Himalajet

Himalajet është vargmali më i madh në tokë, i cili shtrihet në kontinentin e Azisë.

Vargmali është i gjatë 2570 km, i gjerë 250–300 km. Maja më e lartë në Himalaje
është Mali Everest (8848 m). Kufiri i borës në Himalaje shtrihet në lartësitë 4500m-
2200m. Është me rëndësi të thuhet se Himalajet janë burim i shumë lumenjve.
Dallohen maja të shumta malore, 11 prej tyre e tejkalojnë lartësinë prej 8000 m.
Gjatesia e tyre eshte 2500 km, kurse gjeresia 180–350 km. Kane trajten e nje harku
qe fillon nga gryka e lumit Ind ne perendim deri ne gryken e lumit Brahmaputra ne
lindje. Ne veri kufizohen me rrafshnalten e
Tibetit dhe ne jug me ultesiren e Indo-
Gangut. Jane male qe jane formuar gjate
orogjenezes Alpine dhe shpesh ne to
ndodhin termete. Malet Himalaje perbehen
nga kater vargje malore: Malet Sivalike ( 900-
1200m) jeshte vargu me jugor i cili perfundon
ne ultesiren e Indo-Gangut. Ne veri me ta
shtrihen HImalajet e Vogla qe ngrihen
mesatarisht 3500 – 4500 m dhe lartesia max
6000m. Vargun e trete e perbejne Himalajet e Medha ose Himalajet e Larta. Lartesia
mesatare e tyre eshte 6000 m kurse lartesia max 8848m maja Xhomolunga
(Everest) Ne kete zone ndodhen 10 nga majat me te larta ne bote me mbi 8000m si
Xhomolunga, Kancenxanga, Lhhose,
Makalu, Dhaulagiri, Nanga-Parbat, Anapurna
etj. Ne Himalaje akullnajat dhe borat e
perjetshme zene rreth 10.000 km(katror) te
sip. Kufiri i bores se perjetshme shtrihet nga
4500 m ne jug - 6000 m ne veri. Himalajet
kane shume gropa me origjine akullnajore e
tektonike gjithashtu edhe lug me te njejten
origjine. Luginat me te rendesishme jane ato
te Kashmirit, Katmanduse etj. edhe qafat sigurisht qe nuk mungojne, ato jane te
lartesive te medha si qafa Nola ne lartesine 5060 m qe lidh Nepalin me Tibetin
ndersa qafa Tongola lidh Kryeqytetin e Nepalit, Katmandune me rrjedhen e siperme
te Brahmaputres (Cangpo) Himalajet perbejne nje Barriere te madhe klimatike dhe
ndajne rajonet e veriut me klime te ashper, nga rajonet me ne jug me klime me te
ngrohte. Ne Himalaje klima ndryshon shume e vihet re nje katezim klimatik. Nga
akullnajat e borat e perjetshme te Himalajeve ushqehen lumenj te till si Indi,
Brahmaputra, Satlexhi etj. Sigurisht qe edhe bimesia ne HImalaje eshte e ndryshme.
Shpatet veriore jane pa pyje e mbulohen nga bimesia stepore. Shpatet jugore kan
katezim te 'bimesise nga pyjet ekuatoriale, pyjet gjethore, konifere e deri te kullotat
alpine. Ne 1953 maja me e larte e Himalajeve u pushtuan nga ekspedita alpiniste e
udhehequr nga neozelandezi Hilari.