LEARNING

MODULE
FILIPINO G10 | Q3M7

Mga Akdang Pampanitikan ng

Africa at Persiya
 LEON GUINTO MEMORIAL COLLEGE, Inc
443 Mabini Street Atimonan, Quezon
(Recognized by the Government)
Q3M7
No. 010 s. 1986

…teaching minds …changing lives …moving forward

Pangalan: Asignatura:
Baitang at Pangkat: Petsa ng Pagkuha:
Petsa ng Pagbabalik:

GRAMATIKA
“Paraan ng Pagpapahayag ng Emosyon o Damdamin”

I. KASANAYANG SA PAGKATUTO
 Nagagamit ang wastong mga pahayag sa pagbibigay-kahulugan sa damdaming nangingibabaw sa
akda F10WG-IIId-e-74 \
 Mapanuring naihahayag ang damdamin at saloobin tungkol sa kahalagahan ng akda sa: saril,
panlipunan, pandaigdig F10PS-IIId-e-81

PANGKALAHATANG IDEYA

Ang Persiya
Persiya ang dating tawag sa bansang Iran, Noong 1935, pinalitan ito ng kanilang pamahalaan
dahil “Iran” ang ibig sabihin ng pangalan ng kanilang bansa sa wikang Persian.Sinulatan nila ang
mga bansang may ugnayan sa kanila na ang pangalang Iran na ang itawag sa kanila sa halip na
Persiya, Ito ay sumisimbolo sa isang bagong kabanata sa kanilang kasaysayan pagkatapos nilang
makalaya sa impluwensiya ng Britanya at Russia.
Noong una’y hindi pa sanay ang iba lalo na ang mga hindi Iranian kaya’t hindi nila agad matukoy
na ito na pala ang dating Persiya subalit katagalan at sa pamamagitan na rin ng ilang pangyayayring
naglagay sa Iran sa ilang malalaking balitang pandaigdig tulad nang lusubin ng Allied Forces ang
Iran noong 1941 at nang magkaroon ng nationalization ng Industriya ng langis sa ilalim ng
pamumuno ng Prime Minister Dr. Mohammad Mosaddeq, nakilala na sila nang lubusan bilang
bansang Iran at unti-unti nang nakalimutan ang dating Pangalang “Persiya.”

Sanggunian: “Persia or Iran” by Professor Ehsan Yarshater,

published in Iranian, Vol. XXII, No.1, 1989

Ang Kontinente ng Africa

Ang Kontinente ng Africa ay pangalawa sa may pinakamalawak na lupain at may
pinakamalaking populasyon sa mundo. Ito ay binubuo ng limampu’t apat na bansa at ang teritoryo
nito’y sumasakop sa anim na bahagdan ng kabuoang lupain sa mundo. Dito rin matatagpuan ang 16
na bahagdan ng mga mamamayan sa mundo at may bilang na mahigit kalahati ngmga mamamayan
dito’y nasaedad dalawampu’t limang taon lang pababa. Ito ay dahil sa mabilis napagdami ng
populasyon at mababang life expectancy rate o maagang pagkamatay ng mga tao. Ito rin kasi ang
itinuturing na pinakamahirap nakontinente sa buong mundo. Mainit at tuyo ang klima na
nagdudulot ng mahahabang tag-init na hindi nakabubuti sa mga pananim. Matatagpuan dito ang
pinakamalawak na disyerto sa mundo, ang Sarahagayundin ang pinakamahabang ilog sa mundo,
ang Ilog Nile na may habang 6,650 kilometro.
Ang karamihan sa mga tao sa Africa ay itim.Gayumpama’y maraming dayuhang nagmula sa
Europa ang sumakop sa mga bansa rito kaya dumami na rin ang mga puti.Marami ring ibang lahi
nandayuhan dito tulad ng mga Asyano,Americano,at iba pa kaya sa kasalukuyan,iba’t ibang lahi
ang makikita rito.Napakarami rin nilang wikang ginagamit na umaabot ng 2,000.Ang 25% ng mga
wikang ito’y sa Africa lang ginagamit.Laganap ang paggamit ng Arabic na sinasalita ng 170 milyon
katao,kasunod ang wikang Inglesna sinasalita naman ng 130 milyong katao.
Sa pagdating ng mga mananakop,ang isa sa mga naging suliranin ng mga bansang sinakop ng
mga puti tulad ng South Africa ay ang paglaganap ng sistemang apartheid kung saan inuri ng
pamahalaan ang mga mamamayan batay sa kanilang kulay.Ang mga itim ay hindi basta
pinayagang makisalamuha sa mga puti.May mga lugar na para sa mga puti lang at hindi puwedeng
puntahan ng mga itim.May trabahong para lang sa mga puti.Hindi puwedeng magpakasal ang puti
sa itim.Ang pag-uuring ito ay nagdulot din ng napakaraming pang-aabuso sa karapatang pantao at
nag-iwan ng malalim na sugat sa lipunan lalo nasa mga itim.Nagbago lang ang lahat nang manalo

2|ACVM, CMAA, AT MAR. |FILIPINO 10

 bilang kauna-unahang itim na pangulo ng South Africa si NelsonMandela pagkatapos ng
napakahabang pakikipaglaban payapa upang maibagsak ang apartheid.Ang kalakarang ito kasi ay
hindi lang lumaganap sa Africa kundi naging sa ibang bansa kung saan matatagpuan din ang mga
lahing itim tulad ng sa America.

PAGTUKLAS

KASANAYANG PANGWIKA

Panuto: Basahin at suriin:

Ang Mag-amang Haring Edipo at Haring Layo

Hindi nagkakalayo ang trhedya ng mag-amang Rustam at Sohrab sa kuwento ng mag-

amang Haring Edipo at Haring Layo. Mas masalimuot nga lamang ang mga trahedyang
dinanas ng mga nahuli. Ang kuwento ay nagsimula sa isang orakulo. Ayon sa huli kay Haring
Layo, na siyang unang asawa ni Reyna Yocasta at tunay na ama ni Haring Edipo, ang sanggol
na dinadala ng kanyang asawa ang siyang papatay sa kanya. Kung kaya’t pagkasilang na
pagkasilang kay Edipo ay inutusan ang isang pastol upang patayin ang sanggol. Ngunit ang
pastol na inutusan ni Haring Layo ay naawa sa sanggol na si Edipo kaya sa halip na patayin
ay isinabit na lamang ito sa puno sa isang bundok.Isang pastol naman mula sa Corinto ang
napadaan at nakakita sa umiiyak na sanggol. Kinuha niya ito at ipinagkaloob sa hari at reyna
ng Corinto na hindi pinalad na magkaanak. Itinuring siya nina Haring Polivio at Reyna
Merope bilang tunay na ank.

Nang lumaki si Edipo ay marami siyang naririnig na hindi siya tunay na anak ng hari at
reyna ng Corinto. Dahil dito, nagpunta siya sa isang manghuhula at itinanong ang
katotohanan. Hindi naman nasagot ang kanyang tanong. Sa halip, isang orakulo ang
isinalaysay sa kanya. Siya raw ang papatay sa sariling ama at magiging asawa ng sarili niyang
ina. Sa pag-aakalang sina Haring Polivio at Reyna Merope ang tunay niyang magulang,
iniwan niya ang Corinto at nagtungo sa Tebas. Doon ay nakatagpo niya si Haring Layo at
napatay. Walang kamalay-malay si Edipo na siya pala ang tunay niyang ama. Hindi naglaon
at naging asawa niya si Reyna Yocasta. Lingid sa kanyang kaalaman, siya pala ang kanyang
tunay na ina. Nagkaroon sila ng dalawang anak, sina Eteocles at Polinice.

Dumating ang panahon na nalaman ni Haring Edipo ang katotohanan, binulag niya ang
kanyang sarili at nilisan ang Tebas, si Reyna Yocasta naman ay kinitil ang sariling buhay.
Ang dalawang anak na naiwan, sina Eteocles at Polinice, ay nag-agawan sa koronang iniwan
ng hari.

Pag-isipan at Pag-usapan

Panuto: Sagutin nang mahusay ang sumusunod na mga tanong.

1. Ano ang pagkakatulad at pagkakaiba ng kuwento ng dalawang mag-ama sina Rustam at Sohrab
at Haring Layo at Haring Edipo?
2. Ano ang naging papel ng orakulo o hula sa buhay ng mag-amangHaring Edipo at Haring Layo?
3. Masasabi mo bang tama ang maniwala sa mga orakulo o hula? Ipaliwanag ang iyong sagot.
4. Bakit kinakailangang umalis ni Edipo sa Corinto?
5. Ano ang naghihintay sa kanya pag-alis niya sa Corinto?
6. Ano ang nangyari kay Haring Edipo at Reyna Yocasta matapos nilang malaman ang
katotohanan?

Ang sabi sa hula

ay ang sarili ko
Naku!
pang anak ang
papatay sa akin!

3|ACVM, CMAA, AT MAR. |FILIPINO 10

 Kitilin ang buhay
Huwag!
ng sanggol na
iyan.

Gumamit ba ng angkop na paraan ng pagpapahayag ng damdamin ang mga tauhan?

Sa dawalang mapait na salaysay na ating natunghayan at maraming damdamin ang napukaw. Paano
ba talaga magpahayag ng damdamin? Sa panahon ngayon na laganap ang paggamit ng social media
networking sites, nabibigyang-kalayaan ang kabataang ipahayag ang kanilang damdamin, ngunit
kailangan ding malaman ng kabataan na ang kalayaang kanilang tinatamasa ay may kaakibat ding
respobsabilidad. May iba’t ibang paraan ng pagpapahayag ng emosyon o damdamin na kailangan nating
isaisip.

PAGLINANG
am
ISAISIP NATIN

Paraan ng Pagpapahayag ng Emosyon o Damdamin

1. Mga Pangungusap na Padamdam – Ito ay mga pangungusap na nagpapahayag ng matinding

damdamin o emosyon. Ginagamitan ito ng tandang padamdam (!)
Halimbawa:
Nakupo, hindi ko maaatim na patayin ang inosenteng sanggol na ito!
Ang sakit malamang ang sariling anak ang pumaslang sa ama!
2. Maikling Sambitla – Ito ay mga sambitlang iisahin o dadalawahing pantig na nagpapahayag ng
matinding damdamin.
Halimbawa:
Aray! Awww! Ngek! Uy! Wow!
3. Mga Pangungusap na Nagsasaad ng Tiyak =na Damdamin o Emosyon ng Isang Tao – Ito’y
mga pangungusap na pasalaysay kaya’t hindi nagsasaad ng matinding damdamin, ngunit
nagpapakita naman ng tiyak na damdamin o emosyon.
Halimbawa:
Kasiyahan: Napakasayang isipin na may isang bata na naming isinilang sa mundo.
Pagtataka: Hindi ko lubos na maisip kung bakit ipatatapon ng isang magulang ang isang walang
kamalay-malay na sanggol.
Pagkalungkot: Masakit isiping ang mag-ama pa ang nagharap sa isang pagtutunggali.
Pagkagalit: Walang karapatan ang sinuman na kumitil sa buhay ng iba.
Pagsang-ayon: Tama ang naging desisyon ng pastol na hindi patayin ang bata.
Pagpapasalamat: Mabuti na lamang at nakapag-isip ang pastol.
4. Mga Pangungusap na Nagpapahiwatig ng Damdamin sa Hindi Tuwirang Paraan – Ito ay
mga pangungusap na gumagamit ng matatalinghagang salita sa halip na tuwirang paraan.
Halimbawa:
Kumukulo ang dugo ko kapag naiisip ko ang mga magulang na pinababayaan ang mga anak.
Kahulugan ng may salungguhit: galit na galit

MADALI LANG YAN

Panuto: Punan ng maikling sambitla ang mga pangungusap upang makompleto ito. Sa linya bago ang
bilang ay isulat ang damdaming nangingibabaw sa pangungusap. Maaaring pumili ng maikling sambitla
at damdamin sa kahon sa ibaba.
Maikling Sambitla Damdamin
Aray kasiyahan
Ngek pagkagalit
Wow pagkabigla
Hay pagkainis
Ayy pagkadismaya

____________1. __________, Sadyang nakatutuwa ang batang ito, bilog na bilog!

____________2. __________, hindi nararapat saktan ang mga sanggol, Masama iyan.
____________3. __________, Bakit mi ginawa iyon? Hindi ko inaasahang gagawin mo iyon.
____________4. __________, natapakan mo na ang paa ko ah.
____________5. __________, malapit nang maubos ang pasensiya ko!

4|ACVM, CMAA, AT MAR. |FILIPINO 10

 PAGPAPALALIM

TIYAKIN NA NATIN
Panuto: Naunawaan mo bang mabuti ang dalawang akdang binasa mo sa araling ito? Batay sa iyong
naramdaman habang binabasa o pinakikinggan ang dalawang akda, ano ba ang damdaming nangibabaw
sa mga ito? Isulat ito sa angkop na kahon sa ibaba at ipaliwanag ito sa pamamagitan ng paggamit ng mga
wastong pahayag sa pagbibigay-kahulugan sa damdaming nangingibabaw. Kung para sa iyo ay higit pa sa
isa ang damdaming nangibabaw ay mangyari lamang na isulat ito sa ibang papel.

Bakit mo nasabing ito ang damdaming nangibabaw sa

akda?

Damdaming Nangibabaw _______________________________________________

_______________________________________________
_______________________________________________
_______________________________________________
__________________________________________

PAGLALAPAT
PALAWAKIN PA NATIN

Mababakas sa akdang binasa ang kabiguan at matinding sakit na nadama ng ama nang malaman
niyang napatay niya ang sarili niyang anak. Kung nagkaroon lamang siguro sila ng pagkakataong
makilala ang isa’t isa, marahil ay walang tunggaliang nangyari. Sa kasalukuyang panahon ay maraming
mga magulang at mga anak ang hindi nagkaroon ng pagkakataong magkakilala. Ang iba ay inaabandona,
ang iba naming magulang ay naghihiwalay agad. Anuman ang sanhi, iisa pa rin ang maliwanag na dahilan
– walang kahandaan sa pagiging magulang. Marami ang naglulunsad ng mga programang humihimok sa
mga magulang na maging responsible sa pagganap nila ng kanilang mga tungkulin bilang haligi at ilaw
ng tahanan. Kung bibigyan ka ng pagkakataong maglunsad ng isang programa upang mahikayat ang mga
magulang na maging responsible, ano kaya ito? Pumili ng isa sa mga gawain sa ibaba. Anuman ang iyong
napili, siguruhing mapanuring maihayag ang damdamin at saloobin tungkol sa kahalagahan ng pagiging
responsableng magulang sa sarili, lipunan, at daigdig.
Visual Gumawa ng isang poster na magpapakita ng kahalagahan ng
pagiging responsableng magulang sa sarili, lipunan, at daigdig.
Verbal/Kinesthetic Maghanda ng isang infomercial na nagpapakita ng kahalagahan ng
pagiging responsableng magulang sa sarili, lipunan, at daigdig.
Musical Bumuo ng isang awiting magpapalutang sa kahalagahan ng
pagiging responsableng magulang sa sarili, lipunan, at daigdig.

Gawing gabay sa iyong bubuoin pamantayan makikita sa ibaba.

Puntos Pamantayan
4 Mababakas sa napiling gawain na mapanuri at maliwanag na naihayag ang damdamin at
saloobin tungkol sa kahalagahan ng akda sa sarili, lipunan, at daigdig. Mabisa at
madaling makahikayat ang ginawa.
3 Mababakas sa piniling gawain na mapanuri at maliwanag na naihayag ang damdamin sa
saloobin tungkol sa kahalagahan ng akda sa sarili, lipunan, at daigdig.
2 Bahagyang naihayag ang damdamin at saloobin tungkol sa kahalagahan ng akda sa
sarili, lipunan, at daigdig.
1 Hindi naihayag ang damdamin at saloobin tungkol sa kahalagahan ng akda sa
sarili, lipunan, at daigdig.

SANGGUNIAN: Marasigan, EV. Del Rosario MGG. Dayag AM. (2019) Pinagyamang Pluma,
Ikalawang Edisyon, Phoenix Publishing House, 927 Quezon Avenue, Quezon City.

Lagda ng Magulang

5|ACVM, CMAA, AT MAR. |FILIPINO 10