული საქონლით

ბ. დაახლოებით ტოლია რეალურ საპროცენტო განაკვეთს გამოკლებული ინფლაციის მოსალოდნელი
ტემპი
გ. ზომავს დღეისათვის 1 დოლარის სესხად მიღების დანახარჯს, გამოხატული იმით, თუ რამდენი
დოლარი უნდა იქნეს გადახდილი ერთ წელიწადში.
დ. ზომავს ფულზე უკუგების განაკვეთს
2. შემდეგი გამოსახულებებიდან რომელი გამოხატავს რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზუსტ

დეფინიციას?
13
ა.
ბ.
გ.
დ.
3. დავუშვათ, ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ფიქსირებულია. მოსალოდნელი ინფლაციის ზრდა

გამოიწვევს:
ა. რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას

ბ. რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას
გ. რეალური საპროცენტო განაკვეთის უცვლელობას, რადგანაც ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი
ფიქსირებულია
დ. არცერთი ზემოთჩამოთვლილი
4. თუ ჩვენ ვიცით, რომ:
ა.
ბ.
გ.
დ. თუ
5. დავუშვათ, და არ იცვლება. ჩვენ დანამდვილებით ვიცით, რომ:
ა.
ბ.
გ.
დ.
ე.
6. დავუშვათ, რეალური საპროცენტო განაკვეთი არ იცვლება, ვიდრე ნომინალური საპროცენტო

განაკვეთი ეცემა მოცემული პერიოდის განმავლობაში. ეს მეტყველებს იმაზე, რომ:
ა. გაიზარდა
ბ. -ს ცვლილება> -ს ცვლილებაზე
გ. -ს ცვლილება= -ს ცვლილებაზე
დ. -ს ცვლილება< -ს ცვლილებაზე
7. დავუშვათ, თქვენ მიიღებთ 100$-ს ერთ წელიწადში დღეიდან და . ამ 100$-ის დაყვანილი

ღირებულება (PV) იქნება:
ა. 110$
ბ. 100$
გ. 90.91$
დ. 90$
8. დავუშვათ, თქვენ დღეს სესხულობთ 1000$-ს და უნდა გადაიხადოთ 1000$ ერთ წელიწადში. თუ
ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი 15%-ია, რამდენი უნდა გადაიხადოთ ერთ წელიწადში?
ა. 1150$
ბ. 1015$
14
გ. 869.56$
დ. 850$
9. დავუშვათ, ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ტოლია 5%-ის და არ იცვლება. 1000$-ის PV,

რომელიც მიიღება ორი წლის ბოლოს, შეადგენს:
ა. 1102.50$
ბ. 952.38$
გ. 907.03$
დ. 900$
10. დავუშვათ, თქვენ უნდა მიიღოთ მომავალი გადახდების თანმიმდევრობა. გადახდების ამ

თანმიმდევრობის PV გაიზრდება,
ა. ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდის კვალობაზე

ბ. ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირების კვალობაზე
გ. რაც უფრო მაღალია მომავალი გადახდების ღირებულება
დ. ბ) და გ) პასუხები
11. დავუშვათ, თქვენ უნდა მიიღოთ მომავალი გადახდების თანმიმდევრობა. გადახდების ამ

თანმიმდევრობის PV იქნება უფრო დაბალი, თუ
ა. უფრო მაღალი იქნება ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი

ბ. უფრო დაბალი იქნება ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი
გ. უფრო გვიან მიიღებთ გადახდას
დ. ა) და გ) პასუხები
12. დავუშვათ, უნდა მიიღოთ ერთჯერადი გადახდა 1000$-ის ოდენობით ათი წლის ბოლოსათვის. ასევე
დავუშვათ, რომ ნომინალური და რეალური პროცენტი ნულის ტოლია და მოსალოდნელი მათი დონის
შენარჩუნება 10 წლისათვის. ჩვენ ვიცით, რომ
ა. ამ გადახდის PV უფრო მეტია, ვიდრე 1000$

ბ. ამ გადახდის PV უფრო ნაკლებია, ვიდრე 1000$
გ. ამ გადახდის PV ტოლია 1000$-ის
13. დავუშვათ, თქვენ ფლობთ კონსოლს, რომელიც გპირდებათ 100$-ის გადახდას ყოველწლიურად,
მუდმივად, დაწყებული მომდევნო წლიდან. თუ ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი არის 10% და
არ არის მოსალოდნელი მისი ცვლილება, ამ კონსოლის PV იქნება:
ა. 110$
ბ. 900$
გ. 1000$
დ. გაიზრდება ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდის კვალობაზე
14. დავუშვათ, მოსალოდნელი ინფლაცია ნულზე მეტია. ჩამოთვლილთაგან რომელი დებულებაა

მართებული მოდელით?
ა. ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ეკუთვნის დამოკიდებულებას

ბ. ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ეკუთვნის დამოკიდებულებას
გ. რეალური საპროცენტო განაკვეთი ეკუთვნის დამოკიდებულებას
15
15. დავუშვათ, ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ფიქსირებულია. მოსალოდნელი ინფლაციის ზრდა

ა. მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას

ბ. მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას
გ. ინვესტიციის ზრდას და გამოშვების ზრდას
დ. ინვესტიციის შემცირებას და გამოშვების შემცირებას
ე. რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას და მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას
16. ფინანსურ ბაზარზე (ე.ი., ფულის მიწოდებისა და ფულზე მოთხოვნის გრაფიკზე), მოსალოდნელი
ინფლაციის ზრდა გამოიწვევს:
ა. -ის დაუყოვებლივ შემცირებას

ბ. -ის დაუყოვნებლივ ზრდას
გ. რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას, რომელიც ასოცირებულია ფინანსური ბაზრის
წონასწორობასთან
დ. რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას, რომელიც ასოცირებულია ფინანსური ბაზრის
წონასწორობასთან
17.მოსალოდნელი ინფლაციის შემცირება გამოიწვევს:
ა. მრუდის გადაადგილებას ქვემოთ

ბ. მრუდის გადაადგილებას ზემოთ
გ. მრუდის გადაადგილებას მარჯვნივ
დ. მრუდის გადაადგილებას მარცხნივ
18.შემდეგი დებულებიდან რომელია მართებული ინდივიდთა გადაწყვეტილების მიმართ იმის შესახებ,

რამდენ ფულსა და ობლიგაციას ფლობდნენ?
ა. მოსალოდნელი ინფლაციის ზრდა განაპირობებს იმას, რომ ინდივიდები ფლობენ მეტ ობლიგაციებს
და ნაკლებ ფულს
ბ. ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდა განაპირობებს ფულის ფლობის ალტერნატიული
დანახარჯის ზრდას
გ. მოსალოდნელი ინფლაციის შემცირება განაპირობებს იმას, რომ ინდივიდები ფლობენ მეტ ფულს და
ნაკლებ ობლიგაციებს
19. მოსალოდნელი ინფლაციის ზრდა განაპირობებს:
ა. მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას, -ის შემცირებას და ინვესტიციის ზრდას

ბ. მრუდის ზემოთ გადაადგილებას, -ის ზრდას და ინვესტიციის შემცირებას
გ. მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას, -ის შემცირებას და გამოშვების ზრდას
დ. მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას, -ის შემცირებას და გამოშვების შემცირებას
გამოიყენეთ მოდელი, რათა პასუხი გასცეთ შემდეგ სამ შეკითხვას.
20. მოსალოდნელი ინფლაციის ზრდა გამოიწვევს:
ა. უფრო დაბალ -ს და უფრო მაღალ -ს
16
ბ. უფრო დაბალ -ს და უფრო დაბალ -ს
გ. უფრო მაღალ -ს და უფრო მაღალ -ს
დ. უფრო მაღალ -ს და უფრო დაბალ -ს
21. მოსალოდნელი ინფლაციის შემცირება გამოიწვევს:
ა. მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას, -ის შემცირებას და ინვესტიციის ზრდას

ბ. მრუდის ზემოთ გადაადგილებას, -ის ზრდას და ინვესტიციის შემცირებას
გ. მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას, -ის ზრდას და ინვესტიციის ზრდას
დ. მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას, -ის შემცირებას და ინვესტიციის შემცირებას
22. მოსალოდნელი ინფლაციის შემცირება გამოიწვევს:
ა. უფრო დაბალ -ს და უფრო მაღალ -ს

ბ. უფრო დაბალ -ს და უფრო დაბალ -ს
გ. უფრო მაღალ -ს და უფრო მაღალ -ს
დ. უფრო მაღალ -ს და უფრო დაბალ -ს
23. სახელმწიფო დანახარჯების ზრდა გამოიწვევს
ა. ბუნებრივი რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას

ბ. ბუნებრივი რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას
გ. ბუნებრივი რეალური საპროცენტო განაკვეთის უცვლელობას
დ. ბუნებრივ რეალურ საპროცენტო განაკვეთზე ორაზროვან ზემოქმედებებს
24. გადასახადების ზრდა გამოიწვევს:
ა. ბუნებრივი რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას

ბ. ბუნებრივი რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას
გ. ბუნებრივი რეალური საპროცენტო განაკვეთის უცვლელობას
დ. ბუნებრივ რეალურ საპროცენტო განაკვეთზე ორაზროვან ზემოქმედებებს
25. მოკლევადიან პერიოდში, ფულის ზრდის ამაღლება გამოიწვევს:
ა. -ს ზრდას და -ის ზრდას

ბ. -ს ზრდას და -ის შემცირებას
გ. -ს შემცირებას და -ის შემცირებას
დ. -ს შემცირებას და -ის ზრდას
26. საშუალოვადიან პერიოდში ფულის ზრდის ამაღლება გამოიწვევს:
ა. -ს ზრდას და -ის ზრდას

ბ. -ს ზრდას და -ის შემცირებას
გ. -ს შემცირებას და -ის შემცირებას
დ. -ს შემცირებას და -ის ზრდას
17
თავი 15.
ფინანსური ბაზრები და მოლოდინები
(1) გაიგოთ, რომ ობლიგაციის ფასი ობლიგაციაზე გადახდების დაყვანილი ღირებულების ტოლია.
(2) ახსნათ, თუ როგორ გამოიყენება არბიტრაჟი, რათა გაანალიზდეს დამოკიდებულება ორ აქტივზე
მოსალოდნელ უკუგებებს შორის.
(3) ახსნათ დამოკიდებულება მიმდინარე გრძელვადიან საპროცენტო განაკვეთებს, მიმდინარე
მოკლევადიან საპროცენტო განაკვეთებსა და მომავალში მოსალოდნელ მოკლევადიან საპროცენტო
განაკვეთებს შორის.
(4) ახსნათ, რას გულისხმობს შემოსავლიანობა დაფარვის ვადასა და შემოსავლიანობის მრუდი.
(5) ახსნათ, რას გულისხმობს აღმავალი და დაღმავალი შემოსავლიანობის მრუდები მომავალში
მოსალოდნელი მოკლევადიანი საპროცენტო განაკვეთების შესახებ.
(6) გამოიყენოთ IS-LM მოდელი, რათა მოახდინოთ პროგნოზირება მომავალი მოკლევადიანი
საპროცენტო განაკვეთების და, მაშასადამე, მოახდინოთ პროგნოზირება შემოსავლიანობის
მრუდის ფორმის შესახებ.
(7) ახსნათ აქციების მიმდინარე ფასების დეტერმინანტები.
(8) ახსნათ, მოსალოდნელი და მოულოდნელი ცვლილებები ეკონომიკურ აქტივობასა და ფისკალურ და
მონეტარულ პოლიტიკაში როგორ ახდენს გავლენას აქციების ფასებზე.
(9) ახსნათ, რა იგულისხმება აქციების ფასის ფუნდამენტურ ღირებულებაში.
(10) ახსნათ განსხვავება რაციონალურ სპეკულაციურ ბუშტებსა და ახირებებს შორის.
1. ობლიგაციის ბაზრის ლექსიკონი
 რისკის პრემია. ობლიგაციებს უფრო მაღალი დეფოლტის სესაძლებლობით ჩვეულებისამებტ გააჩნია

უფრო მაღალი საპროცენტო განაკვეთები. შედარებით უფრო რისკიან ობლიგაციაზე საპროცენტო
განაკვეთსა და შედარებით დაბალი დეფოლტის შესაძლებლობის მქონე ობლიგაციაზე საპროცენტო
განავეთს შორის განსხვავება არის რისკის პრემია.
 გადასაყრელი ობლიგაციები. არსებობს ობლიგაციები შედარებით მაღალი დეფოლტის
შესაძლებლობით და, მაშასადამე, შედარებით მაღალი რისკის პრემიით.
 კუპონიანი ობლიგაცია. ეს არის ობლიგაციები, რომელიც გვპირდება მრავლობით გადახდებს
დაფარვის დადგომამდე და ერთ გადახდას (ნომინალურ ღირებულებას) დაფარვის ვადისათვის. ამ
გადახდებს ეწოდება კუპონური გადახდები.
 კუპონის განაკვეთი. კუპონის განაკვეთი არის კუპონის გადახდის შეფარდება ნომინალურ
ღირებულებასთან.
 მიმდინარე შემოსავალი. მიმდინარე შემოსავალი არის კუპონის გადახდის შეფარდება ობლიგაციის
მიმდინარე ფასთან.
 ინდექსირებული ობლიგაციები. ეს არის ობლიგაციები, რომელიც გვპირდება ინფლაციით
კორექტირებულ გადახდებს.
არსებობს სხვა მრავალი ტერმინი, რომელთა განხილვაც შეგიძლიათ ამ თავში. თქვენი ინსტრუქტორის
პრეფერენციებზე დამოკიდებულებით, მაგალითად, თქვენ შეიძლება გაიგოთ განსხვავებები მოკლე-,
საშუალო- და გრძელვადიან ობლიგაციებს შორის განსხვავებები. მიზანშეწონილი იქნება სწრაფად
განიხილოთ აღნიშნული და სხვა ტერმინები და დეფინიციები.
1
2. ობლიგაციის ფასები და დაყვანილი ღირებულება
დავუშვათ, რომ ყველა ობლიგაცია გვპირდება 100$-ის გადახდას დაფრავის ვადის დადგომისას.
 ერთწლიანი ობლიგაცია. ერთწლიანი ობლიგაციის ფასი ( ) მოცემულია შემდეგნაირად:
, სადაც არის ნომინალური ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთი.
 ორწლიანი ობლიგაცია. ორწლიანი ობლიგაციის ფასი ( ) მოცემულია შემდეგნაირად:
3. არბიტრაჟი და მოსალოდნელი უკუგებები
(1) ერთწლიან ობლიგაციაზე უკუგება წარმოებს ერთ წელიწადში.

 ყოველი დოლარზე, რომელსაც აბანდებთ ერთწლიან ობლიგაციაში, თქვენ ღებულობთ
დოლარს ერთ წელიწადში.
(2) ორწლიან ობლიგაციაზე უკუგება წარმოებს ყოველ ერთ წელიწადში.

 ყოველ დოლარზე, რომელსაც აბანდებთ ორწლიან ობლიგაციაში, თქვენ ღებულობთ
ორწლიან ობლიგაციას დღეს.
 როდესაც ჰყიდით თქვენს ორწლიან ობლიგაციას ერთ წელიწადში, ობლიგაცია გახდებს
ერთწლიანი ობლიგაცია, რადგანაც მას უკვე მხოლოდ ერთი წელი რჩება სრულ დაფარვამდე.
 თქვენი ამონაგები ორწლიანი ობლიგაციის -ის გაყიდვიდან ერთ წელიწადში, ერთწლიან
ობლიგაციაზე მოსალოდნელი ფასით, იქნება .
(3) არბიტრაჟის დამოკიდებულება.

ერთწლიანი და ორწლიანი ობლიგაციების ბაზარი წონასწორობაში იქნება მაშინ, როცა ორივეზე
უკუგება ერთმანეთის ტოლია:
 თუ ერთწლიანი ობლიგაციის ფლობიდან უკუგება უფრო დიდია, ვიდრე ორწლიანი ობლიგაციის
ფლობიდან უკუგება, მაშინ არავინ ისურვებდა ორწლიანი ობლიგაციების ფლობას.
 თუ უკუგება ორწლიანი ობლიგაციის ფლობიდან უფრო დიდია, ვიდრე უკუგება ერთწლიანი
ობლიგაციის ფლობიდან, არავინ ისურვებდა ერთწლიანი ობლიგაციების ფლობას.
 მაშასადამე, ორი ობლიგაცია უნდა გვთავაზობდეს ერთსა და იმავე მოსალოდნელ უკუგებას.
როგორც ტექსტშია ნაჩვენები, ზემოთმოცემული არბიტრაჟის დამოკიდებულება შეიძლება

გარდავქმნათ ისე, რომ მივიღოთ:
ამ ორ ობლიგაციას შორის არბიტრაჟი გულისხმობს, რომ ორწლიანი ობლიგაციის ფასი არის 100$-ის
გადახდის დაყვანილი ღირებულება -სა და -ის გამოყენებით.
4. შემოსავლიანობა დაფარვის ვადისათვის და შემოსავლიანობის მრუდი
 შემოსავლიანობა დაფარვის ვადისათვის -პერიოდიან ობლიგაციაზე (ე.ი., -წლიანი საპროცენტო

განაკვეთი) არის საპროცენტო განაკვეთი, რომელიც ობლიგაციის ფასს უტოლებს ობლიგაციაზე
მომავალი გადახდების დაყვანილ ღირებულებას ( -წლიანი საპროცენტო განაკვეთების გამოყენებით).
2
მაგალითად, და არის შემოსავლიანობა დაფარვის ვადისათვის (როგორც ქვემოთაა
განსაზღვრული) ორწლიან და სამწლიან ობლიგაციებზე:
 შემოსავლიანობის მრუდი (ან საპროცენტო განაკვეთის დროითი სტრუქტურა) გამოსახავს

დამოკიდებულებას შემოსავლიანობებსა და დაფარვის ვადას შორის.
 სასწავლო რჩევა
 ნუ დაგაბნევთ შემოსავლიანობის მრუდის დეფინიცია. შემოსავლიანობის მრუდი უბრალოდ არის
გრაფიკი დროით (დაფარვის ვადით) ჰორიზონტალურ ღერძზე და შემოსავლიანობით დაფარვის
ვადისათვის ვერტიკალურ ღერძზე.
 შემოსავლიანობის მრუდი გვიჩვენებს, რა განაკვეთებია ერთწლიან, სამწლიან . . . ობლიგაციებზე.
 შემოსავლიანობის მრუდი ზოგადად (თუმცა ყოველთვის არა) აღმავალი ფორმისაა.
გვაძლევს თუ არა შემოსავლიანობის მრუდი რაიმე ინფორმაციას მომავალი საპროცენტო განაკვეთების

შესახებ? დიახ!! არბიტრაჟული დამოკიდებულება ერთწლიან და ორწლიან ობლიგაციებს შორის
მიუთითებს იმაზე, რომ ორწლიანი ობლიგაციის ფასი არის:
ორწლიანი ობლიგაციის დაფარვის ვადისათვის შემოსავლიანობის დეფინიცია მიუთითებს იმაზე, რომ:
თუ -ის ამ ორ გამოსახულებს გავუტოლებთ ერთმანეთს და გავდარქმნით, მივიღებთ:
ამ განტოლების აპროქსიმაცია არის:
საიდან ვღებულობთ მიახლოებით დამოკიდებულებას? თუ თქვენ ზემოთმოცემულ განტოლებაში
გახსნით ორივე მხარეს, მიიღებთ:
 გამოვრიცხოთ ერთიან ორივე მხარიდან.

 როგორც „მათემატიკის განმეორების“ დანართშია ნაჩვენები, წევრი და მცირე
იქნება და შეგვიძლია მათი იგნორირება.
 ამის შემდეგ გვრჩება .
 ორივე მხარის 2 გაყოფა გვაძლევს ზემოთმოცემულ აპროქსიმაციას.
ზემოთმოცემულ განტოლებას გააჩნია ძალიან მარტივი ინტერპრეტაცია:

 არის (მიახლოებით) მიმდინარე ერთლიანი განაკვეთისა და მომავალი წლისათვის
მოსალოდნელი ერთწლიანი განაკვეთის საშუალო სიდიდე.
3
 უფრო ზოგადად, -წლიანი განაკვეთი არის მიმდინარე ერთწლიანი განაკვეთისა და მომდევნო
პერიოდების განმავლობაში მომავალში მოსალოდნელი ერთწლიანი განაკვეთების საშუალო
სიდიდე.
ზემოთმოცემული განტოლება შეიძლევა ასევე გამოყენებულ იქნეს:
(1) შემოსავლიანობის მრუდის დახრილობის ასახსნელად და

(2) ინფორმაციია უზრუნველსაყოფად, თუ რას ელის ფინანსური ბაზრები მომავალი ერთწლიანი
განაკვეთების შესახებ.
 აღმავალი შემოსავლიანობის მრუდი.
 შემოსავლიანობის მრუდი აღმავალია, როცა .

 თუ , ფინანსური ბაზრები ელიან ერთწლიანი განაკვეთის ზრდას მომავალში (მათ
მიმდინარე დონეზე მეტად).
 დაღმავალი შემოსავლიანობის მრუდი.
 შემოსავლიანობის მრუდი დაღმავალია, როცა .

 თუ , ფინანსური ბაზრები მოელიან ერთწლიანი განაკვეთის შემცირებას მომავალში (მის
მიმდინარე დონეზე ზემოთ).
რამდენი იქნება ?
 ზემოთმოცემული განტოლების გარდაქმნის შემდეგ მივიღებთ: .
 მოცემულია რა და , ჩვენ შეგვიძლია დავასკვნათ, თუ რა ოდენობის ერთწლიან
განაკვეთს მოელიან ფინანსური ბაზრები.
5. მოლოდინები, შემოსავლიანობის მრუდი და IS-LM მოდელი
დავუშვათ: (1) მოსალოდნელი ინფლაცია 0-ის ტოლია, ხოლო (2) ერთწლიანი განაკვეთი იმყოფება IS-LM
გრაფიკის ვერტიკალურ ღერძზე. ამ დაშვები გათვალისწინებით, რა განსაზღვრავს -ს და,
მაშასადამე, შემოსავლიანობის მრუდის დახრილობას? პასუხი შედარებით იოლია.
IS და LM მრუდების პოზიციები, რომელსაც მოელიან ფინანსური ბაზრები ერთ წელიწადში,

განსაზღვრავს წონასწორულ საპროცენტო განაკვეთს ერთ წელიწადში (ეს, როგორც ჩანს, ). ა, სულ
მცირე, არსებობს მოვლენის ოთხი ტიპი, რომელიც შეიძლება მოხდეს, რომელიც განაპირობებს -ისა
და შემოსავლიანობის მრუდის დახრილობის ცვლილებას.
შემთხვევა 1: მოსალოდნელი მონეტარული შეზღუდვა. ფულის მიწოდების აღნიშნული მოსალოდნელი

მომავალი შემცირება გამოიწვევს LM მრუდის ზემოთ გადაადგილებას, მომავალი ერთწლიანი
განაკვეთის ზრდას და შემოსავლიანობის მრუდი უფრო ციცაბო ხდება.
შემთხვევა 2: მოსალოდნელი მონეტარული ექსპანსია. ფულის მიწოდების აღნიშნული მოსალოდნელი

მომავალი ზრდა გამოიწვევს LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას, მომავალი ერთწლიანი განაკვეთის
შემცირებას და შემოსავლიანობის მრუდი უფრო დამრეცი ხდება.
შემთხვევა 3: მოლოდინი იმისა, რომ მომხმარებელთა ნდობა და, მაშასადამე, მოხმარება გაიზრდება
(ანუ ეკვივალენტურად, G-ს მოსალოდნელი ზრდა ან T-ს მოსალოდნელი შემცირება). დანახარჯების
4
მომავალში აღნიშნული მოსალოდნელი ზრდა გამოიწვევს IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას,
მომავალი ერთწლიანი განაკვეთის ზრდას და შემოსავლიანობის მრუდი უფრო ციცაბო ხდება.
შემთხვევა 4: მოლოდინი იმისა, რომ მომხმარებელთა ნდობა და, მაშასადამე, მოხმარება შემცირდება
(ანუ ეკვივალენტურად, G-ს მოსალოდნელი შემცირება ან T-ს მოსალოდნელი ზრდა). დანახარჯების
მომავალში აღნიშნული მოსალოდნელი შემცირება გამოიწვევს IS მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას,
მომავალი ერთწლიანი განაკვეთის შემცირებას და შემოსავლიანობის მრუდი უფრო დამრეცი ხდება.
ზოგადად, IS ან LM მრუდების მომავალი გადაადგილების ნებისმიერი მოლოდინი გამოიწვევს -ის

ცვლილებას.
მიმდინარე გრძელვადიანი განაკვეთი როგორ რეაგირებს მიმდინარე მოკლევადიანი განაკვეთის

მოცემულ ცვლილებაზე?
 -ს ზრდა გამოიწვევს -ს ზრდას, რადგანაც არის -სა და -სსაშუალო.
 -ის ცვლილება ზოგადად უფრო მცირეა, ვიდრე -ს ცვლილება, რადგანაც -ში ზოგიერთი
ცვლილება არ იყოს მოსალოდნელი წარსულში (ე.ი., .
6. აქციის ფასების დეტერმინანტები
აქციები იძლევა დივიდენდებს. დივიდენდები: (1) გადაიხდება მოგებიდან და (2) ჩვეულებისამებრ

იზრდება, როცა მოგება იზრდება.
ფირმების მოგება იზრდება, როცა იზრდება გაყიდვები. შემოსავლების ზრდა იწვევს გაყიდვების ზრდას.
 მაშასადამე, -ის ზრდა ზოგადად გამოიწვევს დივიდენდების ზრდას.
 მომავალში მოსალოდნელი შემოსავლების ზრდა გამოიწვევს მომავალში მოსალოდნელი
მოგების ზრდას და, მაშასადამე, მომავალში მოსალოდნელი დივიდენდების ზრდას.
აქციის მიმდინარე ფასი ( ) მოცემულია მომავალში მოსალოდნელი დივიდენდების დაყვანილი

ღირებულებით, მიმდინარე ერტწლიანი განაკვეთისა და მომავალში მოსალოდნელი ერთწლიანი
განაკვეთების გამოყენებით. ამას ასევე ეწოდება აქციის ფასის ფუნდამენტური ღირებულება.
აქციის ნომინალური ფასი ( ) გაიზრდება, როცა:
(1) მომავალში მოსალოდნელი ნომინალური დივიდენდები იზრდება და/ან

(2) მიმდინარე და მომავალში მოსალოდნელი მონინალური ერთწლიანი განაკვეტები მცირდება
აქციის რეალური ფასი ( ) გაიზრდება, როცა:
(1) მომავალში მოსალოდნელი რეალური დივიდენდები იქზრდება და/ან

(2) მიმდინარე და მომავალში მოსალოდნელი რეალური ერტწლიანი განაკვეთები მცირდება.
დარწმუნდით, რომ გესმით მასალა, რომელიც წარმოდგენილია ამ თავის დანართში. კერძოდ, თქვენ
უნდა გესმოდეთ, როგორ გამოიყენება აქციებსა და ობლიგაციებს შორის არბიტრაჟული
დამოკიდებულება, რათა ვაჩვენოთ, რომ აქციის ფასი მომავალი დივიდენდების დაყვანილი
ღირებულებაა.
5
7. ეკონომიკური აქტივობა, მაკროეკონომიკური პოლიტიკა და აქციის ფასები
თქვენ უნდა აცნობიერებდეთ, რომ: (1) მთავარი მოძრაობები აქციის ფასებში შეუძლებელია
პროგნოზირებულ იქნეს და (2) სრულად მოსალოდნელ ცვლილებებს საპროცენტო განაკვეთებში და
ეკონომიკური აქტივობას არ აქვს ეფექტი აქციის ფასებზე.
(1) რატომ არ აქვს მნიშვნელობა მოსალოდნელ მოვლენებს
დავუშვათ, Fed-ი ამცირებს ფულის მიწოდებას, რითაც განაპირობებს ერთწლიანი განაკვეთის ზრდას
და შემოსავლების ვარდნას. თუ ეს პოლიტიკა სრულად მოსალოდნელი არ იყო, აქციების მიმდინარე
ფასი უკვე ასახავს:
 საპროცენტო განაკვეთის ზრდის მოლოდინებს და
 გამოშვების შემცირების მოლოდინებს და მოსალოდნელი დივიდენდების შემცირებას.
მაშასადამე, აქციის ფასი არ შეიცვლება ფულის მიწოდებაში ამ მოსალოდნელი შემცირების საპასუხოდ.
 დასკვნა #1. აქციის მიმდინარე ფასი რომ შეიცვალოს მიმდინარე ერთწლიანი საპროცენტო
განაკვეთის ცვლილების ან მიმდინარე გამოშვების ცვლილების საპასუხოდ, ზოგიერთი ცვლილება
მოულოდნელი უნდა იყოს.
 დასკვნა #2. ცვლილებები მომავალში მოსალოდნელ საპროცენტო განაკვეთებში და მომავალში
მოსალოდნელ გამოშვებაში (და, მაშასადამე, მომავალში მოსალოდნელ დივიდენდებში) გამოიწვევს
აქციის ფასების ცვლილებებს.
თქვენ ასევე უნდა გესმოდეთ, რომ:
 მოულოდნელი ცვლილებები მონეტარულ პოლიტიკაში იწვევს აქციის ფასების არაორაზროვან

ცვლილებებს და
 IS მრუდის მოულოდნელ გადაადგილებებს გააჩნია ორაზროვანი ეფექტები აქციის ფასებზე.
(2) მონეტარულ პოლიტიკაში მოულოდნელი ცვლილებები
ფულის მიწოდების ზრდა, რომელიც, სულ მცირე, ნაწილობრივ მოულოდნელია, განაპირობებს იმას,
რომ ფინანსური ბაზრები ექნებათ მოლოდინი:
 მომავალში მოსალოდნელი ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთის შემცირების. უფრო დაბალი

მომავალში მოსალოდნელი ერთწლიანი განაკვეთი იწვევს, აქციის ფასის დეფინიციის
მეშვეობით, -ის ზრდას და
 შემოსავლის ზრდას, გაყიდვების ზრდას, მოგების ზრდას და, მაშასადამე, -ის ზრდას.
ორივე ეს ეფექტები გამოიწვევს -ის ზრდას.
(3) IS მრუდის მოულოდნელ გადაადგილებას
მოხმარებაში მოულოდნელი ზრდა (ან G-ს მოულოდნელი ზრდა ან T-ს მოულოდნელი შემცირება)
გამოიწვევს IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას. აქციის ფასებზე ზემოქმედება ორაზროვანია ორი
მიზეზის გამო.
 მიზეზი 1: უფრო მაღალი იწვევს მოგებისა და დივიდენდების ზრდას; მაშასადამე, აქციის

ფასებს ზრდის ტენდენცია ექნებათ. თუმცა, უფრო მაღალია იწვევს ერთწლიანი საპროცენტო
6
განაკვეთის ზრდა ფულზე მოთხოვნის ზრდის კვალობაზე. უფრო მაღალი საპროცენტო განაკვეთები
გამოიწვევს აქციის ფასების ვარდნას. თუ საპროცენტო განაკვეთის ეფექტები საკმაოდ დიდია, აქციის
ფასები შეიძლება ფაქტობრივად შემცირდეს.
 მიზეზი 2: IS მრუდის ამ მოულოდნელი გადაადგილების საპასუხოდ Fed-ს შეუძლია ასევე

გავლენის მოხდენა იმაზე, თუ როგორ რეაგირებს აქციის ფასები. შეიძლება ადგილი ჰქონდეს სამ
შემთხვევას.
შემთხვევა 1: Fed-ი არაფერს აკეთებს. ამ შემთხვევაში, ანალიზი იგივეა, რაც აღწერილია მიზეზ 1-
ში. -ზე ეფექტები ჯერ კიდევ ორაზროვანია.
შემთხვევა 2: თუ Fed-ს სურს კორექტირება მოახდინოს IS მრუდის გადაადგილების, რათა
შეინარჩუნოს ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთი და არ დაუშვას მისი ზრდა (ე.ი., LM მრუდი
გადაადგილდება ქვემოთ), აქციის ფასები გაიზრდება დივიდენდების ზრდის კვალობაზე. რადგანაც არ
იცვლება, არ არსებობს უფრო მაღალი საპროცენტო განაკვეთების მაკონპენსირებელი ეფექტი.
შემთხვევა 3: თუ Fed-ი ცდილობს გამოშვება შეინარჩუნოს უცვლელად (ე.ი., LM მრუდი
გადაადგილდება ზემოთ), აქციის ფასები ეცემა ერთწლიანი განაკვეთის ზრდის კვალობაზე.
Fed-ი არ არის ვალდებული ახდენდეს რეაგირებას IS მრუდის ამ გადაადგილების მიმართ

ზემოთმოცემული ეფექტების მოსახდენად. Fed-ის პასუხის მოლოდინი გავლენას მოახდენს მომავალი
საპროცენტო განაკვეთების მოლოდინებზე ან მომავალ გამოშვებაზე (და, მაშასადამე, დივიდენდებზე).
ცვლილებები მოსალოდნელ საპროცენტო განაკვეთებში და მოსალოდნელ გამოშვებაში გავლენას
მოახდენს აქციების მიმდინარე ფასზე.
(4) LM მრუდის დახრილობა
LM მრუდის დახრილობას შეუძლია გავლენის მოხდენა იმაზე, თუ რა ეფექტს ახდენს IS მრუდის

მოულოდნელი შოკები აქციის ფასებზე. დავუშვათ, ადგილი აქვს მოთხოვნის მოულოდნელ ზრდას,
რომელიც განაპირობებს IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას. არსებობს ორი შემთხვევა
განსახილველად.
 შემთხვევა 1: შედარებით დამრეცი LM მრუდი

 ჩვენ ვნახავთ შედარებით მცირე ზრდას საპროცენტო გააკვეთში.
 ჩვენ ასევე ვნახავთ გამოშვების შედარებით დიდ ზრდას.
 აქციის ფასები, უფრო სავარაუდოა, რომ გაიზრდება ამ შემთხვევაში (გამოშვების ეფექტი,
უფრო სავარაუდოა, რომ მეტი იქნება საპროცენტო განაკვეთის ეფექტებზე).
 შემთხვევა 2: შედარებით ციცაბო LM მრუდი

 ჩვენ ვნახავთ შედარებით დიდ ზრდას საპროცენტო განაკვეთში.
 ჩვენ ასევე ვნახავთ შედარებით მცირე ზრდას გამოშვებაში.
 აქციის ფასები, უფრო სავარაუდოა, რომ შემცირდება ამ შემთხვევაში (საპროცენტო განაკვეთის
ეფექტები, უფრო სავარაუდოა, რომ მეტი იქნება გამოშვების ეფექტებზე).
8. ბუშტები და ახირებები
 აქციის ფასის ფუნდამენტური ღირებულება არის მომავალში მოსალოდნელი დივიდენდების

დაყვანილი ღირებულება.
 აქციები შეიძლება ჭარბად შეფასებული ან ნაკლებად შეფასებული იყოს ორი მიზეზის გამო:
ბუშტებისა და ახირებების.
7
 რაციონალური სპეკულაციური ბუშტები. ეს ხდება მაშინ, როცა ინვესტორები დღეს ყიდულობენ
აქციას იმის მოლოდინით, რომ მომავალში ფასი იქნება უფრო მაღალი. გაზდილი აქციის ფასების
მოლოდინები განაპირობებს იმას, რომ აქციის ფასები გაიზრდება დღეს. ასეთ ეპიზოდს ეწოდება
„ბუშტი“.
შედეგი: აქციის ფასი შეიძლება განსხვავდებოდეს (შეიძლება იყოს ან მაღალი, ან დაბალი) თავისი
ფუნდამენტური ღირებულებისგან.
 ახირებები. ზოგჯერ აქციის ფასები სხვა მიზეზის გამო არ იზრდება, გარდა იმისა, რომ აქციის
ფასები გაიზარდა წარსულში. ამ შემთხვევაში, აქციის ფასის ცვლილებას ეწოდება ახირება.
შედეგი: აქციის ფასი შეიძლება განსხვავდებოდეს (შეიძლება იყოს ან მაღალი, ან დაბალი) თავისი
ფუნდამენტური ღირებულებისგან.
1. რას წარმოადგენს ინდექსირებული ობლიგაცია (1)?
2. რომელია ერთწლიანი ობლიგაციის დაყვანილი ღირებულების გამოსახულება, რომელზეც ხდება

100$-ის გადახდა ერთ წელიწადში (1)?
3. რომელია ორწლიანი ობლიგაციის დაყვანილი ღირებულების გამოსახულება, რომელზეც ხდება

100$-ის გადახდა ორ წელიწადში (1)?
4. რას გულისხმობს არბიტრაჟული დამოკიდებულება ორ აქტივზე მოსალოდნელი უკუგების შესახებ

(1)?
5. განსაზღვრეთ, რა იგულისხმება -პერიოდიან ობლიგაციაზე შემოსავლიანობით დაფარვის

ვადისათვის (1)?
6. რას წარმოადგენს შემოსავლიანობის მრუდი (1)?
7. მოსალოდნელი ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას, როცა ყველა დანარჩენი

ფიქსირებულია, რა ეფექტი ექნებამიმდინარე ორწლიან განაკვეთზე (1)?
8. რას გულისხმობს აღმავალი შემოსავლიანობის მრუდი მომავალი მოკლევადიანი საპროცენტო

განაკვეთების ფინანსური ბაზრების მოლოდინების შესახებ (1)?
9. თუ ინდივიდები მოელიან მომხმარებელთა ნდობისა და მოხმარების შემცირებას მომდევნო წლის

განმავლობაში, რა მოუვა შემოსავლიანობის მრუდის ფორმას (1)?
10. მიმდინარე მოკლევადიანი საპროცენტო განაკვეთების 1%-ით შემცირება ზოგადად გამოიწვევს

გრძელვადიანი განაკვეთების შემცირებას 1%-ზე ნაკლებად. რატომ (1)?
11. რა განსხვავებაა სავალო დაფინანსებასა და წილობრივ დაფინანსებას შორის (2)?
12. ჩამოთვალეთ აქციის ფასის დეტერმინანტები (2).
13. რატომ არ ახდენს სრულად მოსალოდნელი მონეტარული (ან ფისკალური) პოლიტიკა გავლენას
აქციის მიმდინარე ფასებზე (2)?
14. რატომაა მოულოდნელი სამომხმარებლო ხარჯების ცვლილების ეფექტები აქციის ფასებზე

ორაზროვანი (2)?
15. რაში გამოიხატება აქციის ფასის ფუნდამენტური ღირებულება (3)?
16. რატომ უნდა იხრებოდეს აქციის ფასები მათი ფუნდამენტური ღირებულებისგან (3)?
8
1. დავუშვათ, კუპონიანი ობლიგაცია გვპირდება 100$-ის კუპონის გადახდებს და მას გააჩნია

ნომინალური ღირებულება 1000$-ის ოდენობით. დავუშვათ, რომ ობლიგაციის მიმდინარე ფასი
არის 900$.
ა. რამდენია ამ ობლიგაციის კუპონის განაკვეთი?

ბ. რამდენია ამ ობლიგაციის
2. Moody’s Investors Service-ი ახდენს ობლიგაციების შეფასებას. ობლიგაციის რეიტინგის ზრდის

კვალობაზე, მისი საპროცენტო განაკვეთი ზოგადად ეცემა. ახსენით, რატომ ხდება ასე.
3. 1995 წლის ბოლოსთვის და 1996 წლის დასაწყისისათვის, წარუმატებელი საბიუჯეტო

მოლაპარაკებების გამო, ზოგიერთებს სწამდათ, რომ ამით გაიზარდა იმის ალბათობა, რომ აშშ-ის
მთავრობა გამოაცხადებდა დეფოლტს თავის ობლიგაციებზე. რა ეფექტი ექნებოდა ამას, ასეთი
რამის არსებობის შემთხვევაში, აშშ-ის მთავრობის მიერ გამოშვებული ობლიგაციების საპროცენტო
განაკვეთებზე? ახსენით.
4. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული ინფორმაცია შემდეგ კითხვებზე საპასუხოდ ერთწლიან და

ორწლიან ობლიგაციებზე, რომელიც ახდენს 1000$-იან გადახდას დაფარვის ვადის დადგომის
დროს: ; ; დავუშვათ, , როცა და დავუშვათ , როცა
=8%.
ა. რამდენია ერთწლიანი ობლიგაციის ფასი დღეს?

ბ. რამდენია ორწლიანი ობლიგაციის ფასი დღეს?
გ. რამდენია ორწლიანი ობლიგაციის ფასი ერთ წელიწადში?
5. გაიმეორეთ ანალიზი #4-ში. მაგრამ, ამავე დროს დავუშვათ, რომ და . მას

შემდეგ, რაც დაასრულებთ ა-გ ნაწილებს, რა გავლენა ექნება უფრო დაბალ საპროცენტო
განაკვეთებს თქვენს მიერ გამოთვლილ თითოეულ ფასებზე (როცა შეადარებთ თქვენს პასუხებს
#4-ში)?
6. დავუშვათ, მიმდინარე ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთი არის 6%. ერთწლიანი საპროცენტო

განაკვეთისთითოეული შემდეგი მაჩვენებლებისათვის, რომელსაც ფინანსური ბაზრები ელოდებიან
შემდეგ წელს, გამოთვალეთ მიმდინარე ორწლიანი განაკვეთი და მოკლედ ახსენით
შემოსავლიანობის მრუდის ფორმა.
ა.
ბ.
გ.
7. გაიმეორეთ #6-ის ა) და ბ) ნაწილები. თუმცა, ამავე დროს დავუშვათ, რომ:
ა. . რა მოსდის ორწლიან განაკვეთს -ის ზრდის კვალობაზე (8%-დან 9%-მდე)? რა

მოსდის შემოსავლიანობის მრუდის ფორმას? ახსენით.
ბ. . რა მოსდის ორწლიან განაკვეთს -ის შემცირების კვალობაზე (5%-დან 4%-მდე)? რა
მოსდის შემოსავლიანობის მრუდის ფორმას? ახსენით.
8. დავუშვათ, ერთწლიანი განაკვეთი არის 5% და .

ა. გამოთვალეთ მიმდინარე ორწლიანი საპროცენტო განაკვეთი. როგორი იქნება სემოსავლიანობის
მრუდის ფორმა?
9
ბ. ახლა დავუშვათ იზრდება 6%-მდე (დავუშვათ, რომ არ იცვლება). გამოთვალეთ, რა მოუვა
ორწლიან განაკვეთს. შეიცვლება თუ არა უფრო მეტად ან უფრო ნაკლებად, ვიდრე შეიცვლება
ერთწლიანი განაკვეთი? ახსენით.
გ. გამოიყენეთ თავდაპირველი მაჩვენებლები ამ კითხვაზე საპასუხოდ. დავუშვათ, იზრდება 6%-
მდე და იზრდება 7.5%-მდე. გამოთვალეთ, რა მოუვა ორწლიან განაკვეთს. შეიცვლება თუ არა
უფრო მეტად ან ნალებად, ვიდრე ერთწლიანი განაკვეთი? ახსენით.
დ. გამოიყენეთ თავდაპირველი მაჩვენებლები ამ კითხვაზე საპასუხოდ. დავუშვათ, იზრდება 6%-
მდე და იზრდება 8%-მდე. გამოთვალეთ რა მოუვა ორწლიან განაკვეთს. შეიცვლება თუ არა
მეტად ან ნალებად , ვიდრე ერთწლიანი განაკვეთი? ახსენით.
ე. ბ), გ) და დ) ნაწილებში თქვენ გაანალიზეთ ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთის ცვლილებების
ეფექტები ორწლიან საპროცენტო განაკვეთებზე. რომელ შემთხვევაში გაიზრდება ორწლიანი
საპროცენტო განაკვეთი იმავე სიდიდით, რა სიდიდითაც შეიცვლება ერთწლიანი განაკვეთი, თუ
ასეთი რამ შესაძლებელია საერთოდ? თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, რა უნდა მოხდეს, ამას რომ
ჰქონდეს ადგილი?
9. დავუშვათ, შემოსავლიანობის მრუდი ტავდაპირველად აღმავალია. მოკლედ ახსენით, რა უნდა

მოხდეს, ადგილი რომ ჰქონდეს თითეოულ შემდეგ მოვლენას:
ა. შემოსავლიანობის მრუდი ხდება სულ უფრო ციცაბო

ბ. შემოსავლიანობის მრუდი ხდება დამრეცი (ე.ი., ჰორიზონტული)
გ. შემოსავლიანობის მრუდი ხდება დაღმავალი
10. დავუშვათ, შემოსავლიანობის მრუდი თავდაპირველად აღმავალია. გამოიყენეთ თქვენი ცოდნა IS-
LM მოდელის შესახებ და შემოსავლიანობის მრუდი, რათა ახსნათ, თუ რა გავლენის მოხდენა
შეუძლია ყოველ შემდეგ მოვლენას შემოსავლიანობის მრუდის ფორმაზე.
ა. ფინანსური ბაზრები ელოდება მომხმარებლის ნდობის მომავალ შემცირებას, რომელიც იწვევს

სამომხმარებლო ხარჯების შემცირებას
ბ. ფინანსური ბაზრები მოელის Fed-ის მომავალ მონეტარულ ექსპანსიას
გ. Fed-ის მონეტარულ ექსპანსიას
დ. ფინანსური ბაზრები მოელიან გადასახადების მომავალ შემცირებას
11. მოკლედ ახსენით, თუ როგორ მოახდენს გავლენას თითოეული შემდეგი მოვლენა აქციების
მიმდინარე ფასებზე.
ა. ფინანსური ბაზრები მოელიან, რომ მომავალი მონეტარული ექსპანსია შეამცირებს მომავალ

საპროცენტო განაკვეთებს
ბ. ფინანსური ბაზრები მოელიან ეკონომიკური აქტივობების გახანგრძლივებულ შემცირებას
12. ა. დავუშვათ, ეკონომიკური ანგარიში მიუთითებს იმაზე, რომ გამოშვება გაიზრდება 5%-ით ყოველი
მომდევნო ათი წლისათვის. თუ ფინანსური ბაზრები უკვე მოელიან იმას, რომ -ის აღნიშნულ
ზრდას ექნება ადგილი, რა გავლენა ექნება ამ მოხსენებას აქციების მიმდინარე ფასებზე? ახსენით
ეს დეტალურად.
ბ. დავუშვათ, Fed-ი აცხადებს, რომ ის მიყვება მონეტარულ შეზღუდვას შემდეგი ორი წლისათვის.
თუ ფინანსური ბაზრები უკვე მოელიან იმას, რომ აღნიშნულ მონეტარული შეზღუდვას ექნება
ადგილი, რა გავლენას მოახდენს აღნიშნული განცხადება აქციების მიმდინარე ფასზე? ახსენით
დეტალურად.
13. ახსენით, რატომ და როგორ მოახდენს გავლენას ყოველი შემდეგი მოულოდნელი მოვლენა
აქციების მიმდინარე ფასზე.
ა. მონეტარული შეზღუდვა
10
ბ. გადასახადების ზრდა
გ. მომხმარებელთა ნდობის ზრდა და დანახარჯები, რომელიც თანდაყოლილია მონეტარული
ექსპანსიით (რომელიც საპროცენტო განაკვეთს უცვლელი ტოვებს)
14. ა. ახსენით, მონეტარულ პოლიტიკაში მოულოდნელ ცვლილებებს რატომ აქვთ არაორაზროვანი

ეფექტები აქციების ფასებზე.
ბ. ახსენით, ფისკალურ პოლიტიკაში მოულოდნელ ცვლილებებს რატომ აქვთ ორაზროვანი
ეფექტები აქციების ფასებზე.
15. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული გრაფიკი შემდეგ კითხვებზე საპასუხოდ. დავუშვათ, რომ ეკონომიკა
თავდაპირველად მოქმედებს A წერტილში. ახლა დავუშვათ, რომ ადგილი აქვს დანახარჯებში
მოულოდნელ შემცირებას, რომელიც განაპირობებს IS მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას.
LM
C
A
B
D IS
IS’
გამოშვება
ა. ახსენით, დანახარჯებში აღნიშნული შემცირება რა გავლენას მოახდენს აქციების ფასებზე, თუ

ეკონომიკა გადაადგილდება B წერტილში.
ბ. ახსენით, Fed-ის რომელი სახის საპასუხო პოლიტიკას ელოდება ფინანსური ბაზრები, თუ
ეკონომიკა უნდა გადაადგილდეს C წერტილში.
გ. ახსენით, Fed-ის რომელი სახის საპასუხო პოლიტიკას ელოდება ფინანსური ბაზრები, თუ
ეკონომიკა უნდა გადაადგილდეს D წერტილში.
დ. დავუშვათ, ეკონომიკა გადაადგილდება C წერტილში (A წერტილიდან). რა ზემოქმედებას
მოახდენს აღნიშნული მოვლენა აქციების ფასებზე? ახსენით.
ე. დავუშვათ, ეკონომიკა გადაადგილდება D წერტილში (A წერტილიდან). რა ზემოქმედებას
მოახდენს აღნიშნული მოვლენა აქციების ფასებზე? ახსენით.
1. ერთწლიანი ობლიგაციის (რომელიც გვპირდება 100$-ის გადახდას ერტ წელიწადში) ფასის ზრდა
პერიოდში გამოიწვევს:
ა. -ს ზრდას
ბ. -ს კლებას
გ. ერთწლიანი ობლიგაციის დაყვანილი ღირებულების შემცირებას პერიოდში
დ. ერთწლიანი ობლიგაციის დაყვანილი ღირებულების უცვლელობას პერიოდში
2. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი გამოიწვევს ორწლიანი ობლიგაციის ფასის ზრდას პერიოდში?
11
ა. -ს ზრდა
ბ. -ს ზრდას
გ. -ს შემცირებას
დ. ა) და ბ)-ს
3. არბიტრაჟული დამოკიდებულება ერტწლიან და ორწლიან ობლიგაციებს შორის მიუთითებს იმაზე,

რომ:
ა.
ბ.
გ. ერთწლიანი ობლიგაციის ფლობიდან მოსალოდნელი უკუგება ორწლიანი ობლიგაციის ფლობიდან
მოსალოდნელი უკუგების ტოლია
დ. ერთწლიანი ობლიგაციის შემოსავლიანობა დაფარვის ვადისათვის ტოლია ორწლიანი ობლიგაციის
შემოსავლიანობის დაფრავის ვადისათვის
4. ორწლიან ობლიგაციაზე დაფარვის ვადისათვის შემოსავლიანობის ზრდა გამოიწვევს:
ა. -ის შემცირება
ბ. -ის ზრდა
გ. ორწლიან ობლიგაციაზე დაფარვის ვადის ზრდას
დ. არცერთ ზემოთჩამოთვლილს
5. შემოსავლიანობის მრუდი წარმოადგენს:
ა. კონკრეტულ ობლიგაციაზე შემოსავლიანობას დაფარვის ვადისათვის დროთა განმავლობაში

ბ. დამოკიდებულებას შემოსავლიანობასა და შემოსავლიანობას დაფარვის ვადისათვის
გ. კონკრეტულ ობლიგაციაზე რისკის პრემიას დროთა განმავლობაში
დ. დამოკიდებლებას ობლიგაციაზე ფასებსა და ომავე ობლიგაციაზე საპროცენტო განაკვეთს შორის
6. აღმავალი შემოსავლიანობის მრუდი გულისხმობს, რომ
ა. ფინანსური ბაზრები მოელიან გრძელვადიანი განაკვეთების ზრდას

ბ. ფინანსური ბაზრები მოელიან გრძელვადიანი განაკვეთების ვარდნას
გ.
დ.
7. დაღმავალი შემოსავლიანობის მრუდი გულისხმობს, რომ:
ა. ფინანსური ბაზრები მოელიან გრძელვადიანი განაკვეთების ზრდას

ბ. ფინანსური ბაზრები მოელიან გრძელვადიანი განაკვეთების ვარდნას
გ.
დ.
8. დავუშვათ, და . ეს გულისხმობს, რომ ერთწლიანი განაკვეთი, რომელსაც

მოლოდინის თანახმად ექნება ადგილი დღეიდან ერთ წელიწადში, არის:
ა. 1%
ბ. 4.5%
გ. 5%
დ. 6%
12
9. დავუშვათ, არის 6% და ფინანსური ბაზრები ელოდებიან ერთწლიანი განაკვეთი ერთ წელიწადში
იქნება 4%. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, ორწლიან ობლიგაციაზე საპროცენტო განაკვეთი
იქნება:
ა. 2%
ბ. 4%
გ. 5%
დ. 10%
10. დავუშვათ, შემოსავლიანობის მრუდი თავდაპირველად აღმავალია. დავუშვათ, მიმდინარე

ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთი იზრდება 2%-ით, მაშინ, როცა მომავალში მოსალოდნელი
ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთი არ იცვლება. ამ მოვლენას ექნება ტენდენცია გამოიწვიოს:
ა. გაიზრდება 2%-ზე ნაკლებად

ბ. გაიზრდება 2%-ით
გ. შემცირდება 2%-ზე ნაკლებად
დ. შემცირდება 2%-ით
11. დავუშვათ, რომ ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთი აზომილია IS-LM მოდელში ვერტიკალურ
ღერძზე და შემოსავლიანობის მრუდი თავდაპირველად აღმავალია. თუ ფინანსური ბაზრები ახლა
ელოდებიან მონეტარულ შეზღუდვას ერთ წელიწადში, ჩვენ უნდა ველოდოთ, რომ:
ა. შემოსავლიანობის მრუდი გახდებს ციცაბო

ბ. შემოსავლიანობის მრუდი გახდებს დამრეცი
გ. შემოსავლიანობის მრუდი გახდებს ჰორიზონტული (ე.ი., მოსწორებული)
დ. შემოსავლიანობის მრუდი გახდებს დაღმავალი
12. დავუშათ, რომ ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთი აზომილია ვერტიკალურ ღერძზე IS-LM
მოდელში და რომ შემოსავლიანობის მრუდი თავდაპირველად აღმავალია. თუ ფინანსური ბაზრები
ახლა ელოდებიან გადასახადების ზრდას ერთ წელიწადში, ჩვენ უნდა ველოდოთ, რომ:
ა. შემოსავლიანობის მრუდი გახდება ციცაბო

ბ. შემცირდება
გ. გაიზრდება
13. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი გამოიწვევს აქციის ფასების ზრდას პერიოდში.
ა. მომავალში მოსალოდნელი დივიდენდების ზრდა

ბ. მიმდინარე ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთის შემცირება
გ. მომავალში მოსალოდნელი ერთწლიანი საპროცენტო განაკვეთის შემცირება
დ. ყველა ზემოთჩამოთვლილი
14. დავუშვათ, IBM აცხადებს, რომ მისი მოგება მომდევნო სამი წლისათვის შემცირდება. თუ მოგების
ამ შემცირებას უკვე მოელოდნენ ფინანსური ბაზრები, ჩვენ უნდა მოველოდოთ, რომ:
ა. IBM-ის აქციის ფასი გაიზრდება, როგორც ამ განცხადების შედეგი

ბ. IBM-ის აქციის ფასი შემცირდება, როგორც ამ განცხადების შედეგი
გ. IBM-ის აქციის ფასი არ შეიცვლება, როგორც ამ განცხადების შედეგი
დ. მომავალში მოსალოდნელი დივიდენდების დაყვანილი ღირებულება გაიზრდება
13
15. სამომხმარებლო დანახარჯების სრულად მოსალოდნელი ზრდა იწვევს IS მრუდის მარჯვნივ
გადაადგილებას და:
ა. აქციის მიმდინარე ფასების ზრდას

ბ. აქციის მიმდინარე ფასების შემცირებას
გ. აქციის მიმდინარე ფასების უცვლელობას
დ. ორაზროვან ზემოქმედებას აქციის მიმდინარე ფასებზე
16. სრულად მოსალოდნელი შემცირება ფულის მიწოდებაში გამოიწვევს:

17. ფულის მიწოდებაში ნაწილობრივ მოულოდნელი ზრდა გამოიწვევს:

18. დავუშვათ, არ არსებობს მოლოდინი იმისა, რომ Fed-ი მოახდენს რეაგირებას შემდეგ მოვლენაზე.
ნაწილობრივ მოულოდნელი შემცირება დანახარჯებში გამოიწვევს:

19. დავუშვათ, არსებობს მოლოდინი იმისა, რომ Fed-ი მოახდენს რეაგირებას შემდეგ მოვლენაზე
საპროცენტო განაკვეთის უცვლელად შენარჩუნებით (ე.ი., მისი თავდაპირველი დონის ტოლი
დარჩება). დანახარჯებში მოულოდნელი ზრდა გამოიწვევს:

20. LM მრუდი როცა ხდება სულ უფრო ციცაბო, მომხმარებელთა ნდობის მოულოდნელი ზრდა:
ა. გამოიწვევს გამოშვების შედარებით დიდ ზრდას და საპროცენტო განაკვეთის შედარებით დიდ ზრდას
ბ. გამოიწვევს გამოშვების შედარებით მცირე ზრდას და საპროცენტო განაკვეთის შედარებით მცირე
ზრდას
გ. უფრო მოსალოდნელია, რომ განაპირობოს აქციის ფასების ზრდა
დ. უფრო მოსალოდნელია, რომ განაპირობოს აქციის ფასების ვარდნა
14
თავი 16.
მოლოდინები, მოხმარება და ინვესტიცია
(1) გაიგოთ მთლიანი სიმდიდრის კომპონენტები.

(2) ახსნათ, რომელი ფაქტორები ახდნენენ გავლენას მოხმარებაზე.
(3) ახსნათ შემოსავალში პერმანენტული და გარდამავალი ცვილებების ეფექტები მოხმარებაზე.
(4) გაიგოთ, როგორ წყვეტენ ფირმები იყიდონ, მაგალითადახალი მანქანა-დანადგარები (ე.ი.,
განახორციელონ ინვესტიცია).
(5) ახსნათ, რა გავლენას ახდენს მოსალოდნელი მოგების ცვლილებები ინვესტიციაზე.
(6) ახსნათ, რა იგულისხმება „კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯში“.
(7) გაიგოთ, როგორ მოქმედებს როგორც მოსალოდნელი მოგება, ისე მიმდინარე მოგება
ინვესტიციაზე.
(8) ახსნათ მოგებსი დეტერმინანტები.
(9) გაიგოთ, თუ რატომაა ინვესტიცია უფრო ცვალებადი, ვიდრე მოხმარება.
1. მთლიანი მოგების კომპონენტები და კალკულაცია
არსებობს სიმდიდრის ორი ტიპი: (1) არაადამიანისეული სიმდიდრე და (2) ადამიანისეული

სიმდიდრე.
(1) არაადამიანისეული სიმდიდრე
არაადამიანისეული სიმდიდრე არის ფინანსური სიმდიდრისა და საბინაო სიმდიდრის ჯამი.
 ფინანსური სიმდიდრე არის ინდივიდის მფლობელობაში არსებული აქციებისა და

ობლიგაციების მთლიანი ღირებულება, შემნახველი ანგარიშები, საჩეკო ანგარიშები და ა.შ.
გამოკლებული ნებისმიერი ვალდებულება (ე.ი., პერსონალური სესხები და საკრედიტო ბარათებზე
ნებისმიერი დაუფარავი ნაშთები).
 საბინაო სიმდიდრე არის საკუთარი სახლის ღირებულებას (გამოკლებული იპოთეკური
დავალიანება, რომელიც ჯერ კიდევ ექვემდებარება გადახდას) დამატებული სხვა საკუთარი ნივტების
ღირებულება (მაგალითად, ავტომობილების, სახვითი ხელოვნების და ა.შ.).
(2) ადამიანისეული სიმდიდრე
ადამიანისეული სიმდიდრე არის ინდივიდის გადასახადის გადახდის შემდგომი შემოსავლის

მოსალოდნელი დაყვანილი ღირებულება: , სადაც არის მოსალოდნელი შრომითი
შემოსავალი, ხოლო - მოსალოდნელი გადასახადები.
 მთლიანი სიმდიდრე = არაადამიანისეული სიმდიდრე + ადამიანისეული სიმდიდრე.
2. მოხმარების დეტერმინანტები
არსებობს ორი შემთხვევა, რომელიც უნდა განვიხილოთ:
1
(1) შემთხვევა 1: ძალზე შორსმჭვრეტელი მომხმარებელი
იმისათვის, რომ განვსაზღვროთ ინდივიდის მოხმარება, აღნიშნულმა ინდივიდმა უნდა: (1) განსაზღვროს
თავისი მთლიანი სიმდიდრე; და შემდეგ (2) მოიხმაროს მთლიანი სიმდიდრის გარკვეული პროპორცია
ისე, რომ ყოველწლიური მოხმარება დაახლოებით იყოს ერთი და იგივე დარჩენილი ცხოვრების
მანძილზე. რაში გამოიხატება ამის შედეგები?
 მოხმარება არის მთლიანი სიმდიდრის ზრდადი ფუნქცია.

 თუ მოხმარების ეს მუდმივი დონე აჭარბებს მიმდინარე (განკარგვად) შემოსავალს, ის სესხულობს
მათ შორის სხვაობას.
 თუ მოხმარების ეს მუდმივი დონე ნაკლებია, ვიდრე მიმდინარე (გარნკარგვადი) შემოსავალი, ის
ზოგავს მათ შორის სხვაობას.
(2) შემთხვევა 2: უფრო რეალისტური სცენარი
არსებობს ოთხი მიზეზი იმისა, თუ რატომ შეიძლება ინდივიდი არ მოქმედებდეს ზემოთნახსენები

ძალიან შორსმჭვრეტელი ინდივიდის მსგავსად:
 ინდივიდებმა შეიძლება ამჯობინონ მოხმარების გადადება უფრო გვიანდელ პერიოდებამდე;

 ინდივიდებმა შეიძლება იმოქმედონ უფრო მარტივად, ნაკლებად წინმჭვრეტელად;
 არსებობს გაურკვევლობა მომავალი სიმდიდრის შესახებ და
 ბანკები, როგორც ჩანს, არ ასესხებენ ინდივიდებს იმ თანხას, რაც მათ სურთ მოხმარების აღნიშნული
მუდმივი დონის მისაღწევად.
აღნიშნული ოთხი მიზეზი მიუთითებს იმაზე, რომ მოხმარება არის მთლიანი სიმდიდრისა და მიმდინარე
განკარგვადი შემოსავლის ზრდადი ფუნქცია.
იფიქრეთ ყველა ცვლადზე, რომლებიც განსაზღვრავენ მთლიან სიმდიდრეს და მიმდინარე განკარგვად

შემოსავალს. კონკრეტულად, იფიქრეთ ამ ცვლადებში ცვლილებებს როგორ შეუძლია ზემოქმედება
მოხმარებაზე. მაგალითად, რა ეფექტი ექნება საბინაო ფასების (ე.ი., ბინის ფასის) შემცირებას
მოხმარებაზე?
არსებობს ამ მოხმარების დამოკიდებულების ორი შედეგი:
(1) მიმდინარე შემოსავლის ზრდა, როგორც ჩანს, განაპირობებს ერთზე ნაკლები პროპორციით
მოხმარების ზრდას. რატომ?
 შემოსავალში პერმანენტულმა ცვლილებამ შეიძლება გამოიწვიოს მოხმარებაში ერთი-ერთზე
ნაკლები პროპორციით ცვლილება.
 აღქმული დროებითი (გარდამავალი) ცვლილება შემოსავალში განაპირობებს ერთი-ერთზე
ნაკლები პროპორციით მოხმარების ცვლილებას.
(2) მოხმარება შეიძლება შეიცვალოს მაშინაც კი, როცა მიმდინარე შემოსავალი არ იცვლება.
მოხმარებაში აღნიშნული ცვლილებები შეიძლება გამოწვეული იყოს მთლიან სიმდიდრეში
ცვლილებებით.
ეკონომიკური ექსპანსიის დროს შემოსავალი იზრდება და მოხმარებაც გაიზრდება. თუმცა,

შემოსავალში ზოგიერთი ცვლილება შეიძლება განხილულ იქნეს, როგორც დროებითი. მაშასადამე, C
2
იცვლება უფრო ნაკლებად, ვიდრე ერთი-ერთზე პროპორციით.
 მიმდინარე შემოსავალში პერმანენტული ცვლილებები განაპირობებს მოხმარებაში შედარებით
უფრო დიდ ცვლილებებს.
 მიმდინარე შემოსავალში გარდამავალი ცვლილებები განაპირობებს შედარებით უფრო მცირე
ცვლილებებს მოხმარებაში.
თქვენ ახლა უნდა გესმოდეთ, რომ მოხმარება არის ფუნქცია:

 მიმდინარე განკარგვადი შემოსავლის
 ფინანსური სიმდიდრის
 საბინაო სიმდიდრის
 ადამიანისეული სიმდიდრის
3. ფირმების გადაწყვეტილება ინვესტირებაზე
როდესაც ფირმები წყვეტენ, იყიდონ თუ არა ახალი მანქანა-დანადგარები (ან ააშენონ ახალი
ფაბრიკა-ქარხნები), მათ უნდა:
(1) განსაზღვრონ, რამდენად ხანგრძლივად გამოდგება მანქანა-დანადგარი:

(2) გამოთვალონ მოსალოდნელი მოგების დაყვანილი ღირებულება და
(3) შეადარონ მოსალოდნელი მოგების PV მანქანა-დანადგარების ფასს.
 მანქანა-დანადგარების ექსპლოატაციის ვადა: მანქანა-დანადგარები (კაპიტალი) კარგავს თავის

სარგებლიანობას (ე.ი., ის იცვითება) ყოველწლიურად ნორმით. არის ცვეთის ნორმა.
 მოსალოდნელი მოგების დაყვანილი ღირებულება: წარმოადგენს მოგებას ყოველ მანქანა-
დანადგარზე რეალურ გამოხატულებაში. მოსალოდნელი მოგების PV წარმოდგენილია გამოსახულებით
, რომელიც მოიპოვება ტექსტში.
 მანქანები, რომლებიც ნაყიდია წელს, ოპერაციული ხდება წელს.

 იზრდება მაშინ, როცა:
(1) მომავალში მოსალოდნელი მოგება იზრდება;
(2) ცვეთის ნორმა მცირდება და
(3) მიმდინარე და/ან მომავალში მოსალოდნელი რეალური საპროცენტო განაკვეთი ეცემა.
 მანქანა-დანადგარის ყიდვაზე გადაწყვეტილება: მოგების მმაქსიმიზირებელი ფირმები შეიძენენ

მანქანა-დანადგარს, თუ უფრო დიდია, ვიდრე მანქანა-დანადგარის ფასი. ფირმებმა არ უნდა
იყიდონ მანქანა-დანადგარი, თუ უფრო ნაკლებია, ვიდრე მანქანის ფასი. ანალიზი გვეუბნება, რომ
ინვესტიცია არის მომავალში მოსალოდნელი მოგების PV-ს ზრდადი ფუნქცია.
მოსალოდნელი მოგებების PV-ს შეფარდება მანქანა-დანადგარის ფასთან იწოდება, როგორც ტობინის

Q, სადაც Q არის კოეფიციენტი.
4. კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯი
დავუშვათ, რეალური საპროცენტო განაკვეთი მუდმივია და მომავალში მოსალოდნელი მოგება

ასევე მუდმივია. ამ შეთხვევაში,
3
და მაშასადამე, .
 კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯი. გამოსახულება წარმოადგენს კაპიტალის

მოსარგებლის დანახარჯს. -ის ზრდა ან -ს ზრდა განაპირობებს კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯის
(ანუ იჯარაზე დანახარჯის) ზრდას.
განვიხილოთ მაგალითი, რომელზეც მსჯელობაა ამ თავში. თუ ფირმა იჯარის ღებულობს თავის მანქანა-
დანადგარებს (ნაცვლად მათი შეძენისა), საიჯარო სააგენტო, სულ მცირე, მას დააკისრებს რეალური
საპროცენტო განაკვეთისა ( ) და ცვეთის ნორმის ჯამის გადახდას. რატომ? მანქანა-დანადგარების
იჯარით გაცემის სანაცვლოდ, საიჯარო სააგენტოს შეეძლო ობლიგაციების ფლობა და -ის მიღება.
უფრო მეტიც, იმის გათვალისწინებით, რომ საიჯარო სააგენტო იჯარით გასცემს მანქანა-დანადგარებს,
ის აკისრებს სხვას სარგებლიანობის დანაკარგს ( ), რასაც ადგილი აქვს ყოველ პერიოდში.
ინვესტიცია დამოკიდებულია მოგების თანაფარდობაზე კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯებთან.

ინვესტიცია გაიზრდება, როცა:
(1) მოგება იზრდება;

(2) რეალური საპროცენტო განაკვეთი მცირდება და
(3) ცვეთის ნორმა მცირდება.
5. მოგება, მოლოდინები და ინვესტიცია
დამატებით მოსალოდნელი მოგების PV-სი, ინვესტიცია ძლიერ რეაგირებს მიმდინარე მოგების

ცვლილებების მიმართ. მიმდინარე მოგება შეიძლება გავლენას ახდენდეს ინვესტიციაზე ორი მიზეზის
გამო.
(1) თუნდაც მომავალში მოსალოდნელი მოგებების მოლოდინები იყოს მაღალი, ფირმებმა შეიძლება
თავი აარიდონ სესხის აღებას. ერთადერთი საშუალება, რომლითაც ფირმები მოახდენენ ინვესტირებას,
ესაა ზოგიერთი მათი გაუნაწილებელი შემოსავლის (მოგების) გამოყენება აღნიშნული ინვესტიციების
დასაფინანსებლად.
(2) ფირმებმა შეიძლება ვერ შეძლონ ბანკებიდან ფულის სესხება. ფირმებს ექნებათ ერთადერთი
შესაძლებლობა გამოიყენონ მიმდინარე მოგება ინვესტიციის დასაფინანსებლად.
მაშასადამე, ინვესტიცია არის ზრდადი ფუნქცია: (1) მომავალი მოსალოდნელი მოგების დაყვანილი
ღირებულების და (2) მიმდინარე მოგების.
 მიმდინარე მოგებას ეწოდება ფულადი ნაკადი.

 მომავალში მოსალოდნელი მოგების დაყვანილ ღირებულებას ეწოდება რენტაბელობა.
 ფულადი ნაკადის ან რენტაბელობის ზრდა გამოიწვევს ინვესტიციების ზრდას.
6. მოგების დეტერმინანტები
მოგება კაპიტალის ერთეულზე განისაზღვრება:
(1) გაყიდვების დონით: გაყიდვების ზრდის კვალობაზე, მოგება იზრდება და
4
(2) კაპიტალის არსებული მარაგით: თუ კაპიტალის მარაგი უკვე მაღალია, მოგება კაპიტალის
ერთეულზე სავარაუდოდ დაბალი იქნება.
თუ დავუშვებთ, რომ გამოშვება ტოლია გაყიდვების, კაპიტალის ერთეულზე მოგება შეიძლება

გამოვსახოთ, როგორც:
არსებობს ამის რამდენიმე დასკვნა:
 რეცესიის დროს, გამოშვება და გაყიდვები მცირდება, რაც განაპირობებს მოგების შემცირებას.

მოგების შემცირების კვალობაზე ინვესტიცია მცირდება.
 ექსპანსიის დროს, გამოშვება და გაყიდვები იზრდება, რაც განაპირობებს მოგების ზრდას. მოგების
ზრდის კვალობაზე, ინვესტიცია იზრდება.
 -სა და -ს შორის კავშირი მიუთითებს იმაზე, რომ არსებობს კავშირი მოსალოდნელ გამოშვებასა
(მოსალოდნელ გაყიდვებსა) და მოსალოდნელ მოგებას შორის. გრძელი ექსპანსიის მოლოდინი
განაპირობებს მოსალოდნელი მოგების ზრდას და მიმდინარე ინვესტიციის ზრდას.
7. მოხმარებისა და ინვესტიციის ცვალებადობა
(1) მოხმარების რეაგირება შემოსავლის ცვლილებების მიმართ
 შემოსავლის პერმანენტული ზრდა გამოიწვევს მოხმარების ზრდას, უმეტესად, -ის ზრდით.

 -ის გარდამავალი ზრდა გამოიწვევს მოხმარების უფრო მცირე ზრდას.
 მაშასადამე, მოხმარება ზოგადად რეაგირებს ერთი-ერთზე ნაკლები პროპორციით შემოსავლის
ცვლილების მიმართ.
თუ მოხმარება იზრდება უფრო მეტად, ვიდრე მოხმარებაში ცვლილება, მოხმარება უნდა შემცირდეს
გარკვეული ეტაპზე მომავალში. ინდივიდები, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ამგვარად მოიქცნენ.
(2) ინვესტიციების რეაგირება შემოსავლის ცვლილებების მიმართ
არ არსებობს მიზეზი იმისა, თუ რატომ არ შეუძლიათ ფირმებს გაზარდონ ინვესტიციები უფრო დიდი
უდენობით, ვიდრე შემოსავალში (გაყიდვებში) ცვლილებებია. დავუშვათ, ფირმას გააჩნია კაპიტალის
თანაფარდობა წლიური გაყიდვების მიმართ, რომელიც 3-ის ტოლია (K/გაყიდვები=3). გაყიდვების
პერმანენტული ზრდა 5 მლნ $-ის ოდენობით მოითხოვს იმას, რომ ფირმებმა უნდა დახარჯონ 15 მლნ $
დამატებით კაპიტალზე. თუ ფირმები დაუყოვნებლივ რეაგირებენ, ინვესტიციებში ცვლილება ტოლია 15
მლნ $-ის და, მაშასადამე, აჭარბებს -ის ცვლილებას.
ჩვენ შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ ინვესტიციები უფრო მეთად რეაგირება შემოსავლების ერთი და იგივე
ცვლილების მიმართ, ვიდრე მოხმარება.
ალტერნატიული ხედვა: კავშირი.
შემოსავლის ზრდა გამოიწვევს:

 -ს ზრდას
5
 -ს ზრდის კვალობაზე, კაპიტალის ერთეულზე მოგება იზრდება.
 კაპიტალის ერთეულზე მოგების ზრდის კვალობაზე, ინვესტიცია გაიზრდება.
 ინვესტიციების ზრდის კვალობაზე, კაპიტალის მარაგი საბოლოოდ გაიზრდება.
 უფრო მაღალი გამოიწვევს -ს დაბრუნებას ნორმალურ დონემდე.
 როგორც კი უბრუნდება ნორმალურ დონეს, იგივეს განიცდის მოგება კაპიტალის
ერთეულზე და ინვესტიცია.
1. რას წარმოადგენს პანელური მონაცემების ნაკრები (1)?

2. რომელია არაადამიანისეული სიმდიდრის ორი კომპონენტი (1)/
3. რომელია მთლიანი სიმდიდრის კომპონენტები (1)?
4. რომელია მოხმარების დეტერმინანტები (1)?
5. მოიყვანეთ იმის ოთხი მიზეზი, თუ რატომ არ შეუძლიათ ადამიანებს იმოქმედონ, როგორც „ძალზე
შორსმჭვრეტელმა“ ინდივიდმა, რომელიც აღწერილია ამ თავში (1).
6. შეადარეთ ერთმანეთს მოხმარებაზე შემოსავლის პერმანენტული და გარდამავალი ცვლილებები
(1).
7. რას ზომავს ცვეთის ნორმა (2)?
8. ფირმისთვის, რომელიც ყიდულობს ახალ მანქანა-დანადგარს, როგორი დამოკიდებულება უნდა
იყოს მოსალოდნელი მოგების დაყვანილ ღირებულებასა და მანქანა-დანადგარის ფასს შორის (2)?
9. რომელი ორი ფაქტორი განსაზღვრავს კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯს (2)?
10. რატომ ზემოქმედებს მიმდინარე მოგება ინვესტიციაზე (2)?
11. რა იგულისხმება მოგების „რენტაბელობის“ ქვეშ (2)?
12. რომელია მოგების ორი დეტერმინანტი (2)?
13. რა გავლენას ახდენს არსებული კაპიტალის მარაგის ზრდა კაპიტალის ერთეულზე არსებულ
მოგებაზე (2)?
14. რა გავლენას მოახდენს მომავალში მოსალოდნელი გამოშვების ზრდა ინვესტიციაზე (2)?
15. მოცემული თავი იკვლევს როგორც მოხმარებას, ისე ინვესტიციას. ამ ორი ცვლადიდან რომელი
წარმოადგენს გამოშვების უფრო დიდ წილს (3)? ამ ორი ცვლადიდან რომელია უფრო ცვალებადი
(3)?
1. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული ინფორმაცია, რათა ვუპასუხოდ შემდეგ კითხვებს.
ფინანსური სიმდიდრე = 50000$

საბინაო სიმდიდრე = 0
ადამიანისეული სიმდიდრის დაყვანილი ღრებულება = 1550000$
ა. გამოთვალეთ ინდივიდის მთლიანი სიმდიდრე.

ბ. დავუშვათ, ინდივიდი იცხოვრებს 40 და მეტ წელს. თუ მას სურს შეინარჩუნოს მოხმარების იმავე
დონე ყოველი მომდევნო 40 წლისათვის, რამდენს მოიხმარს ინდივიდი ყოველ წელს?
გ. დავუშვათ, ინდივიდის მიმდინარე (განკარგვადი) შემოსავალი ტოლია 25000$-ის. იმისათვის, რომ
მიღწეულ იქნეს მოხმარების დონე მიმდინარე პერიოდში (მოხმარების დონე, რომელიც გამოითვალეთ ბ)
ნაწილში), რა უნდა მოიმოქმედონ ინდივიდებმა? მოკლედ ახსენით.
დ. დავუშვათ, ინდივიდი ღებულობს ერთჯერად ბონუსს 10000$-ის ოდენობით მიმდინარე პერიოდში. რა
გავლენას მოახდენს ეს ბონუსი ინდივიდის მთლიან სიმდიდრეზე? რა გავლენას მოახდენს ეს ბონუსი
ინდივიდის მოხმარებაზე მიმდინარე პერიოდში და მომავალში? ახსენით.
6
ე. ახლა დავუშვათ, ინდივიდი ღებულობს შემოსავლის პერმანენტულ ამაღლებას 10000$-ის ოდენობით;
დავუშვათ, რომ ის მიიღებს ამას მომდევნო 40 წლისათვის. რა გავლენას მოახდენს ეს ინდივიდის
მთლიან სიმდიდრეზე? რა გავლენას მოახდენს შემოსავლის აღნიშნული პერმანენტული ზრდა
მიმდინარე და მომავალ მოხმარებაზე? შეადარეთ თქვენ ანალიზი ამ შემთხვევაში თქვენს ანალიზს დ)
ნაწილში.
2. ახსენით, ყოველი შემდეგი მოვლენა როგორ მოახდენს გავლენას მთლიანი სიმდიდრის

კონპონენტებზე და/ან მიმდინარე (განკარგვად) შემოსავალზე.
ა. ბინებზე მოთხოვნის შემცირება იწვევს სახლებზე საშუალო ფასების შემცირებას
ბ. 1987 წელს საფონდო ბაზარმა კრახი განიცადა, სადაც აქციების ფასი საშუალოდ 20%-ით დაეცა
გ. ფედერალური ბიუჯეტი დამტკიცდა, რომელიც ითვალისწინებს გადასახადების პერმანენტულ ზრდას
დ. მომავალში მოსალოდნელი ნომინალური საპროცენტო განაკვეთების ზრდა
3. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული ინფორმაცია, რათა ვუპასუხოდ შემდეგ შეკითხვებს.
დავუშვათ, , სადაც და , სადაც .
ა. დავუშვათ, მანქანა ნაყიდია პერიოდში და მოლოდნის თანახმად, მისი შემოსავლიანობა იქნება

ზემოთმოცემული მოგების დონეზე (რომელიც გაზომილია რეალურ მაჩვენებლებში). გამოთვალეთ
დაყვანილი ღირებულება, პერიოდში, ამ მანქანის მოსალოდნელი მოგებისა პერიოდში.
ბ. გამოთვალეთ დაყვანილი ღირებულება წელს ამ მანქანა-დანადგარის მოსალოდნელი მოგებისა
პერიოდში.
გ. თუ ეს მანქანა გამოიყენება მხოლოდ და პერიოდებში, რამდენი იქნება ამ მანქანა-
დანადგარის მოსალოდნელი მოგების დაყვანილი ღირებულება>
დ. დავუშვათ და , ორივე იზრდება 1%-ით (6%-მდე და 8%-მდე). გამოთვალეთ, რა მოსდის ((გ)
ნაწილში თქვენს ანალიზთან შედარებით) მოსალოდნელ მოგებათა დაყვანილ ღირებულებას.
ე. გამოიყენეთ თავდაპირველი ღირებულებები ამ კითხვაზე საპასუხოდ. დავუშვათ ფირმის
მოლოდინები მოგების შესახებ და პერიოდებში იზრდება 1000$-ით (11000$-დან 13000$-მდე).
გამოთვალეთ, რა მოსდის ((გ) ნაწილში თქვენს ანალიზთან შედარებით) მოსალოდნელ მოგებათა
დაყვანილ ღირებულებას.
ვ. კვლავ გამოიყენეთ თავდაპირველი მაჩვენებლები ამ კითხვაზე საპასუხოდ. დავუშვათ, ცვეთის ნორმა
ეცემა 8%-მდე. გამოთვალეთ რა მოსდის ((გ) ნაწილში თქვენს ანალიზთან შედარებით) მოსალოდნელ
მოგებათა დაყვანილ ღირებულებას.
ზ. რამდენია მაქსიმალური ფასი, რომლის გადახდის სურვილიც ექნება ფირმას ამ მანქანა-
დანადგარისათვის (გ), (დ), (ე) და (ვ) ნაწილისათვის? მოკლედ ახსენით.
თ. თქვენი ანალიზიდან გამომდინარე, რა მოუვა მანქანა-დანადგარის მოსალოდნელ მოგებათა
დაყვანილ ღირებულებას, როცა:
(1) იზრდება;
(2) ფირმები ზრდის მიმართოლებით გადახედავენ თავიან მოლოდინებს მომავალ მოგებებზე და
(3) ცვეთის ნორმე მცირდება.
4. დავუშვათ, ფირმები ელოდებიან, რომ მომავალი მოგება (კაპიტალის ერთეულზე) და მომავალი

საპროცენტო განაკვეთები უცვლელი დარჩება იმავე დონეზე, როგორც დღევანდელი დონეებია
და . დავუშვათ, რომ . შენიშვნა: როცა გამოითვლით PV-ს, ვთქვათ , როცა
და როცა .
ა. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, გამოთვალეთ მოსალოდნელ მოგებათა PV. რამდენი იქნე
ყველაზე მაღალი ფასი, რომლის გადახდის სურვილიც ექნება ფირმას ამ მანქანა-დანადგარისათვის?
რამდენია კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯი?
7
ბ. გაიმეორეთ ანალიზი (ა) ნაწილში. მაგრამ, ამავე დროს დავუშვათ, რომ . რა მოსდის
კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯს რეალური საპროცენტო განაკვეთის ვარდნის შემთხვევაში?
გ. გაიმეორეთ ანალიზი (ა) ნაწილში. მაგრამ, ამავე დროს დავუშვათ, რომ . რა მოსდის
კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯს ცვეთის ნორმის ამ ცვლილების შედეგად?
დ. გაიმეორეთ ანალიზი (ა) ნაწილში. მაგრამ, ამავე დროს დავუშვათ, რომ . რა მოსდის
კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯს?
ე. თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, ტენდენციის მიხედვით რა მოუვა ინვესტიციას (ბ), (გ) და (დ)
ნაწილებში ამ ცვლილებების შედეგად.
5. ინტუიციურად ახსენით, კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯის ზრდა როგორ მოახდენს გავლენას

ინვესტიციის დონეზე.
6. დავუშვათ, არსებობს ორი ფირმა. ფირმა A აწარმოებს მხოლოდ ფოლადს. მეორე ფირმა, B,
შედგება ორი ნაწილისგან (ე.ი., ოპერაციისგან). პირველი არის ფოლადის წარმოება, ხოლო მეორე -
ნავთობის ძიება. დავუშვათ, ადგილი აქვს ნავთობზე ფასების მკვეთრ ზრდა, რაც გამოწვეულია
ნავთობის ძიებაში გაზრდილი მოგებით.
ა. დავუშვათ, რომ მხოლოდ ფულადი ნაკადები განსაზღვრავს ინვესტიციას. ახსენით, ნავთობზე
ფასების აღნიშნული ზრდა რა გავლენას მოახდენს A ფირმის ინვესტიციაზე, B ფირმის ინვესტიციაზე
ფოლადის წარმოების ოპერაციაში და B ფირმის ინვესტიციაზე ნავთობის მოპოვების ოპერაციაზე.
ბ. დავუშვათ, რომ მხოლოდ რენტაბელობა განსაზღვრავს ინვესტიციას. ახსენით, ნავთობზე ფასების
აღნიშნულ ზრდას რა გავლენა ექნება ინვესტიციაზე A ფირმისათვის, B ფირმაში ინვესტიციაზე
ფოლადის წარმოების ოპერაციაში და B ფირმის ინვესტიციაზე ნავთობის მომპოვებელ ოპერაციაში.
7. მოკლედ ახსენით, თითოეული ქვემოთჩამოთვლილი მოვლენა რა გავლენას მოახდენს კაპიტალის

ერთეულის მოგებაზე და, მაშასადამე, ინვესტიციაზე.
ა. გაყიდვებში პერმანენტული შემცირება
ბ. გამოშვების ზრდა
გ. კაპიტალის მარაგის შემცირება
8. ამ კითხვისათვის, დავუშვათ, რომ ფირმები ცდილობენ შეინარჩუნონ თავიანთი კაპიტალის

მიმდინარე თანაფარდობა წლიურ გაყიდვებთან 4-ის დონეზე. ნებისმიერი გადახრა ფაქტობრივი
თანაფარდობისა 4-დან გამოიწვევს ინვესტიციების დაუყოვნებლივ ცვლილებას სასურველი
თანაფარდობის მისაღწევად.
ა. დავუშვათ, ადგილი აქვს გაყიდვების (და, მაშასადამე, გამოშვების) პერმანენტულ ზრდას 20 მლნ $-ის
ოდენობით პერიოდში. იმსჯელეთ, რა გავლენას მოახდენს გაყიდვების (და გამოშვების) აღნიშნული
ზრდა ინვესტიციასა და მოხმარებაზე. ამ ორი ცვლადიდან რომელი განიცდის ყველაზე მეტ
ზეგავლენას, თუ ასეთი რამ არსებობს, გაყიდვების ამ ცვლილებით? მოკლედ ახსენით.
ბ. (ა) ნაწილში, აღნიშნულ ზრდას საბოლოოდ რა გავლენა ექნება კაპიტალის მარაგზე? ახსენით.
გ. კაპიტალის მარაგის ცვლილებების კვალობაზე რა მოსდის კაპიტალის ერთეულზე მოგებას? მოკლედ
9. 1990 წელს, აშშ-ის ეკონომიკა შევიდა რეცესიაში. ამ თავში წარმოდგენილ მასალაში თქვენი
გაგებიდან გამომდინარე, თქვენი აზრით, ამ რეცესიას რა გავლენა ჰქონდა: (1) გაყიდვებზე; (2)
კაპიტალის ერთეულზე მოგებაზე; (3) ინვესტიციაზე და (4) კაპიტალის მარაგზე. მოკლედ ახსენით.
1. ქვემოთჩამოთვლილთაგან, რომელი შედის არაადამიანისეულ სიმდიდრეში?
ა. ფინანსური სიმდიდრე
8
ბ. საბინაო სიმდიდრე
გ. მომავალში მოსალოდნელი გადასახადები
დ. ა) და ბ)
2. ქვემოთჩამოთვლილი მოვლენებიდან რომელი გამოიწვევს ადამიანისეული სიმდიდრის ზრდას?
ა. საკუთარ შემნახველ ანგარიშზე ტანხის ზრდა

ბ. მოსალოდნელი გადასახადების შემცირება
გ. საკუთარი სახლის ღირებულების ზრდა
დ. მომავალში მოსალოდნელი რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდა
3. ქვემოთჩამოთვლილი დებულებიდან რომელია მართებული ძალიან შორსმჭვრეტელი მომხმარებლის

შესახებ?
ა. ის მოიხმარს მთლიანი სიმდიდრის პროპორციას ისე, რომ მოხმარება ყოველწლიურად დაახლოებით

ერთი და იგივეა დარჩენილი ცხოვრების განმავლობაში.
ბ. მოხმარება მთლიანი სიმდიდრის ზრდადი ფუნქციაა
გ. თუ მოხმარების მუდმივი დონე (რომელიც აღწერილია (ა) ნაწილში) უფრო ნაკლებია, ვიდრე
მიმდინარე (განკარგვადი) შემოსავალი, ის ზოგავს ამ სხვაობას.
4. ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი ხსნის იმას, თუ რატომაა ინდივიდუალური პირის მოხმარება

(დამატებით მთლიან სიმდიდრესთან) მიმდინარე შემოსავლის ზრდადი ფუნქცია?
ა. ინდივიდებმა შეიძლება ამჯობინონ მოხმარების გადადება გვიანდელი პერიოდებისათვის

ბ. ინდივიდებმა შეიძლება იმოქმედონ უფრო მარტივად, ნაკლებად შორსმჭვრეტელურად
გ. ბანკებმა მოსალოდნელია, რომ არ ასესხონ ინდივიდებს მათთვის სასურველი თანხა, რათა მიაღწიონ
მოხმარების მუდმივ დონეს.
5. ამ შეკითხვისათვის დავუშვათ, რომ მიმდინარე შემოსავალი არ იცვლება. ფიქსირებული მიმდინარე

შემოსავლით, მიმდინარე მოხმარება შემცირდება, თუ:
ა. მომავალში მოსალოდნელი გადასახადები მცირდება

ბ. მთლიანი სიმდიდრე ეცემა
გ. მომავალში მოსალოდნელი შემოსავალი იზრდება
6. შემდეგი მოვლენებიდან რომელს აქვს ტენდენცია იმისა, რომ გამოიწვიოს მიმდინარე მოხმარებაში
უდიდესი შემცირება?
ა. ერთჯერად საგადასახადო ზრდას 1000$-ის ოდენობით

ბ. მიმდინარე შემოსავლის დროებით შემცირებას 1000$-ის ოდენობით
გ. თქვენი წლიური ხელფასის პერმანენტულ შემცირებას 1000$-ის ოდენობით
დ. მხოლოდ ა-სა და ბ-ს
7. შემდეგი ცვლადებიდან რომლის ზრდა გამოიწვევს მიმდინარე მოხმარების ზრდას?
ა. მიმდინარე განკარგვადი შემოსავლის ზრდა

ბ. ფინანსური სიმდიდრის ზრდა
გ. საბინაო სიმდიდრის ზრდა
9
დ. ადამიანისეული სიმდიდრის ზრდა
ე. ყველა ზემოთჩამოთვლილი
8. როდესაც ფირმა ღებულობს გადაწყვეტილებას იყიდოს ახალი მანქანა-დანადგარი, ის იყიდის

მანქანა-დანადგარს, თუ მოსალოდნელი მოგების დაყვანილი ღირებულება მანქანა-დანადგარიდან:
ა. უფრო მეტია ნულზე

ბ. უფრო მეტია, ვიდრე ცვეთის ნორმა
გ. უფრო მეტია, ვიდრე რეალური საპროცენტო განაკვეთი
დ. უფრო მეტია, ვიდრე მანქანის ფასი
9. ცვეთის ნორმის ზრდა გამოიწვევს მოსალოდნელ მოგებათა დაყვანილი ღირებულების:
ა. ზრდას
ბ. კლებას
გ. უცვლელობას, თუ რეალური საპროცენტო განაკვეთი იზრდება ცვეთის ნორმის ზრდის იმავე
სიდიდით
10. მიმდინარე და მომავალში მოსალოდნელი რეალური საპროცენტო განაკვეთების შემცირება

ა. მოსალოდნელი მოგების დაყვანილი ღირებულების ზრდას

ბ. მოსალოდნელი მოგების დაყვანილი ღირებულების შემცირებას
გ. ინვესტიციის შემცირებას
დ. ცვეთის ნორმის შემცირებას
11. კაპიტალის ოჯარაზე დანახარჯი გაიზრდება, თუ
ა. ცვეთის ნორმა იზრდება

ბ. რეალური საპროცენტო განაკვეთი მცირდება
გ. ფირმების მოლოდინი მომავალ მოგებაზე მცირდება
12. დავუშვათ, ფირმები ელოდებიან, რომ მომავალი მოგება და მომავალი რეალური საპროცენტო
განაკვეთები უცვლელი დარჩება მათ მიმდინარე დონეზე. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, ჩვენ
ვიცით, რომ ინვესტიცია შემცირდება, თუ:
ა. რეალური საპროცენტო განაკვეთი მცირდება

ბ. ცვეთის ნორმა მცირდება
გ. მიმდინარე მოგება მცირდება
დ. კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯი მცირდება
13. „რენტაბელობის“ ზრდა გულისხმობს, რომ:
ა. ფირმებმა გაზარდეს მომავალ მოგებათა მიმართ თავიანთი მოლოდინები

ბ. რეალური საპროცენტო განაკვეთი გაიზარდა
გ. ცვეთის ნორმა გაიზარდა
დ. მიმდინარე მოგება გაიზარდა
14. „ფულის ნაკადის“ შემცირება გულისხმობს, რომ:
10
ა. რეალური საპროცენტო განაკვეთი გაიზარდა
ბ. ცვეთის ნორმა გაიზარდა
გ. კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯი გაიზარდა
დ. მიმდინარე მოგება შემცირდა
15. შემდეგი დებულებიდან რომელია მართებული?
ა. გაყიდვები და მოგებები დადებით დამოკიდებულებაშია ერთმანეთთან

ბ. შემოსავალი და მოგება უარყოფით დამოკიდებულებაშია ერთმანეთთან
გ. მოსალოდნელი შემოსავალი და მოსალოდნელი მოგებები უარყოფითადაა ერთმანეთთან
დაკავშირებული
დ. კაპიტალის მოსარგებლის დანახარჯი და ინვესტიცია დადებითადაა ერთმანეთთან დაკავირებული
16. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი განაპირობებს მოგების ზრდას კაპიტალის ერთეულზე?
ა. შემოსავლის ზრდა
ბ. გაყიდვების ზრდა
გ. კაპიტალის მარაგის შემცირება
17. რეცესიაში, ჩვენ უნდა ველოდოთ, რომ:
ა. მოგება იზრდება
ბ. ინვესტიცია იზრდება
გ. შემოსავალი და გაყიდვა სემცირდება
18. შემოსავლის გარდამავალი 100 მლნ $-ის ზრდას ექნება ტენდენცია გამოიწვიოს:
ა. მოხმარებასა და ინვესტიციაში ტოლი ცვლილება

ბ. მოხმარებაში ცვლილება, რომელიც უფრო დიდია, ვიდრე ინვესტიციაში ცვლილება
გ. ინვესტიციაში ცვლილება, რომელიც უფრო დიდია, ვიდრე მოხმარებაში ცვლილება
დ. მოგების შემცირება და ინვესტიციის შემცირება
11
თავი 17.
მოლოდინები, გამოშვება და პოლიტიკა
(1) ახსნათ რა იგულისხმება ერთობლივ კერძო დანახარჯებში.

(2) ახსნათ, რა გევალენას ახდენს მიმდინარე და მომსავალში მოსალოდნელი შემოსავლების, რეალური
საპროცენტო განაკვეთისა და გადასახადების ცვლილებები კერძო ერთობლივი დანახარჯების
კონპონენტებსა და IS მრუდზე.
(3) ახსნათ, თუ რატომაა IS მრუდი შედარებით ციცაბო, როცა მხედველობაში ვღებულობთ
მოლოდინების ეფექტებს.
(4) გაიგოთ, რომ LM მრუდი არ განიცდის გავლენას მოავალში მოსალოდნელი შემოსავლებისა და
რეალური საპროცენტო განაკვეთების ცვლილებებით.
(5) იმსჯელოთ, თუ როგორ შეუძლია მონეტარული პოლიტიკის ცვლილებებს მიმდინარე პერიოდში
გავლენა მოახდინოს მომავალში მოსალოდნელ რეალურ საპროცენტო განაკვეთებზე.
(6) ხელახა გადახედოთ მონეტარული პოლიტიკის ეფექტებს და ახსნათ, რატომ შეუძლია IS მრუდს
გადაადგილება მონეტარული ექსპანსიის ან შეზღუდვის შედეგად.
(7) ახსნათ, რა იგულისხმება რაციონალური მოლოდინების ქვეშ და იმსჯელოთ, როგორ განსხვავდება
ის ცხოველური ინსტიქტისა და ადაპტირებული მოლოდინებისაგან.
(8) ხელახლა გადახედოთ ფისკალური პოლიტიკის ეფექტებს და ახსნათ, მაგალითად, რატომაა
დეფიციტის შემცირების ეფექტები მიმდინარე გამოშვებაზე ორაზროვანი.
1. IS დამოკიდებულება და მოლოდინები
(1) განვიხილოთ IS დამოკიდებულება
IS დამოკიდებულება ახლა წარმოდგენილია შემდეგი განტოლებით:
სადაც არის ერთობლივი კერძო დანახარჯები (ე.ი., მოხმარება პლუს ინვესტიცია).
 გავიხსენოთ, რომ ჩვენი ვარაუდით არსებობს მხოლოდ ორი პერიოდი: (1) მიმდინარე პერიოდი
და (2) მომავალი პერიოდი.
 მომავალი პერიოდი წარმოადგენს ყველა მომავალ წელს, აღებულს მთლიანობაში
(2) IS მრუდის დახრილობა
მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირება განაპირობებს დანახარჯების ზრდას და მას

გააჩნია მულტიპლიკატორის ეფექტი გამოშვებაზე. გავიხსენოთ, რომ მიმდინარე გამოშვებაში და
მიმდინარე რეალურ საპროცენტო განაკვეთში ცვლილებები არ განაპირობებს IS მრუდის
გადაადგილებას (ისინი წარმოადგენს მოძრაობას მრუდზე).
(3) IS მრუდის გადაადგილებები
1
 მიმდინარე გადასახადები ( ): -ს ზრდა განაპირობებს მიმდინარე მოხმარების შემცირებას და IS
მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას.
 მომავალში მოსალოდნელი გამოშვება ( ): -ის ზრდა გამოიწვევს: (1) მიმდინარე მოხმარების
ზრდას, ადამიანისეული სიმდიდრის დაყვანილი ღირებულების ზრდის კვალობაზე და (2)
ინვესტიციის ზრდას ფირმების მიერ მომავალში მოსალოდნელ მოგებათა ზრდის კვალობაზე. IS
მრუდი, მაშასადამე, გადაადგილდება მარჯვნივ.
 მომავალში მოსალოდნელი ( ): -ის ზრდა გამოიწვევს: (1) მოხმარების შემცირებას
ადამიანისეული სიმდიდრის დაყვანილი ღირებულების შემცირების კვალობაზე და (2) მომავალ
მოგებათა დაყვანილი ღირებულების შემცირების კვალობაზე ინვესტიციის შემცირებას. მაშასადამე,
IS მრუდი გადაადგილდება მარცხნივ.
 მომავალში მოსალოდნელი გადასახდები ( ): -ის ზრდა გამოიწვევს ადამიანისეული სიმდიდრის
დაყვანილი ღირებულების შემცირებას და მოხმარების შემცირებას. მაშასადამე, IS მრუდი
გადაადგილდება მარცხნივ.
 სახელმწიფო შესყიდვები ( ): -ს ზრდა გამოიწვევს დანახარჯების ზრდას და IS მრუდის მარჯვნივ
გადაადგილებას.
 ზოგადად, თუ ფირმები და შინამეურნეობები ნაკლებად დარწმუნებულნი არიან მომავლის

მიმართ, ინვესტიცია და მოხმარება შემცირდება მომავალი მოგებისა და შემოსავლის მიმართ
მოლოდინები ეცემა.
 დარწმუნდით, რომ შეგიძლიათ ახსნათ IS დამოკიდებულებაში შემავალი თითოეული ცვლადის
ზრდა ან კლება როგორ ზემოქმედებს IS მრუდზე მიმდინარე პერიოდში.
2. IS მრუდის უფრო ციცაბო დახრილობა
როცა შევადარეთ IS მრუდის დახრილობა საბაზისო მოდელს, IS მრუდის დახრილობა ახლა უფრო
დამრეცია ორი მიზეზის გამო:
(1) მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას, როცა მომავალში მოსალოდნელი

რეალური საპროცენტო განაკვეთები უცვლელია, არ ექნება დიდი გავლენა მომავალ მოგებათა და
მომავალი შემოსავლების დაყვანილ ღირებულებაზე და
(2) მულტიპლიკატორი მოსალოდნელია რომ უფრო ნაკლები იქნება. მულტიპლიკატორი

დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად იცვლება მიმდინარე დანახარჯები მიმდინარე შემოსავალში
მოცემული ცვლილების შედეგად. შემოსავალში დროებით ზრდას უფრო მცირე გავლენა ექნება
მოხმარებასა და ინვესტიციაზე.
3. LM დამოკიდებულება და მოლოდინები
ფულზე მოთხოვნა არის მიმდინარე შემოსავლის ზრდადი ფუნქცია და მიმდინარე ნომინალური

საპროცენტო განაკვეთის კლებადი ფუნქცია.
 ფულზე მიმდინარე მოთხოვნა დამოკიდებულია თქვენს მიმდინარე ტრანსაქციების დონეზე.

მაშასადამე, მომავალში მოსალოდნელ შემოსავალს არ ექნება გავლენა ფულზე მოთხოვნაზე და,
მაშასადამე, LM დამოკიდებულებაზე.
 ფულზე მიმდინარე მოთხოვნა დამოკიდებულია ფულის ფლობის მიმდინარე ალტერნატიულ
დანახარჯზე (ე.ი., ნომინალურ საპროცენტო განაკვეთზე). ერთ წელიწადში თუ რამდენი იქნება
ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი თქვენი მოლოდინიდან გამომდინარე, გავლენას არ ახდენს
ფულის ფლობის მიმდინარე ალტერნატიულ დანახარჯზე. მაშასადამე, მომავალში მოსალოდნელი
2
საპროცენტო განაკვეთები გავლენას არ ახდენენ ფულის მიმდინარე მოთხოვნასა და მიმდინარე LM
მრუდზე.
4. მონეტარული პოლიტიკა, მოლოდინები და IS-LM მოდელი
იმისათვის, რომ გავიგოთ გამოშვებაზე მონეტარული პოლიტიკის ეფექტები, თქვენ უნდა

გააცნობიეროთ განსხვავება:
(1) ნომინალურ და რეალურ საპროცენტო განაკვეთებს შორის და

(2) მიმდინარე და მომავალში მოსალოდნელ რეალურ საპროცენტო განაკვეთებს შორის.
როდესაც Fed-ი ზრდის ფულის მიწოდებას, მიმდინარე ნომინალური საპროცენტო განაკვეთები ეცემა
და LM მრუდი ქვემოთ გადაადგილდება. მიმდინარე ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის
ცვლილებების ეფექტები მიმდინარე და მომავალში მოსალოდნელ რეალურ საპროცენტი განაკვეთებზე
დამოკიდებულია:
(1) იმაზე, იწვევს თუ არა უფრო დაბალი ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ფინანსური ბაზრების
მხრიდან თავიანთი მოლოდინების გადახედვას მომავალ ნომინალურ საპროცენტო განაკვეთებზე და
(2) იწვევს თუ არა უფრო დაბალი ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ბაზრების მხრიდან თავიანთი
მოლოდინების გადახედვას მიმდინარე და მომავალ ინფლაციაზე.
 დავუშვათ, რომ მიმდინარე და მოსალოდნელი მომავალი ინფლაცია ნულის ტოლია.

 მაშასადამე, ჩვენ შეგვიძლია მოვახდინოთ ზემოთაღწერილი მეორე ეფექტის იგნორირება.
 რადგანაც მოსალოდნელი ინფლაცია არის ნული, ჩვენ ვიცით, რომ .
არსებობს ორი შემთხვევა განსახილველად.
შემთხვევა 1: ფინანსური ბაზრები არ ახდენს მომავალი საპროცენტო განაკვეთების მოლოდინების

კორექტირებას.
ფულის მიწოდების ზრდა განაპირობებს LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას და საპროცენტო

განაკვეთის (როგორც ნომინალური, ისე რეალური ჯერ კიდევ ერთი და იგივეა) ვარდნას. მიმდინარე
რეალური საპროცენტო განაკვეთების შემცირების შემთხვევაში, ადგილი აქვს დანახარჯებისა და
გამოშვების გარკვეულ ზრდას. თუმცა, უფრო ციცაბო IS მრუდი გულისხმობს, რომ -ის ცვლილება
მცირეა.
შემთხვევა 2: ფინანსური ბაზრები ახდენენ მომავალი საპროცენტო განაკვეთების მიმართ

მოლოდინების გადახედვას.
 ფულის მიწოდების ზრდა კვლავ განაპირობებს LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას და მიმდინარე

საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას.
 ფინანსური ბაზრები მოელიან უფრო დაბალ მომავალ საპროცენტო განაკვეთებს.
 უფრო დაბალი მომავალი საპროცენტო განაკვეთები მოლოდინის თანახმად, გამოიწვევს მომავალი
გამოშვების ზრდას.
 მომავალში მოსალოდნელი საპროცენტო განაკვეთების ზრდა გამოიწვევს დანახარჯების ზრდას
(როგორც მოხმარების, ისე ინვესტიციის).
 მომავალში მოსალოდნელი შემოსავლის ზრდა გამოიწვევს დანახარჯების ზრდას (როგორც
მოხმარების, ისე ინვესტიციის).
3
 გაზრდილი დანახარჯები, რომელიც გამოწვეულია მომავალში მოსალოდნელი საპროცენტო
განაკვეთებისა და მომავალი შემოსავლების ცვლილებით, განაპირობებს IS მრუდის მარჯვნივ
 მონეტარული პოლიტიკის თავდაპირველი ეფექტები ეკონომიკაზე არის მიმდინარე ნომინალურ

საპროცენტო განაკვეთზე და LM მრუდზე.
 ცვლილებებს მონეტარულ პოლიტიკაში შეიძლება ჰქონდეს მნიშვნელოვანი ეფექტები მომავალი
საპროცენტო განაკვეთებისა და მომავალი შემოსავლების მოლოდინებზე.
 მოსალოდნელ მომავალ საპროცენტო განაკვეთებსა და მომავალ შემოსავლებში აღნიშნული
ცვლილებები განაპირობებს IS მრუდის გადაადგილებას და მიმდინარე ეკონომიკური აქტივობის
ცვლილებებს.
5. რაციონალური მოლოდინები, ცხოველური ინსტიქტები და ადაპტირებული მოლოდინები
როგორ ახდენენ ინდივიდები მოლოდინების ფორმირებას? ამ თავში წარმოდგენილია სამი მიდგომა.
 ცხოველური ინსტიქტები. ამ შემთხვევაში, ცვლილებები მოლოდინებში აღებულია, როგორც

აუხსნელი (ანუ შეთხვევითი).
 ადაპტირებული მოლოდინები. აღნიშნული მიდგომა გულისხმობს, რომ ინდივიდები თავიანთ

მოლოდინებს აფუძნებენ ცვლადებში წარსულ ცვლილებებზე. აღნიშნული რეტროსპექტული შეიძლება
გულისხმობდეს, მაგალითად, იმას, რომ მოსალოდნელი ინფლაცია მოცემულ წელს ტოლი იქნება
გასული ორი წლის განმავლობაში არსებული ფაქტობრივი ინფლაციის საშუალო სიდიდის.
 რაციონალური მოლოდინები. აღნიშნული მიდგომა გულისხმობს, რომ ინდივიდები ახდენენ

მოლოდინების ფორმირებას მომავალში მოსალოდნელი პოლიტიკის ზემოქმედების შეფასებით და
შემდეგ განსაზღვრავენ ამ პოლიტიკის შედეგებს, მაგალითად, საპროცენტო განაკვეთებსა და
შემოსავალზე. აღნიშნული მომავლის განჭვრეტაზე დამყარებული მიდგომა გულისხმობს, რომ
ინდივიდები იყურებიან მომავლისკენ და საუკეთესოდ აკეთებენ იმას, რისი პროგნოზირებაც შეუძლიათ
 ჩვენ ვვარდაუდობთ ამ თავში, რომ ფირმებს, შინამეურნეობებსა და ინვესტორებს აქვთ

რაციონალური მოლოდინები.
 თქვენ უნდა აცნობიერებდეთ, რომ რაციონალური მოლოდინები არ გულისხმობს იმას, რომ
ინდივიდებმა იციან მომავალი. თუმცა, ეს გულისხმობს, რომ ინდივიდები სარგებლობენ
ინფორმაციით ისე, რომ მათ საუკეთესოდ მოახდინონ მომავალი ცვლადების პროგნოზირება.
6. ფისკალური პოლიტიკა, მოლოდინები და IS-LM მოდელი
ფისკალური შეზღუდვის ეფექტები ასევე დამოკიდებულია მოლოდინებზე. მოდით გავაანალიზოთ

დეფიციტის შემცირების მაგალითი, სადაც და იზრდება. აქ არსებობს რამდენიმე შემთხვევა
განსახილველად.
შემთხვევა 1: Fed-ისგან მოსალოდნელი არაა რეაგირება და დავუშვათ, რომ ინდივიდები განიხილავენ

მომავალში მოსალოდნელ მაკროეკონომიკურ ცვლადებში ცვლილებების მხოლოდ მოკლევადიან
ეფექტებს.
4
 უფრო მაღალი და განაპირობებს მიმდინარე მოხმარების შემცირებას და IS მრუდის მარცხნივ
 უფრო მაღალი გამოიწვევს IS მრუდის (მომავალში) მარცხნივ გადაადგილებას. მაშასადამე,
ინდივიდები ელოდებიან მომავალი შემოსავლებისა და მომავალი რეალური საპროცენტო განაკვეთის
ვარდნას.
 უფრო დაბალი გამოიწვევს მოხმარების შემდგომ შემცირებას (ადამიანისეული სიმდიდრის
დაყვანილი ღირებულების ვარდნას). IS მრუდი გადაადგილდება მარცხნივ.
 უფრო დაბალი ასევე იწვევს ინვესტიციის შემცირებას, ფირმების მიერ მომავალ მოგებათა
მიმართ მოლოდინების შემცირების მიმართულებით გადახედვის შემთხვევაში. IS მრუდი
გადაადგილდება მარცხნივ.
 თუმცა, უფრო დაბალი განაპირობებს ზრდას როგორც მოხმარებაში, ისე ინვესტიციებში.
აღნიშნული ეფექტი განაპირობებს IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას.
IS მრუდის ზემოთმოცემული გადაადგილებების მასშტაბის ცოდნის გარეშე, -სა და -ს ზრდის

ეფექტები გამოშვებაზე ორაზროვანი იქნება. მოკლედ:
 უფრო დაბალი განაპირობებს -ის ზრდას (IS მრუდი გადაადგილდება მარჯვნივ).
 უფრო დაბალი განაპირობებს -ის შემცირებას (IS მრუდი გადაადგილდება მარცხნივ).
როგორ განსაზღვრავთ მომავალი მოვლენებისა და მომავალი პოლიტიკის ეფექტებს -სა და -ზე?

სინამდვილეში, ეს იოლია გასაკეთებლად. თავდაპირველად საჭიროა განისაზღვროს, რომელ მოდელს
იყენებენ ინდივიდები, რათა გაარკვიონ მომავალი მოვლენების ეფექტები მომავალ მაკროეონომიკურ
ცვლადებზე.
(1) მოკლევადიანი ანალიზი: უბრალოდ გამოვიყენოთ IS-LM მოდელი, რათა შეფასდეს მოსალოდნელი
მოვლენის ეფექტები IS და LM მრუდებზე.
 თუ IS მრუდი მოლოდინის თანახმად გადაადგილდება მარჯვნივ, და გაიზრდება.
 თუ IS მრუდი მოლოდინის თანახმად გადაადგილდება მარცხნივ, და შემცირდება.
 თუ LM მრუდი მოლოდინის თანახმად ქვემოთ გადაადგილდება, გაიზრდება და შემცირდება.
 თუ LM მრუდი მოლოდინის თანახმად ზემოთ გადაადგილდება, შემცირდება და გაიზრდება.
 ხშირად, რამდენი მოვლენა მოლოდინის თანახმად შეიძლება მოხდეს ერთდროულად მომავალში.
შეიძლება ადგილი ჰქონდეს შემთხვევას, რომ მომავალ შემოსავალზე ეფექტები იქნება ორაზროვანი,
მაშინ, როცა -ზე ეფექტები იქნება არაორაზროვანი. და პირიქით.
(2) საშუალოვადიანი ანალიზი: უბრალოდ გამოიყენეთ IS-LM და AS-AD მოდელი, რომელიც

წარმოდგენილია მე-7 თავში.
 მაგალითად, თუ მომავალი მოლოდინის თანახმად შემცირდება, ჩვენ ვიცით, რომ მომავალი
გამოშვება იქნება იცვლელი და მომავალი რეალური საპროცენტო განაკვეთი იქნება უფრო დაბალი.
(3) გრძელვადიანი ანალიზი: უბრალოდ გამოიყენეთ AS-AD მოდელი და თქვენი ცოდნა გრძელვადიანი
პერიოდის მოდელის შესახებ, რომელიც წარმოდგენილია მე-11 თავში.
 მაგალითად, მომავალი , მოლოდინის თანახმად, თუ მცირდება, ჩვენ ვიცით, რომ მომავალი
საპროცენტო განაკვეთი იქნება უფრო დაბალი, ინვესტიციები უფრო მაღალი, კაპიტალის მარაგი უფრო
მაღალი და გამოშვება უფრო მაღალი.
შემთხვევა 2: მოლოდინის თანახმად, Fed-ი აპირებს შესაბამისობაში მოიყვანოს მიმდინარე და მომავალი

ზრდა გადასახადებისა და დავუშვათ, რომ ინდივიდები განიხილავენ მომავალში მოსალოდნელი
მაკროეკონომიკური ცვლადების ცვლილებების მხოლოდ მოკლევადიან ეფექტებს.
5
ანალიზი ანალოგიურია შემთხვევა 1-ისა რამდენიმე გამონაკლისით.
 როცა IS მრუდი გადაადგილდება მარცხნივ -ს ზრდის შედეგად, Fed-ი ზრდის ფულის მიწოდებას,
რათა მიმდინარე გამოშვება შეინარჩუნოს ვარდნისგან.
 ინდივიდებს მოლოდინი აქვთ ანალოგიური რეაგირებისა მომავალში. მაშასადამე, -ს მომავალი
ზრდა არ იწვევს შემცირებას -ში, არამედ მხოლოდ .
 უფრო დაბალი და განაპირობებს მიმდინარე დანახარჯების შემცირებას და მიმდინარე IS
მრუდი გადაადგილდება მარცხნივ.
 მაგრამ, უფრო დაბალი , განაპირობებს მოხმარებისა და ინვესტიციის ზრდას და IS მრუდი
მარჯვნივ გადაადგილდება.
შენიშვნა: შესაძლებელია, რომ მიმდინარე გამოშვება შეიძლება გაიზარდოს დეფიციტის შემცირების

პაკეტის შედეგად. ამას რომ ჰქონდეს ადგილი, მომავალი საპროცენტო განაკვეთის ეფექტებმა უნდა
მოახდინოს ყველა სხვა ეფექტების კომპენსაცია.
შემთხვევა 3: ინდივიდები სარგებლობენ თავიანთი ცოდნით მომავალი გადასახადების ცვლილების

საშუალოვადიან ეფექტები შესახებ, როცა ახდენენ მოლოდინების ფორმირებას მომავალ გამოშვებასა
და მომავალ საპროცენტო განაკვეთებზე.
 უფრო მაღალი და კვლავ განაპირობებს IS მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას მიმდინარე

მოხმარების ვარდნის კვალობაზე.
 უფრო მაღალი განაპირობებს მომავალი რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას. -ს
აღნიშნული შემცირება გამოიწვევს მიმდინარე მოხმარებისა და ინვესტიციის ზრდას, რაც განაპირობებს
IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში.
 თუმცა, უფრო მაღალი გავლენას არ ახდენს მომავალ მოსალოდნელ გამოშვებაზე.
 მიმდინარე IS მრუდის საბოლოო მდგომარეობა ორაზროვანია. პირდაპირი ზემოქმედება უფრო
მაღალი -სა და -სი მიმდინარე მოხმარებაზე განაპირობებს მის გადაადგილებას მარცხნივ. უფრო
დაბალი განაპირობებს IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას.
შემთხვევა 4: ინდივიდები საეგებლობენ თავიანთი ცოდნით მომავალი გადასახადების ცვლილების

გრძელვადიან ეფექტებზე, როცა ახდენენ მომავალი გამოშვებისა და მომავალი საპროცენტო
განაკვეთების მიმართ მოლოდინების ფორმირებას.
 უფრო მაღალი და კვლავ განაპირობებს IS მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას მიმდინარე

მოხმარების ვარდნის კვალობაზე.
 უფრო მაღალი განაპირობებს მომავალი რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას. -ს
აღნიშნული შემცირება გამოიწვევს მიმდინარე მოხმარებისა და ინვესტიციის ზრდას, რაც განაპირობებს
IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში.
 უფრო მაღალი განაპირობებს აგრეთვე მომავალი ინვესტიცია და მომავალი კაპიტალის მარაგი
იყოს უფრო მაღალი. მაშასადამე, მომავალში მოსალოდნელი გამოშვება იქნება აგრეთვე უფრო მაღალი.
მომავალში მოსალოდნელი გამოშვების აღნიშნული ზრდა გამოიწვევს მიმდინარე მიმდინარე
მოხმარებისა და მიმდინარე ინვესტიციის ზრდას. IS მრუდი გადაადგილდება მარჯვნივ მიმდინარე
პერიოდში ამის შედეგად.
 მიმდინარე IS მრუდის საბოლოო მდგომარეობა ორაზროვანია. პირდაპირი ზემოქმედება უფრო
მაღალი -სა და -სი მიმდინარე მოხმარებაზე განაპირობებს მის გადაადგილებას მარცხნივ. უფრო
დაბალი განაპირობებს IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას. უფრო მაღალი გამოიწვევს
აგრეთვე IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას.
6
 რაც უფრო ნაკლებადაა მოსალოდნელი Fed-ის მხრიდან გადასახადების ზრდის მიმართ რეაგირება,
უფრო დიდი იქნება მომავალი შემოსავლის მოსალოდნელი შემცირების მიმდინარე დანახარჯებზე
ნეგატიური ეფექტი.
 დეფიციტის შემცირების პროგრამა შეიძლება გადაიდოს პერიოდის ბოლოსათვის. ე.ი., გადასახადის
ზრდის უმრავლესობა (ან -ს შემცირება) შეიძლება მოხდეს მომავალში.
 თუ ინდივიდები საკმარისად არ პასუხობენ მომავალში მოსალოდნელი გადასახადების ცვლილებებს,
-სა და -ს ზრდას მცირე ეფექტი ექნება მიმდინარე დანახარჯებზე.
 დარწმუნდით, რომ შეგიძლიათ ახსნათ ფისკალური ექსპანსიის ეფექტები.
 რომ შევაჯამოთ, მოლოდინებზე დაყრდნობით, ფისკალურ პოლიტიკას შეიძლება ჰქონდეს
ორაზროვანი ეფექტები მიმდინარე გამოშვებაზე.
1. რომელია ერთობლივი კერძო დანახარჯების კომპონენტები (1)?

2. ახსენით მიმდინარე (და მომავალში მოსალოდნელი) შემოსავლის, გადასახადებისა და რეალური
საპროცენტო განაკვეთების ზრდას რა გავლენა აქვს ერთობლივ კერძო დანახარჯებზე (1).
3. არსებობს ორი მიზეზი, თუ რატომაა IS მრუდი, როგორც მოსალოდნელია, ახლა უფრო ციცაბო,
ვიდრე IS მრუდი საბაზისო მოდელში. რომელია ეს მიზეზები (1)?
4. რა გავლენა ექნება მომავალში მოსალოდნელ გამოშვების ზრდას IS მრუდზე მიმდინარე პერიოდში
(1)?
5. რა გავლენა ექნება მომავალში მოსალოდნელი რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას IS
მრუდზე მიმდინარე პერიოდში (1)?
6. რა გავლენა ექნება მომავალში მოსალოდნელი გადასახადების ზრდას IS მრუდზე მიმდინარე
პერიოდში (1)?
7. რა გავლენა ექნება მომავალში მოსალოდნელი შემოსავლების ზრდას LM მრუდზე მიმდინარე
8. რა გავლენა ექნება მომავალში მოსალოდნელი რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას LM
მრუდზე მიმდინარე პერიოდში (1)?
9. მასშტაბ, რომლითაც Fed-ს შეუძლია (ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ცვლილებიღ) გავლენის
მოხდენა მიმდინარე და მომავალში მოსალოდნელ რეალურ საპროცენტო განაკვეთზე,
დამოკიდებულია ორ ფაქტორზე. რომელია ესენი (2)?
10. რატომ შეუძლია მონეტარულ ექსპანსია განაპირობოს IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილება (2)?
11. რა იგულისხმება რაციონალური მოლოდინების ქვეშ (2)?
12. რომელია საშუალოვადიანი და გრძელვადიანი ეფექტები სახელმწიფო შესყიდვების მომავალში
მოსალოდნელი შემცირებისა მომავალ გამოშვებასა და მომავალ რეალურ საპროცენტო
განაკვეთებზე (2)?
13. რაში გამოიხატება მომავალში მოსალოდნელი მონეტარული ექსპანსიის ეფექტები მომავალ
გამოშვებასა და მომავალ რეალურ საპროცენტო განაკვეთებზე (2)?
14. დეფიციტის შემცირების პაკეტმა (რომელიც ამ თავშია აღწერილი) გამოიწვია IS მრუდის
გადაადგილების სამი ფაქტორი. რომელია ესენი (3)?
15. რა იგულისხმება „პერიოდის ბოლოსკენ გადატანილი“ დეფიციტის შემცირების პროგრამის ქვეშ (3)?
1. მოკლედ აღნიშნეთ, ყოველი შემდეგი მოვლენა როგორ მოქმედებს: (1) მიმდინარე დანახარჯების
თითოეულ კომპონენტზე; (2) IS მრუდის მდგომარეობაზე მიმდინარე პერიოდში და (3) LM მრუდის
მდგომარეობაზე მიმდიინარე პერიოდში.
7
ა. მომავალში მოსალოდნელი რეალური დივიდენდების შემცირება
ბ. მომავალში მოსალოდნელი გადასახადის გადახდის შემდეგომი რეალური მოგების ზრდა
გ. მომავალში მოსალოდნელი გადასახადების შემცირება
დ. მიმდინარე ფულადი ნაკადის შემცირება
ე. რეალური ფულის მიწოდების ზრდა მიმდინარე პერიოდში
ვ. მომავალში მოსალოდნელი რეალური საპროცენტო განაკვეთების შემცირება
ზ. მომავალში მოსალოდნელი შემოსავლის შემცირება
თ. სახელმწიფო დანახარჯების ზრდა მიმდინარე პერიოდში
2. იმსჯელეთ მოკლედ ყოველი შემდეგი მომავალში მოსალოდნელი მოვლენა როგორ მოქმედებს: (1)
მომავალი IS და LM მრუდების პოზიციაზე და მაშასადამე, (2) მომავალში მოსალოდნელ შემოსავალსა
და მომავალში მოსალოდნელ რეალურ საპროცენტო განაკვეთზე.
ა. ფულის მიწოდების მომავალში მოსალოდნელი შემცირება

ბ. სახელმწიფო დანახარჯების მომავალში მოსალოდნელი ზრდა
გ. მომხმარებელთა ნდობის მომავალში მოსალოდნელი ზრდა, რომელიც იწვევს დანახარჯების ზრდას
3. ა. რა განსაზღვრავს მულტიპლიკატორის ზომას?

ბ. რატომაა, რომ მულტიპლიკატორი სავარაუდოთ უფრო მცირეა ამ თავში?
4. ა. რატომ იწვევს მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთი დანახარჯების შემცირებას?

ბ. რატომაა მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდის ეფექტი, როცა სხვა დანარჩენი
უცვლელია, უფრო სავარაუდოდ უფრო ნაკლები ამ თავში?
5. მოკლედ ახსენით, რას გულისხმობს თქვენი ანალიზი #3 და #4 კითხვების მიმართ: (1) IS მრუდის
დახრილობაზე და (ბ) LM მრუდის დახრილობაზე.
6. ყოველი შემდგომი მოვლენებისათვის, გრაფიკულად გამოსახეთ და ახსენით ეფექტები (1) მიმდინარე

დანახარჯების კომპონენტებზე; (2) მიმდინარე IS და LM მრუდებზე და (3) მიმდინარე რეალურ
საპროცენტო განაკვეთსა და შემოსავალზე.
გ. -ის ზრდა
დ. -ის შემცირება
7. დავუშვათ, რომ ინდივიდები მხედველობაში ღებულობენ მომავალში მოსალოდნელი

მაკროეკონომიკური ცვლადების ცვლილებების მხოლოდ მოკლევადიან ეფექტებს. ყოველი შემდეგი
მოვლენისათვის, გრაფიკულად გამოსახეთ და ახსენით ზემოქმედებები: (1) მიმდინარე დანახარჯების
კომპონენტებზე; (2) მიმდინარე IS და LM მრუდებზე და (3) მიმდინარე რეალურ
საპროცენტოგანაკვეთსა და შემოსავალზე. შენიშვნა: თუ მოვლენების ეფექტები ნებისმიერ მიმდინარე
ცვლადზე ორაზროვანია, მოკლედ ახსენით, თუ რატომ ხდება ასე.
ა. მომავალში მოსალოდნელი ფულის მიწოდების ზრდა

ბ. მომავალში მოსალოდნელი სახელმწიფო დანახარჯების ზრდა
გ. მომავალში მოსალოდნელი გადასახადების ზრდა

მაკროეკონომიკური ცვლადების ცვლილებების მხოლოდ მოკლევადიან ეფექტებს. დავუშვათ, რომ
სახელმწიფო დანახარჯები მოლოდინის თანახმად იზრდება მომავალში და Fed-ი მოსალოდნელი, რომ
შეცვლის ფულის მიწოდებას, რათა მომავალი რეალური საპროცენტო განაკვეთი უცვლელი დატოვოს.
8
ა. მოკლედ იმსჯელეთ, მომავალი სახელმწიფო დანახარჯების აღნიშნულ ზრდას და Fed-ის რეაგირებას
რა გავლენ ექნება -სა და -ზე.
ბ. (ა) ნაწილში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, მომავალში სახელმწიფო დანახარჯების აღნიშნულ
ზრდას და Fed-ის რეაგირებას რა გავლენა ექნება: (1) მიმდინარე დანახარჯების კომპონენტებზე; (2) IS
და LM მრუდების მდგომარეობაზე მიმდინარე პერიოდში და (3) მიმდინარე რეალურ საპროცენტო
განაკვეთსა და მიმდინარე გამოშვებაზე?

სახელმწიფო დანახარჯები მოლოდინის თანახმად გაიზრდება მომავალში და რომ Fed-ი მოლოდინის
თანახმად შეცვლის ფულის მიწოდებას მომავალში გამოშვების უცვლელად შესანარჩუნებლად.
ა. მოკლედ იმსჯელეთ, რა გავლენას მოახდენს მომავალი სახელმწიფო დანახარჯების აღნიშნული ზრდა

და Fed-ის რეაგირება -სა და -ზე.
ზრდას და Fed-ის რეაგირებას რა გავლენა ექნება: (1) მიმდინარე დანახარჯების კომპონენტებზე; (2) IS
და LM მრუდების მდგომარეობაზე მიმდინარე პერიოდში და (3) მიმდინარე რეალურ საპროცენტო

სახელმწიფო დანახარჯები მოლოდინის თანახმად გაიზრდება მომავალში და რომ Fed-ი მოლოდინის
თანახმად სახელმწიფო დანახარჯების ამ ცვლილების მიმართ არ მოახდენს რეაგირებას.
ა. მოკლედ იმსჯელეთ, რა გავლენას მოახდენს მომავალი სახელმწიფო დანახარჯების აღნიშნული ზრდა

და Fed-ის რეაგირება -სა და -ზე.
ზრდას (Fed-ის რეაგირების გარეშე) რა გავლენა ექნება: (1) მიმდინარე დანახარჯების კომპონენტებზე;
(2) IS და LM მრუდების მდგომარეობაზე მიმდინარე პერიოდში და (3) მიმდინარე რეალურ საპროცენტო
11. თქვენ შეაფასეთ მომავალში მოსალოდნელი სახელმწიფო დანახარჯების ცვლილებების ეფექტები

მიმდინარე გამოშვებაზე 8-10 შეკითხვებში.
ა. ამ სამი შემთხვევიდან რომელში შეიცვალა მიმდინარე გამოშვება ყველაზე მეტად? ახსენით.

ბ. მოკლედ იმსჯელეთ, Fed-ის მოსალოდნელი რეაგირება (ან რეაგირების არარსებობა) მომავალში
მოსალოდნელი -ს ცვლილების მიმართ რა გავლენას მოახდენს ამ მოსალოდნელი ფისკალური
პოლიტიკის აქტის მიმდინარე გამოშვების ეფექტზე.

ბიუჯეტი მიღებულია და ის ითვალისწინებს გადასახების მომავალში ზრდას. შემდგომ დაუშვათ, რომ
მოლოდინის თანახმად, Fed-ი არ აპირებს ფულის მიწოდებაში ცვლილების შეტანას მომავალში
გადასახადების აღნიშნული ზრდის საპასუხოდ.
ა. რა გავლენას მოახდენს გადასახადების მომავალში აღნიშნული ზრდა შემოსავლიანობის მრუდზე

მიმდინარე პერიოდში? ახსენით.
ბ. რა გავლენას მოახდენს მომავალში მოსალოდნელი აღნიშნული გადასახადების ზრდა მომავალ
გამოშვებაზე? ახსენით.
გ. რა პირობებში არ ექნება მომავალი გადასახადების აღნიშნულ ზრდას ზეგავლენა ზეგავლენა
მიმდინარე გამოშვებაზე? ახსენით.
9
დ. რა პირობებში გამოიწვევს მომავალი გადასახადების აღნიშნული ზრდა მიმდინარე გამოშვების
ზრდას? ახსენით.
ე. რა პირობებში გამოიწვევს მომავალი გადასახადების აღნიშნული ზრდა მიმდინარე გამოშვების
შემცირებას? ახსენით.

მაკროეკონომიკური ცვლადების ცვლილებების მხოლოდ მოკლევადიან ეფექტებს. დავუშვათ, ბიუჯეტი
მიღებულა და ის ითვალისწინებს მიმდინარე და მომავალი გადასახადების ზრდას და ასევე დავუშვათ,
რომ მოლოდინის თანახმად, Fed-ი არ აპირებს შეცვალოს ფულის მიწოდება გადასახადების აღნიშნული
მომავალი ზრდის საპასუხოდ.
ა. რა გავლენას მოახდენს აღნიშნული ბიუჯეტი მიმდინარე გამოშვებაზე?

ბ. იმსჯელეთ, რამდენად განსხვავებული იქნება (ბ) ნაწილში თქვენი ანალიზი, თუ ფინანსური ბაზრები
და სხვა ინდივიდები (ე.ი., ფირმები და შინამეურნეობები) არ არიან დარწმუნებულნი იმაში, რომ
გადასახადები გაიზრდება მომავალში. კერძოდ, მიმდინარე გამოშვება შეიცვლება თუ არა მეტად ან
ნაკლებად ამ საიმედოობის უქონლობის გამო მომავალში გადასახადების ზრდასთან დაკავშირებით?

მაკროეკონომიკური ცვლადების ცვლილებების მხოლოდ გრძელვადიან ეფექტებს. დავუშვათ, ადგილი
აქვს მიმდინარე სახელმწიფო დანახარჯების ზრდას. ასევე დავუშვათ, რომ ინდივიდები ელოდებიან
მომავალი სახელმწიფო დანახარჯების ზრდას.
ა. ინდივიდების მოლოდინით რა მოუვა მომავალ გამოშვებას და მომავალ საპროცენტო განაკვეთს?

ბ. (ა) ნაწილში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, რა გავლენას მოახდენს აღნიშნული ზრდა მიმდინარე
სახელმწიფო დანახარჯებში და ზრდა მომავალში მოსალოდნელ სახელმწიფო ნახარჯებში მიმდინარე
გამოშვებაზე? ახსენით.
გ. (ბ) ნაწილში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, შესაძლებელია თუ არა, რომ ბიუჯეტის დეფიციტის
ზრდამ გამოიწვიოს რეცესია? ახსენით.
15. მოკლედ ახსენით, #14-ში ანალიზი რამდენად განსხვავებულია, თუ ჩვენ დავუშვებთ, რომ
ინდივიდები მხედველობაში ღებულობენ მხოლოდ მომავალში მოსალოდნელი მაკროეკონომიკური
ცვლადების ცვლილებების საშუალოვადიან ეფექტებს.
1. ერთობლივი კერძო დანახარჯი (A) ტოლია:
ა. მოხმარებას დამატებული სახელმწიფო დანახარჯები

ბ. ინვესტიციებს დამატებული სახელმწიფო დანახარჯები
გ. მოხმარებას დამატებული ინვესტიციები
დ. მოხმარებას დამატებული ინვესტიცია და სახელმწიფო დანახარჯები
2. მომავალში მოსალოდნელი გამოშვების ზრდა გამოიწვევს მიმდინარე პერიოდში:
ა. ერთობლივი კერძო დანახარჯების (A) ზრდას და IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას

ბ. ერთობლივი კერძო დანახარჯების (A) შემცირებას და IS მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას
გ. LM მრუდის ზემოთ გადაადგილებას
დ. LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას
10
3. მომავალში მოსალოდნელი რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირება გამოიწვევს მიმდინარე
პერიოდში:

4. მომავალში მოსალოდნელი გადასახადების ზრდა (სხვა თანაბარ პირობებში) გამოიწვევს მიმდინარე

პერიოდში:

5. მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირება ახლა მოსალოდნელია, რომ მოახდენს

შედარებით უფრო მცირე გავლენას მიმდინარე გამოშვებაზე, რადგანაც:
ა. მიმდინარე გამოშვებაში ცვლილებამ, მომავალი შემოსავლის მოლოდინების უცვლელობის

შემთხვევაში, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მოახდინოს მეტი ეფექტი დანახარჯებზე
ბ. LM დამოკიდებულება დამოკიდებულია ნომინალურ საპროცენტო განაკვეთზე
გ. მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირება, მომავალი რეალური საპროცენტო
განაკვეთების მოლოდინების უცვლელობის შემთხვევაში, არ ახდენს დიდ გავლენას დანახარჯებზე
დ. ა) და გ)
6. მომავალში მოსალოდნელი შემოსავლის ზრდა გამოიწვევს:
ა. LM მრუდის ზემოთ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში

ბ. LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში
გ. LM მრუდი მიმდინარე პერიოდში ხდება უფრო დამრეცი
დ. LM მრუდზე გავლენა სარ მოახდენს მიმდინარე პერიოდში
7. მომავალში მოსალოდნელი რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირება გამოიწვევს:
ა. LM მრუდის ზემოთ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში

ბ. LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში
გ. LM მრუდი მიმდინარე პერიოდში ხდება უფრო დამრეცი
დ. LM მრუდზე გავლენა სარ მოახდენს მიმდინარე პერიოდში
8. მიმდინარე შემოსავლის ზრდა გამოიწვევს:
ა. ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას და LM მრუდზე გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში

ბ. LM მრუდის ზემოთ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში
გ. LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში
დ. LM მრუდი მიმდინარე პერიოდში ხდება უფრო დამრეცი
9. მონეტარული ექსპანსიის ეფექტები მიმდიინარე პერიოდში ეკონომიკურ აქტივობაზე მიმდინარე

პერიოდში დამოკიდებულია იმაზე:
11
ა. ცვლიან თუ არა ფინანსური ბაზრები თავიანთ მოლოდინებს მომავალ ნომინალურ საპროცენტო
განაკვეთზე
ბ. ცვლიან თუ არა ფინანსური ბაზრები თავიანთ მოლოდინებს მიმდინარე და მომავალში მოსალოდნელ
ინფლაციაზე
გ. ა) და ბ)
10. მომავალში მოსალოდნელი შემოსავლის შემცირებას ექნება ტენდენცია გამოიწვიოს:
ა. მოხმარების შემცირება და IS მრუდის მარცხნივ გადაადგილება მიმდინარე პერიოდში

ბ. ინვესტიციების შემცირება და IS მრუდის მარცხნივ გადაადგილება მიმდინარე პერიოდში
დ. LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილება მიმდინარე პერიოდში
11. მომავალში მოსალოდნელი რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას ექნება ტენდენცია

გამოიწვიოს:
ა. მოხმარების შემცირება და IS მრუდის მარცხნივ გადაადგილება მიმდინარე პერიოდში

ბ. ინვესტიციის შემცირება და IS მრუდის მარცხნივ გადაადგილება მიმდინარე პერიოდში
დ. LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილება მიმდინარე პერიოდში
12. დავუშვათ, Fed-ი ამცირებს ფულის მიწოდებას მიმდინარე პერიოდში. შემდგომ დავუშვათ, რომ
ინდივიდები ახლა ელოდებიან, რომ მომავალი რეალური საპროცენტო განაკვეთი იქნება უფრო
მაღალი, ხოლო მომავალი შემოსავალი - უფრო დაბალი. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, ჩვენ
უნდა მოველოდოთ:
ა. LM მრუდის ზემოთ გადაადგილებას და IS მრუდის მარცხნიივ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში

ბ. LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას და IS მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში
გ. LM მრუდის ზემოთ გადაადგილებას და IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში
დ. LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას და IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში
13. დავუშვათ, Fed-ი ზრდის ფულის მიწოდებას მიმდინარე პერიოდში. შემდგომ დავუშვათ, რომ
ინდივიდები ახლა მოელიან, რომ მომავალი რეალური საპროცენტო განაკვეთი იქნება უფრო
დაბალი, ხოლო მომავალი შემოსავალი უფრო მაღალი. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, ჩვენ
ვიცით დანამდვილებით, რომ:
ა. მიმდინარე შემოსავალი გაიზრდება

ბ. მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთი შემცირდება
გ. მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთი გაიზრდება
დ. მიმდინარე შემოსავალი უცვლელი დარჩება
14. ქვემოთმოცემული დებულებებიდან რომელი წარმოადგენს რაციონალურ მოლოდინებს?
ა. ინდივიდები სარგებლობენ ინფორმაციით, რომლითაც უნდა მოახდინონ მომავლის პროგნოზირება

ბ. ინდივიდებმა დანამდვილებით იციან შემოსავლის, საპროცენტო განაკვეთის და ა.შ მომავალი
მაჩვენებლები
გ. მოლოდინები არის მომავალზე ოერიენტირებული
ე. ა) და გ)
12
15. თუ მოლოდინები ემყარება ცხოველურ ინსტიქტს, ჩვენ ვიცით, რომ:
ა. მოლოდინებში ცვლილებები არის შემთხვევითი მოვლენები

ბ. მოლოდინები განსაზღვრულია რეტროსპექტული ქცევით
გ. ინდივიდებმა იციან გარკვევით შემოსავლის, საროცენტო განაკვეთის და ა.შ. მომავალი მაჩვენებლები
16. თუ მოლოდინები „ადაპტურია“, ჩვენ ვიცით, რომ
ა. მოლოდინებში ცვლილებები არის შემთხვევითი მოვლენები

ბ. მოლოდინები განსაზღვრულია რეტროსპექტული ქცევით
გ. ინდივიდებმა იციან გარკვევით შემოსავლის, საროცენტო განაკვეთის და ა.შ. მომავალი მაჩვენებლები
17. დავუშვათ, ინდივიდები მხედველობაში ღებულობენ მომავალში მოსალოდნელი მაკროეკონომიკური

ცვლადების ცვლილებების მხოლოდ მოკლევადიან ეფექტებს. დავუშვათ, ინდივიდები მოელიან,
რომ მომავალი სამთავრობო დანახარჯები გაიზრდება და მოსალოდნელია, რომ Fed-ი არ მოახდენს
მასზე რეაგირებას. მაშასადამე, ინდივიდები მოელიან:
ა. მომავალი შემოსავლის ზრდას

ბ. მომავალი საპროცენტო განაკვეთების ზრდას
გ. IS მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას მომავალში

ცვლადების ცვლილებების მხოლოდ მოკლევადიან ეფექტებს. დავუშვათ, ინდივიდები მოელიან
მომავალი გადასახადების შემცირებას. შემდგომ დავუშვათ, რომ მოლოდინის თანახმად არ
მოახდენს რეაგირებას მომავალი გადასახადების ამ შემცირებაზე. მომავალი გადასახადების
მოსალოდნელი შემცირება გამოიწვევს:
ა. მიმდინარე შემოსავლის ზრდას და მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას

ბ. მიმდინარე შემოსავლის ზრდას და მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთის შემცირებას
გ. LM მრუდის ზემოთ გადაადგილებას მიმდინარე პერიოდში
დ. მას ექნება ორაზროვანი ეფექტი მიმდინარე IS მრუდზე

ცვლადების ცვლილებების მხოლოდ მოკლევადიან ეფექტებს. დავუშვათ, ბიუჯეტი
დამტკიცებულია, რომლიც ითვალისწინებს მიმდინარე და მომავალი სამთავრობო დანახარჯების
ზრდას. შემდგომ დავუშვათ, რომ Fed-ი მოლოდინის თანახმად არ მოახდენს რეაგირებას -ს ამ
ცვლილებებზე. მიმდინარე და მომავალში მოსალოდნელი -ს აღნიშნული ზრდა:
ა. ამოიწვევს მიმდინარე შემოსავლის ზრდას

ბ. გამოიწვევს მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას
გ. იქონიებს ორაზროვან ეფექტს მიმდინარე შემოსავალზე

ცვლადების ცვლილებების მხოლოდ მოკლევადიან ეფექტებს. დავუშვათ, ბიუჯეტი
დამტკიცებულია, რომლიც ითვალისწინებს მიმდინარე და მომავალი სამთავრობო დანახარჯების
ზრდას. შემდგომ დავუშვათ, რომ Fed-ი მოლოდინის თანახმად მოახდენს გაანეიტრალოს მიმდინარე
და მომავალი -ს ცვლილებების ნებისმიერი ზემოქმედება მიმდინარე და მომავალ რეალურ
13
საპროცენტო განაკვეთებზე. მიმდინარე და მომავალი -ს აღნიშნულ ზრდას ექნება ტენდენცია
გამოიწვიოს:
ა. მიმდინარე შემოსავლის ზრდა

ბ. ორაზროვანი ეფექტი მიმდინარე შემოსავალზე
გ. მიმდინარე რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდა
დ. მიმდინარე შემოსავლის შემცირება
21. დავუშვათ, რომ ინდივიდები მხედველობაში ღებულობენ მხოლოდ მომავალში მოსალოდნელი

მაკროეკონომიკური ცვლადების საშუალოვადიან ეფექტებს. დავუშვათ, ინდივიდები ელოდებიან,
რომ მომავალი სახელმწიფო დანახარჯები გაიზრდება და ასევე მოსალოდნელია, რომ Fed-ი
რეაგირებას არ მოახდენს ამაზე. ამიტომ, ინდივიდებს ექნებათ მოლოდინი
ა. მომავალი შემოსავლის ზრდის

ბ. მომავალი საპროცენტო განაკვეთების ზრდის
გ. მომავალი ინვესტიციების ზრდის
დ. ყველა ზემოთჩამოთვლილის
22. დავუშვათ, რომ ინდივიდები მხედველობაში ღებულობენ მხოლოდ მომავალში მოსალოდნელი

მაკროეკონომიკური ცვლადების საშუალოვადიან ეფექტებს. დავუშვათ, ინდივიდები ელოდებიან,
რომ მომავალი სახელმწიფო დანახარჯები გაიზრდება და ასევე მოსალოდნელია, რომ Fed-ი
რეაგირებას არ მოახდენს ამაზე. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, დანამდვილებით ვიცით, რომ:
ა. IS მრუდი მიმდინარე პერიოდში გადაადგილდება მარჯვნივ

ბ. IS მრუდი მიმდინარე პერიოდში გადაადგილდება მარცხნივ
გ. IS მრუდი მიმდინარე პერიოდში არ გადაადგილდება
დ. IS მრუდის მდგომარეობაზე ეფექტები მიმდინარე პერიოდში ორაზროვანია

მაკროეკონომიკური ცვლადების ცვლილებების გრძელვადიან ეფექტებს. დავუშვათ, რომ
ინდივიდები მოელიან მომავალი სახელმწიფო დანახარჯების ზრდას და ასევე, მოლოდინის
თანახმად Fed-ი არ ოახდენს რეაგირებას ამაზე. მაშასადამე, ინდივიდებს ექნებათ მოლოდინი
ა. მომავალი შემოსავლის შემცირების

ბ. იმისა, რომ მომავალი შემოსავალი არ შეიცვლება
გ. მომავალი ინვესტიციების ზრდის
14
თავი 18.
განხსნილობა საქონლისა და ფინანსურ ბაზრებზე
(1) ჩამოთვალოთ და ახსნათ განხსნილობის სამი განსხვავებული ცნება.

(2) განსაზღვროთ ნომინალური გაცვლითი კურსი და ახსნათ რა იგულისხმება ეროვნული ვალუტის
გაუფასურებასა და გაძვრებაში.
(3) განსაზღვროთ რეალური გაცვლითი კურსი და ახსნათ რეალური გაცვლითი კურსის
დეტერმინანტები.
(4) ახსნათ, რას ზომავს საგადასახადელო ბალანსი, მიმდინარე ანგარიში და კაპიტალის ანგარიში.
(5) გაიგოთ განსხვავება GDP-სა და GNP-ის შორის.
(6) ახსნათ, რომელი ფაქტორები ახდენენ გავლენას ინდივიდების გადაწყვეტილებაზე ფლობდნენ
ადგილობრივ ობლიგაციებს უცხოურთან შედარებით.
(7) ახსნათ, რა იგულისხმება ღია საპროცენტო პარიტეტის დამოკიდებულებით.
1. გახსნილობის სამი განსხვავებული ცნება
(1) გახსნილობა საქონლის ბაზრებზე
მომხმარებლებმა და ფირმებმა შეიძლება არჩევანი გააკეთონ ადგილობრივ და უცხოურ საქონლებს

შორის. ამ არჩევანის შეზღუდვის მიზნით ქვეყნებს შეუძლიათ დააწესონ ტარიფები (გადასახადი
იმპორტულ საქონელზე) ან კვოტები (იმპორტირებული საქონლის რაოდენობის შეზღუდვები).
(2) გახსნილობა ფინანსურ ბაზრებზე
ფინანსურმა ინვესტორებმა შეიძლება აირჩიონ ადგილობრივ და უცხოურ აქტივებს შორის. მაშასადამე,

ინდივიდები ადარებენ ერთმანეთს აშშ-სა და გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციებზე მოსალოდნელ
უკუგებებს. ქვეყნებს შეუძლიათ დააწესონ კაპიტალის კონტროლი, რომელიც ზღუდავს ფინანსური
აქტივების ნაკადს ქვეყნებს შორის.
(3) გახსნილობა ფაქტორის ბაზრებზე
ეს წარმოგვიდგენს ფირმების შესაძლებლობებს აირჩიონ თავიანთი ლოკაცია და მუშაკების

შესაძლებლობას აირჩიონ ის, თუ სად იმუშაონ და წავიდნენ თუ არა ემიგრაციაში.
თქვენ უნდა გააცნიბოეროთ, რომ ბოლოდროინდელი განვითარება (ე.ი., თავისუფალი ვაჭრობის

შეთანხმებები) ქვეყნებს სულ უფრო ღიად აქცევს სამივე სახის ბაზარზე.
2. ნომინალური გაცვლითი კურსი ( )
 ნომინალური გაცვლითი კურსი ( ) ტოლია უცხოური ვალუტის ერთეულის რაოდენობა, რომელსაც

ყიდულობთ ადგილობრივი ფულის ერთი ერთეულით.
 ნომინალური გაცვლითი კურსი ასევე წარმოადგენს ადგილობრივი ვალუტის ფასს, გამოოხატულს
უცხოური ვალუტით.
1
 ნომინალური გაცვლითი კურსი არის ვალუტების შეფარდებითი ფასი.

 დავუშვათ, იყოს ფუნტის რაოდენობა, რომლის შეძენაც შესაძლებელია ერთი დოლარით (
ფუნტი ). დავუშვათ, . როგორ უნდა მოვახდინოთ ამის ინტერპრეტაცია?
 ერთ დოლარს შეუძლია „იყიდოს“ 1.8 ფუნტი.
 ეკვივალენტურად, ამისათვის საჭიროა 1.8 ფუნტი ერთი დოლარის საყიდლად.
 გაცვლითი კურსი, , ტოლია დოლარის ფასი ფუნტებში.
-ს ზრდა წარმოადგენს ადგილობრივი ვალუტის ნომინალურ გაძვირებას (ე.ი., ამ შემთხვევაში

დოლარის). დავუშვათ, იზრდება 1.8-დან 1.9-მდე.
 -ს აღნიშნული ზრდა მიუთითებს მაზე, რომ ერთი დოლარი ახლა ყიდულობს მეტ (ზუსტად რომ
ვთქვათ, 1.9) ფუნტს.
 -ს ზრდის კვალობაზე, დოლარი ახლა უფრო „ღირებულია“.
 -ს ზრდა ასევე მიუთითებს იმაზე, რომ ახლა საჭიროა მეტი ფუნტი ერთი დოლარის საყიდლად.
 ფუნტის ღირებულება (გამოხატული დოლარებში) მცირდება -ს ზრდის კვალობაზე.
-ს შემცირება წარმოადგენს ნომინალურ გაუფასურებას და მას გააჩნია ზუსტად საპირისპირო

ეფექტები იმისა, რაც ეს-ესაა აღვწერეთ (ე.ი., დოლარი ნაკლები ღირს და ა.შ.).
თქვენ უნდა გესმოდეთ, რომ -ს ზრდა არის დოლარი გაძვირება, მაშინ, როცა -ს შემცირება დოლარი
გაუფასურებაა. ამის გასაგებად, გავიხსენოთ -ს დეფინიცია, ფუნტი .
 როცა იზრდება, მეტი ფუნტია საჭირო ადგილობრივი ვალუტის (ამ შემთხვევაში, დოლარის)
ერთი ერთეულის საყიდლად. დოლარის ღირებულება იზრდება და დოლარი ძვირდება.
 როცა მცირდება, ნაკლები ფუნტია საჭირო ადგილობრივი ვალუტის (ამ შემთხვევაში,
დოლარის) ერთი ერთეულის საყიდლად. დოლარის ღირებულება მცირდება და დოლარი უფასურდება.
 მთავარი გაფრთხილება/რჩევა. ბლანშარის წინა გამოცემა განსაზღვრავდა გაცვლით კურსს,
როგორც ფუნტის ფასს, გამოხატულს დოლარებში (ე.ი., -ს ანალოგიურად, როგორც ზემოთაა
განსაზღვრული). თუ თქვენ ნახავთ წინა ნიმუშებს, სავარჯიშოებს, .... და ა.შ., რომლებიც ეფუძნება
სახელმძღვანელოს წინა გამოცემებს, გახსოვდეს ამის შესახებ!
3. რეალური გაცვლითი კურსი ( )
(1) შესავალი
რეალური გაცვლითი კურსი ( ) არის ადგილობრივი საქონლის ფასი, გამოხატული უცხოური საქონლით.
მაშასადამე, რეალური გაცვლითი კურსი ტოლია აშშ-ის საოქნლის ფასები, გამოხატული ფუნქტებში,
შეფარდებული გაერთიანებული სამეფოს საქონლის ფასებთან, გამოხატული ფუნტებში: ,
სადაც
 არის გაერთიანებული სამეფოს საქონლის ფასი, გამოხატული ფუნტებში.
 თუ ჩვენ გავამრავლებთ -ს -ზე, მივიღებთ აშშ-ის საქონლის ფასს, გამოხატულს ფუნტებში.
 არის აშშ-ის საქონლის ფასი, გამოხატული დოლარში.
 -ს შეფარდება -სთან წარმოადგენს აშშ-ის საქონლის ფასს, გამოხატულს უცხოური
საქონლით.
(2) რეალური გაუფასურება
2
 -ის შემცირება მიუთითებს იმაზე, რომ აშშ-ის საქონლის ფასი, გამოხატული ფუნტებში,
შეფარდებით გაერთიანებული სამეფოს საქონლის ფასსთან, გამოხატულს ფუნტებში,
შემცირებულია.
 ეს მიუთითებს იმაზე, რომ უცხოური საქონელი უფრო ძვირი ხდება, ვიდრე ადგილობრივი
საქონელი.
 -ის შემცირებას ეწოდება რეალური გაუფასურება.
(3) რეალური გაძვირება
 -ის ზრდა მიუთითებს იმაზე, რომ აშშ-ის საქონლის ფასი, გამოხატული ფუნტებში, შეფარდებით
გაერთიანებული სამეფოს საქონლის ფასსთან, გამოხატულს ფუნტებში, გაზრდილია.
 ეს მიუთითებს იმაზე, რომ ადგილობრივი საქონელი ხდება უფრო ძვირი ხდება, ვიდრე უცხოური
საქონელი.
 -ის ზრდას ეწოდება რეალური გაძვირება.
 თქვენ უნდა გესმოდეთ, რა გავლენას ახდენს -ს, -სა და -ს ცვლილებები -ზე.

 -ს ზრდა (ნომინალური გაძვირება) განაპირობებს -ის ზრდას და რეალურ გაძვირებას.
 -ს ზრდა განაპირობებს -ის შემცირებას და რეალურ გაუფასურებას.
 -ს ზრდა განაპირობებს -ის ზრდას და რეალურ გაძვირებას.
 თქვენ უნდა გესმოდეთ, რომ -ის (და არა -ს) ცვლილებები ასახავს უცხოური და ადგილობრივი
საქონლის ფასების შეფარდებით ცვლილებებს. რატომ? ნომინალური გაუფასურების ზემოქმედება
-ზე შეიძლება სრულად იქნეს კომპენსირებული -ს და/ან -ს ცვლილებით, როთაც უცვლელი
რჩება.
 თუ -ს და -ს ტენდენცია აქვს ერთად იცვლებოდნენ, -ს ცვლილებები განაპირობებს -ის მსგავს
(4) რეალური გაცვლითი კურსის სხვა მაჩვენებლები
თქვენ უნდა გესმოდეთ აგრეთვე განსხვავებები ორმხრივ და მრავალმხრივ რეალურ გაცვლით კურსებს
შორის.
 ორმხრივი რეალური გაცვლითი კურსი ზომავს რეალურ გაცვლით კურსს ორ ქვეყანას შორის.
 რეალურ მრავალხმრივი აშშ გაცვლითი კურსი (ან ეფექტური რეალური გაცვლითი კურსი)
ზომავს აშშ-ის საქონლის საშუალო ფასს მის დავაჭრო პარტნიორების იმავე მაჩვენებელთან
შედარებით. ეფექტური რეალური გაცვლითი კურსი არის ორმხრივი რეალური გაცვლითი კურსების
შეწონილი საშუალო. წონა, რომელიც გამოიყენება, ემყარება თითოეული სავაჭრო პარტნიორის
იმპორტის ან ექსპორტის წილებს.
4. საგადასახადელო ბალანსი, მიმდინარე ანგარიში და კაპიტალის ანგარიში
(1) საგადასახდელო ბალანსი
საგადასახდელო ბალანსი ზომავს ქვეყნის ტრანსაქციებს დანარჩენ სამყაროსთან.
(2) მიმდინარე ანგარიში
ტრანსაქციებს „ხაზს ზემოთ“ საგადასახდელო ბალანსში ეწოდება მიმდინარე ანგარიშის ტრანსაქციები.

ეს ტრანსაქციები მოიცავს:
 სავაჭრო ბალანსს (ექსპორტს მინუს იმპორტი)
 წმინდა საინვესტიციო შემოსავალი
3
 მიღებული წმინდა ტრანსფერტები
ამ კომპონენტების ჯამი წარმოადგენს მიმდინარე ანგარიშს.

 მიმდინარე ანგარიშის დეფიციტი გულისხმობს, რომ აშშ-ს ჭირდება სესხის აღება დანარჩენი
მსოფლიოსგან.
 მიმდინარე ანგარიშის პროფიციტი გულისხმობს საწინააღმდეგოს.
(3) კაპიტალის ანგარიში
ტრანსაქციებს „ხაზს ქვემოთ“ ეწოდება კაპიტალის ანგარიშის ტრანსაქციები. აღნიშნული

ტრანსაქციები მოიცავს:
 აშშ-ის აქტივების უცხოელების მიერ მფლობელობის წმინდა ზრდას (კაპიტალის წმინდა ნაკადებს
აშშ-ში)
 აშშ-ის აქტივების უცხოელების მიერ მფლობელობის წმინდა ზრდა ტოლია [უცხოელთა
მფლობელობაში არსებული აშშ-ის აქტივების ზრდას] გამოკლებული [აშშ-ის მფლობელობაში
არსებული უცხოური აქტივების ზრდა]
 სტატისტიკური ცდომილება
 როდესაც აშშ-ის აქტივების უცხოელების მიერ ფლობის ზრდა აჭარბებს აშშ-ის აშშ-ის
მფლობელობაში არსებული უცხოური აქტივების ზრდას, კაპიტალის ანგარიშის პროფიციტს აქვს
ადგილი.
 კაპიტალის ანგარიშის აღნიშნული პროფიციტი ასახავს:
 აშშ-ის უცხოური დავალიანების წმინდა ზრდას
 კაპიტალის წმინდა ნაკადებს აშშ-ში
 სესხის აღებას, რომელიც საჭიროა კაპიტალის ანგარიშის დეფიციტის დასაფინანსებლად
5. განსხვავება GDP-სა და GNP-ის შორის
GDP არის ადგილობრივად (ქვეყნის შიგნით) შექმნილი დამატებული ღირებულება.

GNP არის ადგილობრივების საკუთრებაში არსებული ფაქტორებით წარმოებული დამატებული
ღირებულება.
GNP=GDP პლუს დანარჩენი მსოფლიოდან ქმინდა ფაქტორული გადახდები.
საწავლო რჩევა
 ქვეყნების უმრავლესობისათვის, GNP-სა და GDP-ის შორის განსხვავება მცირეა.

 თუმცა, ზოგიერთი ქვეყნისათვის, როგორიცაა კუვეიტი, განსხვავება შეიძლება მნიშვნელოვანი
იყოს.
6. ადგილობრივი თუ უცხოური ფინანსური აქტივების ფლობაზე გადაწყვეტილება
ფინანსური ბაზრებს განხსნილობა მიუთითებს იმაზე, რომ ინდივიდებს გააჩნიათ ადგილობრივი ან

უცხოური ობლიგაციების არჩევანი.
(1) აშშ-ის ერთწლიანი ობლიგაციების ფლობიდან უკუგება
ყოველი დოლარი, რომელსაც აბანდებთ აშშ-ის ობლიგაციაში, თქვენ ღებულობთ დოლარს

წელიწადში.
4
(2) გაერთიანებული სამეფოს ერთწლიანი ობლიგაციების ფლობიდან მოსალოდნელი უკუგება
ყოველი დოლარი, რომელსაც აბანდებთ გაერთიანებული სამეფოს ერთწლიან ობლიგაციაში, თქვენი

მოლოდინით გპირდებათ დოლარის მიღებას ერთ წელიწადში. არსებობს რამდენიმე
ნაბიჯი, რომელიც საჭიროა ამის ილუსტრაციისათვის.
 გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციის საყიდლად, თქვენ, პირველ რიგში, უნდა იყიდოთ
ფუნტები.
 ყოველი დოლარი ყიდულობს ფუნტს.
 მაგალითად, თუ , ერთი დოლარი იძენს (ანუ ყიდულობს) 1.5 ფუნტს.
 თქვენ ღებულობთ ფუნტს და ყიდულობთ გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციებს.
 ერთ წელიწადში, თქვენ გექნებათ ფუნტი.
 ვთქვათ, იყოს ნომინალური გაცვლითი კურსი, რომელსაც თქვენი მოლოდინით ადგილი
ექნება ერთ წელიწადში. იმისათვის, რომ მოახდინოთ ფუნტის კვლავ დოლარებში
კონვერტაცია, უბრალოდ გაყავით -ზე.
(3) საპროცენტო პარიტეტის დამოკიდებულება
როდესაც ჩვენ ვუშვებთ, რომ ფინანსურ ინვესტორებს სურთ მხოლოდ უკუგების მაღალი ნორმის მქონე
აქტივების ფლობა, შემდეგი არბიტრაჟული დამოკიდებულება უნდა შენარჩუნდეს:
აღნიშნულ გადაწყვეტილებას ეწოდება ღია საპროცენტო პარიტეტი ან საპროცენტო პარიტეტის

პირობა.
 ორი ფაქტორი გულისხმობს, რომ ვარაუდი, რომლის მიხედვითაც ინდივიდები ფლობენ მხოლოდ
აქტივებს უმაღლესი უკუგებით, ძალიან მკაცრია:
(1) ტრანსაქციული დანახარჯების არსებობა პუნტების ყიდვა-გაყიდვებზე და გაერთიანებული
სამეფოს ობლიგაციების ყიდვაზე, იგნორირებულია და
(2) გაურკვევლობა (რისკი) მომავალი ნომინალური საპროცენტო განაკვეთებზე იგნორირებულია.
 ჩვენ შეგვიძლია მოვახდინოთ ადგილობრივი ფულის უცხოურ ფულთან შედარებით ფლობის მიმართ
გადაწყვეტილების იგნორირება. რატომ? ინდივიდები ფლობენ ფულს, რათა აწარმოონ ტრანსაქციები.
ინდივიდებისათვის აშშ-ში, ტრანსაქციები ძირითადად დოლარებშია. არსებობს მცირე მიზეზი იმისა,
რომ ფლობდნენ უცხოურ ვალუტას, ვინაიდან მისი გამოყენება შეუძლებელია ადგილობრივი საქონლის
საყიდლად. ამასთან, უცხოური ობლიგაციები უფრო სასურველია (უცხოურ ვალუტასთან შედარებით),
რადგანაც მასზე ხდება პროცენტების გადახდა.
7. საპროცენტო პარიტეტის დამოკიდებულების დაწვრილებით განხილვა
არბიტრაჟის დამოკიდებულების აპროქსიმაცია არის:
ეს მიუთითებს იმაზე, რომ გადაწყვეტილება ადგილობრივი ობლიგაციების ფლობისა უცხოურის

ნაცვლად, დამოკიდებულია არა მარტო საპროცენტო განაკვეთების შედარებაზე, არამედ ასევე იმის
შეფასებაზე, თუ რა მოუვა გაცვლით კურსს დროთა განმავლობაში.
5
 როდესაც ყიდულობთ გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციას, თქვენ ღებულობთ საპროცენტო
შემოსავალს ( ) და, თუ მოსალოდნელია დოლარის გაძვირება, თქვენ მიიღებთ ფუნტებს ერთ
წელიწადში, რომელიც იქნება ნაკლები, გამოხატული დოლარებში.
 წევრი წარმოადგენს ამ გაცვლით სარგებელს ან დანაკარგს მოსალოდნელი
გაუფასურებიდან ან დოლარის გაძვირებიდან გამომდინარე.
 მაშასადამე, გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციების ფლობიდან მოსალოდნელი უკუგება ტოლია
უცხოურ საპროცენტო განაკვეთს გამოკლებული დოლარის მოსალოდნელი გაძვირება (ე.ი.,
 თუ წევრი დადებითია, ინდივიდები ელოდებიან დოლარის გაძვირებას და ფუნტის

გაუფასურებას. ადგილი ექნება გაცვლითი კურსით გამოწვეულ დანაკარგს ფუნტში დენომინირებული
ობლიგაციების ფლობიდან.
 თუ წევრი უარყოფითია, ინდივიდები ელოდებიან დოლარის გაუფასურებას და ფუნტის
გაძვირებას. ადგილი ექნება გაცვლითი კურსით გამოწვეულ მოგებას ფუნტში დენომინირებული
ობლიგაციების ფლობიდან.
 იყიდით თუ არა ყოველთვის აშშ-ის ობლიგაციებს, როცა ? არ არის აუცილებელი. თუ დოლარის

გაუფასურების მოსალოდნელი ტემპი აჭარბებს საპროცენტო განაკვეთებს შორის განსხვავებას,
გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციების ფლობიდან უკუგება იქნებ აუფრო დიდი.
 იყიდით თუ არა ყოველთვის გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციებს, როცა ? არ არის
აუცილებელი. თუ დოლარის გაძვირების მოსალოდნელი ტემპი უფრო დიდია, ვიდრე საპროცენტო
განაკვეთებს შორის განსხვავებას, აშშ-ის ობლიგაციაზე უკუგების მოსალოდნელი ნორმა უფრო დიდი
იქნება.
1. რომელია გახსნილობის სამი ცნება (შესავალი)?

2. მოკლედ იმსჯელეთ, რას წარმოადგენს ტარიფები, კვოტები და კაპიტალის კონტროლი (1).
3. ახსენით, როგორ შეიძლება ექსპორტი აჭარბებდეს GDP-ის (1).
4. განსაზღვრეთ ნომინალური გაცვლითი კურსი, (1).
5. რა გავლენა ექნება -ს ზრდას დოლარის ღირებულებაზე (1)?
6. როდესაც დოლარი უფასურდება, რა მოსდის -ს (1)?
7. განსაზღვრეთ რეალური გაცვლითი კურსი (1).
8. რა მოსდის აშშ-ის საქონლის ფასს, გამოხატული გაერთიანებული სამეფოს საქონლით, როცა
რეალური გაცვლითი კურსი იზრდება (1)?
9. შეესაბამება თუ არა -ის ზრდა ადგილობრივი ვალუტის რეალურ გაძვირებას ან რეალურ
გაუფასურებას (1)?
10. რას ზომავს საგადასახდელო ბალანსი (2)?
11. როგორაა აგებული აშშ-ის რეალური მრავალმხრივი გაცვლითი კურსი (2)?
12. რა სახის განსხვავებული ტიპის ტრანსაქციებია ჩართული მიმდინარე ანგარიშში (2)?
13. რა სახის განსხვავებული ტიპის ტრანსაქციებია ჩართული კაპიტალის ანგარიშში (2)?
14. დავუშვათ, მიმდინარე ნომინალური გაცვლითი კურსი დოლარსა და ფუნტს შორის არის .
რამდენი ფუნტის შეძენა შეგიძლიათ ერთი დოლარით (2)?
15. რას წარმოადგენს გამოსახულება (2)?
16. დავუშვათ, თქვენ გაქვთ ერთი დოლარი გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციებში დასაბანდებლად.
რომელია გამოსახულება, რომელიც წარმოადგენს დოლარებში გაზომილი გაერთიანებული
სამეფოს ობლიგაციებზე მოსალოდნელი უკუგებას (2)?
17. რას წარმოადგენს გამოსახულება (2)?
6
18. დავუშვათ, ერთწლიანი ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი აშშ-ში არის 6% და 4% გერმანიაში.
შემდგომ დავუშვათ, რომ არბიტრაჟული დამოკიდებულება ნარჩუნდება. ამ ინფორმაციის
გათვალისწინებით, მოსალოდნელია თუ არა დოლარის გაძვირება ან გაუფასურება დამდეგი წლის
განმავლობაში? რამდენად (2)?
1. დავუშვათ ფუნტი/დოლარის გაცვლითი კურსი ორშაბათს 1.5-ია, ხოლო მომდევნო პარასკევს - 1.6.
ა. მოკლედ იმსჯელეთ, რა მოუვიდა ადგილობრივი ვალუტის ფასს, გამოხატულს უცხოური
ვალუტით?
ბ. რამდენი ფუნტის ყიდვა შეუძლია 1 დოლარს ორშაბათს? რამდენი ფუნტის ყიდვა შეუძლია 1
დოლარს პარასკევს?
გ. გაიზარდა თუ შემცირდა დოლარის ღირებულება კვირის განმავლობაში? მოკლედ ახსენით.
დ. გაძვირდა თუ გაუფასურდა დოლარი კვირის განმავლობაში?
ე. რა მოუვიდა -ს კვირის განმავლობაში?
2. დავუშვათ, ნომინალური გაცვლითი კურსი, (როგორც განსაზღვრულია ამ თავში) მცირდება.

ა. რას გულისხმობს -ს შემცირება უცხოური ვალუტის ფასის შესახებ, გამოხატულს დოლარებში?
ბ. დოლარის ღირებულება გაიზარდა თუ შემცირდა?
გ. გაძვირდა თუ გაუფასურდა დოლარი?
3. დავუშვათ, დოლარი/ფუნტის ნომინალური გაცვლითი კურსი ერთ კვირას იყო 1.5.

ა. თუ დოლარი გაუფასურდა 10%-ით ბოლო კვირის განმავლობაში, რამდენია დოლარი/ფუნტის
მიმდინარე გაცვლითი კურსი?
ბ. თუ დოლარი გაუფასურდა 20%-ით ბოლო კვირის განმავლობაში, რამდენია დოლარი/ფუნტის
გ. თუ დოლარი გაძვირდა 10%-ით ბოლო კვირის განმავლობაში, რამდენია დოლარი/ფუნტის
დ. თუ დოლარი გაძვირდა 20%-ით ბოლო კვირის განმავლობაში, რამდენია დოლარი/ფუნტის
4. დავუშვათ, ადგილობრივი (აშშ-ის) ბოთლი ღვინო ღირს 10$, ხოლო გაერთიანებული სამეფოს
ბოთლი ღვინო - 30 ფუნტი,.
ა. ყოველი მომდევნო დოლარი/ფუნტის გაცვლითი კურსებისათვის, გამოთვალეთ აშშ-ის ერთი
ბოთლი ღვინის ფუნტებში გამოხატული ფასის შეფარდება გაერთიანებული სამეფოს ერთი ბოთლი
ღვინის ფუნტებში გამოხატულ ფასთან: 1.2, 1.4 და 1.6.
ბ. თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, რა მოსდის აშშ-ის საქონლის (ბოთლი ღვინის) ფასს,
გამოხატულს გაერთიანებული სამეფოს საქონლით (ბოთლი ღვინით), როცა იზრდება?
გ. თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, რა მოსდის აშშ-ის საქონლის (ბოთლი ღვინის) ფასს,
გამოხატულს გაერთიანებული სამეფოს საქონლით (ბოთლი ღვინით), როცა მცირდება?
5. დავუშვათ, იყოს GDP დეფლატორი აშშ-ში და - GDP დეფლატორი გაერთიანებულ სამეფოში.

დავუშვათ, , ხოლო
ა. გამოთვალეთ რეალური გაცვლითი კურსი ყოველი შემდეგი დოლარი/ფუნტის ნომინალური
გაცვლითი კურსებისათვის: 1.2, 1.4 და 1.6.
ბ. რა მოსდის რეალურ გაცვლით კურსს, როცა იზრდება?
გ. რა მოსდის აშშ-ის საქონლის ფასს, გამოხატულს გაერთიანებული სამეფოს საქონლით, როცა
იზრდება? მოკლედ ახსენით.
დ. -ს ზრდა გამოიწვევს თუ არა დოლარის რეალურ გაძვირებას ან გაუფასურებას?
7
6. გამოიყენეთ შემდეგი ინფორმაცია შემდეგ კითხვაზე საპასუხოდ.
1996 1.5 1.5 1.2

1997 1.6 1.65 1.25
შენიშვნა: არის ფუნტი/დოლარი ნომინალური გაცვლითი კურსი.
ა. გამოთვალეთ რეალური გაცვლითი კურსი 1996 და 1997 წლებში.

ბ. რამდენი იყო პროცენტული ცვლილება რეალური გაცვლითი კურსის 1996 და 1997 წლებს შორის
პერიოდში? წარმოადგენს თუ არა რეალური გაცვლითი კურის აღნიშნული ცვლილება რეალურ
გაძვირებას ან გაუფასურებას?
გ. გამოთვალეთ ნომინალური გაცვლითი კურსის პროცენტული ცვლილება ორ წელს შორის პერიოდში.
წარმოადგენს თუ არა აღნიშნული ცვლილება დოლარის ნომინალურ გაძვირებას ან გაუფასურებას?
დ. გამოთვალეთ -ს და -ის პროცენტული ცვლილება.
ე. იყო თუ არა ნომინალური გაძვირება (ან გაუფასურება) უფრო დიდი, ნაკლები ან ტოლი რეალური
გაძვირების (ან გაუფასურების)? ახსენით.
7. დავუშვათ, და ორივე იზრდება. ახლა დავუშვათ, რომ დოლარი განიცდის 5%-იან ნომინალურ
გაუფასურებას.
ა. რომელი ქვეყანა განიცდის ინფლაციის უფრო მაღალ ტემპს, თუ ადგილობრივი ვალუტა
განიცდის რეალურ გაძვირებას? მოკლედ ახსენით.
ბ. რომელი ქვეყანა განიცდის ინფლაციის უფრო მაღალ ტემპს, თუ ადგილობრივი ვალუტა
განიცდის რეალურ გაუფასურებას?
გ. შეადარეთ -სა და -ს ცვლილებები, თუ რეალური გაცვლითი კურსი არ იცვლება.
8. გამოიყენეთ შემდეგი ინფორმაცია და განტოლება (18.4) მოცემულ თავში, რათა უპასუხოდ

აღნიშნულ შეკითხვას: და .
ა. ზემოთმოცემულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით, რამდენი უნდა იყოს ადგილობრივი საპროცენტო
განაკვეთი იმისათვის, რომ არბიტრაჟის დამოკიდებულება შენარჩუნდეს?
ბ. არის თუ არა ? თუ არ უდროს -ს, რომელ ობლიგაციას აქვს ყველაზე მაღალი
მოსალოდნელი უკუგება (რომელიც გაზომილია დოლარებში)? ახსენით.
9. გამოიყენეთ შემდეგი ინფორმაცია და განტოლება (18.4), რათა უპასუხოდ ამ შეკითხვას: ,

ხოლო .
ა. დავუშვათ, . ელოდებიან თუ არა ინდივიდები დოლარის გაძვირებას ან
გაუფასურებას? გამოთვალეთ გაძვირების ან გაუფასურების მოსალოდნელი ტემპი. თვქნეს
ანალიზზე დაყრდნობით, რამდენი უნდა იყოს ადგილობრივი საპროცენტო განაკვეთი, რათა
დაკმაყოფილდეს არბიტრაჟული დამოკიდებულება?
ბ. ახლა, დავუშვათ . ელოდებიან თუ არა ინდივიდები დოლარის გაძვირებას ან
გაუფასურებას? გამოთვალეთ გაძვირების ან გაუფასურების მოსალოდნელი ტემპი. თქვენს
ანალიზზე დაყრდნობით, რამდენი უნდა იყოს ადგილობრვი საპროცენტო განაკვეთი, რათა
გ. ახლა დავუშვათ . ელოდებიან თუ არა ინდივიდები დოლარის გაძვირებას ან
გაუფასურებას? გამოთვალეთ გაძვირების ან გაუფასურების მოსალოდნელი ტემპი. თქვენს
ანალიზზე დაყრდნობით, რამდენი უნდა იყოს ადგილობრვი საპროცენტო განაკვეთი, რათა
10. დავუშვათ, მოლოდინის თანახმად დოლარი გაუფასურდება მომდევნო წლის განმავლობაში.

მიუთითებს თუ არა არბიტრაჟული დამოკიდებულება, რომ აშშ-ის საპროცენტო განაკვეთი უფრო
დიდია, ნაკლები ან ტოლი უცხოური საპროცენტო განაკვეთის? მოკლედ ახსენით.
8
11. დავუშვათ, მოლოდინის თანახმად დოლარი გაუფასურდება მომვდევნო წლის განმავლობაში.
მიუთითებს თუ არა არბიტრაჟული დამოკიდებულება, როომ აშშ-ის საპროცენტო განაკვეთი უფრო
დიდია, ნაკლები ან ტოლი უცხოური საპროცენტო განაკვეთის? მოკლედ ახსენით.
12. ყოველი მომდევნო შემთხვევისათვის, განსაზღვრეთ ინდივიდმა აშშ-ის ობლიგაცია უნდა იყიდოს
თუ უცხოური.
ა. , დოლარის მოსალოდნელი გაუფასურება 3%-ია

ბ. , დოლარის მოსალოდნელი გაუფასურება 1%-ია
გ. დოლარის მოსალოდნელი გაუფასურება 2%-ია
დ. , დოლარის მოსალოდნელი გაუფასურება 3%-ია
ე. , დოლარის მოსალოდნელი გაუფასურება 1%-ია
ვ. , დოლარის მოსალოდნელი გაუფასურება 2%-ია
ზ. , დოლარის მოსალოდნელი გაუფასურება 3%-ია
თ. , დოლარის მოსალოდნელი გაძვირება 1%-ია
ი. , დოლარის მოსალოდნელი გაძვირება 2%-ია
კ. , დოლარის მოსალოდნელი გაუფასურება 0%-ია
1. ნომინალური გაცვლითი კურსი არის:
ა. უცხოური ვალუტის ერთეულის რაოდენობა, რომლის ყიდვა შეგიძლიათ ადგილობრივი ვალუტის

ერთი ერთეულით
ბ. ადგილობრივი ვალუტის ფასი, გამოხატული უცხოური ვალუტით
გ. ადგილობრივი ვალუტის ერთეულის რაოდენობა, რომელიც შეგიძლია მიიღოთ უცხური ვალუტის
ერთი ერთეულით.
ე. ბ) და გ)
2. რეალური გაცვლითი კურსი არის:
ა.
ბ. უცხოური საქონლის ფასი, გამოხატული ადგილობრივი საქონლით
გ. ადგილობრივი საქონლის ფასი, გამოხატული უცხოური საქონლით
3. -ს ზრდა წარმოადგენს:
ა. რეალურ გაძვირებას
ბ. რეალურ გაუფასურებას
გ. ნომინალურ გაძვირებას
დ. ნომინალურ გაუფასურებას
4. როდესაც დოლარის ღირებულება (გამოხატული ფუნტებში) იზრდება, ჩვენ ვიცით, რომ:
ა. იზრდება
ბ. მცირდება
გ. დოლარი გაუფასურდა
9
5. დოლარის გაუფასურება მიუთითებს იმაზე, რომ:
ა. შემცირდა
ბ. საჭიროა მეტი ადგილობრივი ვალუტა, რათა შევიძინოთ უცხოური ვალუტის ერთი ერთეული
გ. გაიზარდა
6. როცა დოლარი ძვირდება, ჩვენ ვიცით, რომ:
ა. უცხოური ვალუტის ფასი დოლარებში შემცირდა

ბ. უცხოური ვალუტის ფასი დოლარებში გაიზარდა
გ. შემცირდა
7. შემდეგი გამოსახულებებიდან რომელი წარმოადგენს რეალურ გაცვლით კურსს?
ა.
ბ.
გ.
დ.
8. რეალური გაცვლითი კურსის შემცირება მიუთითებს იმაზე, რომ:
ა. უცხოური საქონელი ახლა შედარებით უფრო ძვირია უცხოურ საქონელთან შედარებით

ბ. ადგილობრივი საქონელი ახლა შედარებით უფრო ძვირია უცხოურ საქონელთან შედარებით
გ. მოხდა ადგილობრივი ვალუტის რეალური გაუფასურება
9. რეალური გაცვლითი კურსის ზრდა მიუთითებს:
ა. უცხოური საქონელი ახლა შედარებით უფრო ძვირია უცხოურ საქონელთან შედარებით

ბ. ადგილობრივი საქონელი ახლა შედარებით უფრო ძვირია უცხოურ საქონელთან შედარებით
გ. მოხდა ადგილობრივი ვალუტის რეალური გაუფასურება
დ. მოხდა ადგილობრივი ვალუტის რეალური გაძვირება
ე. ბ) და დ)
10. შემდეგ მოვლენებიდან რომელი იწვევს ადგილობრივი ვალუტის რეალურ გაუფასურებას?
ა. -ს შემცირება
ბ. -ს ზრდა
გ. -ს შემცირება
დ. -ს ზრდა
11. შემდეგ მოვლენებიდან რომელი იწვევს ადგილობრივი ვალუტის რეალურ გაძვირებას?
ბ. -ს შემცირება
10
ე. არცერთი ზემოთჩამოთვლილი
12. ქვემოთჩამოთვლილი ტრანსაქციებიდან რომელია ჩართული მიმდინარე ანგარიშში?
ა. სტატისტიკური ცდომილება
ბ. წმინდა საინვესტიციო შემოსავალი
გ. აშშ-ის აქტივების უცხოელთა მფლობელობაში ზრდა
დ. აშშ-ის მფლობელობაში არსებული უცხოური აქტივების ზრდა
13. ქვემოთჩამოთვლილი ტრანსაქციებიდან რომელია ჩართული კაპიტალის ანგარიშში?
ა. სავაჭრო ბალანსი
ბ. წმინდა საინვესტიციო შემოსავალი
გ. უცხოელთა მფლობელობაში არსებული აშშ-ის აქტივების ზრდა
ე. მხოლოდ ბ) და გ)
14. დავუშვათ, ქვეყანას აქვს მიმდინარე ანგარიშის დეფიციტი. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, ჩვენ
ვიცით:
ა. აღნიშნული ქვეყნის ექპორტი აჭარბებს მის იმპორტს

ბ. აღნიშნული ქვეყანა სესხს თავაზობს დანარჩენ მსოფლიოს
გ. არსებობს კაპიტალის ანგარიშის დეფიციტი
დ. არსებობს კაპიტალის ანგარიშის პროფიციტი
15. GDP-სა და GNP-ის დეფიცინიაზე დაყრდნობით, ჩვენ ვიცით, რომ:
ა. GNP=GDP+წმინდა ფაქტორული გადახდები დანარჩენი მსოფლიოდან

ბ. GDP=GNP+წმინდა ფაქტორული გადახდები დანარჩენი მსოფლიოდან
გ. GNP=GDP+საგადასახდელო ბალანსი
დ. GNP=GDP+წმინდა საინვესტიციო შემოსავალი
ე. GNP=GDP+კაპიტალის წმიინდა ნაკადები დანარჩენი მსოფლიოდან
16. შემდეგი გამოსახულებებიდან რომელი წარმოადგენს გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციის

ფლობიდან მოსალოდნელ უკუგებას (დოლარებში):
ა.
ბ.
გ.
დ.
17. დავუშვათ, საპროცენტო პარიტეტის პირობა ნარჩუნდება. თუ და , ჩვენ ვიცით, რომ:
ა. ინდივიდებს ხელთ ექნებათ მხოლოდ ადგილობრივი ობლიგაციები

ბ. ინდივიდებს ხელთ ექნებათ მხოლოდ უცხოური ობლიგაციები
გ. მოლოდინის თანახმად, დოლარი გაძვირდება 2%-ით
დ. მოლოდინის თანახმად, დოლარი გაუფასურდება 2%-ით
18. დავუშვათ, საპროცენტო პარიტეტის პირობა ნარჩუნდება. თუ და , ჩვენ ვიცით, რომ:
11
ა. აშშ-ის ობლიგაციებზე მოსალოდნელი უკუგება უფრო დიდია, ვიდრე გაერთიანებული სამეფოს
ობლიგაციაზე მოსალოდნელი უკუგება
ბ. აშშ-ის ობლიგაციაზე მოსალოდნელი უკუგება უფრო ნაკლებია, ვიდრე გაერთიანებული სამეფოს
ობლიგაციებზე მოსალოდნელი უკუგება
გ. მოსალოდნელია, რომ დოლარი გაძვირდება 2%-ით
დ. მოსალოდნელია, რომ დოლარი გაუფასურდება 2%-ით
19. დავუშვათ, საპროცენტო პარიტეტის პირობა შენარჩუნებულია და ინდივიდები ელოდებიან დოლარის

გაძვირებას 4%-ით მომდევნო წლის განმავლობაში. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, ჩვენ ვიცით,
რომ:
ა.
ბ.
გ.
დ. ინდივიდებს ექნებათ მხოლოდ აშშ-ის ობლიგაციები
20. დავუშვათ, საპროცენტო პარიტეტის პირობა შენარჩუნებულია. დავუშვათ, -ს და

მოსალოდნელია, რომ დოლარი გაუფასურდება 2%-ით მომდევნო წლის განმავლობაში. ყოველი
დოლარისათვის, რომელსაც ინდივიდი დააბანდებს უცხოურ ობლიგაციაში, რამდენი დოლარის
მიღებას შეიძლება მოელოდოს ერთ წელიწადში?
ა. 1.02
ბ. 1.08
გ. 1.10
დ. 1.12
21. დავუშვათ, საპროცენტო პარიტეტის პირობა შენარჩუნებულია. დავუშვათ, -ს და

მოსალოდნელია, რომ დოლარი გაძვირდება 3%-ით მომდევნო წლის განმავლობაში. ყოველი
დოლარისათვის, რომელსაც ინდივიდი დააბანდებს უცხოურ ობლიგაციაში, რამდენი დოლარის
მიღებას შეიძლება მოელოდოს ერთ წელიწადში?
ა. 1.03
ბ. 1.07
გ. 1.10
დ. 1.13
22. დავუშვათ, , და მოსალოდნელია, რომ დოლარი გაუფასურდება 3%-ით მომდევნო

წლის განმავლობაში. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, ჩვენ ვიცით, რომ:
ა. ინდივიდები უპირატესობას მიანიჭებენ აშშ-ის ობლიგაციების ფლობას

ბ. ინდივიდები უპირატესობას მიანიჭებენ გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციების ფლობას
გ. გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციის ფლობიდან მოსალოდნელი უკუგება (რომელიც გაზომილია
დოლარებში) ტოლი იქნება 5%-ის
დ. გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციის ფლობიდან მოსალოდნელი უკუგება (რომელიც გაზომილია
ვ. ბ) და დ)
23. დავუშვათ, , და მოსალოდნელია, რომ დოლარი გაძვირდება 3%-ით მომდევნო წლის

განმავლობაში. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, ჩვენ ვიცით, რომ:
12
ა. ინდივიდები უპირატესობას მიანიჭებენ აშშ-ის ობლიგაციების ფლობას
ბ. ინდივიდები უპირატესობას მიანიჭებენ გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციების ფლობას
გ. გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციის ფლობიდან მოსალოდნელი უკუგება (რომელიც გაზომილია
დ. გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციის ფლობიდან მოსალოდნელი უკუგება (რომელიც გაზომილია
ვ. ბ) და დ)
13
თავი 19.
საქონლის ბაზარი ღია ეკონომიკაში
მოცემული თავისა და ქვემოთჩამოთვლილი მასალის დამუშავების შემდეგ თქვენ
(1) გეცოდინებათ განსხვავება საქონელზე ადგილობრივ მოთხოვნასა და ადგილობრივ საქონელზე

მოთხოვნას შორის.
(2) გაიგებთ იმპორტისა და ექსპორტის დეტერმინანტებს.
(3) შეძლებთ ახსნათ წონასწორული გამოშვებისა და სავაჭრო ბალანსის დეტერმინანტები.
(4) შეძლებთ გაანალიზოთ გამოშვებასა და წმინდა ექსპორტზე ადგილობრივი მოთხოვნის
ცვლილებების ეფექტები.
(5) შეძლებთ გაანალიზოთ და გრაფიკულად გამოსახოთ გამოშვებასა და წმინდა ექსპორტზე უცხოური
მოთხოვნის ეფექტები.
(6) გაიგებთ, რომ მულტიპლიკატორი უფრო მცირეა ღია ეკონომიკაში.
(7) შეძლებთ ახსნათ რეალური გაუფასურების ეფექტები გამოშვებაზე, იმპორტსა და წმინდა
ექსპორტზე.
(8) შეძლებთ გაანალიზოთ გაცვლითი კურსის ცვლილებებისა და ფისკალური პოლიტიკის
კომბინირებული ეფექტები გამოშვებაზე და სავაჭრო ბალანსზე.
(9) შეძლებთ იმსჯელოთ, თუ რა იგულისხმება მარშალ-ლერნერის პირობითა და J-მრუდით.
(10) შეძლებთ გაიგოთ დამოკიდებულება დაზოგვას, ინვესტიციებსა და სავაჭრო ბალანსს შორის.
1. ადგილობრივი მოთხოვნა და ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნა
(1) საქონელზე ადგილობრივი მოთხოვნა
ეს წარმოადგენს მოთხოვნას საქონელზე ინდივიდების, მთავრობისა და ფირმების მიერ, რომლებიც

ცხოვრობენ ქვეყანაში. ამიტომ, ის ტოლია: .
(2) ადგილობრვი საქონელზე მოთხოვნა
ორი კორექტირება უნდა გაკეთდეს იმისათვის, რომ მივიღოთ ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნა: (1)
ექპორტის დამატება და (2) იმპორტის გამოკლება. ამიტომ, ის ტოლია: .
 რატომ უნდა დავამატოთ ექსპორტი? წარმოადგენს ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნას,

რომელიც მომდინარეობს საზღვარგარეთიდან.
 რატომ უნდა გამოვაკლოთ იმპორტი? ზოგიერთი საქონელი, რომელიც ნაყიდია ადგილობრივი
რეზიდენტების, ფირმებისა და მთავრობების მიერ, შეიძლება მოიცავდეს უცხოურ საქონელს.
 რატომ ვყოფთ -ს რეალურ გაცვლით კურსზე, -ზე? არის იმპორტის რაოდენობა. იმისათვის,
რომ გამოვხატოთ იმპორტის აღნიშნული რაოდენობა ადგილობრივი საქონლით, უნდა გავყოთ
ადგილობრივი საქონლის შეფარდებით ფასზე, რომელიც გამოხატულია უცხოური საქონლით.
2. ექსპორტისა და იმპორტის დეტერმინანტები
(1) იმპორტი ( )
1
 ადგილობრივი შემოსავლის ( ) ზრდის კვალობაზე, და - ორივე იზრდება. და -ის ზოგიერთი
აღნიშნული ზრდა მოიცავს უცხოურ საქონელს. მაშასადამე, იზრდება -ის ზრდის კვალობაზე.
 -ს ზრდა, რეალური გაცვლითი კურსი, წარმოადგენს ადგილობრივი ვალუტის რეალურ გაძვირებას.
 -ს ზრდა ასევე მიუთითებს იმაზე, რომ ადგილობრივი საქონელი ახლა შედარებით უფრო ძვირია.
ადგილობრივი საქონლის შეფარდებითი ფასის ზრდა გამოიწვევს -ის ზრდას.
(2) ექსპორტი ( )
 უცხოური შემოსავლის ( ) ზრდის კვალობაზე, უცხოური და უცხოური ორივე იზრდება.

უცხოური -ს და უცხოური -ს ზოგიერთი აღნიშნული ზრდა გაითვალისწინებს აშშ-ს საქონელს. აქედან
გამომდინარე, იზრდება -ის ზრდის კვალობაზე.
 რეალური გაუფასურება ( -ს შემცირება) შეესაბამება აშშ-ის საქონლის შეფარდებითი ფასის
შემცირებას. აშშ-ის საქონელი ხდება უფრო მიმზიდველი (ე.ი., შეფარდებით უფრო იაფი) და იზრდება.
3. წონასწორობა, სავაჭრო ბალანსი და მულტიპლიკატორი
(1) წონასწორული გამოშვება
წონასწორულ გამოშვება ადგილი აქვს მაშინ, როცა გამოშვება ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნის
ტოლია ( ):
(2) სავაჭრო ბალანსი
სავაჭრო ბალანსი (წმინდა ექსპორტი, ) არის სხვაობა ექსპორტსა და იმპორტს შორის:

ნაჩვენებია გრაფიკულად ნახ. 19-1-ზე. ხაზი დაღმავალია, რადგანაც -ის
ზრდა გამოიწვევს -ის ზრდას. უფრო მაღალი , მოცემული -ის გათვალისწინებით. იწვევს -ის
შემცირებას (სავაჭრო პროფიციტი შემცირდება, ან სავაჭრო დეფიციტი გაიზრდება).
არსებობს ხაზის რამდენიმე მახასიათებელი, რომელიც უნდა გესმოდეთ.

 -ისა და -ის მოცემული მნიშვნელობისათვის, -ის წონასწორული დონე განსაზღვრავს სავაჭრო
ბალანსს. წონასწორული გამოშვებას ადგილი აქვს მაშინ, როცა .
 წონასწორულ -ს ადგილი არ აქვს მაშინ, როცა
 -ის ზრდა გამოიწვევს -ის ზრდას და განაპირობებს ხაზის ზემოთ გადაადგილებას -ის
ცვლილების შედეგად.
 -ის ზრდა გამოიწვევს -ის შემცირებას და -ის ზრდას და შემცირდება (დავუშვათ, მარშალ-
ლერნერის პირობა სრულდება) -ის ყოველ დონეზე. ხაზი გადაადგილდება ქვემოთ.
 -ის ცვლილება არ იწვევს ხაზის გადაადგილებას, მხოლოდ მასზე მოძრაობას.
(3) მულტიპლიკატორი
-ის ზრდა იწვევს მოთხოვნის ზრდას ( ხაზი აღმავალია).

 დახურულ ეკონომიკაში, -ის ყველა ზრდა მოდის ადგილობრივ საქონელზე.
 ღია ეკონომიკაში, -ის ზოგიერთი ზრდა მოდის უცხოურ საქონელზე ( ). მაშასადამე, ხაზი
უფრო დამრეცია.
 უფრო დამრეცი ხაზი შეესაბამება უფრო მცირე მულტიპლიკატორს.
2
4. მოთხოვნის ცვლილებები და მათი ზემოქმედება -სა და -ზე
(1) მოთხოვნის ცვლილება
მოთხოვნის ცვლილება წარმოადგენს -ს, -ს და/ან -ს ცვლილებებს, რომელიც მოდის მთლიანად

ადგილობრივ საქონელზე.
 ამ ტიპის ნებისმიერი ცვლილება გამოიწვევს მრუდის გადაადგილებას.
 გადაადგილების ზომა ტოლია მოთხოვნის თავდაპირველი ცვლილების.
 წონასწორობას ადგილი ექნება წერტილში, სადაც .
 -ის ცვლილების კვალობაზე, შეიცვლება ხაზზე გადაადგილების კვალობაზე; მაშასადამე,
შეიცვლება.
 მაგალითად, -ის შემცირება გამოიწვევს უფრო დაბალ -ს, უფრო დაბალ -ს და -ის ზრდას (ან
სავაჭრო პროფიციტი იზრდება, ან სავაჭრო დეფიციტი მცირდება).
 თქვენ უნდა გესმოდეთ, რომ ადგილობრივი მოთხოვნის ცვლილებები არ განაპირობებს ხაზის

 -ის ცვლილებები განაპირობებს ცვლილებებს ხაზის გასწვრივ და განაპირობებს სავაჭრო
ბალანსის ცვლილებას.
 ექსპორტი არ იცვლება, ვინაიდან და არ შეცვლილა.
 მულტიპლიკატორი აქ უფრო მცირეა (დახურულ ეკონომიკასთან შედარებით), რადგანაც ზოგიერთი
ცვლილება მოთხოვნაში ახლა უკვე მიემართება უცხოური საქონლისკენ.
(2) უცხოურ მოთხოვნაში ცვლილებები ( )
უცხოური მოთხოვნის ცვლილებები წარმოადგენს ცვლილებებს -სა და/ან -ში [მე დავუბრუნდები
რეალური გაცვლითი კურსის ცვლილებების ეფექტებს მომდევნო ნაწილში]. -ის ზრდა გამოიწვევს
ექსპორტის ზრდას ( ). -ის ზრდას აქვს ორი ეფექტი: (1) გადაადგილდება ზემოთ -ის ცვლილებით
და (2) ხაზი გადაადგილდება ზემოთ -ის ცვლილებით.
 -ის ცვლილების ეფექტები არის იგივე, რომელიც ზემოთაა აღწერილი.

 ახალი წონასწორობა კვლავ ყალიბდება იქ, სადაც
 -ის ცვლილება ტოლია -ის ცვლილება გამრავლებული მულტიპლიკატორზე.
 -ის ზრდის კვალობაზე, გაიზრდება.
 თუმცა, -ის ზრდა, უფრო მცირეა, ვიდრე -ის ზრდა.
 მაშასადამე, იზრდება -ის ზრდის კვალობაზე (სავაჭრო ბალანსი უმჯობესდება).
დარწმუნდით, რომ გესმით მსჯელობა, რომელიც ნახ. 19-4-ს თან ახლავს.
 -ის ნებისმიერი ზრდა გამოიწვევს -ისა და -ის ზრდას. მიუხედავად იმპორტის შემოსავლით
ინდუცირებული ზრდისა, სავაჭრო ბალანსი გაუმჯობესდება, როცა იზრდება.
 -ის ნებისმიერი შემცირება გამოიწვევს -ისა და -ის შემცირებას. მიუხედავად იმპორტის
შემოსავლით ინდუცირებული შემცირებისა, სავაჭრო ბალანსი უარესდება, როცა ექსპორტი
მცირდება.
3
5. რეალური გაცვლითი კურსი, წმინდა ექპორტი და გამოშვება
რეალური გაცვლითი კურსი, , არის ადგილობრივი საქონლის შეფარდებითი ფასი, გამოხატული

უცხოური საქონლით. -ს შემცირება (რეალური გაუფასურება) გამოიწვევს:
(1) -ის ზრდას ადგილობრივი საქონლის შედარებით გაიაფების კვალობაზე;
(2) იმპორტის ( ) რაოდენობის შემცირებას უცხოური საქონლის უფრო გაძვირების გამო და
(3) იმპორტის ფასის ზრდას და, მაშასადამე, იმპორტზე დანახარჯების ზრდას. იმპპორტის იმავე
რაოდენობა ახლა უფრო ძვირია საყიდლად.
გაუფასურებამ რომ გამოიწვიოს -ის ზრდა, (1)-სა და (2)-ის კომბინირებულმა ეფექტებმა უნდა
გადააჭარბოს (3)-ის ეფექტებს. პირობას, რომლის დროსაც გაუფასურება იწვევს -ის ზრდას, ეწოდება
მარშალ-ლერნერის პირობა.
თუ მარშალ-ლერნერის პირობა არ ნარჩუნდება, გაუფასურება გამოიწვევს -ის ვარდნას. რატომ? (3)

ეფექტი დომინირებული იქნება (1)-სა და (2)-ის კომბინირებულ ეფექტებზე.
დავუშვათ, მარშალ-ლერნერის პირობა დაცულია, რეალური გაცვლითი კურსის შემცირება გამოიწვევს

-ის ზრდას, -ის შემცირებას და -ის ზრდას. -ის ზრდის კვალობაზე, -ის ხაზი გადაადგილდება
ზემოთ -ის ცვლილებით და -ის ხაზი გადაადგილდება ზემოთ -ის ცვლილებით.
რეალური გაცვლითი კურსის შემცირების ეფექტები -ზე და სავაჭრო ბალანსზე არის მსგავსი იმისა,
რაც -ის ცვლილების ეფექტები:
 იზრდება
 -ის ზრდის კვალობაზე, იზრდება, მაგრამ არა იმდენად, რომ მოახდინოს -ის თავდაპირველი
ზრდის კომპენსირება
 სავაჭრო ბალანსი უმჯობესდება
6. გაცვლითი კურსის პოლიტიკა და ფისკალური პოლიტიკა
ამ დროისათვის, თქვენ უნდა გააცნობიეროთ შემდეგი:
(1) -ს ზრდა განაპირობებს -ის ზრდას და -ის შემცირებას

(2) -ს შემცირება განაპირობებს -ის შემცირებას და -ის ზრდას
(3) -ს შემცირება (გაუფასურება) იწვევს -ის ზრდას და -ის ზრდას
(4) -ს ზრდა (გაძვირება) იწვევს -ის ვარდნას და -ის ვარდნას
მაშასადამე,
 -ის გასაზრდელად მთავრობებს შეუძლია: (1) -ს ზრდა და/ან (2) -ს შემცირება.

 სავაჭრო ბალანსის გასაუმჯობესებლად, მტავრობებს შეუძლია: (1) -ს შემცირება და/ან (2) -ს
შემცირება.
 შეიძლება ადგილი ჰქონდეს განსხვავებულ სიტუაციებს, რომელიც მთავრობებს აიძულებს

განახორციელონ გაცვლითი კურსისა და ფისკალური პოლიტიკის სხვადასხვა კომბინაცია.
 თქვენ უნდა გადახედოთ ცხრილ 19-1-ს („გაცვლითი კურსისა და ფისკალური პოლიტიკის
კომბინაციები“).
4
7. J-მრუდი
(1) შესავალი და განხილვა
პირველი, თქვენ უნდა განიიხილოთ მასალა #5. თუ მარშალ-ლერნერის პირობა არ ნარჩუნდება,

გაუფასურება ( -ის შემცირება) გამოიწვევს -ის ვარდნას. მაგალითად, დავუშვათ, რეალური
გაცვლითი კურსი მცირდება 8%-ით. აღნიშნული 8%-იანი გაუფასურება განაპირობებს იმპორტის ფასის
ზრდას 8%-ით. შემდგომ დავუშვათ, რომ ექსპორტის რაოდენობა იზრდება 2%-ით, ხოლო იმპორტის
რაოდენობა მცირდება 3%-ით.
 ამ შემთხვევაში, ცვეთას შედარებით უფრო დიდი ეფექტი იმპორტის ფასზე, ვიდრე -სა და -ის
რაოდენობებზე.
 აღნიშნული გაუფასურება ასევე გამოიწვევს სავაჭრო ბალანსის გაუარესებას ( -ის ვარდნას).
(2) ამ კორექტირების გრაფიკული გამოსახვა
 დროთა განმავლობაში, -ისა და -ის რაოდენობები რეაგირებას მოახდენს რეალური გაცვლითი

კურსის ცვლილებაზე.
 საბოლოოდ, აღნიშნული გაუფასურება გამოიწვევს სავაჭრო ბალანსის გაუმჯობესებას.
 ამ კორექტირების გრაფიკულ წარმოდგენას ეწოდება J-მრუდი.
 თუ მარშალ-ლერნერის პირობა თავდაპირველად არ ნარჩუნდება, გაუფასურება გამოიწვევს -ის

ვარდნას და ის უარყოფითი გავლენას მოახდენს ადგილობრივ გამოშვებაზე.
 J-მრუდის ეფექტის არსებობას შეუძლია ასევე ახსნას აშშ-ის წმინდა ექსპორტის რეაგირების
დაყოვნება რეალური გაუფასურებისა და გაძვირების მიმართ 1980-იანი წლების განმავლობაში.
8. დაზოგვა, ინვესტიცია და წმინდა ექსპორტი
თქვენთვის ცნობილი უნდა იყოს წონასწორობის შემდეგი პირობის შედეგები:
(1) სავაჭრო ბალანსი
 თუ , მთლიანი დანაზოგი აჭარბებს ინვესტიციას (და, მაშასადამე, არსებობს მიმდინარე

ანგარიშის პროფიციტი და კაპიტალის ანგარიშის დეფიციტი).
 თუ , მთლიანი დანაზოგი უფრო ნაკლებია, ვიდრე ინვესტიცია და ქვეყანამ უნდა ისესხოს ეს
სხვაობა.
(2) ბიუჯეტის დეფიციტი
ბიუჯეტის დეფიციტის ზრდა გამოიწვევს: (1) -ის ზრდას; (2) -ს შემცირებას ან (3) -ის შემცირებას.
(3) დანაზოგები
მთლიანი დანაზოგის ზრდა გამოიწვევს: (1) -ს ზრდას ან (2) -ის ზრდას.
5
1. რომელია საქონელზე ადგილობრივი მოთხოვნის კომპონენტები (1)?

2. რომელია ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნის კომპონენტები (1)?
3. რატომ უნდა გავყოთ -ზე, რათა მივიღოთ იმპპორტის მაჩვენებელი (1)?
4. რომელია იმპორტის ორი დეტერმინანტი? მოკლედ ახსენით, თითოეულის ზრდა როგორ
ზემოქმედებს იმპორტზე (1).
5. რომელია ექსპორტის ორი დეტერმინანტი? მოკლედ ახსენით, თითოეულის ზრდა როგორ
ზემოქმედებს ექსპორტზე (1).
6. რატომაა ხაზი დაღმავალი (1)?
7. რა მოსდის მულტიპლიკატორის ზომას წმინდა ექსპორტის შემოღების შემდეგ (3)?
8. რა გავლენას ახდენს -ს ზრდა მოთხოვნაზე, ხაზზე, იმპორტზე ექსპორტსა და წმინდა
ექსპორტზე (3)?
9. -ის ზრდა იწვევს ექსპორტის ზრდას, შემოსავლის ( ) ზრდა და იმპორტის ზრდა (ვინაიდან
იზრდება ). ექსპორტისა და იმპორტის ზრდის გათვალისწინებით, რა მოსდის სავაჭრო ბალანსს -
ის ზრდის კვალობაზე (3)?
10. რა ზემოქმედებას მოახდენს -ის ზრდა იმპორტისა და ექსპორტის რაოდენობაზე (4)?
11. რა ზემოქმედებას მოახდენს -ის ზრდა იმპორტის დანახარჯებზე (4)?
12. მოკლედ ახსენით, რა იგულისხმება მარშალ-ლერნერის პირობით (4)?
13. თუ მარშალ-ლერნერის პირონა სრულდება, რა გავლენას მოახდენს -ის ზრდა -ის
დამოკიდებულებაზე (4)?
14. დავუშვათ, პოლიტიკის გამტარებლებს სურთ შეამცირონ სავაჭრო დეფიციტი, მაშინ როცა -ს
უცვლელი ტოვებენ. რა სახის გაცვლით კურსი და/ან ფისკალური პოლიტიკა შეიძლება მათ
აირჩიონ (4)?
15. დავუშვათ, მარშალ-ლერნერის პირობა არ ნარჩუნდება. 12%-იან გაუფასურებას რა გავლენა ექნება
იმპორტის, ექპორტის და სავაჭრო ბალანსის რაოდენობაზე (5)?
16. რას წარმოადგენს J-მრუდი (5)?
17. 2006 წელს აშშ-ს ჰქონდა სავაჭრო დეფიციტი. რას მოწმობს ეს კერძო დანაზოგებს,
საზოგადოებრივ დანაზოგებსა და ინვესტიციებს შორის დამოკიდებულებაზე (6)?
18. როგორია ქვეყნის მიერ თავისი დანაზოგების (კერძო ან საზოგადოებრივი) ზრდის შესაძლო
ეფექტები (6)?
1. დავუშვათ, თქვენ გაქვთ შემდეგი ინფორმაცია ეკონომიკის შესახებ:

და შემდგომ დავუშვათ, რომ ყველა ცვლადი გამოსახულია ადგილობრივი
საქონლით.
ა. გამოთვალეთ „საქონელზე ადგილობრივი მოთხოვნის“ დონე, „ადგილობრივი საქონლის
მოთხოვნის“ დონე და წმინდა ექსპორტი. რაში გამოიხატება განსხვავება ადგილობრივ საქონელზე
მოთხოვნასა და საქონელზე ადგილობრივ მოთხოვნას შორის? შეადარეთ ეს სავაჭრო ბალანსს.
ბ. გაიმეორეთ ა) ნაწილში ანალიზი. თუმცა, ამავე დროს დავუშვათ, რომ და ყველა სხვა
ცვლადი იგივეა.
გ. გაიმეორეთ ა) ნაწილში ანალიზი. თუმცა, ამავე დროს დავუშვათ, რომ . გამოიყენეთ
ცვლადების თავდაპირველი მაჩვენებლები.
დ. ა), ბ) და გ) ნაწილებში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნა
რომელ პირობებში იქნება უფრო დიდი, ნაკლები ან ტოლი საქონელზე ადგილობრივი მოთხოვნის?
2. დავუშვათ, საქონლის ბაზარი წარმოდგენილია შემდეგი ქცევითი განტოლებებით.
6
ონას ორობაში
ა. გამოთვალეთ წონასწორული GDP ( ).

ბ. ა) ნაწილში თქვენი პასუხის გათვალისწინებით, გამოთვალეთ , , და .
გ. გამოშვების ამ დონეზე, განიცდის თუ არა ეკონოიკა სავაჭრო პროფიციტს ან დეფიციტს?
დ. დავუშვათ, იზრდება 100-ით (600-მდე). გამოთვალეთ გამოშვების ახალი წონასწორული დონე.
რამდენია მულტიპლიკატორის ზომა?
ე. დ) ნაწილში თქვენი პასუხის გათვალისწინებით, გამოთვალეთ -ის ახალი დონე. გამოთვალეთ
წმინდა ექსპორტში ცვლილება, რომელიც გამოწვეულია -ს აღნიშნული ზრდით.
3. გაიმეორეთ ანალიზი #2-ში (ა-დ ნაწილები). თუმცა, ამავე დროს დავუშვათ, რომ იმპორტისადმი
ზღვრული მიდრეკილება შეადგენს 0.2-ს. ე.ი., . დავუშვათ, ყველა სხვა ცვლადი
იგივეა.
4. აღნიშნული შეკითხვა ეხება #2 და #3 კითხვებზე თქვენს შეკითხვას. შეადარეთ ცვლილებები -ში,

რომელიც გამოწვეულია -ს ზრდით #2 და #3 ნაწილში. რა მოუვა მყლტიპლიკატორის ზომას,
როცა იმპორტისადმი ზღვრული მიდრეკილება ზრდება?
5. ყოველი შემდეგი მოვლენისათვის, დავუშვათ, რომ საქონლის ბაზარი თავდაპირველად

წონასწორობაშია და არსებობს სავაჭრო პროფიციტი ( ) გამოშვების თავდაპირველ დონეზე.
ახსენით, თითოეულ მოვლენას რა გავლენა ექნება ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნაზე,
ხაზზე, წონასწორულ გამოშვებაზე, ექსპორტზე, იმპორტზე, სავაჭრო ბალანსზე და ხაზზე.
ა. გადასახადის შემცირება
გ. -ის შემცირება
დ. -ის ზრდა
ე. ერთდროულად -ს შემცირება და -ს ზრდა
6. დავუშვათ, ადგილობრივი ეკონომიკა თავდაპირველად განიცდის სავაჭრო დეფიციტს. შემდგომ

დავუშვათ, რომ მთავრობის ოფიციალური პირებს სურთ აღმოფხვრან სავაჭრო დეფიციტი.
ა. (ადგილობრივი) პოლიტიკის რომელი სახე შეიძლება არჩეულ იქნეს სავაჭრო დეფიციტის
აღმოსაფხვრელად? ამ პოლიტიკას რა ეფექტი ექნება გამოშვებაზე? ახსენით.
ბ. გაცვლითი კურსის რომელი სახე შეიძლება არჩეულ იქნეს სავაჭრო დეფიციტის
აღმოსაფხვრელად? რა გავლენა ექნება ამ პოლიტიკას გამოშვებაზე? ახსენით.
გ. დავუშვათ, ადგილობრივი პოლიტიკის გამტარებლებს შეუძლიათ ზეწოლის მოხდენა უცხოელ
პოლიტიკის გამტარებლებზე, რათა შეცვალონ თავიანთი ფისკალური პოლიტიკა. რა სახის
უცხოური ფისკალური პოლიტიკის განხორციელებაა შესაძლებელი სავაჭრო დეფიციტის
აღმოსაფხვრელად? რა გავლენის მოხდენა შეუძლია აღნიშნულ პოლიტიკას ადგილობრივ და
უცხოურ გამოშვებაზე? ახსენით.
7. დავუშვათ, რომ ვაჭრობა დაბალანსებული ( ) გამოშვების თავდაპირველ დონეზე. შემდგომ

დავუშვათ, რომ მთავრობას სურს გაზარდოს იმ დროს, როდესაც ვაჭრობას ტოვებს
დაბალანსებულს. იმსჯელეთ და ახსენით, რომელი სახის პოლიტიკა შეიძლება განხორციელდეს ამ
მიზნის მისაღწევად.
8. დავუშვათ, და მთავრობას სურს გაზარდოს და ერთდროულად აღმოფხვრას სავაჭრო

დეფიციტი გამოშვების ახალ წონასწორულ დონეზე. იმსჯელეთ და ახსენით, რომელი სახის
პოლიტიკა შეიძლება განხორციელდეს ამ მიზნის მისაღწევად.
7
9. დავუშვათ, რომ არის ძალიან მაღალი და . შემდგომ დავუშვათ, რომ მთავრობას სურს
შეამციროს სავაჭრო პროფიციტის ცვლილების გარეშე. იმსჯელეთ და ახსენით,რომელი სახის
პოლიტიკა შეიძლება განხორციელდეს ამ მიზნის მისაღწევად.
10. ამ შეკითხვისათვის, დავუშვათ მარშალ-ლერნერის პირობა არ ნარჩუნდება. შემდგომ დავუშვათ,

რომ არსებობს სავაჭრო დეფიციტი გამოშვების თავდაპირველ დონეზე. ახლა დავუშვათ, რომ
რეალურ ცვეთას აქვს ადგილი.
ა. იმსჯელეთ და ახსენით, რა გავლენას მოახდენს აღნიშნული გაუფასურება -ზე, -ზე, -ზე,
ხაზზე, ხაზზე და ადგილობრივ გამოშვებაზე. ქვემოთმოცემულ გრაფიკზე, გამოსახეთ
აღნიშნული ცვეთის ეფექტები. გრაფიკზე მკაფიოდ გამოსახეთ ახალი წონასწორობა.
მოთხოვნა, Z
0
45 -იანი ხაზი
ZZ
A
Y გამოშვება
წმინდა ექსპორტი, NX
0
YTB სავაჭრო დეფიციტი გამოშვება
NX
ბ. ა) ნაწილში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, რა სახის გაცვლითი კურსის პოლიტიკა უნდა

გატარდეს მოკლევადიან პერიოდში (როცა მარშალ-ლერნერის პირობა არ ნარჩუნდება)
ეკონომიკური აქტივობის გასაზრდელად? ახსენით.
8
11. დავუშვათ, რეალური გაცვლითი კურსი უფასურდება 12%-ით. ყოველი შემდეგი შემთხვევისათვის,
მოკლედ ახსენით, ნარჩუნდება თუ არა მარშალ-ლერნერის პირობა და ახსენით, რა გავლენა ექნება
12%-იან რეალურ გაუფასურებას -სა და -ზე.
ა. იზრდება 4%-ით, მცირდება 6%-ით

ბ. იზრდება 7%-ით, მცირდება 4%-ით
გ. იზრდება 7%-ით, მცირდება 6%-ით
დ. იზრდება 6%-ით, მცირდება 7%-ით
ე. იზრდება 5%-ით, მცირდება 9%-ით
12. დავუშვათ, მარშალ-ლერნერის პირობა ნარჩუნდება. გამოიყენეთ განტოლება, რომელიც ქვემოთაა

მოცემული, რათა უპასუხოდ შემდეგ განტოლებას.
ყოველი შემდეგი მოვლენისათვის, ახსენით რა მოსდის წმინდა ექპორტს, გამოშვებას და ყოველ ცვლადს
ზემოთმოცემული განტოლების მარჯვენა მხარეს.
ა. -ის შემცირება დ. -ს შემცირება

ბ. -ს შემცირება ე. -ს და -ის ერთდროული შემცირება
გ. -ს ზრდა
შენიშვნა: თუ სხვა რამ არ არის მითითებული, დავუშვათ სრულდება მარშაკ-ლერნერის პირობა.
გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული ინფორმაცია, რათა პასუხი გასცეთ 1 და 2 შეკითხვას. დავუშვათ,

ადგილობრივი ეკონომიკა წონასწორობაშია და რომ:
ექსპორტი იმპორტი
ყველა ზემოთჩამოთვლილი ცვლადი გაზომილია ადგილობრივ საქონელში.
1. „ადგილობრივი საქონლის მოთხოვნის“ დონე არის:
ა. 1550
ბ. 1600
გ. 1900
დ. 2250
2. „საქონელზე ადგილობრივი მოთხოვნის“ დონე არის:
ა. 1550
ბ. 1600
გ. 1900
დ. 2250
3. შემდეგი გამოსახულებიდან რომელი წარმოადგენს „ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნა“?
ა.
9
ბ.
გ.
4. შემდეგი გამოსახულებიდან რომელი გამოსახავს წმინდა ექსპორტი ( )?
ა.
ბ.
გ.
დ.
5. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი იწვევს ექსპორტის შემცირებას?
6. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი იწვევს იმპორტის შემცირებას?
ა. -ის ზრდა
ბ. -ის შემცირება
დ. -ის ზრდა
7. წმინდა ექსპორტის ხაზი დაღმავალია:
ა. -ის -ზე ზემოქმედების გამო

ბ. -ის -ზე ზემოქმედების გამო
გ. -ს -ზე ზემოქმედების გამო
დ. -ს -ზე ზემოქმედების გამო
8. მოდელში, რომელიც წარმოდგენილია ამ თავში, -ს შემცირება გამოიწვევს:
ა. ორივე, ხაზისა და ხაზის ქვემოთ გადაადგილებას -ს ცვლილების გამო

ბ. -ის შემცირებას და იმპორტის შემცირებას
გ. ექსპორტის ზრდას და წმინდა ექსპორტის ზრდას
დ. წმინდა ექსპორტის ზრდას და წმინდა ექსპორტის ხაზის ზემოთ გადაადგილებას
9. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი გამოიწვევს როგორც -ის, ისე -ის ზრდას?
დ. -ს შემცირება
10. იმპორტისადმი ზღვრული მიდრეკილების ზრდის შედეგად:
ა. ხაზი გახდება უფრო დამრეცი და -ს ცვლილების გათვალისწინებით მას ექნება ნაკლები ეფექტი
გამოშვებაზე
10
ბ. ხაზი გახდება უფრო დამრეცი და -ს ცვლილების გათვალისწინებით მას ექნება მეტი ეფექტი
გ. ხაზი გახდება უფრო ციცაბო და -ს ცვლილების გათვალისწინებით მას ექნება ნაკლები ეფექტი
დ. ხაზი გახდება უფრო ციცაბო და -ს ცვლილების გათვალისწინებით მას ექნება მეტი ეფექტი
11. დავუშვათ, მარშალ-ლერნერის პირობა ნარჩუნდება. რეალური გაუფასურება გამოიწვევს:
ა. ხაზის ზემოთ გადაადგილებას

ბ. -ის შემცირებას
გ. -ის ზრდას
დ. ყველა ზემოთჩამოთვლილს
12. -ის შემცირებას ექნება ტენდენცია გამოიწვიოს:
ა. ხაზის ქვემოთ გადაადგილება

ბ. ხაზის ქვემოთ გადაადგილება
დ. -ის შემცირება
ვ. არცერთი ზემოთჩამოთვლილი
13. დავუშვათ, მთავრობას სურს -ის ზრდა და -ის უცვლელად დატოვება. მაშასადამე, მთავრობამ
უნდა:
ა. გაზარდოს
ბ. შეამციროს
გ. გაზარდოს და შეამციროს
დ. შეამციროს
14. დავუშვათ, მთავრობას სურს შეამციროს და გაზარდოს . შემდეგი პოლიტიკიდან სავარაუდოდ

რომელს შეუძლია ამის მიღწევა?
ა. -ს შემცირებას
გ. -ს ზრდას და -ს შემცირებას
დ. -ს ზრდას
15. დავუშვათ, მარშალ-ლერნერის პირობა არ ნარჩუნდება. რეალურ გაუფასურებას ექნება ტენდენცია

განაპირობოს:
ა. -ის შემცირება და -ის შემცირება

ბ. -ის ზრდა და -ის შემცირება
გ. -ის ზრდა და -ის ზრდა
დ. -ის შემცირება და -ის ზრდა
16. J-მრუდი ახდენს
ა. -ის -ზე გავლენის ილუსტრაციას

ბ. -ის ექსპორტზე გავლენის ილუსტრაციას
11
გ. რეალური გაუფასურების -ზე გავლენის ილუსტრაციას
დ. -ის იმპორტზე გავლენის ილუსტრაციას
17. საქონლის ბაზარი წონასწორობაშია, როცა:
ა.
ბ. ტოლია ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნის
გ. ტოლია საქონელზე ადგილობრივი მოთხოვნის
დ. ადგილობრივი მოთხოვნა ტოლია ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნის
18. ამ თავში წარმოდგენილ მოდელში, ბიუჯეტის დეფიციტის შემცირებამ, შეიძლება გამოიწვიოს:
გ. დაზოგვის შემცირება
19. ამ თავში წარმოდგენილ მოდელში, სავაჭრო პროფიციტი ( ) მიუთითებს იმაზე, რომ:
ა. საზოგადოებრივ დანაზოგს პლუს კერძო დანაზოგი მეტია ინვესტიციაზე

ბ. არსებობს ბიუჯეტის დეფიციტი
გ. არსებობს ბიუჯეტის პროფიციტი
დ. ეკონომიკა წონასწორობაშია
12
თავი 20.
გამოშვება, საპროცენტო განაკვეთი და გაცვლითი კურსი
(1) შეძლებთ გაიგოთ რა იგულისხმება საქონლისა და ფინანსური ბაზრების წონასწორობაში

(მიმოხილვა).
(2) გაეცნობით დაშვებებსა და გამარტივებებს.
(3) შეძლებთ გაიგოთ საპროცენტო პარიტეტის დამოკიდებულება და რას გულისხმობს ის
საპროცენტო განაკვეთსა და გაცვლით კურსს შორის დამოკიდებულებაზე.
(4) შეძლებთ გაიგოთ IS-LM მოდელის ღია ეკონომიკის ვერსიას.
(5) შეძლებთ ახსნათ ფისკალური და მონეტარული პოლიტიკის ეფექტები ღია ეკონომიკაში მოქნილი
გაცვლითი კურსის დროს.
(6) შეძლებთ იმსჯელოთ მონეტარული პოლიტიკის როლზე ფიქსირებული გაცვლითი კურსის
შემთხვევაში.
(7) შეძლებთ გაანალიზოთ ფისკალური პოლიტიკის ეფექტები ფიქსირებული გაცვლითი კურსის
(8) შეძლებთ გაიგოთ კაპიტალის მობილურობის ცვლილებები როგორ ცვლის მონეტარული
პოლიტიკის უნარს გავლენა მოახდინოს ადგილობრივ გამოშვებაზე ფიქსირებული გაცვლითი
კურსის დროს.
1. საქონლისა და ფინანსური ბაზრების წონასწორობის მიმოხილვა
(1) დაშვებები
ამ თავში ჩვენ ვუშვებთ:

 მარშალ-ლერნერის პირობა სრულდება.
 ერთობლივი ფასების დონე (როგორც ადგილობრივი, ისე უცხოური) მუდმივია.
 მომავალში მოსალოდნელი გაცვლითი კურსი ( ̅ ) მოცემულობაა (ე.ი., არ იცვლება).
 პირველი დაშვება გულისხმობს, რომ რეალური გაცვლითი კურსის შემცირება (გაუფასურება)

გამოიწვევს -ის ზრდას.
 მეორე დაშვება გულისხმობს, რომ ინფლაცია ნულის ტოლია და, მაშასადამე, .
 მეორე დაშვება ასევე გულისხმობს, რომ
(2) საქონლის ბაზარი
საქონლის ბაზარი არის წონასწორობაში, როცა გამოშვება მოთხოვნის ტოლია. აღნიშნული

მდგომარეობა წარმოდგენილია გრაფიკულად დამოკიდებულებით. თქვენ უნდა გესმოდეთ ეს:
 საპროცენტო განაკვეთის ( ) ზრდა გამოიწვევს -ს შემცირებას, მოთხოვნის შემცირებას და
გამოშვების შემცირებას
 -ს შემცირება (გაუფასურება) გამოიწვევს -ის ზრდას, მოთხოვნის ზრდას და გამოშვების
ზრდას.
(3) ფინანსური ბაზარი (ფული ობლიგაციებთან შედარებით)
1
ფინანსური ბაზრის წონასწორობა ხდებს მაშინ, როცა ფულის მიწოდება ტოლია ფულზე მოთხოვნის.
აღნიშნული პირობა წარმოდგენილია გრაფიკულად დამოკიდებულებით.
 ადგილობრივ ფულზე მოთხოვნა, დაშვების თანახმად, განსაზღვრულია მხოლოდ ადგილობრივი

რეზიდენტების მიერ. მაშასადამე, ჩვენ ვუშვებთ, რომ გერმანელები არ ფლობენ დოლარებს.
 -ის ზრდა იწვევს ფულზე მოთხოვნის ზრდას და -ს ზრდას.
 ფულის მიწოდების ზრდა იწვევს -ს შემცირებას.
2. საპროცენტო პარიტეტის პირობა და გაცვლითი კურსის დეტერმინანტები
საპროცენტო პარიტეტის პირობა მიუთითებს იმაზე, რომ ადგილობრივი საპროცენტო განაკვეთი ტოლი
უნდა იყოს უცხოურ საპროცენტო განაკვეთს დამატებული ადგილობრივი ვალუტის გაუფასურების
მოსალოდნელი ტემპი. საპროცენტო პარიტეტის პირობა შეიძლება გარდავქმნათ, რათა მივიღოთ
შემდეგი გამოსახულება:
̅ .
ეს გულისხმობს დადებით დამოკიდებულებას -სა და -ს შორის. რატომ? დავუშვათ, საპროცენტო

პარიტეტის პირობა ნარჩუნდება და იზრდება.
 -ს ზრდა ადგილობრივ ობლიგაციებს შედარებით უფრო მიმზიდველად აქცევს.
 ფინანსური ინვესტორები უცხოური ობლიგაციებიიდან გადაერთვებიან ადგილობრივ
ობლიგაციებზე.
 ადგილობრივი ობლიგაციების საყიდლად, ინვესტორებმა პირველად უნდა შეიძინონ დოლარები. ეს
განაპირობებს დოლარზე მოთხოვნის ზრდას.
 დოლარზე მოთხოვნის ზრდა განაპირობებს დოლარის ფასის ზრდას. დოლარი ძვირდება (
იზრდება).
 აქედან გამომდინარე, -ს ზრდა განაპირობებს -ს გაძვირებას (ზრდას).
 საპროცენტო პარიტეტის ( ) დამოკიდებულება გამოსახავს ამ დადებით დამოკიდებულებას -სა
და -ს შორის ( -სა და ̅ -ს მოცემულობის შემთხვევაში.
თქვენ უნდა გესმოდეთ ზემოთმოცემული მსჯელობა, რომელიც გულისხმობს იმას, რომ არის -ს
მიმართ ზრდადი ფუნქცია.
 -ს ზრდა განაპირობებს გაძვირებას და -ს ზრდას.
 -ს შემცირება განაპირობებს გაუფასურებას და -ს შემცირებას.
თვენ ასევე უნდა გესმოდეთ რამდენად უნდა იცვლებოდეს ̅ -ს მოცემულობის შემთხვევაში.

დავუშვათ, იზრდება 2%-ით.
 ეს გამოიწვევს დოლარის გაძვირებას 2%-ით დღეისათვის.
 ̅ -ის უცვლელობით, დოლარი მოლოდინის თანახმად ახლა გაუფასურდება 2%-ით დამდეგი წლის
განმავლობაში.
 დოლარის აღნიშნული მოსალოდნელი 2%-იანი გაუფასურება შეესაბამება ფუნტის 2%-იან
გაძვირებას.
 სინამდვილეში, მოლოდინის თანახმად ფუნტი უნდა გაძვირდეს 2%-ით , რათა მოახდინოს -ს 2%-
იანი ზრდა.
2
3. ღია ეკონომიკის IS-LM მოდელი
და განსაზღვრული იქნება ერთდროულად მოცემული , და დამოკიდებულებებით.
(1) დამოკიდებულება
გამოშვება დამოკიდებულია -ზე, -ზე და სხვა ფაქტორებზე (ე.ი., , , , და ̅ -ზე), რომლებიც

ჩართულია წონასწორობის პირობაში. -ს ზრდას ახლა აქვს ორი ეფექტი -ზე:
 ეცემა, მოთხოვნა ეცემა და გამოშვება ეცემა
 დამოკიდებულების გათვალისწინებით, -ს ზრდა იწვევს გაძვირებას, -ის შემცირებას და
მოთხოვნის შემცირებას და გამოშვების შემცირებას.
-სა და -ის აღნიშნულ ცვლილებებს ექნება მულტილიკატორის ეფექტი -ზე.
ეს ადრინდელის ანალოგიურია.
ეს ზემოთმოცემულის ანალოგიურია.
დარწმუნდით, რომ შეგიძლიათ ახსნათ, რატომაა დამოკიდებულება აღმავალი.
თქვენ შეიძლება ასევე დაგჭირდეთ იმის გაგება, თუ როგორ ზემოქმედებს -სა და ̅ -ს ცვლილებები
მრუდზე.
(1) უცხოური საპროცენტო განაკვეთი

 უცხოური საპროცენტო განაკვეთის ზრდა უცხოურ ობლიგაციებს უფრო მიმზიდველს ხდის.
 უცხოურ ვალუტაზე მოთხოვნა გაიზრდება, ხოლო ადგილობრივ ვალუტაზე მოთხოვნა შემცირდება.
 მაშასადამე, ადგილობრივი ვალუტა გაუფასურდება ( ეცემა).
 -ს აღნიშნული ზრდა და -ს შემდგომი შემცირება წარმოდგენილია, როგორც მრუდის
მარცხნივ გადაადგილება.
 რამდენად უნდა შემცირდეს ? საკმარისად, რათა გამოიწვიოს ადგილობრივი ვალუტის
მოსალოდნელი გაძვირება -ს ზრდის საკომპენსაციოდ.
(2) ცვლილებები ̅ -ში

 სიმარტივისათვის, დავუშვათ, რომ თავდაპირველად ტოლია ̅ -სი.
 მომავალში მოსალოდნელი გაცვლითი კურსის ზრდა გამოიწვევს იმას, რომ ინდივიდებს ექნებათ
ადგილობრივი ვალუტის გაძვირების მოლოდინი.
 უცხოური ობლიგაციების უკუგების მოსალოდნელი ნორმა ახლა უფრო დაბალია.
 უცხოური ვალუტის მიმართ მოთხოვნა დაეცემა და ადგილობრივი ვალუტის მიმართ მოთხოვნა
გაიზრდება.
 მაშასადამე, ადგილობრივი ვალუტა გაძვირდება ( იზრდება).
 ̅ -ს აღნიშული ზრდა და -ს შემდგომი ზრდა წარმოდგენილია მრუდის მარჯვნივ
გადაადგილებით.
(3) გაფრთხილება
3
 -ში ან ̅ -ში ცვლილებები გამოიწვევს მრუდის გადაადგილებებს და განაპპირობებს გაცვლითი
კურსის ცვლილებებს.
 გაცვლითი კურსის აღნიშნული ცვლილებები გამოიწვევს აგრეთვე ცვლილებებს წმინდა ექსპორტში
და მრუდის გადაადგილებას.
 თუ თქვენი ინსტრუქტორი ყურადღებს ამახვილებს ამ მომენტებზე, დარწმუნდით რომ გესმით ეს.
(4) წონასწორობა
და მრუდები განსაზღვრავენ -სა და -ს. -ს წონასწორულ მნიშვნელობას ვპოულობთ

დამოკიდებულებაზე დაკვირვებით, -ს მოცემულობის შემთხვევაში. კონკრეტულად, კორექტირდება,
რათა შენარჩუნდეს საპროცენტო პარიტეტის პირობა.
თქვენ ახლა უნდა გააცნობიეროთ, რომ და მრუდების ნებისმიერი გადაადგილება, რომელიც

განაპირობებს:
 -ს ზრდას, ეს გამოიწვევს, დამოკიდებულებაზე მოძრაობის კვალობაზე, -ს ზრდას (გაძვირებას)
 -ს შემცირებას, ეს გამოიწვევს, დამოკიდებულებაზე მოძრაობის კვალობაზე, -ს შემცირებას
(გაუფასურებას).
4. ფისკალური და მონეტარული პოლიტიკა მოქნილი გაცვლითი კურსის შემთხვევაში
ეს შესაფერისი ადგილია შევამოწმოთ თქვენი ცოდნა იმის შესახებ, თუ რაზე იყო მსჯელობა
მეცადინეობის დროს და თემაში. დარწმუნდით, რომ გესმით, თუ რას წარმოადგენს , და
დამოკიდებულებები.
 შეგიძლიათ განსაზღვროთ ისინი?
 შეგიძლიათ ახსნათ, თუ რატომ აქვს თითოეულ მათგანს კონკრეტული ფორმა?
 შეგიძლიათ ახსნათ, რა განაპირობებს და მრუდების გადაადგილებას?
(1) ფისკალური პოლიტიკა
-ს ზრდა გამოიწვევს:
 მოთხოვნის ზრდას და მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას.
 გამოშვების ზრდის კვალობაზე, ტრანსაქციები იზრდება და, მაშასადამე, ფულზე მოთხოვნა
იზრდება.
 ფინანსურ ბაზრებზე წონასწორობის შესანარჩუნებლად, უნდა გაიზარდოს (ჩვენ
გადავაადგილდებით მრუდზე).
 -ს ზრდის კვალობაზე, აშშ ობლიგაციები უფრო მიმზიდველი ხდება.
 ფინანსური ინვესტორები უცხოური ობლიგაციებიდან გადაერთვებიან აშშ ობლიგაციებზე.
 აღნიშნული გადართვა შეესაბამება დოლარზე მოთხოვნის ზრდას და დოლარის გაუფასურებას (
იზრდება დამოკიდებულებაზე როცა ხდება გადაადგილება).
 უფრო მაღალი განაპირობებს -ს შემცირებას და -ის შემცირებას.
 საბოლოო შედეგი: იზრდება, იზრდება და იზრდება.
4
 ფისკალური ექსპანსია იწვევს სავაჭრო ბალანსის გაუარესებას ორი მიზეზის გამო: (1) -ის ზრდის
კვალობაზე, იმპორტი იზრდება და (2) გაძვირება ასევე ამცირებს -ს.
 -ს ზრდა განაპირობებს როგორც ბიუჯეტის დეფიციტის, ისე სავაჭრო დეფიციტის ზრდას (ტყუპი
დეფიციტი).
 -ზე ზეგავლენა ჯერ კიდევ ორაზროვანია, რადგანაც და - ორივე იზრდება.
(2) მონეტარული პოლიტიკა
ფულის მიწოდების შემცირება გამოიწვევს:

 -ის ზრდას, რათა შენარჩუნდეს წონასწორობა ფინანსურ ბაზარზე, ეს განაპირობებს მრუდის
ზემოთ გადაადგილებას.
 უფრო მაღალ -ს გააჩნია ორი უარყოფითი ეფექტი მოთხოვნაზე: (1) ინვესტიცია მცირდება და (2)
დოლარის გაძვირება (აშშ-ის ობლიგაციები უფრო მიმზიდველია) განაპირობებს -ის შემცირებას.
 -ს და -ის ვარდნას გააჩნია მულტიპლიკატორული ეფექტი -ზე.
 საბოლოო შედეგი: ეცემა, იზრდება და იზრდება.
დარწმინდით, რომ შეგიძლიათ იმსჯელოთ და ახსნათ ფულის მიწოდების ზრდის ეფექტები და

სახელმწიფო ხარჯების შემცირების ეფექტები.
5. ფიქსირებული გაცვლითი კურსი
(1) შესავალი
ამ შემთხვევაში, ცენტრალური ბანკი: (1) ირჩევს მიაბას გაცვლითი კურსი გარკვეული კურსით ̅ ; და (2)
მიმართავს ღონისძიებება (ე.ი., ცვლის ფულის მიწოდებას) ისე, რომ ადგილი ჰქონდეს ̅ -ს.
ნავარაუდევია, რომ ფინანსური და სავალუტო ბაზრები დარწმუნებულნი არიან იმაში, რომ გაცვლითი
კურსი დარჩება მიბმული ̅ -ზე.
არსებობს ზემოთმოცემული დაშვებების რამდენიმე მნიშვნელოვანი შედეგები:

 პირველი, მოცემულია რა, რომ მოსალოდნელი გაცვლითი კურსი ტოლია ̅ -სი, .
 მეორე, ფინანსური ბაზრის წონასწორობა შეიძლება წარმოვადგინოთ, როგორც .
 მესამე, ცენტრალურმა ბანკმა უნდა შეცვალოს ფულის მიწოდება, რათა შენარჩუნდეს
 და საბოლოოდ, ცენტრალური ბანკი უარს ამბობს მონეტარულ პოლიტიკაზე, როგორც პოლიტიკის
ინსტრუმენტზე, რათა შეინარჩუნოს გაცვლითი კურსის მყარი მიბმა.
(2) მონეტარული პოლიტიკა
დავუშვათ, და ცენტრალური ბანკი ამცირებს -ს, ასე რომ .

 დახურულ ეკონომიკაში, უფრო მაღალი იწვევს -ს შემცირებას და -ის შემცირებას.
 ღია ეკონომიკაში, -ს ზრდა გამოიწვევს დოლარის გაძვირებას.
5
 იმისათვის, რომ თავი ავარიდოთ გაძვირებას, ცენტრალურმა ბანკმა უნდა გაზარდოს , რათა
დააბრუნოს -ს დონეზე.
 საბოლოო შედეგი: უბრუნდება -ს, უბრუნდება მის თავდაპირველ დონეს (რათა შენარჩუნდეს
და აღკვეთილ იქნეს -ს ცვლილება) და არ იცვლება. საბოლოოდ, შეუძლებელია
მონეტარული პოლიტიკის გამოყენება გამოშვების შესაცვლელად ფიქსირებული გაცვლითი კურსის
(3) ფისკალური პოლიტიკა
-ს ზრდა იწვევს:
 მოთხოვნის ზრდას და -ის ზრდას.
 -ის ზრდის კვალობაზე, ფულზე მოთხოვნა იზრდება და -ს აქვს ზრდის ტენდენცია.
 -ს ზრდას ექნება დოლარის გაძვირების გამოწვევის ტენდენცია.
 ცენტრალური ბანკი, გაცვლითი კურსის მყარად მიბმის თაობაზე მისი ვალდებულების
გათვალისწინებით, აღკვეთავს გაძვირებას -ს შენარჩუნებით.
 იმისათვის, რათა შენარჩუნდეს , ცენტრალური ბანკი ფულზე მოთხოვნის ზრდას „უხამებს“
ფულის მიწოდების ზრდას.
 მრუდის მარჯვნივ გადაადგილების კვალობაზე, მრუდი გადაადგილდება ქვემოთ, რათა
შენარჩუნდეს .
 საბოლოო შედეგი: იზრდება, და უცვლელი რჩება.
 დარწმუნდით, რომ შეგიძლიათ ახსნათ ამ მაგალითის საპირისპირო შემთხვევა.

 დარწმუნდით, რომ შეგიძლიათ ახსნათ, თუ რატომაა ფისკალური პოლიტიკა უფრო მძლავრი
ფიქსირებული გაცვლითი კურსის დროს, ვიდრე მცურავიი გაცვლითი რეჟიმის შემთხვევაში.
 თქვენ უნდა განიხილოთ მიზეზები, თუ რატომ ირჩევენ ქვეყნები თავიანთი გაცვლითი კურსის
ფიქსირებას.
6. კაპიტალის მობილურობა და ფიქსირებული გაცვლითი კურსი
გავიხსენოთ, რომ მონეტარული ბაზა წარმოადგენს ცენტრალური ბანკის ვალდებულებებს.

ცენტრალურ ბანკს გააჩნია ორი აქტივი: (1) ობლიგაციები და (2) უცხოური ვალუტის რეზერვები. მე
განვიხილავ ცენტრალური ბანკის მიერ ობლიგაციების ყიდვის ზრდას ორ სიტუაციაში.
(1) კაპიტალის სრული მობილურობა
 ცენტრალური ბანკის მიერ ობლიგაციების ყიდვა ( ) განაპირობებს ფულის მიწოდების ზრდას.

 -ის აღნიშნული ზრდა განაპირობებს -ს შემცირებას და ის -ს ქვემოთ ეშვება.
 ინტერვენციის არარსებობის შემთხვევაში, ეცემა და ადგილი აქვს გაუფასურებას.
 -ს მყარი მიბმის ვალდებულების გათვალისწინებით, ცენტრალური ბანკი უნდა ჩაიერიოს და
იყიდოს დოლარები მის მიერ ხელთ არსებული უცხოური ვალუტის რეზერვებით. ეს იწვევს -ს
ზრდას.
 ცენტრალური ბანკი ინარჩუნებს ადგილობრივი ვალუტის ყიდვას (და გარკავს უცხოურ სარეზერვო
ვალუტას), ვიდრე არ გაუტოლდება -ს.
 კაპიტალის სრული მობილურობით, ზემოთმოცემული მოვლენები ძალიან სწრაფად მოხდება.
 ერთი სიტყვით, ცენტრალურ ბანკის არ შეუძლია პერმანენრულად მოახდინოს გავლენა -ზე.
(2) კაპიტალის არასრული მობილურობა
6
კაპიტალის არასრული მობილურობით, გარკვეული დროა საჭირო ინვესტორებისათვის გადაადგილება
მოახდინონ ადგილობრივ და უცხოურ ობლიგაციებს შორის.
 ცენტრალური ბანკი კვლავ ყიდულობს ობლიგაციებს , იზრდება და ეცემა -ს ქვემოთ.
 კაპიტალის არასრული მობილურობით, მხოლოდ ზოგიერთი ინვესტორი გადადის უცხოურ
ობლიგაციებზე და, მაშასადამე, ყიდის ადგილობრივ ვალუტას.
 ცენტრალური ბანკი კვლავ უნდა ჩაერიოს ადგილობრივი ვალუტის ყიდვით თავისი უცხოური
სარეზერვო ვალუტის გამოყენებით.
 თუმცა, ამავე დროს ინტერვენცია იქნება მცირე, რომელიც მხოლოდ ნაწილობრივ მოახდენს
ობლიგაციების თავდაპირველი ყიდვის კომპენსირებას.
 მოკლედ, ცენტრალური ბანკი დაკარგავს ზოგიერთ უცხოურ სარეზერვო ვალუტას; თუმცა,
შეიძლება დარჩეს -ს ქვემოთ საკმარისი დროის განმავლობაში -სათვის, რათა გაიზარდოს -ს
ზრდის კვალობაზე.
როცა კაპიტალი მზარდად მობილური ხდება, ცენტრალური ბანკის უნარი, გამოიყენოს ღია ბაზრის
ოპერაციები (იყიდოს ან გაყიდოს ობლიგაციები) -ზე ზემოქმედების მიზნით, სუსტდება. რატომ? როცა
, ინვესტორების მხრიდან უფრო სწრაფი რეაგირება მოითხოვს ცენტრალური ბანკის უფრო დიდ
ინტერვენციას და უცხოური სარეზერვო ვალუტის უფრო მეტ დანაკარგს.
1. რა არის მოხმარების დეტერმინანტები (1)?

2. რომელია ინვესტიციის დეტერმინანტები (1)?
3. რომელია წმინდა ექსპორტის დეტერმინანტები (1)?
4. მოკლედ იმსჯელეთ საპროცენტო პარიტეტის პირობაზე (1).
5. საპროცენტო განაკვეთის ზრდას რა გავლენა ექნება გაცვლით კურსზე (2)?
6. მოკლედ ახსენით დამოკიდებულება -სა და -ს შორის (2).
7. დავუშვათ და შენარჩუნებულია საპროცენტო პარიტეტის პირობა. მოლოდინის თანახმად, რა
მოუვა ადგილობრივი და უცხოური ვალუტის ღირებულებას მომდევნო წლის განმავლობაში (2)?
8. საქონლის ბაზარზე, საპროცენტო განაკვეთის ცვლილებებს ახლა აქვს ორი ეფექტი გამოშვებაზე.
რომელია ეს ეფექტები (3)?
9. რა გავლენას ახდენს -ს ზრდა -ზე, -ზე, -სა და -ზე მოქნილი გაცვლითი კურსის შემთხვევაში
(3)?
10. რა გავლეას ახდენს -ის შემცირება -ზე, -ზე, -სა და -ზე მოქნილი გაცვლითი კურსის
შემთხვევაში (4)?
11. მოკლედ იმსჯელეთ ფიქსირებულ გაცვლით კურსსა და მცურავ მიბმას შორის განსხვავებაზე (5).
12. მოკლედ იმსჯელეთ დევალვაციასა და რევალვაციას შორის განსხვავებაზე (5).
13. ფიქსირებული გაცვლითი კურსის შემთხვევაში კაპიტალის სრული მობილურობით, ცენტრალურმა
ბანკმა რა უნდა გააკეთოს ვალუტის მყარი მიბმისათვის (5)?
14. ფიქსირებული გაცვლითი კურსის შემთხვევაში, სახელმწიფო დანახარჯების ზრდას რა გავლენა
ექნება -ზე, -სა და -ზე (5)?
15. როგორ რეაგირებს ცენტრალური ბანკი -ს ზრდაზე #14 კითხვაში (5)?
1. დავუშვათ, მოსალოდნელი გაცვლითი კურსი დოლარსა და ფუნტს შორის ერთ წელიწადში არის
1.25 (1.25 ფუნტი ყიდულობს ერთ დოლარს). ახლა დავუშვათ, რომ აშშ-ის ერთწლიანი საპროცენტო
განაკვეთი არის 5% ( და 7% - გაერთიანებულ სამეფოში ( ). დავუშვათ, რომ
7
საპროცენტო პარიტეტის ნარჩუნდება. გამოიყენეთ განტოლება (18.4), რათა დაიხმაროთ ამ
კითხვებზე საპასუხოდ.
ა. გამოთვალეთ მიმდინარე გაცვლითი კურსი ზემოთმოცემული ინფორმაციის გათვალისწინებით.
ბ. გამოთვალეთ მიმდინარე გაცვლითი კურსი, თუ იზრდება 6%-მდე.
გ. გამოთვალეთ მიმდინარე გაცვლითი კურსი, თუ იზრდება 7%-მდე.
დ. გამოთვალეთ მიმდინარე გაცვლითი კურსი, თუ იზრდება 8%-მდე.
ე. ა-დ ნაწილში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, რა მოსდის -ს, თუ -ს იზრდება? დოლარი
ძვირდება თუ უფასურდება -ს ზრდის კვალობაზე?
ვ. რა მოსდის ფუნტის ღირებულებას, როცა იზრდება?
2. დავუშვათ, ნარჩუნდება საპროცენტო პარიტეტის პირობა.

ა. რა მოსდის დოლარის გაუფასურების ან გაძვირების მოსალოდნელ ტემპს -ს ზრდის კვალობაზე?
ბ. რა მოსდის გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციის უკუგების მოსალოდნელ ნორმას -ს ზრდის
კვალობაზე?
3. ̅ -სა და -ს მაჩვენებლების გათვალისწინებით, რატომაა საპროცენტო პარიტეტის

დამოკიდებულება აღმავალი?
4. დავუშვათ, ნარჩუნდება საპროცენტო პარიტეტი და რომ , და ̅ .

ა. რამდენია მიმდინარე გაცვლითი კურსი?
ბ. რამდენია გაძვირების ან გაუფასურების მოსალოდნელი ტემპი?
გ. რამდენია გაერთიანებული სამეფოს ობლიგაციის უკუგების მოსალოდნელი ნორმა?
დ. თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, თუ , რისი მოლოდინი ექნებათ ფინანსურ და უცხოური
ვალუტის ბაზრებს იმასთან დაკავშირებით, თუ რა მოუვა გაცვლით კურსს მომდევნო წლის
განმავლობაში? ახსენით.
5. დავუშვათ, ეკონომიკა თავდაპირველად დახურულია. ახლა დავუშვათ, რომ ქვეყანა ხდება „ღია“
მოქნილი გაცვლითი კურსით. რა მოსდის მრუდის დახრილობას, როცა ეკონომიკა ხდება ღია
მოქნილი გაცვლითი კურსით? ახსენით.
6. ა. ქვემოთმოცემულ გარფიკზე გამოსახეთ -ს შემცირების ეფექტები მოქნილი გაცვლითი კურსის

შემთხვევაში. ტავდაპირველად დავუშვათ, რომ .
საპროცენტო განაკვეთი საპროცენტო განაკვეთი

საპროცენტო პარიტეტი
𝐿𝑀
𝐴
𝐴
𝑖
𝐼𝑆
𝑌 გამოშვება 𝐸 გაცვლითი კურსი
ბ. ახსენით, რა გავლენას მოახდენს -ს შემცირება -ზე, -სა და -ზე.

გ. ახსენით, რა მოსდის -ს, -სა და -ს.
8
7. #6-ში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, თქვენი აზრით რა მოუვა აშშ-ის სავაჭრო დეფიციტს, თუ
შემცირებულია (ან გაზრდილია) ბიუჯეტის დეფიციტის შესამცირებლად? ახსენით.
8. სასწავლო მასალა მოიცავს მაგალითს, სადაც ეცემა მცურავი გაცვლითი კურსის შემთხვევაში.
დავუშვათ, თავდაპირველად იყო ნულოვანი ბიუჯეტის დეფიციტის შემცირებამდე? ახსენით.
ა. იმსჯელეთ, რა ეფექტი ექნება -ის აღნიშნულ შემცირება -სა და -ზე.
ბ. რა ეფექტს მოახდენს -ის აღნიშნულ შემცირება -სა და -ზე? რატომ იცვლება ?
გ. რა ეფექტს მოახდენს -ის აღნიშნულ შემცირება -ზე? ახსენით.
9. ა. გრაფიკზე, რომელიც ქვემოთაა მოყვანილი, გამოსახულია -ის ზრდის ეფექტები მოქნილი

გაცვლითი გაცვლითი კურსის შემთხვევაში. თავდაპპირველა დავუშვათ, რომ

𝐿𝑀
𝐴
𝐴
𝑖
𝐼𝑆
ბ. ახსენით, რა გავლენას მოახდენს -ის ზრდა -ზე, -სა და -ზე.

გ. რატომ იცვლება ?
დ. რა მოსდის უცხოურ ობლიგაციებზე უკუგების მოსალოდნელ ორმას -ის ზრდის შედეგად? რა
მოსდის ?
ე. რა მოსდის -სა და -ს -ის ზრდის შედეგად?
ვ. ახსენით, რა მოსდის -ს -ის ზრდის შედეგად.
10. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული გრაფიკი შემდეგ კითხვაზე საპასუხოდ. დავუშვათ, ეკონომიკა

თავდაპირველად ოპერირებს გამოშვების დონეზე და

𝐿𝑀
𝐴
𝐴
𝑖
𝐼𝑆
9
ა. დავუშვათ, იზრდება. შემდგომ დავუშვათ, რომ ცენტრალურ ბანკს სურს შეინარჩუნოს
გამოშვება გამოშვების თავდაპირველ დონეზე. რა სახის პოლიტიკა უნდა გამოიყენოს
ცენტრალურმა, რათა შეინარჩუნოს თავდაპირველ დონეზე? ახსენით და აჩვენეთ ეს თქვენს
გრაფიკზე.
ბ. რა მოსდის -სა და -ს, მონეტარული და ფისკალური პოლიტიკის ამ კომბინაციის შედეგად?
გ. იმსჯელეთ, რა მოუვა მოთხოვნის კომპონენტებს აღნიშნული კომბინირებული პოლიტიკის
მოქმედების შედეგად.
11. თავი მოიცავს მაგალითს, სადაც იზრდება ფიქსირებული გაცვლითი კურსის შემთხვევაში.
ა. რა მოსდის -სა და -ს ამ მაგალითში?
ბ. რა მოსდის გაცვლით კურსს ამ მაგალითში?
გ. რა მოსდის წმინდა ექსპორტს ამ მაგალითში (დავუშვათ, თავდაპირველად იყო უარყოფითი,
სავაჭრო დეფიციტი არსებობდა)?
12. გამოიყენეთ IS-LM გრაფიკი, რომელიც წარმოდგენილია ქვემოთ ამ კითხვაზე საპასუხოდ.

დავუშვათ, სახელმწიფო დანახარჯები მცირდება ფიქსირებული გაცვლითი კურსის შემთხვევაში.
𝐿𝑀
𝑖 𝐴
𝐼𝑆
𝑌 გამოშვება
ა. გრაფიკულად გამოსახეთ, რა მოუვა ეკონომიკას -ის აღნიშნული შემცირების შედეგად.

ბ. რა უნდა გააკეთოს ცენტრალურმა ბანკმა, რათა შეინარჩუნოს მყარად მიბმული გაცვლითი
კურსი? რა მოსდის ფულის მიწოდებას?
გ. რა მოსდის -სა და -ს?
დ. რა მოსდის წმინდა ექსპორტს? თავდაპირველად დავუშვათ, რომ
13. დავუშვათ, არსებობს ორი ქვეყანა (A და B), რომლებიც ინდენტურნი არიან ყველა მხრივ შემდეგი
გამონაკლისით: A მოქმედებს ფიქსირებული გაცვლითი კურსის მიხედვით, ხოლო B - მოქნილი
გაცვლითი კურსის მიხედვით. დავუშვათ, ეცემა ერთი და იმავე ოდენობით ორივე ქვეყანაში.
ა. ამ ორი ქვეყნიდან რომელში იქნება -ის ცვლილება უფრო დიდი? ახსენით.
გ. ა) ნაწილში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, რა გავლენა ექნება ფიქსირებული თუ მცურავი
გაცვლითი კურსის არჩევას ფისკალური პოლიტიკის გამოშვების ეფექტებზე? ახსენით.
14. ფიქსირებული გაცვლითი კურსის დროს, რა გავლენა ექნება -ს ზრდას მოდელზე? ახსენით.
15. ფიქსირებული გაცვლითი კურსის შემთხვევაში კაპიტალის სრული მობილურობით, მონეტარულ

შეზღუდვას რა ეფექტი ექნება -ზე, -ზე და ხენტრალური ბანკის ბალანსის შემადგენლობაზე?
10
16. ფიქსირებული გაცვლითი კურსის შემთხვევაში კაპიტალის არასრული მობილურობით, შეუძლია თუ
არა ცენტრალურ ბანკს მიჰყვეს პოლიტიკას -ის შესამცირებლად? ახსენით.
თუ სხვა რამ არ არის მითითებული, დავუშვათ, რომ მარშალ-ლერნერის პირობა სრულდება.
1. შემდეგი ცვლადებიდან ინვესტიცია რომელზე არ არის დამოკიდებული?
ა.
ბ.
გ.
2. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი გამოიწვევს წმინდა ექსპორტის ზრდას?
დ. -ს ზრდა
3. თუ ორივე - ადგილობრივი და უცხოური ფასების დონე ფიქსირებულია (არ იცვლება), ჩვენ ვიცით,
რომ:
ა.
ბ.
გ.
დ.
4. საპროცენტო პარიტეტის პირობა მიუთითებს, რომ გაცვლითი კურსი ( ) ცვლადების რომელი

ნაკრების ფუნქციაა?
ა. ̅ , ,
ბ. , ,
გ. , ,
5. დავუშვათ, შენარჩუნებულია საპროცენტო პარიტეტის პირობა და რომ და .

აღნიშნული გულისხმობს, რომ:
ა. მოსალოდნელია დოლარის გაძვირდება 2%-ით

ბ. მოსალოდნელია დოლარის გაუფასურდება 2%-ით
გ. მოსალოდნელია უცხოური ვალუტის გაუფასურდება 2%-ით
დ. უცხოური ობლიგაციების მოსალოდნელი უკუგება (გაზომილი დოლარებში) ნაკლებია, ვიდრე აშშ-ის
ობლიგაციებზე მოსალოდნელი უკუგება
6. დავუშვათ, საპროცენტო პარიტეტის პირობა დაცულია. -ს ზრდა გამოიწვევს:
ა. -ს შემცირებას
11
გ. -ს ზრდას
დ. -ს შემცირებას
7. დავუშვათ, საპროცენტო პარიტეტის დამოკიდებულება ნარჩუნდება. -ს შემცირება გამოიწვევს:
ა. მოლოდინს იმისა, რომ დოლარი გაძვირდება მომდევნო წლის განმავლობაში

ბ. მოლოდინს იმისა, რომ დოლარი გაუფასურდება მომდევნო წლის განმავლობაში
დ. -ს შემცირებას
8. ღია ეკონომიკის მოდელში, დამოკიდებულება მიუთითებს იმაზე, რომ -ს ზრდას ახლა

მოთხოვნის რომელ კომპონენტზე ახდენს გავლენას?
ა. -სა და -ზე
ბ. -სა და -ზე
გ. -სა და -ზე
დ. მხოლოდ -ზე
9. -ს ზრდა მოქნილი გაცვლითი კურსის შემთხვევაში გამოიწვევს:
ა. -ს ზრდას
ბ. ადგილობრივი ვალუტის გაუფასურებას
გ. -სა და -ის ზრდას
10. -ს შემცირება მოქნილი გაცვლითი კურსის შემთხვევაში გამოიწვევს:
ა. -ის ზრდას
ბ. -ს შემცირებას
გ. -ის შემცირებას
11. მონეტარული ექსპანსია მოქნილი გაცვლითი კურსის შემთხვევაში გამოიწვევს:
ა. -ს შემცირებას, -ს ზრდას და -ის ზრდას

ბ. -ს შემცირებას და -ის ზრდას
გ. -ზე ორაზროვან ეფექტს, ვინაიდან ეცემა და იზრდება
დ. -ს შემცირებას და -ს ზრდას
12. მონეტარული შეზღუდვა მოქნილი გაცვლითი კურსის შემთხვევაში გამოიწვევს:
ა. -ს შემცირებას და -ის შემცირებას

გ. -ს ზრდას და მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას
დ. ადგილობრივი ვალუტის გაუფასურებას და -ის შემცირებას
13. დავუშვათ, ადგილი აქვს ერთდროულად -ს შემცირებას და -ის ზრდას მოქნილი გაცვლითი
კურსის შემთხვევაში. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, ჩვენ დანამდვილებით ვიცით, რომ:
ა. მცირდება
ბ. იზრდება
12
გ. იზრდება
დ. მცირდება
14. ფიქსირებული სავალუტო რეჟიმის შემთხვევაში, ჩვენ ვიცით, რომ:
ა.
ბ.
გ.
დ.
15. ფიქსირებული გაცვლითი კურსის შემთხვევაში, ცენტრალური ბანკი უნდა მოქმედებდეს, რათა
შეინარჩუნოს:
ა.
ბ.
გ.
დ. ფულის მიწოდება მუდმივია
16. ფიქსირებული სავალუტო კურსის რეჟიმის შემთხვევაში, -ს ზრდა გამოიწვევს:
ა. -ის ზრდას
ბ. -ის ზრდას
გ. ადგილობრივი საპროცენტო განაკვეთის უცვლელობას
17. შემდეგი შემთხვევებიდან, რომელში ექნება -ს ზრდას ტენდენცია იქონიოს უდიდესი ზემოქმედება
-ზე?
ა. ფიქისრებული სავალუტო კურსის დროს, როცა სხვა დანარჩენი ფიქსირებულია

ბ. მცურავი სავალუტო კურსის დროს, როცა სხვა დანარჩენი ფიქსირებულია
გ. მცურავი სავალუტო კურსის დროს, რომელშიც ცენტრალური ბანკი ერთდროულად ამცირებს ფულის
მიწოდებას
დ. მცურავი სავალუტო კურსის დროს, რომელშიც ცენტრალური ბანკი არ ახდენს შეთანაწყობას -ს
ზრდასთან
18. ფიქსირებული სავალუტო კურსისა და კაპიტალის არასრული მობილურობით, ცენტრალური ბანკის

ცდა, გაზარდოს გამოშვება, გამოიწვევს
ა. უცხოური ვალუტის ფლობის ზრდას

ბ. უცხოური ვალუტის ფლობის შემცირებას
გ. ობლიგაციის ფლობის შემცირებას
დ. -ს ზრდას
13
თავი 21.
გაცვლითი კურსის რეჟიმები
(1) გაეცნობით ერთობლივი მოთხოვნისა და ერთობლივი მიწოდების მოდელს ღია ეკონომიკაში.

(2) შეძლებთ ახსნათ დევალვაციის -ზე, -ზე, რეალურ გაცვლით კურსსა და წმინდა ექსპორტზე
მოკლევადიანი და საშუალოვადიანი ეფექტები.
(3) შეძლებთ ახსნათ, თუ რა იგულისხმება „ჭარბად შეფასებაში“ და ახსნათ, თუ რა გარემოებაში
შეუძლია დევალვაციას მოახდინოს ჭარბად შეფასების აღმოფხვრა.
(4) შეძლებთ იმსჯელოთ დევალვაციის მხარდამჭერ ან მის საწინააღმდეგო არგუმენტებზე.
(5) შეძლებთ გაიგოთ, რომ ადგილობრივ და უცხოურ ობლიგაციებზე მოსალოდნელი უკუგება
ერთმანეთის ტოლი უნდა იყოს.
(6) შეძლებთ ახსნათ დეტალურად გაცვლითი კურსის მოძრაობები მოქნილი გაცვლითი კურსის
(7) შეძლებთ ხელახლა გაანალიზოთ მონეტარული პოლიტიკის ეფექტები საპროცენტო განაკვეთსა და
გაცვლით კურსებზე და გაიგოთ მოლოდინების მნიშვნელობა.
(8) შეძლებთ ახსნათ ფიქსირებული და მოქნილი გაცვლითი კურსის რეჟიმების უპირატესობები და
უარყოფითი მხარეები.
(9) შეძლებთ გაიგოთ განსხვავება მყარ მიბმას, სავალუტო საბჭოსა და დოლარიზაციას შორის.
(10) შეძლებთ გაიგოთ, თუ რა როლს თამაშობს მოლოდინები ფიქსირებული სავალუტო კურსების დროს
და ახსნათ, თუ როგორ შეიძლება მოხდეს გაცვლითი კურსის კრიზისები.
1. ფიქსირებული გაცვლითი კურსები, AD და AS
(1) განხილვა
ფიქსირებული გაცვლითი კურსების დროს:
 მთავრობა აფიქსირებს ადგილობრივი ვალუტის ფასს (გამოხატული უცხოური ვალუტით)

გარკვეული კურსით, ̅ .
 ̅ ასე რომ .
 ვინაიდან , ცენტრალურ ბანკს უკვე აღარ შეუძლია აირჩიოს ფულის მიწოდება.
 ̅ -ს შემცირების ეწოდებ დევალვაცია.

 ̅ -ს ზრდას ეწოდება რევალვაცია.
 რეალური გაცვლითი კურსის შემცირება (რეალური გაუფასურება) განაპირობებს წმინდა
ექსპორტის ზრდას.
 რეალური გაცვლითი კურსის ზრდას გააჩნია საწინააღმდეგო ეფექტები.
(2) ღია ეკონომიკაში
 საქონლის ბაზრის წონასწორობას ადგილი აქვს მაშინ, როცა .

 -ს ზრდა გამოიწვევს რეალურ გაუფასურებას, წმინდა ექსპორტის შემცირებას და გამოშვების
შემცირებას.
1
 მაშასადამე, მრუდი დაღმავალია.
 -ისა და -ის ზრდა და -სა და ̅ -ს შემცირება გამოიწვევს მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას.
(3) და წონასწორობა
 მრუდი არსებითად იგივეა, რაც ადრე იყო წარმოდგენილი.

 მოდელის ყველა სხვა დანარჩენი მახასიათებელი იგივეა: (1) დაუბრუნდება -ს და (2)
შეიცვლება და მრუდი გადაადგილდება, როცა არ არის -ის ტოლი.
2. რევალვაცია
(1) მოკლევადიანი ანალიზი
დევალვაცია ( ̅ -ს შემცირება) განაპირობებს:

 რეალურ გაუფასურებას, წმინდა ექსპორტის ზრდას, -ის ზრდას და მრუდის მარჯვნივ
 როცა აჭარბებს -ს, გაიზრდება, მაგრამ არა იმდენად, რომ მოახდინოს ̅ -ს შემცირების
კომპენსირება.
(2) დინამიკები და საშუალოვადიანი ანალიზი
 როცა აჭარბებს -ს, გრძელდება -ის გადაადგილება და იზრდება, ვიდრე .

 -ს ზრდის კვალობაზე, რეალურ გაცვლით კურსზე დევალვაციის ეფექტები ქრება.
 საშუალოვადიან პერიოდში, -ს და უფრო მაღალია.
 -ს ზრდა სრულად ახდენს თავდაპირველი დევალვაციის კომპენსაციას და რეალურ გაცვლით
კურსს უცვლელი ტოვებს.
 საშუალოვადიან პერიოდში, ̅ -ს დონე ნეიტრალურია; მას არ გააჩნია რეალური ეფექტი რეალურ
გაცვლით კურსზე, წმინდა ექსპორტსა და -ზე.
დარწმუნდით, რომ შეგიძლიათ ახსნათ რევალვაციის ეფეფქტები.
3. ჭარბად შეფასება
ჭარბად შეფასებული რეალური გაცვლითი კურსი ქვეყნის საქონელს აქცევს ძალიან

ძვირადღირებულად და გამოიწვევს სავაჭრო დეფიციტს. არსებობს შემთხვევა განსახილველად.
(1) ჭარბად შეფასება რეცესიით
როცა ნაკლებია, ვიდრე , ეკონომიკა მოახდენს თვითკორექტირებას. ქვემოთ გადაადგილდება და

ეცემა. -ს ვარდნის კვალობაზე (ჩვენ გადავაადგილდებით მრუდზე):
 რეალურ გაუფასურებას აქვს ადგილი და წმინდა ექსპორტი იზრდება
 წმინდა ექსპორტის ზრდის კვალობაზე, უბრუნდება -ს
 თუმცა, კორექტირებას დრო დაჭირდება
2
დევალვაციას შეუძლია ამ პრობლემის გადაჭრა. ̅ -ს შემცირება გამოიწვევს რეალურ გაუფასურებას.
აღნიშნული რეალური გაუფასურება გამოიწვევს წმინდა ექსპორტის ზრდას და -ს ზრდას. -ს ზრდა
გამოიწვევს იმას, რომ დაუბრუნდეს -ს.
თეორიაში, დევალვაციას ენიჭება უპირატესობა, რადგანაც კორექტირება, როგორც მოსალოდნელია,

ყველაზე სწრაფად ხდება (იმ შემთხვევასთან შედარებით, როცა ეკონომიკა თავად რეგულირდება). სხვა
მიდგომა მოითხოვს მეტ დროს მრუდის ქვემოთ გადაადგილებით დროთა განმავლობაში.
(2) ჭარბად შეფასება რეცესიის გარეშე
დევალვაციას არ შეუძლია პერმანენტულად ზემოქმედების მოხდენა რეალურ გაცვლით კურსზე, როცა

. იმისათვის, რომ პერმანენტულად შეიცვალოს წმინდა ექსპორტი, მთავრობამ უნდა გაზარდოს
საზოგადოებრივი ან კერძო დანაზოგები ან შეამციროს ინვესტიცია.
მაგალითად, სახელმწიფო დანახარჯების შემცირება საშუალოვადიან პერიოდში -ს უცვლელი

დატოვებს. თუმცა, უფრო დაბალი გამოიწვევს რეალურ გაუფასურებას და წმნდა ექსპორტის ზრდას.
კონკრეტულად, სახელმწიფო დანახარჯების შემცირება სრულად იქნება კომპენსირებული წმინდა
ექსპორტში ტოლი ზრდით. ყურადღება უნდა მიაქციოთ იმას, რომ შემცირდება მოკლევადიან
პერიოდში.
ამ რეცესიის თავიდან ასაცილებლად, მთავრობამ უნდა მოახდინოს -ს შემცირების კომბინირება

დევალვაციასთან, რითაც უცვლელი რჩება. -ს შემცირების ზუსტი კომპენსირება მოხდება
დევალვაციით ინდუცირებული წმინდა ექსპორტის ზრდით.
თქვენ შეიძლება გსურდეთ სხვა მოვლენების ეფექტების (როგორც მოკლე-, ისე საშუალოვადიანის)
გაანალიზება ეკონომიკაში (ე.ი., -ს ზრდის, -ს ცვლილების და სხვ.).
4. ფიქსირებული გაცვლითი კურსისა და გაცვლითი კურსის კრიზისი
ფიქსირებული გაცვლითი კურსის დროს, , ვინაიდან ̅ . გაცვლითი კურსის კრიზისი შეიძლება

მოხდეს, თუ ფინანსური ბაზრის მონაწილეები, სხვადასხვა მიზეზის გამო, ელოდებიან დევალვაციას
(ე.ი., ̅ -ს შემცირებას).
(1) მაგალითი
დავუშვათ, ინდივიდები დარწმუნებულნი არიან, რომ ადგილი ექნება 5%-იან დევალვაციას დამდეგი
თვის განმავლობაში. როგორი იქნება შედეგები?
 ადგილობრივი ვალუტის მოსალოდნელი დევალვაცია განაპირობებს იმას, რომ უცხოური
ობლიგაციები იქნება უფრო მიმზიდველი და გამოიწვევს კაპიტალის გადინებას.
 ადგილობრივ ვალუტაზე მოთხოვნა შემცირდება და ადგილი ექნება ვალუტაზე ზეწოლას
გაუფასურების მიმართულებით.
 გაუფასურების თავიდან ასაცილებლად ცენტრალურ ბანკს შეუძლია იყიდოს თავისი ადგილობრივი
ვალუტა უცხოური სავალუტო რეზერვებით. თუმცა, ის სწრაფად დაკარგავს თავის რეზერვებს.
(2) სხვა შესაძლო რეაქციები
3
 საპროცენტო განაკვეთების ამაღლება. საპროცენტო განაკვეთის ზრდა საკმარისი უნდა იყოს, რათა
მოახდინოს მოსალოდნელი დევალვაციის კომპენსაცია. ზემოთმოცემულ მაგალითში, ყოველთვიური
ტემპი გაიზრდება 5%-ით (60%-ით უფრო მაღალ წლიური ტემპი).
 დევალვაცია. თუ ცენტრალურ ბანკს არ სურს დათანხმდეს უფრო მაღალ საპროცენტო განაკვეთს
(რომელსაც ნეგატიური ეფექტი ექნება მოთხოვნაზე), მას საბოლოოდ მოუწევს დევალვაცია.
 იმის რწმენამ, რომ დევალვაციას ექნება ადგილი, შეიძლება გამოიწვიოს დევალვაცია.

 განიხილეთ EMS-ის მაგალითი მოცემულ თავში. აღნიშნული მოვლენა პროვოცირებულ იქნა
გერმანიაში საპროცენტო განაკვეთების ზრდით.
5. დევალვაცია
(1) არგუმენტები დევალვაციების სასარგებლოდ
 ისინი შეიძლება გამოყენებულ იქნეს ჭარბად შეფასების კორექტირებისათვის და რეცესიების

თავიდან ასარიდებლად.
 დევალვაციის არმოხდენის დანახარჯი (გაცვლითი კურსის კრიზისი, მაღალი ადგილობრივი
საპროცენტო განაკვეთები, და სხვ.) შეიძლება ძალიან მაღალი იყოს
(2) არგუმენტები დევალვაციის საწინააღმდეგოდ
 დევალვაციების გარეშე, ეკონომიკა თავისით დარეგულირდება ჭარბად შეფასებასთან და

რეცესიასთან ერთად.
 ისინი ზიანს აყენებენ ფიქსირებული გაცვლითი კურსის მიზნებს და გაცვლითი კურსის
ცვლილებებით ახდენენ რისკის ხელახლა შემოღებას.
 ხშირმა დეველვაციებმა შეიძლება გამოიწვიოს მომავალი დევალვაციების მოლოდინები და,
მაშასადამე, გაცვლითი კურსის კრიზისი.
(3) მოსალოდნელი დევალვაციების ეფექტები (გაცვლითი კურსის კრიზისი)
რამდენადაც ̅, . მაგრამ, თუ უცხოური ვალუტის ბაზრები მოელიან დევალვაციას, ისინი

მოელიან -ს შემცირებას მომავალში. საპროცენტო პარიტეტის შესანარჩუნებლად ადგილი ექნება ერთ
ან ორ მოვლენას:
 უნდა გაიზარდოს, რათა მოხდეს მოსალოდნელი დევალვაციის ეფექტების კომპენსირება

 მთავრობა იძულებული გახდებს მოახდინოს დევალვაცია
თუ ადგილობრივი საპროცენტო განაკვეთი იზრდება, ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნა შემცირდება

და ერთობლივი მოთხოვნა დაიკლებს.
6. E-ს ცვლილებები მცურავი გაცვლითი კურსის რეჟიმის დროს
საპროცენტო პარიტეტის პირობა მოითხოვს, რომ აშშ-ის ობლიგაციების ფლობიდან მოსალოდნელი

უკუგება ტოლი უნდა იყოს უცხოური ობლიგაციების ფლობიდან მოსალოდნელი უკუგების. ეს, როგორც
წინა თავებში, წარმოდგენილია შემდეგი გამოსახულებით:
4
.
არსებობს ამ განტოლების ორი ინტერპრეტაცია, რომლის განხილვაც შეგვიძლია.
(1) მარტივი შემთხვევა: უცვლელია
მარტივ შემთხვევაში, განიხილება, როგორც ეგზოგენური. ამ შემთხვევაში, გაცვლითი კურსი

შეიცვლება ნებისმიერ შემთხვევაში, როცა იცვლება ადგილობრივი საპროცენტო განაკვეთი, უცხოური
საპროცენტო განაკვეთი ან მომავალში მოსალოდნელი გაცვლითი კურსი. თუ, როგორც ეს იყო წინა
თავის შემთხვევაში, დავუშვებთ, რომ მომავალი მოსალოდნელი გაცვლითი კურსი არის მუდმივი, -ს
ცვლილებები გამოწვეული იქნება ადგილობრივი და უცხოური განაკვეთების ცვლილებებით.
(2) უფრო რეალისტური შემთხვევა: არ არის მუდმივი
ზემოთმოცემული განტოლების გარდაქმნით მივიღებთ: . როგორც წიგნშია

მითითებული, მომავალში მოსალოდნელი გაცვლითი კურსის გამოსახულება გამომდინარეობს ამ
განტოლებიდან, სადაც ის დამოკიდებულია ადგილობრივ და უცხოურ საპროცენტო განაკვეთზე
პერიოდში და მომავალში მოსალოდნელ გაცვლით კურსზე პერიოდში. ეს შეიძლება გაკეთდეს
რამდენიმეჯერ, რათა ვაჩვენოთ, რომ მიმდინარე გაცვლითი კურსი დამოკიდებული იქნება მიმდინარე
ადგილობრივ და უცხოურ საპროცენტო განაკვეთებზე, მომავალში მოსალოდნელ ადგილობრივ და
უცხოურ საპროცენტო განაკვეთებზე და ზოგიერთ მომავალში მოსალოდნელ გაცვლით კურსზე,
ვთქვათ .
(3) უფრო რეალისტური შემთხვევის შედეგები.
შეიცვლება:
 მაშინაც კი, თუ მიმდინარე ადგილობრივი და უცხოური საპროცენტო განაკვეთების არ იცვლება.

 როცა მომავალი ადგილობრივი საპროცენტო განაკვეთების მოლოდინები და, მაშასადამე, მომავალი
მაკრო პოლიტიკა იცვლება.
 როცა მომავალში მოსალოდნელი გაცვლითი კურსი იცვლება (ეს იქნება ერთი-ერთთან
დამოკიდებულება).
(4) -ს დეტერმინანტები
შეიძლება ვიფიქროთ -ზე, როგორც მომავალ გაცვლით კურსზე, რომელიც უნდა მოხდეს მიმდინარე
ანგრაიშის ბალანსის მისაღწევად. მაშასადამე, ის შეიცვლება ნებისმიერ შემთხვევაში, როცა ინდივიდები
თვლიან, რომ, გაუფასურება, მაგალითად, საჭიროა მიმდინარე ანგარიშის დეფიციტის
აღმოსაფხვრელად.
დამოკიდებულება მიმდინარე ადგილობრივ საპროცენტო განაკვეთებსა და, მაშასადამე, მიმდინარე

მაკრო პოლიტიკას შორის არ არის ისევე მარტივი, როგორც თავდაპირველად იყო წარმოდგენილი.
 მიმდინარე საპროცენტო განაკვეთში ცვლილებებს შეიძლება არ ჰქონდეს ასე დიდი გავლენა
გაცვლით კურსზე, თუ მომავალი მოსალოდნელი საპროცენტო განაკვეთები არ იცვლება.
 მიმდინარე პოლიტიკის ეფექტი გაცვლით კურსზე დამოკიდებული იქნება დიდწილად იმაზე, თუ
როგორ ცვლის ის, თუ ასეთ რამეს საერთოდ აქვს ადგილი, მომავალი პოლიტიკისა და მომავალი
საპროცენტო განაკვეთების მოლოდინებს.
 ზემოთნათქვამის მიზეზით, მიმდინარე გაცვლითი კურსები შეიძლება განიცდიდნენ
მნიშვნელოვან რყევებს მცურავი გაცვლითი კურსის რეჟიმის დროს.
5
7. ფიქსირებული და მცურავი გაცვლითი კურსის რეჟიმებს შორის არჩევანი
ამ ორ რეჟიმს შორის არჩევანი ემყარება შემდეგის შედარებას:
(1) ფიქსირებული გაცვლითი კურსის რეჟიმის დროს, ხდება უარის თქმა საპროცენტო განაკვეთითა და
ნომინალური გაცვლითი კურსის მანიპულირების შესაძლებლობაზე.
(2) ფიქსირებული გაცვლითი კურსის რეჟიმის დროს, გაცვლითი კურსის კრიზისი შეიძლება მოხდეს,
რამაც შეიძლება გამოიწვიოს დევალვაციის ფორსირება.
(3) მცურავი გაცვლითი კურსის რეჟიმის შემთხვევაში, გაცვლითი კურსი შეიძლება განიცდიდეს ძლიერ
მერყეობას.
8. მყარი მიბმა, სავალუტო საბჭოები და დოლარიზაცია
თქვენთვის მნიშვნელოვანია იცოდეთ, რა განსხვავებაა მყარ მიბმას, სავალუტო საბჭოებსა და

დოლარიზაციას შორის. ამიტომ განიხილეთ ეს მასალა მოცემულ თავში.
ასევე თქვენთვის მნიშვნელოვანია გესმოდეთ მოთხოვნები ერთიანი ვალუტის მიმართ
 ქვეყნები უნდა განიცდიდნენ ერთნაირ შოკებს.

 თუ ქვეყნები განიცდიან განსხვავებულ შოკებს, ადგილი უნდა ჰქონდეს ფაქტორების
მობილურობის მაღალ ხარისხს.
1. იმსჯელეთ, რა მოსდის ნომინალურ გაცვლით კურსს, როცა ადგილი აქვს დევალვაციას და

რევალვაციას (1).
2. რა მოვლენის არსებობას გულისხმობს საპროცენტო პარიტეტის პირობა, როცა გაცვლითი კურსი
ფიქსირებულია (1)?
3. ახსენით, რა გავლენას ახდენს ფასების დონის ( ) ზრდა რეალურ გაცვლით კურსზე, წმინდა
ექსპორტზე, მოთხოვნასა და გამოშვებაზე (1).
4. რომელია დევალვაციის მოკლევადიანი ეფექტები რეალურ გაცვლით კურსზე, წმინდა ექსპორტზე,
ერთობლივ მოთხოვნაზე, ფასების დონესა და გამოშვებაზე (1)?
5. როდესაც აჭარბებს -ს, რა მოსდის დროთა განმავლობაში ერთობლივი მიწოდების მრუდს და
ფასების დონეს (1)?
6. ფასების დონის ზრდა რა გავლენას ახდენს რეალურ გაცვლით კურსზე (1)?
7. რომელია დევალვაციის საშუალოვადიანი ეფექტები რეალურ გაცვლით კურსზე, წმინდა
ექსპორტზე, ერთობლივ მოთხოვნაზე, ფასების დონესა და გაოშვებაზე (1)?
8. რა იგულისხმება ჭარბად შეფასებული რეალური გაცვლითი კურსის ქვეშ (1)?
9. რა გავლენა ექნება ჭარბადშეფასებულ რეალურ გაცვლით კურსს წმინდა ექსპორტზე და
გამოშვებაზე (1)?
10. დავუშვათ, და არსებობს სავაჭრო დეფიციტი. შეუძლია თუ არა დევალვაციას თავისით
მოახდინოს აღნიშნული სავაჭრო დეფიციტის აღმოფხვრა? ახსენით (1).
11. დავუშვათ, უცხოური ვალუტის ბაზრები ელოდებიან დევალვაციას. რა უნდა მოუვიდეს
ადგილობრივ საპროცენტო განაკვეთს, რათა შენარჩუნდეს საპროცენტო პარიტეტის პირობა (2)?
12. რომელია ორი დანახარჯი, რომელსაც ქვეყანა აწყდება, თუ ის ეწინააღმდეგება დევალვაციას (2)?
13. რომელია სამი არგუმენტი დევალვაციის წინააღმდეგ (2)?
14. რომელია საპროცენტო პარიტეტის პირობა (3)?
15. როცა მომავალში მოსალოდნელი გაცვლითი კურსის ცუვლელობა ივარაუდება, რომელი ცვლადები
განსაზღვრავენ მიმდინარე გაცვლით კურსს (3)?
6
16. რომელია ფიქსირებული გაცვლითი კურსის რეჟიმის უპირატესობები (4)?
17. რომელია მოქნილი გაცვლითი კურსის რეჟიმის უპირატესობები (4)?
18. რომელია ოპტიმალური სავალუტო ზონის პირობები (4)?
19. რას წარმოადგენს სავალუტო საბჭო (4)?
20. რას წარმოადგენს მყარი მიბმა (4)?
21. რას წარმოადგენს დოლარიზაცია და რატომ შეიძლება მას ჰქობდეს ადგილი (4)?
1. ა. მოკლედ ახსენით, -ს შემცირებას რა გავლენა ექნება რეალურ გაცვლით კურსზე, წმინდა

ექსპორტზე, მოთხოვნასა და გამოშვებაზე.
ბ. ა)-ზე დაყრდნობთ, -ს შემცირება განაპირობებს თუ არა მრუდის გადაადგილებას? ახსენით.
2. ა. მოკლედ იმსჯელეთ, რა გავლენას ახდენს რევალვაცია ̅ -ზე, რეალურ გაცვლით კურსზე და

წმინდა ექსპორტზე.
ბ. ა)-ზე დაყრდნობით, რა ეფექტი აქვს რევალვაციას მრუდზე? მოკლედ ახსენით.
3. „ადგილობრივი ვალუტის რეალური გაუფასურება გამოიწვევს მრუდის მარჯვნივ

გადაადგილებას“. არის თუ არა ეს დებულება მართებული, მცდარი ან გაურკვეველი? ახსენით.
4. ერთობლივი მიწოდებისა და ერთობლივი მოთხოვნის მოდელის ღია ეკონომიკის ვერსიაში, რატომაა

მრუდი დაღმავალი? ახსენით.
5. თავდაპირველად დავუშვათ, რომ .

ა. მოკლედ იმსჯელეთ 5%-იანი დევალვაციის საშუალოვადიან გავლენაზე რეალურ გაცვლით
კურსზე, -სა და -ზე.
ბ. ა)-ს გათვალისწინებით, რომელია 5%-იანი დევალვაციის საშუალოვადიანი ეფექტები წმინდა
ექსპორტზე? მოკლედ ახსენით.
გ. დევალვაციაზე ამბობენ, რომ ის ნეიტრალურია საშუალოვადიან პერიოდში. ახსენით.
6. დავუშვათ, ეკონომიკა თავდაპირველად ფუნქციონირებს გამოშვების ბუნებრივ დონეზე. ახლა

დავუშვათ, რომ მთავრობა ახდენს ადგილობრივი ვალუტის აფასებას 10%-ით. იმსჯელეთ და
ახსენით აღნიშნული რევალვაციის მოკლე- და საშუალოვადიანი ეფექტები რეალურ გაცვლით
კურსზე, -ზე, წმინდა ექსპორტსა და გამოშვებაზე. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული გრაფიკი, რათა
გამოსახოთ რევალვაციის დინამიკური ეფექტები.
𝐴𝑆
𝑃 𝐴
𝐴𝐷
𝑌𝑛 𝑌

დავუშვათ, რომ მთავრობა ზრდის სახელმწიფო დანახარჯებს. იმსჯელეთ და ახსენით -ს
აღნიშნული ზრდის მოკლე- და საშუალოვადიანი ეფექტები რეალურ გაცვლით კურსზე, -ზე,
7
წმინდა ექსპორტსა და გამოშვებაზე. ქაღალდის ცალკეულ ნაწილზე გამოსახეთ რევალვაციის
ეფექტები.
8. დავუშვათ .
ა. თუ მთავრობა ეკონომიკას საშუალებას აძლევს თავისით მოახდინოს კორექტირება ამ სიტუაციის
მიმართ, იმსჯელეთ რა მოუვა ფასების დონე ( ), რეალურ გაცვლით კურსს, მინდა ექსპორტსა და
გამოშვებას.
ბ. თუ მთავრობას სურს შეცვალოს ̅ , რათა მიაღწიოს -ს (როცა ), რა უნდა მოიმოქმედოს
მთავრობამ? მოკლედ ახსენით.

დავუშვათ, მთავრობა ამცირებს სახელმწიფო დანახარჯებს.
ა. იმსჯელეთ და ახსენით -ს აღნიშნული შემცირების მოკლე- და საშუალოვადიანი ეფექტები
რეალურ გაცვლით კურსზე, -ზე, წმინდა ექსპორტსა და გამოშვებაზე.
ბ. გააჩნია თუ არა -ს აღნიშნულ შემცირებას პერმანენტული ეფექტი სავაჭრო დეფიციტზე?
მოკლედ ახსენით.
გ. გამოშვებაში მოკლევადიანი ცვლილების პრევენციისათვის, როცა შემცირებულია, მთავრობამ
უნდა გაზრდოს ̅ , შეამციროს ̅ თუ დატოვოს ̅ უცვლელი მის მიმდინარე დონეზე? ახსენით.
10. დავუშვათ (თავდაპირველად), რომ ̅ და . დავუშვათ, და იყოს საპროცენტო

განაკვეთი ერთწლიან (ადგილობრვ და უცხოურ) ობლიგაციებზე.
ა. დავუშვათ, უცხოური ვალუტის ბაზრების მოლოდინით მოხდება 5%-იანი დევალვაცია მომდევნო
წლის განმავლობაში. გამოთვალეთ, რა უნდა მოუვიდეს -ს, რათა შენარჩუნდეს საპროცენტო
პარიტეტის მდგომარეობა.
ბ. ა)-ში თქვენს პასუხზე დაყრდნობით, რო მოუვა ერთობლივ მოთხოვნასა და გამოშვებას?
გ. იმისათვის, რომ თავიდან იქნეს აცილებული -ს ცვლილება, რა უნდა გააკეთოს მთავრობამ
აღნიშნული მოსალოდნელი დევალვაციის საპასუხოდ? ახსენით.
11. დავუშვათ დოლარი-მექსიკური პესოს გაცვლითი კურსი ფიქსირებულია და რომ ფინანსური

ბაზარის მონაწილეებს უეცრად გაუჩნდათ პესოს დევალვაციის მოლოდინი. დავუშვათ, რომ
ამჟამად დარწმუნებულნი არიან, რომ არსებობს 50% შანსი იმისა, რომ მოხდება 10%-იანი
დევალვაცია მომდევნო თვის განმავლობაში და 50% შანსი იმისა, რომ დევალვაციას არ ექნება
ადგილი.
ა. რა რაოდენობით უნდა გაზარდოს მექსიკის ცენტრალურმა ბანკმა თვიური საპროცენტო
განაკვეთი საპროცენტო პარიტეტის შესანარჩუნებლად? რა რაოდენობით იზრდება საპროცენტო
განაკვეთი, როცა გამოსახულია წლიური განაკვეთით?
ბ. გაიმეორეთ ანალიზი ა) ნაწილში. მაგრამ, ამავე დროს დავუშვათ, რომ მოსალოდნელი
დევალვაცია არის 20%. რა მოსდის -ს საჭირო ზრდას მოსალოდნელი დევალვაციის ზომის ზრდის
კვალობაზე? მოკლედ ახსენით.
გ. გაიმეორეთ ანალიზი ა) ნაწილში. მაგრამ, ამავე დროს დავუშვათ, რომ დევალვაციის შანსი არის
უფრო დიდი ახლა ის 75%-ის ტოლია. რა მოსდის -ს საჭირო ზრდას მოსალოდნელი დევალვაციის
ზრდის შანსის ზრდის კვალობაზე? მოკლედ ახსენით.
დ. (ა), (ბ) და (გ) ნაწილებში საპროცენტო განაკვეთის ცვლილებისას, რა მოსდის საქონელზე
მოთხოვნას მექსიკაში? მოკლედ ახსენით.
12. ა. როდესაც ფინანსური ბაზრის მონაწილეები მოელიან დევალვაციას და ცენტრალური ბანკი არ

ამაღლებს საპროცენტო განაკვეთს, რა მოსდის ადგილობრივი ობლიგაციების შეფარდებით
მიმზიდველობას? მოკლედ ახსენით.
ბ. რა უნდა გააკეთოს ცენტრალურმა ბანკმა, რათა შეინარჩუნოს მიმდინარე გაცვლითი კურსი, თუ
ის არ ამაღლებს საპროცენტო განაკვეთს? რამდენ ხანს გასტანს ეს?
8
13. რატომ განიხილება საპროცენტო განაკვეთის ზრდა მოსალოდნელი დევალვაციის საპასუხოდ,
როგორც უსიამოვნო არჩევანი?
1. დევალვაცია წარმოადგენს:
ა. ̅ -ს შემცირებას
ბ. ̅ -ს ზრდას
დ. რეალური გაცვლითი კურსის შემცირებას
2. რევალვაცია წარმოადგენს:
ა. ̅ -ს შემცირებას
3. მრუდის ღია ეკონომიკის ვერსია დაღმავალია, რადგანაც:
ა. -ს შემცირება იწვევს -ს ზრდას, -ის შემცირებას და ინვესტიციის ზრდას

̅
ბ. -ს შემცირება იწვევს წმინდა ექსპორტის ზრდას
გ. -ს ზრდა იწვევს რეალურ გაძვირებას და ადგილობრივ საქონელზე მოთხოვნის შემცირებას
დ. -ის ზრდა იწვევს ნომინალური ხელფასის ზრდას და -ს ზრდას
4. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი არ გამოიწვევს ადგილობრივი ვალუტის რეალურ გაუფასურებას?
ბ. ̅ -ს შემცირება
5. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი არ გამოიწვევს მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას?
დ. -ს შემცირება
6. ფიქსირებული გაცვლითი კურსის შემთხვევაში, ჩვენ უნდა ველოდოთ, რომ:
ა. წმინდა ექსპორტი იქნება ნულის ტოლი

ბ.
გ.
დ. წმინდა ექსპორტი იქნება უარყოფითი (ე.ი., გვექნება სავაჭრო დეფიციტი)
7. 5%-იანი დევალვაცია:
9
ა. წარმოადგენს ̅ -ს 5%-იან შემცირებას
ბ. გამოიწვევს -ს ზრდას 5%-ით საშუალოვადიან პერიოდში
გ. გამოიწვევს რეალური გაცვლითი კურსის უცვლელობას გრძელვადიან პერიოდში
8. მოკლევადიან პერიოდში, 10%-იანი დევალვაცია გამოიწვევს:
ა. წმინდა ექსპორტის ზრდას

ბ. -ს ზრდას 10%-ზე ნაკლებად
გ. რეალურ გაუფასურებას
ე. არცერთ ზემოთჩამოთვლილს
9. თავდაპირველად დავუშვათ, რომ საშუალოვადიან პერიოდში, დევალვაცია არ მოახდენს

გავლენას:
ა. -ზე
ბ. -ზე
გ. წმინდა ექსპორტზე
ე. მხოლოდ ა) და გ)
10. დავუშვათ, ქვეყანას გააჩნია ჭარბადშეფასებული რეალური გაცვლითი კურსი და რომ . ამ

სიტუაციაში, უნდა ველოდოთ, რომ:
ა. გაიზრდება დროთა განმავლობაში, ვიდრე

ბ. როცა ეკონომიკა ახდენს თავისით კორექტირებას, წმინდა ექსპორტი გაიზრდება რეალური
დევალვაციის მოხდენის კვალობაზე
გ. ̅ -ს ზრდა გამოიწვევს მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას და გამოშვების ზრდას
დ. ადგილობრივი საქონელი გახდება ნაკლებად კონკურენტული ეკონომიკის თავისით კორექტირების
კვალობაზე
11. დავუშვათ, ქვეყანას გააჩნია ჭარბადშეფასებული რეალური გაცვლითი კურსი და რომ

შემდეგი მოვლენებიდან რომელი გამოიწვევს წმინდა ექსპორტის პერმანენტულ ზრდას?
ა. ̅ -ს ზრდა
გ. სახელმწიფო დანახარჯების ზრდა
დ. სახელმწფო დანახარჯების შემცირება
12. დავუშვათ, ქვეყანას გააჩნია ჭარბად შეფასებული რეალური გაცვლითი კურსი და რომ
პოლიტიკის შემდეგი კომბინაციებიდან ყველაზე სავარაუდოდ რომელი შეამცირებს სავაჭრო
დეფიციტს გამოშვებაში ცვლილების გამოწვევის გარეშე?
ა. სახელმწიფო დანახარჯების ( ) ზრდა და ̅ -ს შემცირება

ბ. -ს ზრდა და ̅ -ს ზრდა
გ. -ს შემცირება და ̅ -ს შემცირება
დ. -ს შემცირება და ̅ -ს შემცირება
13. თავდაპირველად დავუშვათ, რომ 5%-იანი რევალვაცია გამოიწვევს:
10
ა. -ს 5%-იან ზრდას საშუალოვადიან პერიოდში
ბ. -ს 5%-იან შემცირებას საშუალოვადიან პერიოდში
გ. წმინდა ექსპორტის პერმანენტულ ზრდას
დ. წმინდა ექსპორტის პერმანენტულ შემცირებას
14. დავუშვათ, უცხოური ვალუტის ბაზრებზე აქვთ დევალვაციის მოლოდინი. შემდეგი ქმედებებიდან
რომელი დაგვეხმარება საპროცენტო პარიტეტის პირობის შენარჩუნებაში?
გ. ̅ -ს ზრდა
15. დავუშვათ, ფინანსური ბაზრის მონაწილეებს აქვთ დევალვაციის მოლოდინი.

ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელს შეიძლება ჰქონდეს ადგილი მთავრობის ან ცენტრალური ბანკის
ქმედებების შედეგად (მოსალოდნელი დევალვაციის საპასუხოდ)?
ა. საპროცენტო განაკვეთების ზრდას

ბ. უცხოური სავალუტო რეზერვების დაკარგვას
გ. დევალვაციას
16. დავუშვათ, ფინანსური ბაზრის მონაწილეებს აქვთ დევალვაციის მოლოდინი. შემდგომ დავუშვათ,
რომ მთავრობას და ცენტრალურ ბანკს არ სურთ პოლიტიკის გატარება, რომელმაც შეიძლება
გამოიწვიოს გამოშვების დანაკარგი. ამ ინფორმაციის გათვალისწინებით, შემდეგი მოვლენებიდან
რომელის გამოყენებაა უფრო მოსალოდნელი?
ა. საპროცენტო განაკვეთების ზრდა

ბ. დევალვაცია
გ. რევალვაცია
11
თავი 22.
დეპრესიები და მკვეთრი ვარდნები
(1) გაიგოთ როგორ ახდენს ეკონომიკა კორექტირებას დროთა განმავლობაში, როცა გამოშვება
გამოშვების ბუნებრივ დონეზე დაბალია.
(2) გაიგოთ ინფლაციის შემცირების ეფექტები მრუდზე და მოსალოდნელი ინფლაციის შემცირების
ეფექტები მრუდზე.
(3) ახსნათ, რას წარმოადგენს ლიკვიდურობის ხაფანგი და როგორ შეუძლია მას გავლენის მოხდენა
იმაზე, თუ როგორ რეაგირებს ეკონომიკა ფულის მიწოდებისა და ინფლაციის ცვლილებებზე.
(4) ახსნათ დეფლაციის ეფექტები IS-LM მოდელში.
(5) გაიგოთ დიდი დეპრესიის მიზეზები.
(6) გაიგოთ ის ფაქტორები, რომლებმაც წვლილი შეიტანეს დიდი დეპრესიიდან გამოსვლაში.
(7) იმსჯელოთ იმაზე, თუ რომელმა ფაქტორებმა გამოიწვიეს იაპონური მკვეთრი ვარდნა და მისი
მიმდინარე გაჯანსაღება.
(8) ახსნათ, თუ რატომ ვერ შეძლო მონეტარულმა და ფისკალურმა პოლიტიკამ იაპონური მკვეთრი
ვარდნის კორექტირება.
1. დეზინფლაცია და დეფლაცია
(1) მოკლევადიანი კორექტირება გამოშვების ბუნებრივი დონის მიმართ
როდესაც ეკონომიკა ფუნქციონირებს გამოშვების ბუნებრივი დონეზე ქვემოთ, ეკონომიკა ეკონომიკა

მოახდენს კორექტირებას ისე, რომ გამოშვება უბრუნდება გამოშვების ბუნებრივ დონეს. თქვენ უკვე
უნდა იცოდეთ, რომ ეს ემყარება ადრე წარმოდგენილი მოდელის შესახებ თქვენს ცოდნას.
იმისათვის რომ განვიხილოთ, როდესაც გამოშვება გამოშვების ბუნებრივ დონეზე დაბლაა, ჩვენ
დავაკვირდებით შემდეგს:
 ინფლაცია შემცირდება.
 უფრო დაბალი ინფლაცია განაპირობებს რეალური ფულადი მარაგის ზრდის ამაღლებას.
 რეალური ფულადი მარაგის ზრდის მატება განაპირობებს მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას და
გამოშვების ზრდას დროთა განმავლობაში.
(2) და მრუდების მოკლე მიმოხილვა
მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს შემდეგი:
 ფულზე მოთხოვნა და, მაშასადამე, ფინანსური ბაზრის წონასწორობა დამოკიდებულია ნომინალურ

საპროცენტო განაკვეთზე.
 ინვესტიცია და, მაშასადამე, საქონელზე მოთხოვნა დამოკიდებულია რეალურ საპროცენტო
განაკვეთზე.
 მოსალოდნელი ინფლაციის ცვლილებები, -ს მოცემულობის შემთხვევაში, გამოიწვევს
ცვლილებებს რეალურ საპროცენტო განაკვეთში და მრუდის გადაადგილებას.
 მოსალოდნელი ინფლაციის ცვლილებები გავლენას არ მოახდენს მრუდის მდგომარეობაზე
(როდესაც აზომილია ვერტიკალურ ღერძზე).
1
(3) დეზინფლაციისა და დეფლაციის მაკრო ეფექტები
როდესაც ინფლაცია მცირდება, ჩვენ დავაკვირდებით ფულის მომატებულ ზრდას და, როგორც ზემოთ
იქნა განხილული, გამოშვების ბუნებრივ დონეზე ეკონომიკის დაბრუნების ტენდენციას.
მაგრამ, აქ არსებობს ინფლაციის აღნიშნული შემცირების (ე.ი., დეზინფლაციის) ან დეფალციის

პოტენციური შემზღუდველი ეფექტი.
 ინფლაციის შემცირების კვალობაზე, მოსალოდნელი ინფლაციის ტემპი შეიძლება დაეცეს.

 როცა ეს ხდება, რეალური საპროცენტო განაკვეთი, როცა სხვა დანარჩენი უცვლელია, იზრდება და
განაპირობებს ინვესტიციების შემცირებას.
 ინვესტიციის შემცირება გამოიწვევს მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას და, სხვა თანაბარ
პირობებში, გამოშვების შემცირებას.
(4) დეზინფლაციის ეფექტების შეჯამება
 თუ მრუდზე დეზინფლაციის ეფექტები დომინირებს მრუდზე დეზინფლაციის ეფექტებზე,

გამოშვება გაიზრდება.
 თუმცა, თუ მრუდზე დეზინფლაციის ეფექტები დომინირებს მრუდზე დეზინფლაციის
ეფექტებზე, გამოშვება შემცირდება.
2. ლიკვიდურობის ხაფანგი
მონეტარული პოლიტიკის უნარი გაზარდოს გამოშვება და, ანალოგიურად, დეზინფლაციის უნარი

დააბრუნოს ეკონომიკა გამოშვების ბუნებრივ დონესთან მკვეთრად შემცირებულია, როდესაც არსებობს
ლიკვიდურობის ხაფანგი. ლიკვიდურობის ხაფანგს ადგილი აქვს მაშინ, როცა ნომინალური
საპროცენტო განაკვეთი ნულის ტოლია.
(1) ლიკვიდურობის ხაფანგის მახასიათებლები
 გავიხსენოთ, რომ ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ვარდნის შემთხვევაში, ინდივიდები

გაზრდიან თავიანთ ფულად მარაგებს და შეამცირებენ ობლიგაციების ფლობას. ამგვარად, ფულზე
მოთხოვნა დაღმავალია.
 თუმცა, როდესაც , ფულაზე მოთხოვნა ხდება ჰორიზონტული ნულოვანი საპროცენტო
განაკვეთის დროს.
 როდესაც ფულზე მოთხოვნა ჰორიზონტული ხდება, ფულის მიწოდების ნებისმიერი ზრდა
უბრალოდ გამოიწვევს ინდივიდების მფლობელობაში ფულის ზრდას და საპროცენტო განაკვეთი არ
შემცირდება.
 მრუდი ასევე ხდება ჰორიზონტული ნულოვანი ნომიინალური საპროცენტო განაკვეთის დროს.
(2) ლიკვიდურობის ხაფანგის შედეგები
როდესაც არსებობს ლიკვიდურობის ხაფანგი, ჩვენ ახლა ვიცით, რომ:
 ნომინალური ფულის მიწოდების ზრდას გავლენა არ ექნება საპროცენტო განაკვეთზე და არ

გამოიწვევს მრუდის გადაადგილებას და არც გავლენას მოახდენს გამოშვებაზე.
(3) დეზინფლაციისა და ლიკვიდურობის ხაფანგის კომბინირებული ეფექტები
როდესაც დეზინფლაციას აქვს ადგილი ლიკვიდურობის ხაფანგის არსებობისას, ჩვენ ვნახავთ შემდეგს:
2
 ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი არ შემცირდება და არც მრუდი გადაადგილდება.
 მოსალოდნელი ინფლაციის შემცირება იწვევს რეალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას,
ინვესტიციის შემცირებას, მრუდის მარცხნივ გადაადგილებას და გამოშვების შემცირებას.
3. ფაქტორები, რომლებმაც წვლილი შეიტანეს დიდ დეპრესიაში
(1) დანახარჯების ვარდნა
საფონდო ბაზრის კრახმა გამოიწვია მომხმარებელთა კეთილდღეობის შემცირება და გაურკვევლობის

ზრდა.
 კეთილდღეობის შემცირებამ და გაურკვევლობის ზრდამ გამოიწვია მოხმარების შემცირება.

 გაურკვევლობის ზრდამ ასევე გამოიწვია ფირმების მიერ ინვესტიციების შემცირება.
 მოხმარებისა და ინვესტიციების შემცირებამ გამოიწვია მრუდის მარცხნივ გადაადგილება და,
სხვა უცვლელ გარემოებათა პირობებში, -სა და -ის შემცირება.
 გავიხსენოთ, რომ კარახი დაიწყო მას შემდეგ, როცა დაიწყო დიდი დეპრესია.
 კრახი სავარაუდოდ შედეგი იყო სპეკულაციური ბუშტების დასასრულის და არ ყოფილა
გამოწვეული დიდი დეპრესიის შესახებ ცნობით.
(2) ნომინალური ფულის მიწოდების შემცირება
საბანკო ჩავარდნებმა 1929-1933 წლებს შორის პერიოდში გამოიწვია ინდივიდების მიერ ხელთარსებული
ფულის ზრდა.
 ვალუტის დეპოზიტების მიმართ თანაფარდობის ზრდამ გამოიწვია ფულის მულტიპლიკატორის

შემცირება და ნომინალური ფულის მიწოდების შემცირება.
 -ის შემცირება არ ყოფილა გამოწვეული მონეტარული ბაზის ( ) შემცირებით; სინამდვილეში
გაიზარდა პერიოდის განმავლობაში.
 -ის შემცირება დიდწილად კომპენსირებული იქნა -ს ტოლი შემცირებით.
 რადგანაც არ შეცვლილა, მრუდი არ გადაადგილებულა ქვემოთ -ს შემცირებით.
(3) დეფლაცია
როგორც შემოთ იქნა განხილული, მოსალოდნელი ინფლაციის ცვლილებებმა გამოიწვია მრუდის

გადაადგილება. მოსალოდნელმა დეფლაციამ ადრეულ 1930 წლებში გამოიწვია მრუდის მარცხნივ
გადაადგილება, -ს ვარდნა, -ის ზრდა და -ის კიდევ უფრო ვარდნა.
4. აღდგენა დიდი დეპრესიიდან
აღდგენა გამოწვეული იყო:
(1) ნომინალური ფულის ზრდის მატებით ( მრუდი ქვემოთ გადაადგილდა);

(2) დეფლაციის დასასრულით ( მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებით) და
(3) შესაძლოა იმ პროგრამების შედეგად, რომლებიც ჩართული იყო ახალ კურსში.
3
 თქვენ უნდა განიხილოთ ახალი კურსის მახასიათებლები, რომელია განხილულია მოცემულ თავში.
 ერთდროული მაღალი უმუშევრობისა და გამოშვების მაღალი ზრდის ახსნა იოლად იყო
შესაძლებელია ოუკენის კანონით. მაღალი ზრდის ხანგრძლივი პერიოდი საჭიროებდა მაღალი
უმუშევრობის შემცირებას.
5. იაპონური მკვეთრი ვარდნა და აღდგენა
(1) მკვეთრი ვარდნის მიზეზი
 მკვეთრი ვარდნის თავდაპირველი მიზეზი იყო იაპონიაში აქციების ფასების მნიშვნელოვანი

ვარდნა.
 აქციებზე ფასების ვარდნას მნიშვნელოვანი გავლენა ჰქონდა კეთილდღეობაზე და საქონელზე
მოთხოვნაზე.
 აქციებზე ფასები დაეცა სპეკულაციური ბუშტის დასრულების გამო.
 გამოშვება, როგორც ჩანს, შემცირდა (ან დუნე ზრდა შენარჩუნდა) დეზინფლაციისა და დეფლაციის
შემზღუდველი ეფექტების გამო.
(2) მაკრო პოლიტიკის ჩავარდნა
 მონეტარული პოლიტიკა წარუმატებელი აღმოჩნდა, რადგანაც ია ძალიან გვიან იქნა გამოყენებული

და როცა საბოლოოდ იქნა რეალიზებული, ეფექტიანი არ აღმოჩნდა ლიკვიდურობის ხაფანგის
არსებობის გამო.
 ფისკალური პოლიტიკა არ იყო ეფექტიანი, რადგანაც დანახარჯების უმრავლესობა განხორციელდა
„საეჭვო სარგებლიანობის“ საზოგადოებრივ სამუშაოების პროექტებში.
(3) შესაძლო გადაწყვეტილებები
 ინფლაციის და ინფლაციური მოლოდინების შექმნა დეფლაციური პრობლემის აღმოსაფხვრელად.

 საბანკო სისტემის რესტრუქტურიზაცია.
(4) აღდგენა
გამოშვების ზრდა იაპონიაში 2003 წლიდან მეტყველებს, რომ აღდგენა გაგრძელდება. აღნიშნული
აღდგენა, როგორც ვარაუდობენ, გამოწვეულ იქნა:
 მონეტარული პოლიტიკის რეჟიმის ცვლილებით

 საბანკო სისტემის წმენდით.
1. ახსენით განსხვავება დეფლაციასა და დეზინფლაციას შორის (1).

2. ახსენით, როგორ კორექტირდება ეკონომიკა, როცა გამოშვება გამოშვების ბუნებრივ დონეზე
დაბლაა (1).
3. რომელ საპროცენტო განაკვეთს აქვს მნიშვნელობა ფულზე მოთხოვნისათვის და რომელ
საპროცენტო განაკვეთს აქვს მნიშვნელობა დანახარჯებზე გადაწვეტილებისათვის? (1)
4. ინფლაციის შემცირება რა გავლენას ახდენს მრუდზე? (1)
4
5. რა გავლენას ახდენს მოსალოდნელი ინფლაციის შემცირება მრუდზე? (1)
6. რას გულისხმობს ლიკვიდურობის ხაფანგი? (1)
7. როგორ გამოიყურება ფულზე მოთხოვნის მრუდი, როდესაც არსებობს ლიკვიდურობის ხაფანგი?
(1)
8. როგორ გამოიყურება მრუდი, როდესაც არსებობს ლიკვიდურობის ხაფანგი? (1)
9. -ის რა მასშტაბით ცვლილებას შეუძლია გავლენის მოხდენა -ზე, როდესაც არსებობს
ლიკვიდურობის ხაფანგი? (1)
10. რაში გამოიხატება ლიკვიდურობის ხაფანგისა და დეფლაციის კომბინირებული ეფექტები? (1)
11. რას წარმოადგენს დეპრესია? (2)
12. ჰქონდა თუ არა ადგილი საფონდო ბაზრის კრახს დიდი დეპრესიის დასაწყისამდე? (2)
13. რა იყო საფონდო ბაზრის კრახის პირველადი მიზეზი? (2)
14. ჩამოთვალეთ კრახის ორი ეფექტი ინდივიდებზე. (2)
15. რა გავლენა მოახდინა კრახმა მრუდზე? (2)
16. რატომ დაეცა 1929-1933 წლებს შორის პერიოდში? (2)
17. რა მოუვიდა -ს 1929-1933 წლებს შორის პერიოდში? (2)
18. რას წარმოადგენს „ახალი კურსი“? (2)
19. რა იყოს იაპონური მკვეთრი ვარდნის მიზეზი? (3)
20. რატომ დაეცა აქციის ფასები იაპონიაში? (3)
21. რას წარმოადგენს იაპონიის საბანკო პრობლემა? (3)
1. ახსენით, ყოველ შემდეგ მოვლენას რა გავლენა ექნება მრუდზე, მრუდზე, რეალურ

საპროცენტო განაკვეთსა და გამოშვებაზე.
ა. მომხმარებელთა კეთილდღეობის შემცირება
ბ. მომხმარებელთა გაურკვევლობის ზრდა (ე.ი., ნდობის შემცირება)
გ. ფირმების გაურკვევლობის ზრდა (ე.ი., ნდობის შემცირება)
დ. ნომინალური ფულის მიწოდების შემცირება
2. როცა მოსალოდნელი ინფლაცია უარყოფითია (ე.ი., ), ინდივიდების მოლოდინით რა მოუვა

ფასების დონეს დროთა განმავლობაში? მოკლედ ახსენით.
3. დავუშვათ, ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ( ) 5%-ია.

ა. გამოთვალეთ რეალური საპროცენტო განაკვეთი მოსალოდნელი ინფლაციის (ან დეფლაციის)
ყოველი შემდეგი ტემპისათვის: 3%, 2%, 1%, 0, -1% და -3%.
ბ. როცა მოსალოდნელი ინფლაცია ეცემა 3%-დან 0-მდე, რა მოსდის -ს?
გ. როცა მოსალოდნელი ინფლაცია 0-დან -3%-მდე ეშვება (ე.ი., მოსალოდნელი დეფლაცია), რა
მოსდის -ს?
4. გამოიყენეთ და მოდელი, რათა პასუხი გასცეთ ამ შეკითხვას. დავუშვათ, მოსალოდნელი

ინფლაცია არის 3%.
ა. ახლა დავუშვათ, მოსალოდნელი ინფლაცია ეცემა 0-მდე. რა გავლენას მოახდენს ეს და
მრუდების პოზიციაზე? მოკლედ ახსენით. რა გავლენას მოახდენს ეს -ზე, -სა და -ზე? მოკლედ
ბ. ახლა დავუშვათ, ინდივიდების მოლოდინით დეფალაცია იქნება 3% (ე.ი., ). რა გავლენას
მოახდენს აღნიშნული მოსალოდნელი დეფლაცია და მრუდების პოზიციაზე? მოკლედ
ახსენით. რა გავლენას მოახდენს ეს -ზე, -სა და -ზე? მოკლედ ახსენით.
5. გამოიყენეთ და მოდელი (და ქვემოთმოცემული გრაფიკი), რათა პასუხი გასცეთ ამ

შეკითხვას. დავუშვათ, ინდივიდები მიმდინარე პერიოდში მოელიან 3%-იან დეფლაციას (ე.ი.,
5
). ახლა დავუშვათ, რომ ინდივიდები უკვე აღარ მოელიან ფასების დონის ვარდნას, ასე
რომ . რა გავლენას მოახდენს დეფლაციის დასასრული და მრუდების პოზიციაზე?
მოკლედ ახსენით. რა გავლენას მოახდენს მოსალოდნელი დეფლაციის დასასრული -ზე, -სა და -
ზე? მოკლედ ახსენით.
𝑖
𝐿𝑀
𝐼𝑆
6. ახსენით ვალუტის სახით ხელთარსებული ფულადი საშუალებების წილის ზრდის გავლენა შემდეგ
ცვლადებზე: მონეტარულ ბაზაზე, ფულის მულტიპლიკატორზე, ნომინალური ფულის მიწოდებაზე
და მრუდზე.
7. 1929-1933 წლებს შორის პერიოდში, ნომინალური ფულის მიწოდება 27%-ით დაეცა. რეალური
ფულის მიწოდება დაახლოებით იგივე რჩება ამ პერიოდის განმავლობაში. აღნიშნული
ინფორმაციის გათვალისწინებით, რა უნდა მოხდეს, რათა რეალური ფულის მიწოდება უცვლელი
დარჩეს? მოკლედ ახსენით.
8. 1929-1933 წლებში შორის პერიოდში, სამ ერთდროულ მოვლენას ჰქონდა ადგილი: (1)
მომხმარებელთა სიმდიდრის ვარდნას; (2) გაურკვევლობის ზრდას და (3) დეფლაციას. გამოიყენეთ
ქვემოთმოცემული გრაფიკი (სადაც წარმოადგენს საწყის წონასწორობას), რათა ახსნათ
აღნიშნულ სამ ერთდროულ შოკს როგორ შეუძლია რეალური საპროცენტო განაკვეთის ( ): (1)
ზრდა; (2) შემცირება ან (3) უცვლელად შენარჩუნება.
𝐿𝑀
𝐼𝑆
𝑌
9. ა. IS-LM მოდელის შესახებ თქვენს ცოდნაზე დაყრდნობით, თქვენი აზრით, რა სახის ფისკალური
პოლიტიკა განხორციელდა ადრეულ 1930-იან წლებში გამოშვებაზე დიდი დეპრესიის ეფექტების
საკომპენსაციოდ? მოკლედ ახსენით.
6
ბ. IS-LM მოდელის შესახებ თქვენს ცოდნაზე დაყრდნობით, თქვენი აზრით, რა სახის მონეტარული
პოლიტიკა განხორციელდა ადრეულ 1930-იან წლებში გამოშვებაზე დიდი დეპრესიის ეფექტების
საკომპენსაციოდ? მოკლედ ახსენით.
10. 1933-1941 წლებში, როგორც საშუალო ზრდის ტემპი (გამოშვების), ისე უმუშევრობის დონე მაღალი
იყო. არის თუ არა ეს ფაქტი შეუსაბამო ოუკენის კანონთან? მოკლედ ახსენით.
11. როგორ შეიტანა წვლილი დეფლაციამ დიდ დეპრესიაში? მოკლედ ახსენით.
1. 1929-1932 წლებში ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელს ჰქონდა ადგილი აშშ-ში?
ა. საშუალო წლიური ზრდის ტემპი უარყოფითი იყო

ბ. ფასების დონე დაეცა
გ. ნომინალური ფულის მიწოდება დაეცა
ე. მხოლოდ ა) და ბ)
2. საფონდო ბაზრდის კრახს ადგილი ჰქონდა 1929 წელს
ა. დიდი დეპრესიის დაწყებამდე

ბ. დიდი დეპრესიის დაწყების შემდეგ
გ. დიდი დეპრესიის დაწყებასთან ერთად
დ. დიდი დეპრესიის შესახებ ახალი ამბის შედაგად
3. საფონდო ბაზრის კრახს ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი ეფექტი ჰქონდა?
ა. მომხმარებელთა კეთილდღეობის შემცირება

ბ. გრძელვადიანი სარგებლობის საქონლის შეძენის შემცირება
გ. საინვესტიციო საქონლის შესყიდვის შემცირება
4. IS-LM მოდელზე დაყრდნობით, საფონდო ბაზრის კრახმა გამოიწვია:
ა. მრუდის მარცხნივ გადაადგილება

ბ. უფრო დაბალი საპროცენტო განაკვეთი ( ) და მრუდის მარჯვნივ გადაადგილება
გ. მრუდის ქვემოთ გადაადგილება
დ. -ის შემცირება და -ის ზრდა
5. ნომინალური ფულის მიწოდების შემცირება 1929-1933 წლებში გამოწვეული იყო:
ა. მულის მულტიპლიკატორის შემცირებით

ბ. მონატერული ბაზის შემცირებით
გ. ფასების დონის შემცირებით
დ. ფასების დონის ზრდით
6. 1929-1933 წლებს შორის პერიოდში, ნომინალური ფულის მიწოდების ვარდნა
ა. მნიშვნელოვნად უფრო დიდი იყო, ვიდრე ფასების დონის შემცირება ( )
7
ბ. მნიშვნელოვნად უფრო მცირე იყო, ვიდრე -ს შემცირება
გ. დაახლოებით -ს შემცირების ტოლი იყო
დ. გახდა მრუდის ქვემოთ გადაადგილების მიზეზი
7. დეფლაციის ტემპის ზრდა გამოიწვევს
ა. რეალური საპროცენტო განაკვეთის ( ) ზრდას

ბ. -ის შემცირებას
გ. -ის უცვლელობას
დ. მრუდის მარჯვნივ გადაადგილებას
8. თუ დეფლაციის ტემპი იცვლება 3%-დან 10%-მდე, ჩვენ ვიცით, რომ მრუდი გადაადგილდება:
ა. ქვემოთ 7%-ით
ბ. ქვემოთ 10%-ით
გ. ზემოთ 7%-ით
დ. ზემოთ 10%-ით
9. მოსალოდნელი დეფლაციის ტემპის ზრდა გამოიწვევს:
ა. -ის ზრდას და -ის შემცირებას

ბ. -ის შემცირებას და -ის ზრდას
გ. -ის ზრდას და -ის ზრდას
დ. -ის შემცირებას და -ის შემცირებას
8
თავი 23.
მაღალი ინფლაცია
(1) გაიგოთ დამოკიდებულება ბიუჯეტის დეფიციტსა და ფულის შექმნას შორის.

(2) განსაზღვროთ სენიორაჟი და ახსნათ სენიორაჟის დეტერმინანტები.
(3) ახსნათ ინფლაციის ზეგავლენა რეალურ ფულად ბალანსზე.
(4) ახსნათ დამოკიდებულება ბიუჯეტის დეფიციტს, სენიორაჟსა და ინფლაციას შორის, როცა ფულის
ზრდა მუდმივია.
(5) ახსნათ დამოკიდებულება ბიუჯეტის დეფიციტს, სენიორაჟსა და ინფლაციას შორის, როცა ფულის
ზრდა არ არის მუდმივი.
(6) იმსჯელოთ როგორც ორთიდოქსულ, ისე ჰეტეროდუქსულ სტაბილიზაციის პროგრამებზე და
ახსნათ, თუ როგორ შეიძლება მათი გამოყენება ჰიპერინფლაციის აღმოსაფხვრელად.
1. ჰიპერინფლაციის შესავალი
არსებობს რამდენიმე კონცეფცია, რომელიც უნდა გესმოდეთ.
(1) ჰიპერინფლაციის ინგრედიენტები
 მაღალი ინფლაცია ასოცირდება ფულის მაღალ ზრდასთან.

 ფულის ზრდა მაღალია, რადგანაც მაღალია ბიუჯეტის დეფიციტი.
 ბიუჯეტის დეფიციტი მაღალია მნიშვნელოვანი შოკის (ეკონომიკური ან პოლიტიკური) გამო,
რომელიც გავლენას ახდენს დანახარჯებზე ან გადასახადებზე.
(2) დეფიციტის დაფინანსები
მთავრობას შეუძლია ბიუჯეტის დეფიციტის დაფინანსება:
 სესხის აღებით (ობლიგაციების გამოშვებით)

 ფულის შექმნით (ვალის მონეტიზაციით)
ორივე შემთხვევაში, მთავრობა უშვებს ობლიგაციებს.

 ვალის მონეტიზაციით, ცენტრალური ბანკი ყიდულობს ობლიგაციებს, რითაც განაპირობებს
მონეტარული ბაზისა და ფულის მიწოდების ზრდას.
 პირველ შემთხვევაში, ობლიგაციები არ შეიძინება ცენტრალური ბანკის მიერ. ამ შემთხვევაში არ
იცვლება.
(3) სენიორაჟი
 როცა დეფიციტი დაფინანსებულია მთლიანად ფულის შექმნით, ჩვენ ვხედავთ, რომ დეფიციტი$
(ყველა გაზომილია ნომინალურ მაჩვენებლებში და ყოველთვიურად).
 სენიორაჟი არის ფულის შექმნიდან შემოსავლები (რეალურ მაჩვენებლებში): .
 გარდაქმნის შედეგად ვნახავთ, რომ სენიორაჟი
1
სენიორაჟი მეტია, თუ:
 უფრო მაღალია ფულის ზრდა რეალური ფულადი ბალანსის მოცემულობიის შემთხვევაში

 უფრო მაღალია რეალური ფულადი ბალანსი ფულის ზრდის ტემპის მოცემულობის შემთხვევაში.
 ფრთხილად იყავით ზემოთმოცემული ინტერპრეტაციის მიმართ. ფულის უფრო სწრაფი ზრდა

რეალური ფულადი ბალანსის მოცემულობის შემთხვევაში გაზრდის სენიორაჟს. მაგრამ, არ
დარჩება მუდმივი, როცა ფულის ზრდა იცვლება (იხ. ქვემოთ).
 დარწმუნდით იმაში, თუ როგორ მიიღება (23.2) და (23.3) განტოლებები.
(4) ინფლაცია და რეალური ფულადი ბალანსები
რეალური ფულადი ბალანსი მოცემულია შემდეგი განტოლებით:
მოსალოდნელი ინფლაციის ზრდის კვალობაზე, იზრდება და იზრდება ფულის ფლობის

ალტერნატიული ღირებულებაც.
 ადამიანები ამცირებენ თავიანთ რეალურ ფულად ბალანსებს.
 ჰიპერინფლაციასთან ერთად ორ სხვა ეფექტსაც აქვს ადგილი, რომლებიც ინდივიდებს უბიძგებს
შეამცირონ თავიანთი რეალური ფულადი ბალანსები: (1) ბარტერი და (2) დოლარიზაცია.
2. დამოკიდებულება დეფიციტებს, სენიორაჟსა და ინფლაციას შორის
არსებობს ორი განსახილველი შემთხვევა:
(1) შემთხვევა 1: მუდმივი ფულის ზრდა
გრძელვადიან პერიოდში, ჩვენ შეგვიძლია დავუშვათ, რომ:
 და მუდმივია

 მაშასადამე, სენიორაჟი ̅ ̅
ფულის ზრდის ტემპის ზრდას არაერთგვაროვანი გავლენა აქვს სენიორაჟზე. რატომ?
 ფულის ზრდის ამაღლების კვალობაზე პირველი წევრი იზრდება, რაც განაპირობებს სენიორაჟის
ზრდას.
 თუმცა, ფულის ზრდის ამაღლების კვალობაზე, რეალური ფულის ბალანსები (მეორე წევრი)
მცირდება, რაც განაპირობებს სენიორაჟის ვარდნას.
 მაშასადამე, ფულის ზრდის ეფექტები სენიორაჟზე არაერთგვაროვანია.
 ემპირიული მტკიცებულება მიუთითებს შემდეგ დამოკიდებულებაზე ფულის ზრდასა და სენიორაჟს
შორის:
2
სენიორაჟი
𝐴 ფულის ზრდა
 არსებობს ფულის ზრდის სენიორაჟის მმაქსიმიზირებელი ტემპი (იხ. წერტილი).

 თუ წერტილის მარჯვნივ ხდება ფულის ზრდის მატება, ის გამოიწვევს სენიორაჟის შემცირებას.
 თუ წერტილის მარცხნივ ხდება ფულის ზრდის მატება, ის გამოიწვევს სენიორაჟის ზრდას.
 აღნიშნული ანალიზი მიუთითებს იმაზე, რომ გრძელვადიან პერიოდში არსებობს სენიორაჟის
მაქსიმალური დონე; ეს ხდება წერტილში.
(2) შემთხვევა 2: დინამიკა
მოკლევადიან პერიოდში, ფულის ზრდის მატება იწვევს რეალური ფულის ბალანსის მცირედ
ცვლილებას. რატომ?
 შეიძლება გარკვეული დრო დასჭირდეს -ს და -ს, რათა შეეწყოს ფულის ზრდის ცვლილებას.
 ფულის ზრდის ამაღლებას, მოკლევადიან პერიოდში შედარებით მუდმივ რეალურ ფულად
ბალანსებთან ერთად, შეუძლია მოგვცეს სენიორაჟის ზრდა იმ დონეზე მაღლა, რომელიც ნაჩვენებია
ზემოთმოცემულ გრაფიკზე.
 მოსალოდნელი ინფლაციის კორექტირებისა და -ს ვარდნის კვალობაზე, მთავრობა უნდა
გააგრძელოს ფულის ზრდის ტემპის მატება, რათა მიაღწიოს სენიორაჟის ამ დროებით მაღალ
დონეებს.
 შედეგი: ჩვენ ვნახავთ უწყვეტად მზარდ ფულის ზრდის ტემპებსა და ინფლაციას.
3. დაკავშირებული საკითხები
(1) ინფლაციური გადასახადი
ინფლაციური გადასახადი , სადაც არის გადასახადის განაკვეთი, ხოლო - საგადასახადო

ბაზა.
ინფლაციური გადასახადი ტოლი იქნება სენიორაჟის მხოლოდ მაშინ, როცა .
(2) ჰიპერინფლაცია და ეკონომიკური აქტივობა
მოკლევადიან პერიოდში, ჰიპერინფლაციას შეუძლია გაზარდოს ეკონომიკური აქტივობა.
გრძელვადიან პერიოდში, ჰიპერინფლაცია შეამცირებს ეკონომიკურ აქტივობას. რატომ?

 გაცვლის სისტემა ნაკლებად ეფექტიანია.
3
 ფასის სიგნალები ნაკლებად სასარგებლოა.
 სესხის აღება ნომინალური საპროცენტო განაკვეთით უფრო აზარტულია, რაც განაპირობებს
ინვესტიციების ვარდნას.
4. ჰიპერინფლაციის დასასრული: სტაბილიზაციის პროგრამები
(1) სტაბილიზაციის პროგრამის ელემენტები
 ფისკალური რეფორმა და ბიუჯეტის დეფიციტის სანდო შემცირება

 ნდობით აღჭურვილი ცენტრალური ბანკის მოვალეობა თავი შეიკავოს ვალის მონეტიზაციისგან
 შემოსავლების პოლიტიკა (ე.ი., ხელფასისა და ფასის კონტროლი)
(2) სტაბილიზაციის პროგრამების ტიპები
 ორთოდოქსული სტაბილიზაციის პროგრამები ეყრდნობა მხოლოდ ფისკალურ და მონეტარულ

პოლიტიკას.
 ჰეტეროდოქსული სტაბილიზაციის პროგრამები ეყრდნობა ფისკალურ და მონეტარულ პოლიტიკას
და შემოსავლების პოლიტიკას.
თქვენ უნდა განიხილოთ დისკუსია ბოლივიის ჰიპერინფლაციის შესახებ.
1. ჰიპერინფლაციის განსაზღვრა (შესავალი).

2. რომელია ორი გზა, რომლითაც მთავრობას შეუძლია დააფინანსოს ბიუჯეტის დეფიციტი (1)?
3. რა იგულისხმება ვალის მონეტიზაციის ქვეშ (1)?
4. როგორ შეიძლება შემდეგი განტოლების ინტერპრეტაცია: დეფიციტი (1)?
5. განსაზღვრეთ სენიორაჟი (1).
6. სენიორაჟი რომელი ორი ცვლადის ნამრავლის ტოლია (1)?
7. რომელია რეალური ფულის ბალანსის სამი დეტერმინანტი (2)?
8. ინფლაციის ზრდას რა გავლენა აქვს რეალურ ფულად ბალანსზე (2)?
9. განსაზღვრეთ ბარტერი (2).
10. განსაზღვრეთ დოლარიზაცია (2).
11. როცა ნომინალური ფულის ზრდა მუდმივია მუდმივად, რა დამოკიდებულება არსებობს ფაქტობრივ
ინფლაციასა და მოსალოდნელ ინფლაციას შორის (2)?
12. როგორ გამოიყურება დამოკიდებულება სენიორაჟსა და ფულის ზრდას შორის (2)?
13. რომელია ინფლაციური გადასახადის გამოსახულება (2)?
14. რა უნდა მოუვიდეს ფულის ზრდას იმისათვის, რომ სენიორაჟმა გააგრძელოს ზრდა მოკლევადიან
15. რას წარმოოადგენს ტანზი-ოლივერას ეფექტი (2)?
16. რა გავლენა აქვს ჰიპერინფლაცია ეკონომიკურ აქტივობაზე მოკლევადიან და გრძელვადიან
17. რომელია სტაბილიზაციის პროგრამის სამი სესაძლო ელემენტი (3)?
18. რაში გამოიხატება განსხვავება ორთოდოქსულ და ჰეტეროდოქსულ სტაბილიზაციის პროგრამებს
შორის (3)?
19. რა იყო ბოლივიის 1985 წლის სექტემბრის (წარმატებული) სტაბილიზაციის პროგრამის სამი
მთავარი მახასიათებელი (3)?
4
1. თითოეული შემდეგი (მუდმივი) თვიური ინფლაციის ტემპებისათვის გამოთვალეთ ფასების დონის

პროცენტული ამაღლება 12 თვის განმავლობაში. დავუშვათ, რომ ფასების დონე 1-ის ტოლია
პერიოდის დასაწყისისათვის. მინიშნება: მიაქციეთ ყურადღება მოცემულ თავში მე-2 სქოლიოს.
ა. 0.1% ბ. 0.2% გ. 1% დ. 9% ე. 20% ვ. 40%
2. დავუშვათ, მთავრობის დანახარჯები იზრდება $200 მლნ-ით, რაც განაპირბებს დეფიციტის $200
მლნ-ით ზრდას. აღნიშნულ მთავრობას გააჩნია ორი არჩევანი ამ დეფიციტის დასაფინანსებლად: (1)
სესხის აღება ან (2) ვალის მონეტიზაცია.
ა. მოკლედ ახსენით, -ს აღნიშნულ ზრდას რა გავლენა აქვს და მრუდებზე, როცა მთავრობა
მისდევს არჩევან 1-ს.
ბ. მოკლედ ახსენით, -ს აღნიშნულ ზრდას რა გავლენა აქვს და მრუდებზე, როცა მთავრობა
მისდევს არჩევან 2-ს.
3. 1995 წელს, რეალური ფულადი მარაგი აშშ-ში (რომელიც გაზომილია 1982-84 წლების დოლარებში)
იყო $737 მლრდ; და 1995 წლისათვის CPI იყო 152.4. ამ შეკითხვისათვის დავუშვათ, რომ
რეალური ფულადი ბალანსი უცვლელი რჩება.
ა. გამოთვალეთ სენიორაჟი ფულის ზრდის ყოველი შემდეგი ტემპისათვის: 1% (0.01), 5% (0.05) და
10% (0.10).
ბ. რა მოსდის სენიორაჟს, როცა ფულის ზრდა მატულობს?
გ. რეალურად, დარჩება თუ არა რეალური ფულადი ბალანსი უცვლელი ფულის ზრდის მათების
კვალობაზე? ახსენიით.
4. დავუშვათ, ფულის ზრდა არის 5% (0.05).

ა. გამოთვალეთ სენიორაჟი რეალური ფულადი ბალანსის ყოველი შემდეგი დონისათვის (რომლებიც
გაზომილია მილიარდებში): 800, 600 და 400.
ბ. რა მოსდის სენიორაჟს რეალური ფულადი ბალანსის შემცირების კვალობაზე? ახსენით.
5. ახსენით, თითოეული შემდეგი ცვლადების ზრდას რა ეფექტი ექნება რეალურ ფულად ბალანსზე
(შენიშვნა: დარწმუნდით, რომ თქვენ ხსნით რატომ იცვლება რეალური ფულის ბალანსი):
ა.
ბ.
6. ამ შეკითხვისათვის დავუშვათ, რომ და მუდმივია.

ა. მოცემულობის შემთხვევაში, რა მოსდის სენიორაჟს ფულის ზრდის მატების კვალობაზე?
მოკლედ ახსენით.
ბ. რა მოსდის -ს გრძელვადიან პერიოდში, როცა ფულის ზრდა მაღლდება? მოკლედ ახსენით.
გ. რა მოსდის რეალურ ფულად ბალანსს, როცა იზრდება? მოკლედ ახსენით.
დ. ა) - გ) შეკითხვებზე თქვენს პასუხზე დაყრდნობით, რა მოუვა სენიორაჟს გრძელვადიან პერიოდში,
როცა ფულის ზრდა მატულობს რომელიღაც პერმანენტულად უფრო მაღალ დონემდე? მოკლედ
7. დავუშვათ, ფულის ზრდის ტემპი, რომელიც ახდენს სენიორაჟის მაქსიმიზაციას გრძელვადიან

პერიოდში, არის 10%.
ა. თუ ფულის ზრდა ახლა 5%-ია, რა მოსდის სენიორაჟს გრძელვადიან პერიოდში, თუ მთავრობა
ამაღლებს ფულის ზრდას? ახსენით.
ბ. თუ ფულის ზრდა ახლა 15%-ია, რა მოსდის სენიორაჟს გრძელვადიან პერიოდში, თუ მთავრობა
ამაღლებს ფულის ზრდას? ახსენით.
5
8. დავუშვათ, და რეალური ფულის ბალანსი ( ) არის 500.
ა. გამოთვალეთ ინფლაციური გადასახადი.
ბ. -სა და -ს მოცემულობის შემთხვევაში, რომელ პირობებში იქნება ინფლაციური გადასახადი
სენიორაჟის ტოლი?
გ. -სა და -ს მოცემულობის შემთხვევაში, რომელ პირობებში იქნება ინფლაციური გადასახადი
მეტი, ვიდრე სენიორაჟი?
დ. -სა და -ს მოცემულობის შემთხვევაში, რომელ პირობებში იქნება ინფლაციური გადასახადი
ნაკლები, ვიდრე სენიორაჟი?
9. დავუშვათ, რომ რეალური ფულად ბალანსზე მოთხოვნა წარმოდგენილია შემდეგნაირად:

, სადაც და . თავდაპირველად დავუშვათ, რომ
და არ იცვლება მოკლევადიან პერიოდში.
ა. გვაქვს რა ზემოთმოცემულია ინფორმაცია, გამოთვალეთ სენიორაჟი ფულის ზრდის შემდეგი
ტემპებისათვის: 0.01 (1%), 0.10 (10%), 0.25 (25%) და 0.30 (30%).
ბ. რა მოსდის სენიორაჟს ა) ნაწილში ფულის ზრდის მატების კვალობაზე?
გ. ახლა დავუშვათ, რომ ფულის ზრდის ტემპის ტოლია გრძელვადიან პერიოდში. გამოთვალეთ
სენიორაჟი, რომელსაც აქვს ადგილი გრძელვადიან პერიოდში ფულის ზრდის ყოველი შემდეგი
ტემპებისათვის: 0.01 (1%), 0.10 (10%), 0.25 (25%) და 0.30 (30%).
დ. გ) შემთხვევაში, როცა ფულის ზრდა მატულობს 0.01-დან 0.25-მდე, რა მოსდის სენიორაჟს?
ე. გ) შემთხვევაში, როცა ფულის ზრდა მატულობს 0.25-დან 0.30-მდე, რა მოსდის სენიორაჟს?
შეგიძლიათ ახსნათ რატომ ხდებს ეს?
ვ. რატომ იზრდება სენიორაჟი ყოველთვის ა) ნაწილში, მაგრამ არ იზრდება ყოველთვის გ) ნაწილში?
10. შემდეგი პოლიტიკიდან რომელი იქნება ჩართული ა)-ში: (1) ორთოდიქსული სტაბილიზაციის
პროგრამა და (2) ჰეტეროდოქსული სტაბილიზაციის პროგრამა?
ბ. ფიქსირებული გაცვლითი კურსების მიღება
დ. წესები, რომლებიც ზღუდავენ მასშტაბს, რომლითაც ხელფასები შეიძლება იზრდებოდეს
ე. ფირმების საფასე პოლიტიკის შეზღუდვები
11. მოკლედ ახსენით, რა გავლენა შეიძლება ჰქონდეს ჰიპერინფლაციას ეკონომიკურ აქტივობაზე

მოკლევადიან და გრძელვადიან პერიოდში.
1. დავუშვათ, ინფლაციის ყოველთვიური განაკვეთი შეადგენს 0.05-ს (5%). რამდენია წლიური

ინფლაციის ტემპი, თუ ვივარაუდებთ, რომ აღნიშნული ყოველთვიური ინფლაციის ტემპი არ
იცვლება?
ა. 5%
ბ. 50%
გ. 60%
დ. 79.6%
2. ჩამოთვლილთაგან რომელი ასოცირდება ზოგადად ჰიპერინფლაციასთან?
ა. ფულის ზრდა მაღალია

ბ. ბიუჯეტის დეფიციტი მაღალია
6
გ. ეკონომიკა განიცდის გავლენას მნიშვნელოვანი შოკით
3. როდესაც მთავრობა აფინანსებს თავის დეფიციტს ვალის მონეტიზაციის მეშვეობით, ჩვენ

ვიცით, რომ:
გ. -ის ცვლილებას არ აქვს ადგილი
4. როდესაც მთავრობა აფინანსებს თავის ბიუჯეტის დეფიციტს მთლიანად ფულის შექმნით,

რეალური ბიუჯეტის დეფიციტი ტოლია:
ა.
ბ.
გ.
დ.
5. სენიორაჟი წარმოადგენს:
ა. შემოსავლებს ფულის შექმნიდან

ბ. ტანზი-ოლევერას ეფექტს
გ. რეალურ ფულდ ბალანსს
6. შემდეგი გამოსახულებებიდან რომელი წარმოადგენს სენიორაჟს?
ა.
ბ.
გ.
7. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი გამოიწვევს რეალური ფულადი ბალანსების ზრდას, რომელთა

ფლობაც სურთ ადამიანებს?
8. დავუშვათ, რეალური ფულადი ბალანსი მუდმივია. სენიორაჟი გაიზრდება, როცა:
ა. ფულის ზრდა მცირდება

ბ. ფულის ზრდა მატულობს
გ. ფულის ზრდის მატებას შეიძლება ჰქონდეს დადებითი ან უარყოფითიეფექტი სენიორაჟზე ამ
შემთხვევაში
9. დავუშვათ, ფულის ზრდა მუდმივია. რეალური ფულის ბალანსის შემცირება:
7
ა. გამოიწვევს სენიორაჟის ზრდას
ბ. გამოიწვევს სენიორაჟის შემცირებას
გ. გავლენას არ მოახდენს სენიორაჟზე
დ. გაურკვეველ გავლენას ახდენს სენიორაჟზე
10. ჰიპერინფლაციის განმავლობაში, ჩვენ უნდა ველოდოთ:
ა. ბარტერის არსებობას
ბ. დოლარიზაციის არსებობას
გ. ვალის მონეტიზაციის არსებობას
11. გრძელვადიან პერიოდში, ინფლაციის ზრდას ექნება ტენდენცია გამოიწვიოს:
ა. რეალური ფულადი ბალანსის ზრდა

ბ. რეალური ფულის ბალანსის შემცირება
გ. გავლენა არ ექნება რეალურ ფულად ბალანსზე
დ. ფულის ფლობის ალტერნატიული დანახარჯის ზრდა
12. დავუშვათ, გამოშვების ზრდა ნულია. თუ ფულის ზრდა ყოველთვის მუდმივია, შემდეგი
მოვლენებიდან რომელს ექნება ადგილი?
ა.
ბ.
გ.
13. დავუშვათ, ფულის ზრდა მატულობს პერმანენტულად გარკვეული უფრო მაღალი ტემპით.
გრძელვადიან პერიოდში ჩვენ ვიცით, რომ:
ა. სენიორაჟი გაიზრდება
ბ. სენიორაჟი შემცირდება
გ. სენიორაჟი არ შეიცვლება
დ. სენიორაჟზე ეფექტები ორაზროვანია
14. ინფლაციური გადასახდი იქნება უფრო დიდი, ვიდრე სენიორაჟი, როცა:
ა.
ბ.
გ.
დ. ინფლაციური გადასახადი შეუძლებელია იყოს უფრო დიდი, ვიდრე სენიორაჟი
15. ფულის ზრდის დაბალი ტემპების დროს, ფულის ზრდის მატება ყველაზე მეტად მოსალოდნელია,
რომ:
ა. გაზრდის სენიორაჟს
ბ. შეამცირებს სენიორაჟს
გ. სენიორაჟს უცვლელი დატოვებას
დ. გამოიწვევს რეალური ფულადი ბალანსის ზრდას
16. მოკლევადიან პერიოდში, ფულის ზრდის საკმარისად დიდი მატება:
8
ა. სენიორაჟს უცვლელი დატოვებს
ბ. შეამცირებს სენიორაჟს
გ. გაზრდის სენიორაჟს
17. ტანზი-ოლივერას ეფექტი წარმოადგენს:
ა. ფულის ზრდუს ზემოქმედებას სენიორაჟზე

ბ. ფულის ზრდის ზემოქმედებას ინფლაციაზე
გ. უფრო მაღალი ინფლაციის ზემოქმედებას ბიუჯეტის დეფიციტზე
დ. ინფლაციურ გადასახადს
18. ჰიპერინფლაციის დროს, ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი მოხდება?
ა. გაცვლის სისტემა იქნება ნაკლებად ეფექტიანი

ბ. ფასების სიგნალი არის ნაკლებად სასარგებლო
გ. მოცემული ნომინალური საპროცენტო განავეთით სესხის აღება ხდება უფრო აზარტული
დ. ადგილი ექნება ბარტერს
19. ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი არ იქნება ჩართული ორთოდუქსულ სტაბილიზაციის

პროგრამაში?
ბ. ფისკალური შეზღუდვა
გ. ხელფასისა და ფასის კონტროლი
20. ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი იქნება ჩართული ჰეტეროდუქსულ სტაბილიზაციის

პროგრამაში?
ბ. ფისკალური შეზღუდვა
გ. ხელფასისა და ფასის კონტროლი
21. ქვემოთჩამოთვლილიდან რომელმა შეიძლება გამოიწვიოს სტაბილიზაციის პროგრამის

ჩავარდნა?
ა. სანდოობის არქონამ
ბ. წარუმატებლობის მოლოდინმა
გ. მონეტარულმა შეზღუდვამ
დ. ყველა ზემოთჩამოთვლილმა
9
თავი 24.
უნდა შეიზღუდონ პოლიტიკის გამტარებლები?
(1) ახსნათ, თუ რატომაა პოლიტიკის ზემოქმედება გამოშვებაზე გაურკვეველი.

(2) აღიარებთ, რომ აღნიშნული გაურკვევლობა პოლიტიკის გამტარებლებს აიძულებს პოლიტიკის
გამტარებლებს უფრო ფრთხილად იყვნენ.
(3) გაიგებთ, თუ როგორ შეიძლება გამოყენებულ იქნეს თამაშთა თეორია პოლიტიკის გამოსაკვლევად.
(4) იმსჯელოთ, რა იგულისხმება ოპტიმალური პოლიტიკის დროში არათანმიმდევრულობასა და მის
შედეგებში პოლიტიკის გამტარებლების შეშეზღუდვების მხრივ.
(5) იმსჯელოთ თამაშებზე პოლიტიკის გამტარებლებსა და ამომრჩევლებს შორის და თამაშებზე
პოლიტიკის გამტარებლებს შორის.
(6) ახსნათ დაბალანსებული ბიუჯეტის შესწორების მხარდაჭერი და საწინააღმდეგო შემთხვევები.
(7) იმსჯელოთ სხვა ნებისმიერ შესაძლო შეზღუდვებზე, რომელიც შეიძლება დაეკისროს ფისკალური
პოლიტიკის გამტარებლებს.
1. მაკრო პოლიტიკის გაურკვევლობა
(1) გაურკვევლობის ახსნა
ფულის მიწოდებაში ცვლილებების ეფექტები გაურკვეველია, რადგანაც ჩვენ არ ვიცით:

 რამდენად შეიცვლება მოკლევადიანი და გრძელვადიანი საპროცენტო განაკვეთები
 რამდენად შეიცვლება აქციის ფასები
 ზემოთმოცემულ ცვლადებში ცვლილებებს რამდენი ხანი სჭირდებათ, რათა გავლენა მოახდინონ
ინვესტიციებსა და მოხმარებაზე
 რამდენი ხანია საჭიროა იმისათვის, რომ J-მრუდის ეფექტები გაქრეს (ე.ი., -ის ზრდისათვის
გაუფასურების საპასუხოდ).
ასევე შეიძლება არსებობდეს გაურკვევლობა, რადგანაც:

 პოლიტიკამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს ეკონომიკაზე ამის საჭიროების შემდეგ (ე.ი., მას შემდეგ,
როცა რეცესია დასრულებულია)
 უმუშევრობის ზრდა შეიძლება ასახავდეს ან -სგან გადახრას ან -ის ზრდას.
(2) გაურკვევლობის შედეგები
პოლიტიკის გაურკვევლობა (მაგალითად, რომელიც გამოწვეულია ოუკენის კოეფიციენტის შესაძლო

მაჩვენებლების ან ფილიპსის მრუდის დამოკიდებულებაში პარამეტრის დიაპაზონით) აიძულებს
პოლიტიკის გამტარებლებს იყვნენ უფრო ფრთხილი. რატომ?
 რაც უფრო აქტიურია პოლიტიკა (როგორც მონეტარული, ისე ფისკალური), მით უფრო ფართოა
შესაძლო შედეგების დიაპაზონი (უფრო გაურკვეველია ეფექტები).
 მაგალითად, ფულის ზრდის მატებას შეუძლია უბიძგოს -ს -ზე მნიშვნელოვნად მაღლა და
გამოიწვიოს ინფლაციის ზრდა.
1
2. თამაშთა თეორია და ოპტიმალური პოლიტიკის დროში არათანმიმდევრულობა
(1) თამაშთა თეორია
ეკონომისტები სარგებლობენ თამაშთა თეორიით, რათა ახსნან მაკრო პოლიტიკის განხორციელება და

ეფექტები. ეს ხსნის სტრატიგიულ ურთიერთქმედებებს პოლიტიკის გამტარებლებსა და ადამიანებსა და
ფირმებს (მოთამაშეებს შორის) შორის.
 პოლიტიკის ეფექტები დამოკიდებულია ადამიანებისა და ფირმების მოლოდინებზე.
 პოლიტიკოსები განსაზღვრავენ პოლიტიკას, რომელიც ეფუძნება იმას, თუ როგორ მიდის საქმე
ეკონომიკაში (როგორც განსაზღვრულია ადამიანებისა და ფირმების მიერ).
(2) ოპტიმალური პოლიტიკის დროში არათანმიმდევრულობა
ეს ხდება, როცა არსებობს სტიმულები, რომლებიც პოლიტიკის გამტარებლებს აიძულებს გადაუხვიონ

გამოცხადებული პოლიტიკიდან.
 Fed-ის თვალსაზრისით, Fed-ს გააჩნია სტიმული გადაუხვიოს ნულოვანი ინფლაციის დადგენილი
პოლიტიკიდან მას შემდეგ, რაც ადამიანებმა და ფირმებმა უკვე მოახდინეს რეაგირება ამ
გაცხადებულ პოლიტიკაზე. რატომ?
 მას შემდეგ, რაც ადამიანებმა და ფირმებმა რეაგირება მოახდინეს გამოცხადებული პოლიტიკის
მიმართ, ფულის ზრდის მატება გამოიწვევს გამოშვების ზრდას -ზე მეტად და ინფლაციის ზრდას
(ნულოვანზე ზემოთ).
თქვენ უნდა განიხილოთ მძევლების აყვანის დისკუსია, რათა გაიგოთ დროში არათანმიმდევრულობის
პრობლემა.
3. ცენტრალური ბანკის მიმართ ნდობის შექმნა
იმისათვის, რომ შეიქმნას ცენტრალური ბანკის მიმართ ნდობა, ცენტრალურ ბანკს შეუძლია დათმოს
თავისი პოლიტიკის გატარების გარკვეული (ან ყველა!) ძალაუფლება.
(1) შემოთავაზებული ცვლილებები, რათა გადაიჭრას დროში არათანმიმდევრულობა

 ცენტრალური ბანკის დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფა
 კონსერვატიული ცენტრალური ბანკირების არჩევა
(2) შეზღუდვები პოლიტიკის გამტარებლებზე
მაკრო პოლიტიკაზე მკაცრი შეზღუდვები (ე.ი., ფულის ფიქსირებული ზრდის წესები) გადაჭრის
არათანმიმდევრულობის პრობლემას. მაგრამ, მას შეიძლება ჰქონდეს დიდი დანახარჯები.
იფიქრეთ შემდეგ მაგალითზე. დავუშვათ, ადგილი აქვს გამოშვების დიდი შემცირებას -ზე დაბლა.
 რა სახის მონეტარული და ფისკალური პოლიტიკა უნდა გატარდეს თქვენი აზრით?
 თუ პოლიტიკის გამტარებლებზე დაწესებულია მკაცრი წესები, შეიძლება თუ არა განხორციელდეს
თქვენი პოლიტიკა?
 თუ აღნიშნული პოლიტიკის გატარება შეუძლებელია, რა მოუვა ეკონომიკას?
2
4. ადამიანების (პოლიტიკის გამტარებლების) თამაში
(1) პოლიტიკის გამტარებლების და ამომრჩევლები
ამომრჩეველთა გულის მოსაგებად და ხელახლა არჩევის მიზნით, პოლიტიკის გამტარებლებმა შეიძლება

აირჩიონ ექსპანსიური მაკრო პოლიტიკა არჩევნებამდე; ამან შეიძლება გამოიწვიოს პოლიტიკური
ბიზნეს ციკლები. ამის მცირე მტკიცებულება არსებობს.
(2) პოლიტიკის გამტარებლლები და პოლიტიკის გამტარებლები
 დეფიციტის შემცირება: დემოკრატები უფრო ღია არიან გადასახადის ზრდის მიმართ, მაშინ, როცა
რესპუბლიკელები ამჯობინებენ დანახარჯების შეკვეცას. თითოეული მხარე ცდილობს თავისი
პოზიციის გატანას (ნერვების ომი) და მცირე პროგრესი მიიღწევა დეფიციტის შემცირების მხრივ.
 ინფლაციისა და უმუშევრობის შესახებ პრეფერენციები: დემოკრატები უფრო დაინტერესებულნი
არიან უმუშევრობის პრობლემებით, მაშინ, როცა რესპუბლიკელები უფრო დაინტერესებულნი არიან
ინფლაციით. შედეგი: ზრდა, როგორც წესი, უფრო მაღალია დემოკრატიული მართველობის პირველ
ნახევარში, ვიდრე რესპუბლიკელთა მართველობის პირველ ნახევარში.
5. დაბალანსებული ბიუჯეტის შესწორება
(1) მოწინააღმდეგეთა შემთხვევა
 ის ფისკალური პოლიტიკის, როგორც პოლიტიკის ინსტრუმენტის გამოყენებას აუქმებს.
(2) მომხრეთა შემთხვევა
 რეცესიების განმავლობაში დეფიციტებს შეიძლება ჰქონდეს უარყოფითი ეფექტები ეკონომიკაზე.

 ლაგების არსებობა ზღუდავს ფისკალური პოლიტიკის ეფექტიანობას.
 შესწორება ერთადერთი გზაა დეფიციტის შესამცირებლად.
 დაბალანსებული ბიუჯეტის შესწორებამ ასევე შეიძლება ეკონომიკის მეტი არასტაბილურობა

გამოიწვიოს. იხ. პრობლემების განხილვა #3.
 დარწმუნდით, რომ შეგიძლიათ ახსნათ შემდეგი:
ა. ზრდისა და სტაბილიზაციის პაქტი
ბ. დანახარჯების ჭერი
გ. PAYGO-ს წესი
1. არგუმენტები პოლიტიკის გამტარებლების შეზღუდვის მხარდასაჭერად რომელ ორ კატეგორიად

იყოფა (1)?
2. ჩამოთვალეთ რამდენიმე კითხვა, რომლებიც მიუთითებს, თუ რატომაა ფულის მიწოდების
ცვლილებების ეფექტები გამოშვებაზე გაურკვეველი (1).
3. რა იგულისხმება საბაზისო შემთხვევის ქვეშ (1)?
4. გვთავაზობს თუ არა მაკრო პოლიტიკის ეფექტების შესახებ გაურკვევლობა იმას, რომ პოლიტიკის
გამტარებლები უფრო მეტად ან ნაკლებად აქტიურები იყვნენ (1)?
5. ახსენით, რა იგულისხმება რბილ დარეგულირებაში (1).
3
6. რას წარმოადგენს მაკრო პოლიტიკის მიმართ „ოპტიმალური კონტროლის“ მიდგომა (2)?
7. რას წარმოადგენს თამაშთა თეორია (2)?
8. რომელია „მოთამაშეები“ მაკროე პოლიტიკის კონტექსტში (2)?
9. მოკლედ ახსენით, რა იგულისხმება ოპტიმალური პოლიტიკის დროში არათანმიმდევრულობაში (2).
10. რომელი იქნებოდა მთავრობის საუკეთესო პოლიტიკა მძევლების აყვანასთან მიმართებაში (2)?
11. აღწერეთ „დამოუკიდებელი ცენტრალური ბანკი“ (2).
12. რას წარმოადგენს დამოკიდებუულება ცენტრალური ბანკის დამოუკიდებლობასა და ინფლაციას
შორის (2)?
13. დაახასიათებდით თუ არა ალან ბლაინდერს, როგორც კონსერვატიულ ცენტრალურ ბანკირს (2)?
14. ახსენით, რას გულისხმობს პოლიტიკური ბიზნეს ციკლი იმასთან დაკავშირებით, თუ რა მოუვა
გამოშვების ზრდას (3).
15. აშშ-ის ვალის წილის ევოლუცია GDP-სთან მიმართებაში ადასტურებს თუ არა პოლიტიკური ბიზნეს
ციკლების არსებობას (3)?
16. რამდენად გვეხმარება „ნერვების ომები“ ავხსნათ დეფიციტის შემცირების შესახებ დებატები (3)?
17. დემოკრატებსა და რესპუბლიკელებს ტიპურად აქვთ განსხვავებული პრეფერენციები ინფლაციისა
და უმუშევრობის მიმართ. რომელია ესენი (3)?
18. რომელია პირველადი არგუმენტი დაბალანსებული ბიუჯეტის შესწორების წინააღმდეგ (3)?
19. რატომ უჭერენ მხარს ზოგიერთი ეკონომისტები დაბალანსებული ბიუჯეტის შესწორებას (3)?
20. რას წარმოადგენს ზრდისა და სტაბილიზაციის პაკტი (3)?
21. ახსენით, როგორ მოქმედებს PAYGO წესი (3).
1. ჩამოთვალეთ მიზეზები, რომლის ძალითაც ფულის მიწოდების მოცემულ ცვლილებას ექნება

გაურკვეველი ეფექტები გამოშვებაზე.
2. როდესაც ეკონომიკა ფუნქციონირებს საბაზისო შემთხვევაში, რამდენია უმუშევრობის დონე და

გამოშვების ზრდის ტემპი?
3. იხ. ნახ. 24-2.

ა. 1986 წლისათვის, რომელი მოდელი პროგნოზირებდა გამოშვების ყველაზე მაღალ ზრდას?
ბ. 1986 წლისათვის, რომელი მოდელი პროგნოზირებდა გამოშვების უმცირეს ზრდას?
გ. 1990 წლისათვის, რომელი მოდელი პროგნოზირებდა გამოშვების ყველაზე მაღალ ზრდას?
დ. 1990 წლისათვის, რომელი მოდელი პროგნოზირებდა გამოშვების უმცირეს ზრდას?
4. ახსენით განსხვავება პოლიტიკის გამტარებლების მიერ თვითშეზღუდვასა და პოლიტიკის

გამტარებლებზე შეზღუდვებს შორის.
5. მოცემულია რა გაურკვევლობა მაკრო პოლიტიკის ეფექტების შესახებ, რომელია პოლიტიკის

უპირატესობები და ნაკლოვანებები, რომლებიც ცდილობენ მუდმივი უმუშევრობის მიღწევას?
6. მოკლე კომენტარი გააკეთეთ იმის შესახებ, თუ რამდენად ეფექტიანი იქნება თითოეული შემდეგი
პოლიტიკა/სტრატეგია მძევლების აყვანის პრობლემის გადასაჭრელად:
ა. პოლიტიკის გამოცხადება, რომ არავითარ მოლაპარაკებას არ ექნება ადგილი. თუ მძევლების
აყვანა მოხდა, მთავრობამ უნდა მიმართოს მოლაპარაკებას.
ბ. პოლიტიკის გამოცხადება, რომ არავითარ მოლაპარაკებას არ ექნება ადგილი. თუ მძევლების
აყვანა მოხდა, მთავრობამ უარი უნდა თქვას მოლაპარაკებაზე.
გ. მოლარაპაკებების პოლიტიკის გამოცხადება. თუ მძევლების აყვანა მოხდა, მთავრობა უნდა
წავიდეს მოლაპარაკებაზე.
4
დ. მოლაპარაკების პოლიტიკის გამოცხადება. თუ მძევლების აყვანა მოხდა, მთავრობა არ უნდა
7. დავუშვათ, Fed-ი ზრდის ფულის მიწოდებას, ვთქვათ, 10%-ით.

ა. იმსჯელეთ, რა მოსდის უმუშევრობაზე ეფექტს, თუ ოუკენის კოეფიციენტის შესაძლო
მაჩვენებლების დიაპაზონი იზრდება.
ბ. ოუკენის კოეფიციენტის მოცემული მაჩვენებლისათვის, იმსჯელეთ, რა მოსდის ინფლაციაზე
ეფექტებს, თუ პარამეტრის შესაძლო მაჩვენებლების დიაპაზონი იზრდება.
გ. იმსჯელეთ, რა მოსდის ინფლაციაზე მოქმედ ეფექტებს, როცა პარამეტრის შესაძლო
მაჩვენებლების დიაპაზონი იზრდება და ერთდროულად ოუკენის კოეფიციენტის შესაძლო
მაჩვენებლების დიაპაზონი იზრდება.
8. დავუშვათ, Fed-ი აცხადებს ნულოვანი ინფლაციის პოლიტიკას. შემდგომ დავუშვათ, რომ

ინდივიდებსა და ფირმებს სწამთ, რომ Fed-ი სანდოა.
ა. რატომ არსებობს ამ შემთხვევაში სტიმული Fed-ისათვის, რომ გადაუხვიოს ზემოთ
გამოცხადებულ პოლიტიკას?
ბ. იქნება თუ არა მისი ქმედებები, თუ Fed-ი გადაუხვევს გამოცხადებულ პოლიტიკას, სეთავსებადი
პოლიტიკის მიზნებთან?
გ. რა მოსდის Fed-ის სანდოობას დროტა განმავლობაში?
დ. რა ხარისხის ასახავს ა), ბ) და გ) ნაწილში თქვენი ანალიზი ოპტიმალური პოლიტიკის დროში
არათანმიმდევრულობას?
9. რომელია პრობლემეი, რომლებიც ასოცირდება ფულის მუდმივი ზრდის წესთან?
10. რა სახის დამოკიდებულება არსებბს თქვენი აზრით ცენტრალური ბანკის დამოუკიდებლობასა და

ფულის საშუალო ზრდას შორის? ახსენით.
11. ა. ვუშვებთ რა პოლიტიკური ბიზნეს ციკლის არსებობას, იმსჯელეთ, რა შეიძლება ყველაზე

სავარაუდოდ მოუვიდეს თითოეულ შემდეგ ცვლადს არჩევნებამდე პერიოდის განმავლობაში:
მთავრობის დანახარჯებს, გადასახადებს, უმუშევრობას და გამოშვების ზრდას.
ბ. არის თუ არა გამოშვების ზრდის საშუალო ტემპი დემოკრატიული მმართველობის წლების
განმავლობაში თავსებადი პოლიტიკურ ბიზნეს ციკლებთან? ახსენით.
12. ინფლაციისა და უმუშევრობის შესახებ პრეფერენციების გათვალისწინებით, თქვენი აზრით, რას

გვიჩვენებს ფულის საშუალო ზრდა რესპუბლიკური და დემოკრატიული ადმინისტრაციების
შედარება? ახსენით.
13. გადასახადები დამოკიდებულია ეკონომიკური აქტივობის დონეზე: როცა გამოშვება ზრდება,

საგადასახადო შემოსავლები ჩვეულებისამებრ იზრდება, როცა გამოშვება ეცემა, საგადასახადო
შემოსავლებიც ეცემა. დავუშვათ, დაბალანსებული ბიუჯეტის შესწორება მიღებულ იქნა, რომელიც
მოითხოვს, რომ ბიუჯეტი ყოველთვის უნდა იყოს დაბალანსებული (ე.ი., ყოველთვის -ს ტოლი
უნდა იყოს). შემდგომ დავუშვათ, რომ ეკონომიკა თავდაპირველად ფუნქციონირებს გამოშვების
ბუნებრივ დონეზე და ბუჯეტი მოცემულ მომენტში დაბალანსებულია.
ა. დავუშვათ, მომხმარებელთა ნდობა უცაბედად ეცემა. რა ეფექტი ექნება ამას მრუდზე,
მრუდზე, გამოშვებაზე, საგადასახადო შემოსავლებსა და ბიუჯეტზე?
ბ. დაბალანსებული ბიუჯეტის შესწორების არსებობის გათვალისწინებით, რა უნდა მოიმოქმედონ
პოლიტიკის გამტარებლებმა ამ სიტუაციაში?
გ. ა) და ბ) კითხვებზე დაყრდნობით, რა გავლენას ახდენს დაბალანსებული ბიუჯეტის შესწორება
ერთობლივი მოთხოვნის მიმართ ნებისმიერი შოკის გამოშვების ეფექტებზე?
5
დ. გ) ნაწილში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, რა მოსდის გამოშვების რყევებს, რომელიც
გამოწვეულია შოკებით ერთობლივი მოთხოვნის მიმართ დაბალანსებული ბიუჯეტის შეთანხმების
არსებობისას?
1. ფულის მიწოდების ცვლილებების ეფექტები გამოშვებაზე გაურკვეველია, რადგანაც პოლიტიკის

გამტარებლებმა არ იციან:
ა. რამდენად შეიცვლება მოკლევადიანი საპროცენტო განაკვეთები

ბ. რამდენად შეიცვლება გრძელვადიანი საპროცენტო განაკვეთები
გ. რამდენად შეიცვლება აქციების ფასები
2. საბაზისო შემთხვევა განეკუთვნება სიტუაციას, სადაც:
ა. ინფლაცია ნულია
ბ. უმუშევრობა ტოლია უმუშევრობის ბუნებრივი დონის
გ. გამოშვების ზრდა ნულია
3. ამ თავში განხილული 12 მოდელი ახდენს იმის ილუსტრირებას, რომ ფულის ზრდის ცვლილებებს:
ა. ექნება იდენტური გამოშვების ეფექტები 12-ვე მოდელში

ბ. არ ექნება გამოშვება ეფექტი სამი წლის შემდეგ 12-ვე მოდელში
გ. განსხვავებული ეფექტი ექნებათ გამოშვებაზე, მოდელზე დამოკიდებულებით
4. გამოშვებაზე პოლიტიკის ეფექტების შესახებ გაურკვევლობამ უნდა აიძულოს მოლიტიკის

გამტარებლები გამოიყენონ:
ა. უფრო აქტიური პოლიტიკა

ბ. ნაკლებად აქტიური პოლიტიკა
გ. რბილი რეგულირება
დ. მხოლოდ ა) და გ)
5. მძევლების აყვანასთან მიმართებაში შემდეგი პოლიტიკიდან რომელის რეკომენდაციას მისცემდით

მთავრობას?
ა. მოლაპარაკებების არწარმართვის პოლიტიკის გამოცხადება. თუ მძევლების აყვანა მოხდა, მთავრობა

უნდა წავიდეს მოლაპარაკებაზე.
ბ. მოლაპარაკებების არწარმართვის პოლიტიკის გამოცხადება. თუ მძევლების აყვანა მოხდა, მთავრობა
არ უნდა წავიდეს მოლაპარაკებაზე.
გ. მოლაპარაკებების პოლიტიკის გამოცხადება. თუ მძევლების აყვანა მოხდა, მთავრობა უნდა წავიდეს
მოლაპარაკებაზე.
დ. მოლაპარაკებების პოლიტიკის გამოცხადება. თუ მძევლების აყვანა მოხდა, მთავრობა არ უნდა
6. ოპტიმალური პოლიტიკის დროში არათანმიმდევრულობა მიუთითებს:
6
ა. რბილ რეგულირებაზე
ბ. ოპტიმალური კონტროლის თეორიაზე
გ. სიტუაციაზე, სადაც არსებობს სტიმული პოლიტიკის გამტარებლებისათვის გადაუხვიონ
გამოცხადებულ პოლიტიკას
დ. ნერვების ომზე
7. თქვენი აზრით, შემდეგი ქმედებებიდან რომელია უკეთესი საშუალება დროში

არათანმიმდევრულობის წინააღმდეგ საბრძოლველად? შემოხაზეთ ყველა, რომელიც მისაღებია.
ა. ცენტრალური ბანკირის დანიშვნა ხანგრძლივი ვადით

ბ. კონსერვატორი ცენტრალური ბანკირების არჩევა
გ. ცენტრალური ბანკირების დანიშვნა უფრო მოკლე ვადით
დ. ლიბერალი ცენტრალური ბანკირების არჩევა
8. შემდეგი ეფექტებიდან რომელი ჰქონდა ალან ბლაინდერის განცხადებას იმის შესახებ, რომ Fed-ს
გააჩნია პასუხისმგებლობა გამოიყენოს მონეტარული პოლიტიკა, რათა დაეხმაროს ეკონომიკას
რეცესიის დასაძლევად?
ა. ობლიგაციების ფასები გაიზარდა

ბ. საპროცენტო განაკვეთები დაეცა
გ. საპროცენტო განაკვეთები გაიზარდა
9. ცენტრალი ბანკის მეტი დამოუკიდებლობიდან გამომდინარე უნდა ველოდოთ:
ა. უფრო მაღალ ინფლაციას

ბ. უფრო დაბალ ინფლაციას
გ. ფულის უფრო მაღალ ზრდას
10. თუ არსებობს პოლიტიკური ბიზნეს ციკლი, ჩვენ უნდა ველოდოთ გამოშვების ზრდის ამაღლებას:
ა. ადმინისტრაციის პირველ წელს

ბ. ადმინისტრაციის მეორე წელს
გ. მხოლოდ არჩევნების შემდეგ
დ. მხოლოდ არჩევნებამდე
11. მე-2 მსოფლიო ომის დასრულებიდან 1970-იანი წლების დასასრულს შორის პერიოდში, აშშ-ის
ვალის წილი GDP-ის მიმართ:
ა. გაიზარდა
ბ. შემცირდა
გ. უცვლელი დარჩა
დ. მიუთითებს პოლიტიკური ბიზნეს ციკლის არსებობას
12. 1948 წლიდან, ზრდა ადმინისტრაციის რომელი წლის დროს იყო საშუალოდ ყველაზე მაღალი?
ა. პირველი
ბ. მეორე
გ. მესამე
დ. მეოთხე
7
13. როცა ვადარებთ ზრდის ტემპს დემოკრატიული და რეაპიბლიკური ადმინისტრაციებისათვის, რას
ვაკვირდებით?
ა. დემოკრატიული ადმინისტრაციების პირველ ნახევარში ზრდის ტემპი > რესპუბლიკური

ადმინისტრაციების პირველ ნახევარში არსებული ზრდის ტემპის
ბ. დემოკრატიული ადმინისტრაციების პირველ ნახევარში ზრდის ტემპი = რესპუბლიკური
გ. დემოკრატიული ადმინისტრაციების პირველ ნახევარში ზრდის ტემპი < რესპუბლიკური
დ. დემოკრატიული ადმინისტრაციების პირველ ნახევარში ზრდის ტემპი = დემოკრატიული
ადმინისტრაციების მეორე ნახევარში არსებული ზრდის ტემპის
14. ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი გვეხმარება ავხსნათ, თუ რატომ ემხრობა ზოგიერთი

ეკონომისტი დაბალანსებული ბიიუჯეტის შესწორებას?
ა. რეცესიების განმავლობაში დეფიციტებს შეიძლება ჰქონდეს უარყოფითი ეფექტები ეკონომიკაზე

ბ. საკანონმდებლო პროცესებში ლაგების გამო
გ. ნებისმიერი წესების მიმართ სკეპტიციზმის გამო, რომელსაც კონრესი საკუთარ თავს აკისრებს
დ. ყველა ზემოთჩამოთვლილის გამო
8
თავი 25.
მონეტარული პოლიტიკა: შეჯამება
(1) შეაჯამოთ ის, რაც ვისწავლეთ მონეტარული პოლიტიკის შესახებ.

(2) გაიგოთ ინფლაციის დანახარჯები და სარგებელი,
(3) მოკლედ იმსჯელოთ ოპტიმალური ინფლაციის განაკვეთების შესახებ მიმდინარე დებატებზე.
(4) ერთმანეთისგან განასხვავოთ ფული და სხვა ლიკვიდური აქტივები.
(5) იმსჯელოთ ეფექტებზე და Fed-ის სათანადო რეაგირებაზე M1 ფულადი აგრეგატის მიმართ
მოთხოვნის ცვლილებებზე.
(6) გაეცნოთ Fed-ის ორგანიზებას და ინსტრუმენტებს.
(7) იმსჯელოთ მონეტარული პოლიტიკის პრაქტიკაზე.
1. ინფლაციის დანახარჯები
არსებობს ინფლაციის დანახარჯების ოთხი ტიპი.
(1) გაცვეთილი ფეხსაცმლის დანახარჯები
 ინფლაციის ზრდა განაპირობებს ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდას.

 -ს ზრდის კვალობაზე, ინდივიდები ამცირებენ ხელთარსებულ რეალურ ფულად ბალანსს.
 მაშასადამე, ინდივიდები უფრო მეტჯერ მიდიან ბანკში.
 აღნიშნული „ვიზიტები“ ამცირებს თავისუფალ დროს და/ან შრომაზე დახარჯულ დროს.
(2) გადასახადების დამახინჯება
 ინფლაციის ზრდას შეუძლია გაზარდოს ეფექტიანი საგადასახადო განაკვეთი კაპიტალზე

შემოსავლებზე (თუნდაც აქტივის რეალური ღირებულება არ იცვლებოდეს).
 ინფლაციის ზრდამ, ადრეული 1980-იანი წლებამდე, ინდივიდები გადაიყვანა საშემოსავლო
გადასახადის უფრო მაღალ თანრიგში, მათი ნომინალური შემოსავლის ზრდის კვალობაზე (მცოცავი
თანრიგი). აღნიშნულს ადგილი აქვს მაშინაც კი, როცა მათი რეალური შემოსავალი არ ცივლება.
(3) ფულადი ილუზია
 მართებული გამოთვლა უფრო რთულდება, როცა ადგილი აქვს ინფლაციას.

 არსებობს მტკიცებულება, რომელიც მიუთითებს იმაზე, რომ ზოგიერთი ადამიანი არამართებულ
გადაწყვეტილებებს ღებულობს ფულადი ილუზიის შედეგად.
(4) ინფლაციის ცვალებადობა
 ინფლაცია, როგორც წესი, უფრო ცვალებადი ხდება ინდლაციის ზრდის კვალობაზე.

 ამიტომ, ობლიგაციები უფრო რისკიანი ხდება.
1
2. ინფლაციის სარგებელი
 ინფლაციის საბოლოო წყარო ფულის შექმნაა.

 ფულის შექმნით შესაძლებელია დაფინანსდეს გარკვეული სამთავრობო დანახარჯები, რომელიც
ნაკლები სესხების ან უფრო დაბალი გადასახადების არსებობის საშუალებას იძლევა.
უარყოფითი რეალური საპროცენტო განაკვეთის არჩევა
 ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი შეუძლებელია იყოს უარყოფითი.

 მაშასადამე, ინფლაციის დადებით ტემპს შეუძლია გამოიწვიოს უარყოფითი რეალური საპროცენტო
განაკვეთი.
 აღნიშნულ უარყოფით რეალურ საპროცენტო განაკვეთს შეუძლია ინვესტიციების ძალიან
მიმზიდველად აქციოს.
 ინფლაციო ნულოვანი რომ ყოფილიყო, რეალური საპროცენტო განაკვეთი ყოველთვის დადებითი
იქნებოდა.
ფულადი ილუზია
 ფულადი ილუზიის არსებობა ამარტივებს იმას, რომ ინდივიდები დათანხმდნენ რეალური ხელფასის
შემცირება.
 დავუშვათ, საჭიროა რეალური ხელფასის შემცირება. ინდივიდები უფრო მოსალოდნელია, რომ
დათანხმდებიან ფიქსირებულ ნომინალურ ხელფასს, როცა ადგილი აქვს ინფლაციას, ვიდრე
დათანხმდნენ ნომინალური ხელფასის შემცირებას, როცა არ არსებობს ინფლაცია.
3. ინფლაციის ოპტიმალური ტემპი
 შეხედულებები ინფლაციის ოპტიმალური ტემპის შესახებ დამოკიდებულია შეხედულებაზე

ინფლაციის დანახარჯებისა და სარგებლის შესახებ.
 ისინი, რომლებიც ამტკიცებენ გარკვეული ინფლაციის აუცილებლობას, მიუთითებენ იმაზე, რომ
ინფლაციის დაბალი ტემპიდან (ვთქვათ, 4%-დან) 0%-მდე გადასვლა მოსალოდნელია, რომ გაზრდის
უმუშევრობის დონეს გარკვეული დროით.
 ეს გამოიწვევს „გარდამავალ“ დანახარჯებს, რომელიც ზემოთ არ არის განხილული.
4. მონეტარული აგრეგატები: M1 და M2
 დარწმუნდით, რომ გესმით M1-სა და M2-ის კომპონენტები.

 ასევე დარწმუნდით, რომ გესმით განსხვავება M1-სა და M2 კომპონენტებს შორის.
5. M1-ზე მოთხოვნის ცვლილებები და მონეტარული პოლიტიკის შედეგები
 M1-ზე მოთხოვნა დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად მიმზიდველია M1-ის კომპონენტები სხვა

ლიკვიდურ აქტივებთან შედარებით.
 თუ სხვა ლიკვიდური აქტივების უფრო მიმზიდველი ხდება, M1-ზე მოთხოვნა ეცემა.
2
 M1-ზე მოთხოვნის აღნიშნული შემცირება გამოიწვევს LM მრუდის ქვემოთ გადაადგილებას, -ს
ვარდნას და -ის ზრდას.
 თუ Fed-ი M1-ს უცვლელად უნარჩუნებს, M1-ზე მოთხოვნის აღნიშნულ გადაადგილებას შეუძლია

გამოიწვიოს ცვლილებები გამოშვებაში ( -ზე ეფექტების მეშვეობით).
 იმისათვის, რომ აღვკვეთოთ ნებისმიერი ცვლილება გამოშვებაში, Fed-მა უნდა:
 გაზარდოს M1-ის მიწოდება, როცა M1-ზე მოთხოვნა იზრდება
 შეამციროს M1-ის მიწოდება, როცა M1-ზე მოთხოვნა მცირდება
 აღნიშნული რეაგირებები ინარჩუნებს LM მრუდს გადაადგილებისგან და -ს - ცვლილებისგან
 M1-ის მიმართ მოთხოვნის აღნიშნულ გადაადგილებებს შეუძლია ასევე გამოიწვიოს ფასების დონის
ცვლილება (ერთობლივ მოთხოვნის მრუდზე ეფექტების მეშვეობით).
 ამ ბოლო შედეგს შეუძლია ახსნას, რატომ არ არსებობს სრულყოფილი დამოკიდებულება
მონეტარულ აგრეგატებსა და ინფლაციას შორის.
6. ტეილორის წესი და ინფლაციის თარგეტირება
ტეილორის წესი მოცემულია შემდეგი გამოსახულებით: , სადაც:
 არის მიზნობრივი ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი = ნომინალური საპროცენტო

განაკვეთი, რომელიც ასოცირებულია ინფლაციის მიზნობრივ ტემპთან საშუალოვადიან
პერიოდში (ე.ი., , სადაც არის ბუნებრივი რეალური საპროცენტო განაკვეთი);
 არის მიზნობრივი ინფლაციის ტემპი;
 უმუშევრობის ბუნებრივი დონეა, ხოლო
 და პარამეტრებია.
წესი მიუთითებს იმაზე, რომ შემდეგ ქმედებებს ექნება ადგილი ხენტრალური ბანკის მხრიდან:
(1) თუ ინფლაცია უფრო დიდია, ვიდრე , ცენტრალურმა ბანკმა უნდა გაზარდოს ნომინალური
საპროცენტო განაკვეთი და
(2) თუ -ზე, ცენტრალურმა ბანკმა უნდა სეამციროს ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი.
და პარამეტრები მიუთითებს იმ ხარისხზე, რომლითაც ცენტრალური ბანკი გაზრდის (ან

შეამცირებს) ნომინალურ საპროცენტო განაკვეთს, როცა ინფლაცია და უმუშევრობა გადაიხრება
მიზნობრივი მაჩვენებლიდან.
7. Fed-ის ორგანიზება და ინსტრუმენტები
(1) ორგანიიზაცია
თქვენთვის ცნობილი უნდა იყოს

 ფედერალური სარეზერვო სისტემის რგოლები
 მმართველთა საბჭო
 ღია ბაზრის ფედერალური კომიტეტი (FOMC)
(2) ინსტრუმენტები
3
Fed-ს გააჩნია პოლიტიკის სამი ინსტრუმენტი:
 სარეზერვო მოთხოვნები
 ბანკებისადმი სესხის გაცემა (დისკონტის პოლიტიკა)
 ღია ბაზრის ოპერაციები (ობლიგაციების ყიდვა და გაყიდვა)
 სარეზერვო მოთხოვნები გავლენას ახდენს ფულის მიწოდებაზე ფულის მულტიპლიკატორზე

ზემოქმედებით.
 სარეზერვო მოთხოვნების ზრდა ამცირებს ფულის მულტიპლიკატორის ზომას.
 Fed-ი, უპირაველეს ყოვლისა, სარგებლობს ღია ბაზრის ოპერაციებით მონეტარული პოლიტიკის
საწარმოებლად.
 დისკონტის განაკვეთის ცვლილებები, ძირითადად, გამოიყენება Fed-ის მიერ როგორც მისი
ქმედებების სიგნალი.
8. პოლიტიკის პრაქტიკა
Fed-ი აწესებს მიზნობრივ დიაპაზონებს მონეტარული აგრეგატებისათვის ორი მიზეზით:

 ის გვევლინება, როგორც Fed-ის განზრახვების სიგნალი
 ის გვევლინება ორიენტირის სახით Fed-ის ქცევის შესაფასებალად
1. რა მოსდის ნომინალურ საპროცენტო განაკვეთს, ფულის ფლობის ალტერნატიულ დანახარჯებს და

რეალურ ფულად ბალანსებს, როცა ინფლაცია იზრდება (1)?
2. რას წარმოადგენს გაცვეთილი ფეხსაცმლის დანახარჯები (1)?
3. აღწერეთ მცოცავი განაკვეთი (1)
ტენდენციის მიხედვით რა მოსდის ინფლაციის ცვალებადობას, როცა ინფლაცია იზრდება (1)?
ხდება თუ არა ობლიგაცია უფრო ან ნაკლებად რისკიანი ინფლაციის ზრდის კვალობაზე (1)?
რას წარმოადგენს ინდესქირებადი ობლიგაცია (1)?
ჩამოთვალეთ იინფლაციის სამი სარგებელი (1).
შეიძლება თუ არა რეალური ან ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი იყოს უარყოფითი (1)?
რას წარმოადგენს M1-სა და M2-ის კომპონენტები (2)?
რას წარმოადგენს ფულადი ბაზრის ურთიერთფონდების ქციები და ფულის ბაზრის დეპოზიტური
ანგარიშები (2)?
რას წარმოადგენს ფართო ფული (2)?
რას წარმოადგენს ვიწრო ფული (2)?
რომელ მონეტარულ აგრეგატს გააჩნია ყველაზე ძლიერი კავშირი ინფლაციასთან: M1-ს თუ M2-ს? (2)?
რომელია სამი მიზნობრივი ცვლადი, რომელიც ჩართულია ტეილორის წესში (2)?
მოკლედ შეაჯამეთ ჰემფრი-ჰოუკინსის აქტის მოთხოვნები (3).
მოკლედ ახსენით თითოეული შემდეგი: მმართველთა საბჭო, ფედერალური ღია ბაზრის კომიტეტი
(FOMC) და ღია ბაზრის ბიურო (3).
ჩამოთვალეთ მონეტარული პოლიტიკის სამი ინსტრუმენტი (3).
რას წარმოადგენს დისკონტის განაკვეთი (3)?
რას წარმოადგენს ფედერალური ფონდების ბაზარი და ფედერალური ფონდების განაკვეთი (3)?
4
4. დავუშვათ, ინდივიდმა იყიდა სახლი 100000$-ად 1991 წელს და გაყიდა ის ხუთი წლის შემდეგ.
სიმარტივისათვის დავუშვათ, რომ: (1) სახლის ღირებულება იზრდება ინფლაციის ტემპის
ოდენობით ყოველი წლის განმავლობაში და (2) კაპიტალშე მოშემოსავალზე გადასახადი შეადგენს
25%-ს.
ა. გამოთვალეთ ეფექტური საგადასახადო განაკვეთი სახლის გაყიდვაზე ინფლაციის ყოველი
მომდევნო ტემპისათვის: 0%, 3%, 6%. დავუშვათ, რომ ინფლაციის ტემპი მუდმივია იმავე ტემპით
ხუთი წლის ყოველი წლისათვის.
ბ. რა მოსდის სახლის რეალურ ღირებულებას ხუთი წლის განმავლობაში ინფლაციის თითოეული
ტემპისათვის?
გ. როცა ინფლაცია ნულოვანია, რამდენია კუთვნილი გადასახადი? მოკლედ ახსენით.
დ. რა მოსდის ეფექტიან საგადასახადო განაკვეთს, როცა ინფლაციის ტემპი იზრდება?
5. ჩამოთვალეთ ინფლაციის დანახარჯები.
6. ა. ჩამოთვალეთ ინფლაციის სარგებლები.

ბ. რა განსაზღვრავს ინფლაციის ოპტიმალურ განაკვეთს?
7. შეიძლება თუ არა ობლიგაციაზე ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი იყოს უარყოფითი?

8. დავუშვათ, ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი არის 1%.

ა. გამოთვალეთ რეალური საპროცენტო განაკვეთი, როცა ინფლაცია ტოლია: -2%, -1%, 0%, 1%,
2%, 3% და 5%.
ბ. რა მოსდის რეალურ საპროცენტო განაკვეთს, როცა ინფლაცია იზრდება.
გ. თქვენი აზრით, რა მოსდის ინვესტიციას ამ მაგალითში, როცა ინფლაცია იზრდება?
დ. რატომ შეიძლება პოლიტიკის გამტარებლებს სურდეთ უარყოფითი რეალური საპროცენტო
განაკვეთი?
9. არის თუ არა M1 უფრო დიდი, ვიდრე M2? ახსენით.

10. ა. ჩამოთვალეთ M1-ის კომპონენტები.
ბ. ჩამოთვალეთ M2-ის კომპონენტები.
გ. რომელი წარმოადგენს ყველაზე მცირე ლიკვიდურ აქტივს M2-ში?
11. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული გრაფიკი, რათა უპასუხოდ შემდეგ კითხვებს.

ა. 1970-იანი წლების შუა პერიოდში, NOW (Negotiable Order of Withdrawal (NOW) Account)
ანგარიშების შემოღებას რა გავლენა ჰქონდა M1-ზე მოთხოვნაზე?
საპროცენტო განაკვეთი, 𝑖
𝑀𝑆
𝐴
𝑖
𝑀𝐷
𝑀1-ის რეალური რაოდენობა
5
ბ. იმსჯელეთ, რა ეფექტი ჰქონდა ამ მოვლენას საპროცენტო განაკვეთზე.
12. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული გრაფიკი ამ კითხვაზე საპასუხოდ.
საპროცენტო განაკვეთი, 𝑖
𝐿𝑀
𝑖 𝐴
𝐼𝑆
𝑌 გამოშვება
ა. 1970-იანი წლების შუა პერიოდში, რა გავლენა ჰქონდა NOW (Negotiable Order of Withdrawal
(NOW) Account) ანგარიშების შემოღებას LM მრუდზე, -სა და გამოშვებაზე ( )?
ბ. (ა) ნაწილში თქვენს ანალიზზე დაყრდნობით, რა მოუვიდოდა ერთობლივ მოთხოვნასა და
ფასების დონეს?
გ. ფასების დოონეში აღნიშნულ ცვლილებას ჰქონდა ადგილი M1-ის რაოდენობაში ცვლილების
შედეგად?
13. დავუშვათ, რომ გამოშვება თავდაპირველად იმყოფება გამოშვების ბუნებრივ დონეზე. ახლა
დავუშვათ, რომ ინდივიდები ღებულობენ გადაწყვეტილებას მათ ხელთარსებული აქტივები M1-დან
გადაიტანონ ურთიერთფონდების აქციებში.
ა. რა გავლენას მოახდენს ეს M1-სა და M2-ზე მოთხოვნაზე?
ბ. რა გავლენას მოახდენს ეს ერთობლივ მოთხოვნასა და ფასების დონეზე?
გ. თუ Fed-ი შეშფოთებულია ფასების დონის ზრდაზე, უნდა შეინარჩუნოს თუ არა მან M1-ის
მიწოდება უცვლელად? ახსენით.
14. რას გულისხმობს თქვენი ანალიზი #9 და #10 კითხვებზე მონეტარულ აგრეგატებსა და ინფლაციას
შორის დამოკიდებულების შესახებ?
15. დავუშვათ, ცენტრალური ბანკი მიჰყვება ტეილორის წესს, რომელიც გაანალიზებულია ამ თავში.
ა. დავუშვათ, ცენტრალური ბანკი გადააწყდა შემდეგ სიტუაციას: და . ასეთ
სიტუაციაში, რა უნდა გააკეთოს ცენტრალურმა ბანკმა იმის გათვალისწინებით, რომ მისი
ქმედებები ემყარება ტეილორის წესს? ახსენით.
ბ. ზოგიერთ ეკონომისტს სწამთ, რომ Fed-ი მხოლოდ უნდა ზრუნავდეს ფასების სტაბილურობის
მიღწევაზე. დავუშვათ, Fed-ი მიმართავს ასეთ სტრატეგიას. ამის გათვალისწინებით, მოკლედ
იმსჯელეთ და პარამეტრების შედარებით სიდიდეზე.
16. ა. ფედერალური სარეზერვო სისტემის რამდენი რეგიონული ბანკი არსებობს?

ბ. რამდენი წევრია მმართველთა საბჭოში? რამდენ ხანს გრძელდება მათი უფლებამოსილება?
გ. რამდენი წევრია FOMC-ში?
17. ა. ჩამოთვალეთ მონეტარული პოლიტიკის სამი ინსტრუმენტი.
6
ბ. მოკლედ ახსენით, როგორ შეიძლება თითოეული სამი ინსტრუმენტი გამოყენებულ იქნეს ფულის
მიწოდების გასაზრდელად.
18. რატომ აცხადებს Fed-ი მონეტარული აგრეგატების მასშტაბებს?
1. ქვემოთჩამოთვლილთაგან, რომელია ფულის ფუნქცია?
ა. დაზოგვის საშუალება
ბ. ანგარიშსწორების ერთეული
გ. გაცვლის საშუალება
2. ინფლაციის ზრდას ჩამოთვლილთაგან რომელი ეფექტი ექნება?
ა. ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის ზრდა

ბ. ფულის ფლობის ალტერნატიული ღირებულების ზრდა
გ. რეალური ფულადი ბალანსების შემცირება
3. ინფლაციის ზრდის კვალობაზე, ეფექტური საგადასახადო განაკვეთი კაპიტალზე შემოსავლებზე:
გ. უარყოფითი ხდება
დ. უცვლელი რჩება, თუ აქტივის რეალური ღირებულება არ იცვლება
4. ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელია ინფლაციის დანახარჯი?
ა. გადასახადის დამახინჯებები
ბ. იფლაციის ცვალებადობა
გ. ფულადი ილუზია
5. მცოცავი განაკვეთი მიუთითებს:
ა. ინფლაციის ზემოქმედებაზე კაპიტალზე არსებულ შემოსავლებზე ეფექტურ გადასახადზე

ბ. ფულად ილუზიაზე
გ. იმ ფაქტზე, რომ 1980-იანი წლების დასაწყისამდე, ინფლაციამ უბიძგა ინდივიდებს უფრო მაღალი
საშემოსავლო გადასახდის განაკვეთისკენ
დ. არცერთ ზემოთჩამოთვლილზე
6. უფრო მაღალი ინფლაცია ზოგადად იწვევს:
ა. ინფაციის ცვალებადობის ზრდას

ბ. ინფლაციის ცვალებადობის შემცირებას
გ. ინფლაციის ცვალებადობაზე გავლენას არ ახდენს
დ. ინდივიდთა მოთხოვნის ზრდას რეალურ ფულად ბალანსებზე
7
7. ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელია ინფლაციის სარგებელი? შემოხაზეთ ყველა, რომელიც
მისაღებია.
ა. სენიორაჟი
ბ. უარყოფითი რეალური საპროცენტო განაკვეთების შესაძლებლობა
გ. ფულადი ილუზია და რეალური ხელფასის კორექტირებები
დ. გადასახადების დამახინჯებები
8. ქვემოთჩამოთვლილთაგან, რომელი არ შეიძლება მოხდეს?
ა.
ბ.
გ.
დ.
9. ქვემოთჩამოთვლილთაგან, რომელი არ არის M1-ის კომპონენტი?
ა. საგზაო ჩეკები
ბ. ფულის ნიშანი
გ. ვადიანი დეპოზიტები
დ. საჩეკო დეპოზიტები
10. ქვემოთჩამოთვლილთგან, რომელია M2-ის კომპონენტი, მაგრამ არა M1-სა?
ბ. შემნახველი დეპოზიტები
გ. ფულის ნიშანი
დ. საჩეკო დეპოზიტები
11. ქვემოთჩამოთვლილთაგან, რომელია ყველაზე ნაკლებად ლიკვიდური აქტივები M2-ში?
ბ. ფულის ბაზრის ურთიერთფონდის აქციები
გ. ფულის ბაზრის დეპოზიტების ანგარიში
დ. ვადიანი დეპოზიტები
12. ვიწრო ფულს განეკუთვნება:
ა. მონეტარული ბაზა
ბ. M1
გ. M2
დ. M3
13. ფართო ფულს განეკუთვნება:
ა. მონეტარული ბაზა
ბ. M1
გ. M2
დ. M3
8
14. ფულის ბაზრის ურთიერთფონდებზე ჩეკების გამოწერაზე მკაცრ შეზღუდვებს
ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი ეფექტები ექნება?
ა. M1-ზე მოთხოვნის შემცირება

ბ. LM მრუდი ქვემოთ გადაადგილება
გ. საპროცენტო განაკვეთის შემცირება
15. NOW ანგარიშების შემოღებამ 1970-იანი წლების შუა პერიოდში ყველაზე მეტად, სავარაუდოდ
გამოიწვია (სხვა თანაბარ პირობებში):
ბ. -ის ვარდნა
გ. LM მრუდის დაბლა გადაადგილება
დ. M1-ის მოთხოვნის ზრდა
16. დავუშვათ, Fed-ს სურს -ის უცვლელად შენარჩუნება. ახლა დავუშვათ, რომ ინდივიდებს M1-დან
ზოგიერთი საკუთარი აქტივები გადააქვთ საფონდო აქციებში. ქვემოთჩამოთვლილთაგან, რომელ
ქმედებას უნდა მიმართოს Fed-მა თავის მიზნის მისაღწევად?
ა. M1-ის მიწოდების ზრდას

ბ. M1-ის მიწოდების შემცირებას
გ. M1-ის უცვლელად დატოვებას
დ. ობლიგაციების ყიდვას
17. შემდეგი მონეტარული აგრეგატებიდან რომელს აქვს ყველაზე ძლიერი დამოკიდებულება

ინფლაციასთან?
ა. M1
ბ. M2
გ. სხვა ვალუტაში ეკვივალენტს
დ. არცერთ ზემოთამოთვლილს
18. რამდენი ადგილობრივი ბანკია ჩართული ფედერალურ სარეზერვო სისტემაში?
ა. 5
ბ. 7
გ. 12
დ. 14
19. რამდენი წევრია მმართველთა საბჭოში?
ა. 4
ბ. 7
გ. 12
დ. 14
20. რამდენი წევრია FOMC-ში?
ა. 4
9
ბ. 7
გ. 12
დ. 14
21. რამდენ ხანს (გამოხატული წლებში) გრძელდება მმართველთა საბჭოს წევრთა უფლებამოსილება?
ა. 4
ბ. 7
გ. 12
დ. 14
22. ქვემოთჩამოთვლილთაგან, რომელი ეფექტი გააჩნია სარეზერვო მოთხოვნების ზრდას?
ა. ფულადი ფულტიპლიკატორის შემცირების

ბ. ფულადი მულტიპლიკატორის ზრდის
გ. H-ის (მონეტარული ბაზის) შემცირების
დ. ფულის მიწოდების ზრდის
23. დისკონტის განაკვეთის ზრდა განიხილება როგორც სიგნალი იმისა, რომ:
ა. Fed-ი აპირებს მისდიოს ექსპანსიურ პოლიტიკას

ბ. Fed-ი აპირებს მისდიოს შემზღუდველ პოლიტიკას
გ. Fed-ი აპირებს გაზარდოს ობლიგაციების შესყიდვა
დ. Fed-ი აპირებს შეამციროს სარეზერვო მოთხოვნები
24. ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი ხსნის იმას, თუ რატომ აცხადებს Fed-ი მონეტარული

აგრეგატების მიზნობრივ დიაპაზონებს? შემოხაზეთ ყველა სათანადო პასუხი.
ა. რადგანაც მას არ შეუძლია მათი ბოლომდე გაკონტროლება

ბ. ის გვევლინება, როგორც Fed-ის პოლიტიკის სგნალი
გ. ის გვევლინება როგორც მისი ქცევის ორიენტირი
დ. გარანტიის მისაღებად, რომ მონეტარული აგრეგატების ზრდა მოექცეს მიზნობრივ დიაპაზონში
10
თავი 26.
ფისკალური პოლიტიკა: შეჯამება
(1) გაიგოთ მთავრობის ბიუჯეტის შეზღუდვა.

(2) გაიგოთ დამოკიდებულება ვალის ცვლილებას, ვალის თავდაპირველ დონეს, მთავრობის მიმდინარე
დანახარჯებსა და გადასახადებს შორის.
(3) გაიგოთ გადასახადის შემცირების გავლენა ვალის ნაკადებზე და მომავალ გადასახადებზე.
(4) ახსნათ ვალის GDP-სთან თანაფარდობის ცვლილებების დეტერმინანტები.
(5) გაიგოთ რიკარდიანული ეკვივალენტობის დებულება.
(6) იმსჯელოთ ფისკალური პოლიტიკის შემდეგ სამ პრობლემაზე (ე.ი., სტაბილიზაციაზე, ომებსა და
მაღალი ვალის საშიშროებებზე).
(7) იმსჯელოთ აშშ-ის ბიუჯეტის დეფიციტის მიმდინარე მდგომარეობაზე.
1. მთავრობის ბიუჯეტის შეზღუდვა
არსებობს რამდენიმე საკითხი, რომელიც უნდა გესმოდეთ.
(1) დეფიციტის გაზომვა
დეფიციტის მიმდინარე გაზომვა (ყველა წევრი რეალურ მაჩვენებელშია) არის:
დეფიციტი , სადაც
 არის ვალზე საპროცენტო გადახდა
 წარმოადგენს პირველად დეფიციტს.
დეფიციტის ოფიციალური გაზომვა შემდეგია:
ოფიციალური დეფიციტი .
 მართებულ საზომს ასევე ეწოდება ინფლაციის კორექტირებული დეფიციტი.

 ოფიციალური საზომი აზვიადებს მართებულ საზომს -ით.
 პირველად პროფიციტს ადგილი აქვს, თუ .
(2) მთავრობის ბიუჯეტის შეზღუდვა
ეს უბრალოდ მიუთითებს იმაზე, რომ მთავრობის ვალის ცვლილება პერიოდის განმავლობაში ტოლია
პერიოდში არსებული დეფიციტის.
დეფიციტი .
ან, .
შენიშვნა: -ის, -ისა და -ს ზრდა და -ს შემცირება განაპირობებს -ს ზრდას.
1
2. გადასახადების შემცირების გავლენა ვალის ნაკადებსა და მომავალ გადასახადებზე
არსებობს ორი შემთხვევა განსახილველად:
(1) სრული დაფარვა პირველ წელს
0 წლამდე, დავუშვათ მთავრობას ჰქონდა დაბალანსებული ბიუჯეტი ( და რომ ასევე

დავუშვათ, რომ არ იცვლება. დავუშვათ, მთავრობა -ს ამცირებს 100 ერთეულით 0 წელს და
ღებულობს გადაწყვეტილებას გადაიხადოს ვალი 1 წელს.
შედეგები:
 ვალი 0 წლის ბოლოსათვის ახლა არის 100.
 ვალი 1-ის დასასრულს არის .
 ვინაიდან მთავრობა ფარავს ვალს.
 ვალის დასაფარავად მთავრობამ უნდა აამაღლოს და უზრუნველყოს პირველადი პროფიციტი. რა
არის ?
 ჩავსვათ და ამოვხსნათ -ის მიმართ. ;
 მთავრობამ უნდა უზრუნველყოს პირველადი პროფიციტი, რომელიც ტოლია .
ეკვივალენტურად, უნდა გაიზარდოს -ით -ზე მეტად.
 გადასახადის აღნიშნული ზრდა დაფარავს ვალს და საპროცენტო გადახდებს.
(2) სრული დაფარვა წელს
დავუშვათ იგივე თავდაპირველი სიტუაცია, რომელიც ზემოთაა აღწერილი.
 ვალის დაფარვამდე, თავდაპირველი დეფიციტი არის ნული თითოეული წლისათვის.
 ვინაიდან , ვალი იზრდება ყოველ წელს საპროცენტო გადახდების ოდენობით (ისინი გროვდება
დროთა განმავლობაში).
 წლისათვის, .
 ვინაიდან , ჩვენ ვხედავთ, რომ
 მაშასადამე, .
 მომავალი გადასახდის ზრდა ვალის გადასახდელად უფრო დიდია:

 რაც უფრო დიდია თავდაპირველი გადასახადის შემცირება
 რაც უფრო დიდია
 რაც უფრო დიდხანს ელოდება მთავრობა ვალის გადახდას
 თუ თავდაპირველი დეფიციტის არის 0, ვალი იზრდება ყოველ წელს საპროცენტო განაკვეთის
სიდიდით იზრდება.
 იმისათვის, რომ ვალი შევინარჩუნოთ უცვლელად, თავდაპირველი პროფიციტი საპროცენტო
გადახდების ტოლი ოდენობით უნდა არსებობდეს ყოველ წელს.
3. ვალის GDP-სთან თანაფარდობა
ვალის წილის ცვლილება მოცემულია შემდეგი გამოსახულებით:
2
.
არსებობს ორი შემთხვევა განსახილველად:
(1) შემთხვევა 1: თავდაპირველი დეფიციტი არის 0.
ვალის წილის იზრდება, თუ ; ის მცირდება, თუ ; და ის უცვლელი რჩება, თუ .

მაგალითად, დავუშვათ აქ იზრდება დროთა განმავლობაში. თუმცა, საპროცენტო
გადახდების ეფექტები ვალზე თუ დომინირებს ( ), მაშინ ეს გამოიწვევს წილის ზრდას.
(2) შემთხვევა 2:
აქ ვალის წილი იზრდება ან მცირდება თავდაპირველი დეფიციტის GDP-სთან თანაფარდობაზე

დამოკიდებულებით. თუ , ვალის წილი გაიზრდება დროთა განმავლობაში. თუ , ვალის წილი
შემცირდება.
 დარწმუნდით, რომ გესმით, თუ როგორ მიიღება ზემოთმითითებული თანაფარდობა.

 დავუშვათ , -ისა და -ს შეფარდებითი ზომა განსაზღვრავს, გაიზრდება თუ არა ვალის წილი.
 ასევე დარწმუნდი, რომ შენ შეგიძლია ახსნა ბელგიის ვალის წილის ცვლილებები 1970-იანი წლებიდან
მოყოლებული ნახ. 26-2-ზე.
4. რიკარდიანული ეკვივალენტობის თეორია
რიკარდიანული თეორია მოქმედებს შემდეგნაირად:

 დავუშვათ, მთავრობა ამცირებს -ს 100 ერთეულით პერიოდში და აცხადებს, რომ ის გაზრდის -ს
პერიოდში ვალის დასაფარავად.
 გადასახადები გაიზრდება ოდენობით დროში.
 მომავალი გაზრდილი გადასახადის დაყვანილი ღირებულება არის
 შეჯამება: გადასახადები შემცირებულია 100 ერთეულით დღეს და მომავალი გადასახადის ზრდის
დაყვანილი ღირებულება არის 100.
 მაშასადამე, გადასახადის გადახდის შემდგომი შემოსავლის დაყვანილი ღირებულება მუდმივია.
 ინდივიდები არ ცვლიან მოხმარებას, როდესაც გადასახადები დღესაა შემცირებული, რადგანაც
ადამიანთა სიმდიდრე არ იცვლება.
(1) გადასახადის შემცირება არ ცვლის მოხმარებას; მრუდი არ გადაადგილდება მარჯვნივ; და არ
იცვლება.
(2) როგორ მოქმედებენ ადამიანები გადასახადის შემცირებასთან ერთად? ისინი მას ზოგავენ!
(3) კერძო დანაზოგები ერთი ერთზე პროპორციით იზრდება დეფიციტთან ერთად.
მონაცემები მოწმობს იმას, რომ დეფიციტების ზრდა არ შეესაბამება კერძო დანაზოგების

ეკვივალენტურ ზრდას.
3
5. ფისკალური პოლიტიკის სხვა საკითხები
(1) ციკლურად კორექტირებული დეფიციტი
დეფიციტის აღნიშნული საზომი არის ის, რაც შეიძლება ყოფილიყო დეფიციტი, არსებული
გადასახადებისა ( ) და დანახარჯების ( ) წესების გათვალისწინებით, თუ .
 -ს, -ს და, სხვათა შორის, -ის ცვლილებები გამოიწვევს ციკლურად კორექტირებული დეფიციტის
 -ის ცვლილებები, რომელიც გამოწვეულია სხვა ფაქტორებით (ე.ი., მომხმარებელთა ნდობით),
გავლენას არ ახდენს ციკლურად კორექტირებულ დეფიციტზე.
(2) ომები და დეფიციტები
მთავრობებს შეუძლია დეფიციტების გამოყენება ომების დასაფინანსებლად იმისათვის, რომ: (1) ვალის
ტვირთი გადაიტანონ და (2) მოასწორონ გადასახადები.
 თუ მთავრობები არ ეყრდნობიან დეფიციტებს, მიმდინარე თაობა მარტოდმარტო იქნება

პასუხისმგებელი -ს ზრდის „დაფინანსებაში“ (გადასახადების მეშვეობით).
 საგადახასადო განაკვეთები იცვლება დროთა განმავლობაში -ს ცვლილებების „ასანაზღაურებლად“.
 საგადასახადო განაკვეთების აღნიშნული ცვლილებები გავლენას ახდენს მუშაკთა დასვენების
გადაწყვეტილებებზე, დაუბეგრავ აქტივობებზე და ა.შ.
(3) მაღალი ვალის საშიშროებები
თუ ფინანსური ბაზრის მონაწილეები მოითხოვენ რისკის პრემიას ადგილობრივი ობლიგაციების

ფლობის სანაცვლოდ, გაიზრდება. -ის აღნიშნულ ზრდას ექნება ორი ეფექტი:
 ვალის წილი უფრო სწრაფად იზრდება (იმ დაშვებით, რომ )
 შეიძლება შემცირდეს -ის ზრდის კვალობაზე (ამან შეიძლება გამოიწვიოს -ს ვარდნა).
რისი გაკეთება შეუძლიათ მაღალი ვალის წილის მქონე ქვეყნებს?

 მათ შეუძლიათ ვალის წილის შემცირება იმ პოლიტიკის განხორციელებით, რომელიც ზრდის -ს
და/ან ახდენს ბიუჯეტის ისეთნაირად კონსტრუირებას, რომელიც ითვალისწინებს პირველად
პროფიციტს.
 მათ შეუძლიათ ასევე უარი თქვან ვალის გადახდაზე; ეს უკიდურესი ქმედებაა, რომელიც მომავალში
ძალზე გაართულებს სესხის აღებას.
6. აშშ-ის ბიუჯეტის დეფიციტი
 თქვენ უნდა განიხილოთ მოცემული თავის აღნიშნული ნაწილი.

 დარწმუნდით, რომ გესმით განსხვავებები მთავრობის ბიუჯეტის რიცხვებსა და NIPA-ს რიცხვებს
შორის.
 და ბოლოს, დარწმუნდით, რომ შეგიძლიათ ახსნათ ყოველი შემდეგი: (1) უფლებამოსილი
პროგრამები; (2) სოციალური დაცვის სატრასტო ფონდი და (3) მომავალი ბიუჯეტების მიმდინარე
გეგმები.
4
1. რომელი განტოლება წარმოადგენს ბიუჯეტის დეფიციტს წელს (1)

2. რას წარმოადგენს ინფლაციით კორექტირებული დეფიციტი (1)?
3. რითი განისაზღვრება მთავრობის ვალის ცვლილება პერიოდში (1)?
4. მთავრობის ვალის ცვლილება შეიძლება დავშალოთ ორ ნაწილად. რომელია ეს ნაწილები (1)?
5. რას წარმოადგენს თავდაპირველი დეფიციტი (1)?
6. რომელია გამოსახულება, რომელიც წარმოადგენს წელს დეფიციტის ოფიციალურ საზომს (1)?
7. რა რაოდენობით აჭარბებს დეფიციტის ოფიციალური საზომი მართებულ საზომს (1)?
8. დავუშვათ, ვალი ახლა დადებითია და რომ პირველადი დეფიციტი არის ნული და ასეთად დარჩება
მომავალში. რა მოუვა ვალს დროთა განმავლობაში ნებისმიერ შემთხვევაში (1)?
9. ვალის ცვლილებისგან შესანარჩუნებლად რა უნდა მოუვიდეს პირველად დეფიციტს (1)?
10. რა განსაზღვრავს ვალის წილი იზრდება თუ მცირდება დროთა განმავლობაში (1)?
11. რას წარმოადგენს რიკარდიანული ეკვივალენტობის შეხედულება (2)?
12. რას წარმოადგენს ციკლურად კორექტირებული დეფიციტი (2)?
13. დეფიციტი შეიძლება ავტომატურ სტაბილიზატორად მოგვევლინოს. ახსენიით (2).
14. რომელია ის ორი მიზეზი, რომელიც ეყრდნობა დეფიციტს, როგორც ომების დაფინანსების
საშუალებას (2)?
15. რა იგულისხმება გადასახადების მოსწორბეის ქვეშ (2)?
16. რა იგულისხმება ვალის გადახდაზე უარის თქმის ქვეშ (2)?
17. როგორ განმარტავს ეროვნული შემოსავლისა და წარმოების ანგარიშები (NIPA) საბიუჯეტო და
არასაბიუჯეტო მუხლებს (3)?
18. რა განსხვავებაა მთლიან ფედერალურ ვალსა და წმინდა ფედერალ ვალს შორის (3)?
19. რას წარმოადგენს უფლებამოსილი პროგრამები (3)?
1. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული ინფორმაცია ამ კითხვაზე საპასუხოდ. დავუშვათ, რომ და

გაზომილია რეალურ მაჩვენებლებში (და მლრდ დოლარებში).
ა. გამოთვალეთ დეფიციტის ოფიციალური მაჩვენებელი წელს.

ბ. გამოთვალეთ დეფიციტის მართებული (ე.ი., იფლაციის კორექტირებული) მაჩვენებელი წელს.
გ. გამოთვალეთ პირველადი დეფიციტი წელს.
დ. იმსჯელეთ, რა მოსდის პირველად დეფიციტს წელს, თუ ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი
წელს იზრდება 15%-მდე.
ე. რა მასშტაბით აჭარბებს დეფიციტის ოფიციალური მაჩვენებელი მართებულ მაჩვენებელს?
ვ. ზემოთმოცემული ინფორმაციის გათვალისწინებით, რა მოუვა ვალის დონეს და წლებს შორის
პერიოდში? ახსენით.
2. გამოიყენეთ #1-ში მოცემული ინფორმაცია ამ კითხვაზე საპასუხოდ.
ა. რა უნდა მოუვიდეს გადასახადებს წელს იმისათვის, რომ პირველადი დეფიციტი იყოს ნული?
ბ. რა უნდა მოუვიდეს გადასახადებს წელს იმისათვის, რომ ვალი უცვლელი დარჩეს და წლებს
შორის პერიოდში?
გ. რა უნდა მოუვიდეს გადასახადებს წელს იმისათვის, რომ ვალი სრულად იქნეს დაფარული წელს?
3. გამოიყენეთ #1-ში მოცემული ინფორმაცია ამ კითხვაზე საპასუხოდ.
5
ა. გამოთვალეთ დეფიციტის ოფიციალური მაჩვენებელი ინფლაციის თითოეული შემდეგი ტემპისათვის
(დავუშვათ, რომ ყველა სხვა ცვლადი იგივეა): 0.02, 0.04, 0.06 და 0.10.
ბ. გამოთვალეთ დეფიციტის მართებული მაჩვენებელი ინფლაციის შემდეგი ტემპისათვის: 0.02, 004,
0.06 და 0.10.
გ. რა მასშტაბით აჭარბებს დეფიციტის ოფიციალური მაჩვენებელი კორექტირებულ მაჩვენებელს
ინფლაციის ყოველი შემდეგი ტემპისათვის: 0.02, 0.04, 0.06 და 0.10?
დ. რა მოსდის დეფიციტის ორ მაჩვენებლებს შორის განსხვავება, როცა ინფლაცია უფრო მაღალი
ხდება? ახსენით.
4. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული ინფორმაცია ამ კითხვაზე საპასუხოდ: ; ;

და . დავუშვათ, წელს მთავრობა ამცირებს გადასახდებს 50 ერთეულით (ერთი წლით).
დავუშვათ, და არ იცვლება.
ა. გამოთვალეთ ვალი წლის ბოლოს.

ბ. დავუშვათ, მთავრობამ გადაწყვიტა დაფაროს ვალი სრულად წელს. რამდენი იქნება ვალი
წლის ბოლოსათვის? რა უნდა მოუვიდეს გადასახადებს პერიოდში, რათა დაფაროს ვალი სრულად
წელს? რამდენად უნდა შეიცვალოს ისინი?
5. გამოიყენეთ #4-ში მოცემული ინფორმაცია ამ კითხვაზე საპასუხოდ. დავუშვათ, წელს მთავრობა

ამცირებს გადასახადებს 50 ერთეულით (ერთი წლისათვის). დავუშვათ, და არ იცვლება.
დავუშვათ, მთავრობამ გადაწყვიტა ვალის სრულად დაფარვა წელს. რამდენია ვალის დონე
წლის ბოლოს? რა უნდა მოუვიდეს გადასახადებს პერიოდში, რათა სრულად დაფაროს
ვალი? რამდენად უნდა შეიცვალოს ისინი?
6. თუ დანახარჯები უცვლელია, გადასახადების შემცირება საბოლოოდ უნდა იქნეს კომპენსირებული

მომავალში გადასახადების ზრდით.
ა. რა მოუვა მომავალი გადასახადის ზრდის ზომას, როცა მთავრობა დიდხანს ელოდება გადასახადების
ზრდას? ახსენით.
ბ. რა მოუვა მომავალი გადასახადების ზრდის ზომას, როცა იზრდება? ახსენით.
7. იმისათვის, რომ დავიცვათ ვალი ზრდისგან დროთა განმავლობაში, რა უნდა მოუვიდეს პირველად
დეფიციტს? იმისათვის, რომ დავიცვათ ვალი ზრდისგან დროთა განმავლობაში, რა უნდა მოუვიდეს
ინფლაციით კორექტირებულ დეფიციტს? ახსენით.
8. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული ინფორმაცია ამ კითხვაზე საპასუხოდ; და , ყველა გაზომილია

რეალურ მაჩვენებლებში; და
ა. გამოთვალეთ ვალის წილი და წლის ბოლოსათვის.

ბ. ვალის წილი გაიზარდა, შემცირდა თუ უცვლელი დარჩა? ახსენით, რატომ შეიძლება მომხდარიყო
ნებისმიერი ცვლილება.
9. დავუშვათ, , ხოლო პირველადი დეფიციტი ნულია. იმსჯელეთ, რა შეიძლება მოუვიდეს

ვალის წილს -ის ყოველი შემდეგი სიდიდისათვის: 0.01, 0.02, 0.04, 0.06.
10. დავუშვათ, , ხოლო პირველადი დეფიციტი ნულია. იმსჯელეთ, რა შეიძლება მოუვიდეს

ვალის წილს -ის ყოველი შემდეგი სიდიდისათვის: 0.01, 0.02, 0.03, 0.04.
11. იმსჯელეთ, რომელ ფაქტორებს შეეძლო გამოეწვია ვალის წილის შემცირება დროთა
განმავლობაში.
6
12. დავუშვათ, ნარჩუნდება რიკარდიანული ეკვივალენტობის შეხედულება. დავუშვათ ასევე, რომ
მთავრობა ამცირებს გადასახადებს 100 მლრდ დოლარით პერიოდში და აცხადებს, რომ ის
გაზრდის გადასახადებს პერიოდში ვალის დასაფარავად.
ა. რამდენად გაიზრდება გადასახადები პერიოდში?

ბ. ახსენით, რა გავლენას მოახდენს გადასახადის აღნიშნული შემცირება პერიოდში მოხმარებაზე,
კერძო დანაზოგებზე, მთლიან დანაზოგებზე, მრუდზე, საპროცენტო განაკვეთზე, იინვესტიციასა და
გამოშვებაზე პერიოდში?
გ. ამ შემთხვევაში, რა მასშტაბით გაზარდა გადასახადის აღნიშნულმა შემცირებამ გამოშვება?
13. იმსჯელეთ, რა გავლენა ექნება თითოეულ შემდეგ მოვლენას ციკლურად კორექტირებულ

დეფიციტზე.
ა. მომხმარებელთა ნდობის ზრდა, რომელიც იწვევს მოხმარების ზრდას

გ. მთავრობის დანახარჯების შემცირება
დ. ბიზნესის ნდობის შემცირება, რომელიც იწვევს ინვესტიციების შემცირებას
14. რომელია ორი მიზეზი, რომლის გამოც მთავრობები ეყრდნობიან დეფიციტებს ომების
დასაფინანსებლად?
15. ა. იმსჯელეთ, რა ეფექტი ექნება -ის შემცირებას ვალის წილზე.

ბ. იმსჯელეთ, რა ეფექტი ექნება -ს შემცირებას ვალის წილზე.
გ. ა)-სა და ბ)-ში ვალის წილის ცვლილებისგან შესანარჩუნებლად, რა უნდა მოუვიდეს პირველად
დეფიციტს? პირველად დეფიციტში აღნიშნულ ცვლილებას რა გავლენა ექნება გამოშვების ზრდაზე
( ) მოკლევადიან პერიოდში? ახსენით.
16. ხედავთ ვალის გადახდაზე უარის თქმის გრძელვადიან შემთხვევებს? ახსენით.
1. ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი წარმოადგენს წელს დეფიციტის კორექტულ საზომს (რეალურ

მაჩვენებლებში)?
ა.
ბ.
გ.
დ.
2. მთავრობის ბიუჯეტის შეზღუდვა წარმოადგენილია შემდეგი გამოსახულებით:
ა. დეფიციტი
ბ.
გ. ყველა ზემოთჩაოთვლილი
3. დეფიციტის ოფიციალური მაჩვენებელი აჭარბებს კორექტულ მაჩვენებელს შემდეგი სიდიდით:
ა.
7
ბ.
გ.
დ.
4. შემდეგი ცვლადებიდან რომლის ზრდა გამოიწვევს ვალის დონის ზრდას პერიოდში ?
ა.
ბ.
გ.
5. პირველადი დეფიციტი რომელი გამოსახულებითაა წარმოადგენილი?
ა.
ბ.
გ.
დ.
6. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი განაპირობებს იმას, რომ დეფიციტი ოფიციალური მაჩვენებელი

უფრო არაზუსტია? შემოხაზეთ ყველა სათანადო პასუხი.
ა. ინფლაციის ზრდა
ბ. -ს ზრდა
გ. -ის ზრდა
დ. ვალის დონის ზრდა
7. იმისთვის, რომ უცვლელად შენარჩუნდეს ვალის დონე, ჩამოთვლილთაგან რომელი უნდა მოხდეს?
ა. პირველადი დეფიციტი ნულის ტოლი უნდა იყოს

ბ. ოფიციალური დეფიციტი ნულის ტოლი უნდა იყოს
გ. პირველადი პროფიციტი ნულის ტოლი უნდა იყოს
დ. პირველადი პროფიციტი საპროცენტო გადახდების ტოლი უნდა იყოს
8. დავუშვათ, . დავუშვათ, მთავრობა ამცირებს გადასახადებს 1000 მრდ დოლარით

პერიოდში და ფარავს ვალს სრულად წელს. რამდენად უნდა გაიზარდოს გადასახადები
წელს?
ა. 5 მლრდ დოლარით
ბ. 100 მლრდ დოლარით
გ. 105 მლლრდ დოლარით
9. დავუშვათ, და რა უნდა მოხდეს მომდევნო პერიოდში, რათა ვალი სრულად

დაიფაროს?
ა. 25 მლრდ დოლარის პირველადი პროფიციტი

ბ. 500 მლრდ დოლარის პირველადი პროფიციტი
გ. 525 მლრდ დოლარის პირველადი პროფიციტი
დ. ნულოვანი პირველადი პროფიციტი
8
10. დავუშვათ, მთავრობის დანახარჯები არ იცვლება. ასევე დავუშვათ, რომ მთავრობა ამცირებს
გადასახადებს წელს. მომავალში გადასახადის ზრდა აღნიშნული ვალის დასაფარავად იქნება
უფრო მაღალი:
ა. რაც უფრო ხანგრძლივად ელოდება მთავრობა გადასახადების ზრდას

ბ. რაც უფრო მაღალია საპროცენტო განაკვეთი ( )
გ. რაც უფრო დაბალია საპროცენტო განაკვეთი
დ. მხოლოდ ა) და ბ)
11. შემდეგი პირობებიდან რომელი გამოიწვევს ვალის დონის შემცირებას დროთა განმავლობაში?
ა. პირველადი პროფიციტი>რეალური საპროცენტო გადახდები ვალზე

ბ. პირველადი პროფიციტი<რეალური საპროცენტო გადახდები ვალზე
გ. პირველადი დეფიციტი>რეალური საპროცენტო გადახდები ვალზე
დ. პირველადი დეფიციტი<რეალური საპროცენტო გადახდები ვალზე
12. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი გამოიწვევს ვალის წილის ზრდას?
გ. პირველადი დეფიციტის შემცირება
13. შემდეგი მოვლენებიდან რომელი გამოიწვევს ვალის წილის შემცირებას?
ბ. პირველადი დეფიციტის ზრდა
14. 1970 წლიდან ბელგიის ვალის წილი:
ა. მდგრადად გაიზარდა
ბ. თითქმის უცვლელი დარჩა
გ. მდგრადად შემცირდა
15. შემდეგი მოვლენებიდან რომლის შედეგია ბელგიაში ვალის წილის ყველაზე ბოლოდროინდელი
შემცირება?
ა. უფრო დაბალი ზრდის

ბ. უფრო დაბალი საპროცენტო განაკვეთების
გ. პირველადი დეფიციტების
დ. ყველა ზემოთჩამოთვლილის
16. დავუშვათ, მთავრობა ამცირებს გადასახადებს პერიოდში და აცხადებს, რომ გადასახადები

გაიზრდება წელს. რიკარდიანული ექვივალენტურობის შეხედულების მიხედვით, გადასახადის
აღნიშნულ შემცირებას წელს ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი ეფექტები ექნება წელს?
ა. მოხმარებაში უცვლელობა
9
ბ. კერძო დანაზოგებში ეკვივალენტური ზრდა
გ. ინვესტიციების უცვლელობა
დ. გამოშვების უცვლელობა
17. რიკარდიანული ექვივალენტობის შეხედულების მიხედვით,
ა. კერძო დანაზოგები იზრდება ერთი ერთზე პროპორციით დეფიციტთან ერთად

ბ. მთლიანი დანაზოგები იზრდება დეფიციტის ზრდის კვალობაზე
გ. მთლიანი დანაზოგები მცირდება დეფიციტის ზრდის კვალობაზე
დ. ინვესტიციები იზრდება ერთი ერთზე პროპორციით დეფიციტთან ერთად
18. ემპირიული მტკიცებულება 1980-იანი და 1990-იანი წლებიდან აშშ-სათვის გვეუბნება, რომ

დეფიციტების ზრდა ადრეული 1980-იანი წლების განმავლობაში ასოცირდებოდა:
ა. ერთი ერთზე პროპორციით კერძო დანაზოგების ზრდასთან

ბ. უფრო ნაკლებად, ვიდრე ერთი-ერთზე პროპორციით კერძო დანაზოგების ზრდასთან
გ. კერძო დანაზოგებში უცვლელობასთან
დ. კერძო დანაზოგებში შემცირებასთან
19. ქვემოთჩამოთვლილთაგან რომელი გამოიწვევს ციკლურად კორექტირებული დეფიციტის ზრდას?
გ. მომხმარებელთა ნდობის შემცირება, რომელიც იწვევს რეცესიას
20. ქვეყნებს ახასიათებთ ტენდენცია, დააფინანსონ ომები დეფიციტებზე დაყრდნობით იმისათვის,

რომ:
ა. ვალის სიმძიმე გადაანაწილონ

ბ. დეფიციტი გამოიყენონ, როგორც ავტომატური სტაბილიზატორი
გ. გადასახადები მოასწორონ
ე. მხოლოდ ა) და გ)
21. ვალის გადახდაზე უარს აქვს ადგილი მაშინ, როცა:
ა. მთავრობა აგროვებს პირველად დეფიციტს

ბ. პირველადი დეფიციტის ნულია
გ. მთავრობა ფარავს ვალს სრულად
დ. მთავრობა აუქმებს თავის ვალს
22. ქვემოთჩამოთვლილთაგან, რომელია დეფიციტის ეროვნული შემოსავლისა და წარმოების

ანგარიშის (NIPA) საზომის მახასიათებლები?
ა. NIPA-ს რიცხვები ემყარება კალენდარულ წელს

ბ. NIPA-ს რიცხვები არ განასხვავებს საბიუჯეტო და არასაბიუჯეტო მაჩვენებლებს
გ. NIPA-ს რიცხვები არ ითვლის აქტივების გაყიდვას, როგორც შემოსავალს
10

Makro 2 Study Guide (14 - 26) PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Makro 2 Study Guide (14 - 26) PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

თავი 14.

მოლოდინები: საბაზისო ინსტრუმენტები

ამოცანები, მიმოხილვა და სასწავლო სახელმძღვანელო

მოცემული თავისა და ქვემოთჩამოთვლილი მასალის დამუშავების შემდეგ თქვენ შეძლებთ

(1) გაიგოთ განსხვავება ნომინალურ და რეალურ საპროცენტო განაკვეთებს შორის.

1. განსხვავება ნომინალურ და რეალურ საპროცენტო განაკვეთებს შორის

 ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ( ) მიუთითებს იმაზე, თუ რამდენი დოლარი უნდა

2. რეალური საპროცენტო განაკვეთის გამოთვლა

თქვენ უნდა გესმოდეთ რატომ გამოისახება შემდეგნაირად:

დავუშვათ, იყოს სასაქონლო კალათის ფასი (რომელიც სამომხმარებლო ფასების ინდექსის

როგორ გადადიხართ -დან ?

 მარჯვენა მხარე გამარტივების შემდეგ ღებულობს შემდეგ სახეს:

რეალური საპროცენტო განაკვეთის ( ) ზუსტი განსაზღვრება მოცემულია შემდეგნაირად:

რეალური საპროცენტო განაკვეთის ახლო აპროქსიმაცია მოცემულია შემდეგნაირად:

 მხოლოდ მაშინ, როცა .

3. ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი, რეალური საპროცენტო განაკვეთი და მოდელი

თქვენ უნდა გესმოდეთ, რომ: (1) ინვესტიცია, დამოკიდებულება და მრუდი დამოკიდებულია

(1) ინვესტიცია, რეალური საპროცენტო განაკვეთი და მრუდი

არსებობს რამდენიმე საკვანძო საკითხი, რომელიც უნდა გესმოდეთ.

(1) -ის ცვლილებები განაპირობებს ინვესტიციების ცვლილებებს.

(2) როცა რეალური საპროცენტო განაკვეთი ( ) ვერტიკალურ ღერძზეა:

(3) როცა ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი ( ) ვერტიკალურ ღრერძზეა:

(2) ფული, ობლიგაციები, ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი და მოსალოდნელი ინფლაცია

 როცა იზრდება, ფულის ფლობის ალტერნატიული დანახარჯი იზრდება და ფულზე მოთხოვნა

მოსალოდნელ ინფლაციაში ( ) ცვლილებებს გავლენა არ აქვს ფულზე მოთხოვნაზე. რატომ?

4. ფულის ზრდა, ინფლაცია, გამოშვება და საპროცენტო განაკვეთები

(1) მოკლევადიან ეფექტები

მოკლევადიან პერიოდში, ფულზე მოთხოვნის ზრდა გამოიწვევს:

(2) საშუალოვადიანი ეფექტები

საშუალოვადიან პერიოდში, ფულის მოთხოვნის ზრდა გამოიწვევს:

არსებობს რამდენიმე საკითხი, რომელიც უნდა გესმოდეთ ამ ნაწილში.

(1) ინფლაციის დეტერმინანტები.

(2) ბუნებრიცი რეალური საპროცენტო განაკვეთი:

(3) ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი

კორექტირების პროცესის განმავლობაში, ფულის ზრდის მატება განაპირობებს:

5. მოსალოდნელი ინფლაცია და მოდელი

როცა ნომინალური და რეალური საპროცენტო განაკვეთები ერთი და იგივეა (ე.ი., ცვლილება -

მოდელი შეიძლება წარმოდგენილ იქნეს ან ნომინალური საპროცენტო განაკვეთით ( ), ან

(3) -ისა და მრუდის ცვლილებები.

მრუდი გადაადგილდება, როცა მოსალოდნელი ინფლაცია იცვლება. მოცემული -სთვის,

(4) -ისა და მრუდის ცვლილებები.

დავუშვათ, -ს ზრდა 0-დან 5%-მდე გავლენას არ მოახდენს ფულზე მოთხოვნაზე. მაშასადამე,

(5) მოსალოდნელ ინფლაციაში ზრდის მაკროეკონომიკური ეფექტები

აქ არის მოსალოდნელ ინფლაციაში ცვლილების საბოლოო ეფექტების დაჯამება:

 მოსალოდნელი ინფლაცია უფრო მაღალია

 დარწმუნდით, რომ შეგიძლიათ გრაფიკულად გამოსახოთ და ახსნათ მოსალოდნელ ინფლაციაში

მოსალოდნელი მიმდინარე დაყვანილი ღირებულება არის თანმიმდევრული გადახდების დღევანდელი

(1) ერთი პერიოდის მაგალითი

 ერთი დოლარი მომდევნო წელს ღირს დოლარი დღეს.

 თუ , 1 დოლარი დღეს ეღირება 1.20 დოლარი ერთ წელიწადში.

(2) ორი პერიოდის მაგალითი

თუ თქვენ გაასესხებთ ერთ დოლარს ორი წლისათვის, თქვენ მიიღებთ დოლარს ორ

7. მოსალოდნელი მიმდინარე დისკონტირებული ღირებულება: სხვა შემთხვევები

ინდივიდებს ყოველთვის არ ეცოდინებათ დანამდვილებით: (1) მომავალი საპროცენტო განაკვეთები

ყოველი მოსალოდნელი გადახდა ( ცვლადები) კორექტირებულია შესაბამისი დისკონტის

 თუ თქვენ გესმით აღნიშნული განტოლება და გესმით მასალა, რომელიც წარმოდგენილია

არსებობს ორი საბოლოო შემთხვევა განსახილველად.

 შემთხვევა 1: ობლიგაცია კონსოლი. კონსოლი არის ობლიგაცია, რომელიც გვპირდება გარკვეული

1. განსაზღვრეთ ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი (1).

1. გამოიყენეთ ქვემოთმოცემული ინფორმაცია შემდეგ კითხვებზე საპასუხოდ. დავუშვათმ

3. ა. მოსალოდნელი ინფლაციისა და ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის თითოეული მომდევნო

ბ. რა მოსდის მიახლოებითი დეფინიციის ( ) შესაძლებლობას, რათა ზუსტად გაიზომოს ფაქტობრივი

4. რეალური საპროცენტო განაკვეთის დეფინიციაზე დაყრდნობით, რეალური საპროცენტო განაკვეთი