Professional Documents
Culture Documents
1
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at sinuri ng mga edukador mula sa
pambulikong paaralan upang gabayan ang gurong tagapagdaloy na matulungang makamit ng
mag-aaral ang pamantayang itinakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan
ang pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang mag-aaral kung paano
gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang
hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa
iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing
nakapaloob sa modyul.
Para sa mag-aaral:
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan. Layunin nitong
matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong
madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na ito, huwag mag-
aalinlangang konsultahin ang inyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong
kay nanay o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong mga kasama sa
bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.
2
ALAMIN NATIN
SUBUKIN NATIN
3. Para sa bilang 3, tignan ang graph tungkol sa forest cover ng Pilipinas mula
1990 hanggang 2015.
3
4. Bakit mahalaga ang pagtutulungan ng iba’t ibang sektor sa pagsugpo sa mga
suliraning pangkapaligiran?
a. Kabalikat ang lahat sa pagsugpo sa iba’t ibang suliraning pangkapaligiran.
b. Malawak na suliranin ang mga isyung pangkapaligiran na nararapat
harapin ng iba’t ibang sektor sa lipunan.
c. Makababawas sa mga gastusin ng pamahalaan ang pagtulong ng iba’t ibang
sektor sa pagsugpo sa mga suliraning pangkapaligiran.
d. Mahihikayat ang maraming dayuhan na pumunta sa ating bansa kung
mawawala ang mga suliraning pangkapaligiran nito
5. Alin sa sumusunod ang maapektohan ng di wastong pagtatapon ng gamit na
face masks?
a. Kapaligiran at mga katubigan
b. Ang mga fronliners gaya ng nagkokolekta ng ating mga basura
c. Mga pangkaraniwang tao
d. Lahat ng nabanggit
B. Sagutan ang graphic organizer ukol sa suliranin at pagtugon sa mga suliraning
pangkapaligiran
Kapaligiran Suliranin Mungkahing Solusyon
Yamang-Lupa
Ymang-Tubig
Yamang-Miniral
Yamang Kagubatan
Ymang Enerhiya
BALIKAN NATIN
Pamprosesong tanong:
1. Ano ang nais ipakita ng larawan?
2. Sa iyong palagay, ito ba ay maituturing na kontemporaryong isyu? Bakit?
3. Gayundin, ito ba ay maituturing na isyung personal o isyung panlipunan?
Bakit?
4
TUKLASIN NATIN
Song Analysis.
Anak Ng Pasig
Geneva Cruz
Ako'y umusbong sa tabi ng Pasig Akala ko'y ganoon talaga ang mundo
Nagisnan ang ilog na itim ang tubig Hanggang nakakita ako ng lumang
litrato
Lumaking paligid ng bundok na
umuusok 'Di maniwalang Pasig din ang
tinitignan ko
Langhap na langhap ang amoy ng
basurang bulok Kaibigan ano ang nangyari dito?
(Anong nangyari, Anong nangyari)
Ito ang buhay nang anak ng Pasig
Swimming-swimming sa itim na tubig Anak ng Pasig naman kayo
Playground lang ang bundok ng Kalat doon, kalat dito
basura mo
Natakpan na ang langit kong ito
Musika'y ugong ng kotse at bangka
n'yo Nilason din ang Ilog ko
Pamprosesong Tanong:
1. Nagustuhan mo ba ang awitin?
2. Anong linya o salita ang nakaantig sa iyo na lubos? Bakit?
3. Anong imahe o damdamin ang ipinahihiwating ng awitin?
4. Ano ang maaari mong magawa para mabago ang sitwasyon ito sa
iyong panahon?
5
Aralin
1 Ang mga Suliranin at Hamong Pangkapaligiran sa Pilipinas
TALAKAYIN NATIN
A. Suliranin sa Solid Waste
Solid waste – tumutukoy sa mga basurang nagmula sa mga tahanan at
komersyal na establisimyento, mga basura na nakikita sa paligid, mga
basura na nagmumula sa sektor ng agrikultura at iba pang basurang
hindi nakakalason (Official Gazette, 2000)
Uri :
1. Biodegradable(Nabubulok)
2. Non-biodegradable (Di-nabubulok)
● Recyclable (Nareresiklo)
● Residual (wala ng gamit)
● Special (Nakalalason, nakamamatay)
Ayon sa pag-aaral ni Oliveira (2003)
● ang Pilipinas ay nakalikha ng 39,422 tonelada ng basura kada araw
noong taong 2015
● 25% ay nanggaling sa Maynila
● 56.7% ay galing sa mga tahanan
● 52.31% ay bio-degradable
Iba’t ibang suliranin ng Pilipinas sa solid waste
1. Pagtatapon kung saaan-saan gaya ng ilog, estero,kalsada, bakanteng
lote at dagat
2. Di paghihiwalay ng mga basura
3. Pagsusunog ng basura
4. Umaapaw na mga dumpsite
5. Katas ng basura ( leachate) na mapanganib sa kalusugan ng tao
6
Halimbawa ng mga best practices sa iba’t ibang barangay:
1. No segregation, No collection
2. No Orientation & Implementatin of Ecological Solid Waste Management
(ESWM), No Issuance of Municipal Permits
3. Municipal-wide composting & livelihood projects
4. Takakura Market Waste Composting
5. Garbage = Points
6. Residual Waste Management
7. Pioneering LGU in Dumpsite Conversion with Methane Recovery for
Power Generation
7
bilang sangkap sa paggawa ng produkto na ginagamit sa iba’t ibang sektor
tulad ng industriya at paglilingkod, halimbawa, ang mga computer,
sasakyan, makina, at pagkain ay naggawa mula sa mga likas na yaman.
Tunay na napakahalaga ng likas na yaman sa ekonomiya ng isang bansa.
Sa kasalukuyan, patuloy na nasisira at nauubos ang likas na yaman ng
Pilipinas dahil sa mapang-abusong paggamit nito, tumataas na demand
ng lumalaking populasyon, hindi epektibong pagpapatupad ng mga
programa at batas para sa pangangalaga sa kalikasan, at mga natural na
kalamidad. Matutunghayan sa susunod na bahagi ng aralin ang mga
kalagayan ng ilan sa mga likas na yaman ng ating bansa.
8
C. Batas Pampangisdaan (RA 8550)
9
mamamayan ang napipilitang lumikas sinira ng malakas na bagyo ang
kanilang mga tahanan o kaya ay natabunan ng lupa dahil sa landslide,
samantalang ang iba naman ay kinain ng dagat ang dating lupa na
kinatatayuan ng kanilang mga tahanan. Sa mga nabanggit na situwasiyon,
isa lamang ang malinaw, mayroong ginagawa ang tao na lalong nagpapabilis
at nagpapasidhi sa climate change. Ang mga suliraning pangkapaligiran
tulad ng suliranin sa solid waste, deforestation, water pollution at air
pollution ay maituturing na mga sanhi ng climate change. Kung hindi ito
mahihinto, patuloy na daranas ang ating bansa ng mas matitinding
kalamidad sa hinaharap.
PAGYAMANIN NATIN
Panuto: Itala sa unang kolum ng tsart ang mga suliranin ng ating bansa
sa solid waste at pagkasira ng kapaligiran. Sa pangalawang kolum
naman ang epekto nito sa ating pamumuhay at sa ikatlo ang mga
paraang maaari nating gawin upang masolusyunan o maibsan ang
suliraning ito.
1.
2.
3.
1.
2.
3.
10
“Environmental issue map”
Panuto: Pumili ng isang suliraning pangkapaligiran. Gumawa ng
environmental issue map sa pamamagitan ng paggawa sa sumusunod:
Environmental issue
map:_____________________________
Epekto:
Tunguhin:
Sanhi:
Kaugnayan:
Paliwanag:
11
TANDAAN NATIN
Ihayag ang iyong mahalagang natutunan gamit ang mga larawan sa ibaba.
______________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________.
ISABUHAY NATIN
Panuto: Gumawa ng isang pag-uulat kung paano ninyo isinasagawa ang waste
segregation sa inyong tahanan. Maaaring magkaroon ng karagdagang larawan
bilang patunay.
25
Kabuuan
puntos
12
TAHAYIN NATIN
13
GAWIN NATIN
Kabuuan 25 puntos
PANGALAN NG PROGRAMA:
________________________________________________________
LAYUNIN: ________________________________________________________
PARAAN NG PAGPAPATUPAD:
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
SANGGUNIAN
________________________________________________________________
Deped Learners Module ,dd.35- 76
________________________________________________________________
Philsright.org (halaw sa “Gabay sa Pag-aaral Paralegal para sa Kalikasan,
Ikalawang Edisyon,” ng Tanggol Kalikasan.)
________________________________________________________________
https://www.manilatimes.net/2020/03/16/news/top-stories/group-urges-proper-disposal-of-face-
________________________________________________________________
masks/703456/ (ByEireene Jairee Gomez, March 16, 2020)
https://www.google.com/search?q=anak+ng+pasig+lyrics&oq=anak+ng+pasig+&aqs=ch
________________________________________________________________
rome.1.69i57j0l3j46j0j46j0.49220j0j7&sourceid=chrome&ie=UTF-8
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
14
________________________________________________________________
________________________________________________________________
Development Team of the Module
Schools Division of Taguig city and Pateros Central Bicutan Taguig City
Telefax: 8384251
15
16