Professional Documents
Culture Documents
8
Property of BUSCO ACADEMY MPC
NOT FOR SALE
Araling Panlipunan - 8
Unang Markahan - Pangatlong Linggo
Modyul 1
Yunit I: Heograpiya at mga Sinaunang
Kabihasnan sa Daigdig
Aralin 3: Mga Sinaunang Kabihasnan sa
Daigdig
Quarter 1 - Module 1:
Republic Act 8293, section 176 states that: No copyright shall subsist in any work of the Government
of the Philippines. However, prior approval of the government agency or office wherein the work is created
shall be necessary for exploitation of such work for profit. Such agency or office may, among other things,
impose as a condition the payment of royalty.
Borrowed materials (i.e., songs, stories, poems, pictures, photos, brand names, trademarks, etc.)
included in this book are owned by their respective copyright holders. Every effort has been exerted to locate
and seek permission to use these materials from their respective copyright owners. The publisher and authors
do not represent nor claim ownership over them.
Alamin
Subukin
Alamin natin ngayon kung may kaalaman ka sa araling talalakayin sa pamamagitan nang pagsagot
panimulang pagtataya. Isulat ang titik sa wastong sagot sa isang buong malinis na papel. Malalaman
mo ang wastong sagot habang pinag-aaralan mo ang araling na ito.
4
PanimulangPagtataya:
❖ Gamitin ang buong papel para hindi masayang. Hindi po kwaderno o notebook, ang notebook
ay para sa mga notes lang, hindi po sa mga Gawain.
Panuto: Basahing mabuti ang bawat tanong at piliin ang wastong sagot sa mga pagpipilian. Letra lamang
ng wastong sagot ang isulat sa sagutang papel.
Balikan
Handa ka na bang magbalik-aral sa paksang tinalakay natin noong nakaraang pagtatagpo?
Basahin mo ng tahimik ang teksong nakasulat sa ibaba. Simulan na natin ang pagbabasa.
Nasaksihan natin sa nakaraang aralin ang unti-unting pagbabago sa mga gawin ng tao mula sa prehistorikong
panahon na humantong sa pagsisimula ng mga unang pamayanan sa Kanlurang Asya.Sa mabilis na pagkontrol ng
tao sa kanyang kapaligiran, naging mas masalimuot ang kanyang pamumuhay na siya naming nagresulta sa mas
malawak na kaalaman sa iba’t ibang mga bagay. Umusbong ang mga kabihasnan malapit sa mga ilog-lambak
(river valley) dahil sa mga positibong dulot nito sa pamumuhay ng tao. Umusbong ang mga siyudad at nagkaroon
ng espesyalisasyon sa tungkulin ang mga tao – bilang mga pari, artisan, mangangalakal, at iba pang mga
propesyonmay kabuluhan sa lipunan. Tatalakayin sa araling ito ang mga kabihasnang umusbong malapit sa
pampang, ang nagging pamumuhay ditto, at ang pamana ng mga sinaunang tao sa kasaysayan.
5
Mga Sinaunang
Kabihasnan
Mesopotamia China
India
Tuklasin
Bago mo umpisahan ang pagtalakay sa paksa sa araw na ito, sasagutan mo muna ang gawain
sa ibaba. Isulat at ilapat sa buong papel ang iyong sagot gamit ang pormat sa ibaba:
Gawain 1: Suri-larawan
Panuto: Pagmasdan ang mga larawan at suriin ito. Sagutin ang mga sumusunod na tanong sa buong papel.
❖ Gamitin ang buong papel para hindi masayang. Hindi po kwaderno o notebook, ang notebook ay para
sa mga notes lang, hindi po sa mga Gawain.
https://www.ecwausa.com/2020/01/27/the-mesopotamian-civilization/
Tanong:
Suriin
Alam kong sabik kanang matuto sa araw na ito. Para maintindihan mo ang pag-uusapan sa
araw na ito, basahin mo muna ang teksto sa ibaba para maliwanagan ka sa daloy ng talakayan.
Simulan na ang pagbabasa!
Isang makapangyarihang dinastiya ang umusbobg sa Babylon at ginapi ang Isin, Larsa at iba pang kalaban.
Napailalim nito ang Mesopotamis sa loob ng tatlongdaang taon. Rurok ng kanilang kadakilaan ang panahon ni
Hammurabi I (c.1810-1750 BCE) na kilala dahoil sa inakda niyang kalipunan ng mga batas. Tinalo niya ang siyudad
ng Mari sa Euphrates at pinasimulan ang isang kaharian ng Babylonia dahil sa pagsalakay mula sa hilaga ng mga
Hittite, Hurrian, at Kassite na pawing mga hindi taga-Mesopotamia.
Samantala, matatagpuan ang Assyria sa bulubunduking rehiyong nasa hilaga ng Babylonia. Sa pagtatapos
ng ika-19 na siglo BCE, na pasakamay ni Shamshi-Adad I ang Ashur, ang unang kabisera ng Assyria. Isang
imperyo ang kanyang itinatag patungo sa kabilang hilaga ng Mesopotamia. Noong 1120 BCE, nagawang masupil ni
Tiglath-Pilester I, ang kinikilalang pinakamahusay na hari ng Assyria, ang mga Hittite at naabot niya ang baybayin
ng Mediterranean. Tagapagtatag siya ng imperyong Assyrian. Pinalawak ng mga sumusunod na haring Assyrian
ang imperyo na umabot mula Iran hanggang Egypt.
Matatagpuan naman ang Chaldea sa katimugang bahagi ng Babylonia at pampang ng Euphrates. Noong
612 BCE, itinatag ang panibagong imperyo ng Babylonia at pinamunuan ng isng haring buhat sa Chaldea, si
Napopolassar. Nagawang masakop ng magkatuwang na puwersa nina Cyaxares ng Media at Nabolopassar
habang tuluyang pinuksa ang natitirang hukbo ng Assyrian noon 609 BCE sa ilalim ni Nebuchadnezzar II, anak ni
Nabopolassar. Nakipaglaban din si Nabopolassar sa Egypt mula 610 BCE hanggang 605 BCE. Tuluyang
napailalim sa mga hari ng Babylon ang imperyong Assyrian.
KABIHASNAN NG INDIA
Sinasabing may kahirapan ang pagbatid sa sinaunang kasaysayan ng India sapagkat sa kabila ng mga
natuklasang matatandang siyudad at mga kasangkapang ginamit ng tao, hindi pa lubusang nauunawaan ang
kanilang naiwang pagsulat. Halos noong 1920s lamang napag-aralan ang kabihasnang nagsimula sa lamanak ng
Indus (na kasalukuyang Pakistan). Ayon sa mga dalubhasa, namaygpag ang kabihasnan sa India noong mga 2300
BCE hanggang 1800 BCE. Dalawa sa mga mahahalagang sentry ng panahong ito ay ang Harappa sa
kasalukuyang Punjab.Sa kabilang dako, nasa katimugang bahagi ng Indus ang Moheno-Daro. Sa kahabaan ng
Indus, matatagpuan ang maraming mga pamayanan kung saan gawa sa ladrilyo ang mga tahanan. Nagtatanim na
rin ang mga tao, nag-aalaga ng mga hayop, naglilinang ng bakal, naghahabi, at nakikipagkalakan. May mga
patunay na nakikipagkalakan na ang mga taga-Indus sa mga taga-Sumer. May posibilidad ding nakipag-ugnayan
na ang India sa matandang Egypt.
Nara ting ng mga Harappan ang tugatog ng kanilang
kabijashan noong 2000 BCE. Subalit matapos ang isang libong
taong pamamayagpag sa Indus, humina at bumagsak ang
kanilang kabihasnan at kultura. Nilisan ng tao ang Mohenjo-
Daro dahil sa panganib na dulot ng mga sumasalakay na
pangkat sa kanilang hangganan. Nangasira din ang Harappa
dahil sa kagyat na pagsalakay ng mga Aryan noong 1500 BCE.
Posibleng nagmula ang mga Aryan mula sa baybayin ng
mga dagat ng Black at Caspian, at tuluyang snlakay ang India
sa pamamagitan ng padaan sa mga makikipot na landas sa
kabundukan. Nagkarron ng tungggalian ang mga Aryan at mga
Dravidian, ang tawag sa mga katutubong unang nanirahan sa
India. Dahil sa matinging pananlsa ng mga Aryan sa lambak ng Indus hanggang sa Ganges, nagtungo ang mga
Dravidian sa katimugang bahagi ng India. Samantala, nagging alipin ang mga naiwang Dravidian ng mga bagong
mananakop. Gayunpaman, dahil sa superior ang kultura ng mga Dravidian, hiniram ng Aryan ang ilan sa kanilang
mga tradisyon at kaisipan ng nanging bahagi ng kulkturang Aryan nang lumaon.
Matatagpuan ang Harappa sa kasalukuyang Punjab. Sa kabilang dako, nasa katimugang bahagi ng Indus
ang Moheno-Daro. Sa khabaan ng Indus, matatagpuan ang maraming mga pamayanan kung saan gawa sa ladrilyo
ang mga tahana. Nagtatanim na rin ang mga tao, nag-aalaga ng mga hayop, naglilinang ng bakal, naghahabi, at
nakikipagkalakan. May posibilidad ding nakipag-ugnayan na ang India sa matandang Egypt.
Narating ng mga Harappa ang tugatog ng kanilang kabihasnan noong 2000 BCE. Subalit matapos ang
isang libong taong pamamayagpag sa Indus, humina at bumagsak ang kanilang kabihasnan at kultura. Nilisan ng
tao ang Mohenjo-Daro dahil sa panganib na dulot ng mga sumasalakay
na pangkat sa kanilang hangganan. Nangasira din ang Harappa dahil sa
kagyat na pagsaalkay ng mga Aryan noong 1500 BCE.
KABIHASNAN NG CHINA
Umusbong ang kabihasnan ng China sa napakalawak na lupaing
halos hiwalay sa iba pang mga kabihasnan. Dahil sa mga kabundukan,
disyerto, at karagatan, nagging katangi-tangi ang kultura ng China kung
ihahambing sa iba. Isang halimbawa ng panulat na nakaukit
Nag-ugat ang mahabang kasaysayan ng China sa mga sa talukap ng pawikan
pinaghalong kwento ng alamat at katotohanan. Gayunpaman, sa pagtatag
8
ng dinastiya ng Shang sa lambak ng Huang He, isang kabihasnan ang nagbibigay-daan sa pagbuo ng lupain ng
China. Namayagpag ang dinastiya sa rehiyon ng An-yang mula 1500 BCE hanggang 1027. May tatlong
mahahalagang katangian ang dinastiya: (1) ang pagkakaroon ng metalurhiya ng bronze (bronze metallurgy), (2)
ang pagkakaroon ng pamamaraan ng pagsulat, at (3) pagkakaroon ng isang organisasyong pang-estado sa
kalunsuran. Nabuhay ang mga tao sa panahon ng Shang sa pamamagitan ng pangangaso, pangingisda, at
pagtatanim. Gumagawa sila ng alak at maunlad na ang indsutriya ng seda (silk), sining ng pagpapalayok, at
paglinang ng bakal. Nakalikha sila ng bagong paraan ng pagsulat na matatagpuang nakaukit sa mga piraso ng buto
at talukap ng pawikan.
Kadalasang nakikipagtunggali ang mga taga-Shang sa mga karatig-lugar na nanghihimasok sa kanilang
lupain. Isa na rito ang Zhou o Chou mula sa rehiyon ng ilog Wei sa kanluran. Kanilang napatalsik ang Shang sa
mga taong 1100 BCE. Tumagal ang dinastiyang Zhou (c.1100 BCE -221 BCE) nang halos siyam na daaang taon,
ang pinakamahaba sa kasaysayan ng China. NAging kabisera nila ang Hao na nasa kasalukuyang Xi’an.
S a p a g h i n a n g i
mapasailalim ang iba’t ibang rehiyon sa China. Inihayag niya ang pagiging ‘Unang Emperador ng China bilang si
Shi Huang Di o Shih Huang Ti. Ito ang kauna-unahang imperyo ng China na naitatag sa ilalim ng dinastiyang Qin
(221 BCE – 206 BCE). Hangoang salitang ‘China’ sa pangalan ng dinastiyang umusbong sa China mula noon
hanggang sa simula ng ika-20 siglo.
May ilang mga dinastiya sa China ang tumagal nang ilang siglo, tulad ng Zhou at Ming. Mayroon din
naming namayagpag nang panadalian, tulad ng Qin at Sui, na tumagal lamang ng dekada. Masasabing mapayapa
ang pamumuno ng ilang mga dinastiya; nagging marahas naman ang pagpapalit ng mga dinastiya sa ilang mga
pagkakataon. Natatangi ang bawat dinastiya dahil sa kanyang ambag sa kasaysayan, epekto sa pamumuhay ng
tao, mga nahubog na mga pilosopiya at kaisipan, at mga nalikhang kagamitan. Makikita sa talaan sa ibaba ang ilan
sa mga mahahalagang ambag ng bawat dinastiya ng China.
9
Gawain 3: Drawing
Panuto: Ilarawan sa pamamagitan ng pagguhit(draw) ang pag-unlad ng kabihasnang Mesopotamia.
Gumamit ng isang bond paper.
Pamantayan Puntos
Kaugnayan saTema 20
Orihinalidad 10
Pagkamalikhain 10
Pagkatugma sa Kulay 5
Biswal impak 5
Kabuuan 50
Tayahin
Ngayon ay subukan mong sagutan ang panghuling pagtataya upang matukoy ang lawak ng
iyong nalalaman tungkol sa mga natalakay na paksa. Simulan mo na ang pagsagot.
Sanggunian
Hanguang aklat: Jose, Mary Dorothy, dL., Ong, Jerome A., Reguindin, Janet,S., Mallari, Aaron
Abel,T., Abejo, Raymund Arthur, G.,Kasaysayan ng Daigdig ng Vibal Group, Inc 2017
Elektronikong Sanggunian
https://lh3.googleusercontent.com/proxy/qv3WYqdaWbsblZaVRtEYIT4AFziO4i8cxMDMl6DJp-i-
0lj_J4e6kJkXstyRwAR4N6RBC_vRVyMPTjy8HA_zBFpwMCy2KzDEhdahvbKjuzBNzYheIvhiUaqSuS5u6Cw3
EtpvWQISlGYVDLhmlkpMAYCuwT1H8B73r39p_aq4WUp6aXMRO3SgpQhttps://drive.google.com/drive/folder
s/1bE7yFlf02dzgm6qH8k3qVBE89WbhjGHw?fbclid=IwAR3W7IZxS2vW7fdxsNgJxD3Ve2wZ9ljzAbog7z5blRh-
ChgXWYKUCf5JATc
Answer key:
Tayahin:
Subukin:
1. Qing
1. B 2. Kublai Khan
2. A 3. Hammurabi I
3. A 4. Ashur
4. A 5. Nabopolassar
5. D 6. Sargon I
6. B 7. Ming
7. A 8. Tiglath-Pileser I
8. C 9. Dravidian
9. A 10. Qin
10. C