Srednja medicinska škola

Tuzla

Električni mjerni instrumenti u zdravstvu

prof. Amira Sućeska učenik: Milan Obradović

 EKG
Elektrokardiografija je postupak snimanja električne srčane aktivnosti koja se bilježi na papiru ili se
monitorira. EKG snima električne impulse koji uzrokuju kontrakciju srčanog mišića. U mirnom stanju,
srčane ćelije su polarizovane i unutrašnjost ćelije je negativno nabijena. Za vrijeme kontrakcije dolazi
do depolarizacije, odnosno unutrašnjost ćelije postaje pozitivno nabijena. I depolarizacija i
repolarizacija su električni fenomeni koji se mogu bilježiti na površini kože putem elektroda.

Provodni sistem srca i interpretacija na EKG-u. Jedan srčani ciklus na EKG-u ima tri komponente: P
val (depolarizacija atrija), QRS kompleks (depolarizacija ventrikula) i T val (repolarizacija ventrikula).
Provodni sistem srca započinje strukturom koja se naziva sinus atrijski čvor. On je smješten u
stražnjem zidu desnog atrija i tu započinje stvaranje impulsa. Val depolarizacije se koncentrično kreće
u svim pravcima od SA čvora i podražuje oba atrija te uzrokuje kontrakciju. To širenje
depolarizacijskog vala kroz atrije na EKG vidimo kao P val. Ovaj depolarizacijski val putuje prema
sljedećem čvoru, a to je atrio-ventrikularni čvor koji se nalazi između lijevog i desnog atrija. Tu
nastaje mala pauza od 1/10 sekunde. Ta pauza se na EKG vidi kao PR segment. Nakon pauze od 1/10
sekunde dolazi do podraživanja i AV čvora odakle impuls počne svoj put duž AV snopa u desni i lijevi
Hisov snop te završava u Purkinijevim vlaknima. Na EKG-u ovo je predstavljeno QRS kompleksom koji
se sastoji od Q, R i S zupca. Nakon QRS kompleksa slijedi pauza koja se naziva ST segment. Na kraju se
javlja T val koji predstavlja repolarizaciju ventrikula. I atriji imaju svoju repolarizaciju ali taj val je
malen i prekriven je QRS kompleksom.

Elektrokardiogram. Elektrokardiogram je papir s ispisanom EKG krivuljom. EKG se registrira na

milimetarskom papiru. Jedan kvadrat je širok i visok jedan milimetar. lzmeđu dvije deblje linije nalazi
se pet malih kvadrata. Horizontalna linija predstavlja vrijeme. Vrijeme između dvije debele linije
iznosi 0,2 sekunde, a svaki mali kvadratić predstavlja 0,04 sekunde. Na temelju toga možemo mjeriti
dužinu trajanja svakog srčanog ciklusa. Vodoravne linije predstvljaju napon, a postavljene su tako da
10 malih podjela predstavlja 1 mV.

Odvodi. Standardni EKG ima 12 odvoda. Postavljanjem elektroda na desnu i lijevu ruku te lijevu nogu
dobivaju se periferni odvodi, a tako postavljeni formiraju Einthovenov trougao. Postavlja se i jedna
elektroda na desnu nogu ali to pomaže da dobijemo snimak bez smetnji, tj. služi kao uzemljenje.
Svaka strana trougla formirana je od dvije elektode te predstavlja jedan odvod (I,II i III).
I odvod čine negativna elektroda na desnoj ruci i pozitivna elektroda na lijevoj ruci.
II odvod čine negativna elektroda na desnoj ruci i pozitivna elektoda na lijevoj nozi.
III odvod čine negativna elektoda na lijevoj ruci i pozitivna elektoda na lijevoj nozi.
Postoje i aVR, aVL i aVF odvodi koji su također odvodi sa ekstremiteta (periferni).
aVR odvod uzima desnu ruku kao pozitivnu a ostale elektrode kao uzemljenje (negativnu).
aVL uzima lijevu ruku kao pozitivnu a ostale elektrode čine uzemljenje, dok kod aVF pozitivna
elektroda je na lijevoj nozi.
U standardnom EKG nalazimo 6 perkordijalnih odvoda (V1-V6). Ti perkordijalni odvodi snimaju
električnu aktivnost srca sa šest različitih položaja na grudnom košu.

Izumitelj. EKG je izumio nizozemski doktor i fiziolog Williem Einthoven 1903. godine i za to dobio
Nobelovu nagradu za fiziologiju ili medicinu 1924. godine.
 EEG
Elektroencefalografija je dijagnostička metoda koja se zasniva na mjerenju bioelektričnih potencijala
neurona CNS-a. Bioelektrični potencijali se registruju na površini skalpa preko elektroda postavljenih
odgovarajućim redosljedom.
Elektrode se postavljaju prema međunarodnom sistemu 10/20 koji se tako naziva jer je razdaljina
između koštanih tačaka podjeljena na segmente od 10% ili 20% i na tim tačkama se namještaju
elektrode.

Elektroencefalogram. Registrovani potencijali se pojačavaju desetine hiljada puta i grafički registruju

u vidu elektroencefalograma. Osnovni element elektroencefalograma je talas. Najvažniji oblici talasa
su:
-beta talasi, frekvencije 14 i više u sekundi. Fiziološki su prisutni i niži su od alfa talasa ali se u
ekscitaciji pojačavaju.
-alfa talasi, frekvencije 8-13 u sekundi. Fiziološki su prisutni pri mirovanju.
-theta talasi, frekvencije 4-7 u sekundi. Spadaju u patološke talase ukoliko se nađu u većoj mjeri.
-delta talasi, frekvencije 3 i manje u sekundi. Patološki su talasi a fiziološki su prisutni kod djece i u
snu.
U patološke potencijale spadaju: šiljci, šiljak val kompleksi i zašiljeni talasi.

Dodatne procedure. Pored osnovnog EEG-nalaza postoje i brojne dodatne procedure kojima se
nervni sistem dovodi u posebna fiziološka stanja, u toku kojih se vrše EEG snimanja, kao što su:
a) otvaranje očiju,
b) hiperventilacija, odnosno duboko disanje i
c) fotostimulacija.
Snimanjem EEG u toku sna postiže se bolji prikaz u odnosu na budno stanje.

Holter EEG. U novije vrijeme pojavila se i mogućnost holter EEG snimanja kada se pacijentu pored
elektroda na skalpu, na rame postavlja mali EEG aparat. Ova modifikacija je od velike koristi jer
konvencionalno EEG snimanje traje 20-30 minuta za koje vrijeme se ne mora ispoljiti patološki nalaz,
dok holter EEG omogućava snimanje u toku 24 h, čime se značajno povećava mogućnost „hvatanja“
patološkog nalaza.

Izumitelj. EEG je izumio njemački psihijatar Hans Berger 1929. godine.

 MR
Princip rada. MR se zasniva na činjenici da se jezgre vodika ponašaju kao mali magneti. Razlog tome
je rotacija jezgre pri čemu neprestano micanje naboja proizodi magnetno polje. Postavimo li tijelo
bolesnika u jako magnetno polje, osovine jezgara postavit će se prema polovima tog vanjskog
magneta. Magnetno polje koje se koristi je nekoliko desetina hiljada puta jače od magnetnog polja
naše planete. Potom vodikove jezgre stavimo pod utjecaj elektromagnetnih talasa čija je frekvencija
jednaka frekvenciji rotacije samih jezgara. Zbog pojave rezonancije, osovine vodikovih atoma
nakratko se otklone od smjera koji im je zadao vanjski magnet. Čim se taj kratkotrajni impuls
radiotalasa ugasi, jezgre se vraćaju u smjer određen jakim vanjskim magnetom. Pri tome oni emitiraju
energiju koju su apsorbovali od radiotalasa. Ta energija odražava gustoću vodikovih atoma i služi za
digitalni zapis.
Za poboljšanje kontrasnosti se koriste paramagnetna kontrastna sredstva (helati gadolinijuma).
MR angiografija, MR spektroskopija, MR biopsija masa, MR traktografija, MR perfuzija i difuzija su
nove tehnike, koje pružaju niz kvalitetnih dijagnostičkih informacija.

Uređaj. Prema jakosti magnetnog polja uređaje za snimanje MR djelimo na:

-niske jačineipolja - do 0.5 T
-srednje jačine polja - 0.5 T do 1 T
-visoke jačine polja - 1 T i više.
Za usporedbu, Zemljino magnetno polje je 50 μT (0.000 05 T).
Izumitelj. 1930. godine poljsko-američki fizičar Isidor Rabi je proučavao magnetna svojstva atoma.
Izlagao je molekule litij hlorida magnetnim poljima i radiotalasima u cilju da podstakne i izmjeri
frekvenciju koja se javlja tokom rezonancije . Za metodu snimanja magnetnih svojstava atomskog
jezgra je dobio Nobelovu nagradu za fiziku 1944. godine.
Američki fizičar Edward Purcelll je kasnije otkrio postojanje MR u slučaju parafina čiji su atomi vodika
ispoljili ista svojstva kao jezgra u Rabijevom eksperimantu. Gotovo istovremeno, švicarski fizičar Felix
Bloch je dokazao postojanje magnetne rezonance u slučaju vodikovih jezgara koji su se nalazili u vodi.
Za svoje dostignuće su dobili Nobelovu nagradu za fiziku 1952. godine.