คณิตศาสตร์ เพิม, เติม ม.

3 เล่ ม1
บทที$ 4 พาราโบลา

จุดมุ่งหมายของบทเรียน
1.จำแนกได้ว่าสมการที่กำหนดให้สมการใดเป็นสมการของพาราโบลา

2.เขียนกราฟพาราโบลาที่กำหนดให้ได้

3.บอกจุดสูงสุดหรือจุดต่ำสุด และแกนสมมาตร ของกราฟของสมการ

= 2
+ + เมื่อ , , เป็นค่าคงตัว และ ≠ 0

4.บอกค่าสูงสุด ต่ำสุดของ จากสมการ = 2

+ + เมื่อ , , เป็นค่าคงตัว
และ ≠ 0



4.1สมการของพาราโบลา

พาราโบลาสามารถพบได้ตามชีวิตประจำวัน เช่น สะพานแขวนที่มีสายเคเบิลโยง

ด้านบนระหว่างเสาสะพานเป็นลักษณะโค้งหงายขึ้น เส้นทางการเคลื่อนที่ของน้ำพุในเวลา
ต่างๆ

การเคลื่อนที่ของบอลเวลาโยนขึ้นอากาศ



กาลิเลโอ นักวิทยาศาสตร์ชื่อดังของโลก ได้พบว่าเมื่อเราโยนวัตถุขึ้นอากาศ แล้ว
เส้นทางการเคลื่อนของวัตถุนั้นจะเป็นลักษณะโค้ง พาราโบลา
ในบทเรียนเรื่อง สมการกำลังสองตัวแปรเดียว เราเคยพบความสัมพันธ์ที่มีกราฟ
พาราโบลาไปแล้ว ดังตัวอย่าง
1.ความสัมพันธ์ระหว่างสัปดาห์ที่มีลิ้นจี่วงขาย(x) กับราคาลิ้นจี่เป็นบาทต่อกิโลกรัม(y) ที่
เป็นไปตามสมการ =4 2
− 40 + 120 และเขียนกราฟของสมการได้ ดังรูป

2.ความสัมพันธ์ระหว่างเวลาที$ผา่ นไปเป็ นวินาที (t) หลังจากยิงบั?งไฟกับระยะทางที$บ? งั ไฟอยู่

เหนือพื?นดินเป็ นเมตร (h) เป็ นไปตามสมการ = 20 − 2

และเขียนกราฟของสมการ ได้

ดังรู ป



จากกราฟของความสัมพันธ์ขา้ งต้น ลักษณะของกราฟในข้อ 1 เป็ น พาราโบลาหงาย และ

ลักษณะของกราฟในข้อ 2 เป็ น พาราโบลาควํ$า ซึ$งสมการในข้อ 1 และข้อ 2 เป็ นตัวอย่างของ
สมการของพาราโบลา

สมการ เมื$อ เป็ นตัวแปร a,b,c เป็ นค่าคงตัว a≠0 เรี ยกว่า สมการของ

พาราโบลา

ลองคิ ดดู

จากสมการ = 2
+ + เมื$อ , เป็ นตัวแปร a,b,c เป็ นค่าคงตัว ถ้าให้ a=0 จะได้
สมการชนิดใด และมีกราฟเป็ นอย่างไร



บอกได้ หรื อไม่

1.เมื$อเปรี ยบเทียบสมการของพาราโบลาในแต่ละข้อกับสมการของพาราโบลาในรู ปทัว$ ไป =

2
+ + เมื$อแปร a,b,c เป็ นค่าคงตัว แล้ว a,b และ c ในแต่ละสมการเป็ นเท่าไร
1) = 2
+ − 6 2) = −2 2

2 2
3) = 9 + 4) 2 = 4 −

1
5) = ( + 3)2 6) = −( + )2
2

2.สมการในแต่ละข้อต่อไปนี? เป็ นสมการของพาราโบลาหรื อไม่ เพราะเหตุใด

2
1) = 2) = 3 − 5

2
3) = + 2 − 1 4) = ( + 1)2

2
5) = −6 − 2 − 6) = 6

4.2 พาราโบลาทีก, าํ หนดด้ วยสมการ = 2

เมื,อ ≠ 0

จากสมการของพาราโบลา = 2
+ + พิจารณา ≠ 0, = 0, = 0

จะได้ = 2
จะแบ่งพิจารณากรณี > 0 และ < 0

กรณี > 0 แยกเป็ นกรณี a=1 และ a≠1



กรณีท1ี, เมื$อ a=1

สมการ = 2
จะเป็ น = 2

เขียนกราฟของสมการ = 2
โดยการกําหนดค่า x และหาค่า y จากสมการ จะได้ค่าดังตาราง
ต่อไปนี?

นําคู่อนั ดับจากตารางมาเขียนกราฟได้ดงั นี?

จะเห็นได้วา่ กราฟที$ได้เป็ นเพียงจุดบางจุดบนกราฟพาราโบลา เพราะว่าค่า x ที$กาํ หนด

มาเป็ นเพียงบางค่าที$เลือกมา

เนื$องจากสมการ = 2
มี x เป็ นจํานวนจริ งใดๆ ดังนั?นเมื$อแทน x ในสมการ =
2
ด้วยจํานวนจริ งใดๆ จุดทั?งหมดบนที$เกิดจากคู่อน
ั ดับ (x,y)


ที$ทาํ ให้สมการเป็ นจริ งจะเรี ยงกันเป็ นเส้นโค้งเรี ยบ ซึ$ งเป็ นกราฟของพาราโบลา = 2
ดังรู ป

กราฟของ = 2

พิจารณากราฟข้างต้น แล้วตอบคําถามต่อไปนี?

1.กราฟของสมการ = 2
มีลกั ษณะเป็ นพาราโบลาหงายหรื อพาราโบลาควํ$า

2.ถ้าให้ x= 4 แล้วค่า y เป็ นเท่าใด

3. ถ้าให้ x=-4 ค่า y เป็ นเท่าใด

4. ถ้าให้ y=9 ค่า x เป็ นเท่าใด

5. กราฟของสมการ = 2
เป็ นรู ปสมมาตรหรื อไม่ถา้ เป็ น มีเส้นตรงใดเป็ นแกนสมมาตร

6. ถ้า x>0 และมีค่าเพิ$มขี?นเรื$ อยๆ แล้วค่า y เปลี$ยนแปลงอย่างไร

7. ถ้า x=0 แล้วค่า y เป็ นเท่าใด



8. ถ้า x<0 และมีค่าลดลงเรื$ อยๆ แล้วค่า y เปลี$ยนแปลงอย่างไร

9. ค่าตํ$าสุ ดของ y เป็ นเท่าใดและได้มาจากค่า x ใด

10.ค่าสู งสุ ดของ y มีหรื อไม่เพราะเหตุใด

จากกิจกรรมดังกล่าว จะเห็นได้วา่ กราฟของสมการ = 2

มีลกั ษณะเป็ นพาราโบลา
หงายที$เป็ นรู ปสมมาตร โดยมีแกน Y เป็ นแกนสมมาตร จุด (0,0) เป็ นจุดตํ$าสุ ดของกราฟ ค่า
ตํ$าสุ ดของ y เป็ น 0 ที$ได้จากค่า x ที$เป็ น 0 ค่าสู งสุ ดของ y ไม่มี เพราะค่า y สามารถเพิ$มขึ?น
เรื$ อยๆอย่างไม่มีที$สิ?นสุ ด

กรณีท2ี, เมื$อ a≠1

1 2
จงพิจารณาสมการ =2 2
และ =
2

เมื$อกําหนดค่า x และแทนหาค่า y ดังตาราง

1 2
นําคู่อนั ดับจากตารางมาเขียนกราฟ สมการ = 2
, = 2 2
และ = โดยใช้แกน
2

x,y แกนเดียวกัน


1 2
จะได้กราฟของ สมการ = 2
, = 2 2
และ = ดังรู ป
2

กราฟของ = 2
, > 0

จงตอบคําถามต่อไปนี?

1.กราฟทั?งสามมีเส้นตรงใดเป็ นแกนสมมาตร

2.จุดตํ$าสุ ดของทั?งสามกราฟคือจุดใด และค่าตํ$าสุ ดของ y เป็ นเท่าใด

3.นักเรี ยนคิดว่ากราฟทั?งสามจะบานน้อยหรื อบานมากขึ?นอยูก่ บ

ั ค่าใด อย่างไร

สรุป

จะเห็นว่ากราฟของสมการ = 2
, > 0 มีลกั ษณะ ดังนี?


1.กราฟเป็ นพาราโบลาหงายที$มีแกน Y เป็ นแกนสมมาตร

2.จุด (0,0) เป็ นจุดตํ$าสุ ดของกราฟที$มีค่าตํ$าสุ ดของ y เป็ น 0 และไม่มีจุดสู งสุ ด

ั ค่า a
3.กราฟจะบานน้อยหรื อบานมาก ขึ?นอยูก่ บ

ถ้า a มีค่าน้อยกราฟจะบานมาก

ถ้า a มีค่ามากกราฟจะเบนน้อย

กรณี < 0 แยกเป็ นกรณี a=-1 และ a≠-1

กรณีท1ี, เมื$อ a=-1

สมการ = 2
จะเป็ น =− 2

เขียนกราฟของสมการ =− 2
โดยการกําหนดค่า x และหาค่า y จากสมการ จะได้ค่าดัง
ตารางต่อไปนี?

นําคู่อนั ดับจากตารางมาเขียนกราฟได้ดงั นี?



กราฟของ =− 2

พิจารณากราฟข้างต้น และตอบคำถามต่อไปนี้
1. กราฟของสมการ = − 2
มีลักษณะเป็นกราฟพาราโบลาหงายหรือพาราโบลาคว่ำ

2. ถ้าให้ x=4 แล้วค่า y เป็นเท่าใด

3.ถ้าให้ x=-4 แล้วค่า y เป็นเท่าใด

4.ถ้าให้ y=-16 แล้วค่า x เป็นเท่าใด

5.กราฟของสมการ = − 2
เป็นรูปสมมาตรหรือไม่ ถ้าเป็น มีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร
6. ถ้า x>0 และมีค่าเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ แล้วค่า y เปลี่ยนแปลงอย่างไร

7.ถ้า x=0 แล้วค่า y เป็นเท่าใด

8.ถ้า x<0 และมีค่าลดลงเรื่อยๆ แล้วค่า y เปลี่ยนแปลงอย่างไร



9.ค่าสูงสุดของ y เป็นเท่าใดและได้มาจากค่า x ใด

10.ค่าต่ำสุดของ y มีหรือไม่เพราะเหตุใด

จากกิจกรรมดังกล่าว จะเห็นได้วา่ กราฟของสมการ =− 2

มีลกั ษณะเป็ น
พาราโบลาควํ$าที$เป็ นรู ปสมมาตร โดยมีแกน Y เป็ นแกนสมมาตร จุด (0,0) เป็ นจุดสู งสุ ดของ
กราฟ ค่าสู งสุ ดของ y เป็ น 0 ที$ได้จากค่า x ที$เป็ น 0 ค่าตํ$าสุ ดของ y ไม่มี เพราะค่า y สามารถ
ลดลงเรื$ อยๆอย่างไม่มีที$สิ?นสุ ด

กรณีท2ี, เมื$อ a≠-1

1 2
จงพิจารณาสมการ = −2 2
และ =−
2

เมื$อกําหนดค่า x และแทนหาค่า y ดังตาราง

1 2
นําคู่อนั ดับจากตารางมาเขียนกราฟ สมการ =− 2
, = −2 2
และ =− โดยใช้
2

แกน x,y แกนเดียวกัน

1 2
จะได้กราฟของ สมการ =− 2
, = −2 2
และ =− ดังรู ป
2


กราฟของ = 2
, < 0

จงตอบคําถามต่อไปนี?

1.กราฟทั?งสามมีเส้นตรงใดเป็ นแกนสมมาตร

2.จุดสู งสุ ดของทั?งสามกราฟคือจุดใด และค่าสู งสุ ดของ y เป็ นเท่าใด

3.นักเรี ยนคิดว่ากราฟทั?งสามจะบานน้อยหรื อบานมากขึ?นอยูก่ บ

ั ค่าใด อย่างไร

สรุป

จะเห็นว่ากราฟของสมการ = 2
, < 0 มีลกั ษณะ ดังนี?

1.กราฟเป็ นพาราโบลาควํ$าที$มีแกน Y เป็ นแกนสมมาตร

2.จุด (0,0) เป็ นจุดสู งสุ ดของกราฟที$มีค่าตํ$าสุ ดของ y เป็ น 0 และไม่มีจุดตํ$าสุ ด

ั ค่า a
3.กราฟจะบานน้อยหรื อบานมาก ขึ?นอยูก่ บ

ถ้า a มีค่าน้อยกราฟจะบานน้อย

ถ้า a มีค่ามากกราฟจะเบนมาก

ภาพสะท้ อน

จงพิจารณากราฟต่อไปนี?




จะเห็นได้วา่

แบบฝึกหัด 4.2


1.ในตารางในแต่ละข้อต่อไปนี้ ให้นักเรียนหาค่า y จากค่า x ที่กำหนดให้ แล้วเขียนกราฟ



1 2
2.จงเขียนกราฟของสมการ =3 2
และ = โดยใช้แกนคู่เดียวกัน แล้วตอบคำถาม
3
ต่อไปนี้
1) กราฟทั้งสองมีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร

2) จุดต่ำสุดของทั้งสองกราฟเป็นจุดใด

3) ค่าต่ำสุดของ y ในสมการทั้งสองเป็นเท่าใด



1 2
3. จงเขียนกราฟของสมการ = −4 2
และ =− โดยใช้แกนคู่เดียวกัน แล้วตอบ
4
คำถาม ต่อไปนี้
1) กราฟทั้งสองมีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร

2) จุดสูงสุดของทั้งสองกราฟเป็นจุดใด

3) ค่าสูงสุดของ y ในสมการทั้งสองเป็นเท่าใด



5 2 5 2
4.จงเขียนกราฟของสมการ = และ =− โดยใช้แกนคู่เดียวกัน แล้วตอบ
2 2
คำถาม ต่อไปนี้
1) กราฟทั้งสองมีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร

2) จุดต่ำสุดและจุดสูงสุดในแต่ละกราฟเป็นจุดใด

3) ค่าต่ำสุดและค่าสูงสุดของ y ในแต่ละกราฟเป็นเท่าใด



5.จงพิจารณาสมการ =2 2
, = 4 2
และ =5 2
แล้วตอบคำถาม ต่อไปนี้โดยไม่
ต้องใช้กราฟ
1) กราฟของสมการทั้งสามเป็นพาราโบลาหงายหรือพาราโบลาคว่ำ พิจารณาได้จากค่าใด

2) กราฟทั้งสามมีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร

3) กราฟทั้งสามมีจุดใดเป็นจุดสูงสุดหรือเป็นจุดต่ำสุด

6.จงพิจารณาสมการ = −3 2
, = −6 2
และ = −7 2
แล้วตอบคำถาม ต่อไปนี้
โดยไม่ต้องใช้กราฟ
1) กราฟของสมการทั้งสามเป็นพาราโบลาหงายหรือพาราโบลาคว่ำ พิจารณาได้จากค่าใด

2) กราฟทั้งสามมีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร

3) กราฟทั้งสามมีจุดใดเป็นจุดสูงสุดหรือเป็นจุดต่ำสุด

4.3พาราโบลาที่กำหนดด้วยสมการ = 2
+ เมื่อ ≠ 0

จากสมการของพาราโบลา = 2
+ + พิจารณา ≠ 0, = 0, =

จะได้ = 2
+ ถ้า = 0 จะตรงกับหัวข้อ 4.2 ที$เรี ยนไปข้างต้น

จะแบ่งพิจารณากรณี > 0 และ < 0

กรณี > 0


พิจารณาสมการ =2 2
, = 2 2
+ 2 และ =2 2
− 2 โดยการกําหนดค่า x และ
หาค่า y จากสมการ แล้วบันทึกค่าลงตาราง

นําคู่อนั ดับของสมการทั?งสามจากตาราง มาเขียนกราฟ โดยใช้แกนคู่เดียวกัน จะได้ดงั นี?

กราฟของ = 2
+ , > 0

จงตอบคำถามต่อไปนี้
1.เมื่อนำพาราโบลารูปใดก็ได้รูปหนึ่ง ลองเลื่อนไปซ้อนทับกับพาราโบลาอีกสองรูป พาราโบลา
ทั้งสามจะซ้อนทับกันได้พอดีหรือไม่
2.กราฟทั้งสามมีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร

3.จุดต่ำสุดของกราฟทั้งสามคือจุดใด และค่าต่ำสุดของ y เป็นเท่าใด

4. จุดต่ำสุดของกราฟของสมการใดอยู่เหนือแกน X และจุดต่ำสุดของกราฟของสมการใดอยู่ใต้
แกน X
5. ถ้าให้กราฟของสมการ =2 2
เป็นรูปต้นแบบแล้ว กราฟของสมการ =2 2
+ 2
และ =2 2
− 2 เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ =2 2
อย่างไร
จงอธิบาย


สรุป ลักษณะทั่วไปของกราฟของสมการ = 2
+ เมื่อ > 0

1.กราฟเป็นพาราโบลาหงาย ที่มีแกน Y เป็นแกนสมมาตร

2.จุด (0,k) เป็นจุดต่ำสุดของกราฟ จุดนี้อยู่เหนือแกน X เมื่อ k>0 และอยู่ใต้แกน X เมื่อ k<0

ค่าต่ำสุดของ y เท่ากับ k
3. กราฟของสมการ = 2
+ เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ
= ตามแนวแกน Y ขึ้นไปเหนือแกน X เป็นระยะ k หน่วย เมื่อ k>0 และลงมาใต้แกน
2

X เป็นระยะ | | หน่วย เมื่อ k<0

กรณี < 0

พิจารณาสมการ = −2 2
, = −2 2
+ 2 และ = −2 2
− 2 โดยการกําหนดค่า
x และหาค่า y จากสมการ แล้วบันทึกค่าลงตาราง

นําคู่อนั ดับของสมการทั?งสามจากตาราง มาเขียนกราฟ โดยใช้แกนคู่เดียวกัน จะได้ดงั นี?



กราฟของ = 2
+ , < 0

จงตอบคำถามต่อไปนี้
1.เมื่อนำพาราโบลารูปใดก็ได้รูปหนึ่ง ลองเลื่อนไปซ้อนทับกับพาราโบลาอีกสองรูป พาราโบลา
ทั้งสามจะซ้อนทับกันได้พอดีหรือไม่
2.กราฟทั้งสามมีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร

3.จุดสูงสุดของกราฟทั้งสามคือจุดใด และค่าสูงสุดของ y เป็นเท่าใด

4. จุดสูงสุดของกราฟของสมการใดอยู่เหนือแกน X และจุดสูงสุดของกราฟของสมการใดอยู่ใต้
แกน X
5. ถ้าให้กราฟของสมการ = −2 เป็นรูปต้นแบบแล้ว กราฟของสมการ = −2 2 +
2

2 และ = −2 2
− 2 เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ = −2 2
อย่างไร จงอธิบาย


สรุป ลักษณะทั่วไปของกราฟของสมการ = 2
+ เมื่อ < 0

1.กราฟเป็นพาราโบลาคว่ำ ที่มีแกน Y เป็นแกนสมมาตร

2.จุด (0,k) เป็นจุดสูงสุดของกราฟ จุดนี้อยู่เหนือแกน X เมื่อ k>0 และอยู่ใต้แกน X เมื่อ k<0

ค่าสูงสุดของ y เท่ากับ k
3. กราฟของสมการ = 2
+ เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ
= ตามแนวแกน Y ขึ้นไปเหนือแกน X เป็นระยะ k หน่วย เมื่อ k>0 และลงมาใต้แกน
2

X เป็นระยะ | | หน่วย เมื่อ k<0

สรุป กราฟของพาราโบลา = 2
+

1. พิจารณาว่าเป็นกราฟพาราโบลาหงายหรือพาราโบลาคว่ำ โดยดูจากค่า a ในสมการ =

2
+

จะเป็นพาราโบลาหงายเมื่อ a>0
จะเป็นพาราโบลาคว่ำ เมื่อ a<0
2.จุดสูงสุดหรือต่ำสุดของกราฟ คือจุด (0,k)

3. เป็นพาราโบลาสมมาตรที่มี แกน Y เป็นแกนสมมาตร

1 2
ตัวอย่างที่1 จงเขียนกราฟของสมการ =
2
− 2


1 2
พิจารณาสมการ =
2
− 2 จะได้

1.

2.

3.

4.

นำคู่อันดับต่างๆจากตาราง ไปเขียนกราฟ




ตัวอย่างที่2 จงเขียนกราฟของสมการ = −2 2
+ 3

พิจารณาสมการ = −2 2
+ 3 จะได้

1.

2.

3.

4.

นำคู่อันดับต่างๆจากตาราง ไปเขียนกราฟ


แบบฝึกหัด 4.3
1.จงเขียนกราฟของสมการต่อไปนี้
2
1) = 5 + 4

2
2) = −3 − 2

1 2
3) = − + 2
3

1 2
4) = − 1
4

2. จงพิจารณาว่าพาราโบลา 1 , 2 , 3 และ 4 เป็นกราฟของสมการใด ต่อไปนี้

1 2 1 2
1) = − 5 2) = − + 1
3 4

2 2
3) = 3 − 5 4) = − + 1



4.4พาราโบลาที่กำหนดด้วยสมการ = ( − )2 + เมื่อ ≠ 0

จากสมการ = ( − )2 + ถ้าให้ h=0 และ k=0 จะได้สมการ = 2

ซึ่ง
เรียนไปแล้วในหัวข้อ 4.2 ดังนั้นเราจะพิจารณากราฟของสมการ = ( − )2 + ใน
กรณีอื่นด้วย
กรณี k=0 และ ≠ 0

จากสมการ = ( − )2 + จะได้ = ( − )2

พิจารณาสมการ =2 2
, = 2( − 1)2 และ = 2( + 1)2 โดยการกําหนดค่า x

และหาค่า y จากสมการ แล้วบันทึกค่าลงตาราง

นําคู่อนั ดับของสมการทั?งสามจากตาราง มาเขียนกราฟ โดยใช้แกนคู่เดียวกัน จะได้ดงั นี?

กราฟของสมการ = ( − )2

พิจารณากราฟข้างต้น แล้วตอบคำถามต่อไปนี้


1.นำกระดาษลอกลายพาราโบลารูปใดก็ได้ และนำไปซ้อนกับพาราโบลาอีกสองรูปที่เหลือ
พาราโบลาทั้งสามซ้อนทับกันได้สนิทหรือไม่
2.กราฟของแต่ละสมการมีเสส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร

3. จุดต่ำสุดของกราฟทั้งสามคือจุดใด และค่าต่ำสุดของ y เป็นเท่าใด

4.จุดต่ำสุดของกราฟของสมการ = 2( − 1)2 อยู่ทางซ้ายหรือทางขวาของแกน Y

5.จุดต่ำสุดของกราฟของสมการ = 2( + 1)2 อยู่ทางซ้ายหรือทางขวาของแกน Y

6.ถ้าให้กราฟของสมการ = 2 เป็นรูปต้นแบบแล้ว กราฟของสมการ = 2( − 1)2

2

และ = 2( + 1)2 เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ = 2 2

อย่างไร จงอธิบาย

7.คิดว่ากราฟของสมการ = −2 2
, = −2( − 1)2 และ = −2( + 1)2 มี
จุดสูงสุดคือจุดใด และค่าสูงสุดของ y เป็นเท่าใด
8.ถ้าให้กราฟของสมการ = −2 เป็นรูปต้นแบบแล้ว กราฟของสมการ =
2

−2( − 1)2 และ = −2( + 1)2 เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ

= −2 2
อย่างไร จงอธิบาย
สรุป ลักษณะทั่วไปของกราฟ = ( − )2

1. ถ้า a>0 กราฟเป็นพาราโบลาหงายที่มีเส้นตรง x=h เป็นแกนสมมาตร

2. ถ้า a<0 กราฟเป็นพาราโบลาคว่ำที่มีเส้นตรง x=h เป็นแกนสมมาตร



3. จุด (h,0) เป็นจุดต่ำสุดหรือสูงสุดของกราฟ จุดนี้อยู่ทางขวาของแกน Y เมื่อ h>0 และอยู่
ทางซ้ายของแกน Y เมื่อ h<0
ค่าต่ำสุดหรือสูงสุดของ y เป็น 0
4. กราฟของสมการ = ( − )2 เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานกราฟของสมการ
= 2
ตามแนวแกน X ไปทางขวา h หน่วย เมื่อ h>0 และไปทางซ้าย | | หน่วย เมื่อ h<0
ขั้นตอนการเขียนกราฟ = ( − )2

1. พิจารณาว่าเป็นพาราโบลาหงายหรือคว่ำ โดยดูจากค่า a ในสมการ = ( − )2

2. หาจุดสูงสุดหรือต่ำสุดของกราฟ ซึ่งได้แก่จุด (h,0)

3.แกนสมมาตรคือ เส้นตรง x=h

4. หาจุดต่างๆที่อยู่บนข้างเดียวกันของแกนสมมาตร ส่วนจุดอีกข้างของแกนสมมาตรจะหาโดย
การดูหลักการสมมาตร

ตัวอย่างที่1 จงเขียนกราฟของสมการ = ( − 2)2

พิจารณา สมการ = ( − 2)2

1.

2.

3.

4.



เขียนกราฟของสมการ = ( − 2)2 ได้ดังนี ้

ตัวอย่างที่2 จงเขียนกราฟของสมการ = −2( + 1)2

พิจารณา สมการ = −2( + 1)2

1.

2.

3.


4.

เขียนกราฟของสมการ = −2( + 1)2 ได้ดังนี้

แบบฝึกหัด 4.4 ก
1.จงเขียนกราฟของสมการต่อไปนี้

1) = ( + 1)2


2) = −3( − 1)2


3) = −4( + 2)2


4) = ( − 3)2


2. จงพิจารณาว่าพาราโบลา 1 , 2 , 3 และ 4 เป็นกราฟของสมการใด ต่อไปนี้

1) = −( + 3)2 2) = ( + 3)2

3) = −( − 2)2 4) = ( − 1)2

กรณี k≠ 0 และ ≠ 0

จะได้ สมการ = ( − ) 2 +

พิจารณาสมการ = 2( − 1)2 , = 2( − 1)2 + 2และ = 2( − 1)2 − 2 โดย

การกําหนดค่า x และหาค่า y จากสมการ แล้วบันทึกค่าลงตาราง

นําคู่อนั ดับของสมการทั?งสามจากตาราง มาเขียนกราฟ โดยใช้แกนคู่เดียวกัน จะได้ดงั นี?

กราฟของสมการ = ( − )2 +k

พิจารณากราฟข้างต้น แล้วตอบคำถามต่อไปนี้
1.นำกระดาษลอกลายพาราโบลารูปใดก็ได้ และนำไปซ้อนกับพาราโบลาอีกสองรูปที่เหลือ
พาราโบลาทั้งสามซ้อนทับกันได้สนิทหรือไม่
2.กราฟของแต่ละสมการมีเส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร


3. จุดต่ำสุดของกราฟทั้งสามคือจุดใด และค่าต่ำสุดของ y เป็นเท่าใด

4.จุดต่ำสุดของสมการใดอยู่เหนือแกน X และจุดต่ำสุดของสมการใด อยู่ใต้แกน X

5.ถ้าให้กราฟของสมการ = ( − )2 เป็นรูปต้นแบบแล้ว กราฟของสมการ =

( − )2 + และ

= ( − )2 − เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ =
( − )2 อย่างไร จงอธิบาย
6.คิดว่ากราฟของสมการ = −2( − 3)2 , = −2( − 3)2 + 2 และ =
−2( − 3)2 − 2 มีจุดสูงสุดคือจุดใด และค่าสูงสุดของ y เป็นเท่าใด

7.ถ้าให้กราฟของสมการ = −2( − 3)2 เป็นรูปต้นแบบแล้ว กราฟของสมการ =

−2( − 3)2 + 2 และ

= −2( − 3)2 − 2 เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานของกราฟของสมการ =

−2( − 3)2 อย่างไร จงอธิบาย

สรุป ลักษณะทั่วไปของกราฟ = ( − )2 +

1. ถ้า a>0 กราฟเป็นพาราโบลาหงายที่มีเส้นตรง x=h เป็นแกนสมมาตร

2. ถ้า a<0 กราฟเป็นพาราโบลาคว่ำที่มีเส้นตรง x=h เป็นแกนสมมาตร

3. จุด (h,k) เป็นจุดต่ำสุดหรือสูงสุดของกราฟ

ค่าต่ำสุดหรือสูงสุดของ y เป็น k
4. กราฟของสมการ = ( − )2 + เป็นภาพที่ได้จากการเลื่อนขนานกราฟของ
สมการ = ( − )2 ตามแนวแกน Y ไปเหนือแกน X เป็นระยะ k หน่วย เมื่อ k>0 และลง
มาใต้แกน X เป็นระยะ | | หน่วย เมื่อ k<0


ขั้นตอนการเขียนกราฟ = ( − )2 +

1. พิจารณาว่าเป็นพาราโบลาหงายหรือคว่ำ โดยดูจากค่า a ในสมการ = ( − )2 +

2. หาจุดสูงสุดหรือต่ำสุดของกราฟ ซึ่งได้แก่จุด (h,k)

3.แกนสมมาตรคือ เส้นตรง x=h

4. หาจุดต่างๆที่อยู่บนข้างเดียวกันของแกนสมมาตร ส่วนจุดอีกข้างของแกนสมมาตรจะหาโดย
การดูหลักการสมมาตร
ตัวอย่างที่1 จงเขียนกราฟของสมการ = ( − 2)2 + 3

พิจารณา สมการ = ( − 2)2 + 3

1.

2.

3.

4.

เขียนกราฟของสมการ = ( − 2)2 + 3 ได้ดังนี ้



ตัวอย่างที่2 จงเขียนกราฟของสมการ = −2( + 1)2 + 3

พิจารณา สมการ = −2( + 1)2 + 3

1.

2.

3.
4.


เขียนกราฟของสมการ = −2( + 1)2 + 3 ได้ดังนี้



แบบฝึกหัด 4.4 ข
1.จงเขียนกราฟของสมการต่อไปนี้
1
1) = ( − 1)2 − 2
3

2) = −( + 1)2 − 3


3) = −3( + 1)2 + 3


1
4) = ( + 2)2 + 2
5


2. จงพิจารณาว่าพาราโบลา 1 , 2 , 3 และ 4 เป็นกราฟของสมการใด ต่อไปนี้

1) = −( − 6)2 − 1 2) = ( + 4)2 − 1

3) = −( − 4)2 4) = ( + 2)2



3.จงพิจารณาว่ากราฟแต่ละข้อ ข้อใดแสดงการสะท้อน และข้อใดแสดงการเลื่อนขนาน ถ้าเป็น

การสะท้อนให้หาเส้นสะท้อน ถ้าเป็นการเลื่อนขนานให้บอกว่าเป็นการเลื่อนขนานตามแนว
เส้นตรงใด เป็นระยะกี่หน่วย ทิศทางใด



4.5 พาราโบลาที่กำหนดด้วยสมการ = 2
+ + เมื่อ ≠ 0

จากการเรียนพาราโบลาที่ผ่านมา เราจะเห็นว่าเราสามารถวาดกราฟได้ เมื่อพาราโบลาอยู่ใน

รูป = ( − )2 +
แต่โจทย์บางครั้ง ให้พาราโบลาในรูป = 2 + + วิธีการทำคือ ให้เรา
เปลี่ยนสมการให้อยู่ในรูป = ( − )2 + ก่อน แล้วจึงทำการวาดกราฟตามปกติ

ตัวอย่างที่1 จงเขียนกราฟของสมการ =3 2
− 6 + 1

เขียนสมการให้อยู่ในรูป = ( − )2 + ดังนี ้

พิจารณา สมการ =

1.

2.

3.

4.

เขียนกราฟของสมการ =3 2
− 6 + 1 ได้ดังนี ้

ตัวอย่างที่2 จงเขียนกราฟของสมการ = −2 2
− 12 − 17

เขียนสมการให้อยู่ในรูป = ( − )2 + ดังนี ้


พิจารณา สมการ =

1.

2.

3.

4.

เขียนกราฟของสมการ = −2 2
− 12 − 17 ได้ดังนี ้




แบบฝึกหัด 4.5
1.จงเขียนกราฟของสมการต่อไปนี้
2
1) = + 6 + 8



2
2) = − − 4 − 2

2.พิจารณาสมการ =2 2
+ 5 − 2 แล้วตอบคำถามต่อไปนี้โดยไม่ต้องเขียนกราฟ

1) กราฟเป็นพาราโบลาคว่ำหรือหงาย

2) จุดต่ำสุดหรือจุดสูงสุดของกราฟเป็นจุดใด

3) ค่าต่ำสุดหรือค่าสูงสุดของ y เป็นเท่าใด

4) เส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร

5) กราฟตัดแกน X ที่จุดใด

3.พิจารณาสมการ =− 2
+ 6 − 4 แล้วตอบคำถามต่อไปนี้โดยไม่ต้องเขียนกราฟ


1) กราฟเป็นพาราโบลาคว่ำหรือหงาย

2) จุดต่ำสุดหรือจุดสูงสุดของกราฟเป็นจุดใด

3) ค่าต่ำสุดหรือค่าสูงสุดของ y เป็นเท่าใด

4) เส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตร

5) กราฟตัดแกน X ที่จุดใด

จานพาราโบลา

ถ้าเราสร้างเตาพลังงานแสงอาทิตย์ที่จานรับแสงอาทิตย์สร้างจากกระจกเงาเล็กๆมา
ประกอบกันจนมีลักษณะเป็นจานพาราโบลา เราควรวางอุปกรณ์รับความร้อนไว้ตรงจุดใดจึงจะ
รับความร้อนและทำให้อุณหภูมิสูงสุด
สูงแค่ไหน
งานบุญบั้งไฟหรือบุญเดือนหกเป็นประเพณีประจำปีของชาวอีสานในหลายจังหวัด ใน
งานนี้จะมีการยิงบั้งไฟขึ้นฟ้า ในการยิงแต่ละครั้งจะมีความสัมพันธ์ระหว่างเวลาที่ผ่านไปหลัง
ยิงและระยะทางที่บั้งไฟอยู่เหนือพื้นดิน ซึ่งแสดงได้ด้วยสมการของพาราโบลา
ถ้าการยิงบุญบั้งไฟครั้งหนึ่งสามารถกำหนดสมการได้เป็น = 16 − 2 เมื่อ h
แทนความสูงของบั้งไฟอยู่เหนือพื้นดินเป็นเมตร และ t แทนเวลาที่ผ่านไปเป็นวินาทีหลังจาก
การยิง จงตอบคำถามต่อไปนี้
1.บั้งไฟขึ้นไปได้สูงสุดเมื่อเวลาผ่านไปกี่วินาทีหลังจากการยิง และขึ้นไปสูงสุดได้เท่าไร


2.เมื่อเวลาผ่านไป 7 วินาทีหลังยิง บั้งไฟอยู่เหนือพื้นดินกี่เมตร

3.เมื่อบั้งไฟอยู่เหนือพื้นดิน 40 เมตร จะเป็นเวลากี่วินาทีหลังจากการยิงบั้งไฟ กำหนดให้

6 ≈ 2.45

เมื่อยิงพลุสัญญาณจากเรือลำหนึ่งขึ้นไปบนท้องฟ้าความสูง h ของพลุจากพื้นน้ำใน
หน่วยเมตร เมื่อเวลาผ่านไป t วินาทีหลังจากการยิง มีความสัมพันธ์ดังสมการ =
−1.8 2 + 18 + 5 จงหาว่า

1. จุดที่ยิงพลุอยู่สูงจากพื้นน้ำเท่าใด

2. พลุขึ้นไปสูงสุดเมื่อเวลาผ่านไปเท่าใดหลังจากการยิง และขึ้นไปสูงสุดเท่าไร

หาได้อย่างไร
ชมรมเกษตรของโรงเรียนมีโครงการปลูกผักปลอดสารพิษในพื้นที่ของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากที่มี
ความยาวรอบรูป 24 เมตร จ้อนและแดงอยากได้เนื้อที่ปลูกผักมากๆ จึงช่วยกันคิดหาวิธี
กำหนดขอบเขตของแปลงผัก โดยการแทนค่า ดังนี้



เราจะพบว่าการหาคำตอบโดยใช้ตารางข้างต้น เสียเวลา ยุ่งยากและใช้ไม่ได้ครอบคลุม

ถ้า ความยาวรอบรูปไม่เป็นจำนวนเต็ม เราจะคิดอย่างไร หรือถ้าเป็นจำนวนที่มีค่าเยอะมาก
เราทำอย่างไร ในทางคณิตศาสตร์จะมีวิธีในการหาคำตอบของปัญหาดังกล่าว โดยการใช้
ความรู้เรื่องพาราโบลา ดังนี ้

โจทย์
จงหาวิธีกำหนดขนาดของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากที่มีความยาวรอบรูปเป็น 80 เมตร เพื่อให้
ได้พื้นที่มากที่สุด

แบบฝึกหัด
1. ถ้าในปี พ.ศ.2600 มนุษย์เริ่มไปตั้งนิคมที่ดวงจันทร์ ทุกครอบครัวใหม่ที่ไปถึงจะได้รับการ
จัดสรรที่อยู่ให้มีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากที่กำหนดขอบเขตเองได้ แต่ให้มีความยาวรอบ
รูปเป็น 100 เมตร เท่านั้น ถ้าอารีเป็นสมาชิกของครอบครัวใหม่ อารีควรจะกำหนดขอบเขต
ที่ดินเป็นอย่างไรให้ได้พื้นที่มากที่สุด

2. จงหาวิธีกำหนดขนาดของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉากที่มีความยาวรอบรูเป็น 62 เมตร เพื่อให้ได้

พื้นที่มากที่สุด

3. ถ้าต้องการหารูปสี่เหลี่ยมมุมฉากที่มีความยาวรอบรูปเป็น p หน่วย และมีพื้นที่มากที่สุด รูป

สี่เหลี่ยมมุมฉากที่ได้ ควรเป็นสี่เหลี่ยมมุมฉากชนิดใดและมีขนาดเท่าไร



4. ไพฑูรย์ต้องการล้อมรั้วที่ดินที่อยู่ติดคลองโดยล้อมเพียงสามด้าน ด้านที่อยู่ติดคลองจะไม่มี
รั้วกั้น และทำให้รั้วทั้งสามเป็นส่วนหนึ่งของรูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก ถ้าไพฑูรย์มีวัสดุสำหรับทำรั้วได้
ยาว 200 เมตร แบะอยากได้พื้นที่ภายในรั้วมากที่สุด ไพฑูรย์ต้องกำหนดขนาดของรั้วเป็น
อย่างไรและมีพื้นที่เท่าไร

โจทย์เสริม
1. ให้พาราโบลาสอดคล้องกับคู่อันดับ ต่อไปนี้

X 1 2 3 4 5
y 4 1 0 1 4
จงหาว่าสมการของพาราโบลานี้ ตรงกับสมการในข้อใด
1) = ( − 1)2 + 3 2) = ( − 1)2 − 4

3) = ( − 3)2 4) = ( − 3)2 + 1



1 2
2.สมการ =3−4 − สามารถแปลงอยู่ในรูป = ( − )2 + ได้ดังข้อใด
2

1 1 2
1) = ( + 4)2 − 11 2) = − ( − 1) + 1.25
2 2

1 1
3) = ( + 1)2 + 1.25 4) = − ( + 4)2 + 11
2 2

3.จากรูป C และ E เป็นจุดบนเส้นโค้ง =ถ้าพิกัดของจุด A และ B เป็น (a,0) และ

2

(3a,0) ตามลำดับแล้ว อัตราส่วนของพื้นที่สี่เหลี่ยมมุมฉาก EFCD ต่อพื้นที่สี่เหลี่ยมมุมฉาก

ABFE เป็นเท่าไร

1. 9:1 2.6:1

3.8:1 4.4:1


4.จงหาค่า d ที่ทำให้พาราโบลา = 2 2
+4 + − 1 สัมผัสแกน X

1)4 2)3

3)2,-3 4)0,1

1
5.จุด M(t, ) และจุด N(3,t) เป็นจุดบนพาราโบลา = 2
แล้วสมการของพาราโบลา
9
ดังกล่าว ตรงกับข้อใด
2 2
1) = 2) =
3 6

2 2
3) = 4) = −
9 9

6. กราฟของพาราโบลานี้ มีสมการตรงกับข้อใด

1 2
1) = + 2
2

1 2
2) = − 2
2

1 2
3) = − + 3
3

1 2
4) = − − 3
3

7.กราฟ =2 2
− 6 +9 ตรงกับข้อใด

1) ค่าน้อยที่สุด =9 เมื่อ x=0 2) ค่าน้อยที่สุด =4.5 เมื่อ x=1.5

3) ค่าน้อยที่สุด =6.25 เมื่อ x=1.5 4) ค่าน้อยที่สุด =13.5 เมื่อ x=-1.5

8. ถ้าค่า y แปรผันโดยตรงกับ x และอีกส่วนหนึ่งแปรผันโดยตรงกับ 2

โดยที่ y=5 เมื่อ x=1
และ y=3 เมื่อ x=-1 จงหาว่า y จะมีค่าต่ำที่สุดเป็นเท่าไร
1 1
1)− 2) −
4 8

1 1
3) − 4) −
16 64

9.พาราโบลาในข้อใด มีจุดตัดแกน x อยู่ 2 จุด

2 2
1) = + 2 + 4 2) = 3

2 2
3) = 2 − 5 − 2 4) = − + 4 − 7

10.รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าหนึ่งยาว x+2 หน่วย อีกด้านยาว 8-x หน่วย จงหาว่ารูปสี่เหลี่ยมผืนผ้านี้มี

พื้นที่มากที่สุดกี่ตารางหน่วย

11. ถ้ามีรั้วยาว 12 เมตร ต้องการล้อมเป็นรูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก ต้องล้อมให้มีความกว้างและ

ความยาวเท่าไร จึงจะมีพื้นที่มากที่สุด



12. มีลวดยาว 12 เมตร ต้องการนำไปล้อมรั้วเป็นรูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก โดยต้องกั้นเป็นคอกม้า
สามคอก ควรล้อมอย่างไรให้มีพื้นที่มากที่สุด

13. พาราโบลาที่มีจุดต่ำสุด คือจุด (0,-4) และตัดแกน x ที่จุด (-1,0) และ (1,0) มีสมการตรง
กับข้อใด
2
1) = 4 − 4
2
2) = 4 + 4
2
3) = 2 − 4
2
4) = 2 + 4

14.กราฟของสมการ = −3 2
+ 12 − 15 มีค่าสูงสุดหรือต่ำสุดคือจุดใด


1) จุดต่ำสุด (2,-3) 2) จุดต่ำสุด (2,-1)

3) จุดสูงสุด (2,-3) 4) จุดสูงสุด (2,-1)

15.เส้นตรงใดเป็นแกนสมมาตรของสมการ =2 2
+ 4 − 5

1) x=-2 2) x=-1

3) x=1 4) x=2

16.จากรูป เป็นกราฟของ =2 2
มีรูปที่แรเงาเป็นรูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก โดยที่ AB=CD=EF=a
หน่วย จงหาความยาว DE
2
1)5

2
2) 8

2
3) 10


2
4) 15

17.พาราโบลารูปหนึ่งมีสมการเป็น =− 2
− 2 + มีค่าสูงสุดเท่ากับ -2 จะมีจุดตัด
แกน y คือจุดใด
1)(0,-1) 2)(0,-2)

3)(0,-3) 4)(0,-4)

18.รูปสามเหลี่ยมหนึ่ง มีความยาวฐานเป็น 2x+4 หน่วย สูง 10-x หน่วย จะมีพื้นที่มากที่สุดกี่

ตารางหน่วย
1)30 2)42

3)36 4)48



19.เรือลำหนึ่งจอดทอดสมออยู่ที่จุดยอดของกราฟพาราโบลา = ( + 2)2 + 5 ถ้ากราฟ

เคลื่อนที่ไปตามเรือ โดยที่เรือแล่นไปทางทิศตะวันออกเป็นระยะ 10 ไมล์ทะเลแล้ว แล่นลงไป
ทางทิศใต้อีก 6 ไมล์ทะเล จึงจอดทอดสมออีกครั้งหนึ่ง จงหาสมการพาราโบลาใหม่
1) = ( − 8)2 − 1 2) = ( − 10)2 + 6

3) = ( + 8)2 − 11 4) = ( − 12)2 + 11

20.จุดวกกลับของกราฟพาราโบลา = 2 2
− 8 + 15 คือจุดใด

1) (2,7) 2) (-2,-7)

3) (2,-7) 4) (-2,7)

21.มีวัสดุทำรั้วยาว 100 เมตร ต้องการล้อมรั้วที่ดินที่อยู่ริมฝั่งแม่น้ำเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า โดย

มีความยาวของด้านกว้าง x เมตร และพื้นที่ของที่ดินที่ล้อมได้ A ตารางเมตร ถ้า 3 ≤ x ≤ 10
แล้วพื้นที่ A มีค่าอยู่ช่วงใด
1)282 ≤ A ≤ 800 2) 318 ≤ A ≤ 1,200

3) 100 ≤ A ≤ 982 4) 100 ≤ A ≤ 800