Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Δήμητρα Αντωνακούδη
 ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ

Λογοτεχνικό ρεύμα.
Τέλη 18ου αι.
Επηρέασε μουσική & εικαστικές τέχνες και
μετατράπηκε σε γενικό καλλιτεχνικό κίνημα.

Ξεκίνησε από Αγγλία & Γερμανία κι επεκτάθηκε

σε Γαλλία & Ισπανία.
 ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΥ

●
Ξεκίνησε ως αντίδραση στον ορθολογισμό του
Διαφωτισμού
●
Είναι η συνέχεια του γερμανικού κινήματος: Sturm und
Drang(Θύελλα & Ορμή)
●
Κύριοι εκπρόσωποι: Σίλλερ & Γκαίτε
●
Κηρύσσουν:
επιστροφή στις ρίζες των λαϊκών πολιτισμών
ελευθερία καλλιτέχνη
φαντασία αντί για λογική
 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ
●
Η ελευθερία της έμπνευσης:
Οι ποιητές παρασύρονται από φαντασία,
συναισθήματα, προσωπικό ένστικτο.
Νιώθουν μεγαλοφυΐες που δεν δέχονται πιέσεις,
γιατί είναι πάνω από τον κόσμο των κανόνων.
Νέοι τύποι στιχουργίας, νέοι ρυθμοί, νέες στροφές.
Στο θέατρο ξεχνιούνται οι περίφημες 3 ενότητες:
τόπου, χρόνου, δράσης.
Στόχος: η έκφραση της ατομικής απόχρωσης.
 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ

●
Σκοπός: απλά αισθητικός
●
Πρωταρχικό θέμα του έργου: η έκφραση του εγώ
●
Σκοπός του έργου: να διεγείρει έντονα την
ευαισθησία του αναγνώστη με ποικίλες συγκινήσεις:
θλίψη, ενθουσιασμό, συμπόνια, τρόμο, έκπληξη.
 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ
●
Τα πρότυπα:
Περιφρόνηση για το κλασικό. Ενθουσιασμός για τον ελληνικό
κόσμο, π.χ.: Γκαίτε, Μπάυρον
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα εξής είδη λογοτεχνίας: I)βιβλική,
II)μεσαιωνική, III)σύγχρονη ξένη
Από τη μεσαιωνική λογοτεχνία ξεχωρίζουν: ψευδο-Όσσιαν,
Δάντης, λαϊκή ποίηση, ισπανικό ρομάντζο, γερμανικές
μπαλάντες
Από το Αναγεννησιακό θέατρο ξεχωρίζουν: Σαίξπηρ-
Μ.Βρετανία, Καλντερόν-Ισπανία
 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ

●
Τα πρότυπα:
●
Στην ποίηση ξεχωρίζουν:
Γκαίτε, Μπάυρον Χάινε
●
Στο θέατρο ξεχωρίζουν:
Βίκτωρ Ουγκώ, Αλέξανδρος Δουμάς
●
Στο μυθιστόρημα ξεχωρίζει:
Ουώλτερ Σκωτ
 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΡΟΜΑΝΤΙΚΩΝ

●
1)Ο εσωτερικός κόσμος του ποιητή: Ο ποιητής
εκφράζει τα αισθήματά του, πόθους, πάθη,
όνειρα, αμφιβολίες, ανησυχίες, βάσανα.
Έντονη υποκειμενική χροιά
Λυρική ποίηση: χαρακτηριστικό είδος εποχής.
 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΡΟΜΑΝΤΙΚΩΝ

●
2)Η ανακάλυψη του τοπίου: Το τοπίο στους
ρομαντικούς δεν είναι πια απλό φόντο αλλά
αντανακλά τα ταραχώδη συναισθήματά τους,
π.χ. ψηλές κορυφές, αδιαπέραστα δάση,
φουρτουνιασμένη θάλασσα.
 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΡΟΜΑΝΤΙΚΩΝ
●
3)Τα εξωτικά μοτίβα. Ο ποιητής νιώθει έντονα την
προσωπικότητά του και καταλήγει να συγκρουστεί με ό,τι
τον περιβάλλει.
Ανικανοποίητο - τάση για φυγή
Χώρες που φαντάζουν ιδεατές: Χώρες Ανατολής, Βόρειες
Χώρες
Η μεσαιωνική περίοδος φαντάζει ονειρική γεμάτη
περιπλανώμενους ιππότες, ερωτευμένους τροβαδούρους &
μοναχούς με ηρωικές αρετές.
Εκτιμάται η αξία του χριστιανισμού απέναντι στον
κλασικιστικό παγανισμό.
 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΡΟΜΑΝΤΙΚΩΝ
●
4)Η έξαρση του εθνικού και του λαϊκού: οι
ευρωπαϊκές χώρες ψάχνουν στην παράδοσή τους τα
βασικά στοιχεία της πολιτιστικής τους
προσωπικότητας.
Στο λαό αποδίδεται η σπουδαιότητα του διατηρητή
και φορέα των πιο αυθεντικών παραδόσεων.
Γεννιέται το ηθογραφικό είδος.
 ΤΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΩΝ ΡΟΜΑΝΤΙΚΩΝ

●
5)Οι μεγάλες φιλοσοφικές και πολιτικές ανησυχίες:
μεταφυσικά θέματα: θεός, ψυχή, νόημα της ζωής &
θάνατος.
σοβαρές πολιτικές ή κοινωνικές ανησυχίες:
ευημερία της ανθρωπότητας, δικαιώματα του λαού,
ιδέα της προόδου, μέλλον της πατρίδας.
 ΤΟ ΥΦΟΣ ΤΩΝ ΡΟΜΑΝΤΙΚΩΝ
●
Το ύφος έκφρασης: αντανάκλαση της
προσωπικότητας του συγγραφέα
●
Ύφος: βίαιο & δυναμικό
●
Έκφραση: έντονη, συγκεχυμένη, συγκινησιακή
●
Σκοπός: να συγκινήσουν, να διεγείρουν βίαια την
ευαισθησία του κοινού
●
Ύφος ρητορικό με έντονες αντιθέσεις:
άσχημο-όμορφο, υψηλό-αποκρουστικό
ΟΨΕΙΣ ΡΟΜΑΝΤΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

●
Ι)Παραδοσιακή:
Στρέφεται προς την αποκατάσταση των παλιών παραδοσιακών
αξιών
Εξαίρει το εθνικό
Νοσταλγία για ιπποτικό & χριστιανικό
●
ΙΙ) Επαναστατική & φιλελεύθερη:
Δεν βλέπει το παρελθόν με συντηρητικό βλέμμα.
Φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια νέα κουλτούρα.
 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

●
Πολίτης Λ. (2004) Ιστορία της Νεοελληνικής
Λογοτεχνίας, Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής
Τραπέζης