TÜRK STANDARDI

TURKISH STANDARD

TS EN 1793-1
Nisan 2002

ICS 17.140.30;93.080.30
1. Baskı

YOL TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜ AZALTAN SİSTEMLER-

AKUSTİK PERFORMANSIN TAYİNİ İÇİN DENEY METODU-
BÖLÜM 1: SES ABSORPSİYONUNUN TEMEL
ÖZELLİKLERİ

Road traffic noise reducing devices - Test method for

determining the acoustic performance - Part 1: Intrinsic
characteristics of sound absorption

TÜRK STANDARDLARI ENSTİTÜSÜ

Necatibey Caddesi No.112 Bakanlıklar/ANKARA
− Bugünkü teknik ve uygulamaya dayanılarak hazırlanmış olan bu standardın, zamanla ortaya
çıkacak gelişme ve değişikliklere uydurulması mümkün olduğundan ilgililerin yayınları izlemelerini
ve standardın uygulanmasında karşılaştıkları aksaklıkları Enstitümüze iletmelerini rica ederiz.

− Bu standardı oluşturan Hazırlık Grubu üyesi değerli uzmanların emeklerini; tasarılar üzerinde
görüşlerini bildirmek suretiyle yardımcı olan bilim, kamu ve özel sektör kuruluşları ile kişilerin
değerli katkılarını şükranla anarız.

Kalite Sistem Belgesi

İmalât ve hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren kuruluşların sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite
Standardlarına uygun olarak kurmaları durumunda TSE tarafından verilen belgedir.

Türk Standardlarına Uygunluk Markası (TSE Markası)

TSE Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin ilgili Türk Standardına uygun
olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında Türk Standardları Enstitüsü’nün
garantisi altında olduğunu ifade eder.

TSEK
Kalite Uygunluk Markası (TSEK Markası)
TSEK Markası, üzerine veya ambalâjına konulduğu malların veya hizmetin henüz Türk Standardı
olmadığından ilgili milletlerarası veya diğer ülkelerin standardlarına veya Enstitü tarafından kabul
edilen teknik özelliklere uygun olduğunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya çıktığında
Türk Standardları Enstitüsü’nün garantisi altında olduğunu ifade eder.

DİKKAT!
TS işareti ve yanında yer alan sayı tek başına iken (TS 4600 gibi), mamulün Türk Standardına uygun
üretildiğine dair üreticinin beyanını ifade eder. Türk Standardları Enstitüsü tarafından herhangi bir
garanti söz konusu değildir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geniş bilgi Enstitümüzden sağlanabilir.

TÜRK STANDARDLARININ YAYIN HAKLARI SAKLIDIR.

ICS 17.140.30; 93.080.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1793-1/Nisan 2002

ÖNSÖZ
− Bu standard, CEN tarafõndan kabul edilen EN 1793-1 (1997) standardõ esas alõnarak TSE
Mühendislik Hizmetleri Hazõrlõk Grubunca hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu’nun 12 Nisan 2002
tarihli toplantõsõnda Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.

− EN 1793 genel başlõk altõnda aşağõdaki bölümleri içerir :

Yol trafik gürültüsünü azaltan sistemler - Akustik performansõn tayini için deney metodu Standard
serisi beş bölümden oluşmaktadõr.
Bölüm 1 : Ses absorpsiyonunun temel özellikleri,
Bölüm 2 : Hava ile taşõnan ses yalõtõmõnõn temel özellikleri,
Bölüm 3 : normalleştirilmiş trafik gürültü spektrumu.

− Aşağõdaki bölümler henüz hazõrlanma aşamasõnda olup ‘’Deney ve Ölçme‘’ ile ilgili deney Avrupa
Araştõrma Programõnca yürütülmektedir.
Bölüm 4 : Çevresel etkinin harici özellikleri,
Bölüm 5 ; Hava ile taşõnan ses yalõtõmõ ve ses absorpsiyonunun çevresel değerlerinin özellikleri.

− Bu standardõn Ek A‘sõ uygulama için ve Ek B yalnõzca bilgi içindir.

ICS 17.140.30; 93.080.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1793-1/Nisan 2002

İÇİNDEKİLER

Giriş......................................................................................................................................................... 1
1 Kapsam ........................................................................................................................................... 1
2 Atõf yapõlan standard ve/veya dokümanlar .............................................................................. 1
3 Semboller ........................................................................................................................................ 2
4 Deneyin düzenlenmesi................................................................................................................. 2
5 Deney işlemi ve değerlendirme .................................................................................................... 3
5.1 Deney Metodu........................................................................................................................... 3
5.2 Ses absorpsiyonunun tek sayõlõ oranõ DLα .......................................................................... 3
1)
6 Deney raporu ................................................................................................................................ 3
6.1 Sonuçlarõn gösterilmesi............................................................................................................. 3
6.2 Ek bilgiler................................................................................................................................... 3
Ek A......................................................................................................................................................... 4
Tek sayõ değerinin sõnõflarõ ................................................................................................................... 4
Ek B......................................................................................................................................................... 5
(Bilgi için) ............................................................................................................................................... 5
DLα ‘ nõn sayõ değerlendirilmesinin kullanõlmasõna ilişkin kõlavuz notu ........................................ 5
ICS 17.140.30; 93.080.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1793-1/Nisan 2002

YOL TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜ AZALTAN SİSTEMLER - AKUSTİK

PERFORMANSIN TAYİNİ İÇİN DENEY METODU - BÖLÜM 1 : SES
ABSORPSİYONUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ

Giriş
Ses yansõtõcõ yüzeyin yol boyunca yerleştirildiği yerde , yansõyan sesin neden olduğu rahatsõz edici
ilâve gürültüyü azaltmak için trafiğin olduğu yüzey üzerinde ses emici aletler kullanmak etkili olabilir.
Bu işlem aşağõdaki hazõrlõklarõn yapõlmasõnõ gerektirebilir.
Korunmamõş alanlara karşõ ses dalgalarõnõ yansõtabilen istinat duvarlarõ veya kayalar, gürültü
bariyerleri;
− Her bir yüzdeki yansõtõcõ yüzeyler veya düşey kesiciler,
− Tüneller ve onlarõn civarõ,
− Bariyer ve araçlar arasõndaki yansõmanõn olduğu bir bariyere yakõn geçen trafik etkisini azaltabilir.

Bu standard, yollar için tasarlanan (esas performans ölçüsü) gürültü azaltan SİSTEMLERİN ses
absorpsiyon performansõnõn tahmini için bir deney metodunu belirtir. Ürünün kendisi ile ilgili olmayan
faktörlere bağlõ olan alanda yapõlan performans tespitlerini dikkate almaz. Alan geometrisi, zemin
engeli gibi alan faktörleri ve montaj çalõşmasõnõn kalitesi ve bariyerin ölçüleri vb. deney, ölçülen aletin
esas ses absorpsiyon performansõnõ sağlayacak şekilde tasarlanmalõdõr ve ölçme sonucundaki oran
belirli yol uygulamalarõ için aletlerin seçimine yardõmcõ olmalõdõr.

1 Kapsam
Bu standard, tünelleri veya istinat duvarlarõ için yatay giydirme veya yatay gürültü bariyerlerinin ses
absorpsiyonunu ölçmek için lâboratuvar metodu belirler. EN 20354 de tanõmlanan deney yapõmõnõn
kolaylõğõ içinde mantõklõ bir şekilde toplanabilen yol tarafõndaki gürültü azaltan aletlerin esas ses
absorpsiyon performansõnõ kapsar.

EN 20354'deki deney metodu, bu standardda başvurulan, kesin olarak, yalnõzca yüzey absorplayõcõlar
için geçerlidir ve özellikle zayõf sönümlü ses aksettirici aletler olarak davranan aletleri hariç tutar. Bazõ
aletler, önemli olarak bu kurallardan ayrõlacağõndan, böyle durumlarda sonuçlar açõklanõrken dikkatli
olunmalõdõr.

2 Atõf yapõlan standard ve/veya dokümanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diğer standard ve/veya dokümanlara atõf
yapõlmaktadõr. Bu atõflar metin içerisinde uygun yerlerde belirtilmiş ve aşağõda liste halinde verilmiştir.
Tarih belirtilen atõflarda daha sonra yapõlan tadil veya revizyonlar, atõf yapan bu standardda da tadil
veya revizyon yapõlmasõ şartõ ile uygulanõr. Atõf yapõlan standard ve/veya dokümanõn tarihinin
belirtilmemesi halinde en son baskõsõ kullanõlõr.
1)
EN, ISO, IEC Adõ TS No Adõ
vb.No (İngilizce) (Türkçe)
2)
EN 20354 Acoustics - Measurement of sound TS 1476 Akustik - Ses Absorpsiyonun
absorption in a reverberation room EN 20354 Çõnlama Odasõnda Ölçülmesi
EN 1793-3 Road traffic noise reducing devices - TS EN Yol Trafik Gürültüsünü Azaltan
Test method for determining the 1793-3 Sistemler - Akustik Perf5rmansõn
acoustic performance - Part 3 : Belirlenmesi İçin Deney Metodu -
Normalized traffic noise spectrum Bölüm 3: Normalleştirilmiş Trafik
Gürültü Spektrumu

1)
TSE Notu : Atõf yapõlan standardlarõn TS numarasõ ve Türkçe adõ 3. ve 4. kolonda verilmiştir.
2)
TSE Notu : EN 20354 standardõ iptal edilmiş yerine EN ISO 354 standardõ geçmiştir.

1
ICS 17.140.30; 93.080.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1793-1/Nisan 2002

3 Semboller
Bu standardda aşağõdaki semboller kullanõlõr:
α bir bölü üç oktav bantõ ith içindeki ses absorpsiyon kat sayõsõ,
Sİ
Li EN 1793 -3‘de tarif edilen bir bölü üç bantõ ith içindeki trafik gürültüsünün desibel cinsinden
normal haldeki A-ağõrlõklõ ses basõnç seviyesi,

DLα : Desibel cinsinden, A-ağõrlõklõ ses basõnç seviyelerinin bir farkõ olarak ifade edilen ses
absorpsiyon performansõnõn tek sayõlõ değeri.

4 Deneyin düzenlenmesi
Deneyin düzenlenmesi, aşağõdaki değişiklerle, EN 20354'de tanõmlandõğõ gibi olacaktõr.
− Deney numuneleri, üretilen cihazla, aynõ şekilde, parçalar arasõndaki bağlantõ ve contalar
kullanõlarak deney odasõnda düzenlenecektir.
− Uygulamada olduğu gibi yansõtõcõ kõsõmlar malzemenin (sütunlar, konsollar ve diğer parçalar) trafik
tarafõna yerleştirilecektir.
− Yapõda sütunlarõn kullanõldõğõ yerlerde en azõndan her iki tarafõna panellerin tutturulduğu sütun
örnek olarak alõnmalõdõr. Sütunun bir tarafõ üzerindeki panellerin uzunluğu ≥ 2 m olmalõdõr (Şekil
1). Trafiğe yüzü dönük olan taraf, odanõn doğrudan yüzü olacaktõr.
− Bariyerlerin denenmesi için, numune direkt olarak odanõn yüzeylerinin (döşeme, duvar veya tavan)
birine karşõ, mümkün olduğu kadar açõklõk bõrakmadan yerleştirilmiş olacaktõr.
Diğer yansõtõcõ yüzeylerin ve tünel duvarlarõnõn çelikleri tutmada kullanõlan giydirmenin, absorpsiyon
deneyi için, şartlar, biraz açõklõk bõrakõlarak odanõn yüzeylerinin birine karşõ birleştirilmiş olmalõdõr. Bu
şartlarda, odanõn yüzeyi ve numunenin arkasõ arasõndaki uzaklõk, açõkça rapor edilmelidir.

Yansõtõcõ çerçeve

Paneller (pratik olarak

contalanmõş) Sütun

Yansõtõcõ Çerçeve

Numuneye karşõ contalanmõş yansõtõcõ Numuneye karşõ contalanmõş yansõtõcõ

çerçeve Paneller çerçeve

Oda yüzeyi (döşeme) Sütun (pratik olarak

contalanmõş)
Şekil 1 - Sütun düzeninin açõklamasõ

2
ICS 17.140.30; 93.080.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1793-1/Nisan 2002

5 Deney işlemi ve değerlendirme

5.1 Deney Metodu
5 kHZ ilâ 100 Hz dizisinde her biri bir bölü üç oktav banttaki ses absorpsiyon kat sayõlarõ α Sİ EN
20354'de verilen metot kullanõlarak tayin edilir.

5.2 Ses absorpsiyonunun tek sayõlõ oranõ DLα

Tek sayõlõ bir değer ürünün performansõnõ göstermek için çõkarõlõr. Özel ses absorpsiyon katsayõlarõ
EN 1793-3'de tarif edlen standardlaşmõş trafik gürültü spektrumuna göre hesap edilir.

Ses absorpsiyonunun tek sayõlõ değeri DLα , desibel cinsinden, aşağõdaki formülle bulunur.

18 0.1L
∑ α 10 İ
i =1 Sİ
DLα = − 101 g 1 −
18 0.1Lİ
∑10
1=1

Bazõ durumlarda, DLα ’ nõn değerlendirilmesinde toplama sürelerinin oranõ1 ‘ i

geçebilir, o zaman DLα ‘ nõn hesabõ yapõlamaz. Bu nedenle, bu oranõn en büyük değeri 0,99 ile
sõnõrlõ olmalõdõr.

Not - Ek B, tek sayõlõ oranlamanõn kullanõlmasõna rehberlik eder.

6 Deney raporu1)
6.1 Sonuçlarõn gösterilmesi
Ses absorpsiyon katsayõsõ α ‘nin bir bölü üç oktav bant değerleri bir grafik ve tablo şeklinde
Sİ
ölçülerin bütün frekanslarõnda verilmelidir.

Ses absorpsiyon DLα ’ nõn tek sayõlõ oranõ en yakõn tam sayõya yuvarlatõlarak verilir.

Eğer absorpsiyon performansõ sõnõflandõrõlmasõ isteniyorsa, bu ek A ‘ ya göre yapõlmalõdõr.

6.2 Ek bilgiler
Deney raporu aşağõdaki bilgileri içermelidir:
a) Bu standardõn numarasõ ve yõlõ :TS EN 1793-1(2002),
b) EN 20354 ile ilgili kullanõlan alet ve işlemler, montaj konumlarõ (döşeme, duvar veya tavan) dahil
olmak üzere deney şartlarõnõn bir açõklamasõ ;
c) Montaj şartlarõnõ gösteren fotoğraflar ve kesit çizimleri ile birlikte mamul tanõtõcõ ve imalâtçõnõn adõ
dahil olmak üzere deney numunesinin tam olarak tarifi ve tüm iç parçalar dahil olmak üzere
lehimler ve sütunlar, panellerin özellikleri ve ölçüleri, yoğunluklarõ, kütleleri verilmelidir,
d) Ölçmeleri gerçekleştiren kuruluşun adõ ve adresi .

1)
TSE Notu: Deney raporu, burada istenilen bilgilere ilâveten, TS EN ISO/IEC 17025’te verilen bilgileri
de ihtiva edecek şekilde düzenlenebilir.

3
ICS 17.140.30; 93.080.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1793-1/Nisan 2002

Ek A
Tek sayõ değerinin sõnõflarõ
Ayrõca DLα ’ nõn değeri açõkça belirtilirse, absorpsiyon performansõ sõnõflarõna gerek vardõr ¸o takdirde
sõnõflamalar Çizelge A.1‘de kullanõlarak listelenir.

Çizelge A.1 - Absorpsiyon performansõnõn sõnõflarõ

Sõnõflama DLα
dB
A0 Belirsiz
A1 <4
A2 4 ila 7
A3 8 ila 11
A4 >11

4
ICS 17.140.30; 93.080.30 TÜRK STANDARDI TS EN 1793-1/Nisan 2002

Ek B
(Bilgi için)
DLα ‘ nõn sayõ değerlendirilmesinin kullanõlmasõna ilişkin kõlavuz
notu
Tek sayõ değeri DLα , engeller veya bariyerler üzerinde kõrõlmaya uğrayan veya daha çok yüzeylerden
yansõmaksõzõn tam olarak alõcõ durumlarda yayõlan ve emici yüzeyden yansõyan trafik akõşõndan dolayõ
sesin yayõldõğõ durumlarda en çok absorpsiyon performansõnõn tanõmlanmasõ ile ilgilidir. Ses
dalgalarõnõn kõrõldõğõ veya daha çok yansõmanõn olduğu daha karmaşõk durumlarda, trafik gürültüsünün
orijinal spektrumu, düşük frekanslõ parçalarõn alõcõ durumda vurgulanabildiği şekilde değiştirilmelidir.
Bu son durumda emici malzemelerin performansõnõn frekansõn bir fonksiyonu olduğu dikkate
alõnmalõdõr.