Penaakulan Matematik

MTES3023
Jenis-jenis Penaakulan
(Penaakulan Deduktif)
Jacinta Johnny
Jabatan Matematik
IPG Kampus Temenggong Ibrahim, Johor
Pernyataan umum:
Segitiga adalah bentuk yang mempunyai tiga sisi
lurus
Buktikan:
Pernyataan umum:
Hasil tambah tiga nombor berturutan, (n-1), n dan
(n-1) adalah 3n
Buktikan:
Penaakulan Deduktif?

 Kesimpulan umum kepada contoh khusus

 Menggunakan kesimpulan umum (rumus, prinsip,
hukum, peraturan dsb) untuk mengaplikasikannya ke
atas contoh-contoh khusus (Mok Soon Sang, 2003)
 Membuat suatu pertimbangan dari satu situasi umum
ke beberapa situasi yang khusus
Siapa adalah Siapa?
 Ali sentiasa bercakap benar.
 Baharom kadang-kala bercakap benar, kadang-kala bercakap
bohong.
 Cian sentiasa bercakap bohong.
Orang di Saya ialah Orang di
tengah ialah Baharom. tengah ialah
Ali. Cian
Pengkuantiti (Quantifiers)
Pengkuantiti semesta Pengkuantiti wujudan
(universal quantifier) (existential quantifier)

Semua Sebilangan

Setiap Wujud

Tiada

Contoh:
Semua kanak-kanak suka bermain
Sebilangan kanak-kanak suka bermain
Gambar Rajah Euler
 Mempamerkan hubungan di antara set/kumpulan
 Perbezaan Gambarajah Euler dan Venn
https://goo.gl/wqeVkA

 Contoh: Semua kanak-kanak (K) suka bermain (M)

M
K
 Contoh: Setiap kanak-kanak (K) suka bermain (M)

M
K

 Contoh: Tiada kanak-kanak (K) suka bermain (M)

K M
 Contoh: Sebilangan kanak-kanak (K) suka bermain (M)
 Contoh: Wujud kanak-kanak (K) suka bermain (M)

K M
Menggunakan Gambar Rajah Euler
Untuk Berhujah
Semua kanak-kanak suka bermain
M
K
Suka
bermain

Tina seorang kanak-kanak Nora suka bermain

Maka,… Maka,…

Hujah manakah yang sah? Mengapa?

Menggunakan Gambar Rajah Euler
Untuk Berhujah
Sebilangan kanak-kanak suka bermain
K M

Kanak-kanak Suka bermain

Tina seorang Nora suka Siti bukan kanak-

kanak-kanak bermain kanak
Maka,… Maka,… Maka,…

Hujah manakah yang sah? Mengapa?

Menggunakan Gambar Rajah Euler
Untuk Berhujah
Tiada kanak-kanak suka bermain
K M

Kanak-kanak Suka bermain

Tina seorang Nora suka Siti bukan kanak-

kanak-kanak bermain kanak
Maka,… Maka,… Maka,…

Hujah manakah yang sah? Mengapa?

Menggunakan Gambar Rajah Euler
Untuk Berhujah
Ani: Semua kambing adalah mamalia
Ben: Semua mamalia mempunyai tulang belakang
Chan: Kambing mempunyai tulang belakang

Adakah rumusan Chan dianggap sah? Mengapa?

Menggunakan Gambar Rajah Euler
Untuk Berhujah
Abu: Semua seluar khaki selesa dipakai
Bob: Semua seluar yang selesa dipakai adalah mahal
Chan: Seluar khaki adalah mahal

Adakah rumusan Chan dianggap sah? Mengapa?

Menggunakan Gambar Rajah Euler
Untuk Berhujah
Abu: Sebilangan pelajar lelaki bersifat nakal
Ben: Semua pelajar nakal adalah pemain bola sepak
Chan: Sebilangan pelajar lelaki adalah pemain bola
sepak

Adakah rumusan Chan dianggap sah? Mengapa?

Operasi Pernyataan Majmuk

Jenis Pernyataan Simbol Erti

˄ dan
Kata hubung
(conjunction, disjunction) ˅ atau
LATIHAN:
Tentukan nilai kebenaran pernyataan majmuk berikut:

a) “6 > 2” dan “4 < 7”.

b) “5 = 3” dan 6 ≠ 9”.
c) “3 > 5” dan “3 > 9”
d) 5 ialah nombor genap atau 8 ialah nombor ganjil.
e) 5 ialah nombor genap atau 8 ialah nombor genap.
f) 5 ialah nombor ganjil atau 8 ialah nombor genap.
Jadual Kebenaran (Pernyataan Majmuk)

p q p˄q p q p˅q
Operasi Pernyataan Bersyarat

 Jika p, maka q (p → q)
 Contoh:
 Perempuan pandai menjahit
 Jika anda seorang perempuan, maka anda pandai menjahit
 Harga barangan meningkat apabila harga petrol meningkat
 Jika harga petrol meningkat, maka harga barangan meningkat
 Segitiga mempunyai 3 sisi lurus
 Jika ini adalah segitiga, maka ia mempunyai 3 sisi lurus
Benar atau Palsu?
 Jika suatu bentuk adalah segiempat tepat, maka ia mempunyai
empat sisi
p q p→q
Jika suatu bentuk adalah segiempat tepat, maka
ia mempunyai 4 sisi T T
Jika suatu bentuk adalah segiempat tepat, maka
ia tidak mempunyai 4 sisi T F

Jika suatu bentuk bukan segiempat tepat, maka F T

ia mempunyai 4 sisi
Jika suatu bentuk bukan segiempat tepat, maka
F F
ia tidak mempunyai 4 sisi
Gambar Rajah Euler Untuk Mengesahkan
Kebenaran Pernyataan
Jenis Pernyataan Simbol Erti

bersyarat p→q Jika p, maka q

(conditional)
songsangan ~p → ~q Jika bukan p, maka bukan q
(inverse)

akas q→p Jika q, maka p

(inverse)
kontrapositif ~q → ~p Jika bukan q, maka bukan p
(contrapositive)
Pernyataan
Jika x adalah nombor genap, maka x adalah nombor
gandaan dua
Jenis Simbol Pernyataan
Pernyataan
songsangan ~p → ~q
(inverse)

akas q→p
(inverse)

kontrapositif ~q → ~p
(contrapositive)
Benar atau Palsu
Jika sebuah sudut β=90◦, maka ia bukan sudut tirus (acute angle)

Kenalpasti kebenaran akas bagi pernyataan di atas dengan

menggunakan gambar rajah Euler.
Benar atau Palsu
Jika sebuah sudut β=90◦, maka ia bukan sudut tirus (acute angle)

Kenalpasti kebenaran songsangan bagi pernyataan di atas dengan

menggunakan gambar rajah Euler.
Benar atau Palsu
Jika sebuah sudut β=90◦, maka ia bukan sudut tirus (acute angle)

Kenalpasti kebenaran kontrapositif bagi pernyataan di atas dengan

menggunakan gambar rajah Euler.
Pernyataan Bersyarat & Dwisyarat
(Conditional & Biconditional Statement)

 Pernyataan bersyarat:
 Jika sebuah segitiga mempunyai dua sisi yang sama panjang,
maka ia adalah segitiga kaki sama
 Akas:

 Pernyataan dwisyarat:
Uji Kebenaran Menggunakan Jadual
Kebenaran
 Pernyataan bersyarat:
p q p→q q→p p↔q
 Jika sebuah segitiga mempunyai dua sisi yang
sama panjang, maka ia adalah segitiga kaki sama
 Akas:
 Jika sebuah segitiga adalah segitiga kaki sama,
maka ia mempunyai dua sisi yang sama panjang
 Pernyataan dwisyarat:
 Sebuah segitiga mempunyai dua sisi yang sama
panjang jika dan hanya jika ia adalah segitiga
kaki sama
Penaakulan Deduktif
Premis 1 : Jika p, maka q
Premis 2 : p benar
Kesimpulan : Maka q benar

Contoh:
Premis 1 : Jika x+5=7, maka x=2
Premis 2 : x+5=7
Kesimpulan :
Penaakulan Deduktif
Premis 1 : Jika p, maka q
Premis 2 : q palsu
Kesimpulan : Maka p palsu

Contoh:
Premis 1 : Jika a nombor genap, maka a adalah nombor
gandaan 2
Premis 2 : 9 bukan nombor gandaan 2
Kesimpulan :
Penaakulan Deduktif dalam Rekreasi
Matematik