LEARNING

MODULE
FILIPINO G10 | Q3M9

Mga Akdang Pampanitikan ng

Africa at Persiya
 LEON GUINTO MEMORIAL COLLEGE, Inc
443 Mabini Street Atimonan, Quezon
(Recognized by the Government)
Q3M9
No. 010 s. 1986

…teaching minds …changing lives …moving forward

Pangalan: Asignatura:
Baitang at Pangkat: Petsa ng Pagkuha:
Petsa ng Pagbabalik:

GRAMATIKA
“Tuwiran at Di Tuwirang Pahayag”

I. KASANAYANG SA PAGKATUTO
 Nagagamit ang angkop na mga tuwiran at di tuwirang pahayag sa paghahatid ng mensahe
F10WG-IIIf-g-75 \
 Naisusulat ang isang talumpati na pang SONA F10PU-IIIf-g-82

PANGKALAHATANG IDEYA

Ang Persiya
Persiya ang dating tawag sa bansang Iran, Noong 1935, pinalitan ito ng kanilang pamahalaan
dahil “Iran” ang ibig sabihin ng pangalan ng kanilang bansa sa wikang Persian.Sinulatan nila ang
mga bansang may ugnayan sa kanila na ang pangalang Iran na ang itawag sa kanila sa halip na
Persiya, Ito ay sumisimbolo sa isang bagong kabanata sa kanilang kasaysayan pagkatapos nilang
makalaya sa impluwensiya ng Britanya at Russia.
Noong una’y hindi pa sanay ang iba lalo na ang mga hindi Iranian kaya’t hindi nila agad matukoy
na ito na pala ang dating Persiya subalit katagalan at sa pamamagitan na rin ng ilang pangyayayring
naglagay sa Iran sa ilang malalaking balitang pandaigdig tulad nang lusubin ng Allied Forces ang
Iran noong 1941 at nang magkaroon ng nationalization ng Industriya ng langis sa ilalim ng
pamumuno ng Prime Minister Dr. Mohammad Mosaddeq, nakilala na sila nang lubusan bilang
bansang Iran at unti-unti nang nakalimutan ang dating Pangalang “Persiya.”

Sanggunian: “Persia or Iran” by Professor Ehsan Yarshater,

published in Iranian, Vol. XXII, No.1, 1989

Ang Kontinente ng Africa

Ang Kontinente ng Africa ay pangalawa sa may pinakamalawak na lupain at may
pinakamalaking populasyon sa mundo. Ito ay binubuo ng limampu’t apat na bansa at ang teritoryo
nito’y sumasakop sa anim na bahagdan ng kabuoang lupain sa mundo. Dito rin matatagpuan ang 16
na bahagdan ng mga mamamayan sa mundo at may bilang na mahigit kalahati ngmga mamamayan
dito’y nasaedad dalawampu’t limang taon lang pababa. Ito ay dahil sa mabilis napagdami ng
populasyon at mababang life expectancy rate o maagang pagkamatay ng mga tao. Ito rin kasi ang
itinuturing na pinakamahirap nakontinente sa buong mundo. Mainit at tuyo ang klima na
nagdudulot ng mahahabang tag-init na hindi nakabubuti sa mga pananim. Matatagpuan dito ang
pinakamalawak na disyerto sa mundo, ang Sarahagayundin ang pinakamahabang ilog sa mundo,
ang Ilog Nile na may habang 6,650 kilometro.
Ang karamihan sa mga tao sa Africa ay itim.Gayumpama’y maraming dayuhang nagmula sa
Europa ang sumakop sa mga bansa rito kaya dumami na rin ang mga puti.Marami ring ibang lahi
nandayuhan dito tulad ng mga Asyano,Americano,at iba pa kaya sa kasalukuyan,iba’t ibang lahi
ang makikita rito.Napakarami rin nilang wikang ginagamit na umaabot ng 2,000.Ang 25% ng mga
wikang ito’y sa Africa lang ginagamit.Laganap ang paggamit ng Arabic na sinasalita ng 170 milyon
katao,kasunod ang wikang Inglesna sinasalita naman ng 130 milyong katao.
Sa pagdating ng mga mananakop,ang isa sa mga naging suliranin ng mga bansang sinakop ng
mga puti tulad ng South Africa ay ang paglaganap ng sistemang apartheid kung saan inuri ng
pamahalaan ang mga mamamayan batay sa kanilang kulay.Ang mga itim ay hindi basta
pinayagang makisalamuha sa mga puti.May mga lugar na para sa mga puti lang at hindi puwedeng
puntahan ng mga itim.May trabahong para lang sa mga puti.Hindi puwedeng magpakasal ang puti
sa itim.Ang pag-uuring ito ay nagdulot din ng napakaraming pang-aabuso sa karapatang pantao at
nag-iwan ng malalim na sugat sa lipunan lalo nasa mga itim.Nagbago lang ang lahat nang manalo
bilang kauna-unahang itim na pangulo ng South Africa si NelsonMandela pagkatapos ng
napakahabang pakikipaglaban payapa upang maibagsak ang apartheid.Ang kalakarang ito kasi ay
2|ACVM, CMAA, AT MAR. |FILIPINO 10
 hindi lang lumaganap sa Africa kundi naging sa ibang bansa kung saan matatagpuan din ang mga
lahing itim tulad ng sa America.

PAGTUKLAS

KASANAYANG PANGWIKA

Panuto: Basahin at suriin:

STATE OF THE NATION ADDRESS

OF
RODRIGO ROA DUTERTE
PRESEDENT OF THE PHILIPPINES
TO THE CONGRESS OF THE PHILIPPINES
[Delivered at the Batasang Pambansa Complex, Quezon City on July 25, 2016]
(Bahagi Lamang)

Hindi tayo uusad kung hahayaan nating hilahin tayo ng nakaraan. Ang paninisi ay
maling pamamaraan. Kaya hindi ko aaksayahin ang mahahalagang oras para sisihin
kung sinong may sala sa gusot na kinasasadlakan natin at pinagdudusahan.

Maliban siguro para makabuo ng aral o higit pa sa mga kamaliang ito, hindi tayo
papipigil dahil ang dapat pinahahalagahan ay ang kasalukuyan at ang hinaharap na
dapat nating pinaghahanadaan.

Baka ako ay hindi maintindihan, gusto kong linawin, na ang mga nagtaksil sa
tiwala ng tagumpay ay maparurusahan at mabibigyan ng araw sa hukuman. At kung
sapat ang ebidensiya, may araw din sila para magdusa.

Nang magdesisyon akong tumakbo bilang pangulo ng bansang ito, alam ko ang
mga sakit ng bansa; alam ko ang mga dahilan; at sinabihan na ako kung sino ang
sentro ng mga sanhi ng lahat.

Narinig ko ang hinaing ng mga mamamayan sa kalye na ang katarungan ay

parang guniguni na lang; na ang pagkapantay-pantay at pagiging patas at mabilis na
paglutas sa mga kaso ay nalusaw na parang ampaw na mga konseptong bagay lang
sa mga pandalubhasaang disertasyon. Ganyan dati, hanggang ngayon, talagang
nakalulungkot.

Bilang dating taga-usig, alam ko ang mga pamamaraan kung paano pabilisin at
pabagalin ang takbo ng isang kaso. Ang ginawa ko ay tiningnan ko kung ilang beses
ipinagpaliban at ang petsa ng bawat pagpapaliban at ang susunod na pagdinig ng
kaso. Ganoon kasenple. Magiging masaya ako kung lahat tayo sa gobyerno ay mag-
aasikaso sa importantengbagay na ito.

Determinado na ako noon pa na maglunsad ng laban sa mga humahawak sa ating

mga batas at sa mga tao na ginagawang miserable an gating buhay. Tintiyak ko sa
bawat isa sa inyo na wala sa sistema ko ang pagiging mapaghiganti. Katulad ninyo,
ang gusto ko lang ay patas na pagtrato at proteksiyon para sa ating mga kababayan.

Pero kailangan nating maging matapang para maipaglaban an gating

pinaniniwalaaan, na hindi tayo mapipigil ng takot na magkamali o matalo. Kaya,
walang limitasyon ang katapangan, pero mayroon ang kaduwagan.

Sa puntong ito, marami pa akong gusting sabihin sa inyo tungkol sa mga detalye,
mga bilang, mga programa, mga plano, mga problema at solusyon, ang lahat ng mga
ito ay hindi dapat maglalaho o maliligaw.

Kaya sa ating mga relihiyong Obispo, mga pinuno, mga pastor, mga
tagapagsalita, mga imam ginagarantiya kosa inyo na habang ako ay naninindigan sa
prinsipyo ng paghihiwalay ng simbahan at estado, pinaniniwalaan ko rin na dapat
wala ring paghihiwalay ng Diyos at Estado.

3|ACVM, CMAA, AT MAR. |FILIPINO 10

 Sa inagurasyon ko noong 30 Hunyo 2016, sinabi ko na ang laban sa kriminalidad at mga
illegal na gamot at korupsiyon ay di titigilan at magpapatuloy. Inuulit ko ang pangakong iyan
ngayon, kaya tinatawagan ko ang Pambansang Pulisya, ang mga chairman ng barangay, mga
mayor, mga gobernador, at lahat ng nasa kapangyarihan at awtoridad, huwag magpahinga.
Walang titigil sa kampanyang ito. Doblehin ang mga pagkilos. Triplehin ang lahat ng ito
kung kailangan. Hindi tayo titigil hanggang sa huling drug lord, huling kapitalista, at huling
pusher ay hindi napasusuko o naipakukulong o naililibing, kung gusto nila.

Sa ating mga opisyal na pulis at sa iba pang opisyal, gawin ninyo ang trabaho ninyo at
asahan ninyo ang buong suporta ng Tanggapan ng Pangulo. Sasamahan ko kayo hanggang sa
huli. Abusuhin ninyo ang inyong kapangyarihan, at mayroon kayong kalalagyan sa
impiyerno, dahil magiging mas masahol pa kayo sa nilalabanang kriminalidad.

Inuutusan ko ang National Police Commission (NAPOLCOM) na pabilisin ang mga

imbestigasyon at paghahatol sa mga kasong administratibo laban sa mga pulis na sangkot sa
mga gawaing criminal at illegal at magbalangkas ng mga patakaran para sa lifestyle check sa
mga miyembro ng PNP. Sa laban na ito, itinataya ko ang dangal ko, ang buhay ko, ang
pagiging pangulo ko.

Inuutusan din ang DILG na mahigpit na imonitor kung paano ginagawa ng mga LGU ang
tungkulin nilang pamahalaan ang mga pulis at ang mga napatunayang hindi tumutupad sa
kanilang tungkulin ay maparurusahan kabilang ang pagtitiwalag sa NAPOLCOM. Inuulit ko
ang babala sa lahat, huwag magdroga dahil kayo ang magiging solusyon sa krisis na
bumiktima, “malawak” na lumaganap sa bansa.

Gagawa tayo ng Inter-Agency Committee on Illegal Drugs na pagsamasamahin ang lahat

ng mga pagsisikap at palalakasin ang pakikipag-ugnayan ng mga stakeholder.

Ang mga reserbado ay pakikilusin para sa kampanyang pang-impormasyon laban sa

paggamit ng droga at pagpapalaganap ng impormasyon tungkol sa mga programang
rehabitasyon na iniaalok ng gobyerno. Palalakasin din natin an gating Programang ROTC
para maisapuso ang pagmamahal sa bansa at pagiging mabuting mamamayan.

Uunahin din natin ang rehabilitasyon ng mga nagdodroga. Dadagdagan natin ang mga
pasilidad sa pagpapagaling at rahabilitasyong residensiyal. Tutulong ang Sandatahang Lakas
ng Pilipinas (AFP) sa mga paghahanda sa paggamit ng mga kampo military at mga pasilidad
para sa rehabilitasyonsa pagdodroga.

Hindi kailanman magkakaroon ng tunay, nahahawakan, at nararamdamang pagbabago

nang hindi ipinadarama ang katiwasayan sa ating mga tao.

Dahil dito, magiging sensitibo ang aking administrasyon sa mga obligasyon ng bansa para
palaganapin at pangalagaan, at tuparinang mga karapatan n gating mga mamamayan, lalo nan
g mahihirap, nasa laylayan at mahihina. Ipatutupad ang katarungang panlipunan, habang
pinananatili sa lahat ng sandal ang tuntunin ng batas.

Ipatutupad ng aking administrasyon ang isang makataong tugon sa pagbabago at

pamamahala, habang pinabubuti ang kagalingang pangkalusugan at pang-edukasyon,
pagkakaroon ng sapat na pagkain at pabahay, pinangangalagaan ang kapaligiran at paggalang
sa kultura n gating mamamayan.

Ang karapatang pantao ay dapat na napapataas sa dignidad ng tao. Pero ang karapatang
pantao ay hindi puwedeng gamitin bilang pananggalang o dahilan para sirain ang bansa. Ang
inyong bansa at ang aking bansa.

Pag-isipan at Pag-usapan

Panuto: Sagutin nang mahusay ang sumusunod na mga tanong.

1. Ayon sa pangulo, bakit hindi natin dapat hayaang magpahila tayo sa nakaraan?
2. Anong hinaing ng taumbayan ang narinig ng pangulo?
3. Anong programa ukol sa pagpuksa ng illegal na droga ang nais ipatupad ng pangulo?
4. Ano ang ibig sabihin ng pangulo nang sinabi niya na “.. ang karapatang pantao ay hindi
puwedeng gamitinbilang pananggalang o dahilan upang sirain ang bansa”?
4|ACVM, CMAA, AT MAR. |FILIPINO 10
 Ang iyong binasa ay bahagi lamang ng unangSONA o State of the Nation Address ni Pangulong
Rodrigo Roa Duterte. Kung nais mong malaman ang iba pang impormasyon ay ilalahad ko sa iyo ang ilan
sa mga ito.
 Ayon sa pangulo, ang paninisi ay maling pamamaraan, kaya hindi niya aaksayahin ang
mahahalagang oras para sisihin kung sinong may sala sa gusot na kinasasadlakan natin at
pinagdudusahan.
 Sinabi ng pangulo na ang laban sa kriminalidad at mga ilegalna gamot at korupsiyon aydi
titigilan at magpapatuloy.
 “Baka ako ay hindi maintindihan, gusto kong linawin, na ang mga nagtaksil sa tiwala ng
taumbayan ay maparurusahan at mabibigyan ng araw sa hukuman.” Ang wika ng pangulo.
 “Bilang dating tagausig, alam ko ang mga pamamaraan kung paano pabilisin at pabagalin
ang takbo ng isang kaso.”
May napansin ka bang pagkakaiba sa unang dalawang pahayag at sa dalawang nahuhuling pahayag?
Anol ang masasabi mo sa paraan kung paano ko ipinarating sa iyo ang mensahe ng pangulo?
Ang unang dalawang pahayag ay mga di tuwirang pahayag at ang huling dalawang pahayag ay mga
tuwirang pahayag. Ating alamin ang pagkakaiba ng dalawa.

PAGLINANG
am
ISAISIP NATIN =

Tuwirang at Di Tuwirang Pahayag

Kadalasan ay kailangan nating magbigay ng mensahe o impormasyon mula sa ibang tao. Bilang
tagapaghatid ng mensahe ay maaari tayong gumamit ng tuwirang pahayag o di tuwirang pahayag.
Ang tuwirang pahayag ay ang eksaktong sinabi ng nagbigay ng pahayag, walang labis walang
kulang. Ginagamitan into ng panipi.
Sa di tuwirang pahayag walang paniping ginagamit. Isinasalaysay lamang ang sinabi ng nagbigay
ng pahayag.

Tuwirang Pahayag Di Tuwirang Pahayag

Mariing sinasabi ng pangulo, “Ipatutupad ng aking
administrasyon ang isang makataong tugon sa
pagbabago at pamamahala.”
“Tinitiyak ko sa bawat isa sa inyo na wala sa
sistema ko ang pagiging mapaghiganti.” Wika ng
pangulo.
Mariing sinabi ng pangulo na ipatutupad ng
kanyang administrasyon ang isang makataong
tugon sa pagbabago at pamamahala.
Tinitiyak niya sa bawat isang nakikinig na wala sa
sistema niya ang pagiging mapaghiganti.

Mapapansing may pagbabago sa mga panghalip na ginamit. Kung sa tuwirang pahayag ay

ginamit ang mga panghalip na nasa una at ikalawang panauhan, sa di tuwirang pahayag ay gumamit ng
panghalip na nasa ikatlong panauhan.

MADALI LANG YAN

Panuto: Suriin ang bawat pahayag. Isulat ang TP kung tuwiran ang pahayag o ang DP kung di tuwiran.

____________1. Sa SONA ay inilahad ng pangulo ang kanyang programa sa pagpuksa ng illegal na droga.
____________2. Ayon sa pangulo, ang dapat pinahahalagahan ay ang kasalukuyan at ang hinaharap na
dapat nating pinaghahandaan.
____________3. “Narinig ko ang mga hinaing ng mga mamamayan sa kalye na ang katarungan ay parang
guniguni na lang” ang wika ng pangulo.
____________4. “Ganyan dati, hanggang ngayon, talagang nakalulungkot.” Dagdag pa niya.
____________5. Sinabi pa ng Pangulo na nang magdesisyon siyang tumakbo bilang pangulo ng bansang
ito, alam niya ang mga sakit ng bansa.

PAGPAPALALIM

TIYAKIN NA NATIN

5|ACVM, CMAA, AT MAR. |FILIPINO 10

Panuto: Isiping may mga taong hindi nakapakinig, nakapanood, o nakabasa ng SONA ng pangulo.
Iparating ang pinakamahalagang bahagi ng mensahe ng pangulo sa ibaba sa pamamagitan ng paggamit ng
tuwirang at di tuwirang pahayag.

PAGLALAPAT
PALAWAKIN PA NATIN

Kapansin-pansin na ang dalawang akdang iyong nabasa, ang sanaysay ni Archbishop Desmond
Tutu at ang SONA ni Pangulong Rodgigo Roa Duterte, ay tumatalakay sa isang suliraning panlipunan.
Isipin mong ikaw ang kasalukuyang pangulo ng Pilipinas at kailangan mong sumulat ng iyong
talumpating tatalakay saisang suliraning makikita sa ksalukuyang sistema. Ang iyong Isinulat na
talumpati ay tatayain gamit ang rubric na makikitasa ibaba.

Rubric para sa Talumpati

4 3 2 1
Lohikal at Magkakaugnay Di gaanong Magulo at di
magkakaugnay ang nilalaman ng lohikal at magkakaugnay
ang nilalaman ng talumpati magkakaugnay ang nilalaman ng
talumpati ang nilalaman ng talumpati
talumpati.
Epektibong May kalinawan Di gaanong Malabo ang
naipaliwanag ang ang mensahe ng malinaw ang mensahe ng
mensahe ng talumpati. mensahe ng talumpati
talumpati talumpati
Pinag-isipan at Pinag-isipan at May ilang Halatang hindi
pinaghandaang pinaghandaan impormasyon na pinag-isipan at
mabuti ng ang isinulat na hindi pinag- hindi
isinulat na talumpati. isipan sa pinaghandaan
talumpati. talumpati. ang talumpati.
Kulang ang
paghahanda sa
talumpati.

SANGGUNIAN: Marasigan, EV. Del Rosario MGG. Dayag AM. (2019) Pinagyamang Pluma,
Ikalawang Edisyon, Phoenix Publishing House, 927 Quezon Avenue, Quezon City.

Lagda ng Magulang

6|ACVM, CMAA, AT MAR. |FILIPINO 10