گشتالت درمانی

‫‪m‬‬
‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‪ ،‬پایاننامهها‪ ،‬و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‪ ،‬تحقیقا ت‪ ،‬فناوری به شمارة ‪/195929‬و تاریخ ‪ (1395/9/6‬از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬
‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‪ ،‬آموزشی‪ ،‬و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‪ ،‬مصنفان‪ ،‬و هنرمندان )‪ (1348‬و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‪.‬‬
‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﭘﻴﺎﻡ ﻧﻮﺭﺗﻬﺮﺍﻥ‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﺑﺮﺍ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﺪﺭﮎ ﮐﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺍﺭﺷﺪ‬
‫ﺭﺷﺘﻪ ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫ﻋﻨﻮﺍﻥ‪:‬‬
‫ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺍﺛﺮﺑﺨﺸﻲ ﻣﺪﺍﺧﻠﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ ﺩﺭﻣﺎﻧﻲ ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺑﺮﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﺍﻓﺴﺮﺩﮔﻲ‪،‬ﺧﻮﺩﮐﺎﺭﺁﻣﺪ ‪،‬ﻭﻋﺰﺕ ﻧﻔﺲ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺍﺧﺘﻼﻝ‬
‫ﻫﻮﻳﺖ ﺟﻨﺴﻲ)‪(GID‬‬
‫ﺣﻮﺭﻳﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﻣﻬﺮ‬

‫ﺍﺳﺘﺎﺩﺭﺍﻫﻨﻤﺎ‪ :‬ﺁﻗﺎ ﺩﮐﺘﺮﻣﺤﻤﺪﺍﻭﺭﮐﻲ‬
‫ﺍﺳﺘﺎﺩﻣﺸﺎﻭﺭ‪ :‬ﺁﻗﺎ ﺩﮐﺘﺮﻣﺠﻴﺪﺻﻔﺎﺭ ﻧﻴﺎ‬
‫ﺷﻬﺮﻳﻮﺭ‪١٣٩١‬‬
‫ﺍﻳﻦ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺭﺍﺗﻘﺪﻳﻢ ﻣﻲ ﮐﻨﻢ ﺑﻪ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪ ﮔﺮﺍﻧﻘﺪﺭﺳﺮﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻢ ﺩﮐﺘﺮﻋﺼﻤﺖ ﺗﺮﮎ ﻗﺸﻘﺎﻳﻲ‬
‫ﺳﭙﺎﺱ ﺍﺯﻫﻤﺮﺍﻫﻲ ﻭﺗﻘﺪﻳﺮﺍﺯﺭﻫﻨﻤﻮﺩﻫﺎ ﺍﺭﺯﺷـﻤﻨﺪﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗـﺎ ﺩﮐﺘﺮﻣﺤﻤـﺪ ﺍﻭﺭﮐـﻲ‬
‫ﻭﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎ ﺩﮐﺘﺮﻣﺠﻴﺪﺻﻔﺎﺭ ﻧﻴﺎ ﻭﺳﺮﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻢ ﺩﮐﺘﺮﻋﺼﻤﺖ ﺗﺮﮎ ﻗﺸﻘﺎﻳﻲ‬
‫ﭼﮑﻴﺪﻩ‬
‫ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮﮐـﺎﻫﺶ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ واﻓـﺰاﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫وﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎاﺳـﺘﻔﺎده ازﻧﻤﻮﻧـﻪ ﮔﯿـﺮي دردﺳـﺘﺮس ازﻣﯿـﺎن‬
‫ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ‪16،‬ﻧﻔﺮاﻧﺘﺨﺎب وﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﯾﻠﺸـﺎن ‪،‬در دوﮔـﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ وﮐﻨﺘـﺮل‬
‫ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﺪﻧﺪ)‪8‬ﻧﻔﺮﺑﺮاي ﻫﺮﮔـﺮوه(ﺑـﺮاي ﺟﻤـﻊ آوري داده ﻫﺎاﺑﺘـﺪا ﭘـﯿﺶ آزﻣـﻮن )ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫ﺑﮏ‪،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺷﺮر‪،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ وﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ‪71»MMPI‬ﺳـﻮاﻟﯽ«(‬
‫ازﻫﺮدوﮔﺮوه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﺳﭙﺲ ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻫﺸـﺖ ﺟﻠﺴـﻪ ﺗﺤـﺖ ﻣﺪاﺧﻠـﻪ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ‬
‫ﮔﺮوﻫﯽ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ‪.‬ﺳﭙﺲ ازﻫﺮدوﮔﺮوه ﭘﺲ آزﻣﻮن)ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺑﮏ‪،‬ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫ﺷﺮر‪،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ وﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪71»MMPI‬ﺳﻮاﻟﯽ«( ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﻮﺳﻂ آزﻣـﻮن‬
‫ﺗﯽ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪ‪.‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻـﻞ ازاﯾـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ ﻧﺸـﺎن دادﻣﺪاﺧﻠـﻪ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ ﺑﺮﮐـﺎﻫﺶ‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ‪،‬ﻋﺰت ﻧﻔـﺲ ﺑﯿﻤـﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﻣﻮﺛﺮاﺳـﺖ‪.‬اﯾـﻦ ﻧﺘـﺎﯾﺞ‬
‫ﺗﻠﻮﯾﺤﺎت ﺿﻤﻨﯽ ﻣﻬﻤﯽ درﺑﺎره ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮروي ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫ﺟﻨﺴــﯽ داردوﺿــﺮورت درﻧﻈﺮﮔــﺮﻓﺘﻦ ﻣــﺪاﺧﻼت رواﻧﺸــﻨﺎﺧﺘﯽ ازﺟﻤﻠــﻪ ﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫــﯽ‬
‫رادرﮐﻨﺎرﻣﺪاﺧﻼت درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮاﯾﻦ اﻓﺮادرا ﻣﻮردﺗﺎﮐﯿﺪﻗﺮارﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻠﯿﺪواژه ﻫﺎ‪:‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ‪-‬اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‬
‫ﻓﻬﺮﺳــــــــــــــــــــــــــــــﺖ ﻣﻄﺎﻟــــــــــــــــــــــــــــــﺐ‬
‫ب‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬
‫ﻓﺼﻞ اول‬
‫‪-1-1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪2 ...................................................................................................‬‬
‫‪-2-1‬ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺎﻟﻪ ‪4 ..............................................................................................‬‬
‫‪-3-1‬اﻫﻤﯿﺖ وﺿﺮورت ﭘﮋوﻫﺶ ‪16 .........................................................................‬‬
‫‪-4-1‬اﻫﺪاف ﭘﮋوﻫﺶ ‪17 ......................................................................................‬‬
‫‪-1-4-1‬ﻫﺪف ﮐﻠﯽ ﭘﮋوﻫﺶ ‪17 ...........................................................................‬‬
‫‪- 2-4-1‬اﻫﺪاف اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ‪18 ...........................................................................‬‬
‫‪-5-1‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ‪18 ................................................................................‬‬
‫‪-1-5-1‬ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ ‪18 ..................................................................................‬‬
‫‪-2-5-1‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻋﯽ ‪18 ............................................................................‬‬
‫‪-6-1‬ﺗﻌﺎرﯾﻒ و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﭘﮋوﻫﺶ ‪19 ..........................................................................‬‬
‫‪-1-6-1‬ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ‪19 ..............................................................................‬‬
‫‪-2-6-1‬ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ‪20 ..............................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ دوم‬
‫‪-1-2‬اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ‪23 ...............................................................................‬‬
‫‪ -1-1-2‬ﻫﻤﻪ ﮔﯿﺮﺷﻨﺎﺳﯽ ‪24 ..............................................................................‬‬
‫‪-2-1-2‬ﺳﺒﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ ‪26 ..................................................................................‬‬
‫أ‬
‫‪-3-1-2‬ﺗﺸﺨﯿﺺ وﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ‪28 ...............................................................‬‬
‫‪-4-1-2‬ﺳﯿﺮوﭘﯿﺶ آﮔﻬﯽ ‪33 ...............................................................................‬‬
‫‪-5-1-2‬درﻣﺎن ‪35 ..........................................................................................‬‬
‫‪-4-5-1-2‬درﻣﺎن ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ‪38 ...........................................................................‬‬
‫‪-6-1-2‬اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻤﺮاه ‪39 ...............................................................................‬‬
‫‪-7-1-2‬ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ‪GID‬وآﺳﯿﺐ رواﻧﯽ ‪44 .............................................................‬‬
‫‪-8-1-2‬اﻧﻮاع ﻓﺮﻋﯽ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ)ﺗﺮﻧﺲ ﺳﮑﺸﻮال( ‪44 ......................................‬‬
‫‪-9-1-2‬روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ‪48 ...............................................‬‬
‫‪-2-2‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ ‪50 .............................................................................................‬‬
‫‪-1-2-2‬ﻫﻤﻪ ﮔﯿﺮﺷﻨﺎﺳﯽ ‪51 ...............................................................................‬‬
‫‪-2-2-2‬ﺳﺒﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ ‪51 ..................................................................................‬‬
‫‪-3-2-2‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ وروان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ‪54 ..................................................‬‬
‫‪-3-2‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ‪55 ........................................................................................‬‬
‫‪-4-2‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ‪58 ...........................................................................................‬‬
‫‪-5-2‬ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ‪60 .........................................................................................‬‬
‫‪-1-5-2‬ﻣﺮاﺣﻞ رﺷﺪ ﻓﺮاﯾﻨﺪﮔﺮوه ‪62 ......................................................................‬‬
‫‪-2-5-2‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ‪73 .....................................................................‬‬
‫‪-6-2‬ﻣﺮوري ﺑﺮﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ‪90 .................................................................‬‬
‫‪ -1-6-2‬ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي داﺧﻞ ﮐﺸﻮر ‪90 ..................................................................‬‬
‫ب‬
‫‪-2-6-2‬ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﺧﺎرج ازﮐﺸﻮر ‪94 ................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮم‬
‫‪-1-3‬ﻃﺮح ﭘﮋوﻫﺶ ‪100 .......................................................................................‬‬
‫‪-2-3‬ﺟﺎﻣﻌﻪ وﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎري ‪101 ...............................................................................‬‬
‫‪-3-3‬روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي ‪101 ..................................................................................‬‬
‫‪-4-3‬اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ‪102 ..............................................................................‬‬
‫‪-1-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﮏ ‪102 ....................................................................‬‬
‫‪-2-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺷﺮر ‪104 ...............................................................‬‬
‫‪-3-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ ‪106 .........................................................‬‬
‫‪-4-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪71)MMPI‬ﺳﻮاﻟﯽ( ‪108 .............................................................‬‬
‫‪-5-3‬روش اﺟﺮاي ﭘﮋوﻫﺶ ‪111 ..............................................................................‬‬
‫‪-6-3‬روش آﻣﺎري ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ ‪111 ........................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم‬
‫‪-1-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ‪113 .............................................................................‬‬
‫‪-2-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ‪119 ............................................................................ :‬‬
‫‪-3-4‬ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي اﺿﺎﻓﯽ ‪122 ...................................................................................‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
‫‪-1-5‬ﺑﺮرﺳﯽ وﺗﺒﯿﯿﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ‪134 .................................................................‬‬
‫‪-1-1-5‬ﻓﺮﺿﯿﻪ اول ‪134 ...................................................................................‬‬
‫ج‬
‫‪-2-1-5‬ﻓﺮﺿﯿﻪ دوم‪135 ................................................................................... :‬‬
‫‪-3-1-5‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺳﻮم ‪136 ...................................................................................‬‬
‫‪-2-5‬ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ‪140 ...........................................................................‬‬
‫‪-3-5‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ‪140 ...............................................................................‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪143 ...........................................................................................................................‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﯽ ‪144 ...............................................................................................‬‬
‫‪154 ......................................................................................... REFERENCES‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺖ ﻫﺎ ‪164 ....................................................................................................‬‬
‫د‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺟﺪﺍﻭﻝ‬
‫ﺟﺪول‪:1-4‬ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺤﺼﯿﻼت آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ‪113 .........................‬‬
‫ﺟﺪول‪:2-4‬ﺟﺪول ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺤﺼﯿﻼت آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ‪114 ...................‬‬
‫ﺟﺪول‪:3-4‬ﺟﺪول ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ‪115 ........................‬‬
‫ﺟﺪول‪:4-4‬ﺟﺪول ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ‪116 ...........................‬‬
‫ﺟﺪول‪:5-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺮﺿﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿﻖ ‪118 ...........................................‬‬
‫ﺟﺪول‪:6-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ‪119 ..............................‬‬
‫ﺟﺪول‪:7-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ‪119 ................................‬‬
‫ﺟﺪول‪:8-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ‪120 ..............................‬‬
‫ﺟﺪول‪:9-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ‪120 .................................‬‬
‫ﺟﺪول‪:10-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ در ﻣﻮرد ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ‪121 .....................‬‬
‫ﺟﺪول‪:11-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل در ﻣﻮرد ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ‪121 .......................‬‬
‫ه‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﻤﻮﺩﺍﺭﻫﺎ‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:1-4‬ﻧﻤﻮدار ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﺗﺤﺼﯿﻼت آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ‪114 ............................‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:2-4‬ﻧﻤﻮدار ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺤﺼﯿﻼت آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ‪115 .............................‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:3-4‬ﻧﻤﻮدارﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ‪116 ....................................‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:4-4‬ﻧﻤﻮدار ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ‪117 .....................................‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:5-4‬ﻧﻤﻮدارﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺗﺮازﺷﺪه ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ )ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن وﭘﺲ آزﻣﻮن( ‪122 .....‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:6-4‬ﻧﻤﻮدارﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺗﺮازﺷﺪه ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ )ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن وﭘﺲ آزﻣﻮن( ‪124 .....‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:7-4‬ﻧﻤﻮدارﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺗﺮازﺷﺪه ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل )ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن وﭘﺲ آزﻣﻮن( ‪128 .......‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:8-4‬ﻧﻤﻮدارﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺗﺮازﺷﺪه ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل )ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن وﭘﺲ آزﻣﻮن( ‪129 .......‬‬
‫و‬
‫ز‬
‫ح‬
‫ط‬
‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ‬
‫ﮐﻠﻴﺎﺕ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫‪١‬‬
‫‪-١-١‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫‪1‬‬
‫اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﮕﺮاﺣﺴﺎس ﻓﺮداز ﻣﺬﮐﺮﯾﺎ ﻣﻮﻧﺚ ﺑـﻮدن ﺧـﻮدﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ودرﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺎﺟﻨﺴﯿﺖ ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ)آﻧﺎﺗﻮﻣﯿﮏ(ﻓﺮدﻣﻨﻄﺒﻖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در‪DSM-IV-TR‬اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوﻫﯽ ازاﺧﺘﻼﻻت ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷـﺪه اﻧـﺪ ﮐـﻪ وﯾﮋﮔـﯽ‬
‫ﻣﺸﺘﺮك آﻧﻬﺎ‪،‬ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻗﻮي وﻣﺪاوم ﺑﺮاي اﺗﺨﺎذوﺿﻌﯿﺖ وﻧﻘﺶ ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ‪) .‬ﮐﺎﭘﻼن‪.(2007،2‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ را ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﻼل ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ‪ 3‬ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﺮﯾﻒ‬
‫اﺳﺖ‪:‬ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ از ﺟﻨﺴﯿﺖ زﯾﺴﺘﯽ ‪،‬ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻮرداري ازﺑﺪن ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ‪،‬وﻣﯿﻞ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻓﺮدي ازﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﻪ وي ﻧﮕﺮﯾﺴﺘﻪ ﺷﻮد‪).‬ﮐﺎﭘﻼن‪(2007،‬‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻪ دﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاري ﺧﻮاﻫﺎن درﻣﺎن زﯾﺴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ)ﺟﺮاﺣﯽ‪،‬ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ(ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ‬
‫زﯾﺴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺧﻮد وﮐﺴﺐ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي آﻧﺎﺗﻮﻣﯿﮏ ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ اﺧﺘﻼﻻت ﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﺑﺎ آﺳﯿﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده وﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﺑﯿﻤﺎران درﺑﺴﯿﺎري از ﺟﻨﺒﻪ ﻫـﺎي‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪).‬ﺳﺎدوك‪.(2010،4‬‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻫﻤـﺮاه ﺑﺎاﺣﺴـﺎس ﮔﻨـﺎه وﺳـﺮﮐﻮب ﮐـﺮدن آن ﺑﺨـﺶ ﻣﻬﻤـﯽ‬
‫ازﺗﺼﻮﯾﺮﺧﻮد)ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ(آن ﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼت دﯾﮕﺮي درآن ﻫﺎ ازﺟﻤﻠﻪ ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ‬
‫‪١‬‬
‫‪Gender Identity Disorder‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Kaplan‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Gender Dysphoria‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Sadock‬‬
‫‪٢‬‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ‪،‬ﻣﺸﮑﻼت ﺷﻐﻠﯽ ‪،‬ارﺗﺒﺎﻃﯽ وﻣﻬﺎرت ﻫـﺎي زﻧـﺪﮔﯽ ﻣﻨﺠـﺮ ﺷـﻮد‪).‬ﮐـﻮك‪2004،1‬؛ ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ ﻣﺠﯿـﺮي‬
‫ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫درﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﻓﻘـﺪان ارﺗﺒـﺎط رﺿـﺎﯾﺖ ﺑﺨـﺶ ﺑﺎﺧﺎﻧﻮاده‪،‬اﻃﺮاﻓﯿـﺎن وﻣﺮدم‪،‬ﻋـﺪم‬
‫ﺑﺮﺧﻮرداري ازﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ ﻣﻄﻤﺌﻦ وﻃﺮدﺷﺪن وﻣﻮردﺗﻨﻔﺮﺑﻮدن‪،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺣﺴـﺎس ﺗﻨﻬـﺎﯾﯽ‪،‬ﺑﯿﻬﻮدﮔﯽ‬
‫واﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺷﺪه وﺑﺮﺧﻮدﭘﻨﺪاره وﻋﺰت ﻧﻔﺴﺸﺎن ﺗﺎﺛﯿﺮﻣﯽ ﮔﺬارد‪.‬اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪزﻣﻨﯿـﻪ ﺳﺎزاﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫دراﯾﻦ اﻓﺮادﺑﺎﺷﺪ‪).‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ رﺿﺎﯾﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1386،‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﺎ ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ ﻫﺎي ﺑﯽ ﺷﻤﺎروﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎ وﺗﺠﺎرب ﻣﺘﻨﺎﻗﻀﯽ ﻣﻮاﺟﻬﻨﺪ‪،‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫درآن ﻫﺎﺷﺎﯾﻊ اﺳﺖ‪.‬ﺗﻔﮑـﺮات واﻗـﺪام ﺑـﻪ ﺧﻮدﮐﺸﯽ‪،‬ﺑﺎاﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﻋﻤﯿـﻖ وﻣـﺪاوم ﻫﻤـﺮاه اﺳـﺖ‪،‬اﻗﺪام ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮدﮐﺸﯽ درﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮاﺳﺖ‪).‬ﮐﻮك‪.(2004،‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎﺑﺎوﺟﻮدﻧﮕﺮش ﻫﺎي ﻣﻨﻔـﯽ درﺑـﺎب اﻓـﺮادﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼﻻت‬
‫ﺟﻨﺴﯽ‪،‬ﺧﺼﻮﺻــﺎ اﻓــﺮادﻣﺒﺘﻼ ﺑــﻪ اﺧــﺘﻼل ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ وﻋــﺪم وﺟﻮدﺑﺴﺘﺮﺳــﺎزي ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﻓﺮﻫﻨﮕــﯽ‬
‫واﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪،‬اﻏﻠﺐ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﯽ داﺷﺘﻪ وﻧﺒﻮدﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻫﺎي رواﻧـﯽ‪-‬اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ وﺣﻤﺎﯾـﺖ‬
‫ﻫــﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ‪،‬ﺷــﺎﻧﺲ ﺑﻬﺒﻮدﻓﺮدراﺑﻌــﺪازﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣــﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴــﯿﺖ ﺑﺴــﯿﺎرﮐﻢ ﻣﯿﮑﻨــﺪ‪).‬ﺣﺠــﺎزي‬
‫وﻫﻤﮑﺎران‪.(1387،‬‬
‫ازﺳــﻮي دﯾﮕــﺮ اﻧﺠــﺎم ﻋﻤــﻞ ﺟﺮاﺣــﯽ ﺑــﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴــﯿﺖ درﮐﺸﻮرﻣﺎآﺳــﺎن ﻧﯿﺴــﺖ ودرﻣــﺎن داروﯾــﯽ‬
‫ﻧﯿﺰدرﮐﺎﻫﺶ ﺗﻤﺎﯾﻼت ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻮﺛﺮﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬اﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﺳﯿﺮﺗﺪرﯾﺠﯽ ووﺧﯿﻢ ﺷـﺪن ﻧـﺪارداﻣﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺮوردرﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻧﻘﺺ وﻋﯿﺐ ﻣﺰﻣﻦ ﺑﺮوزﻣﯿﮑﻨﺪﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ اوراﺗﻤﺎﻣﺎ ﺗﺤﺖ اﻟﺸﻌﺎع ﻗﺮارﻣـﯽ‬
‫دﻫﺪ)ﮐﺎﻫﺎﻧﯽ وﻓﺨﺮي ﺷﺠﺎﻋﯽ‪،1381،‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻋﺴﮑﺮي وﻫﻤﮑﺎران‪.(1386،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Cook‬‬
‫‪٣‬‬
‫ﺑﻨــﺎﺑﺮاﯾﻦ روان درﻣــﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫــﯽ ﻣــﯽ ﺗﻮاﻧــﺪﺑﺮاي ﻣﺒﺘﻼﯾــﺎن ﺑــﻪ اﺧــﺘﻼل ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ ﻣﻔﯿــﺪواﻗﻊ‬
‫ﺷــﻮد)ﻟــﻮ‪،2004،‬اﺳﺘﺮﻣﺎك‪،‬ﺑﻼﻧﭽﺎرد‪،‬ﮐﻠﻤﻨﺴــﻦ ودﯾﮑ ـﯽ‪1‬؛‪1998‬؛ﺑــﻪ ﻧﻘــﻞ ﻣــﻮﻫﺮ‪2008،2‬؛ﺑــﻪ ﻧﻘــﻞ ﻣﺠــﺮي‬
‫ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫ازﻣﯿﺎن روان درﻣﺎﻧﯽ ﻫﺎﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪﺑﺮاي ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﻣﻔﯿـﺪواﻗﻊ‬
‫ﺷﻮد‪).‬ﺑﺮﮐﻤﻦ‪.(2004،3‬‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ درﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ واﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي وﻋـﺰت‬
‫ﻧﻔﺲ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪.‬‬
‫‪-٢-١‬ﺑﻴﺎﻥ ﻣﺴﺎﻟﻪ‬
‫ﺗﻌﺮﯾــﻒ اﺧــﺘﻼل ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ‪.‬ﮔﺮوﻫــﯽ ازاﺧــﺘﻼﻻت را ﺗﺸــﮑﯿﻞ ﻣــﯽ دﻫﻨــﺪ ﮐــﻪ ﻋﻼﻣــﺖ اﺻــﻠﯽ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﺪاوم اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ ﺟـﻨﺲ ﻣﺨـﺎﻟﻒ وداﺷـﺘﻦ اﯾـﻦ اﺣﺴـﺎس اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑﯿﻤـﺎر ﺑـﺎ ﺟﻨﺴـﯿﺖ‬
‫اﺷــﺘﺒﺎﻫﯽ ﺑــﻪ دﻧﯿﺎآﻣــﺪه اﺳــﺖ‪.‬اﺣﺴــﺎس ﻧﺎرﺿــﺎﯾﺘﯽ ﻓــﺮد از ﺟﻨﺴــﯿﺖ زﯾﺴــﺖ ﺷــﻨﺎﺧﺘﯽ ﺧﻮد‪،‬ﻧــﺎ‬
‫ﺧﺸـــﻨﻮدي ﺟﻨﺴـــﯽ ﺧﻮاﻧـــﺪه ﻣـــﯽ ﺷـــﻮد‪). .‬آن ﮐﺎري‪،‬ﻣـــﺎرﺗﯿﻦ‪4‬؛وﯾﺘﻞ‪،‬اﺳـــﺘﻔﻦ‪،‬ﺗﺮﻧﺮ‪،‬ﻟﻮﯾﺲ وال‬
‫ﻋﻼﻣﯽ‪،‬ﻣﺮﯾﻢ‪(2007)5‬؛ﮐﺎﭘﻼن‪2010،‬؛اﯾﺰﻧﺪراث‪،‬اﺳﺘﻮرات؛ﻟﯿﭽﻤﭽﺮ ﺟﺎﻧﺎﺗﺎن اي ‪.( 20126،‬‬
‫اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﺳـﻌﯽ ﻣـﯽ ﮐﻨﻨﺪﺗﺎرﻓﺘﺎروزﻧـﺪﮔﯽ ﺷـﺎن ﺷـﺒﯿﻪ ﺑـﻪ ﺟـﻨﺲ ﻣﺨـﺎﻟﻒ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻪ دﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاري‪ 7‬ﺧﻮاﻫﺎن درﻣﺎن زﯾﺴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ)ﺟﺮاﺣﯽ‪،‬ﻫﻮرﻣـﻮﻧﯽ(ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮرﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺟﻨﺴﯿﺖ زﯾﺴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺧﻮد وﮐﺴﺐ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي آﻧﺎﺗﻮﻣﯿﮏ ﺟـﻨﺲ ﻣﺨـﺎﻟﻒ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬اﯾـﻦ اﺧـﺘﻼﻻت‬
‫‪١‬‬
‫‪Blanchard,R.Steirner,B.W,Clemmensen,L.H,Dickey,R‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Mohre,J‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Brockmon,C‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Martin, Kari Ann‬‬
‫‪٥‬‬
‫‪Whittle, Stephen, Turner, Lewis and Al-Alami, Maryam‬‬
‫‪٦‬‬
‫‪Eisendrath Stuart J, Lichtmacher, Jonathan‬‬
‫‪٧‬‬
‫‪Transsexuals‬‬
‫‪٤‬‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ آﺳﯿﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻫﺎي دﯾﮕﺮي ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده وﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎﻫﺮاﻧﻪ ﺑﯿﻤﺎران درﺑﺴـﯿﺎري‬
‫از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪).‬ﮐﺎﭘﻼن‪.(2010،‬‬
‫ﺣﺠﺎزي وﻫﻤﮑﺎران)‪(1387‬درﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﺗﻄﺎﺑﻖ ﻧﻘـﺶ وﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‪12‬ﺑﯿﻤـﺎر ﺗـﺮﻧﺲ‬
‫ﺳﮑﺴﻮال ﺑﺎﺟﻨﺴﯿﺖ ﺟﺪﯾﺪﺷﺎن ﭘﺲ ازﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ﭘﺮداﺧﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن‬
‫دادﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻌﺪازﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ازﻧﻈﺮرواﻧﯽ‪-‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دروﺿـﻌﯿﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺒﯽ ﻗﺮارداﺷـﺘﻪ وﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن دادﮐﻪ ﺗﻤـﺎﻣﯽ اﻓﺮادﻣﻮردﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ازﺗﺼـﻤﯿﻢ ﺧﻮدرﺿـﺎﯾﺖ داﺷـﺘﻪ ﻣـﻮردي‬
‫ازﭘﺸﯿﻤﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺟﺮاﺣﯽ درﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺠﺪد ﺟﻨﺴﯿﺖ‪،‬روﯾﮑﺮدي ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ ﺑﺮاي اراﺋـﻪ آن ﺑﺎﯾـﺪ‬
‫اﺗﺨﺎذﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ روش ﺷﺎﻣﻞ ﯾﮏ دوره آزﻣﺎﯾﺸﯽ دوﺳـﺎﻟﻪ اﺳـﺖ درﺧـﻼل اﯾـﻦ ﻣـﺪت ﻻزم اﺳـﺖ ﻓﺮدﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮرآﺷﮑﺎرﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻓﺮدازﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬ﭘﺬﯾﺮش ﻣﺪل ﻣﻮ‪،‬ﻟﺒﺎس ﭘﻮﺷـﯿﺪن واﻃﻮارﻗـﺎﻟﺒﯽ آن‬
‫ﺟﻨﺲ واﻧﺘﺨﺎب اﺳﻤﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺟﺪﯾﺪﺟﻮرﺑﺎﺷﺪ‪،‬ازوي اﻧﺘﻈﺎرﻣﯽ رود‪.‬اﮔﺮ ﻣﺮاﺟﻊ ﻗﺎدرﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻫﻤـﻪ‬
‫اﯾﻦ ﻫﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬ﺑﺮاي درﻣـﺎن ﻫﻮرﻣـﻮﻧﯽ وﺟﺮاﺣﯽ‪،‬ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﻻزم ﺑﺎﺷـﺪ‪،‬ﭘﯿﺶ ﺧﻮاﻫـﺪرﻓﺖ‪.‬ﻣﯿـﺰان ﻣﻮﻓﻘﯿـﺖ‬
‫‪،‬درﻣﻘﺎﻟﻪ اي ﮐﻪ ﯾـﮏ ﺑـﺎزﻧﮕﺮي از‪11‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﭘﯿﮕﯿـﺮي ﻣﺘﻔـﺎوت ﻓـﺮاﻫﻢ آورده اﺳـﺖ‪،‬ﻣﺘﻐﯿﺮﮔﺰارش ﺷـﺪه‬
‫اﺳــﺖ‪.‬اﯾــﻦ ﻣﻘﺎﻟــﻪ ﻧﺘﯿﺠــﻪ ﻣــﯽ ﮔﯿﺮدﮐــﻪ ‪%87‬ازدﮔــﺮﺟﻨﺲ ﺑــﺎوران ﻣﺘﻘﺎﺿــﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴــﯿﺖ ازﻣﺬﮐﺮﺑــﻪ‬
‫ﻣﻮﻧﺚ‪،‬و‪%97‬ازﻣﻮاردﻣﺘﻘﺎﺿﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ازﻣﻮﻧﺚ ﺑﻪ ﻣﺬﮐﺮ‪»،‬ﺳﺮاﻧﺠﺎﻣﯽ رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ«داﺷﺘﻪ اﻧﺪ)ﮔـﺮﯾﻦ‬
‫وﻓﻠﻤﯿﻨﮓ‪.(1990،1‬ﻫﺮﭼﻨﺪ‪،‬درﺑﺎره دوﻣﯽ‪،‬اﻓﺮادﻣﺘﻘﺎﺿﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ازﻣﻮﻧﺚ ﺑـﻪ ﻣﺬﮐﺮ‪،‬ﻫﯿﭽﮕﻮﻧـﻪ اﻗـﺪاﻣﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺮاﺣﯽ وﺳﺎﺧﺘﻦ ﯾﮏ آﻟﺖ ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ ﻣﺮداﻧﻪ را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪).‬ﺻﻔﺎري ﻧﯿﺎ‪.(1390،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Green & Fleming‬‬
‫‪٥‬‬
‫اﯾﻦ درﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ازﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان ﺣﻮزه ﺳﻼﻣﺖ روان ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ دادن ﺑﻪ دﻻﯾـﻞ‬
‫اﺧﻼﻗﯽ ﻏﯿﺮﻣﻌﻘﻮل ﺑﻮده وﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎدراﮐﺜﺮﻣﻮاردﻣﻨﺠﺮﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺜﺒﺘﯽ ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد‪،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺻﺪﻣﺎت وآﺳـﯿﺐ ﻫـﺎي‬
‫ﺧﺎﺻﯽ را ﺑﺮاي ﻓﺮددرﺑﺮدارد‪ .‬وﺑﺎ ﻋﻨﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﻣﻨﻔﯽ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل از ﻧﻈﺮ رواﻧﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑـﺮاي‬
‫ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ آن دارد‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﻣﻨﻔﯽ و ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﮐﻪ درﮔﯿﺮ ﺷﺪن در رواﺑﻂ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﺎ اﻓـﺮاد‬
‫ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﺧﻮد ﺑﺮاي آﻧﺎن اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ درﻣﺎن اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﻣﻌﻄـﻮف ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪) .‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺤﻤﺪﺧﺪاﯾﺎري ﻓﺮد‪،‬ﯾﺎﺳﻤﯿﻦ ﻋﺎﺑﺪﯾﻨﯽ‪.(1387،‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در زﻣﯿﻨﮥ ﭘﯿﮕﯿﺮي ﭘﺲ از درﻣﺎن اﻓﺮادي ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺗﻐﯿﯿـﺮ‬
‫ﺟﻨﺴﯿﺖ داده اﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻓﺮاد ﭘﺲ از ﺟﺮاﺣـﯽ ﻫـﯿﭻ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﻣﻌﻨـﺎداري از ﻧﻈـﺮ ﻣﯿـﺰان‬
‫ﺳﺎزﮔﺎري و ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺸﺎﻧﮕﺎن روا ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﻫﻤﺒﻮد ﺑﺎ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﻧﺸﺎن ﻧﺪاده اﻧﺪ و ﮔﺎه ﺣﺘﯽ اﯾﻦ اﻓﺮاد از‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﺪت ﭘﺸﯿﻤﺎن ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ)واﮐﺮ و روﺑﺮﺗﺲ‪.( 2001 ،1‬‬
‫ﻟﻮي و ﮐﻮرﻓﻤﻦ‪(2004)2‬اﻋﺘﻘﺎددارﻧﺪاﮔﺮﭼﻪ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي‬
‫ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪﺗﯽ در ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ اﯾﻦ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺪت‬
‫و ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻧﻈﯿﺮ اﻓﮑﺎر و ﺗﻤﺎﯾﻼت ﺧﻮدﮐﺸﯽ‪ ،‬ﻋﺪم ﮐﺎرﮐﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺑﯿﻦ‬
‫ﻓﺮدي رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ‪ ،‬از دﺳﺖ دادن ﮐﺎر و ﺣﻤﺎﯾـﺖ ﻫـﺎي ﺧـﺎﻧﻮادﮔﯽ‪ ،‬ﻧﮕـﺮش ﻣﻨﻔـﯽ ﺑـﻪ ﺷـﺮﮐﺖ در‬
‫ﺟﻠﺴﺎت درﻣﺎﻧﯽ و روا ن درﻣﺎﻧﯽ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﺎﯾﺪار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻨﺴـﯿﺖ ﻣـﯽ ﺷـﺪﻧﺪ اﯾـﻦ ﺻـﺎﺣﺐ‬
‫ﻧﻈﺮان ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺧﻮاﻫـﺎن ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺟﻨﺴـﯿﺖ ﻻزم اﺳـﺖ ﻗﺒـﻞ از ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﯽ در‬
‫ﺟﻠﺴﺎت روان درﻣﺎﻧﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ رﻓﺘﺎري‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ و اﻧﻔﺮادي ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪ و از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﻧﮕﺮش ﺧﻮد‬
‫راﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺧﻮد ﻋﻮض ﮐﺮده و ﺑﺎ آن ﺳﺎزﮔﺎر ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Walker,C.E.Roberts,M.C‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Levey, R., & Curfman, W.C‬‬
‫‪٦‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﮐﻪ آﻣﻮزش ﻓﻨﻮن رﻓﺘﺎري ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔـﯽ ﺑـﺮاي‬
‫اﯾﺠﺎد رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺻﺤﯿﺢ ﺟﻨﺴﯽ و ﺧﺎﻣﻮﺷﯽ رﻓﺘﺎرﻫـﺎي ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﺳـﺐ ﺟﻨﺴـﯽ ﮐﻮدﮐـﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن ﻣﺒـﺘﻼ‬
‫ﺑﻪ‪GID‬و آﻣﻮزش واﻟﺪﯾﻦ در ﺟﻠﺴﺎت ﺧﺎﻧﻮاده درﻣﺎﻧﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در درﻣﺎن اﯾﻦ اﺧﺘﻼل دارﻧـﺪ)زاﮐـﺮ‪،1‬‬
‫‪1990‬؛ ﮔﻮردون و ﺷﺮودر‪، 2000،‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ واﮐﺮ وروﺑﺮﺗﺲ‪ (2001،‬اﻋﺘﻘﺎد دارﻧﺪ ﮐﻪ درﮔﯿﺮ ﺷـﺪن واﻟـﺪﯾﻦ‬
‫در درﻣﺎن ﮐﻮدﮐﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‪GID‬ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﯽ و ﻣﻬﻤﯽ در ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ درﻣﺎن دارد‪ ،‬ﻫﻢ ﺑﻪ دﻟﯿـﻞ‬
‫اﯾﻦ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻮاده درﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﯿﻨﺸﯽ را در واﻟﺪﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﺣﺴﺎس و ﻣﻬﻢ آن ﻫـﺎ در ﻓﺮاﯾﻨـﺪ‬
‫درﻣﺎن اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ و ﻫﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﮐﻪ واﻟﺪﯾﻦ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ اﺛـﺮات ﻣـﺪاﺧﻼت درﻣـﺎﻧﯽ را ﺗﺴـﻬﯿﻞ و ﺑـﺎ‬
‫درﻣﺎﻧﮕﺮﻫﻤﮑﺎري ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫درﭘﮋوﻫﺶ ﺧﺪاﯾﺎري ﻓﺮدﮔﺰارﺷﯽ از ﯾﮏ ﻣﻮرد درﻣﺎن ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﻣﯿﺰ اﺧـﺘﻼل ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺟﻨﺴـﯿﺖ ﻃﻠﺒـﯽ ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺧﺎﻧﻮاده درﻣﺎﻧﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻓﻨﻮن ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ رﻓﺘﺎري در ﯾﮏ ﻧﻮﺟﻮان دﺧﺘﺮ ‪ 16‬ﺳﺎﻟﻪ اﺳـﺖ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪة ﮐﺎراﯾﯽ ﺑﺎﻻي اﯾﻦ روش درﻣـﺎﻧﯽ در درﻣـﺎن اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ آزﻣﻮدﻧﯽ ﭘﺲ ازﺷﺮﮐﺖ در ‪ 30‬ﺟﻠﺴﮥ ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺧﺎﻧﻮاده درﻣﺎﻧﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ رﻓﺘـﺎري‬
‫ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮدي ﮐﺎﻣﻞ رﺳﯿﺪه و ﻃﯽ ﯾﮏ ﭘﯿﮕﯿﺮي ﯾﮏ ﺳﺎﻟﻪ ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ اي از اﺧـﺘﻼل ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ را از‬
‫ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻧﺪاده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺪاﯾﺎري ﻓﺮد‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪي و ﻋﺎﺑﺪﯾﻨﯽ)‪ (1382‬ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﮔﺰارش ﯾﮏ ﻣﻮرد درﻣﺎن ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﻣﯿﺰ اﺧﺘﻼل ﺗﻐﯿﯿـﺮ‬
‫ﺟﻨﺴﯿﺖ ﻃﻠﺒﯽ در ﯾﮏ داﻧﺸﺠﻮي ﭘﺴـﺮ ‪ 20‬ﺳـﺎﻟﻪ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از درﻣـﺎن ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ‪ ،‬رﻓﺘـﺎري و ﻣﻌﻨـﻮي‬
‫ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از دﻻﯾﻞ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ و ﮐﺎرآﻣﺪي اﯾﻦ روش درﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻫﻤﮑﺎري‬
‫و ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﻌﺎﻻﻧﮥ اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮادة ﻣﺮاﺟﻊ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ درﻣﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Zucker‬‬
‫‪٧‬‬
‫ﻇﻬﯿﺮاﻟﺪﯾﻦ وﻫﻤﮑﺎران)‪(1384‬درﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "روان درﻣﺎﻧﯽ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﻣﯿﺰﭼﻬﺎر اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ"ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ درﻣﺎن اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ازراﻫﻬﺎي ﻏﯿﺮﺟﺮاﺣـﯽ اﻣﮑـﺎن ﭘﺬﯾﺮاﺳـﺖ‬
‫وﻟﺰوم ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي اﯾﻦ روش ﻫﺎ ﭘﯿﺶ ازﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي زودﻫﻨﮕﺎم ﺑﻪ ﺟﺮاﺣﯽ راﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﮐﯿﺮﮐﭙﺎﺗﺮﯾﮏ وﻓﺮﯾﺪﻣﻦ‪(1976)1‬روان درﻣﺎﻧﯽ روان ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﯾﮏ ﻣﺮد‪29‬ﺳﺎﻟﻪ وﻧﯿﺰﯾﮏ زن‪18‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑـﺎاﺧﺘﻼل‬
‫ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ راﺷــﺮح داده اﻧــﺪ‪.‬ﻣﺮدﺑــﻪ ﻣــﺪت‪15‬ﻫﻔﺘﻪ‪،‬ﻫﻔﺘــﻪ اي دوﺑــﺎروزن ﻫﻔﺘــﻪ اي دوﺑــﺎرﺑﺮاي‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮاز‪2/5‬ﺳﺎل ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬ﻫﺮدوﻧﻔﺮازﺗﻤﺎﯾﻞ ﺧﻮدﺑﻪ ﺟﺮاﺣﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ﻣﻨﺼﺮف وﺑـﻪ زﻧـﺪﮔﯽ‬
‫ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﺧﻮاﻫﺎﻧﻪ ﺧﻮداداﻣﻪ دادﻧﺪ‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫داوﻧﭙــﻮرت وﻫﺎرﺑﺴــﻮن ‪(1977)2‬درﻣــﺎن دﺧﺘﺮﭼﻬــﺎرده ﺳــﺎﻟﻪ اي راﮔــﺰارش ﮐــﺮده اﻧــﺪ‪.‬ﮐﺮوﻧﺒــﺮگ‬
‫وﻫﻤﮑﺎران)‪(1981‬ﻧﯿﺰدرﻣﺎن دﺧﺘﺮ‪15‬ﺳﺎﻟﻪ اي راﺑﻪ ﻣﺪت ﭼﻨـﺪﻣﺎه ﮔـﺰارش ﮐـﺮده اﻧـﺪ‪.‬درﻫﺮدوﻣـﻮردروان‬
‫درﻣﺎﻧﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺗﻐﯿﯿﺮات رﻓﺘﺎري وﺗﺸﻮﯾﻖ ﻓﻌﺎل ﺑﻪ زﻧـﺪﮔﯽ ﻫﻤﺎﻧﻨـﺪﯾﮏ زن ﻫﻤـﺮاه ﺑـﻮد‪.‬ﻫﺮدوﻧﻔﺮزﻧـﺪﮔﯽ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﯾﮏ زن رااداﻣﻪ دادﻧﺪوﻣﻮردﮐﺮوﻧﺒﺮگ رواﺑﻂ ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﯿﺰﺑﺮﻗﺮارﮐﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎرﻟﻮ‪،‬رﯾﻨﻮﻟﺪ‪،‬آﮔﺮاس ‪(1973)4‬وﺑﺎرﻟﻮ‪،‬اﺑﻞ‪،‬ﺑﻼﻧﭽـﺎرد)‪(1979‬درﻣـﺎن ﻣﻮﻓﻘﯿـﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮرﻓﺘﺎرﯾـﮏ ﻣﺮدﺗـﺮﻧﺲ را‬
‫ﺷــﺮح داده اﻧﺪ‪،‬ﺑﯿﻤﺎراﺑﺘﺪادرﺳــﻦ ‪17‬ﺳــﺎﻟﮕﯽ ﻣﺸــﺎﻫﺪه ﺷــﺪه ﺑــﻮدوﻃﯽ‪6/5‬ﺳــﺎل ﺑﻌﺪﺑــﻪ ﻋﻨــﻮان ﯾــﮏ‬
‫ﻣﺮدﻫﺘﺮوﺳﮑﺸﻮال زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮدرااداﻣﻪ ﻣﯽ داد‪.‬‬
‫ﺳﻮﺗﺮ‪ (1996)5‬ﻧﯿﺰ ﺑﺎ اراﺋﻪ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ درﻣﺎﻧﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺧﺎﻧﻮاده درﻣﺎﻧﯽ رﻓﺘﺎري اﻋﺘﻘﺎد دارد ﮐﻪ ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ‬
‫اﯾﻦ ﮐﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺑﯿﻦ ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺗﻐﯿﯿﺮ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ از ﻃﺮﯾﻖ دﺳﺘﮑﺎري ﮐـﺮدن ﭘﯿﺎﻣـﺪﻫﺎي‬
‫‪١‬‬
‫‪Kirkpatrick,M,FriedmanCTH‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Davenport CW,Harrison SL‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Kornberg,J,Tyono,S,Apter,A,WigsenbeckII‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Barlow DH,Reynolds EJ.Agras WS.‬‬
‫‪٥‬‬
‫‪Soutter, A‬‬
‫‪٨‬‬
‫رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ او در ﺑﺮﻧﺎﻣﮥ ﺧﺎﻧﻮاده درﻣﺎﻧﯽ رﻓﺘﺎري ﺧﻮد ﺑﻪ واﻟﺪﯾﻦ آﻣـﻮزش ﻣـﯽ‬
‫دﻫﺪ ﺗﺎ از ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺟﻨﺴﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﺮزﻧﺪان ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎزﺧﻮردﻫﺎي ﮐﻼﻣﯽ ﺑﺮاي رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ وﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﮐﻮدﮐﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻣﻄﻠﻮب را‬
‫ﺗﻘﻮﯾﺖ و رﻓﺘﺎر ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب را ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﯿﻬــﺎﻻﻧﯽ ‪1‬وﻫﻤﮑــﺎران)‪(1998‬درﺑﺮرﺳــﯽ ﻣــﻮردي روي ‪3‬ﺑﯿﻤــﺎراﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ درﯾﺎﻓﺘﻨﺪﮐــﻪ‬
‫روﯾﮑﺮدﻫﺎي درﻣﺎﻧﯽ ﻣﺘﻔﺎوت ﺟﻬﺖ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻓﺮادﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪﻣﻮﺛﺮواﻗﻊ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﺎﮐﺮاﺑﺎرﺗﯽ‪ 2‬وﻫﻤﮑﺎران)‪(1999‬درﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﯾﮏ ﺑﯿﻤﺎر‪18‬ﺳﺎﻟﻪ دوﻗﻄﺒﯽ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ ﭘﺮداﺧﺖ وﺑﺎﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻮﺛﺮو ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺎزﻣﺎﻧﯿﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﯿﻤﺎرازاﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ‬
‫ﻣﻨﺼﺮف ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﯿﺲ‪ (1999)3‬درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻮاده درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﻮن ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ رﻓﺘﺎري‪ ،‬ﺷﯿﻮة درﻣﺎﻧﯽ ﮐﺎرآﻣﺪي‬
‫ﺑﺮاي درﻣﺎن اﻓﺮاد‪ 4‬ﺗﺎ ‪ 27‬ﺳﺎﻟﮥ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ اﺳﺖ ‪.‬زاﮐﺮ و ﺑﺮادﻟﯽ‪ (2002)4‬ﺑﺎ ﻣـﺮوري‬
‫ﺑﺮ ادﺑﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿﻖ درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ درﻣﺎن ﻫﺎي روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻧﻈﯿـﺮ روﯾﮑﺮدﻫـﺎي درﻣـﺎﻧﯽ ﮔـﺮﯾﻦ‪ ،‬ﻧﯿـﻮﻣﻦ و‬
‫اﺳﺘﻮﻟﺮ)‪ (1972‬و درﻣﺎن ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﻮن ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ رﻓﺘﺎري ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺜﺒـﺖ و‬
‫ﭘﺎﯾﺪاري در ﮐﻮدﮐﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺷﺪه واز ﺗﻤﺎﯾﻞ آﻧﺎن ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ‬
‫در ﺑﺰرگ ﺳﺎﻟﯽ و درﮔﯿﺮ ﺷﺪن در رواﺑﻂ ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻫـﻢ ﺟـﻨﺲ ﭘﯿﺸـﮕﯿﺮي ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ‪).‬ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ ﺧـﺪاﯾﺎري‬
‫وﻋﺎﺑﺪﯾﻨﯽ‪(1382،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪NIHALANI, NIKHIL., DALVI, MADHUSUDAN, AWANA, SUNIL& SHAH, NILESH‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪CHAKRABART, NANDINI., SINHA, V.K. & PARIAL, A‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Chase, C.H‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Zucker, K.J., & Bradley, S‬‬
‫‪٩‬‬
‫رﮐﺮز‪(2009)1‬درﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ وﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري ﺟﻨﺴﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﮐـﻪ واﻟـﺪﯾﻦ‬
‫درﻃﻮل درﻣﺎن ﻓﺮزﻧﺪان ﻣﺒﺘﻼي ﺧﻮدراﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪﻗﺎﺑﻞ درﻣﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﯾـــﻦ اﻣـــﺮ ﻣﺘﺨﺼﺼـــﺎن ﺑـــﺎﻟﯿﻨﯽ را ﻧﺴـــﺒﺖ ﺑـــﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴـــﯿﺖ ﺑـــﻪ ﻋﻨـــﻮان ﯾـــﮏ راﻫﺒﺮددرﻣـــﺎﻧﯽ‬
‫ﺳﻮدﻣﻨﺪوﻣﻮﺛﺮدﭼﺎرﺗﺮدﯾﺪﮐﺮده اﺳﺖ‪).‬ﻟﯿﻨﺪﻣﺎﻟﻢ‪،‬ﮐﻮرﻟﯿﻦ وآدﻧﺒﺮگ‪1986،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘـﻞ واﮐـﺮ وروﺑﺮﺗـﺰ‪2001،‬؛ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻘﻞ ﻣﺠﯿﺮي ﻧﮋاد(‪.‬‬
‫دراﯾﻦ ﺑﺎره ﻻﺗﺸﺘﯿﻦ)‪(1980‬ﻧﯿﺰﺑﻪ ﻣﻮردي اﺷﺎره ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺼـﻤﯿﻢ ﺑـﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴـﯿﺖ اوﻧﺎدرﺳـﺖ‬
‫وزودرس ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﺑﺎاﺣﺘﯿﺎط ﮐﺎﻣﻞ‪،‬ﺑـﻪ درﻣـﺎن ﺑﯿﻤـﺎران ﺟـﻮان‬
‫ﺑﭙﺮدازﻧﺪوﭘﯿﺶ از ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﺑﺮاي ﺟﺮاﺣﯽ ‪،‬ﺑﯿﻤﺎررا ﺑﻪ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي ازدرﻣﺎن ﻫﺎي رواﻧﺸـﻨﺎﺧﺘﯽ ﺗﺸـﻮﯾﻖ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪).‬ﻣﯿﻦ ﺑﺮگ‪1999،2‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﺧﺪاﯾﺎري ﻓﺮد‪،‬ﻣﺤﻤﺪي وﻋﺎﺑﺪﯾﻨﯽ ‪.(1387،‬‬
‫ﻋﻄﺎرﯾﺎن ورﺳﻮﻟﯿﺎن)‪ .(1382‬ﻃﯽ ﯾﮏ ﮔﺰارش ﻣﻮردي ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﯾﮏ ﻣﻮرد اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ و ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﺟﻨﺴﯿﺖ ﻃﻠﺒﯽ در ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻢ ‪ 40‬ﺳﺎﻟﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ ‪.‬آﻧﺎن درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻮرد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﻣﺸﮑﻞ ژﻧﻮﺗﯿﭙﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ وﻋﻠﯽ رﻏﻢ اﻧﺠﺎم‪ 6‬ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ و ﭘﺲ از ﯾﮏ ﻣﺎه زﻧـﺪﮔﯽ‬
‫ﮐﺮدن در ﻧﻘﺶ ﯾﮏ ﻣﺮد‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﻘﯿﺪه داده و ﺧﻮاﻫﺎن ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﺟﻨﺴﯽ اوﻟﯿﮥ ﺧﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﻬﺘـﺮ اﺳـﺖ ﺑﺎدﻗـﺖ ﺑﯿﺸـﺘﺮي ﺑـﻪ ارزﯾـﺎﺑﯽ ﻣـﻼك ﻫـﺎي‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ ﭘﺮداﺧﺖ و از ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﺷﺘﺎب زده ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺧﻮدداري ﮐﺮد‪.‬‬
‫درﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اي ﮐﻪ ﺑﻼﻧﭽﺎرد وﻫﻤﮑﺎراﻧﺶ ﺑﺮروي ﻋﺪه اي ازﻣﺮدان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﭘـﺲ از‬
‫ﺟﺮاﺣﯽ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪،‬ﻣﺸـﺨﺺ ﺷـﺪﮐﻪ ﺗﺎﺳـﻒ واﻧـﺪوه ﭘـﺲ ازﺟﺮاﺣـﯽ ﺑﺎﮐـﺎﻫﺶ درآﻣـﺪدرﻧﻘﺶ زﻧﺎﻧـﻪ‬
‫وﺷﮑﺴﺖ درﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺑﺪﻧﯽ ﺑﺎ ﺟﺬاﺑﯿﺖ ﮐﺎﻓﯽ ارﺗﺒﺎط دارد)ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﺣﺠﺎزي وﻫﻤﮑﺎران‪.(1387،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Rekers,George‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Meyenburg, B‬‬
‫‪١٠‬‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻧﯿﺰﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﮐﻪ‪30‬درﺻﺪﻣﺮدﻫﺎو‪20‬درﺻﺪزن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ درﻣـﺎن ﺟﺮاﺣـﯽ ﻗﺮارﻣـﯽ‬
‫ﮔﯿﺮﻧﺪاﺣﺴﺎس رﺿﺎﯾﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑـﻪ ﻋﻠـﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔـﯽ ازﺟﻤﻠـﻪ اﺧـﺘﻼﻻت رواﻧـﯽ ﻫﻤـﺮاه‬
‫ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ودرﻣﺎن ﻣﺸﮑﻼت رواﻧﯽ ﻫﻤﺮاه ﻣﯽ ﺗﻮان وﺿﻌﯿﺖ رواﻧﯽ ﺑﻬﺘـﺮي راﺑـﺮاي‬
‫اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﻬﯿﺎﻧﻤﻮد)ﮐﺎﻫﺎﻧﯽ‪،‬ﻓﺨﺮﺷﺠﺎﻋﯽ‪1381،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ رﺿﺎﯾﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1386،‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ اﮐﺜﺮ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺎن ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻨﺴـﯿﺖ و ﯾـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ازﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺳﻼﻣﺖ روان ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ در درﻣﺎن ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫اﺧﺘﻼل ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﻗﺒﻞ از ‪18‬ﺳﺎﻟﮕﯽ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد)ﻣﯿﻨﺒﺮگ‪.(1999،‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮔﺎم اول در زﻣﯿﻨﮥ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ درﻣﺎن ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳـﺎدﮔﯽ و ﺑـﺎ ﺷـﺘﺎ ﺑﺰدﮔـﯽ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﻮد)اﺳﻤﯿﺖ‪ ،‬وان ﮔﺰن و ﮐﻮﻫﻦ ﮐﺘﻨـﯿﺲ‪ .(2001،1‬زﯾـﺮا ﻻزم اﺳـﺖ ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن ﺧﻮاﻫـﺎن ﺗﻐﯿﯿـﺮ‬
‫ﺟﻨﺴﯿﺖ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻗﺪاﻣﯽ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺧﻮد ﻣﺪﺗﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ در ﻧﻘﺶ ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ زﻧـﺪﮔﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬ﻃﺒﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﮔﺮوه زﯾﺎدي از اﯾﻦ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﭘﺲ از ﻗﺮار ﮔـﺮﻓﺘﻦ در وﺿـﻌﯿﺖ ﺟﺪﯾـﺪ‬
‫ﺧﻮدﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎ و ﻧﮕﺮاﻧﯽ ﻫﺎي زﯾﺎدي را در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دوﺳﺘﺎن و ﺑﺴﺘﮕﺎن ﺧﻮد ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ‬
‫در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺧﻮدﺗﺠﺪﯾﺪﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ)ﮔﺮﯾﻦ و ﺑﻼﻧﭽﺎرد‪.(2000،2‬‬
‫ﻟﻮﯾﻦ و ﻫﻤﮑﺎران ‪ (1990)3‬ﺿﻤﻦ ﻣﺮوري ﺑﺮ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ در ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن‪ ،‬ﺷﯿﻮع‪ ،‬ﻋﻠﻞ و درﻣـﺎن‬
‫آن را ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ درﻣﺎن ﺗﺮﺟﯿﺤﯽ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در وﻫﻠـﮥ اول و ﻗﺒـﻞ از ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﯽ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺮﮐﺖ در ﺟﻠﺴﺎت روان درﻣﺎﻧﮕﺮي اﻧﻔﺮادي و ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ و درﯾﺎﻓﺖ آﻣﻮزش درﺑﺎرة ﻓﯿﺰﯾﻮﻟـﻮژي‬
‫ﺟﻨﺴﯽ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ اﺑﻌﺎد ﺗﺤﻮل اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪،‬ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‪ ،‬ذﻫﻨﯽ‪ ،‬ﺷﻐﻠﯽ و ﺑﯿﻦ ﻓﺮدي ﺧﻮد و ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﮕﺮش‬
‫‪١‬‬
‫‪Smith, Y.L., Van – Goozen, S.H., & Cohen – Kettenis, P.T‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Green,Blanchard‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Levine, S.B., Brown, G.; Colman, E.; Cohen-Kettenis, P., & Schaefer, L.C‬‬
‫‪١١‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺟﻨﺴﯽ ﺗﺸﺎن اﺳﺖ ‪.‬اﯾﻦ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﮥ ادﺑﯿﺎت درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﮐﺜﺮ ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن ﭘـﺲ از‬
‫اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ و ﻣﺼﺮف ﻫﻮرﻣﻮن‪ ،‬دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ در زﻣﯿﻨﮥ رواﺑﻂ ﺑﯿﻦ ﻓﺮدي ﺧـﻮد دردر ﻣﺤـﯿﻂ‬
‫ﮐﺎر‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده و ﻫﻤﺴﺎﻻن ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﺑﻪ ﺑﯿﮑﺎري‪ ،‬ﻃﻼق و اﻧﺰواي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در آﻧـﺎن ﻣـﯽ‬
‫اﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬
‫دي ﺳﮕﻠﯽ‪ (1995) 1‬ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﺎور اﺳﺖ ﮐﻪ درﻣﺎن از ﻃﺮﯾﻖ ﻫﻮرﻣـﻮن و ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﯽ ﺑـﺮاي ﺗﻐﯿﯿـﺮ‬
‫ﺟﻨﺴﯿﺖ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪدرﻣﺎن ﻣﺆﺛﺮي ﺑﺮاي ﮐﻮدﮐﺎن و ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ‪.‬او‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ درﻣﺎ ﻧﻬﺎي روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﻧﻔﺮادي و ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﯾﻦ درﻣﺎن ﺑﺮاي ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﯾـﻦ‬
‫ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺟﻬﺖ ﭘـﺬﯾﺮش و ﺳـﺎزﮔﺎري ﺑـﺎ ﺟﻨﺴـﯿﺖ ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾـﮏ ﺧﻮدﺷـﺎن اﺳـﺖ‪).‬ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ ﺧـﺪاﯾﺎري‬
‫وﻋﺎﺑﺪﯾﻨﯽ‪.(1382،‬‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت زاﮐﺮوﺑﺮادﻟﯽ)‪(1995‬ﯾﮏ ﻣﺪل ﻧﻈﺮي ﺑﺮاي درك ﻣﺴﯿﺮرﺷﺪاﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻓـﺮاﻫﻢ ﮐـﺮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬دراﯾﻦ ﻣﺪل ﭘﻮﯾﺎ ﻓﺮض ﻣﯽ ﺷـﻮد‪،‬ﯾﮏ ﻋﺎﻣـﻞ ﻋﻤـﻮﻣﯽ ازﺟﻤﻠـﻪ ﻣﺸـﮑﻼﺗﯽ ﮐـﻪ درواﺑﺴـﺘﮕﯽ اوﻟﯿـﻪ‬
‫ﻣﺎدروﮐﻮدك وﺟﻮددارد‪،‬ﺑﺎﻋﺚ اﻓـﺰاﯾﺶ اﺣﺴـﺎس ﻋـﺪم اﻣﻨﯿـﺖ ﯾـﺎ اﺿـﻄﺮاب ﮐـﻮدك درﺑـﺎره ﺧﻮدﺷـﺪه‬
‫ودرﻧﺘﯿﺠﻪ‪،‬ﮐﻮدك درﺟﺴﺘﺠﻮﺑﺮاي رﻓﻊ اﯾﻦ اﺿﻄﺮاب‪،‬آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮﻣﯽ ﮔﺮدد‪).‬ﻣﺤﻤﺪي وﻫﻤﮑﺎران‪.(1379،‬‬
‫ﮐﻮﺗﺲ وﻫﻤﮑﺎراﻧﺶ)‪(1990‬ﺑﻪ ﺑﯿﺎن اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪﮐﻪ اﺿﻄﺮاب ﺟﺪاﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ‬
‫ﻣﺎدرﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳـﯽ درﺷـﮑﻞ ﮔﯿـﺮي ‪GID‬درﭘﺴـﺮان دارد‪).‬ﺑﺮﮐﯿﻨﻔﯿﻠـﺪ‪1999،2‬؛ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ‬
‫ﻣﺠﺮي ﻧﮋاد(‪.‬‬
‫ﺗﻌـــﺪادي از ﻣﻄﺎﻟﻌـــﺎت ﺗﺠﺮﺑﯽ‪،‬اﻃﻼﻋـــﺎت آﺷـــﮑﺎري ﻣﺒﻨـــﯽ ﺑﺮآﺳـــﯿﺐ رواﻧـــﯽ واﻟـــﺪﯾﻦ ﭘﺴـــﺮان‬
‫ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ‪GID‬وﺑﺪﮐﺎرﮐﺮدي ﺧﺎﻧﻮاده درآن ﻫﺎ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Di Ceglie, D.D‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Birkenfeld-Adam,A,S‬‬
‫‪١٢‬‬
‫ﻣﺎرﻧﺘﺰوﮐﻮﺗﺲ)‪(1991‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ وﻣﻘﯿﺎس ﮔﺰارش ﺧﻮددرﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣـﺎدران ﭘﺴـﺮان ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‬
‫‪GID‬درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺎدران ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‪،‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮي ازآﺳﯿﺐ رواﻧﯽ راداراﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫وﻟــﻒ)‪(1995‬ﺑﺎاﺳــﺘﻔﺎده ازﻣﺼــﺎﺣﺒﻪ ﺳــﺎﺧﺘﺎرﯾﺎﻓﺘﻪ‪،DSM-III‬ﻣﯿــﺰان ﺑــﺎﻻﯾﯽ ازاﺧــﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺰﺷــﮑﯽ‬
‫رادرﻣﺎدران وﭘﺪران ﭘﺴﺮان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‪GID‬ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد)ﺑﺮﮐﯿﻨﻔﯿﻠﺪ‪1999،‬؛ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﺮي ﻧﮋاد‪.(1389 ،‬‬
‫ﮐﻮﻫﻦ وﮔﻮرن)‪(1999‬ﻧﯿﺰدرﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮدﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﮐﺜﺮﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل‪،‬ﭘـﺪروﻣﺎدري‬
‫ﺳﺨﺘﮕﯿﺮ‪،‬ﺧﺸﮏ وﻃﺮدﮐﻨﻨﺪه داﺷﺘﻪ اﻧﺪ)ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ(‪.‬‬
‫زاﮐﺮوﺑﺮادﻟﯽ)‪(1995‬ارﺗﺒﺎط ﻋﺎﻃﻔﯽ واﻟﺪﯾﻦ وﻓﺮزﻧﺪان رادرﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﻮﺛﺮداﻧﺴـﺘﻪ‬
‫اﻧﺪودرﭘﮋوﻫﺶ ﺧﻮدﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ آزادﮔﺬاﺷـﺘﻦ ﻓﺮزﻧـﺪان ازﻧﻈﺮﺑﺮوزرﻓﺘﺎرﻫـﺎدرﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣـﺪت‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺜﺒﯿﺖ آن رﻓﺘﺎرﻫﺎ وﺷﮑﻞ ﮔﯿـﺮي ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﺧﻮاﻫﺪﺷـﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ﻋـﻮاﻣﻠﯽ ﮐـﻪ درﮐﻮدﮐـﺎن‬
‫اﺿﻄﺮاب اﯾﺠﺎد ﻣﯿﮑﻨﺪﻧﯿﺰ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﮔﺮدد)ﺑﻪ ﻧﻘﻞ رﺿﺎﯾﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1386،‬‬
‫ﮐﻮك)‪(1999‬ﻧﯿﺰدرﭘﮋوﻫﺶ ﺧـﻮدﺑﺮروي ﭘـﺪران‪6‬ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‪GID‬درﯾﺎﻓﺖ‪،‬ﻫﻤـﻪ اﯾـﻦ ﭘﺪران‪،‬ﺳـﻄﺢ ﺑـﺎﻟﯿﻨﯽ‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري ازآﺳﯿﺐ رواﻧﯽ راﻧﺸﺎن داده وﻫﯿﭻ ﯾﮏ ازآن ﻫﺎازدﻟﺒﺴﺘﮕﯽ اﯾﻤﻦ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺒﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ رﺿﺎﯾﯽ وﻫﻤﮑﺎران)‪،(1386‬ﺑﺎﻫﺪف ﺑﺮرﺳـﯽ ﮐﺎرﮐﺮدﺧـﺎﻧﻮاده درﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن ﺑـﻪ‬
‫اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﺸـﺎن داد ﮐـﻪ "ﮐﺎرﮐﺮدﺧـﺎﻧﻮاده"وﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ اﺑﻌﺎدﮐـﺎرﮐﺮدي"آﻣﯿﺨﺘﮕـﯽ"‪"،‬ﮐﻨﺘـﺮل‬
‫رﻓﺘﺎر"و"ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﻋﺎﻃﻔﯽ"‪.‬درﮔﺮوه ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔـﺮوه ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ داراي اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﺎدار وﮐـﺎراﯾﯽ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮي ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪﻏﯿﺒﺖ واﻟﺪﯾﻦ وراﺑﻄﻪ‪-‬ﻓﺮزﻧﺪي ﻣﺨﺘﻞ درﺳﺎﯾﺮاﺧﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ ﻧﯿﺰﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ وﺟﻮدداﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪاﻣﺎﺑﻪ ﻧﻈﺮﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﺗﻌﺪادوﺷـﺪت آن ﺑـﻪ ﻃﻮرﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪ اي ﮐﻤﺘـﺮازاﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫اﺳﺖ)ﺑﺮادرﻓﻮرد‪1997،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ رﺿﺎﯾﯽ وﻫﻤﮑﺎران ‪.(1386،‬‬
‫‪١٣‬‬
‫زاﮐﺮوﺑﺮادﻟﯽ وﺳﺎﻟﯿﻮان)‪(1996‬درﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اي ﮐﻪ ﺑﺮاي ارزﯾﺎﺑﯽ وﺟﻮداﺿﻄﺮاب ﺟﺪاﯾﯽ درﻣﯿﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي‬
‫ازﭘﺴﺮان ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ ‪GID‬اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ درﯾﺎﻓﺘﻨﺪﮐﻪ‪64/4‬درﺻﺪازآن ﻫﺎ‪،‬ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﮐﻠﯽ اﺧﺘﻼل اﺿﻄﺮاب ﺟﺪاﯾﯽ‬
‫راﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﯿﻨﻄﻮرﮐﻮاﺗﯿﺲ)‪(1992‬ﻧﯿﺰﻋﺪم اﻣﻨﯿﺖ درﺧﺎﻧﻮاده راﺑﺎﺑﺮوز اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻓﺮزﻧﺪان ﻣﺮﺗﺒﻂ داﻧﺴـﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ)ﺑﻪ ﻧﻘﻞ رﺿﺎﯾﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1386،‬‬
‫ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ ادﺑﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿـﻖ درﺑـﺎره ﮐﯿﻔﯿـﺖ دﻟﺒﺴـﺘﮕﯽ درﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺑـﺎﻟﯿﻨﯽ وﻧﻤﻮﻧـﻪ ﮔـﺮوه ﮐﻨﺘـﺮل)اﻓﺮادارﺟـﺎع‬
‫ﺷﺪه(ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪدﻟﺒﺴﺘﮕﯽ ﻧﺎاﯾﻤﻦ ﺑﺎآﺳﯿﺐ رواﻧﯽ ﮐﻠﯽ‪،‬ﻣﺸـﮑﻼت رﻓﺘﺎري‪،‬اﺿـﻄﺮاب ﺟـﺪاﯾﯽ وآﺳـﯿﺐ‬
‫رواﻧﯽ ﻣﺎدردرارﺗﺒﺎط اﺳﺖ‪،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪﭘﺴﺮان ارﺟﺎع ﺷﺪه ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﻫﻮﯾﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ‪،‬ﺑﻪ ﻃﻮرﻣﺘﻮﺳﻂ درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎﺑﺮادران وﺧﻮاﻫﺮان ﺧﻮدوﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻬﻨﺠﺎر‪،‬ﻣﯿﺰان ﺑﯿﺸﺘﺮي از آﺳـﯿﺐ‬
‫رواﻧﯽ راﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ)ﺑﺮﮐﯿﻨﻔﯿﻠﺪ‪.(1999،‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺸﯽ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﻼﻣﺖ روان ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ‪،‬ﻧﺸـﺎن‬
‫دادﮐــﻪ دراﯾــﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن‪،‬ﺷــﯿﻮع اﻧــﻮاع آﺳــﯿﺐ ﻫــﺎي رواﻧــﯽ درﺣــﺪود‪20‬درﺻﺪاﺳــﺖ‪).‬ﻋﺴــﮕﺮي‬
‫ﻫﺎو‪(1995)1‬اﻇﻬﺎرﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ واﻋﺘﻤﺎدﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﻏﻠﺐ رﯾﺸﻪ درارﺗﺒﺎﻃﺎت آﺷـﻔﺘﻪ‬
‫اواﯾﻞ ﮐﻮدﮐﯽ دارد‪.‬ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎداوﺳـﻄﻮح اﻋﺘﻤﺎدﺑـﻪ ﻧﻔـﺲ وﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ ﺑـﻪ ﻃﻮرﺣﺴﺎﺳـﯽ ﺑﺎﺷـﯿﻮه اي ﮐـﻪ‬
‫درﮐﻮدﮐﯽ ارزش ﮔﺬاري ودوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﯾﻢ وراﺑﻄﻪ دارد‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ درﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ وردن وﻫﻤﮑﺎراﻧﺶ‪(2007)1‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸـﺎن دادﻋﻘﺎﯾـﺪﻣﻨﻔﯽ درﺑـﺎره‬
‫ﺧﻮدﺑــﻪ ﻃﻮرﻣﻌﻨــﺎداري ﺑﺎدﻟﺒﺴــﺘﮕﯽ اﺿــﻄﺮاﺑﯽ وﻧﯿﺰﻣﺮاﻗﺒــﺖ واﻟــﺪﯾﻨﯽ دوﺳﻮﮔﺮاوﻧﺎﻫﻤﺴــﺎن ارﺗﺒــﺎط‬
‫‪١‬‬
‫‪How,D‬‬
‫‪١٤‬‬
‫دارد‪.‬دﻟﺒﺴـــﺘﮕﯽ ﻧـــﺎاﯾﻤﻦ ﺑـــﺎ ﻫﻮﯾـــﺖ ﻣﻨﻔـــﯽ وآﺷﮑﺎرﻧﺸـــﺪن ﺟﻬـــﺖ ﯾـــﺎﺑﯽ ﺟﻨﺴـــﯽ ﻣـــﺮﺗﺒﻂ‬
‫اﺳﺖ)اﻟﯿﺰوروﻣﯿﻨﺘﺰر‪2003،‬؛ﺟﻠﯿﺴﻮن وام ﺳﯽ ﮐﻮﻧﻞ‪2003،‬؛ﻣﻮﻫﺮﻓﺴﯿﻨﮕﺮ‪2003،‬؛وﻟﺰوﻫﺎﻧﺴﻮن‪2003،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ‬
‫ﻣﻮﻫﺮ‪2008،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﯿﺮي ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫ﯾﮑــﯽ ازﻧﺘــﺎﯾﺞ ﻣﻤﮑــﻦ درروان درﻣــﺎﻧﯽ ﻣﺒﺘﻼﯾــﺎن ﺑــﻪ‪GID‬ﭘــﺬﯾﺮش ﺟﻨﺴــﯿﺖ اﺻــﻠﯽ ﯾﺎﺳــﺎزﮔﺎري ﺑــﺎآن‬
‫اﺳﺖ‪،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ روان درﻣـﺎﻧﯽ ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧﺪﻧﺎﺧﺸـﻨﻮدي ﺟﻨﺴـﯽ راﮐـﺎﻫﺶ داده ﯾـﺎ ﺣـﺬف‬
‫ﮐﻨﺪوﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎﺟﻨﺴﯿﺖ اﺻﻠﯽ رااﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ‪،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﻬﺒﻮدﮐﺎﻣـﻞ ﻣـﻼل ﺟﻨﺴـﯽ ﺣﺎﺻـﻞ ﻧﻤـﯽ‬
‫ﺷﻮد‪).‬ﻣﺎرﮐﺲ ‪،‬ﮔﺮﯾﻦ وﻣﺎﺗﺎﮐﺰﮐﻮﻟﺰ‪2000،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﻮﻫﺮ‪.(2008،‬اﺣﺴﺎس ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ ﻓﺮدازﺟﻨﺴـﯿﺖ زﯾﺴـﺖ‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺧﻮد‪،‬ﻧﺎﺧﺸﻨﻮدي ﺟﻨﺴﯽ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪).‬ﮐﺎﭘﻼن‪.(2010،‬‬
‫‪3‬ﻋﺎﻣﻞ درﭘﺬﯾﺮش ﺟﻨﺴﯿﺖ اﺻﻠﯽ وﮐﺎﻫﺶ ﻧﺎﺧﺸﻨﻮدي ﺟﻨﺴﯽ درﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ‪GID‬ﻧﻘﺶ ﻣﺜﺒﺖ دارد‪:‬درﻣـﺎن‬
‫ﻣﺸـــﮑﻼت رواﻧﺸـــﻨﺎﺧﺘﯽ ﻫﻤﺮاه‪،‬اﻋﺘﻘـــﺎدات ﻣـــﺬﻫﺒﯽ ﻧـــﺎﻫﻤﺨﻮان ﺑـــﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴـــﯿﺖ وداﺷـــﺘﻦ‬
‫ﻫﻤﺴﺮﯾﺎﻓﺮزﻧﺪ)ﻣﻮﻫﺮ‪2008،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﯿﺮي ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ روان درﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮدي وﮔﺮوﻫﯽ ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪﺑﺮاي ﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﻣﻔﯿـﺪواﻗﻊ‬
‫ﺷﻮد)ﻟﻮ‪،2004،‬اﺳﺘﺮﻣﺎك‪،‬ﺑﻼﻧﭽﺎرد‪،‬ﮐﻠﻤﻨﺴﻦ ودﯾﮑﯽ؛‪1998‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﻮﻫﺮ‪.(2008،‬‬
‫اﺛﺮﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺷﺨﺎص درﮔﺮوه ﮐﻪ ﻫﻤﮕﯽ ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ ﺟﻨﺴﯽ راﺗﺠﺮﺑـﻪ ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪاﺣﺴـﺎس ﺟـﺪاﯾﯽ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﺎن را ازﻃﺮﯾﻖ اﺟـﺎزه ﺑـﻪ آن ﻫـﺎﺑﺮاي درﯾﺎﻓـﺖ ودادن ﺣﻤﺎﯾـﺖ ﮐـﺎﻫﺶ دﻫـﺪ‪).‬ﻟـﻮ‪2004،‬؛ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ‬
‫ﻣﻮﻫﺮ‪.(2008،‬‬
‫ازﻣﯿﺎن روان درﻣﺎﻧﯽ ﻫﺎﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪﺑﺮاي ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﻣﻔﯿـﺪواﻗﻊ‬
‫ﺷﻮد‪).‬ﺑﺮﮐﻤﻦ‪.(2004،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Wearden,A,Paters,I,Berry,K,Barrowclough,C,Liversidge,T‬‬
‫‪١٥‬‬
‫ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ درﮐـﺎﻫﺶ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ واﻓـﺰاﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫وﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ اﺳـﺖ‪ .‬اﯾـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ ﺑـﺮاﯾﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ آﯾـﺎ ﺷـﯿﻮه‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ واﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي وﻋﺰت ﻧﻔﺲ اﯾـﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫‪-٣-١‬ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭﺿﺮﻭﺭﺕ ﭘﮋﻭﻫﺶ‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﮐﺸﻮرﻣﺎ‪،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ ‪GID‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﯿﻤﺎرﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪه ﺑﻠﮑﻪ‬
‫رﻓﺘﺎرﻫﺎي آن ﻫﺎ ﻧﻮﻋﯽ اﻋﻤﺎل ﺑﺰﻫﮑﺎراﻧﻪ وﮔﻤﺮاﻫﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎرآﯾﺪوﺑﻪ ﻋـﻼوه ﭘـﺬﯾﺮش اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ رﻓﺘﺎرﻫـﺎي‬
‫اﻓﺮادﻣﺒﺘﻼﺑﻪ‪GID‬ﺑﺴﯿﺎرﺳﺨﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮاي اﻓﺮادﻣﺒﺘﻼ ﻓﺮاﯾﻨﺪاﺳـﺘﺮس آوري اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻣـﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼت ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ورواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ دراﯾﻦ اﻓﺮادﺷﻮد)دوﻟﺘﺸﺎﻫﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1387،‬‬
‫ﯾﮑــﯽ ازدﻻﯾــﻞ ﻣﻬــﻢ اﺧــﺘﻼﻻت ﻫﻤــﺮاه ازﺟﻤﻠــﻪ اﻓﺴــﺮدﮔﯽ وﺧﻮدﮐﺸــﯽ ﻧﺎﺷــﯽ ازآن ‪،‬ﺑﺨــﺶ ﻣﻬﻤــﯽ‬
‫ازﺗﺼﻮﯾﺮﺧﻮد)ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ(آن ﻫﺎﺳﺖ)ﮐﻮك‪.(2004،‬ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻌﺪادزﯾﺎدي ازاﯾـﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن ازدواج‬
‫ﮐــﺮده وﺑﺮﺧــﯽ ازآن ﻫــﺎﻧﯿﺰداراي ﻓﺮزﻧــﺪﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴــﯿﺖ دراﯾــﻦ اﻓﺮادﻣﻨﺒــﻊ ﺑﺰرﮔــﯽ ازاﺳــﺘﺮس‬
‫‪،‬اﺿﻄﺮاب‪،‬ﺧﺸﻢ ﯾﺎ اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﺳﺖ ودرﻣﯿﺎن اﯾﻦ دﺳﺘﻪ ازﻣﺒﺘﻼﯾﺎن‪،‬ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ﺑـﻪ ﻃﻮرﻋـﺎدي ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد‪).‬ﻣﻮﻫﺮ‪2008،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﯿﺮي ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫آﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎﺑﺎوﺟﻮدﻧﮕﺮش ﻫﺎي ﻣﻨﻔـﯽ درﺑـﺎب اﻓـﺮادﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼﻻت‬
‫ﺟﻨﺴﯽ‪،‬ﺧﺼﻮﺻــﺎ اﻓــﺮادﻣﺒﺘﻼ ﺑــﻪ اﺧــﺘﻼل ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ وﻋــﺪم وﺟﻮدﺑﺴﺘﺮﺳــﺎزي ﻣﻨﺎﺳــﺐ ﻓﺮﻫﻨﮕــﯽ‬
‫واﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪،‬اﻏﻠﺐ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﺑﺴﺎﻣﺎﻧﯽ داﺷﺘﻪ وﻧﺒﻮدﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻫﺎي رواﻧـﯽ‪-‬اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ وﺣﻤﺎﯾـﺖ‬
‫‪١٦‬‬
‫ﻫــﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ‪،‬ﺷــﺎﻧﺲ ﺑﻬﺒﻮدﻓﺮدراﺑﻌــﺪازﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣــﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴــﯿﺖ ﺑﺴــﯿﺎرﮐﻢ ﻣﯿﮑﻨــﺪ‪).‬ﺣﺠــﺎزي‬
‫ازﺳﻮي دﯾﮕﺮ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ درﮐﺸﻮرﻣﺎآﺳﺎن ﻧﯿﺴـﺖ وﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧـﻪ ﮐـﻪ ﻗﺒﻼﮔﻔﺘـﻪ‬
‫ﺷﺪدرﻣﺎن داروﯾﯽ ﻧﯿﺰدرﮐﺎﻫﺶ ﺗﻤﺎﯾﻼت ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻮﺛﺮﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬اﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﺳـﯿﺮﺗﺪرﯾﺠﯽ ووﺧـﯿﻢ‬
‫ﺷﺪن ﻧﺪارداﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺮوردرﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻧﻘﺺ وﻋﯿـﺐ ﻣـﺰﻣﻦ ﺑﺮوزﻣﯿﮑﻨﺪﮐـﻪ زﻧـﺪﮔﯽ اوراﺗﻤﺎﻣـﺎ‬
‫ﺗﺤﺖ اﻟﺸﻌﺎع ﻗﺮارﻣﯽ دﻫﺪ)ﮐﺎﻫﺎﻧﯽ وﻓﺨﺮي ﺷﺠﺎﻋﯽ‪،1381،‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻋﺴﮑﺮي وﻫﻤﮑﺎران‪.(1386،‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ روان درﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮدي وﮔﺮوﻫﯽ ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪﺑﺮاي ﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﻣﻔﯿـﺪواﻗﻊ‬
‫ﺷــﻮد)ﻟــﻮ‪،2004،‬اﺳﺘﺮﻣﺎك‪،‬ﺑﻼﻧﭽﺎرد‪،‬ﮐﻠﻤﻨﺴــﻦ ودﯾﮑـﯽ‪ 1998،‬؛ﺑــﻪ ﻧﻘــﻞ ﻣــﻮﻫﺮ‪2008،‬؛ﺑــﻪ ﻧﻘــﻞ ﻣﺠﯿ ـﺮي‬
‫ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫ازاﯾﻦ ﻣﯿﺎن ‪،‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ‪،‬ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان ﯾـﮏ روﯾﮑﺮدﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑـﺮاي اﻓـﺮادي ﮐـﻪ ازﻧﻈﺮاﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﺑﺴـﺘﻪ‬
‫وزﯾﺮﻓﺸﺎراﻧﺪ‪،‬ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود؛اﻓـﺮادي ﻏﯿﺮﻣﻮﺛﺮ‪،‬اﻓﺴـﺮده‪،‬وروان رﻧﺠﻮر‪،‬ﮐـﻪ ﮐﺎرﮐﺮدﻫـﺎي آن ﻫـﺎ ﻣﺤـﺪودﯾﺎ‬
‫ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن اﺳﺖ وﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺎ ﻧﺎاﻣﯿﺪي ﻣﯽ ﻧﮕﺮﻧﺪ)ﺷﯿﻠﯿﻨﮓ‪،1384،1‬ﺷﯿﻠﯿﻨﮓ‪.(1390،‬‬
‫‪-٤-١‬ﺍﻫﺪﺍﻑ ﭘﮋﻭﻫﺶ‬
‫‪-1-4-1‬ﻫﺪف ﮐﻠﯽ ﭘﮋوﻫﺶ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ واﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي وﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Shilling,Louis E‬‬
‫‪١٧‬‬
‫‪- 2-4-1‬اﻫﺪاف اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ‬
‫‪-1‬ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮﮐـﺎﻫﺶ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺑﯿﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪-2‬ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮاﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫‪-3‬ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪-٥-١‬ﻓﺮﺿﻴﻪ ﻫﺎ ﭘﮋﻭﻫﺶ‬
‫‪-1-5-1‬ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ واﻓﺰاﯾﺶ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ وﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑـﻪ‬
‫اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-2-5-1‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻋﯽ‬
‫‪.1‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪.2‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪.3‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪١٨‬‬
‫‪-٦-١‬ﺗﻌﺎﺭﻳﻒ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﭘﮋﻭﻫﺶ‬
‫‪-1-6-1‬ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ‬
‫اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪ :‬ﮔﺮوﻫﯽ ازاﺧﺘﻼﻻت را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻼﻣﺖ اﺻﻠﯽ آﻧﻬـﺎ ﺗـﺮﺟﯿﺢ ﻣـﺪاوم‬
‫اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ وداﺷﺘﻦ اﯾﻦ اﺣﺴـﺎس اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑﯿﻤـﺎر ﺑـﺎ ﺟﻨﺴـﯿﺖ اﺷـﺘﺒﺎﻫﯽ ﺑـﻪ دﻧﯿﺎآﻣـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬اﺣﺴﺎس ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ ﻓـﺮد از ﺟﻨﺴـﯿﺖ زﯾﺴـﺖ ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﺧﻮد‪،‬ﻧـﺎ ﺧﺸـﻨﻮدي ﺟﻨﺴـﯽ ﺧﻮاﻧـﺪه ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪﺗﺎرﻓﺘﺎروزﻧﺪﮔﯽ ﺷﺎن ﺷﺒﯿﻪ ﺑـﻪ ﺟـﻨﺲ ﻣﺨـﺎﻟﻒ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻪ دﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاري ﺧﻮاﻫﺎن درﻣﺎن زﯾﺴﺖ ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ)ﺟﺮاﺣﯽ‪،‬ﻫﻮرﻣـﻮﻧﯽ(ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮرﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ).‬ﺳﺎدوك‪.(2010،‬‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪:‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺣﺎﻟﺘﯽ از ﺧﻠﻖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺮﻣﺖ ﺧﻮد‪،‬اﺣﺴﺎس ﺑﯽ ﮐﻔﺎﯾﺘﯽ‪،‬ﻋﺪم ﺷﺎﯾﺴـﺘﮕﯽ‬
‫وﺑﺮداﺷﺖ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب از ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪).‬ﻓﺘﺤﯽ آﺷﺘﯿﺎﻧﯽ‪.(1388،‬‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي‪:‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻧﯿﺰ ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم اﺑﺪاﻋﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻨﺪورا‪(1997) 1‬اﺳﺖ وﺑـﻪ ارزﯾـﺎﺑﯽ ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ‬
‫ﻓﺮددرﻣﻮرد ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎوﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﺎي ﺧـﻮد ﺑـﺮاي اﻧﺠـﺎم ﯾـﺎ ﻋـﺪم ﻣﻮﻓﻘﯿـﺖ آﻣﯿﺰﺗﮑـﺎﻟﯿﻒ ﯾـﺎ اﻣﻮراﺷـﺎره‬
‫دارد)آﺷﺮوﭘﺎﭼﺎرﯾﺲ‪.(2006،2‬‬
‫ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‪:‬ﺑﺮاﺳﺎس دﯾﺪﮔﺎه ﻓﺘﺤﯽ آﺷﺘﯿﺎﻧﯽ)‪(1388‬اﺻﻄﻼح ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﻪ ﻗﻀﺎوﺗﯽ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ از‬
‫اوﺿﺎع واﺣﻮال ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮد دارﻧﺪ‪،‬اﺷﺎره داردودراﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ‪،‬ﻣﺒﯿﻦ درﺟﻪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﯾﮏ ﻓﺮد‪،‬ﺑﻪ‬
‫‪١‬‬
‫‪Bandura, A‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Usher, E. L. & Pajares, F‬‬
‫‪١٩‬‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ وﺑﻪ ارزش اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﺷﺨﺼﯽ ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ اﺳﺖ‪،‬اﻃﻤﯿﻨﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺎزﺧﻮردﻫﺎي اﺗﺨﺎذﺷﺪه‬
‫درﻗﺒﺎل ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ زﻧﺪﮔﯽ)زﻧﺪﮔﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪،‬ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ وﺣﺮﻓﻪ اي(ﺗﺮﺟﻤﺎن آﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ‪ :‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﯾﮑﯽ ازاﻟﮕﻮﻫﺎي راﯾﺞ درروان درﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐـﻪ رﻓﺘﺎرآزارﻧـﺪه‬
‫راﻧﺎﺷﯽ ازدوﻗﻄﺒﯽ ﺷـﺪن دردﻧـﺎك وآزاددﻫﻨـﺪه ﺑـﯿﻦ دوﻋﻨﺼـﺮدرﻓﺮاﯾﻨﺪروان ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣـﯽ داﻧـﺪ‪.‬ﭼﻨـﯿﻦ‬
‫ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ راﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﯾﮏ ﻓﺮدﺑﺎﺧﻮدش ﯾﺎ ﭼﻨﺪﻧﻔﺮﺑﺎدﯾﮑﺪﯾﮕﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬درﻣﺎن درﻫﺮﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ﻋﻨﺎﺻﺮﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮاﺳﺎس ﺧﻮداﻓﺸﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪).‬ﮐﺮﺳﯿﻨﯽ‪.(1973،‬‬
‫‪-2-6-1‬ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪:‬اﻓﺮادي ﮐﻪ ﺑﺎدردﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﮔﻮاﻫﯽ ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺳـﺎزﻣﺎن‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮداراﺑﻮدن اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﺟﻬﺖ ﻃﯽ ﭘﺮوﺳﻪ روان درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰﻣﺸﺎوره ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪:‬درﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ازآزﻣﻮن اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪ BDI-II‬ﺑﮏ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرﺑﺮرﺳﯽ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺑﯿﻤـﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑـﻪ‬
‫اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ وﻣﻨﻈﻮر از اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻧﻤﺮه اﯾﺴﺖ ﮐﻪ آزﻣﻮدﻧﯽ از ﺗﺴﺖ‪BDI-II‬‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورد‪.‬‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي‪:‬ﻣﻨﻈﻮر از ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي دراﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﻤﺮه اﯾﺴـﺖ ﮐـﻪ ﺷـﺨﺺ ازﺗﺴـﺖ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫ﺷﺮرﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آورد‪.‬‬
‫ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‪:‬در ﭘﮋوﻫﺶ ﻓﻌﻠﯽ ﻣﻨﻈﻮر از ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻧﻤـﺮه اﯾﺴـﺖ ﮐـﻪ ﺷـﺨﺺ ﻣﺒﺘﻼﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ ازﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورد‪.‬‬
‫‪٢٠‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ‪ :‬ﻣﻨﻈﻮرﺑﺮﮔﺰاري ‪8‬ﺟﻠﺴﻪ‪90‬دﻗﯿﻘﻪ اي اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺮروي آزﻣـﻮدﻧﯽ ﻫـﺎي ﮔـﺮوه‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ و ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮدﮐﻪ ﺷﺮح ﻫﺮﺟﻠﺴﻪ درﭘﯿﻮﺳﺖ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٢١‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ‬
‫ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻭﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫‪٢٢‬‬
‫اﺧــﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ‪:‬ﮔﺮوﻫــﯽ ازاﺧــﺘﻼﻻت را ﺗﺸــﮑﯿﻞ ﻣــﯽ دﻫﻨــﺪ ﮐــﻪ ﻋﻼﻣــﺖ اﺻــﻠﯽ آﻧﻬــﺎ‬
‫ﺗــﺮﺟﯿﺢ ﻣــﺪاوم اﯾﻔــﺎي ﻧﻘــﺶ ﺟــﻨﺲ ﻣﺨــﺎﻟﻒ وداﺷــﺘﻦ اﯾــﻦ اﺣﺴــﺎس اﺳــﺖ ﮐــﻪ ﺑﯿﻤــﺎر ﺑــﺎ ﺟﻨﺴــﯿﺖ‬
‫اﺷــﺘﺒﺎﻫﯽ ﺑــﻪ دﻧﯿﺎآﻣــﺪه اﺳــﺖ‪.‬اﺣﺴــﺎس ﻧﺎرﺿــﺎﯾﺘﯽ ﻓــﺮد از ﺟﻨﺴــﯿﺖ زﯾﺴــﺖ ﺷــﻨﺎﺧﺘﯽ ﺧﻮد‪،‬ﻧــﺎ‬
‫ﺧﺸــــﻨﻮدي ﺟﻨﺴــــﯽ ﺧﻮاﻧــــﺪه ﻣــــﯽ ﺷــــﻮد‪).‬آن ﮐﺎري‪،‬ﻣﺎرﺗﯿﻦ؛وﯾﺘﻞ‪،‬اﺳــــﺘﻔﻦ‪،‬ﺗﺮﻧﺮ‪،‬ﻟﻮﯾﺲ وال‬
‫ﻋﻼﻣﯽ‪،‬ﻣﺮﯾﻢ‪(2007)1‬؛ﮐﺎﭘﻼن‪2010،‬؛اﯾﺰﻧﺪراث‪،‬اﺳﺘﻮرات؛ﻟﯿﭽﻤﭽﺮ ﺟﺎﻧﺎﺗﺎن اي‪.(2012‬‬
‫اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﺳـﻌﯽ ﻣـﯽ ﮐﻨﻨﺪﺗﺎرﻓﺘﺎروزﻧـﺪﮔﯽ ﺷـﺎن ﺷـﺒﯿﻪ ﺑـﻪ ﺟـﻨﺲ ﻣﺨـﺎﻟﻒ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﯿﻤﺎران ﺑﻪ دﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاري ﺧﻮاﻫﺎن درﻣﺎن زﯾﺴﺖ ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ)ﺟﺮاﺣﯽ‪،‬ﻫﻮرﻣـﻮﻧﯽ(ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮرﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪).‬ﮐﺎﭘﻼن‪.(2010،‬‬
‫‪-١-٢‬ﺍﺧﺘﻼﻝ ﻫﻮﻳﺖ ﺟﻨﺴﻲ‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ روان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﮕﺮاﺣﺴﺎس ﻓﺮداز ﻣﺬﮐﺮﯾﺎ ﻣﻮﻧﺚ ﺑـﻮدن ﺧـﻮدﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ودرﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺎﺟﻨﺴﯿﺖ ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ)آﻧﺎﺗﻮﻣﯿﮏ(ﻓﺮدﻣﻨﻄﺒﻖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در‪DSM-IV-TR‬اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوﻫﯽ ازاﺧﺘﻼﻻت ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷـﺪه اﻧـﺪ ﮐـﻪ وﯾﮋﮔـﯽ‬
‫ﻣﺸﺘﺮك آﻧﻬﺎ‪،‬ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻗﻮي وﻣﺪاوم ﺑﺮاي اﺗﺨﺎذوﺿﻌﯿﺖ وﻧﻘﺶ ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻋﺎﻃﻔﯽ اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ را ﻣﻌﻤﻮﻻﻣﻼل ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﻌﺮﯾـﻒ‬
‫اﺳﺖ‪:‬ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ از ﺟﻨﺴﯿﺖ زﯾﺴﺘﯽ ‪،‬ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻮرداري ازﺑﺪن ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ‪،‬وﻣﯿﻞ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫‪١‬‬
‫‪Kary,Anne mary,Whittle, Stephen, Turner, Lewis and Al-Alami, Maryam‬‬
‫‪٢٣‬‬
‫ﻓﺮدي ازﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑـﻪ وي ﻧﮕﺮﯾﺴـﺘﻪ ﺷـﻮد‪.‬دروﯾـﺮاﯾﺶ ﻫـﺎي اوﻟﯿـﻪ‪DSM‬اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن دﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاري ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪DSM-IV-TR‬ﺗﻤﺎﯾﺰي درﻣﻮرداﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ درﺳﻨﯿﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﯾـﻞ ﻧﺸـﺪه اﺳـﺖ‪.‬اﯾـﻦ اﺧـﺘﻼل‬
‫درﮐﻮدﮐﺎن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﯿﻒ وﺳﯿﻊ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﮐﻮدﮐﺎن ﺟـﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ واﻇﻬﺎرﺗﻤﺎﯾـﻞ ﺑـﻪ داﺷـﺘﻦ ﺟﻨﺴـﯿﺖ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺗﻈﺎﻫﺮﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ دراﮐﺜﺮاﻓﺮادﺗﺎﺳﻦ‪2‬ﯾﺎ‪3‬ﺳﺎﻟﮕﯽ ﻣﺘﺒﻠﻮرﻣﯽ ﺷﻮد‪).‬ﮐﺎﭘﻼن‪(2007،‬‬
‫‪ -1-1-2‬ﻫﻤﻪ ﮔﯿﺮﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫‪-1-1-1-2‬ﮐﻮدﮐﺎن‬
‫اﮐﺜﺮﮐﻮدﮐﺎن دﭼﺎراﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ درﺳﺎل ﻫﺎي اوﻟﯿـﻪ ﻣﺪرﺳـﻪ ﺑـﺮاي ارزﯾـﺎﺑﯽ ﺑـﺎﻟﯿﻨﯽ ارﺟـﺎع ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬اﻣﺎ واﻟﺪﯾﻦ ﻣﻌﻤﻮﻻاﻇﻬﺎرﻣﯽ دارﻧﺪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺮزﻧﺪﺷـﺎن ﻗﺒـﻞ از‪3‬ﺳـﺎﻟﮕﯽ آﺷﮑﺎرﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬درﯾﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ازﭘﺴﺮﻫﺎي زﯾﺮﺳﻦ ‪12‬ﺳﺎﻟﮕﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿـﻞ ﻃﯿﻔـﯽ از ﻣﺸـﮑﻼت ﺑـﺎﻟﯿﻨﯽ ارﺟـﺎع ﺷـﺪه‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪10،‬درﺻﺪاﻇﻬﺎرداﺷﺘﻨﺪﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬دردﺧﺘﺮﻫﺎي زﯾﺮﺳﻦ‪12‬ﺳـﺎل ﮐـﻪ‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ارﺟﺎع ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ اﯾﻦ ﻣﯿﺰان‪5‬درﺻﺪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬درﻣﯿﺎن ﮐﻮدﮐﺎن ارﺟـﺎع‬
‫ﺷﺪه ‪،‬ﻧﺴﺒﺖ ﭘﺴﺮان ﺑﻪ دﺧﺘﺮان‪4-5‬ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-2-1-1-2‬ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن‬
‫ﺑﻬﺘــﺮﯾﻦ ﺑﺮآوردﻣﯿــﺰان اﺧــﺘﻼل ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ ﯾــﺎ دﮔــﺮﺟﻨﺲ ﭘﻨــﺪاري درﺑﺰرﮔﺴــﺎﻻن ﻣﺘﻌﻠــﻖ ﺑــﻪ‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫درزﻧﺎن(‪.‬دراﮐﺜﺮﻣﺮاﮐﺰﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺬﮐﺮ ‪3‬ﺗﺎ‪5‬ﺑﺮاﺑﺮﺑﯿﻤﺎران ﻣﻮﻧـﺚ‬ ‫درﻣﺮدان و‬ ‫اروﭘﺎاﺳﺖ)‬
‫‪100000‬‬ ‫‪30000‬‬
‫ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬اﮐﺜﺮﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن دﭼﺎراﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ اﻇﻬـﺎرﻣﯽ دارﻧـﺪدرﮐﻮدﮐﯽ اﺣﺴـﺎس ﻣـﯽ‬
‫ﮐﺮده اﻧﺪﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮﮐﻮدﮐﺎن ﻫﻤﺠﻨﺲ ﺧﻮدﺗﻔﺎوت دارﻧﺪ‪،‬ﻫﺮﭼﻨﺪﺑﺴﯿﺎري از اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران درﻧﮕﺎه ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻤﯽ‬
‫‪٢٤‬‬
‫ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺸﺎاﯾﻦ ﺗﻔﺎوت را ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﺴﯿﺎري از اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران درﻧﮕـﺎه ﺑـﻪ ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﻧﻤـﯽ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﻣﻨﺸـﺎ اﯾـﻦ‬
‫ﺗﻔﺎوت را ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﺴﯿﺎري از آن ﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ از ﻫﻤﺎن ﺳﺎﻟﻬﺎي اوﻟﯿـﻪ زﻧـﺪﮔﯽ ﺑـﻪ ﻧﺤﻮﮔﺴـﺘﺮده اي ﺑـﺎ‬
‫ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﺳﺎزي ﮐﺮده اﻧﺪ واﯾﻦ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎزي درﻧﻮﺟﻮاﻧﯽ وﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ ﺑﺎرزﺗﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬ﺗﻌـﺪاد‬
‫زﯾﺎدي ازﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ دردوران ﮐﻮدﮐﯽ واﺟﺪﻣﻼك ﻫـﺎي اﯾـﻦ اﺧـﺘﻼل ﺑـﻮده‬
‫اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻫﯿﭻ اﻃﻼﻋﯽ درﻣﻮرد ﺷـﯿﻮع اﺧـﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ درﺑـﯿﻦ ﮐﻮدﮐﺎن‪،‬ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن وﺑﺰرﮔﺴـﺎﻻن‬
‫دردﺳــﺖ ﻧﯿﺴــﺖ‪.‬ﺑﯿﺸــﺘﺮ ﺑﺮآوردﻫــﺎي ﺷــﯿﻮع ﻣﺘﮑــﯽ ﺑﺮﺗﻌــﺪاداﻓﺮادي اﺳــﺖ ﮐــﻪ ﻃﺎﻟــﺐ ﺟﺮاﺣــﯽ ﺑــﺮاي‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴـــﯿﺖ ﻫﺴـــﺘﻨﺪ وﺑـــﻪ ﻃـــﻮري ك از اﯾـــﻦ ﺗﺨﻤـــﯿﻦ ﻫـــﺎﺑﺮﻣﯽ آﯾﺪﺗﻌـــﺪادﻣﺒﺘﻼﯾﺎن درﺟـــﻨﺲ‬
‫ﻣﺬﮐﺮﺑﯿﺸﺘﺮاﺳﺖ‪.‬درﺳﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻮدﮐـﺎن ﻧﺴـﺒﺖ اﺑﺘﻼﭘﺴـﺮان ﺑـﻪ دﺧﺘـﺮان‪30‬ﺑـﻪ ‪17،1‬ﺑـﻪ‬
‫‪6،1‬ﺑﻪ‪1‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ؛ﻟﺬااﯾﻦ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﻫﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ اﻧﺪﮐﯽ درﻣﻮرد دﺧﺘﺮﻫـﺎي ﻣﺒﺘﻼدارﻧـﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﺗﻔـﺎوت‬
‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮي ﺑﯿﺸﺘﺮﭘﺴﺮﻫﺎﺑﺮاي اﺑﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﯾـﺎ ﺣﺴﺎﺳـﯿﺖ‬
‫وﻧﮕﺮاﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮدرﻣﻮرد ﭘﺴﺮان داراي ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ دﺧﺘﺮاﻧـﻪ درﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﺑـﺎدﺧﺘﺮان داراي اﯾـﻦ ﺻـﻔﺖ‬
‫درآﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺴﺮﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺮاي درﻣﺎن رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ ﺳﺮﭘﺎﯾﯽ ارﺟـﺎع ﺷـﺪه اﻧﺪﻧﺸـﺎن‬
‫ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﺗﺎﺣﺪود‪%50‬آﻧﻬﺎﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي رﻓﺘﺎردﺧﺘﺮاﻧﻪ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﭘﺴـﺮﻫﺎ دروﻫﻠـﻪ اول‬
‫دﻟﯿﻞ ﻣﺸﮑﻼت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ارﺟـﺎع ﻧﺸـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪوﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴـﺖ ﭼـﻪ ﺗﻌـﺪادازآﻧﻬﺎ واﺟـﺪﻣﻼك ﻫـﺎي‬
‫اﺧـﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﺑـﻮده اﻧـﺪ‪.‬اﻣﺎﺑـﻪ ﻧﻈﺮﻣـﯽ رﺳﺪدرﮐﺸـﻮراﯾﺮان اﯾـﻦ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ‪1‬ﺑـﻪ‪1‬ﻧﺰدﯾـﮏ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ)اﺣﻤﺪزاده اﺻﻞ وﻫﻤﮑﺎران‪2011،‬؛ﻣﺤﺮاﺑﯽ‪.(1996،‬‬
‫‪٢٥‬‬
‫‪-2-1-2‬ﺳﺒﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫‪-1-2-1-2‬ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺴﺘﯽ‬
‫درﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران ﺣﺎﻟﺖ ﺳﮑﻮن ﻧﺴﺠﯽ دراﺑﺘﺪاﻣﺎده اﺳـﺖ؛ﺑﺎ رﺷـﺪ ﺟﻨـﯿﻦ ﻓﻘـﻂ ﺑـﺎ اﻓـﺰاﯾﺶ آﻧـﺪروژن )ﮐـﻪ‬
‫ازﮐﺮوﻣﻮزوم ﺟﻨﺴﯽ‪Y‬ﻣﺎﯾﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮدوﻣﺴﺌﻮل رﺷﺪ وﺗﮑﺎﻣﻞ ﺑﯿﻀﻪ ﻫﺎ اﺳﺖ(ﺟﻨﺲ ﻧﺮﭘﺪﯾﺪﻣﯽ آﯾـﺪ‪.‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫ﻧﺮﯾﻨﮕﯽ وﻣﺮداﻧﮕﯽ ﺑﺴـﺘﮕﯽ ﺑـﻪ آﻧـﺪروژن ﻫـﺎي دوران ﺟﻨﯿﻨـﯽ وﭘـﯿﺶ از ﺗﻮﻟـﺪدارد‪.‬درﺣﯿﻮاﻧـﺎت ﭘﺴـﺖ‬
‫ﺗﺮرﻓﺘﺎرﺟﻨﺴﯽ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮاﺳﺘﺮوﺋﯿﺪﻫﺎي ﺟﻨﺴﯽ اﺳﺖ‪.‬ﻫﺮﭼﻪ ﺣﯿﻮان ﺗﮑﺎﻣﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪاﯾﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬اﺳﺘﺮوﺋﯿﺪﻫﺎي ﺟﻨﺴﯽ درﻣﺮدان ﯾﺎزﻧﺎن ﺑﺎﻟﻎ دراﺑﺮازرﻓﺘﺎرﺟﻨﺴﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮﻣﯿﮕﺬارﻧﺪﯾﻌﻨﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺴﺘﻮﺳـﺘﺮون‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪﻣﯿﻞ ﺟﻨﺴﯽ وﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي رادرزﻧﺎن اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪواﺳﺘﺮوژن ﻣﯿﻞ ﺟﻨﺴﯽ وﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي رادرﻣﺮدان‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬وﻟﯽ ﻧﺮﯾﻨﮕﯽ‪،‬ﻣﺎدﯾﻨﮕﯽ وﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﺣﺎﺻﻞ ﺣﻮادث ﭘـﺲ از ﺗﻮﻟﺪاﺳـﺖ ﺗﺎﺳـﺎزﻣﺎن‬
‫دﻫﯽ ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ﭘﯿﺶ از ﺗﻮﻟﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﯿﻦ اﺻﻞ ﻧﺮﯾﻨﻪ ﺳﺎزي ﯾﺎﻣﺎدﯾﻨﻪ ﺳﺎزي را ﻣﯽ ﺗﻮان درﻣﻮرد ﻣﻐﺰﻧﯿﺰ ﺗﻌﻤـﯿﻢ داد‪.‬ﺗﺴﺘﻮﺳـﺘﺮون روي ﻧـﺮون‬
‫ﻫﺎﯾﯽ ازﻣﻐﺰاﺛﺮدارد ﮐﻪ درﻧﺮﯾﻨﮕﯽ ﻣﻐﺰدرﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﻧﻈﯿﺮﻫﯿﭙﻮﺗـﺎﻻﻣﻮس ﻧﻘـﺶ دارﻧـﺪ‪.‬اﯾﻨﮑـﻪ آﯾـﺎ دراﺧـﺘﻼﻻت‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪،‬ﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون دراﻟﮕﻮﻫﺎي رﻓﺘﺎري ﺑﻪ اﺻﻄﻼح ﻣﺮداﻧﻪ ﯾـﺎ زﻧﺎﻧـﻪ ﻧﻘـﺶ داردﻫﻨﻮزﻣﻮردﺑﺤـﺚ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-2-2-1-2‬ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﯽ –اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫ﮐﻮدﮐﺎن ﻣﻌﻤﻮﻻﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎﺗﺮﺑﯿﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺧﻮد)ﮐﻪ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﻧﯿﺰﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد(ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫ﭘﯿــﺪاﻣﯽ ﮐﻨﻨــﺪ‪.‬ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ ﺗﺤــﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮﺗﻌﺎﻣــﻞ ﻣــﺰاج ﮐــﻮدك وﻧﮕــﺮش ووﯾﮋﮔﯿﻬــﺎي واﻟــﺪﯾﻦ‬
‫اﺳﺖ‪.‬ازﻧﻈﺮﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻧﻘﺶ ﻫﺎي ﺟﻨﺴﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ وﺟﻮددارد‪:‬ازﭘﺴﺮﻫﺎ اﻧﺘﻈﺎرﻧﻤﯽ روددﺧﺘﺮاﻧـﻪ رﻓﺘﺎرﮐﻨﻨـﺪ‬
‫‪٢٦‬‬
‫وازدﺧﺘﺮﻫﺎﻫﻢ اﻧﺘﻈﺎرﻧﻤﯽ رودﭘﺴﺮوارﺑﺎرآﯾﻨﺪ‪.‬ﺑﺎزي ﻫﺎي ﭘﺴﺮاﻧﻪ)ﻣﺜﻞ دزدوﭘﻠﯿﺲ(وﺑﺎزي ﻫﺎي دﺧﺘﺮاﻧﻪ)ﻣﺜـﻞ‬
‫ﻋﺮوﺳﮏ ﺑﺎزي وﺧﺎﻧﻪ ﻋﺮوﺳﮑﯽ(وﺟﻮددارﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻧﻘـﺶ ﻫﺎآﻣﻮﺧﺘـﻪ ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ‪،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺮﺧـﯽ ﻣﺤﻘﻘـﯿﻦ‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﭘﺴﺮﻫﺎ ﻣﺰاج ﻇﺮﯾﻒ وﺣﺴﺎﺳﯽ دارﻧﺪوﺑﺮﺧﯽ دﺧﺘﺮﻫﺎﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮ وﭘﺮاﻧﺮژي ﻫﺴﺘﻨﺪﮐﻪ اﯾﻦ‬
‫ﺻﻔﺎت درﻓﺮﻫﻨﮓ اﻣﺮوزﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺎﻟﺒﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ زﻧﺎﻧـﻪ وﻣﺮداﻧـﻪ ﻣﺤﺴـﻮب ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬اﻟﺒﺘـﻪ درﻃـﻮل‬
‫ﭼﻨﺪدﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ درﮐﻮدﮐﺎن ﭘﺪﯾﺪآﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﯾﮕﻤﻮﻧﺪﻓﺮوﯾﺪﻣﻌﺘﻘﺪﺑﻮدﮐﻪ ﻣﺸﮑﻼت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﺎﺷﯽ ازﺗﻌﺎرﺿﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻮدك درﻣﺜﻠـﺚ ادﯾﭙـﯽ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﺗﻌـﺎرض ﻫـﺎي ﺑﺮاﺛﺮروﯾـﺪادﻫﺎي واﻗﻌـﯽ ﺧـﺎﻧﻮاده وﺗﺨـﯿﻼت ﮐـﻮدك ﺗﻘﻮﯾـﺖ ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬ﻫﺮﭼﯿﺰي ﮐﻪ درﻣﺤﺒﺖ ﮐﻮدك ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ واﻟﺪﻣﺨﺎﻟﻒ وﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺳﺎزي ﺑﺎ واﻟـﺪ ﻫﻤﺠـﻨﺲ ﺗـﺪاﺧﻞ‬
‫ﮐﻨﺪدرﭘﯿﺪاﯾﺶ ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ دﺧﺎﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ رواﺑﻂ ﻣﺎدر‪-‬ﮐﻮدك درﻧﺤﺴﺘﯿﻦ ﺳﺎل ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ درﺑﺮﻗﺮاري ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻓـﻮق اﻟﻌـﺎده‬
‫اي دارد‪.‬درﺧﻼل اﯾﻦ دوره ﻫﺎ ﻣﺎدرﻫﺎﺑﻪ ﻃﻮرﻃﺒﯿﻌﯽ ﮐﻮدﮐﺎن را ازﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﺧﻮدآﮔـﺎه ﮐـﺮده وﺳـﺒﺐ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺧﻮداﻓﺘﺨﺎرﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﻪ ﮐﻮدك ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﺧﺘﺮ ﯾﺎ ﭘﺴـﺮ ﮐﻮﭼـﮏ ﺑﻬـﺎداده ﻣـﯽ‬
‫ﺷـــﻮدوﻟﯽ ﻣﺎدرﺧﺸـــﻦ وﺑـــﯽ ارزش ﮐﻨﻨـــﺪه ﻣـــﯽ ﺗﻮاﻧﺪدررﺷـــﺪﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴـــﯽ ﮐـــﻮدك اﺧـــﺘﻼل‬
‫اﯾﺠﺎدﮐﻨﺪ‪.‬ﺿـﻤﻨﺎدرﻫﻤﯿﻦ دوران ﻓﺮاﯾﻨﺪﺟـﺪاﯾﯽ‪-‬ﺗﻔﺮدﻧﯿـﺰ درﺟﺮﯾـﺎن اﺳـﺖ‪.‬وﻗﺘـﯽ ﻣﺸـﮑﻼت ﺟﻨﺴـﯿﺘﯽ ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺪاﯾﯽ‪-‬ﺗﻔﺮدﻫﻤﺮاه ﺷﻮد‪،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ازﺗﻤﺎﯾﻼت ﺟﻨﺴﯽ ﺑﺮاي ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧـﺪن‬
‫دررواﺑﻄﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺻﻤﯿﻤﯿﺖ ﮐﻮدﮐﺎﻧﻪ ازروي ﻧﺎﭼﺎري وﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧﺼﻤﺎﻧﻪ وﺑـﯽ ارزش‬
‫ﮐﻨﻨﺪه درﻧﻮﺳﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﺑﺎاﯾﻦ ﭘﯿﺎم ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺷـﻮﻧﺪ ﮐـﻪ اﮔـﺮ ﻫﻮﯾـﺖ ﺟـﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ راداﺷـﺘﻨﺪ ازارزش ﺑﯿﺸـﺘﺮي‬
‫ﺑﺮﺧﻮردارﺑﻮدﻧﺪ‪.‬ﮐﻮدﮐﺎن ﻃﺮدﺷﺪه وآزاردﯾﺪه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاﺳﺎس ﭼﻨـﯿﻦ ﺑـﺎوري ﻋﻤـﻞ ﮐﻨﻨـﺪ‪.‬ﻣﺸـﮑﻼت‬
‫‪٢٧‬‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاﺛﺮﻣﺮگ ﻣﺎدر‪،‬ﻏﯿﺒﺖ ﻃﻮﻻﺗﯽ ﯾﺎاﻓﺴﺮدﮔﯽ اوﺷـﺮوع ﺷـﻮد‪.‬درﭼﻨـﯿﻦ‬
‫ﺣﺎﻻﺗﯽ ﯾﮏ ﭘﺴﺮﺑﭽﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ازﻃﺮﯾﻖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﺳﺎزي ﮐﺎﻣـﻞ ﺑـﺎ ﻣـﺎدرواﮐﻨﺶ ﻧﺸـﺎن دﻫـﺪ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑـﺮاي‬
‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﺑﺎروش ﺧﻮدﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ ﻣﺎدرﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﻘﺶ ﭘﺪرﻧﯿﺰدرﺳﺎل ﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﻣﻬﻢ اﺳـﺖ وﺣﻀـﻮراوﺑﻪ ﻃـﻮرﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑـﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪﺟـﺪاﯾﯽ‪-‬ﺗﻔﺮدﮐﻤـﮏ ﻣـﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬ﺑﺪون وﺟﻮدﭘﺪر‪،‬ﻣﺎدروﮐﻮدك ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﺎﻣﻼﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪.‬ﺑﺮاي دﺧﺘﺮ‪،‬ﭘﺪرﺑـﻪ ﻃـﻮرﻃﺒﯿﻌﯽ ﻧﻤﻮﻧـﻪ‬
‫ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﺑﮋه ﻫﺎي ﻣﺤﺒﻮب آﯾﻨﺪه اﺳﺖ وﺑﺮاي ﭘﺴﺮﺑﭽﻪ ﭘﺪراﻟﮕﻮي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﺳﺎزي ﻣﺮداﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎدرﮐﺸﻮراﯾﺮان‪،‬دﮐﺘﺮ ﻣﯿﺮ ﺟﻼﻟﯽ ﺣﺎذق ﺗﺮﯾﻦ ﺟﺮاح ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ)‪ (GRS‬دراﯾﺮان در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ دﺳﺖ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ زده و ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ‪ :‬ﻣﺎ از ﻫﻤﻪ ﻣﺎدراﻧﯽ ﮐﻪ ﻓﺮزﻧﺪ ﺗﺮاﻧﺲ ﺳﮑﺸﻮال دارﻧﺪ ﺳﻮال ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﮐـﻪ آﯾـﺎ‬
‫در دوران ﺳﻪ ﻣﺎﻫﮕﯽ ﺣﺎﻣﻠﮕﯽ‪،‬ﯾﮏ ﺷﻮك رواﻧﯽ ﯾﺎ ﻋﺼﺒﯽ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ ﯾﺎﻧﻪ ؟ ﺗﻌـﺪا دﻧﺴـﺒﺘﺎً زﯾـﺎدي از اﯾـﻦ‬
‫اﻓﺮاد ﺟﻮاب ﻣﺜﺒﺖ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﺣﻮادث ﻧﺎﮔﻮاري ﻣﺜﻞ از دﺳـﺖ دادن ﻫﻤﺴـﺮ ﯾـﺎ ﯾﮑـﯽ از اﻋﻀـﺎي ﺧـﺎﻧﻮاده‬
‫ﻃﻼق‪ ،‬ﺗﺮس ﻫﺎي ﺷﺪﯾﺪ ﺑﺮاي اﯾﻦ اﻓﺮاد در دوران ﺑﺎرداري اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪.‬ﺗﻌﺪاد زﯾﺎدي از ﺑﯿﻤﺎران از‬
‫ﺟﻨﻮب و ﺟﻨﻮب ﻏﺮب ﮐﺸﻮرﻣﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺣﺴﺎب ﺳﺮاﻧﮕﺸﺘﯽ ﻣﯿﺘﻮان ﻓﻬﻤﯿﺪ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺎدران اﯾـﻦ‬
‫ﻫﺎ ﺳﻪ ﯾﺎ ﭼﻬﺎر ﻣﺎﻫﻪ ﺣﺎﻣﻠﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺳﺎل ﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺷﺮوع ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﯿﻠﯽ ﺑﻮده اﯾﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﺷﻮك‬
‫ﻋﺼﺒﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺗﺮﺷﺤﺎت ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ﺧﺎص ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﻣﺤﯿﻂ رﺣﻢ را ﺗﻐﯿﯿﺮدﻫـﺪ و روي‬
‫ﻧﺤﻮه رﺷﺪ ﻣﻐﺰ ﺟﻨﯿﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﮕﺬارد‪.‬‬
‫‪-3-1-2‬ﺗﺸﺨﯿﺺ وﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‬
‫ﻣﻼك ﻫﺎي ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ ﻓﻌﻠﯽ درﻣﻮرد ﮐﻮدﮐﺎن وﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﺷﺎﻣﻞ دودﺳﺘﻪ ﻋﻤـﺪه اﺳـﺖ‪:‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﺳـﺎزي ﺑـﺎ‬
‫ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ وﻧﺎراﺣﺘﯽ از ﻧﻘﺶ ﺟﻨﺴﯽ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷـﺪه‪.‬درﮐـﻮدﮐﯽ‪،‬اﯾﻦ ﻣـﻼك ﻫﺎﺷـﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎﯾـﻞ ﻗـﻮي ﺑـﺮاي‬
‫‪٢٨‬‬
‫ﺷﺮﮐﺖ درﺑﺎزي ﻫﺎوﺳـﺮﮔﺮﻣﯽ ﻫـﺎي ﺟـﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ واﺣﺘﻤـﺎﻻ رداﺳـﺒﺎب ﺑـﺎزي ﻫﺎوﺑـﺎزي ﻫـﺎي ﺟـﻨﺲ‬
‫ﺧﻮداﺳﺖ‪.‬ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت اﺳﺎﺳﯽ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل درﻫﻤﻪ ﺳﻨﯿﻦ ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﺷﺪﯾﺪوﻣﺪاوم ﺷﺨﺺ درﻣﻮردﺟﻨﺴـﯿﺖ‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﺧﻮداﺳﺖ وﺷﺨﺺ ﺗﻤﺎﯾﻞ واﺻﺮاردارد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻌﻠﻖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-1-3-1-2‬ﮐﻮدﮐﺎن‬
‫درﻣﻮاردﺷﺪﯾﺪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻮدﮐﺎن‪،‬ﭘﺴﺮﻫﺎ ﻃﺒﻖ ﻣﻼك ﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮدازﻫﺮدﺧﺘﺮ ي دﺧﺘﺮاﻧﻪ‬
‫ﺗﺮﻫﺴﺘﻨﺪ ودﺧﺘﺮﻫﺎ از ﻫﺮ ﭘﺴﺮي ﻣﺮد ﺻﻔﺖ ﺗﺮﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫درﻃﯿﻒ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﻣﺮزﻣﺸﺨﺼﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﻮدﮐﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ دﺳـﻤﯽ اﯾـﻦ اﺧـﺘﻼل‬
‫رادرﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪوﺑﻘﯿﻪ ﮐﻮدﮐـﺎن ﻗﺎﺋـﻞ ﺷـﺪ‪.‬دﺧﺘـﺮان ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﯾـﻦ اﺧـﺘﻼل ﻣﻌﻤـﻮﻻ ﻣﺼـﺎﺣﺐ ﻫـﺎي‬
‫ﭘﺴﺮدارﻧﺪوﻋﻼﻗﻪ ﺷﺪﯾﺪي ﺑﻪ ورزش ﻫﺎوﺑﺎزﯾﻬﺎي ﺧﺸﻦ ﭘﺴﺮاﻧﻪ دارﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ دﺧﺘﺮﻫﺎﻋﻼﻗﻪ اي ﺑـﻪ ﻋﺮوﺳـﮏ‬
‫ﯾﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎزي ﻧﺪارﻧﺪ)ﻣﮕﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ درآن ﻧﻘﺶ ﭘﺪرﯾﺎﻓﺮدﻣﺬﮐﺮدﯾﮕﺮي را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ(‪.‬آﻧﻬـﺎﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ‬
‫ازادرار ﮐﺮدن دروﺿﻌﯿﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺧﻮدداري ﮐﻨﻨﺪ وادﻋﺎ ﮐﻨﻨـﺪ ﮐـﻪ آﻟـﺖ ﻣﺮداﻧـﻪ دارﻧـﺪوﯾﺎ درآﯾﻨـﺪه ﭘﯿـﺪا‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪﮐﺮد‪.‬اﯾﻦ دﺧﺘﺮان ﻋﻼﻗﻪ اي ﺑﻪ داﺷﺘﻦ ﭘﺴﺘﺎن وﻗﺎﻋﺪه ﺷﺪن ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪوﺗﺎﮐﯿﺪدارﻧﺪ ﮐـﻪ وﻗﺘـﯽ‬
‫ﺑﺰرگ ﺷﺪﻧﺪﻣﺮدﺧﻮاﻫﻨﺪﺷﺪ)ﯾﻌﻨﯽ واﻗﻌﺎﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻣﺮددرﺧﻮاﻫﻨﺪآﻣﺪ ﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﻘﺶ ﯾﮏ ﻣﺮد را داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ(‪.‬‬
‫ﭘﺴﺮان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻗﺎﻟﺒﯽ زﻧﺎﻧﻪ اﺷﺘﻐﺎل ذﻫﻨﯽ دارﻧﺪوﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ ﺗـﺮﺟﯿﺢ‬
‫دﻫﻨﺪﮐﻪ ﻟﺒﺎس دﺧﺘﺮاﻧﻪ ﯾﺎ زﻧﺎﻧﻪ ﺑﭙﻮﺷﻨﺪواﮔﺮ ﺑﻪ ﻟﺒﺎس ﻫﺎي زﻧﺎﻧﻪ واﻗﻌـﯽ دﺳﺘﺮﺳـﯽ ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪،‬ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ از ﻣﻮادﻣﻮﺟﻮدﭼﻨﯿﻦ ﻟﺒﺎس ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺴﺎزﻧﺪ)ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺒـﺪل ﭘﻮﺷـﯽ ﻫﻤـﺮاه ﺑـﺎ ﯾﺎدﮔـﺎرﺧﻮاﻫﯽ دراﯾـﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺒﺪل ﭘﻮﺷﯽ ﺳﺒﺐ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد(‪.‬اﯾﻦ ﭘﺴﺮﻫﺎ ﻣﯿﻞ ﺷـﺪﯾﺪي ﺑـﺮاي ﺷـﺮﮐﺖ درﺑﺎزﯾﻬـﺎ‬
‫ووﻗﺖ ﮔﺬراﻧﯽ ﻫﺎي دﺧﺘﺮاﻧﻪ دارﻧﺪ‪.‬ﻋﺮوﺳﮏ ﻫﺎي ﻣﻮﻧﺚ اﻏﻠﺐ اﺳـﺒﺎب ﺑـﺎزي ﻣـﻮرد ﻋﻼﻗـﻪ آن ﻫﺎﺳـﺖ‬
‫‪٢٩‬‬
‫وﻣﻌﻤﻮﻻ ﻫﻤﺒﺎزي ﻫﺎﯾﺸﺎن را ازﺑﯿﻦ دﺧﺘﺮﻫﺎاﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬درﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎزي اﯾﻦ ﭘﺴﺮﻫﺎ ﻧﻘﺶ دﺧﺘﺮرا ﺑـﺎزي‬
‫ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬ادا واﻃﻮارواﻋﻤﺎل آن ﻫﺎ اﻏﻠﺐ زﻧﺎﻧﻪ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﻣﻌﻤﻮﻻ درﺑﯿﻦ ﭘﺴﺮان ﻫﻤﺴﻨﺸﺎن ﻣـﻮرد اذﯾـﺖ‬
‫وآزار ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘـﻪ وﯾـﺎ ﻃﺮدﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﭘﺪﯾـﺪه درﻣـﻮرد دﺧﺘﺮﻫﺎﺗﺎﺳـﻦ ﺑﻠـﻮغ ﺑﻨـﺪرت ﺻـﻮرت ﻣــﯽ‬
‫ﮔﯿﺮد‪.‬ﭘﺴﺮان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ادﻋﺎﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﺑﺰرگ ﺷﻮﻧﺪ ﻣﺒﺪل ﺑﻪ زن ﺧﻮاﻫﻨﺪﺷﺪ)ﻧﻪ‬
‫ﻓﻘﻂ ازﻧﻈﺮﻧﻘﺶ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت زن واﻗﻌﯽ ﺑﺰرگ درﺧﻮاﻫﻨﺪآﻣﺪ(‪.‬آﻧﻬـﺎ ﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ ادﻋﺎﮐﻨﻨﺪﮐـﻪ آﻟـﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ ﯾﺎ ﺑﯿﻀﻪ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﺗﻨﻔﺮآوراﺳﺖ ﯾـﺎ ازﺑـﯿﻦ ﺧﻮاﻫـﺪرﻓﺖ وﯾـﺎ ﺑﻬﺘـﺮ ﺑـﻮد ﮐـﻪ آﻟـﺖ ﻣﺮداﻧـﻪ وﺑﯿﻀـﻪ‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪.‬ﺑﺮﺧﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮﺗﻤﺴﺨﺮﺳﺎﯾﺮﺑﭽﻪ ﻫﺎ ﯾﺎ ﻓﺸﺎرﻣﺪرﺳـﻪ ﺑـﺮاي ﭘﻮﺷـﯿﺪن ﻟﺒـﺎس ﻫـﺎي ﻗـﺎﻟﺒﯽ‬
‫ﺟﻨﺲ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه آﻧﻬﺎ ازرﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﺧﻮدداري ﮐﻨﻨـﺪ‪.‬ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﮐﻮدﮐـﺎن ﻣﺒﺘﻼ‪،‬آﺷـﻔﺘﮕﯽ ﻧﺎﺷـﯽ از اﯾـﻦ‬
‫اﺧﺘﻼل را اﻧﮑﺎرﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﮕﺮ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ وﺿﻌﯿﺖ آﻧﻬﺎ رادرﺗﻌﺎرض ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده اي ﻫﻤﺴﺎﻻﻧﺸﺎن ﻗﺮارداد‪.‬‬
‫‪1-1-3-1-2‬ﺗﺸﺨﯿﺺ اﻓﺘﺮاﻗﯽ درﮐﻮدﮐﺎن‪.‬‬
‫اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴـﯽ درﮐﻮدﮐـﺎن ﺑﺎﯾﺴـﺘﯽ از ﺳـﺎﯾﺮﺣﺎﻻت ﺟﻨﺴـﯿﺘﯽ ﻏﯿﺮﻣﻌﻤـﻮل ﮐﻮدﮐـﺎن اﻓﺘـﺮاق داده‬
‫ﺷﻮد‪.‬دﺧﺘﺮﻫﺎي ﺷﯿﻄﺎن وﭘﺴﺮوارﮐﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬ﻟﺒﺎس ﻫﺎي ﺧﻨﺜﺎي ﺟﻨﺴـﯿﺘﯽ را‬
‫ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮐﺮات اﻇﻬﺎر ﻣﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﺴﺮﻫﺴﺘﻨﺪ وﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ درﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ ﻣﺮدﺷـﻮﻧﺪ‪.‬آﻧﻬـﺎ‬
‫درﺑﺎزي ﻫﺎي ﺗﺨﯿﻠﯽ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﮐﺮات ﻧﻘﺶ ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺑـﺎزي ﻣﯿﮑﻨﻨـﺪ وﺑـﻪ ﻫﻤـﯿﻦ دﻟﯿـﻞ درﺑﺎزﻫـﺎي‬
‫ﻣﺎدر‪-‬ﭘﺪرﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮﺑﺎزﯾﻬﺎي ﺗﻘﻠﯿﺪﭼﻬﺮه ﻫﺎي رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎﻧﻘﺶ ﻣﺬﮐﺮ را ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻋـﻼوه دﺧﺘﺮﻫـﺎي‬
‫ﻣﺰﺑﻮرازﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺳﻨﺘﯽ زﻧﺎﻧﻪ ﻧﻔﺮت دارﻧﺪ‪.‬‬
‫درﺗﺸﺨﯿﺺ اﻓﺘﺮاﻗﯽ ﯾﮑﯽ از ﻣﻮاردي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻣﺪﻧﻈﺮﺑﺎﺷﺪﭘﺴﺮﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻧﺘﻈﺎرات ﺳﻨﺘﯽ ﻣﺮداﻧـﻪ‬
‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﻧﺪارﻧﺪاﻣﺎدرﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﺳﺎزي وﺳﯿﻌﯽ ﺑﺎ ﺟـﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﻧﺪارﻧﺪوازﭘﺴـﺮﺑﻮدن ﺧﻮدﻧﺎراﺿـﯽ‬
‫ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬درﭘﺴﺮﻫﺎ ردﺑﺎزﻫﺎي ﭘﺮﺳﺮوﺻﺪا ﯾﺎ ﺑﺎزي ﻫﺎي ورزﺷـﯽ وﺗـﺮﺟﯿﺢ ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ ﻫـﺎي ﻏﯿﺮورزﺷـﯽ وﯾـﺎ‬
‫‪٣٠‬‬
‫اﯾﻔﺎي ﻧﻘﺶ ﮔﺎه ﺑﻪ ﮔﺎه دﺧﺘﺮاﻧﻪ ‪،‬ﺑﺎزي ﺑـﺎ ﻋﺮوﺳـﮏ ‪،‬ﭘﻮﺷـﯿﺪن ﻟﺒـﺎس ﻫـﺎي دﺧﺘﺮاﻧـﻪ ﯾـﺎ زﻧﺎﻧـﻪ ﻧﺎﺷـﺎﯾﻊ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ‪.‬اﯾﻦ ﭘﺴﺮﻫﺎ ﻟﺰوﻣﺎ دﭼﺎر اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬ﭘﺴﺮﻫﺎي ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﯾـﻦ اﺧـﺘﻼل ﻣـﯽ ﮔﻮﯾﻨـﺪ‬
‫ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ دﺧﺘﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ودوﺳﺖ دارﻧﺪ وﻗﺘﯽ ﺑـﺰرگ ﺷـﺪﻧﺪﺑﻪ زن ﺗﺒـﺪﯾﻞ ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﭘﺴـﺮﻫﺎ ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮرﻣﮑﺮر درﺑﺎزي ﻫﺎي ﺗﺨﯿﻠﯽ‪،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎزي ﻫﺎي ﭘﺪر‪-‬ﻣـﺎدر‪،‬ﻧﻘﺶ زﻧﺎﻧـﻪ را ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه ﻣـﯽ ﮔﯿﺮﻧـﺪوﺗﻤﺎﯾﻞ‬
‫ﺷﺪﯾﺪي ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮرﺳﻨﺘﯽ زﻧﺎﻧﻪ ﻧﻘﺶ زﻧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ وﺗﻤﺎﯾﻞ ﺷﺪﯾﺪي ﺑـﻪ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ دارﻧﺪ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻃﻮرﺳـﻨﺘﯽ زﻧﺎﻧـﻪ ﻣﺤﺴـﻮب ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ‪،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑـﻪ ﻣﺒـﺪل ﭘﻮﺷـﯽ ﻋﻼﻗـﻪ‬
‫دارﻧﺪوﻫﻤﺒﺎزي ﻫﺎي دﺧﺘﺮرا ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺴﺘﻠﺰم ردﺣﺎﻻت ﺑﯿﻦ ﺟﻨﺴﯽ ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ اﺳـﺖ؛ﺑﻪ ﻫﻤـﯿﻦ دﻟﯿـﻞ ﺑﺎﯾﺴـﺘﯽ‬
‫ﺷﺮح ﺣﺎل ﻃﺒﯽ ﺑﺎﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي دوﺟﻨﺴﯿﺘﯽ)ﻫﺮﻣﺎﻓﺮودﯾﺴﻢ(درﮐﻮدك اﺧﺬﺷﻮد‪.‬درﺻﻮرت ﺷـﮏ ﺑـﻪ‬
‫ﺣﺎﻻت دوﺟﻨﺴﯿﺘﯽ ‪،‬ارﺟﺎع ﺑﻪ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻏﺪد درون رﯾﺰﮐﻮدﮐﺎن ﺿﺮورت دارد‪.‬‬
‫‪-2-3-1-2‬ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن وﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن‬
‫ﻋﻼﯾﻢ وﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎدرﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن وﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﻣﯿﻞ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫واﯾﻦ ﻣﯿﻞ ﺧﻮدرا اﺑﺮازﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻓﺮادﻣﮑﺮرا ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻋﻀـﻮﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪوآرزو ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺜﻞ ﻓﺮدي ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ رﻓﺘﺎرﮐﻨﻨﺪ ودﯾﮕﺮان ﻫﻢ ﻣﺜﻞ ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎآﻧﻬـﺎ‬
‫رﻓﺘﺎرﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻋﻼوه آﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﻨﺴﯽ ﺟـﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ را ﮐﺴـﺐ ﮐﻨﻨـﺪ وﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﻋﻮﺿﯽ ﺑﺪﻧﯿﺎ آﻣﺪه اﻧﺪوﻋﺒﺎرت ﻣﺸﺨﺼﯽ از اﯾﻦ ﻗﺒﯿﻞ ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪ؛»ﻣﻦ اﺣﺴﺎس ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﻢ زﻧﯽ ﻫﺴﺘﻢ ﮐﻪ درﺟﺴﻢ ﻣﺮداﻧﻪ ﺑﻪ دام اﻓﺘﺎده ام«)ﯾﺎ ﺑﺮﻋﮑﺲ(‪.‬‬
‫ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن وﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن اﻏﻠـﺐ ﺑـﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﺴـﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮددرﺧﻮاﺳـﺖ اﻗـﺪاﻣﺎت ﻃﺒـﯽ واﻋﻤـﺎل ﺟﺮاﺣـﯽ‬
‫دارﻧﺪ‪.‬ﻫﺮﭼﻨﺪ اﺻﻄﻼح دﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاري در‪DSM-IV-TR‬ﺑﻪ ﮐﺎرﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬ﺑﺴﯿﺎري از ﺑـﺎﻟﯿﻨﮕﺮان اﯾـﻦ‬
‫‪٣١‬‬
‫اﺻﻄﻼح راﻣﻔﯿﺪداﻧﺴﺘﻪ اﻧـﺪواﺣﺘﻤﺎﻻ ﻫﻤﭽﻨـﺎن ازآن اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪.‬ﺑـﻪ ﻋـﻼوه دﮔـﺮ ﺟـﻨﺲ ﭘﻨـﺪاري‬
‫دردﻫﻤﯿﻦ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي آﻣﺎري وﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﯿﻤﺎرﯾﻬـﺎ وﻣﺸـﮑﻼت ﺑﻬﺪاﺷـﺘﯽ واﺑﺴـﺘﻪ)‪(ICD-10‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮرﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬ﺧﻮداﻓﺮادﻧﯿﺰدراﺷﺎره ﺑﻪ ﺧﻮدازاﯾﻦ اﺻﻄﻼح اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬اﯾـﻦ اﻓـﺮاد اﺷـﺘﻐﺎل ذﻫﻨـﯽ‬
‫ﻣﺪاوﻣﯽ ﺑﺎ ﺧﻼص ﺷﺪن ازﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﻨﺴﯽ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ واوﻟﯿﻪ وﮐﺴﺐ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﻨﺴﯽ ﺟـﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ‬
‫دارﻧﺪ وﻫﻤﯿﺸﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ ﻫﻤﭽﻮن ﻋﻀﻮي ازﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﻨﺪوﻟﺒﺎس ﺑﭙﻮﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮐﺜﺮﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﮕﺮ دﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاران‪،‬ﺣﺎﮐﯽ از ﻣﺸﮑﻼت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ دردوران ﮐـﻮدﮐﯽ اﺳـﺖ‬
‫‪.‬وﻟﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت آﯾﻨﺪه ﻧﮕﺮ ﮐﻮدﮐﺎن دﭼﺎراﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪﮐﻪ ﻣﻌﺪودي ازآﻧﻬـﺎ درآﯾﻨـﺪه‬
‫دﮔﺮ ﺣﻨﺲ ﭘﻨﺪارﺷﺪه ودرﭘﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ﺧﻮدﺧﻮاﻫﻨﺪ آﻣﺪ‪.‬اﯾﻦ اﺧـﺘﻼل ﺑـﯿﻦ ﻣـﺮدان ﺷـﺎﯾﻊ ﺗـﺮ اززﻧـﺎن‬
‫اﺳﺖ‪.‬ﺷﯿﻮع آن درﻣﺮدان ﯾﮏ درﺳﯽ ﻫﺰارودرزﻧﺎن ﯾﮏ درﺻﺪﻫﺰاراﺳﺖ‪.‬ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﯾـﻦ اﺧـﺘﻼل‬
‫ازاﯾﻦ ﺷﺎﮐﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪﮐﻪ ﭘﻮﺷﯿﺪن ﻟﺒﺎس ﻫﺎي ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه آﻧﻬﺎ ﻧﺎراﺣﺘﺸـﺎن ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ؛ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷـﺒﯿﻪ‬
‫ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻟﺒﺎس ﻣﯽ ﭘﻮﺷﻨﺪودرﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎآن ﺟﻨﺲ ﺷـﺮﮐﺖ ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪.‬آﻧﻬـﺎ آﻟـﺖ ﺗﻨﺎﺳـﻠﯽ‬
‫ﺧﻮدرا ﻧﻔﺮت آورﻣﯽ داﻧﻨﺪواﯾﻦ اﺣﺴﺎس ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮﺑﻪ درﺧﻮاﺳﺖ ﻫﺎي ﻣﺪاوم ﺑـﺮاي ﺟﺮاﺣـﯽ آن‬
‫ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ ﻣﯿﻞ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﺗﻤﺎم اﻣﯿﺎل دﯾﮕﺮ ﺷﺨﺺ ﻏﻠﺒﻪ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدان ﻣﺒﺘﻼﺑﺮاي اﯾﺠﺎدﭘﺴﺘﺎن وﺳﺎﯾﺮاﻧﺤﻨﺎﻫﺎي ﺑﺪﻧﯽ زﻧﺎﻧﻪ اﺳـﺘﺮوژن ﻣﺼـﺮف ﻣﯿﮑﻨﻨـﺪ‪،‬ﺑﺎ اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺰﻣﻮﻫـﺎي‬
‫ﻣﺮداﻧﻪ ﺧﻮدرا ازﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪوﺑﺮاي ﺑﺮداﺷﺘﻦ آﻟﺖ ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ وﺑﯿﻀﻪ ﻫﺎ واﯾﺠﺎدﻣﻬﺒﻞ ﻣﺼـﻨﻮﻋﯽ ﺗﺤـﺖ ﻋﻤـﻞ‬
‫ﺟﺮاﺣﯽ ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬زن ﻫﺎي ﻣﺒﺘﻼ ﭘﺴﺘﺎن ﻫﺎي ﺧـﻮدرا ﻣﺤﮑـﻢ ﻣـﯽ ﺑﻨﺪﻧـﺪﯾﺎ ازﻃﺮﯾـﻖ ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﯽ‬
‫ﭘﺴــﺘﺎﻧﻬﺎ‪،‬رﺣﻢ وﺗﺨﻤﺪاﻧﻬﺎﯾﺸــﺎن راﺑﺮﻣــﯽ دارﻧــﺪ‪.‬ﺑــﺮاي اﯾﺠــﺎدﺗﻮده ﻋﻀــﻼﻧﯽ ﻣﺮداﻧــﻪ وﮐﻠﻔــﺖ ﮐــﺮدن‬
‫ﺻﺪاﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون ﻣﺼﺮف ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ وﺑﺮاي اﯾﺠﺎدآﻟﺖ ﻣﺮداﻧـﻪ ﻣﺼـﻨﻮﻋﯽ ﺗﺤـﺖ ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﯽ ﻗـﺮار ﻣـﯽ‬
‫ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻋﻤﺎل ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﺨﺺ را ازﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻔﮑﯿـﮏ ﻧﺎﭘـﺬﯾﺮ ﺳـﺎزد‪.‬ﺑﺮﺧـﯽ ﻣﺤﻘﻘـﯿﻦ دراﯾـﻦ‬
‫‪٣٢‬‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﭘﺲ ازﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ رﻓﺘﺎري راﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﺮده اﻧﺪ ﮐـﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎ ﮐﺎرﯾﮑـﺎﺗﻮري ازﻧﻘـﺶ‬
‫زﻧﺎﻧﻪ ﯾﺎ ﻣﺮداﻧﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﯽ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﺧﻮدﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮاﺧﺘﻼﻻت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران ﺳﺎﺑﻘﻪ‬
‫اي ازﯾﮏ رواﻧﭙﺮﯾﺸﯽ ﻋﻤﺪه‪،‬ازﺟﻤﻠﻪ اﺳﮑﯿﺰوﻓﺮﻧﯽ وﯾﺎ اﺧﺘﻼل ﻋﺎﻃﻔﯽ ﻋﻤﺪه دارﻧﺪ‪،‬اﻣﺎ اﮐﺜﺮآﻧﻬـﺎ ﻓﺎﻗـﺪﭼﻨﯿﻦ‬
‫ﺳﺎﺑﻘﻪ اي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬وﻗﺘﯽ درﮐﻨﺎرﺗﺸﺨﯿﺺ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪،‬ﺗﺸﺨﯿﺺ دﯾﮕـﺮي ﻣﺤـﻮر‪I‬از‪DSM‬ﻣﻄـﺮح‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ اﯾﻦ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻫﺎي ﻣﺠﺰاﻫﺴﺘﻨﺪ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ‪.‬درﺑﯿﻤﺎران دﭼﺎراﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ‪،‬اﻧﻮاﻋﯽ از اﺧﺘﻼل ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﺤﻮر‪،II‬ﺑﺨﺼﻮص ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﺮزي دﯾﺪه ﻣـﯽ ﺷـﻮداﻣﺎﻫﯿﭻ اﺧـﺘﻼل‬
‫ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻣﺨﺘﺺ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬ﺑﺮﺧﯽ ازﻣﺮدان ﻏﯿـﺮﻫﻤﺠﻨﺲ ﮔـﺮاي ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪،‬ﺳﺎﺑﻘﻪ اي از ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺒﺪل ﭘﻮﺷﯽ را ﮔﺰارش ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ وﺑﺮﺧـﯽ ازآﻧﻬـﺎ‬
‫ﻧﯿﺰواﺟﺪﻣﻼك ﻫﺎي ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ ﯾﺎدﮔﺎرﺧﻮاﻫﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺒﺪل ﭘﻮﺷـﯽ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬ﺑـﺮاي ﺑﺮﺧـﯽ از اﯾـﻦ اﻓـﺮاد‬
‫ﺗﺼﻮرﺧﻮددرﯾﮏ ﺑﺪن زﻧﺎﻧﻪ ﺑﺎ دﯾﺪن ﺧﻮددرﺣﺎﻟﺖ ﻣﺒﺪل ﭘﻮﺷﯽ درآﯾﻨﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮازﺧﻮدﭘﻮﺷـﯿﺪن ﻟﺒـﺎس ﻫـﺎي‬
‫زﻧﺎﻧﻪ از ﻧﻈﺮﺟﻨﺴﯽ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻨﻨﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-4-1-2‬ﺳﯿﺮوﭘﯿﺶ آﮔﻬﯽ‬
‫‪-1-4-1-2‬ﮐﻮدﮐﺎن‬
‫اﯾﻦ اﺧﺘﻼل درﭘﺴـﺮﻫﺎ ﻗﺒـﻞ از ﺳـﻦ ‪4‬ﺳـﺎﻟﮕﯽ ﺷـﺮوع ﺷـﺪه وﺗﻌـﺎرض ﺑـﺎ ﻫﻤﺴـﺎﻻن درﺳـﺎﻟﻬﺎي اوﻟﯿـﻪ‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ)ﺣﺪودﺳﻦ ‪7‬ﯾﺎ ‪8‬ﺳﺎﻟﮕﯽ(آﻏﺎزﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬وﻗﺘﯽ ﭘﺴﺮﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺷﺪﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اداواﻃﻮارﻫﺎي ﮐﺎﻣﻼ زﻧﺎﻧﻪ‬
‫ﺗﺨﻔﯿﻒ ﯾﺎﺑﺪ‪،‬ﺑﺨﺼﻮص اﮔﺮ اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ ﺑﺮاي ﻣﻨﻊ اﯾﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬ﻣﺒـﺪل ﭘﻮﺷـﯽ ﻣﻤﮑـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺨﺸﯽ از اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﺑﺎﺷﺪو‪75‬درﺻﺪﭘﺴﺮﻫﺎي ﻣﺒـﺪل ﭘـﻮش اﯾـﻦ ﮐـﺎرراﭘﯿﺶ از ‪4‬ﺳـﺎﻟﮕﯽ ﺷـﺮوع‬
‫‪٣٣‬‬
‫ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬ﺳﻦ ﺷﺮوع دردﺧﺘﺮﻫﺎ ﻧﯿﺰﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ‪،‬اﻣﺎ اﮐﺜﺮآﻧﻬﺎ رﻓﺘﺎرﻫـﺎي ﻣﺮداﻧـﻪ را ﺗﺎﺳـﻦ ﻧﻮﺟـﻮاﻧﯽ ﮐﻨـﺎرﻣﯽ‬
‫ﮔﺬارﻧﺪ‪.‬‬
‫درﻫﺮدوﺟﻨﺲ ‪،‬ﯾﮏ ﺳﻮم ﺗﺎدوﺳﻮم ﺗﻤﺎم ﻣﻮاردﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻫﻤﺠﻨﺲ ﮔﺮاﺷﻮﻧﺪ‪،‬ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﻪ دﻻﯾـﻞ ﻧـﺎﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﮔﺮاﯾﺶ ﻫﻤﺠﻨﺲ ﮔﺮاﯾﯽ دردﺧﺘﺮﻫﺎي ﻣﺒﺘﻼﮐﻤﺘـﺮ ازﭘﺴـﺮﻫﺎ اﺳـﺖ‪.‬اﺳـﺘﯿﻮن ﻟـﻮﯾﻦ ﮔـﺰارش ﮐﺮدﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬
‫ﭘﯿﮕﯿﺮي ﭘﺴﺮﻫﺎي دﭼﺎرآﺷﻔﺘﮕﯽ ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ ﺑﻪ ﻃﻮرﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪﻫﻤﺠﻨﺲ ﮔﺮاﯾﯽ ﭘﯿﺎﻣـﺪﻣﻌﻤﻮل اﯾـﻦ‬
‫اﺧﺘﻼل درﻧﻮﺟﻮاﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺬﮐﺮﺑﺰرﮔﺴﺎﻻﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻼل ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ داﺷﺘﻪ)ازﺟﻨﺴﯿﺖ ﺧﻮدراﺿﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ(وﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﻣـﺬﮐﺮ‬
‫ﮐﺸﺶ ﺟﻨﺴﯽ دارﻧﺪاﺣﺘﻤﺎﻻازدوران ﮐﻮدﮐﯽ اﯾﻦ ﻣﻼل ﺟﻨﺴـﯿﺘﯽ را ﺑـﻪ ﻃﻮرﭘﯿﻮﺳـﺘﻪ داﺷـﺘﻪ اﻧـﺪ‪.‬اﻣـﺎﺑﺮﺧﯽ‬
‫ﺗﻈﺎﻫﺮات ﻣﻼل ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ آﻧﻬﺎ دردوره ﻧﻮﺟﻮاﻧﯽ واﺣﺘﻤﺎﻻاواﯾﻞ دﻫﻪ ﺳﻮم ﻋﻤﺮﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرادﻏـﺎم‬
‫ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺳﺮﮐﻮب ﺷﻮﻧﺪوﻣﺨﻔﯽ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻓﺮادﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻣﯿﺪداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﮐـﻪ ﻣـﻼل ﺟﻨﺴـﯿﺘﯽ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺑﺮﻃﺮف ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ وﯾﺎ ﺗﺼﻮرﮐﻨﻨﺪﭼﻨﯿﻦ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‪.‬ﻋﻼﻗﻪ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﺷـﺮﯾﮑﺎن ﺟﻨﺴـﯽ ﻣـﺬﮐﺮازاواﯾﻞ‬
‫ﺑﻠﻮغ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷـﻮدوﺑﺮﺧﯽ ازاﯾـﻦ اﻓـﺮادﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ ﺧـﻮدراﻫﻤﺠﻨﺲ ﮔـﺮا ﺑﺪاﻧﻨـﺪ‪.‬اﻣﺎﺑﻌﺪﻣﺘﻮﺟـﻪ ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻋﻤـﻼ ﺟـﺬب ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﻣـﺮدان ﻫﻤﺠـﻨﺲ ﮔـﺮا ﺷـﻮﻧﺪ‪.‬ﺣﺪوددوﺳـﻮم ﻣـﺮدان ﺑﺰرﮔﺴـﺎل‬
‫دﭼﺎراﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻓﻘﻂ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدان ﮐﺸﺶ ﺟﻨﺴﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ درﻣﺮداﻧﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ زﻧـﺎن ﮐﺸـﺶ ﺟﻨﺴـﯽ دارﻧﺪﺳـﯿﺮي ﭘﯿﺸـﺮوﻧﺪه ﺗﺮوﺷـﺮوﻋﯽ‬
‫ﺗﺪرﯾﺠﯽ دارﻧﺪدرﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮاردﺳـﯿﺮاﺧﺘﻼل ﻧﺴﺒﺘﺎﭘﯿﻮﺳـﺘﻪ اﺳـﺖ‪،‬اﻣﺎ درﺑﺮﺧـﯽ دﯾﮕﺮﺷـﺪت ﻋﻼﯾـﻢ ﻧﻮﺳـﺎن‬
‫دارد‪.‬ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ اﻓﺮاددرﺗﻤﺎم ﻋﻤﺮ ﺧﻮدﺑﺎ ﻫﻮﯾﺖ ﯾﺎﺑﯽ زﻧﺎﻧﻪ دﺳﺖ وﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻣـﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬ﺷـﺪت ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫ﯾﺎﺑﯽ زﻧﺎﻧﻪ اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران درزﻣﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻐﯿﺮاﺳﺖ وﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﻃﻮرﻣﻮﻗﺖ درﺑﺮاﺑﺮﺗﻤﺎﯾﻼت ﻣﺘﻌـﺎرض‬
‫‪٣٤‬‬
‫ﻧﻈﯿﺮﻣﯿﻞ ﺑﻪ ازدواج وﺗﺸﮑﯿﻞ ﺧﺎﻧﻮاده ﻓﺮوﮐﺶ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬دراﮐﺜﺮﻣﻮاردﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺗﻈـﺎﻫﺮ ﺑﯿﺮوﻧـﯽ اﺧﺘﻼل‪،‬ﻣﺒـﺪل‬
‫ﭘﻮﺷﯽ دردوران ﮐﻮدﮐﯽ وﭘﻮﺷﯿﺪن ﻟﺒﺎس ﻫﺎي ﻣﺎدرﯾﺎﺧﻮاﻫﺮ اﺳﺖ وﺑﺴﯿﺎري از ﺑﯿﻤﺎران ﮔﺰارش ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎرﻣﯿﻞ ﺑﻪ زن ﺑﻮدن درﻫﻤﯿﻦ دوره آﻏﺎزﺷﺪه اﺳـﺖ‪.‬اﻟﺒﺘـﻪ ﺷـﺪت رﻓﺘﺎرﻫـﺎي ﺟـﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ‬
‫درﮐﻮدﮐﯽ اﯾﻦ اﻓﺮادﻣﻌﻤﻮﻻ درﺣﺪﺗﺸﺨﯿﺺ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﻣﻮﻧﺚ ﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ دردوره ﻧﻮﺟـﻮاﻧﯽ ﮐﺸـﺶ ﺟﻨﺴـﯽ ﺑـﻪ زن ﻫـﺎ ﭘﯿﺪاﮐﻨﻨـﺪ وﺑـﻪ ﻫﻤـﯿﻦ دﻟﯿـﻞ‬
‫ﺧﻮدراﻫﻤﺠﻨﺲ ﮔﺮا ﺗﺼﻮرﮐﻨﻨﺪ‪.‬اﻣﺎ ﮐﻢ ﮐﻢ ﺧﻮدرا ﻣﺠﺰااززﻧﺎن ﻫﻤﺠﻨﺲ ﮔـﺮا ﻣـﯽ ﯾﺎﺑﻨـﺪ‪،‬زﯾﺮا دررواﺑـﻂ ﺑـﺎ‬
‫زﻧﺎن ﺧﻮدرا ﻣﺮدﺗﺼﻮرﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻓﺮاد اﺻﺮاردارﻧﺪ ﺷﺮﯾﮏ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﺎآﻧﻬـﺎ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻣﺮدرﻓﺘﺎرﮐﻨﺪوﺷـﺮﯾﮑﺎن‬
‫ﺟﻨﺴﯽ آﻧﻬﺎ زﻧﺎن دﮔﺮﺟﻨﺲ ﺧﻮاه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬ﺑﯿﻤﺮان ﻣﻮﻧﺚ اﻏﻠﺐ درزﻣﺎن ارزﯾﺎﺑﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ اوﻟﯿﻪ)ﺑﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ ﺑﯿﺶ‬
‫از ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺮد(ﯾﮏ راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﯽ ﯾﺎ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫درﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ اوﻟﯿﻪ ﺑﻨﺪرت ﭘﯿﺶ ﻣﯽ آﯾﺪ دﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاران ﻣﻮﻧﺚ ﺑﻪ ﻣﺬﮐﺮﺗﻤﺎﯾﻞ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺮدان را ﮔﺰارش ﮐﻨﻨﺪ‪.‬اﻣﺎ اﯾﻦ روﻧﺪردﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮﺗﻐﯿﯿﺮﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬ﻃﺒـﻖ ﮔـﺰارش ﺑﺮﺧـﯽ درﻣﺎﻧﮕـﺎه ﻫـﺎي‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺣﺪودﯾﮏ دﻫﻢ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﻮﻧﺚ ﺑﻪ ﻣﺮدان ﮔﺮاﯾﺶ ﺟﻨﺴـﯽ دارﻧـﺪوﺧﻮدرا ﻣـﺮدان ﻫﻤﺠـﻨﺲ‬
‫ﮔﺮاﻣﯽ داﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-5-1-2‬درﻣﺎن‬
‫‪-1-5-1-2‬ﮐﻮدﮐﺎن‬
‫درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮﺷﻮاﻫﺪﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪه اي وﺟﻮدﻧﺪارد ﮐﻪ ﻧﺸـﺎن دﻫﺪﻣـﺪاﺧﻼت رواﻧﭙﺰﺷـﮑﯽ ﯾـﺎ رواﻧﺸـﻨﺎﺧﺘﯽ‬
‫درﮐﻮدﮐﺎن دﭼﺎراﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑـﺮروي ﮔـﺮاﯾﺶ ﺟﻨﺴـﯽ ﺑﻌـﺪي ﻓﺮدﻣﻮﺛﺮاﺳـﺖ‪.‬ﺑـﺎاﯾﻦ ﺣـﺎل اﯾـﻦ‬
‫ﻣﺪاﺧﻼت ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮدﮔﺮﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاري ﻣﻮﺛﺮﺑﺎﺷﺪ‪.‬دﮔﺮﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاري ﻣﻮﺛﺮﺑﺎﺷﺪ‪.‬دﮔﺮﺟﻨﺲ ﭘﻨـﺪاران ﯾـﺎ‬
‫‪٣٥‬‬
‫ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن دﭼﺎراﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻤﭽﻮن اﻓﺮادﻫﻤﺠﻨﺲ ﺧﻮدﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫ﻣﺪاراﮐﻨﻨﺪ‪.‬درﻣﺎن اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ درﮐﻮدﮐﺎن ﺑﻪ ﻣﯿﺰان زﯾﺎدي ﻣﻌﻄـﻮف ﺑـﻪ ﭘـﺮورش ﻣﻬـﺎرت ﻫـﺎي‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ واﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ درﻧﻘﺶ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﻮرداﻧﺘﻈﺎرﺑﺮﺣﺴﺐ ﺟﻨﺴﯿﺖ زﯾﺴﺘﯽ ﻓﺮداﺳﺖ‪.‬ﺑﻪ ﻫﺮﻣﯿﺰان ﮐـﻪ‬
‫درﻣﺎن ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ آﻣﯿﺰﺑﺎﺷﺪ‪،‬اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوزدﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاري درآﯾﻨﺪه ﮐﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﺑﺎاﯾﻦ ﺣـﺎل ﺷـﯿﻮع ﭘـﺎﯾﯿﻦ‬
‫دﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪاري درﺟﻤﻌﯿﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ‪،‬ﺣﺘﯽ درﮔﺮوه ﻫﺎي ﮐﻮدﮐﺎن دﭼـﺎراﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‪،‬آزﻣﻮن‬
‫اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ راﺑﺎدﺷﻮاري ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪.‬‬
‫درﻣﻮرد اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﻫﯿﭻ روش درﻣﺎن داروﯾﯽ ﯾﺎ ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-2-5-1-2‬ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن‬
‫ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ آن ﻫـﺎ ﭘـﺲ از دوره ﺑﻠـﻮغ اداﻣـﻪ ﻣـﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪،‬ﻣﺸـﮑﻼت درﻣـﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻔﺮدي دارﻧﺪ‪.‬ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﻧﺤﻮه ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎﻇﻬﻮرﺳﺮﯾﻊ ﺻﻔﺎت ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺟﻨﺴـﯽ ﻧﺎﺧﻮاﺳـﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاي ﮐﻨﺪ ﮐﺮدن ﯾﺎ ﺗﻮﻗﻒ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺑﻠﻮغ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎﺟﻨﺴﯿﺖ زﯾﺴﺘﯽ وﺳﭙﺲ اﻋﻤـﺎل ﺗﻐﯿﯿـﺮات‬
‫ﺑﺪﻧﯽ ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ازﻃﺮﯾﻖ ﺗﺠﻮﯾﺰﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎ ﺣﻮزه ﺟﺪﯾﺪي ازدرﻣﺎن ﭘﺪﯾﺪ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ آﻧﻬﺎ ﻓـﺮوﮐﺶ ﮐـﺮده اﺳﺖ‪،‬درﺻـﻮرت ﺑـﺮوز اﺣﺴﺎﺳـﺎت ﻫﻤﺠـﻨﺲ‬
‫ﺟﮕﺮاﯾﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ دﭼﺎر ﺗﻌﺎرض ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪي ﺷﻮﻧﺪواﯾﻦ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺒﻊ اﺿﻄﺮاب درﻧﻮﺟـﻮان‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه وﺗﻨﺶ ﻫﺎ وﺗﻌﺎرض ﻫﺎﯾﯽ را درﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻮﺟﻮدآورد‪.‬ﺑﺎﯾﺪﺑﻪ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن درﻣﻮرد ﺷﯿﻮع ﻫﻤﺠـﻨﺲ‬
‫ﺧﻮاﻫﯽ وﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻏﯿﺮﻣﺮﺿﯽ اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﻃﻤﯿﻨﺎن داد‪.‬واﻟـﺪﯾﻦ ﻧﯿﺰﺑﺎﯾﺴـﺘﯽ درﻣـﻮرد ﻣﺎﻫﯿـﺖ ﻏﯿﺮﻣﺮﺿـﯽ‬
‫ﮔﺮاﯾﺶ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺠﻨﺲ آﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ‪.‬ﻫﺪف ﻣﺪاﺧﻼت ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺛﺒﺎت ﺧـﺎﻧﻮاده وﻓـﺮاﻫﻢ ﮐـﺮدن‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮔﺮﺑﺮاي ﻧﻮﺟﻮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٣٦‬‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﻣﯿﮑﻨﻨـﺪ‪،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ درﺧﻮاﺳـﺖ ﻣﺴـﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ﺗﻮﺳﻂ روش ﻫﺎي ﺟﺮاﺣﯽ ﯾﺎ ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ دارﻧﺪ‪.‬ﻫﯿﭻ داروﯾﯽ ﻓﯽ ﻧﻔﺴﻪ درﮐـﺎﻫﺶ ﺗﻤﺎﯾـﻞ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿــﺮ ﺟﻨﺴــﯿﺖ ﻣﻮﺛﺮﻧﺒــﻮده اﺳــﺖ‪.‬درﻣــﻮاردي ﮐــﻪ ﻣــﻼل ﺟﻨﺴــﯿﺘﯽ ﺑﯿﻤﺎرﺷــﺪﯾﺪ وﻏﯿﺮﻗﺎﺑــﻞ ﻋــﻼج‬
‫اﺳﺖ‪،‬ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ راه ﺣﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-1-3-5-1-2‬ﺟﺮاﺣﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ‪.‬ﺟﺮاﺣﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ درﮐﺴﯽ ﮐﻪ ازﻟﺤﺎظ ﺗﺸﺮﯾﺤﯽ ﻣﺮد ﻣﺤﺴـﻮب‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد اﺻـﻮﻻ ﺷـﺎﻣﻞ ﺧـﺎرج ﮐـﺮدن آﻟـﺖ ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ‪،‬ﮐﯿﺴـﻪ ﺑﯿﻀـﻪ وﺑﯿﻀـﻪ ﻫﺎ‪،‬ﺳـﺎﺧﺖ ﻻﺑﯿـﺎ وﺟﺮاﺣـﯽ‬
‫واژﯾﻨﻮﭘﻼﺳﺘﯽ اﺳﺖ‪.‬ﺑﺮﺧﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﮕﺮان ﺳﻌﯽ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ازﻓﺮﻧﻮﻟﻮم آﻟﺖ ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ ﻣﺮداﻧﻪ ﮐﻠﯿﺘﻮرﯾﺲ ﺑﺴـﺎزﻧﺪ‪.‬اﯾـﻦ‬
‫ﮐﻠﯿﺘﻮرﯾﺲ ﺟﺪﯾﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺣﺴﯿﺎت ﺷﻬﻮاﻧﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻋﻮارض ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬ﺗﻨﮕﯽ ﻫـﺎي‬
‫ﭘﯿﺸﺎﺑﺮاه ‪،‬ﻓﯿﺴﺘﻮل ﻫﺎي رﮐﺘﻮواژﯾﻨﺎل‪،‬ﺗﻨﮕﯽ ﻣﻬﺒﻞ وﻋﻤﻖ ﯾﺎ ﻋﺮض ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ آن‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺬﮐﺮي ﮐﻪ ﭘﺲ از ﺳﺎل ﻫـﺎ درﻣـﺎن ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ‪،‬ﭘﺴـﺘﺎن ﻫﺎﯾﺸـﺎن رﺷـﺪ ﮐـﺎﻓﯽ ﻧﺸـﺎن ﻧـﺪاده‬
‫اﺳﺖ‪،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﺎﻣﻮﭘﻼﺳﺘﯽ ﺗﻘﻮﯾﺘﯽ)ﺑﺎزﺳﺎزي ﺗﻘﻮﯾﺘﯽ ﭘﺴﺘﺎن (داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬ﺑﺮﺧـﯽ ﻧﯿـﺰ‬
‫ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﺮداﻧﻪ ﻏﻀﺮوف ﺗﯿﺮوﺋﯿﺪ‪،‬ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺗﺮاش اﯾﻦ ﻏﻀﺮوف ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺑﯿﻤـﺎران‬
‫ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺑﺎزآﻣﻮزي ﺻﻮﺗﯽ‪1‬دارﻧﺪ وﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ روش ﭘﺎﺳﺦ ﮐﺎﻣﻠﯽ ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻧﺰدﯾﮏ ﮐﺮدن ﮐﺮﯾﮑﻮﺗﯿﺮوﺋﯿﺪ ﻗﺮارﮔﯿﺮﻧﺪﮐﻪ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺴﺎﻣﺪﺻﺪا ﻣﯽ ﺷـﻮد‪،‬اﯾﻦ اﻋﻤـﺎل ﺟﺮاﺣـﯽ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺘﻐﯿﺮي داﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Vocal retraining‬‬
‫‪٣٧‬‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﻣﻮﻧﺜﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﺮدﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮﻧﺪﻣﻌﻤﻮﻻﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﭘﺴـﺘﺎن ﺑـﺮداري دوﻃﺮﻓـﻪ وﺳـﺎﺧﺖ‬
‫ﻧﺌﻮﻓﺎﻟﻮس ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬ﺑﺪﻟﯿﻞ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎي ﻓﻨﯽ درﻓﺎﻟﻮﭘﻼﺳـﺘﯽ‪،‬اﻣﺮوزه ﺗﻌﺪادﺑﯿﺸـﺘﺮي ازﺑﯿﻤـﺎران‬
‫ﻓﻮق ﺗﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫درﻣﻮرد ﻇﺮﻓﯿـﺖ اﻧﮕﯿﺨﺘﮕـﯽ ﺟﻨﺴـﯽ درﺑﯿﻤـﺎران ﭘـﺲ ازﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﯽ اﺑﻬﺎﻣـﺎت واﺧـﺘﻼف ﻧﻈﺮﻫـﺎﯾﯽ‬
‫وﺟﻮددارد‪.‬ﺑﺮﺧﯽ ﺑﯿﻤﺎران ﻫﻤﭽﻨﺎن اﻇﻬﺎر ﻣﯿﺪارﻧﺪﮐﻪ ﺑﻪ ارﮔﺎﺳﻢ ﻣﯽ رﺳﻨﺪ‪.‬آﻧﻬﺎ ﺣﺲ ارﮔﺎﺳﻢ راﺗﺪرﺟﯽ ﺗـﺮ‬
‫وﺑﺎﺷﺪﺗﯽ ﮐﻤﺘﺮازارﮔﺎﺳﻢ ﻫﺎي ﻗﺒﻞ ازﻋﻤﻞ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬ازﺳﻮي دﯾﮕﺮﺑﺮﺧﯽ ازﺑﯿﻤﺎران ﻧﯿـﺰﭘﺲ ازﻋﻤـﻞ‬
‫ﭘﺎﺳﺨﺪﻫﯽ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﺎﭼﯿﺰي ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬ﺗﺎﺑﻪ ﺣﺎل درﻣﻮرد ﻋﻤﻠﮑﺮدﻓﯿﺰﯾﻮﻟﻮژﯾﮏ درﭼﺮﺧﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫ﭘﺲ ازﻋﻤﻞ دﮔﺮﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪارﻫﺎي ﻣﺮدﺑﻪ زن ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﯿﺎﻣـﺪه اﺳـﺖ‪.‬اﻣـﺎ ﺑﺴـﯿﺎري ازﺑﯿﻤـﺎران‬
‫ازاﯾﻨﮑﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪﻣﻘﺎرﺑﺖ ﻣﻬﺒﻠﯽ ﺑﺎﺷﺮﯾﮏ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺮدداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪاﺣﺴﺎس رﺿﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-4-5-1-2‬درﻣﺎن ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺬﮐﺮ اﺻﻮﻻ ﺑﺎ دوزﻫﺎي روزاﻧﻪ اﺳـﺘﺮوژن ﮐﻮﻧﮋوﮔـﻪ اﺳـﺒﯽ‪،‬اﺗﯿﻨﯿﻞ اﺳـﺘﺮادﯾﻮل ﯾـﺎ ﭼﺴـﺐ ﻫـﺎي‬
‫اﺳـﺘﺮوژﻧﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﻫﻮرﻣـﻮن ﻫـﺎ ﺳـﺒﺐ ﺑﺰرﮔــﯽ ﭘﺴـﺘﺎن ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪﮐﻪ ﻣﯿـﺰان اﯾـﻦ اﻓـﺰاﯾﺶ اﻧــﺪازه‬
‫ﺗﺎﺣﺪودزﯾﺎدي ﺗﺎﺑﻊ اﺳﺘﻌﺪادژﻧﺘﯿﮑﯽ ﻓﺮد اﺳﺖ‪.‬ﺑﺰرگ ﺷﺪن ﭘﺴﺘﺎن ﺗﺤﺖ اﯾﻦ ﻫﻮرﻣـﻮن ﻫﺎﺗـﺎ‪2‬ﺳـﺎل اداﻣـﻪ‬
‫دارد‪.‬ﺳﺎﯾﺮاﺛﺮات ﻋﻤﺪه درﻣﺎن اﺳﺘﺮوژﻧﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬آﺗﺮوﻓﯽ ﺑﯿﻀﻪ‪،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿـﻞ ﺟﻨﺴـﯽ وﮐـﺎﻫﺶ ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ‬
‫ﻧﻌــﻮظ‪.‬ﻫﻤﭽﻨــﯿﻦ ازﺗــﺮاﮐﻢ ﻣﻮﻫــﺎي ﺑــﺪن ﮐﺎﺳــﺘﻪ ﻣــﯽ ﺷــﻮدواﺣﺘﻤﺎﻻ ﻃﺎﺳــﯽ اﻟﮕــﻮي ﻣﺮداﻧــﻪ ﻣﺘﻮﻗــﻒ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪.‬ﻋﻮارض درﻣﺎن ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ ﭘﺮوﻻﮐﺘﯿﻦ‪،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯿﺰان ﭼﺮﺑﯽ ﻫﺎ وﻗﻨﺪ ﺧﻮن‬
‫وآﻧﺰﯾﻢ ﻫﺎي ﮐﺒﺪي‪.‬ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﺎﯾﺶ ﻫﺎي ﺧﻮﻧﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭘﺎﯾﺶ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬درﺻـﻮرت ﻣﺼـﺮف‬
‫ﺳﯿﮕﺎر‪،‬درﻣﺎن ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ﻣﻤﻨﻮع اﺳﺖ؛زﯾﺮا ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻄﺮﺗﺮوﻣﺒﻮز ورﯾﺪﻫﺎي ﻋﻤﻘﯽ وآﻣﺒـﻮﻟﯽ رﯾـﻮي‬
‫‪٣٨‬‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮن ﻫـﺎ اﺛـﺮي روي ﺻـﺪا ﻧﺪارﻧـﺪ‪.‬ﻣﻮﻫـﺎي ﺻـﻮرت ﻧﯿـﺰي ﺑﺎﯾﺴـﺘﯽ ﺗﻮﺳـﻂ ﻟﯿـﺰر ﯾـﺎ‬
‫اﻟﮑﺘﺮوﻟﯿﺰﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ازﻟﺤﺎظ زﯾﺴﺘﯽ زن ﻫﺴﺘﻨﺪﺗﺤﺖ ﺗﺰرﯾﻖ ﻫﺎي ﻣﺎﻫﯿﺎﻧﻪ ﯾﺎﻫﺮﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﯾﮑﺒﺎر ﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون ﻗﺮارﻣـﯽ‬
‫ﮔﯿﺮﻧﺪ‪،‬ازآﻧﺠﺎﮐــﻪ اﺛــﺮات ﺗﺠﻮﯾﺰﺗﺴﺘﻮﺳــﺘﺮون ﻋﻤﯿــﻖ ﺗﺮازاﺛــﺮات اﺳــﺘﺮوژن اﺳــﺖ ‪،‬ﺑــﺎﻟﯿﻨﮕﺮان ﺑﺎﯾﺴــﺘﯽ‬
‫درﻣﻮردﺗﻮﺻﯿﻪ اﯾﻦ درﻣﺎن ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﻮﻧﺚ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺣﺘﯿﺎط ﮐﻨﻨـﺪ‪.‬ﺑـﺎ ﺿـﺨﯿﻢ ﺷـﺪن ﻃﻨـﺎب ﻫـﺎي ﺻـﻮﺗﯽ‬
‫ﺑﺴﺎﻣﺪﺻﺪا ﺑﻪ ﻃﻮرداﯾﻤﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ ودرﻣﺤـﺪوده ﻣﺮداﻧـﻪ ﻗـﺮار ﻣـﯽ ﮔﯿـﺮد‪.‬ﮐﻠﯿﺘـﻮرﯾﺲ ﺑـﺰرگ ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮدواﻧﺪازه آن ﺑﻪ دوﺗﺎﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮزﻣﺎﻧﯽ ﻗﺒﻞ ازدرﻣﺎن ﻣﯽ رﺳﺪواﻏﻠﺐ ﻣﯿﻞ ﺟﻨﺴﯽ ﻓﺮداﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬رﺷـﺪ‬
‫ﻣﻮﻫﺎ ﺑﻪ اﻟﮕﻮي ﻣﺮداﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ وﻣﻮﻫﺎي ﺻﻮرت ﺿﺨﯿﻢ وﮐﺎﻣﻞ ﻣﯽ ﺷـﻮﻧﺪ وﻗﺎﻋـﺪﮔﯽ ﻣﺘﻮﻗـﻒ ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬ﻃﺎﺳﯽ اﻟﮕﻮي ﻣﺮداﻧﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮوزﮐﻨﺪوآﮐﻨﻪ ﯾﮑﯽ ازﻋﻮارض اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ درﻣﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫دردﮔﺮﺟﻨﺲ ﭘﻨﺪارﻫﺎي ﻣﺮدﺑﻪ زن‪،‬اﺗﯿﻨﯿﻞ اﺳﺘﺮادﯾﻮل ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ذﺧﺎﯾﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﭼﺮﺑﯽ واﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺠﻢ‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ران ﻣﯽ ﺷﻮد از ﺳﻮي دﯾﮕﺮ ﺗﺠﻮﯾﺰﺗﺴﺘﻮﺳﺘﺮون دردﮔﺮﺟﻨﺲ ﭘﻨـﺪارﻫﺎي زن ﺑـﻪ ﻣـﺮدﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺠﻢ ﻋﻀﻠﻪ ران وﮐﺎﻫﺶ ذﺧﺎﯾﺮﭼﺮﺑﯽ زﯾﺮﺟﻠﺪي ﺷﻮد‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎي اﺳـﺘﺮوﺋﯿﺪي‬
‫ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮﺗﻮزﯾﻊ ﭼﺮﺑﯽ ﮐﻠﯽ ﺑﺪن وﻋﻀﻼت ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪودرﺑﯿﻤﺎران ﻣـﺬﮐﺮ ﺳـﺒﺐ رﺷـﺪ ﭘﺴـﺘﺎن‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪).‬ﺳﺎدوك‪،‬ﺳﺎدوك‪.(2007،‬‬
‫‪-6-1-2‬اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ازﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎاﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ وﺟﻮدداردﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز‪:‬‬
‫‪٣٩‬‬
‫‪-1-6-1-2‬اﺧﺘﻼﻻت ﻣﺤﻮر‪I‬‬
‫درﻣﻄﺎﻟﻪ اي ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﭗ ‪1‬وﻫﻤﮑﺎراﻧﺶ)‪(2005‬ﺑﺮروي ﯾﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ از‪31‬ﺑﯿﻤﺎرﮐﻪ ﺗﺤـﺖ درﻣـﺎن اﺧـﺘﻼل‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻮدﻧﺪاﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪،‬ازﻃﺮﯾﻖ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ﺳﺎﺧﺘﺎرﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮاي اﺧﺘﻼﻻت ﻣﺤﻮر‪I‬و‪II‬وﻧﯿﺰﻣﻘﯿﺎس‬
‫اﺿﻄﺮاب واﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺑﯿﻤﺎرﺳـﺘﺎﻧﯽ)‪(HADS‬ﺑـﻪ ارزﯾـﺎﺑﯽ اﺧـﺘﻼﻻت ﻫﻤـﺮاه ﻓﻌﻠـﯽ وداﺋﻤـﯽ درﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن‬
‫ﺑﻪ‪GID‬ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن دادﮐﻪ ‪71‬درﺻﺪﺑﯿﻤﺎران‪،‬ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي اﺧﺘﻼﻻت ﻣﺤﻮر‪I‬ﻓﻌﻠﯽ وداﺋﻤﯽ راداﺷﺘﻨﺪ‪42.‬درﺻـﺪازآن ﻫـﺎ‬
‫ﯾـــﮏ ﯾﺎﭼﻨـــﺪاﺧﺘﻼل ﺷﺨﺼـــﯿﺖ راﻧﺸـــﺎن دادﻧـــﺪ‪39،‬درﺻـــﺪﻣﻌﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑـــﺮاي اﺧـــﺘﻼﻻت ﻓﻌﻠـــﯽ‬
‫داﺷﺘﻨﺪو‪29‬درﺻﺪازآن ﻫﺎ ‪،‬اﺧﺘﻼﻻت ﻣﺤﻮر‪I‬ﻓﻌﻠﯽ وداﺋﻤﯽ ﻫﻤﺮاه راﻧﺸﺎن ﻧﺪادﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس اﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ‪،‬اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ ﻫﻤـﺮاه درﺑﯿﻤـﺎران‪GID‬زﯾﺎداﺳـﺖ‪،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺴـﺘﯽ درارزﯾـﺎﺑﯽ‬
‫وﻧﯿﺰﻃﺮح درﻣﺎن اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮐﻨﺎ‪2‬وﻫﻮﺋﻨﯿﮓ‪(1972)3‬ﮔﺰارش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪﮐﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻧﯿﻤﯽ ازﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي‪MF‬و‪FM‬ﮐـﻪ ﻣـﻮرد ارزﯾـﺎﺑﯽ آن ﻫـﺎ‬
‫ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪،‬آﺳــﯿﺐ رواﻧــﯽ ﻫﻤــﺮاه ﺑــﺎ ﺗــﺮﻧﺲ راﺑــﻪ ﻃﻮرﻣﻌﻨــﺎداري ﻧﺸــﺎن ﻣــﯽ دادﻧــﺪ)ﺑــﻪ ﻧﻘــﻞ‬
‫راوﻟﻨﺪواﯾﻨﮑﺮوﺳﯽ‪2008،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﺮي ﻧﮋاد(‪.‬‬
‫درﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﻪ ﮐﻮﭘﺮوﻫﻤﮑﺎران)‪(1986-2001‬ﺑـﺮروي ‪60‬ﻧﻔﺮﺑﯿﻤﺎرﻣﺒﺘﻼﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ اﻧﺠـﺎم‬
‫دادﻧﺪ‪،‬ﻣﺸـــﺨﺺ ﺷـــﺪﮐﻪ اﯾـــﻦ اﻓﺮاددرﻣﻘﯿـــﺎس ﻫـــﺎي اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬اﺿﻄﺮاب‪،‬ﭘﺎراﻧﻮﺋﯿﺪوﺷـــﺒﻪ ﺟﺴـــﻤﯽ‬
‫آزﻣﻮن‪SCL-90‬ﻧﻤﺮات ﺑﺎﻻﯾﯽ داﺷﺘﻨﺪ‪).‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ رﺿﺎﯾﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1387،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Hepp‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Kenna‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Hoenig‬‬
‫‪٤٠‬‬
‫ﻫﺎداﻟﺪﺳﻦ وداﻫﻞ)‪(2002‬درﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮداز‪86‬ﺑﯿﻤﺎرﻣﺒﺘﻼﺑﻪ ‪GID‬درﯾﺎﻓﺘﻨﺪﮐﻪ ‪33‬درﺻﺪازآن ﻫﺎﺑﻪ اﺧـﺘﻼﻻت‬
‫ﻣﺤﻮر‪I‬ﻓﻌﻠﯽ)اﺧﺘﻼﻻت اﺿﻄﺮاﺑﯽ(ﻣﺒﺘﻼﻫﺴﺘﻨﺪ‪).‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻫﭗ وﻫﻤﮑﺎران‪.(2005،‬‬
‫ﺑﺎدﻻﻧﺪوآرﻣﻠﯿﻮس)‪(1994‬درﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮدﺗﺸـﺨﯿﺺ دادﻧﺪﮐـﻪ‪42‬درﺻـﺪازﮔﺮوه ﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن‪MF‬و‪FM‬اﺧـﺘﻼل‬
‫ﻣﺤﻮر‪I‬ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻨﺪ‪).‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ راوﻟﻨﺪواﯾﻨﮑﺮوﺳﯽ‪2008،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﯿﺮي ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫ورﮐﻮروﭘﻮرﺗﯿﻨﮕــﺎ)‪(2002‬ﻧﯿﺰدرﭘــﮋوﻫﺶ ﺧﻮددرﯾﺎﻓﺘﻨﺪﮐــﻪ ‪21‬درﺻــﺪﺗﺮﻧﺲ ﻫــﺎي‪MF‬و‪33‬درﺻــﺪﺗﺮﻧﺲ‬
‫ﻫﺎي‪FM‬درﮔﺴﺘﺮه زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮدﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ اي ازدرﻣﺎن اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ دﯾﮕﺮراﮔﺰارش ﻣﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪).‬ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻘﻞ ﻻورﻧﺲ‪2008،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﯿﺮي ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫ﻓﻘﺪان ارﺗﺒﺎط رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﺧﺎﻧﻮاده‪،‬اﻃﺮاﻓﯿﺎن وﻣﺮدم‪،‬ﻋﺪم ﺑﺮﺧﻮرداري ازﯾـﮏ ﻧﻈـﺎم ﺣﻤـﺎﯾﺘﯽ ﻣﻄﻤـﺌﻦ‬
‫وﻃﺮدﺷﺪن وﻣﻮردﺗﻨﻔﺮﺑﻮدن‪،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺣﺴﺎس ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ‪،‬ﺑﯿﻬﻮدﮔﯽ واﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺷـﺪه وﺑﺮﺧﻮدﭘﻨـﺪاره وﻋـﺰت‬
‫ﻧﻔﺲ اﯾﻦ اﻓﺮادﺗﺎﺛﯿﺮﻣﯽ ﮔﺬارد‪.‬اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪزﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎزاﻓﺴﺮدﮔﯽ دراﯾـﻦ اﻓﺮادﺷـﺪه وﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ﻣﻬـﻢ‬
‫ﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ درﺑﺎﻻﺑﻮدن ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف ﻣﻮاددرﺑﯿﻦ ﮔﺮوه ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎﺷﺪ‪).‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ رﺿﺎﯾﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1387،‬‬
‫‪-2-6-1-2‬ﺳﻮءﻣﺼﺮف ﻣﻮاد‬
‫ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع ﺳﻮءﻣﺼﺮف ﻣﻮاددرﻣﯿﺎن ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎ‪،‬ﻧﻮﺳﺎن زﯾﺎدي دارد‪.‬‬
‫ﻣﺎﯾــــﻞ‪،‬اﻣﻮري‪،‬ﮐﻮل)‪(1997‬ﮔــــﺰارش ﻣــــﯽ ﮐﻨﻨﺪﮐــــﻪ ﺳــــﺎﺑﻘﻪ ﺳﻮءﻣﺼــــﺮف ﻣــــﻮاددرﺗﺮﻧﺲ‬
‫ﻫﺎي‪29،MF‬درﺻﺪودرﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي‪26،FM‬درﺻﺪ اﺳﺖ‪).‬ﻧﻘﻼ ازراوﻟﻨﺪواﯾﻨﮑﺮوﺳﯽ‪(2008،‬‬
‫دﯾﮑﻮﭘﺮ)‪،(1995‬آن را‪50‬درﺻﺪدرﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي‪MF‬و‪62‬درﺻﺪدرﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي‪FM‬ﮔﺰارش ﻣﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪).‬ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ‬
‫ﻻورﻧﺲ‪.(2008،‬‬
‫‪-3-6-1-2‬اﺧﺘﻼﻻت ﺷﺨﺼﯿﺖ‬
‫اﺧﺘﻼل ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻫﻤﺮاه‪،‬درﻣﯿﺎن ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎﻣﺘﺪاول اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٤١‬‬
‫ﻫﻮﻧﯿﮓ وﮐﻨﺎ)‪،(1974‬اﺧﺘﻼل ﺷﺨﺼﯿﺖ رادر‪18‬درﺻﺪﺗﺮﻧﺲ ﻫـﺎي ‪MF‬و‪FM‬ﮔـﺰارش ﮐﺮدﻧﺪوﻫﺎراﻟﺪﺳـﻦ‬
‫وداﻫﻞ)‪(2000‬ﻣﯿﺰان ﻣﺸﺎﺑﻬﯽ)‪20‬درﺻﺪ(راﮔﺰارش ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪).‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻻورﻧﺲ‪.(2008،‬‬
‫اﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯿﺖ درﻣﺮدان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‪GID‬ﺷﺎﯾﻊ ﺗﺮاززﻧﺎن دﭼﺎراﯾﻦ اﺧﺘﻼل اﺳﺖ‪.‬ﮔﺮوﻫﯽ دﭼﺎراﺧﺘﻼل‬
‫ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺧﻮدﺷﯿﻔﺘﻪ ﯾﺎﻣﺮزي ﻫﺴﺘﻨﺪ)ﮔﺮﯾﻦ وﺑﻼﻧﭽﺎرد‪2000،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻋﻄﺎرورﺳﻮﻟﯿﺎن‪.(1382،‬‬
‫ﻋﺴﮕﺮي وﻫﻤﮑﺎران)‪(1386‬ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧـﺪدراﯾﻦ ﺑﯿﻤـﺎران ﺑﯿﺸـﺘﺮﯾﻦ اﺧـﺘﻼﻻت ﻫﻤﺮاه‪،‬اﻓﮑﺎرﭘﺎراﻧﻮﺋﯿـﺪي‬
‫ﺑﺎﺷﯿﻮع‪38‬درﺻﺪﺑﻮده واﺧﺘﻼﻻت ﺷﺎﯾﻊ ﺑﻌﺪي ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺷﯿﻮع ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺮاس‪،‬ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﺳﺎزي وﺣﺴﺎﺳـﯿﺖ‬
‫دررواﺑﻂ ﺑﯿﻦ ﻓﺮدي اﺳﺖ‪،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪﭘﺴﺮان ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ درﮐﻠﯿـﻪ ﻣﻘﯿـﺎس‬
‫ﻫﺎي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﺧﺘﺮان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴـﯽ اﺧـﺘﻼﻻت ﺑﯿﺸـﺘﺮي دارﻧﺪﺑﺨﺼـﻮص دردوﻣـﻮرد‬
‫ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ دررواﺑﻂ ﺑﯿﻦ ﻓﺮدي واﻓﮑﺎرﭘﺎراﻧﻮﺋﯿﺪي اﯾﻦ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ دارﺗﺮﺑﻮد‪.‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ رﺿﺎﯾﯽ وﻫﻤﮑـﺎران)‪(1387‬ﻧﺸـﺎن دادﮐـﻪ ﻣـﺮدان ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫در‪6‬ﻣﻘﯿــــﺎس ازاﺧــــﺘﻼﻻت ﺷﺨﺼــــﯿﺖ)واﺑﺴﺘﻪ‪،‬ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‪،‬ﺿــــﺪاﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪،‬ﻣﻨﻔﻌﻞ‪-‬ﻣﻬــــﺎﺟﻢ‪،‬ﻣﺮزي‬
‫وﭘﺎراﻧﻮﺋﯿــﺪ(ودر‪5‬ﻣﻘﯿــﺎس ازﻧﺸــﺎﻧﮕﺎن ﺑــﺎﻟﯿﻨﯽ)اﺿﻄﺮاب‪،‬اﻓﺴــﺮده ﺧﻮﯾﯽ‪،‬واﺑﺴــﺘﮕﯽ داروﯾــﯽ واﻓﺴــﺮدﮔﯽ‬
‫اﺳﺎﺳﯽ(ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﯿﻠﻮن درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎﮔﺮوه ﮔﻮاه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫درﭘﮋوﻫﺶ دﯾﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده ازآزﻣـﻮن ﺷﺨﺼـﯿﺘﯽ ﻣﯿﻠـﻮن وآزﻣـﻮن‪MMPI-٢‬ﺑـﺮروي ‪15‬ﺑﯿﻤﺎرﻣﺒﺘﻼﺑـﻪ‬
‫اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺬﮐﺮ)‪18‬ﺗـﺎ‪23‬ﺳـﺎل(اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ‪،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸـﺎن دادﮐـﻪ اﯾـﻦ اﻓﺮاددرآزﻣـﻮن ﻣﯿﻠـﻮن‬
‫در‪6‬ﻣﻘﯿـــــــﺎس)اﺳﮑﯿﺰوﺋﯿﺪ‪،‬اﺟﺘﻨﺎﺑﯽ‪،‬ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‪،‬ﺧﻮدﺷـــــــﯿﻔﺘﻪ‪،‬ﻣﻨﻔﻌﻞ‪،‬ﻣﻬﺎﺟﻢ(ودرآزﻣـــــــﻮن‪MMPI-‬‬
‫‪٢‬در‪3‬ﻣﻘﯿﺎس)ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ‪،‬ﺿﺪاﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪،‬ﭘﺎراﻧﻮﺋﯿﺪ(ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﺎﮔﺮوه ﮐﻨﺘـﺮل داﺷـﺘﻨﺪ)ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ رﺿـﺎﯾﯽ‬
‫‪٤٢‬‬
‫‪-4-6-1-2‬ﺧﻮدﮐﺸﯽ وآﺳﯿﺐ زدن ﺑﻪ ﺧﻮد‬
‫ﺧﻮدﮐﺸﯽ درﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮاﺳﺖ‪).‬ﮐﻮك‪2004،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﯿﺮي ﻧﮋاد(‪.‬‬
‫ادوارد‪،‬دﯾﮑﺴﻦ‪،‬ﻣﺎدور‪(1984)1‬ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ درﺣـﺪود‪25‬درﺻـﺪازﺗﺮﻧﺲ ﻫـﺎي‪MF‬و‪19‬درﺻـﺪﺗﺮﻧﺲ‬
‫ﻫﺎي‪FM‬ﻣﺘﻘﺎﺿﯽ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ‪،‬ﺳﺎﺑﻘﻪ اي ازﺧﻮدﮐﺸﯽ وﺟﻮدداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ورﺟﻮروﭘﻮرﺗﯿﻨــﮓ‪،(1988)2‬ﭼﻨــﯿﻦ ﺗﺎرﯾﺨﭽــﻪ اي رادر‪19‬درﺻــﺪﻫﺮدوﻧﻮع ﺗﺮﻧﺲ‪،‬ذﮐﺮﮐــﺮده اﻧــﺪ‪.‬ﮐــﻮل‬
‫وﻫﻤﮑــﺎراﻧﺶ)‪(1997‬ﻧﯿﺰدرﺑﺮرﺳــﯽ ﺧﻮددرﯾﺎﻓﺘﻨﺪﮐــﻪ‪12‬درﺻــﺪازﺗﺮﻧﺲ ﻫــﺎي‪MF‬و‪21‬درﺻــﺪازﺗﺮﻧﺲ‬
‫ﻫﺎي‪FM‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﺧﻮدﮐﺸﯽ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ)ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻻورﻧﺲ‪2008،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﺮي ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫درﺑﺮﺧﯽ ازاﯾﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﻧﯿﺰآﺳﯿﺐ رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﺧﻮد)ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺗﻨﺎﺳﻠﯽ وﺳﯿﻨﻪ ﻫﺎ(ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫دﯾﮑﺴﻦ وﻫﻤﮑـﺎراﻧﺶ درﯾﺎﻓﺘﻨﺪﮐـﻪ در‪9/4‬درﺻـﺪازﺗﺮﻧﺲ ﻫـﺎي‪MF‬و‪2/4‬درﺻـﺪازﺗﺮﻧﺲ ﻫـﺎي‪FM‬ﭼﻨـﯿﻦ‬
‫اﻗﺪاﻣﯽ وﺟﻮدداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬ﮐﻮل وﻫﻤﮑﺎران)‪(1997‬ﮔﺰارش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪﮐﻪ اﯾـﻦ ﻣﻘـﺪار‪8‬درﺻـﺪدرﻣﯿﺎن ﺗـﺮﻧﺲ‬
‫ﻫــﺎي‪MF‬وﯾــﮏ درﺻــﺪدرﻣﯿﺎن ﺗــﺮﻧﺲ ﻫــﺎي ‪FM‬اﺳــﺖ‪،‬ﮔﺰارش ﻣــﻮردي ازاﺧﺘــﻪ ﮐــﺮدن درﺗــﺮﻧﺲ‬
‫ﻫﺎي‪MF‬ﻣﺘﺪاول ﻧﯿﺴﺖ وﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص درﻣﯿﺎن ﻣﺒﺘﻼﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ ﻧﺎﺗﻮان ﻫﺴﺘﻨﺪ وﯾﺎاﺷﺨﺎﺻـﯽ ﮐـﻪ‬
‫زﻣﺎن اﻧﺘﻈﺎرزﯾـﺎدي راﭘـﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ ﻣـﯽ ﮐﻨﻨﺪﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻣﯿﺸـﻮد)ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ ﻻورﻧـﺲ‪2008،‬؛ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ ﻣﺠـﺮي‬
‫ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Edward,Dixen,Maddever‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Verschoor,Pootrtinge‬‬
‫‪٤٣‬‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن اﯾﻦ اﻓﺮادﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه وﺳﺮﮐﻮب ﮐﺮدن آن ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ ازﺗﺼﻮﯾﺮﺧﻮد)ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ(آن‬
‫ﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼت دﯾﮕﺮي درآن ﻫﺎ ازﺟﻤﻠﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ‪،‬ﻣﺸـﮑﻼت ﺷـﻐﻠﯽ ‪،‬ارﺗﺒـﺎﻃﯽ‬
‫وﻣﻬﺎرت ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪).‬ﮐﻮك‪.(2004،‬‬
‫‪-7-1-2‬ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ‪GID‬وآﺳﯿﺐ رواﻧﯽ‬
‫زاﮐﺮوﮔﺮﯾﻦ)‪،(1997‬ﺳﻪ ﻣﺪل ﺑﺮاي اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‪GID‬درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺪل اول ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ‪،‬ﻫـﺪف ﻃﺮداﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﻗﺮارﻣـﯽ ﮔﯿـﺮدواﯾﻦ‬
‫ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮوزآﺳﯿﺐ رواﻧﯽ ﮐﻠﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪).‬ﮔﺮﯾﻦ‪1974،‬؛ﻣﺎرﮐﺲ‪1997،1‬؛ﺑﺮﮐﯿﻨﻔﯿﻠﺪ‪.(1999،‬‬
‫ﻣﺪل دوم ﺗﺎﺣﺪي ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺗﺮاﺳﺖ ودرﻣﻮردﻧﻘﺶ ﺗﺎﺛﯿﺮات واﻟﺪﯾﻦ ﻣﺜﻞ اﺧﺘﻼﻻت ﺳـﺎﯾﮑﻮﺗﯿﮏ‪،‬روش ﻫـﺎي‬
‫ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ)ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ(وﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ درﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي‪GID‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫زاﮐﺮوﮔﺮﯾﻦ)‪(1992‬ﺑﻪ ﻃﻮرﮐﻠﯽ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬ﺷﮑﻞ ﮔﯿـﺮي‪GID‬رادرﺑﺎﻓـﺖ ﻣﺸـﮑﻼت ﮐﻠـﯽ ﺗﺮدررﺷـﺪ‬
‫ﮐﻮدك وآﺳﯿﺐ رواﻧﯽ ﺧﺎﻧﻮاده درﻧﻈﺮﺑﮕﯿﺮﻧﺪ)زاﮐﺮوﮔﺮﯾﻦ‪،1997،‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﺑﺮﮐﯿﻨﻔﯿﻠﺪ‪.(1999،‬‬
‫ﻣﺪل ﺳﻮم ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮات واﻟﺪﯾﻨﯽ ﻫﻢ درآﺳﯿﺐ رواﻧﯽ ﮐﻠﯽ وﻫﻢ درﺷـﮑﻞ ﮔﯿـﺮي ‪GID‬ﻧﻘـﺶ‬
‫دارد‪،‬اﻣﺎ ﺟﻨﺒﻪ ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔـﯽ ازﮐﺎرﮐﺮدواﻟـﺪﯾﻨﯽ ازﺟﻤﻠـﻪ ﻧﺎﺳـﺎزﮔﺎري زﻧﺎﺷـﻮﯾﯽ‪،‬اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺰﺷـﮑﯽ‬
‫‪،‬ﺗﻘﻮﯾــــﺖ رﻓﺘﺎرﻫــــﺎي ﺟــــﻨﺲ ﻣﺨــــﺎﻟﻒ وﺻــــﻔﺎت رواﻧــــﯽ –ﺟﻨﺴــــﯽ ﻧﺎﺑﻬﻨﺠﺎرواﻟــــﺪﯾﻦ‬
‫‪،‬درﮔﯿﺮاﺳﺖ‪).‬زاﮐﺮوﮔﺮﯾﻦ‪،1997،‬ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ(‪.‬‬
‫‪-8-1-2‬اﻧﻮاع ﻓﺮﻋﯽ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ)ﺗﺮﻧﺲ ﺳﮑﺸﻮال(‬
‫اﺳــﻤﯿﺖ وﻫﻤﮑﺎراﻧﺸــﺎن)‪(2005‬درﺑﺮرﺳــﯽ ﺧــﻮدﺑﺮروي ﺗﻌــﺪاد زﯾــﺎدي ازﺗــﺮﻧﺲ ﻫــﺎي ﻫــﻢ ﺟــﻨﺲ‬
‫ﮔﺮاوﻏﯿﺮﻫﻤﺠﻨﺲ ﮔﺮا)‪187‬ﻧﻔﺮ(ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ آن ﻫﺎ دروﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪،‬اﺻـﻄﻼح ﻫـﻢ ﺟـﻨﺲ‬
‫‪١‬‬
‫‪Marks‬‬
‫‪٤٤‬‬
‫ﮔﺮا ودﮔﺮ ﺟﻨﺲ ﮔﺮاﺑﻪ ﮔﺮاﯾﺶ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﻓﺮدي ازﻫﻤﺎن ﺟﻨﺲ زﯾﺴﺘﯽ ﯾﺎ ﻓﺮدي ازﺟـﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ زﯾﺴـﺘﯽ‬
‫اﻃﻼق ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬دراﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درﯾﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪﮐﻪ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎي ﺑﯿﻦ ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮاوﻏﯿـﺮﻫﻢ ﺟـﻨﺲ‬
‫ﮔﺮاوﺟﻮددارد‪،‬ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬زﻣﺎن اﻗﺪام ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ﺟﻮان ﺗﺮﺑﻮدﻧﺪ‪،‬ﻫﻮﯾﺖ ﻗﻮي ﺗـﺮي‬
‫از ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ رادرﮐﻮدﮐﯽ ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ‪،‬ﻇﺎﻫﺮآﺷﮑﺎرﺗﺮي ازﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮدﻧﺸﺎن دادﻧﺪودرﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑـﺎ‬
‫ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي ﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﻋﻤﻠﮑﺮدرواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﻬﺘﺮي داﺷـﺘﻨﺪ‪،‬ﻋﻼوه ﺑـﺮاﯾﻦ درﺻـﺪﮐﻤﺘﺮي ازﺗـﺮﻧﺲ‬
‫ﻫﺎي ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮاازدواج ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪوﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ ﺟﻨﺴﯽ رادرﻫﻨﮕﺎم ﭘﻮﺷـﯿﺪن ﻟﺒـﺎس ﺟـﻨﺲ ﻣﺨـﺎﻟﻒ‬
‫ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ‪،‬ﻫﯿﭻ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﺑﯿﻦ ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮاوﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮاازﻧﻈﺮﻗﺪ‪،‬وزن وﺣﺠﻢ ﺗـﻮده‬
‫ﺑﺪﻧﯽ ﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫دراﯾــﻦ ﭘــﮋوﻫﺶ ﺗﻤــﺎﯾﺰﺑﯿﻦ اﻧــﻮاع ﺗــﺮﻧﺲ ﻫﺎﺑﺮاﺳــﺎس ﺟﻬــﺖ ﯾــﺎﺑﯽ ﺟﻨﺴــﯽ‪،‬ازﺟﻨﺒﻪ ﻧﻈــﺮي وﺑــﺎﻟﯿﻨﯽ‬
‫ﻣﻌﻨﺎدارﺑﻮد‪.‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ازاﯾﻦ ﻋﻘﯿﺪه ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐﻪ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت دردوﮔـﺮوه ‪،‬ﺗﺼـﻤﯿﻢ ﮔﯿـﺮي ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ راﺗﺤﺖ ﺗـﺎﺛﯿﺮﻗﺮارﻣﯽ دﻫـﺪ‪.‬آﺳـﯿﺐ ﭘـﺬﯾﺮي ﺑﯿﺸـﺘﺮﺗﺮﻧﺲ ﻫـﺎي ﻏﯿـﺮﻫﻢ ﺟـﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﻧﯿﺎزﺑـﻪ‬
‫راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺣﺮﻓﻪ اي ﺑﯿﺸﺘﺮراﻗﺒﻞ ودرﻃﻮل درﻣﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﺳﺎس ﺳﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درﻣـﻮردﺗﺮﻧﺲ ﻫـﺎي ﻣﺮد‪،‬ﺑﻼﻧﭽـﺎرد)‪1989‬و‪1988‬و‪(1985‬ﭘﯿﺸـﻨﻬﺎدﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐـﻪ ﻓﻘـﻂ‬
‫دوﻧﻮع ﻣﺘﻔﺎوت ازﺗﺮﻧﺲ وﺟﻮددارد‪:‬ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮاوﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪).‬ﺗﺮﻧﺲ ﻣﺮدﺑﻪ زن"‪"MF‬ﻫـﻢ ﺟـﻨﺲ‬
‫ﮔﺮاوﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي زن ﺑﻪ ﻣﺮد"‪"FM‬ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮاوﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا(‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اوﻧﺸﺎن دادﮐﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي‪MF‬ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬درﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي‪MF‬ﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟـﻨﺲ‬
‫ﮔﺮااﺣﺘﻤﺎل ﺑﯿﺸﺘﺮي وﺟﻮدداردﮐﻪ ازﻃﺮﯾﻖ ﺗﺼﻮرﺧﻮدﺷـﺎن ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﯾـﮏ زن ازﻧﻈﺮﺟﻨﺴـﯽ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘـﻪ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ)ﺑﻼﻧﭽﺎرد‪.(1998،‬‬
‫‪٤٥‬‬
‫ﺗﻔﺎوت دﯾﮕﺮاﯾﻦ ﺑﻮدﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺗﻌﺪادﮐﻤﯽ ازﺗﺮﻧﺲ ﻣﺮدﺑـﻪ زن‪MF‬ﻫـﻢ ﺟـﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﺗﺎرﯾﺨﭽـﻪ اي ازﺗﺤﺮﯾـﮏ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ ازﭘﻮﺷﯿﺪن ﻟﺒﺎس ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ را ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬درزﻣﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ‪،‬ﺟﻮاﻧﺘﺮ ﺑﻮدﻧﺪوزﻧﺎﻧﮕﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي‬
‫را دردوران ﮐﻮدﮐﯽ ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ‪،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺣﺘﻤﺎل ﮐﻤﺘﺮي وﺟﻮدداﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدان ﺗﺮﻧﺲ ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‬
‫ﺑﻌــﺪازﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣــﯽ ﭘﺸــﯿﻤﺎن ﺷــﻮﻧﺪ)ﺑﻼﻧﭽﺎردوﻫﻤﮑــﺎران‪1998،‬؛ﻻورﻧــﺲ‪2003،‬؛ﺑــﻪ ﻧﻘــﻞ اﺳــﻤﯿﺖ‬
‫ﺑﺴــﯿﺎري ازﺗــﺮﻧﺲ ﻫــﺎي ‪MF‬ﻫــﻢ ﺟــﻨﺲ ﮔــﺮا‪،‬دردوره ﮐــﻮدﮐﯽ وﻧﻮﺟــﻮاﻧﯽ ﻧﯿﺰﻣﻌﯿﺎرﻫــﺎي ﺗﺸﺨﯿﺼــﯽ‬
‫‪GID‬راداﺷﺘﻪ اﻧﺪ‪،‬ازآﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه ازﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎزﻧﺎﻧﻪ ﺗﺮﻫﺴـﺘﻨﺪوﻓﻘﻂ ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ ﻣـﺮدان ﺟـﺬب ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﺒﯿﻪ ﻣﺮدان ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﺧﻮاه ﺑﻪ ﻧﻈﺮﺑﺮﺳﻨﺪﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ زﻧﺪﮔﯽ درﻗﺎﻟﺐ زن ﺑﺮاﯾﺸـﺎن‬
‫رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ ﺗﺮاﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ ﮔﺮوه ﺗﺮﻧﺲ ﻫـﺎ‪،‬ﻣﻌﻤﻮﻻ دردﻫـﻪ ‪20‬ﻋﻤﺮ‪،‬درﺟﺴـﺘﺠﻮي ﻋﻤـﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴـﯿﺖ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪).‬ﺑﻼﻧﭽﺎرد‪،‬ﮐﻠﻤﻨﺴﻦ‪،‬اﺳﺘﯿﻨﺮ‪1998،‬؛اﺳﻤﯿﺖ وﻫﻤﮑﺎران‪2005،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻻورﻧﺲ‪2008،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘـﻞ ﻣﺠـﺮي‬
‫ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫درﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻼﻧﭽﺎرد)‪(1995‬ﺗﻔﺎوت ﺟﻨﺴـﯽ ﻧﯿـﺰﺑﯿﻦ اﻧـﻮاع ﺗـﺮﻧﺲ ﻫـﺎ ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﺷـﺪ‪.‬درﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﺑـﺎﺗﺮﻧﺲ‬
‫ﻫﺎي‪MF‬ﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي ‪MF‬ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﻗـﺪﮐﻮﺗﺎﻫﺘﺮ‪،‬ﻻﻏﺮﺗﺮوﮐﻢ وزن ﺗﺮﺑﻮدﻧـﺪ‪،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي ‪MF‬ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﮐﻮﺗﺎﻫﺘﺮ از ﻣﺮدﻫﺎ درﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﻠﯽ ﺑﻮدﻧﺪدرﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي ‪MF‬ﻏﯿﺮﻫﻢ‬
‫ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ازﻧﻈﺮﻗﺪﺷﺒﯿﻪ ﻣﺮدان ﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﻠﯽ ﺑﻮدﻧـﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﺗﻔـﺎوت ﺟﺴـﻤﯽ درﺗـﺮﻧﺲ ﻫـﺎي ﻫـﻢ ﺟـﻨﺲ‬
‫ﮔﺮادرﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي ﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮاﺑﺎﺷﺪ)ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻻورﻧﺲ‪.(2008،‬‬
‫ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي ‪MF‬ﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺘﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ زن‪،‬ﻣﺮد‪،‬ﻫﺮدوﯾﺎﻫﯿﭽﮑﺪام ﺑﺎﺷﻨﺪاﻣﺎﺗﻤﺎﯾﻞ اﺻـﻠﯽ‬
‫آن ﻫﺎ ﺑﻪ زﻧﺎن اﺳﺖ‪.‬ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎﺧﺼﻪ اﮐﺜﺮاﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎ‪،‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﭘﻮﺷـﯿﺪن ﻟﺒـﺎس ﺟـﻨﺲ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﯾﺎﺧﯿﺎﻟﭙﺮدازي ﻫﺎي ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺗﺼﻮرﺧﻮدﺷﺎن‬
‫‪٤٦‬‬
‫درﻇﺎﻫﺮزﻧﺎﻧﻪ‪،‬ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘـــﻪ ﻣــــﯽ ﺷــــﻮﻧﺪ‪.‬ﻣﻌﯿﺎرﻫــــﺎي ﺗﺸﺨﯿﺼــــﯽ ﺑﺴــــﯿﺎري از اﯾــــﻦ اﺷــــﺨﺎص‬
‫درﮔﺬﺷﺘﻪ‪،‬ﺑﺎ"ﯾﺎدﮔﺎرﺧﻮاﻫﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﻣﺒﺪل ﭘﻮﺷﯽ"ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ)ﺑﻼﻧﭽﺎرد‪1998،‬؛ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ ﻣﺠﯿـﺮي‬
‫ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ازﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي‪MF‬ﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﻋﻼﻗﻪ ﺛﺎﻧﻮي ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﺎﻣﺮدان دارﻧﺪ‪،‬اﻟﺒﺘـﻪ ﻧـﻪ ﺑـﻪ اﯾـﻦ‬
‫دﻟﯿﻞ ﮐﻪ ﺑﺴﻮي ﻣﺮدان ﮐﺸﺶ دارﻧﺪﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﮐﻪ آن ﻫﺎﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﻘﺶ ﺟﻨﺴﯽ زن درارﺗﺒﺎط‬
‫ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﺮددارﻧﺪوﺑﻪ اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ‪،‬ﺟﺎذﺑﻪ ﺑـﺪﻧﯽ ﺧﻮدﺷـﺎن راﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان زن‪،‬ازﻃﺮﯾـﻖ دﯾﮕـﺮان ﺗﺼـﺪﯾﻖ ﻣـﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪ)ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ(‪.‬‬
‫ﺗــﺮﻧﺲ ﻫــﺎي‪MF‬ﻏﯿــﺮﻫﻢ ﺟــﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﻣﻌﻤــﻮﻻ درﻃــﻮل دوران ﮐــﻮدﮐﯽ ‪،‬زﻧــﺎﻧﮕﯽ اﺳﺎﺳــﯽ اي ﻧﺪاﺷــﺘﻪ‬
‫اﻧـﺪوﻧﯿﺰدردوران ﺑﺰرﮔﺴــﺎﻟﯽ ﺑـﻪ ﻃــﻮل ﻗﺎﺑـﻞ ﺗــﻮﺟﻬﯽ ﻧﯿﺴـﺘﻨﺪ‪).‬ﺑﻼﻧﭽــﺎرد‪1990،‬؛وﯾﺘﻨـﺎم‪1997،‬؛ﺑــﻪ ﻧﻘــﻞ‬
‫ﻻورﻧﺲ‪.(2008،‬‬
‫آن ﻫـــــﺎ ﻣﻌﻤـــــﻮﻻ درﻧﯿﻤـــــﻪ دﻫـــــﻪ‪30‬ﻋﻤﺮﯾﺎدﯾﺮﺗﺮدرﺟﺴـــــﺘﺠﻮي ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴـــــﯿﺖ ﺑﺮﻣـــــﯽ‬
‫آﯾﻨﺪ)ﺑﻼﻧﭽﺎردوﻫﻤﮑﺎران‪1987،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻻورﻧﺲ‪2008،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﯿﺮي ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫ﻣﻌﻤــﻮﻻ اﯾــﻦ ﻧــﻮع ﺗــﺮﻧﺲ ﻫــﺎ ﺑــﺎﺟﻨﺲ زن ازدواج ﻣــﯽ ﮐﻨﻨــﺪوﺗﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐــﻪ ﻧﻬﺎﯾﺘﺎﺗﺼــﻤﯿﻢ ﺑــﻪ ﺟﺮاﺣــﯽ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪﺑﺎاﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﻮدﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻠــﯽ رﻏــﻢ ﺗﻔــﺎوت ﻫــﺎي زﯾــﺎدي ﮐــﻪ ﺑــﯿﻦ اﯾــﻦ دوﮔــﺮوه وﺟﻮددارد‪،‬ﺷــﺒﺎﻫﺖ ﻫــﺎﯾﯽ ﻧﯿــﺰﺑﯿﻦ آن ﻫــﺎ‬
‫وﺟﻮددارد‪:‬ﻫﺮدوي اﯾـﻦ ﮔـﺮوه ﮔـﺰارش ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ ﮐـﻪ آن ﻫـﺎ ﺷـﺪت ﻣﺸـﺎﺑﻬﯽ ازﻧﺎﺧﺸـﻨﻮدي ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫رادرﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﯽ ﮔﺰارش ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ وﻧﯿﺰﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﺴـﺎوي اﺣﺘﻤـﺎل دارد ﮐـﻪ ﻣﺸـﮑﻼت رواﻧﺸـﻨﺎﺧﺘﯽ ﻫﻤـﺮاه‬
‫راﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻨﻨﺪ)اﺳﻤﯿﺖ وﻫﻤﮑﺎران‪2005،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﯿﺮي ﻧﮋاد‪.(1389،‬‬
‫‪٤٧‬‬
‫درﯾﮏ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭼﯿﻮرزوﺑﯿﻠﯽ)‪(2000‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺗﻌﺪاداﻧﺪﮐﯽ ازﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي‪FM‬ﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا)‪21‬ﻧﻔﺮ(وﺗﺮﻧﺲ‬
‫ﻫﺎي ‪FM‬ﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا)‪17‬ﻧﻔﺮ(ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ ‪.‬دراﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درﯾﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﻧﺲ ﻫـﺎي ‪FM‬ﻫـﻢ ﺟـﻨﺲ‬
‫ﮔﺮادرﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي‪FM‬ﻏﯿﺮﻫﻢ ﺟﻨﺲ ﮔﺮا‪،‬ﻣﺮداﻧﻪ ﺗﺮﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻃﻮرﺧﺎص ﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎي‪FM‬ﻫﻢ ﺟﻨﺲ‬
‫ﮔﺮادردوران ﮐﻮدﮐﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﺷﺒﯿﻪ ﺟـﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑـﻞ ﺧﻮدﺑـﻮده وﺑﯿﺸـﺘﺮﺑﻪ دﺧﺘﺮﻫـﺎ ﮔـﺮاﯾﺶ داﺷـﺘﻨﺪ‪.‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت‬
‫اﺧﯿﺮﺑﯿــﺎن ﮐــﺮده اﻧــﺪ ﮐــﻪ‪70‬درﺻــﺪﺗﺮﻧﺲ ﻫــﺎ‪،‬ﺗﺮﻧﺲ ﻫــﺎي‪FM‬ﻫــﻢ ﺟــﻨﺲ ﮔﺮاﻫﺴــﺘﻨﺪ)اﺳــﻤﯿﺖ‪،‬ون‬
‫ﮔﻮزن‪،‬ﮐﻮﭘﺮ‪،‬ﮐﻮﻫﻦ‪2005،‬؛اﺳﻤﯿﺖ وﻫﻤﮑﺎران‪.(2005،‬‬
‫‪-9-1-2‬روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‬
‫‪1‬‬
‫‪-1-9-1-2‬روﯾﮑﺮدروان ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‬
‫اﯾﻦ روﯾﮑﺮدﻣﻌﺘﻘﺪﺑﻪ دوﮔﺎﻧﮕﯽ ﺟﻨﺴﯽ ذاﺗﯽ دراﻧﺴﺎن ﻫﺎﺳﺖ وﺑﯿﺎن ﻣﯿﮑﻨﺪﮐﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺮدﺑـﻪ‬
‫زن‪،‬ﻧﺎﺷﯽ ازﺷﮑﺴﺖ ﭘﺴﺮدرﻣﺠﺰاﮐﺮدن ﺧﻮدﺷﺨﺼﯽ ازﻣﺎدردراواﯾﻞ ﮐﻮدﮐﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻧﺘﯿﺠـﻪ آن‪،‬ﭘﺴـﺮﺑﻪ‬
‫ﺟﺎي ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﺳﺎزي ﺑﺎﭘﺪر‪،‬ﺑﺎﻣﺎدرﻫﻤﺎﻧﻨﺪﺳﺎزي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻓﻘﺪان"ﺧﻮدﻣﻨﺴﺠﻢ"‪2‬وﻏﺒﻄﻪ داﺷﺘﻦ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﺜﺒﺖ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪﺗﺸﻮﯾﻖ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺟﻨﺲ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻮﺳﻂ واﻟـﺪﯾﻦ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻧﯿـﺮوي ﻣﺤـﺮك اﺣﺴـﺎس رﻧـﺞ زﯾـﺮﯾﻦ‬
‫ﯾﺎﺳﺮدرﮔﻤﯽ ﺷﺨﺺ ﺑﺎ ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي روان ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ‪،‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎﯾﯽ رادرﺗﺒﯿﯿﻦ ﻋﻠﻞ ﻣﻼل ﺟﻨﺴﯽ اراﺋـﻪ ﮐـﺮده اﻧـﺪاﻣﺎ ﻫـﯿﭻ ﯾـﮏ‬
‫ازاﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻧﭙﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪﮐﻪ آﯾﺎ وﺟﻮدﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻂ اوﻟﯿـﻪ اي ﺑـﺎ ﺷـﮑﻞ ﮔﯿـﺮي‬
‫ﻣﻼل ﺟﻨﺴﯽ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ داردﯾـﺎ ﺧﯿﺮ؟وﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت درﺑـﺎره رواﺑـﻂ درون ﺧـﺎﻧﻮادﮔﯽ ‪،‬ﻣﯿـﺰان ﻃﻼق‪،‬ﺳـﻠﻄﻪ‬
‫‪١‬‬
‫‪Psychoanalytic Theory‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Cohesive Self‬‬
‫‪٤٨‬‬
‫واﻟﺪﯾﻨﯽ‪،‬ﺳﺎزﮔﺎري زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ وﺑﺴﯿﺎري ازﻋﻮاﻣﻞ دﯾﮕﺮ‪،‬ﯾﮏ اﻟﮕﻮي ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺮاي ﺗﺒﯿﯿﻦ ﻋﻠﻞ ﻣـﻼل ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫اراﺋـﻪ ﻧﮑـﺮده اﺳـﺖ‪.‬ﺑﺮاﺳـﺎس ﺷـﻮاﻫﺪﻣﻮﺟﻮد‪،‬رواﺑﻂ درون ﺧـﺎﻧﻮادﮔﯽ ﺳـﺎزﮔﺎروﺑﺎﺛﺒﺎت ﻧﻤـﯽ ﺗﻮاﻧــﺪﻣﺎﻧﻊ‬
‫اﯾﺠﺎداﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ درﻓﺮزﻧﺪان ﮔﺮدد‪،‬اﻣـﺎ اﯾـﻦ روﯾﮑﺮد‪،‬ﺗﻌـﺪادﻣﻌﻨﺎداري ازاﺷـﺨﺎص‪،‬ﺑﺎرﻓﺘﺎرﺟﻨﺲ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﮐﻪ دراﯾﻦ ﻧﻮع ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎزﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪﻣﺸﺨﺺ ﻧﮑﺮده اﺳﺖ‪).‬ﮐﻮك‪.(2004،‬‬
‫‪1‬‬
‫‪-2-9-1-2‬روﯾﮑﺮدﯾﺎدﮔﯿﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫اﯾــﻦ روﯾﮑﺮدﺷــﮑﻞ ﮔﯿــﺮي اﯾــﻦ اﺧــﺘﻼل راﻧﺘﯿﺠــﻪ ﻓﺮاﯾﻨــﺪﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣــﯽ داﻧــﺪ)ﮐﺎﻟﯿﻔﯿــﺎ‪1997،‬؛ﺑــﻪ ﻧﻘــﻞ‬
‫ﮐﻮك‪.(2004،‬ﺑﺮاﺳﺎس اﯾﻦ روﯾﮑﺮد‪،‬اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺮاﯾﻨـﺪﻫﺎي "ﻧﻘـﺶ ﭘـﺬﯾﺮي"و"ﺷـﺮﻃﯽ‬
‫ﺳﺎزي"اﺳﺖ‪).‬ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ(‪.‬‬
‫دراﺷﺨﺎص ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻣﻼل ﺟﻨﺴﯽ‪،‬ﺷﺮﻃﯽ ﺳﺎزي ﻣﺘﻔﺎوت ازآن روﺷﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﻃـﻮرﻃﺒﯿﻌﯽ اﻧﺘﻈـﺎرﻣﯽ‬
‫رود‪.‬ﯾﮏ ﻣﺜﺎل ﻧﻮﻋﯽ ازاﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ‪،‬ﺗﺸﻮﯾﻖ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﭘﺴﺮاﻧﻪ دردﺧﺘﺮﺑﭽﻪ ﯾﺎ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﭘﺴﺮﺑﭽﻪ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﯿﺪن‬
‫ﻟﺒﺎس ﻫﺎي دﺧﺘﺮاﻧﻪ ﯾﺎرﻓﺘﺎرﻫﺎي دﺧﺘﺮاﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ روﯾﮑﺮدﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻣﻄﺮح ﮐﺮدن ﻣﻔﻬﻮم"دوره ﺑﺤﺮان"‪2‬ﺑﻪ ﺷﺮح ﺑﯿﺸﺘﺮاﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﯽ ﭘﺮدازد‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮراز"دوره ﺑﺤﺮان"دوره ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺑﺴـﯿﺎري ازاﺷـﺨﺎص ‪،‬ﺗﺸـﻮﯾﻖ ﺷـﺪن ﺑـﻪ ﻣﻨﻈﻮرﻧﺸـﺎن دادن‬
‫رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎﻧﻘﺶ ﺟﻨﺴﯽ ﺧﻮدراﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮده اﻧﺪ‪.‬ﺑﻪ اﻋﺘﻘـﺎداﯾﻦ روﯾﮑـﺮددراﯾﻦ دوره ﻫـﺎي ﺑﺤـﺮان‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ زﯾﺴﺘﯽ‪،‬روان ﭘﻮﯾﺸﯽ وﻣﺤﯿﻄﯽ)ﺑﻪ ﻃﻮرﺧﺎص‪،‬اﻧﺘﻈـﺎرات واﻟـﺪﯾﻦ وروش ﺗﺮﺑﯿﺘـﯽ آن ﻫـﺎ(دررﺷـﺪ‬
‫ﺟﻨﺴــﯽ اﺷــﺨﺎص ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬاراﺳــﺖ‪.‬اﻣــﺎ ﻗﺒــﻞ وﺑﻌــﺪازدوره ﺑﺤــﺮان‪،‬ﭼﻨﯿﻦ ﺗــﺎﺛﯿﺮي اﺗﻔــﺎق ﻧﯿﻤــﯽ‬
‫اﻓﺘﺪ)ﮐﺎﻟﯿﻔﯿﺎ‪1997،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﮐﻮك‪.(2004،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Social Learning Theory‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Critical Period‬‬
‫‪٤٩‬‬
‫‪1‬‬
‫‪-3-9-1-2‬روﯾﮑﺮدرﺷﺪي –ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‬
‫دراﯾﻦ روﯾﮑﺮدﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮض ﻣﯽ ﺷﻮدﮐﻪ ﺷـﮑﻞ ﮔﯿـﺮي ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‪،‬ﺑﺎ ﺑﻠـﻮغ ورﺷـﺪ ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣـﺮﺗﺒﻂ‬
‫اﺳﺖ‪.‬درﺣﺪود‪11‬ﺳﺎﻟﮕﯽ‪،‬ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﺗﻔﮑﺮﺻﻮري واﺳﺘﺪﻻل اﻧﺘﺰاﻋﯽ‪،‬ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻓﺮدﺗﺤﮑﯿﻢ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬دراﯾﻦ ﺳﻦ ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم اﻧﺘﺰاﻋﯽ ازﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﺟﺎي ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم ﻋﯿﻨﯽ ازﭘﺴﺮﯾﺎ دﺧﺘـﺮ ﺷـﮑﻞ‬
‫ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪،‬اﻣﺎ ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم ازﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ وﻫﺴﺘﻪ اوﻟﯿﻪ آن ‪،‬ﻗﺒﻞ ازﺳـﻪ ﺳـﺎﻟﮕﯽ ﺷـﮑﻞ ﻣـﯽ ﮔﯿﺮدوﮐـﻮدك‬
‫ﺧﻮدراﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﺧﺘﺮﯾﺎ ﭘﺴﺮﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﺪ‪،‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم درﺳﺎل ﻫﺎي ﺑﻌـﺪي ﻣﻘـﺎوم‬
‫ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺳﺖ‪.‬وﺑﺮاﺳﺎس ﺷﻮاﻫﺪﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‪،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮﻣﯽ رﺳﺪﮐﻪ اﺳﺎس ﻣﻼل ﺟﻨﺴﯿﺘﯽ‪،‬ﻗﺒﻞ ازﺳﻪ ﺳـﺎﻟﮕﯽ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرﺷﻨﺎﺧﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮﻣﻨﺸﺎﻣﻼل ﺟﻨﺴﯽ‪،‬ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮﻣﻮردﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪).‬ﮐﺎﻟﯿﻔﯿـﺎ‪1997،‬؛ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻘﻞ ﮐﻮك‪.(2004،‬‬
‫‪-٢-٢‬ﺍﻓﺴﺮﺩﮔﻲ‬
‫ﻃﺒﻖ ﻣﺘﻦ ﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﭼﺎپ ﭼﻬﺎرم ‪، (DSM-IV-TR)DSM‬اﺧﺘﻼل اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﺳﺎﺳـﯽ )ﮐـﻪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫ﯾﮏ ﻗﻄﺒﯽ ﻧﯿﺰﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد(ﺑﺪون ﺳﺎﺑﻘﻪ اي ازدوره ﻫﺎي ﻣﺎﻧﯿﺎ‪،‬ﻣﺨﺘﻠﻂ‪،‬ﯾﺎ ﻫﯿﭙﻮﻣـﺎﻧﯽ رخ ﻣـﯽ دﻫـﺪ‪.‬دوره‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻻاﻗﻞ دوﻫﻔﺘﻪ ﻃﻮل ﺑﮑﺸﺪ‪.‬ﺑﯿﻤﺎري ﮐﻪ دﭼﺎر دوره اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﺳﺎﺳﯽ ﺗﺸـﺨﯿﺺ داده‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬ﺑﺎﯾﺪ ﻻاﻗﻞ ﭼﻬﺎر ﻋﻼﻣﺖ ازﻓﻬﺮﺳﺘﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺷﺘﻬﺎووزن‪،‬ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺧﻮاب وﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‪،‬ﻓﻘـﺪان‬
‫اﻧﺮژي‪،‬اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه‪،‬ﻣﺸﮑﻞ درﺗﻔﮑﺮ وﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‪،‬واﻓﮑﺎرﻋﻮدﮐﻨﻨﺪه ﻣﺮگ ﯾـﺎ ﺧﻮدﮐﺸـﯽ را ﻫـﻢ داﺷـﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪).‬ﺳﺎدوك‪.(2007،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Cognitive Development Theory‬‬
‫‪٥٠‬‬
‫‪-1-2-2‬ﻫﻤﻪ ﮔﯿﺮﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫‪-2-1-2-2‬ﻣﯿﺰان ﺑﺮوزوﺷﯿﻮع‪.‬اﺧﺘﻼﻻت ﺧﻠﻘﯽ ﺷﺎﯾﻊ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬دراﻏﻠـﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت اﺧﯿﺮﻧﺸـﺎن داده ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﺧﺘﻼل اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﺳﺎﺳﯽ درﻣﯿﺎن ﮐﻠﯿﻪ اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ ﺑﯿﺸـﺘﺮﯾﻦ ﺷـﯿﻮع را درﮐـﻞ دوران‬
‫زﻧـــﺪﮔﯽ دارد)ﺗﻘﺮﯾﺒـــﺎ‪(%17‬ﻣﯿـــﺰان ﺑﺮوزﺳـــﺎﻻﻧﻪ اﭘﯿﺰودﻫـــﺎي اﻓﺴـــﺮدﮔﯽ اﺳﺎﺳـــﯽ)ﺗﻌـــﺪادﺑﯿﻤﺎران‬
‫ﺟﺪﯾﺪ(‪%1/59‬اﺳﺖ)زﻧﺎن‪%1/89،‬وﻣﺮدان‪.(%1/10‬‬
‫‪3-1-2-2‬ﺟــﻨﺲ‪.‬اﻓﺴــﺮدﮔﯽ درزﻧــﺎن ﺷﺎﯾﻌﺘﺮاﺳــﺖ وﺣﻤــﻼت اﻓﺴــﺮدﮔﯽ درﻣــﺮدان از ﺷــﯿﻮع ﺑﯿﺸــﺘﺮي‬
‫ﺑﺮﺧﻮرداراﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-4-1-2-2‬ﺳﻦ‪.‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﺳﺎﺳﯽ درﺗﻤﺎم ﮔﺮوه ﻫﺎي ﺳﻨﯽ ازﺟﻤﻠﻪ ﮐﻮدﮐﺎن رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪-5-1-2-2‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪-‬ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ‪.‬اﺧﺘﻼﻟﻬﺎي اﻓﺴـﺮدﮔﯽ درﻣﯿـﺎن اﻓﺮادﻣﺠﺮدوﻣﻄﻠﻘـﻪ درﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﺑﺎﻣﺘـﺎﻫﻠﯿﻦ‬
‫ﺷﺎﯾﻌﺘﺮاﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﻫﺎ ﻫﯿﭻ ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺑﺎ وﺿﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ‪-‬اﻗﺘﺼـﺎدي ﻧﺪارﻧـﺪ‪.‬ﻫـﯿﭻ اﺧﺘﻼﻓـﯽ ﻣﯿـﺎن‬
‫ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻧﮋادي ﯾﺎ ﻣﺬﻫﺒﯽ دﯾﺪه ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-2-2-2‬ﺳﺒﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ‬
‫‪-1-2-2-2‬ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ ﻫﺎي ﻋﺼﺒﯽ‬
‫‪-1-1-2-2-2‬ﺳﺮوﺗﻮﻧﯿﻦ‪.‬ﻧﻮروﺗﺮاﻧﺴﯿﻤﺘﺮي ﮐﻪ ﺑﯿﺶ ازﻫﻤﻪ ﺑﺎ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ داﻧﺴﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮدﯾﮏ آﻣـﯿﻦ‬
‫ﺑﯿﻮژﻧﯿﮏ ﺑـﻪ ﻧـﺎم ﺳـﺮوﺗﻮﻧﯿﻦ اﺳـﺖ‪.‬دراﻓﺴـﺮدﮔﯽ‪،‬ﮐﺎﻫﺶ ﺳـﺮوﺗﻮﻧﯿﻦ دﯾـﺪه ﻣـﯽ ﺷـﻮد‪.‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻋﻮاﻣـﻞ‬
‫ﺳــﺮوﺗﻮﻧﺮژﯾﮏ دردرﻣــﺎن اﻓﺴــﺮدﮔﯽ ﻣﻮﺛﺮﻧــﺪ‪.‬ﺷﻨﺎﺳــﺎﯾﯽ زﯾﺮﮔــﺮوه ﻫــﺎي ﻣﺘﻌﺪدﮔﯿﺮﻧــﺪه ﺳــﺮوﺗﻮﻧﯿﻦ ﻣــﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪﻣﻨﺠﺮﺑﻪ ﮐﺸﻒ درﻣﺎن اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺗـﺮي ﺑـﺮاي اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺷـﻮد‪.‬درﺑﺮﺧـﯽ ازﺑﯿﻤـﺎراﻧﯽ ﮐـﻪ ﺗﻤـﺎﯾﻼت‬
‫ﺧﻮدﮐﺸﯽ دارﻧﺪﻏﻠﻈﺖ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺳﺮوﺗﻮﻧﯿﻦ)‪-5‬ﻫﯿﺪروﮐﺴﯽ اﯾﻨﺪول اﺳﺘﯿﮏ اﺳﯿﺪ(در ‪CSF‬ﮐﺎﻫﺶ‬
‫‪٥١‬‬
‫وﺗﺮاﮐﻢ ﻣﺤﻞ ﻫﺎي ﺑﺮداﺷﺖ ﺳﺮوﺗﻮﻧﯿﻦ ﺑﺮروي ﭘﻼﮐﺖ ﻫﺎ ﮐﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ اﯾـﻦ ﯾﺎﻓﺘـﻪ ﻫـﺎ ﻣـﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﻨﺪﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﻮاردي ازاﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ﺧﻮدﮐﺸﯽ درآﻧﻬﺎ زﯾﺎداﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-2-1-2-2-2‬ﻧﻮراﭘﯽ ﻧﻔﺮﯾﻦ‪.‬ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻮدن)ﻣﻌﻤﻮﻻ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن(ﺳﻄﺢ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻧﻮراﭘﯽ ﻧﻔﺮﯾﻦ)‪-3‬‬
‫ﻣﺘﻮﮐﺴــﯽ‪-4-‬ﻫﯿﺪروﮐﺴــﯽ ﻓﻨﯿــﻞ ﮔﻠﯿﮑــﻮل]‪([MHPG‬درﺧــﻮن‪،‬ادرارو‪CSF‬اﻓﺮاداﻓﺴــﺮده دﯾــﺪه ﻣــﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬وﻧﻼﻓﺎﮐﺴﯿﻦ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ ﺳﺮوﺗﻮﻧﯿﻦ واﭘﯽ ﻧﻔﺮﯾﻦ ﺷـﺪه ودردرﻣـﺎن اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﻫـﺎي ﻧﺎﺷـﯽ‬
‫ازاﯾﻦ ﻋﻠﻞ ﮐﺎرﺑﺮداﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-3-1-2-2-2‬دوﭘﺎﻣﯿﻦ‪.‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دوﭘﺎﻣﯿﻨﯽ اﺣﺘﻤﺎﻻ دراﻓﺴﺮدﮔﯽ ﮐـﺎﻫﺶ ﻣـﯽ ﯾﺎﺑـﺪ‪.‬داروﻫـﺎﯾﯽ ﮐـﻪ ﻏﻠﻄـﺖ‬
‫دوﭘﺎﻣﯿﻦ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ)رزرﭘﯿﻦ]‪([Serpasil‬وﺑﯿﻤﺎرﯾﻬﺎﯾﯽ ﮐـﻪ ﺑﺎﻋـﺚ ﮐـﺎﻫﺶ ﻏﻠﻈـﺖ دوﭘـﺎﻣﯿﻦ ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ)ﺑﯿﻤﺎري ﭘﺎرﮐﯿﻨﺴﻮن(ﺑﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻫﻤﺮاه اﻧﺪ‪.‬داروﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈﺖ دوﭘﺎﻣﯿﻦ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ)ﺗﯿﺮوزﯾﻦ‪،‬آﻣﻔﺘﺎﻣﯿﻦ وﺑﻮﭘﺮوﭘﯿﻮن]‪([Wellbutrim‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻓﺴﺮدﮔﯽ را ﺗﺨﻔﯿﻒ ﻣـﯽ دﻫﻨـﺪ‪.‬ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺎزﮔﯽ دوﻧﻈﺮﯾﻪ درﻣﻮرددوﭘﺎﻣﯿﻦ واﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳـﺖ‪.‬ﯾﮑـﯽ اﯾﻨﮑـﻪ دراﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ‬
‫ﻣﺴﯿﺮدوﭘﺎﻣﯿﻨﯽ ﻣﺰوﻟﯿﻤﺒﯿﮏ دﭼـﺎر اﺧـﺘﻼل ﺷـﺪه ﺑﺎﺷـﺪودﯾﮕﺮاﯾﻨﮑﻪ اﺣﺘﻤـﺎل دارد ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ ﮔﯿﺮﻧـﺪه ﻫـﺎي‬
‫دوﭘﺎﻣﯿﻨﯽ‪D1‬دراﻓﺴﺮدﮔﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-2-2-2-2‬ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﯽ‪-‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫‪-1-2-2-2-2‬ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﮑﺎواﻧﻪ‪.‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮﻓﺮوﯾﺪ‪،‬دوﺳﻮﮔﺮاﯾﯽ‪1‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ اﺑـﮋه ﻣﺤﺒـﻮب)ﯾـﺎ ﺷـﺨﺺ‬
‫ﻣﺤﺒﻮب(ﮐﻪ درذﻫﻦ ﺧﻮددروﻧﯽ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ اﺑـﮋه ازدﺳـﺖ ﺑﺮودﯾـﺎ ﺑﯿﻤﺎرﺗﺼـﻮرﮐﻨﺪ‬
‫ازدﺳﺖ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺷﮑﻞ ﻣﺮﺿﯽ ازداﻏﺪﯾﺪﮔﯽ )ﺳﻮگ(ﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ ﺳﻮگ ﺑﻪ ﺷـﮑﻞ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫‪١‬‬
‫‪ambivalence‬‬
‫‪٥٢‬‬
‫ﺷﺪﯾﺪﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه‪،‬ﺑﯽ ارزﺷﯽ‪،‬واﻓﮑﺎرﺧﻮدﮐﺸﯽ درﻣـﯽ آﯾـﺪ‪.‬ﻓﻘـﺪان ﻧﻤـﺎدﯾﻦ ﯾـﺎ واﻗﻌـﯽ اﺑـﮋه ي‬
‫ﻣﺤﺒﻮب ﺑﻪ ﺻﻮرت"ﻃﺮد"ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-2-2-2-2-2‬ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﭙﻮﯾﺸﯽ‪.‬دراﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬درون ﻓﮑﻨﯽ دﯾـﺪﮔﺎه دوﺳـﻮﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ اﺑـﮋه ﻫـﺎي‬
‫ازدﺳﺖ رﻓﺘﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺣﺴﺎس دروﻧﯽ ﺗﻌﺎرض‪،‬ﮔﻨﺎه‪،‬ﺧﺸﻢ‪،‬دردوﺗﻨﻔﺮﻣﯽ ﺷﻮد؛ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ اﺣﺴـﺎس ﻫـﺎي‬
‫دوﺳﻮﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺑﮋه ي درون ﻓﮑﻨﯽ ﺷﺪه‪،‬ﻣﻌﻄﻮف ﺑـﻪ ﺧﻮدﯾـﺎ‪self‬ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ‪،‬داﻏﺪﯾﺪﮔﯽ ﯾﺎﺳـﻮگ‬
‫ﻣﺮﺿﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-3-2-2-2-2‬ﻋﻮاﻣــﻞ ﺷــﻨﺎﺧﺘﯽ‪.‬ﺗﺮﯾــﺎد)ﺳــﻪ ﮔﺎﻧــﻪ(ﺷــﻨﺎﺧﺘﯽ»آرون ﺑــﮏ«ﻋﺒﺎرﺗﺴــﺖ از)‪(1‬ﺗﺼــﻮﯾﺮﻣﻨﻔﯽ‬
‫ازﺧﻮد)»ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰﺑﺪاﺳﺖ ﭼﻮن ﻣﻦ ﺑﺪﻫﺴـﺘﻢ«(؛)‪(2‬ﺗﻔﺴـﯿﺮﻣﻨﻔﯽ ﺗﺠـﺎرب )»ﻫﻤـﻪ ﭼﯿﺰﻫﺎﻫﻤﯿﺸـﻪ ﺑـﺪﺑﻮده‬
‫اﻧﺪ«(؛)‪(3‬دﯾﺪ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﯾﻨﺪه)اﻧﺘﻈﺎرﺷﮑﺴﺖ(‪.‬‬
‫‪-4-2-2-2-2‬درﻣﺎﻧﺪﮔﯽ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪه‪.1‬درﻣﺎﻧﺪﮔﯽ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﻈﺮﯾـﻪ اي اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻋﻠـﺖ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫راﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺷﺨﺺ درﮐﻨﺘﺮل وﻗﺎﯾﻊ ﻣﯽ داﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ازﻣﺸﺎﻫﺪه رﻓﺘﺎرﺣﯿﻮاﻧﺎت آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺑﺪﺳﺖ آﻣـﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺷﻮﮐﻬﺎي ﺗﺼﺎدﻓﯽ وﻏﯿﺮﻣﻨﻈﺮه اي وارد ﻣﯽ ﺷﻮدوآﻧﻬﺎﻗﺎدرﺑﻪ ﮔﺮﯾﺰازاﯾﻦ ﺷﻮك ﻫﺎ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-5-2-2-2-2‬وﻗﺎﯾﻊ اﺳﺘﺮس زاي زﻧﺪﮔﯽ‪.‬ﻏﺎﻟﺒﺎﻗﺒﻞ ازاوﻟﯿﻦ دوره اﺧـﺘﻼﻻت ﺧﻠﻘـﯽ رخ ﻣـﯽ دﻫﻨـﺪ‪.‬اﯾـﻦ‬
‫وﻗﺎﯾﻊ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﻮروﻧﯽ داﺋﻤﯽ اﯾﺠﺎدﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ راﻣﺴﺘﻌﺪدوره ﻫﺎي ﺑﻌﺪي اﺧﺘﻼل ﺧﻠﻖ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬ازدﺳﺖ دادن ﯾﮑﯽ از واﻟﺪﯾﻦ ﻗﺒﻞ از‪11‬ﺳﺎﻟﮕﯽ ﯾﮑﯽ ازوﻗﺎﯾﻊ زﻧـﺪﮔﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﯿﺶ ازﻫﻤـﻪ ﯾـﺎ‬
‫ﺑﺮوزاﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Learned Helplessness‬‬
‫‪٥٣‬‬
‫‪-3-2-2‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ وروان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‬
‫‪-1-3-2-2‬آزﻣﻮن ﺳﺮﮐﻮب دﮔﺰاﻣﺘﺎزون‪.‬ﻋﺪم ﺳﺮﮐﻮب)ﻣﺜﺒﺖ ﺷـﺪن آزﻣـﺎﯾﺶ(ﻧﺸـﺎن دﻫﻨـﺪه ي اﻓـﺰاﯾﺶ‬
‫ﺗﺮﺷﺢ ﮐﻮرﺗﯿﺰول اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﺤﻮرﻫﯿﭙﻮﺗﺎﻻﻣﻮس –ﻫﯿﭙـﻮﻓﯿﺰ‪-‬ﻓـﻮق ﮐﻠﯿـﻪ رخ ﻣـﯽ‬
‫دﻫﺪ‪.‬اﯾﻦ آزﻣﺎﯾﺶ در‪%50‬ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﺳﺎﺳـﯽ ﻧﺘﯿﺠـﻪ ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌـﯽ دارد‪.‬ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ زﯾـﺎدﺑﻮدن‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﮐﺎذب ﻣﺜﺒﺖ وﻣﻨﻔﯽ ‪،‬اﯾﻦ آزﻣـﺎﯾﺶ ﮐﺎرﺑﺮدﺑـﺎﻟﯿﻨﯽ ﻣﺤـﺪودي دارد‪.‬ﮐـﺎﻫﺶ ﺗﺮﺷـﺢ‪TSH‬درﭘﺎﺳـﺦ ﺑـﻪ‬
‫ﻫﻮرﻣﻮن ﻣﺤﺮك ﺗﯿﺮوﺗﺮوپ)‪(TRH‬دراﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﮔـﺰارش ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬ﺗﺮﺷـﺢ ﭘـﺮوﻻﮐﺘﯿﻦ درﭘﺎﺳـﺦ ﺑـﻪ‬
‫ﺗﺮﯾﭙﺘﻮﻓﺎن ﻧﯿﺰﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺪا ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬آزﻣﺎﯾﺸﺎت ﻣﺬﮐﻮرﻗﻄﻌﯽ وﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-2-3-2-2‬ﺗﺼﻮﯾﺮﺑﺮداري ازﻣﻐﺰ‪.‬ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮواﺿﺤﯽ درﻣﻐﺰﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬درﺗﺼـﺎوﯾﺮﺗﻮﻣﻮﮔﺮاﻓﯽ‬
‫ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮي)‪(CT‬ﺑﻌﻀﯽ ازﺑﯿﻤﺎران اﻓﺴﺮدﮔﯽ روان ﭘﺮﯾﺸﺎﻧﻪ‪،‬ﺑﺰرﮔﯽ ﺑﻄﻨﻬﺎي ﻣﻐﺰﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻣـﯽ ﺷـﻮد؛ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﺟﺮﯾـــﺎن ﺧـــﻮن ﻋﻘـــﺪه ﻫـــﺎي ﻗﺎﻋـــﺪه اي ﻧﯿﺰدرﺑﻌﻀـــﯽ ازﺑﯿﻤـــﺎران اﻓﺴـــﺮده ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ﻣـــﯽ‬
‫ﮔﺮدد‪.‬ﺗﺼﺎوﯾﺮﺗﺸﺪﯾﺪﻣﻐﻨﺎﻃﯿﺲ)‪(MRI‬ﻧﯿﺰدرﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﺳﺎﺳﯽ‪،‬ﮐﻮﭼﮏ ﺷﺪن ﻫﺴﺘﻪ‬
‫ﻫﺎي دﻣﯽ وﻟﻮﺑﻬﺎي ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ رادرﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎاﻓﺮاد ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-3-2-2-2‬آزﻣﻮن ﻫﺎي رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ‬
‫‪-1-3-2-2-2‬ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎي درﺟﻪ ﺑﻨﺪي‪.1‬ازاﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎﺳﻬﺎﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﯿﺺ وارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺎراﯾﯽ درﻣـﺎن‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺑـﮏ)‪(BDI‬وﻣﻘﯿـﺎس ﺧﻮدﺳـﻨﺠﯽ زوﻧـﮓ‪ 2‬ﺑﻮﺳـﯿﻠﻪ ﺧﻮدﺑﯿﻤـﺎر ﭘﺮﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬وﻟﯽ ﻣﻘﯿﺎس درﺟﻪ ﺑﻨﺪي ﻫﺎﻣﯿﻠﺘﻮن ﺑـﺮاي اﻓﺴـﺮدﮔﯽ)‪،(HAM-D‬ﻣﻘﯿـﺎس درﺟـﻪ ﺑﻨـﺪي اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫ﻣﻮﻧﮕﻮﻣﺮي‪-‬آﺳﺒﺮگ)‪(MADRS‬ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﻤﺮه دﻫﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Rating Scales‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Zung Self-rating Scale‬‬
‫‪٥٤‬‬
‫‪-2-3-2-2-2‬آزﻣﻮن رورﺷﺎخ‪.‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از‪10‬ﻟﮑﻪ ﺟﻮﻫﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ آزﻣﻮﻧﮕﺮ آن‬
‫ار ﻧﻤﺮه دﻫﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪-‬دراﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺪاﻋﯽ ﻫﺎ وآﻫﺴﺘﻪ ﺷﺪن زﻣﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪-3-3-2-2-2‬آزﻣﻮن اﻧﺪرﯾﺎﻓﺖ ﻣﻮﺿﻮع)‪.١(TAT‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از‪30‬ﺗﺼﻮﯾﺮاﺳﺖ ﮐـﻪ وﻗـﺎﯾﻊ ﺑـﯿﻦ ﻓـﺮدي‬
‫ووﺿــﻌﯿﺖ ﻫــﺎي ﻣﺒﻬﻤــﯽ را ﻧﺸــﺎن ﻣــﯽ دﻫــﺪ‪.‬ﺑﯿﻤــﺎر ﺑﺎﯾــﺪدرﺑﺎره ﻫﺮﮐــﺪام ازاﯾــﻦ ﺗﺼــﺎوﯾﺮﯾﮏ داﺳــﺘﺎن‬
‫ﺑﺴﺎزد‪.‬داﺳﺘﺎﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻓﺮاداﻓﺴﺮده ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ‪،‬ﺣﺎﻟﺖ اﻧﺪوﻫﻨﺎك دارد‪).‬ﺳﺎدوك‪.(2010،‬‬
‫‪-٣-٢‬ﺧﻮﺩﮐﺎﺭﺁﻣﺪ‬
‫رﻓﺘﺎر آدﻣﯽ ﻋﻤﺪﺗﺎ رﻓﺘﺎري ﺧﻮدﻧﻈﻢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ورﻓﺘﺎر ﺗﺎاﻧﺪازه اي ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ واﮐﻨﺶ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯽ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻈﺎرﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻨﻬﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﮑﺮد دروﻧﯽ ﺷﺪه ﻓﺮد وﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﮐﺎرآﻣﺪي ﺷﺨﺼـﯽ‬
‫ﯾﺎ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻓﺮد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪). .‬ﻫﺮﮔﻨﻬﺎن واﻟﺴﻮن‪.(2009،2‬‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه اي ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي رﻓﺘﺎر ﺧﻮد را درﺳﺖ ﺑﺮآورده ﮐﻨﯿﻢ‪،‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻣﺎ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ‬
‫‪.‬درﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻨﺪورا ‪،‬اﺣﺴﺎس ﮐﺎراﯾﯽ ﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳـﻬﺎي ﮐﻔﺎﯾﺖ‪،‬ﺷﺎﯾﺴـﺘﮕﯽ‪،‬وﻗﺎﺑﻠﯿﺖ درﮐﻨﺎرآﻣـﺪي ﺑـﺎ زﻧـﺪﮔﯽ‬
‫اﺷﺎره دارد‪.‬اﻓﺮادي ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﮐﺎرآﯾﯽ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ دارﻧﺪ‪،‬اﺣﺴﺎس ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ درﻣﺎﻧـﺪه ﻫﺴـﺘﻨﺪ وﻧﻤـﯽ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ‬
‫روﯾﺪادﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪ‪..‬آﻧﻬﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻼﺷﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﯿﻬﻮده اﺳﺖ‪.‬وﻗﺘـﯽ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻌﯽ روﺑﺮوﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻼش ﻣﻘـﺪﻣﺎﺗﯽ آﻧﻬـﺎ ﺑـﺮاي ﺑﺮﺧـﻮردﮐﺮدن ﺑـﺎ ﻣﺸـﮑﻞ ﺑـﯽ ﺛﻤـﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﺳﺮﯾﻌﺎ ﻗﻄﻊ اﻣﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﮐﺎرآﯾﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ دارﻧـﺪ ﺣﺘـﯽ ﺳـﻌﯽ ﻧﻤـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‬
‫ﮐﻨﺎرﺑﯿﺎﯾﻨﺪ زﯾﺮا ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺎري ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﺑﯽ ﻓﺎﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻨﺪ ﭼﺮا ﺑﺎﯾـﺪ‬
‫ﺣﺘﯽ ﺗﻼش ﮐﻨﻨﺪ؟اﺣﺴﺎس ﮐﺎرآﯾﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﮕﯿﺰش را ﺗﺨﺮﯾـﺐ ﮐـﺮده ‪،‬ﺳـﻄﺢ آرزوﻫـﺎ را ﭘـﺎﯾﯿﻦ‬
‫‪١‬‬
‫‪Thematic Apperception Test‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Hergenhahn,B & Olson,M‬‬
‫‪٥٥‬‬
‫آورد‪،‬درﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﺧﺘﻼل اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ وﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﺎﮔﻮار ﺑﮕـﺬارد‪.‬اﻓـﺮادي ﮐـﻪ‬
‫اﺣﺴﺎس ﮐﺎرآﯾﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ دارﻧﺪ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑـﻪ ﻧﺤﻮﻣـﻮﺛﺮي ﺑـﺎ وﻗـﺎﯾﻊ وﻣﻮﻗﻌﯿـﺖ ﻫـﺎ ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﭼﻮن اﻧﺘﻈﺎردارﻧﺪ ﮐﻪ درﻏﻠﺒﻪ ﮐﺮدن ﺑﺮﻣﻮاﻧﻊ ﻣﻮﻓـﻖ ﺷـﻮﻧﺪ‪،‬درﮐﺎرﻫﺎ اﺳـﺘﻘﺎﻣﺖ ﺑـﻪ ﺧـﺮج ﻣـﯽ دﻫﻨـﺪ‬
‫واﻏﻠﺐ درﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬آﻧﻬﺎ درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﮐﺎرآﯾﯽ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ دارﻧﺪ ﺑـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ‬
‫ﻫﺎي ﺧﻮد اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ وﺧﻮدﻧﺎﺑـﺎوري ﻧـﺎﭼﯿﺰي ﻧﺸـﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨـﺪ‪.‬آﻧﻬـﺎ ﻣﺸـﮑﻼت را ﺑـﻪ ﺟـﺎي‬
‫ﺗﻬﺪﯾﺪ‪،‬ﭼﺎﻟﺶ ﻣﯿﺪاﻧﻨﺪ وﻓﻌﺎﻻﻧﻪ درﺟﺴﺘﺠﻮي ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﺗﺎزه ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬اﺣﺴـﺎس ﮐـﺎرآﯾﯽ ﺑـﺎﻻ ﺗـﺮس از‬
‫ﺷﮑﺴﺖ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪،‬ﺳﻄﺢ آرزوﻫﺎ را ﺑﺎﻻ ﻣﯽ ﺑﺮد‪،‬وﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ وﺗﻔﮑﺮ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ را ﺑﻬﺒﻮد ﻣـﯽ‬
‫ﺑﺨﺸﺪ)ﺷﻮﻟﺘﺰوﺷﻮﻟﺘﺰ‪.(2005،1‬ﺑﻪ ﻃﻮرﮐﻠﯽ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻋﻘﯿﺪه»ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ«ﯾﺎ»ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ«ﻓﺮد اﺳﺖ)ﺳـﯿﮕﻞ‬
‫وﻣﮏ ﮐﻮﯾﭻ‪.(2007،2‬‬
‫در ﺧﺼﻮص ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻧﯿﺰ ﺑﻨﺪورا ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد ﮐﺎرآﻣﺪي‪ ،‬ﺗﻮان ﺳﺎزﻧﺪه اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑـﺪان‬
‫وﺳﯿﻠﻪ‪ ،‬ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪ ،‬ﻋﺎﻃﻔﯽ و رﻓﺘﺎري اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ اﻫﺪاف ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﮔﻮﻧـﻪ اي‬
‫اﺛﺮﺑﺨﺶ ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ وي داﺷﺘﻦ داﻧﺶ‪ ،‬ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎ ودﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﻗﺒﻠﯽ اﻓﺮاد ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ‬
‫ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﮑﺮد آﯾﻨﺪه اﻓﺮاد ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎور اﻧﺴﺎن درﺑﺎره ﺗﻮاﻧﺎﺋﯿﻬﺎي ﺧـﻮد در اﻧﺠـﺎم‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻮﯾﺶ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ )ﺑﻨﺪورا‪.(1979،‬‬
‫ﻋﻘﺎﯾﺪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي‪ ،‬ﺑﺮ اﻫﺪاف و آرزوﻫﺎ اﺛﺮﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ و ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه ﭘـﯽ آﻣـﺪﻫﺎي رﻓﺘـﺎر‬
‫اﻧﺴﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪.‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪ ،‬اﻓﺮاد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮاﻧﻊ را ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬اﻓﺮادي ﮐـﻪ‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ در روﺑﻪ روﺷﺪن ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ رﻓﺘﺎر آﻧﻬـﺎ ﺑـﯽ‬
‫ﻓﺎﯾﺪه اﺳﺖ و ﺳﺮﯾﻊ دﺳﺖ ازﺗﻼش ﺑﺮﻣﯽ دارﻧﺪ ‪.‬اﻣﺎ اﻓﺮادي ﮐﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﺎﻻﯾﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻮاﻧـﻊ را ﺑـﻪ‬
‫‪١‬‬
‫‪Schultz & Schultz‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Siegle & McCoach‬‬
‫‪٥٦‬‬
‫وﺳـﯿﻠﻪ ﺑﻬﺒـﻮد ﻣﻬﺎرﺗﻬـﺎي ﺧﻮدﻣـﺪﯾﺮﯾﺘﯽ وﭘﺸـﺘﮑﺎر ﺑﺮداﺷـﺘﻪ و در ﺑﺮاﺑـﺮ ﻣﺸـﮑﻼت اﯾﺴـﺘﺎدﮔﯽ دارﻧـﺪ‬
‫‪).‬ﺑﻨﺪورا‪.(2004،‬‬
‫ﺑﻨﺪورا ﺧﻮدﮐﺎر آﻣﺪي را ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺴﻠﻂ ﻓﺮد ﺑﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و اﯾﺠﺎد ﭘﯿﺎﻣﺪ ﻣﺜﺒﺖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻤﻮده و ﺑﯿـﺎن ﻣـﯽ‬
‫دارد (‪.‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﺮ ﺗﻔﮑﺮ و رﻓﺘﺎر ﻓﺮد ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار اﺳﺖ ‪).‬ﺑﻨﺪورا‪.(1997،‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي را ﺑﺮ ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ در ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺗﺄﯾﯿﺪ ﮐﺮد‬
‫ه اﻧﺪ)ام اﺳﺘﯿﻮﻧﺲ‪،‬ال‪،‬ﺟﻮﻧﺰ‪،‬ﻟﻦ اام‪1‬؛‪. (2004‬ﺑﻪ وﯾﮋه ﻧﻘﺶ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻮدﮐﺎرآ ﻣﺪي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫ه اﺳﺘﻔﺎده ﻓﺮد از ﺳﺒﮏ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﺤﻮر ﺗﺄﯾﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ)ﻣﮑﺪوﻧﺎﻟﺪ‪،‬اي ام‪.(1998،2‬‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي در ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﺧﺎرﺟﯽ ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﺷﺨﺼﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐـﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ‬
‫ﻓﺮد و ﺳﺒﮏ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ او ﺑﺎ اﺳﺘﺮس را ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪.‬ﻟﯿﻦ ‪ ،‬ﺟﻮﻧﺰ‪ ،‬واﺳﺘﯿﻮن ﮔﺰارش دادﻧﺪ ﮐـﻪ ﺧﻮدﮐـﺎرآ‬
‫ﻣﺪي ﺑﺎﻻ ﺑﺎ ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺳﺎزﮔﺎراﻧﻪ ﻣﺜﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي راﺑﻄﻪ دارد‪).‬ﺷﻮارزرو‪3‬ﻫﻤﮑﺎران‪.(2009،‬‬
‫دوﭘﻮرت و ﻫﻤﮑﺎران ﻧﯿﺰ درﯾﺎﻓﺘﻨﺪ ﺳﺒﮏ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻓﻌﺎل ﮐﻪ ﺟﺰء ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﺤﻮر ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻي ﺧﻮدﮐﺎر آﻣﺪي ﻫﻤﺒﺴﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎ‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآ ﻣﺪي ﺑﺎﻻ ﮔﺮاﯾﺶ دارﻧﺪ ﺗﺎ از ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﺤﻮر اﺳﺘﻔﺎ ده ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬در ﻋﻮض اﻓﺮاد ﺑـﺎ‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآ ﻣﺪي ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ ﺗﺎ ) از ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻫﯿﺠﺎن ﻣﺤﻮر ﮐﻤﮏ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ (.‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫ﺑﻪ ﺑﺎور ﯾﺎ ﺑﺮداﺷﺖ ﻓﺮد ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن دﻫﯽ واﺟﺮاي اﻗﺪاﻣﺎت ﻻزم ﺑﺮاي ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ درﯾـﮏ‬
‫وﻃﯿﻔﻪ ﻣﻌﯿﻦ ﻗﺎدراﺳﺖ‪.‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ‪،‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﻪ ﻗﻀﺎوت ﻓﺮد درﺑﺎره ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﻧﺠﺎم ﯾـﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿـﺖ‬
‫ﺧﺎص اﺷﺎره دارد‪.‬ازآﻧﺠـﺎ ﮐـﻪ ﺑﺎورﻫـﺎي اﻓـﺮاد ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ ﻫـﺎي ﺧﻮدﺑﺮرﻓﺘـﺎر ﺑـﻪ ﺷـﯿﻮه ﻫـﺎي‬
‫‪١‬‬
‫‪Lane AM, Jones L, Stevens M‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Macdonald, EM‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Schwarzer R, Boehmer S, Luszczynska A, Mohamed NE, Knoll N‬‬
‫‪٥٧‬‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪،‬ازﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮاﻧﺘﺨﺎب ﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارد وﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻓﺮد ﺟﺮﯾـﺎن ﻋﻤـﻞ را دﻧـﺒﻼ ﯾـﺎ‬
‫ﻗﻄﻊ ﮐﻨﺪ)آﺑﻨﯿﮑﯽ ‪.(1385،‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﺎﻻ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ وزﻧﺪﮔﯽ ﺷﺨﺼﯽ اﻧﺴﺎن را از ﻃﺮق ﺑﺴﯿﺎر ﻏﻨﯽ ﻣـﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ)ﭘﺮﺳﮑﯿﻮا‪ 1‬وﻫﻤﮑﺎران‪.(2008،‬وﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي روزاﻓﺰون اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ‪،‬ﻧﻘـﺶ ﻗﺪرﺗﻤﻨـﺪي را ﻧﺸـﺎن ﻣـﯽ‬
‫دﻫﻨــﺪ ﮐــﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣــﺪي درﺷــﮑﻞ دﻫــﯽ ﺑــﻪ رﻓﺘــﺎرﻓﺮدي ودﺳــﺘﯿﺎﺑﯽ ﻣﻮﻓــﻖ ﺑــﻪ اﻫــﺪاف دارد)اﺳــﺘﯿﺲ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪،‬ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﺮﻣﯿﺰان ﺗﻼش وﭘﺸﺘﮑﺎري ﮐﻪ ﺑﺮاي ﮐـﺎري ﺻـﺮف ﻣـﯽ ﮐﻨـﯿﻢ ﺗـﺎﺛﯿﺮ ﻣـﯽ‬
‫ﮔﺬارد‪.‬ﻃﺒﻖ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ‪،‬ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﭘﺎﯾﯿﻦ ‪،‬ﻋﺰم واراده را ﺳﺴﺖ وﻋﻤﻠﮑﺮد را ﻣﺨﺘﻞ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؛ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﺎﻻ‪،‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ درﯾﮏ وﻃﯿﻔﻪ ‪،‬اﻧﺘﺨﺎب وﻇﯿﻔﻪ‪،‬ﺗﻼش وﻋﻤﻠﮑـﺮد را‬
‫ﺗﺴﻬﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ)ﮐﻼﺳـﯿﻦ وﻟﯿـﻨﭻ‪(2007،‬وﺑـﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ ﺑﺎورﻫـﺎي ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي زﯾـﺮ ﺑﻨـﺎي اﻧﮕﯿـﺰش‬
‫‪،‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ وﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻓﺮدي اﻧﺴﺎن را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ)ﮐﺮﺑﻨﮕﻠﻮ‪.(2003،‬‬
‫‪-٤-٢‬ﻋﺰﺕ ﻧﻔﺲ‬
‫ﻋﺰت ﻧﻔﺲ را ﻧﮕﺮش ﻣﺜﺒﺖ ﯾﺎ ﻣﻨﻔﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮده اﻧﺪ‪،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪،‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻧﺤﻮه ارزﯾﺎﺑﯽ ﻓـﺮد از‬
‫ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ)ﮐﺎﻫﻨﮓ وﻣﺎوﺑﺮي‪.(2005،2‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺟﻨﺒـﻪ اي ازﺗﺠﺮﺑـﻪ وﮐﯿﻔﯿـﺖ زﻧـﺪﮔﯽ ﻓـﺮد‬
‫اﺳﺖ‪.‬ﻧﻮﻋﯽ ﺧﻮد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺜﺒﺖ‪،‬ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﻨﻨﺪه ﻗﺎﻃﻊ ﺑﺮاي ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﻋﻤﻮﻣﯽ ودرﺟﻪ ﺗﻄـﺎﺑﻖ ﺑـﺎ زﻣﯿﻨـﻪ‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮداﺳﺖ‪).‬ﭘﭙﯽ‪ 3‬وﻫﻤﮑﺎران‪.(2006،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Prochaska & Norcross‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Kahng & Mowbray‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Pepi‬‬
‫‪٥٨‬‬
‫ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎ ﺳﻼﻣﺖ‪،‬ﺳﻌﺎدت رواﻧﯽ ورﻓﺎه ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ)داوﻟﯿﺮ‪1‬وﻫﻤﮑﺎران‪.(2008،‬ﻋـﺰت‬
‫ﻧﻔﺲ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺷﺎدي اﺳﺖ وﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮي درﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺴﺮدﮔﯽ وﺧﻮدﮐﺸﯽ را ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﯽ دﻫﺪ‪).‬ﻟﯿﺰ ﻫﺎرﺗﺰ وﻟﯿﻨﺖ ﺛﯿﮏ‪.(2005،2‬‬
‫اﻓﺮادي ﮐﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﺎﻻﯾﯽ دارﻧﺪ‪،‬درﻣﻘﺎﺑﻞ اﻧﻮاع ﻣﺸﮑﻼت وﻣﺴﺎﺋﻞ زﻧﺪﮔﯽ ‪،‬ﻓﺸﺎرﻫﺎي رواﻧﯽ ‪،‬ﺗﻬﺪﯾـﺪﻫﺎ‬
‫وﺣﻮادث ﻧﺎﮔﻮار ﻃﺒﯿﻌﯽ وﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي رواﻧﯽ ﻣﻘﺎوم وﭘﺎﯾﺪار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷـﮑﻮﻓﺎﯾﯽ اﺳـﺘﻌﺪادﻫﺎي‬
‫ﻧﻬﻔﺘـــﻪ ‪،‬ﺧﻼﻗﯿـــﺖ وﭘﯿﺸـــﺮﻓﺖ ﻫـــﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕـــﯽ ‪،‬اﻗﺘﺼـــﺎدي واﺟﺘﻤـــﺎﻋﯽ را ﺑـــﻪ دﻧﺒـــﺎل ﺧﻮاﻫـــﺪ‬
‫داﺷـــﺖ)ﺑﯿﺎﺑـــﺎﻧﮕﺮد‪.(1384،‬ﻫﻤﭽﻨـــﯿﻦ ﻋـــﺰت ﻧﻔـــﺲ ﭘـــﺎﯾﯿﻦ اﻏﻠـــﺐ ﺑـــﺎ ﺑـــﺪرﻓﺘﺎري‪،‬ﺣﺎﻟﺖ ﻫـــﺎي‬
‫اﺿﻄﺮاب‪،‬اﻫﻤﺎﻟﮑﺎري‪،‬ﭘﯿﺸﺪاوري واﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﺟﺴﻤﯽ‪-‬رواﻧﯽ ﻫﻤـﺮاه اﺳـﺖ‪).‬اﺳـﺘﻮارت‪.(1386،3‬ﻋـﺰت‬
‫ﻧﻔــﺲ ﻣﻨﺒﻌــﯽ ﭘﺮﻗــﺪرت ﺑــﺮاي ﻧﺒــﺮد ﺑــﺎ اﺛــﺮات ﻓﺸــﺎررواﻧﯽ واﻧﺪﯾﺸــﻪ ﺧﻮدﮐﺸــﯽ اﺳــﺖ)وﯾﻠﺒــﺮن‬
‫واﺳﻤﯿﺖ‪.(2005،4‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ درﭘﻨﺞ ﺗﺎ ﺷﺶ ﺳـﺎل ﻧﺨﺴـﺖ زﻧـﺪﮔﯽ ‪،‬ﭘﺪﯾـﺪار ﻣـﯽ ﺷـﻮد‪،‬آن ﻫﻨﮕـﺎم ﮐـﻪ‬
‫ﮐﻮدﮐﺎن ﺧﯿﻠﯽ زودﻧﯿﺎز ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ درﮐﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع‪،‬ﺧﻮدارزﯾﺎﺑﯽ را ﺟﺴﺘﺠﻮ وﺑﺎزﺑﯿﻨﯽ ﮐﻨﻨﺪ وﺑﺎ ﻋﻤﻠﮑﺮد‬
‫واﻗﻌﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪).‬ﭘﭙﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(2006،‬ﭼﻮن اﺣﺴﺎس ارزش ﺧﻮد ﯾﺎد داده ﺷﺪه اﺳـﺖ‪،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ از‬
‫ﯾﺎد ﺑﺮده ﺷﻮد وﺑﻪ ﺟﺎي آن ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮي آﻣﻮﺧﺘﻪ ﺷﻮد واﯾﻦ اﻣﮑﺎن وﺟﻮد دارد ﮐﻪ درﻫﺮ ﺳﻨﯽ‪،‬ﺳﻄﺢ ﻋﺰت‬
‫ﻧﻔﺲ ﺷﺨﺺ را ﺗﺮﻗﯽ داد)ﺳﺘﯿﺮ‪.(1384،‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻧﯿﺴﺖ‪.‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي وﻋﺰت ﻧﻔﺲ دوﺟﻨﺒﻪ اﻧﮕﯿﺰش ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻫﺮ ﮐـﺪام ﺑـﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎ رﻓﺎه وﺳﻌﺎدت وﺳـﻼﻣﺖ رواﻧـﯽ ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي ﺑﺮاﺟـﺰا ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ﺗﺎﮐﯿـﺪ‬
‫‪١‬‬
‫‪Davelaar‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Liz Hartz & Lynette Thick‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Stewart‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Wilbum & Smith‬‬
‫‪٥٩‬‬
‫دارد‪،‬ﻋــﺰت ﻧﻔــﺲ ﺑﺮﺟﻨﺒــﻪ ﻋــﺎﻃﻔﯽ ﺗﺎﮐﯿــﺪ دارد وﺑــﺎﻫﻢ ﺑــﻪ ﺷــﮑﻞ ﻣﺜﺒــﺖ ﻫﻤﺒﺴــﺘﻪ ﻫﺴــﺘﻨﺪ‪).‬داوﻟﯿــﺮ‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﻤـﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ اﺣﺴـﺎس ﮔﻨـﺎه وﺳـﺮﮐﻮب ﮐـﺮدن آن ﺑﺨـﺶ ﻣﻬﻤـﯽ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ‪،‬ﻣﺸﮑﻼت ﺷﻐﻠﯽ ‪،‬ارﺗﺒﺎﻃﯽ وﻣﻬﺎرت ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪).‬ﮐﻮك‪.(2004،‬‬
‫‪-٥-٢‬ﮔﺮﻭﻩ ﺩﺭﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ درﻃﯽ ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم درﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﮐﻤﺒﻮدﭘﺮﺳﻨﻞ آﻣﻮزش دﯾﺪه ﺑﺮاي اراﺋﻪ درﻣـﺎﻧﯽ ﻓـﺮدي‬
‫ﭘﺪﯾﺪآﻣﺪ‪.‬دراﺑﺘﺪادرﻣﺎﻧﮕﺮ ﮔﺮوه ﻧﻘﺶ ﺳﻨﺘﯽ درﻣـﺎﻧﯽ را ﺑـﻪ ﻋﻬـﺪه ﻣـﯽ ﮔﺮﻓـﺖ وﻋﻤـﺪﺗﺎ ﺑـﺎ ﮔـﺮوه ﻗﻠﯿﻠـﯽ‬
‫ازﻣﺮاﺟﻌﺎن ﮐﻪ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ داﺷﺘﻨﺪ ﮐﺎرﻣﯿﮑﺮد‪.‬ﺑﻪ ﺑﺘﺪرﯾﺞ رﻫﺒﺮان ﻧﻘﺸﻬﺎ وروﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ دراﯾـﻦ‬
‫زﻣﯿﻨﻪ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮاردادﻧﺪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﻣﺘﺨﺼﺼـﺎن درﯾﺎﻓﺘﻨـﺪ ﮐـﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿـﺖ ﮔـﺮوه ﻓﺮﺻـﺘﻬﺎي‬
‫درﻣﺎﻧﯽ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮدي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ آورد‪.‬ﺗﺒﺎدﻟﻬﺎي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯿﺎن اﻋﻀﺎي ﯾﮏ ﮔﺮوه درﻣـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان وﺳﯿﻠﻪ اي ﻣﻮﺛﺮدراﯾﺠﺎد اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮوﺗﺤﻮل درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ ﺗﻌﺎﻣـﻞ ﺣﻤﺎﯾﺖ‪،‬ﺗﻮﺟﻪ‪،‬ﻣﻮاﺟﻬـﻪ‬
‫وﺳﺎﯾﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎﺗﯽ را اراﺋﻪ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ دردرﻣﺎن ﻓﺮدي ﯾﺎﻓﺖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪.‬اﻋﻀﺎ درﺑﺎﻓـﺖ ﮔـﺮوه ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ‬
‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﺟﺪﯾـﺪي را ﺗﻤـﺮﯾﻦ ﮐﻨﻨـﺪ وﺑﺨﺸـﯽ از اﻃﻼﻋـﺎت ﺟﺪﯾـﺪ ﺧـﻮد را ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻗﺮاردﻫﻨﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻃـﻮرﮐﻠﯽ اﻓـﺮاد ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮرﺑﺮﻃﺮف ﮐـﺮدن ﻧﺸـﺎﻧﻪ ﻫـﺎي وﯾـﮋه ﯾـﺎ ﻣﺸـﮑﻼت رواﻧـﯽ ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬ﻣﺸﮑﻼت ﺟﻨﺴﯽ‪،‬اﺿﻄﺮاب واﺧﺘﻼﻟﻬﺎي روان ﺗﻨﯽ درﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪.‬ﺑﻌﻀـﯽ از‬
‫ﮔﺮوه ﻫﺎي درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮرﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﯾﺎ رﻓﺘـﺎري ﺧﺎﺻـﯽ را ﮐـﻪ ﮐـﺎرﮐﺮد‬
‫اﻓﺮادرا ﻣﺤﺪود ﮐﺮده اﺳﺖ اﺻﻼح ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺴﯿﺎري ازاﻓـﺮاداﯾﻦ ﮔﺮوﻫﻬـﺎ ﻧﯿﺎزﻣﻨـﺪ درﻣـﺎن اﺻـﻼﺣﯽ‬
‫‪٦٠‬‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪﺗﺎرﺷﺪي وﺑﺎزدارﻧﺪه‪.‬درﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﻫﺸﯿﺎروﮔﺬﺷﺘﻪ ﻓـﺮد وﺑﺎزﺳـﺎزي ﺟﻨﺒـﻪ ﻫـﺎي اﺻـﻠﯽ‬
‫ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻣﻮردﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮارﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻃﻮل ﻣﺪت ﮔﺮوه ﻫﺎي درﻣﺎﻧﯽ درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎروش ﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫دراﺟﺮاي ﮔﺮوﻫﻬﺎي درﻣﺎﻧﯽ از روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮداﯾﻦ روﺷﻬﺎﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﯾﺮﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬ﻓﻨﻮن‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ روﺷﻬﺎي ﮐﺎرﺑﺎﭘﻮﯾﻪ ﻫﺎي ﻧﺎﻫﺸـﯿﺎر وﺷـﯿﻮه ﻫـﺎﯾﯽ ﺑـﺮاي‬
‫ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻋﻀﺎدرﺟﻬﺖ ﺗﺠﺮﺑـﻪ دوﺑـﺎره ﻣﻮﻗﻌﯿـﺖ ﻫـﺎي آﺳـﯿﺐ زا ﺑـﻪ ﻃـﻮري ﮐـﻪ ﺗﺨﻠﯿـﻪ ﻫﯿﺠـﺎﻧﯽ رخ‬
‫دﻫﺪ‪.‬درﻣﺎﻧﮕﺮﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﺧﻠﻖ ﺟﻮي ﻋﻼﻗﻤﻨﺪاﺳﺖ ﮐﻪ درك وﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺸﮑﻞ را ﺗﺴﺮﯾﻊ ﮐﻨﺪ‪.‬ﻓﺮاﯾﻨﺪ‬
‫ﺣﻞ وﻓﺼﻞ ﻣﺸﮑﻼت رواﻧﯽ ﮐﻪ درﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ رﯾﺸﻪ دارد اﻏﻠـﺐ ﺷـﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳـﯽ روﯾﺎﻫﺎ‪،‬ﺗﻔﺴـﯿﺮ‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ‪،‬ﺷﯿﻮه روﯾﺎروﯾﯽ ﺑﺎ اﻧﺘﻘﺎل وﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻋﻀﺎدرﺟﻬﺖ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ دورﻧﻤـﺎي ﺟﺪﯾـﺪ از ﻣﺴـﺎﯾﻞ ﺣـﻞ‬
‫ﻧﺸﺪه ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻣﻬﻢ زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫دﯾﺰ)‪(1992‬درﺧﺼﻮص آﯾﻨﺪه ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ادﻋﺎﻣﯿﮑﻨﺪﮐﻪ ﻃﺮح ﻫﺎي ﻋﻤﻠـﯽ ﮔـﺮوه درﻣـﺎﻧﯽ ﺷـﺎﻣﻞ ﺑﺴـﻂ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت وﺧﻮدﯾﺎري‪،‬اﻧﻄﺒﺎق راﻫﺒﺮدﻫﺎي درﻣﺎﻧﯽ ﯾﺎﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﺮاﺟﻌﺎن وﺣﺮﮐﺖ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻮي ﺗﻠﻔﯿﻖ ﻣﻮﺛﺮﺗﺮروﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ درﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬دﯾﺰﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐﻪ روﻧﺪ روﯾﮑﺮدﻫـﺎي ﮐﻮﺗـﺎه‬
‫ﻣﺪت ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﭼﻨﺪ وﺟﻬﯽ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﯾﺎد اداﻣﻪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬اودراﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﻣـﯽ‬
‫ﻧﻮﯾﺴﺪﮐﻪ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺮدﯾﺪي وﺟﻮد ﻧﺪارد ﮐـﻪ درﻣﺎﻧﻬـﺎي ﮔﺮوﻫـﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ ﻧﻘـﺶ ﻣﻬﻤـﯽ‬
‫رادرﺣﻮزه ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﯽ اﯾﻔﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪٦١‬‬
‫‪-1-5-2‬ﻣﺮاﺣﻞ رﺷﺪ ﻓﺮاﯾﻨﺪﮔﺮوه‬
‫‪-1-1-5-2‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﯿﺶ از ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮔﺮوه‬
‫‪-1-1-1-5-2‬وﻇﺎﯾﻒ اﻋﻀﺎوﻣﺸﮑﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‬
‫اﻋﻀﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻣﻠﺤﻖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪﺑﺎﯾﺪ درﺑﺎره ﺷﺮﮐﺖ درﮔﺮوه رﺿﺎﯾﺖ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﺧـﻮد را اﻋـﻼم ﮐـﺮده‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮔﺮوه ﺑﺮاي اﻋﻀﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬آن ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ درﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻓﻌﺎل ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬دراداﻣـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻮاردي اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ اﻋﻀﺎ دراﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ ﺑﺎﯾﺪ درﺑﺎره ﺗﻤﺎم وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﮔﺮوه ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻﺑﺮآن ﻫﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ‪،‬آﮔﺎه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﻻزم اﺳﺖ اﻋﻀﺎﻧﺤﻮه ﺳﺮﻧﺪﯾﺎﺑﯽ رﻫﺒﺮﮔﺮوه راﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮐﻪ آﯾﺎاﯾﻦ ﮔﺮوه ﺑﺎ اﯾﻦ رﻫﺒﺮﺧـﺎص‬
‫ﺑﺮاي آﻧﺎن دراﯾﻦ زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﯾﺎﻧﻪ‪،‬ﺑﯿﺎﻣﻮزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ ﺑﺎﯾﺪدرﭘﺬﯾﺮش وﮐﻨﺎرﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﻘﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن دراﯾﻦ ﻣﻮرد ﮐﻪ‪،‬ﭼﻪ ﭼﯿـﺰي را ازﺗﺠﺮﺑـﻪ ﮔـﺮوه اﻧﺘﻈﺎردارﻧﺪواﯾﻨﮑـﻪ ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻣـﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﻨﺪﺑﻪ اﻫﺪاف ﺧﻮددﺳﺖ ﯾﺎﺑﻨﺪ‪،‬ﺧﻮدﺷﺎن را ﺑﺮاي ﺷﺮﮐﺖ درﮔﺮوه آﻣﺎده ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ اﻋﻀﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرﺑﺮرﺳﯽ ارزﺷﻬﺎ‪،‬ﺑﺮرﺳﯽ ارزﺷﻬﺎ‪،‬ﺑﺮداﺷﺘﻬﺎ‪،‬ﻧﮕﺮش ﻫﺎوﻣﺸﮑﻼت ﺷﺨﺼـﯽ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن ﻫﺎﯾﯽ رادادﮐﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد وﯾﺎﺗﻮﺳﻂ رﻫﺒﺮﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺻﻮرت ﺑﺮوزﻣﻮاردزﯾﺮ‪،‬ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﻪ وﺟﻮدﻣﯽ آﯾﺪ‪:‬‬
‫‪-‬اﮔﺮاﻋﻀﺎ ﺑﻪ اﺟﺒﺎردرﮔﺮوه ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﮔﺮ اﻋﻀﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﯽ وﻣﻨﺎﺳﺐ درﺑﺎره ﮔﺮوه ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪوﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﺪاﻧﻨﺪ ﭼﻪ اﻧﺘﻈـﺎري ازآﻧﻬـﺎ ﻣـﯽ‬
‫رود‪.‬‬
‫‪٦٢‬‬
‫‪-‬ﯾﺎ اﮔﺮ اﻋﻀﺎ ﻣﻨﻔﻌﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪوﻧﺪاﻧﻨﺪ‪،‬ﭼﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ وﭼﻪ اﻧﺘﻈﺎري ازﮔﺮوه دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-2-1-1-5-2‬وﻇﺎﯾﻒ رﻫﺒﺮ‬
‫وﻇﺎﯾﻒ اﺻﻠﯽ رﻫﺒﺮان ﮔﺮوه درﺧﻼل ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﮔﺮوه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫‪-‬ﺗﻨﻈﯿﻢ ﯾﮏ ﭘﯿﺶ ﻧﻮﯾﺲ دﻗﯿﻖ درﺧﺼﻮص ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮔﺮوه‬
‫‪-‬اراﯾﻪ اﯾﻦ ﭘﯿﺶ ﻧﻮﯾﺲ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻻن ذي رﺑﻂ وﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺠﻮزآن‬
‫‪-‬اﻋﻼن ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻃﻼع اﻋﻀﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﺮﺳﺪ‬
‫‪-‬اﻧﺠﺎم ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻫﺎي ﭘﯿﺶ از ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮔﺮوه ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب واﺻﻼح اﻫﺪاف‬
‫‪-‬ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي درﺑﺎره اﻧﺘﺨﺎب اﻋﻀﺎ وﺗﺮﮐﯿﺐ ﮐﻠﯽ ﮔﺮوه‬
‫‪-‬ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺟﺰﺋﯿﺎت ﻋﻤﻠﯽ ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﮏ ﮔﺮوه ﻣﻮﻓﻖ‬
‫‪-‬درﺻﻮرت ﻧﯿﺎز‪،‬ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺟﺎزه از واﻟﺪﯾﻦ‬
‫‪-‬ﺗﻨﻈﯿﻢ وﻇﺎﯾﻒ رﻫﺒﺮي وﻣﻼﻗﺎت ﺑﺎﯾﺎر‪-‬رﻫﺒﺮ)درﺻﻮرت ﻧﯿﺎز(‬
‫‪-‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﮏ ﺟﻠﺴﻪ ﮔﺮوﻫﯽ ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرآﺷﻨﺎ ﺷـﺪن ﺑـﺎ ﺳﺎﯾﺮاﻋﻀﺎ‪،‬آﺷـﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎﺿـﻮاﺑﻂ ﮐﻠـﯽ ﮔـﺮوه‬
‫وآﻣﺎده ﮐﺮدن اﻋﻀﺎﺟﻬﺖ ﯾﮏ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﻓﻖ‬
‫‪-2-1-5-2‬ﻣﺮﺣﻠﻪ آﻏﺎزﯾﻦ ﮔﺮوه‬
‫‪-1-2-1-5-2‬وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ آﻏﺎزﯾﻦ ﮔﺮوه‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺮوع ﮔﺮوه زﻣﺎن ﺟﻬﺖ ﮔﯿﺮي وﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎرﮔﺮوه اﺳﺖ‪.‬دراﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪:‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ ﺟﻮﮔﺮوه راآزﻣﻮن وﺑﺎﺳﺎﯾﺮاﻓﺮادآﺷﻨﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ ﺑﺎاﻧﺘﻘﺎداﺗﺸﺎن از ﮔﺮوه‪،‬ﻧﺤﻮه ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي ﮔﺮوه ‪،‬وﻧﺤﻮه ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺧﻮد درﮔﺮوه آﺷﻨﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺧﻄﺮﮐﺮدن ﻧﺴﺒﺘﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ ‪،‬وﮐﺎوش ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻮﻗﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٦٣‬‬
‫‪-‬درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ اﻋﻀﺎ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎ واﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﻮدﺗﻤﺎﯾﻞ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ ﺑـﻪ ﻫـﻢ ﭘﯿﻮﺳـﺘﮕﯽ واﻋﺘﻤﺎدﺑـﻪ‬
‫ﺗﺪرﯾﺞ ﺷﮑﻞ ﺧﻮاﻫﺪﮔﺮﻓﺖ‬
‫‪-‬اﻋﻀـﺎ ﻧﮕـﺮان اﯾــﻦ ﻫﺴـﺘﻨﺪﮐﻪ آﯾـﺎ درﮔــﺮوه ﭘﺬﯾﺮﻓﺘـﻪ ﻣـﯽ ﺷــﻮﻧﺪﯾﺎازآن ﻃﺮﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ‪،‬وﺗﻌﯿﯿﻦ ﺟﺎﯾﮕــﺎه‬
‫ﺧﻮددرﮔﺮوه راآﻏﺎزﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺑﻪ ﻣﺮورﮐﻪ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﻪ آﯾـﺎ ﻫﻤـﻪ اﺣﺴﺎﺳـﺎت ﻗﺎﺑـﻞ ﭘـﺬﯾﺮش ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﯾـﺎ ﻧـﻪ ﻣـﯽ‬
‫ﭘﺮدازﻧﺪ‪،‬واﮐﻨﺸﻬﺎي ﻣﻨﻔﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻇﺎﻫﺮﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺎﺳﯽ اﻋﺘﻤﺎدﯾﺎﻋﺪم اﻋﺘﻤﺎداﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-‬دوره ﻫﺎﯾﯽ ازﺳﮑﻮت وﻣﺸﮑﻞ وﺟﻮددارد؛اﻋﻀـﺎﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ درﺟﺴـﺘﺠﻮي ﻣﺴـﯿﺮﮔﺮوه ﺑﺎﺷـﻨﺪوﺑﻪ اﯾـﻦ‬
‫ﻓﮑﺮﺑﯿﻔﺘﻨﺪﮐﻪ ﮔﺮوه ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭼﻪ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ درﺣﺎل ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي درﻣﻮرداﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﻪ ﮐﺴﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻋﺘﻤﺎدﮐﻨﻨﺪ‪،‬ﺗﺎﭼﻪ ﺣﺪﺑﻪ‬
‫ﺧﻮدﻓﺎش ﺳـﺎزي ﺧﻮاﻫﻨﺪﭘﺮداﺧﺖ‪،‬ﭼﻘـﺪرﮔﺮوه اﻣﻨﯿـﺖ دارد‪،‬ﺑـﻪ ﭼـﻪ ﮐﺴـﯽ ﻋﻼﻗـﻪ دارﻧﺪوازﭼـﻪ ﮐﺴـﯽ‬
‫ﻣﺘﻨﻔﺮﻧﺪ‪،‬واﯾﻨﮑﻪ ﺗﺎﭼﻪ اﻧﺪازه درﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﮔﺮوه ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺧﻮاﻫﻨﺪداﺷﺖ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ درﺣﺎل آﻣﻮﺧﺘﻦ ﻧﮕﺮش ﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ درﺑـﺎره اﺣﺘﺮام‪،‬ﻫﻤﺪﻟﯽ‪،‬ﭘـﺬﯾﺮش‪،‬ﻣﺮاﻗﺒﺖ وﭘﺎﺳـﺨﺪﻫﯽ)درك‬
‫درﺳﺖ دﯾﮕﺮان وواﮐﻨﺶ درﺳﺖ ﻧﺸﺎن دادن(ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ﯾﻌﻨﯽ‪،‬ﻫﻤﻪ ﻧﮕﺮش ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﻗﺮاري اﻋﺘﻤﺎدراﺗﺴـﻬﯿﻞ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-2-2-1-5-2‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي اﻋﻀﺎ وﻣﺸﮑﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‬
‫درآﻏﺎز ﮐﺎر ﮔﺮوه‪،‬ﺑﺮﺧﯽ ﻧﻘﺶ ﻫﺎي وﺗﮑﺎﻟﯿﻒ اﻋﻀﺎ ﺑﺮاي ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮي ﮔﺮوه از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪:‬‬
‫‪-‬ﺑﺮداﺷﺘﻦ ﮔﺎﻣﻬﺎﯾﯽ ﻓﻌﺎل ﺑﺮاي اﯾﺠﺎدﻓﻀﺎﯾﯽ ﺗﻮام ﺑﺎاﻋﺘﻤﺎد‪.‬‬
‫‪-‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي اﺑﺮاز اﺣﺴﺎﺳﺎت واﻓﮑﺎرﻓﺮدي‪،‬ﺑﻪ وﯾﮋه آﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﻣﻠﻬﺎدرﮔﺮوه ﻣﺮﺑﻮط ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪٦٤‬‬
‫‪-‬ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن ﺗﺮﺳﻬﺎ‪،‬اﻣﯿﺪﻫﺎ‪،‬ﻧﮕﺮاﻧﯿﻬﺎ‪،‬ﻣﮑﻨﻮﻧﺎت دروﻧﯽ‪،‬واﻧﺘﻈﺎرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺮوه‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﺪن ﺧﻮدﺑﻪ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه‪.‬‬
‫‪-‬دﺧﺎﻟﺖ دراﯾﺠﺎدﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي ﮔﺮوه‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺷﺨﺼﯽ وﺧﺎص ﮐﻪ ﺑﺮﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮔﺮوﻫﯽ اﺛﺮﺧﻮاﻫﺪداﺷﺖ‪.‬‬
‫‪-‬آﻣﻮﺧﺘﻦ اﺻﻮل اﺳﺎﺳﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮔﺮوه‪،‬ﺑﻪ وﯾﮋه ﻧﺤﻮه ﻣﺸﺎرﮐﺖ درﺗﻌﺎﻣﻠﻬﺎي ﮔﺮوه‪.‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺸﮑﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻄﺮح ﺷﻮﻧﺪﻋﺒﺎرت از‪:‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮرﻧﺎﻓﻌﺎل ﻣﻨﺘﻈﺮرﺧﺪادﯾﮏ روﯾﺪادﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀــﺎ ﻣﻤﮑــﻦ اﺳــﺖ ﺧﻮدﺷــﺎن را از اﺣﺴﺎﺳــﺎت ﺑــﯽ اﻋﺘﻤــﺎدي ﯾــﺎﺗﺮس ﻣﺮﺑــﻮط ﺑــﻪ ﮔــﺮوه‬
‫دورﻧﮕﻬﺪارﻧﺪودرﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮدرا ﭘﻨﻬﺎن ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﺮﻣﻮزوﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪواﯾﺠﺎدﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎآن ﻫﺎ دﺷﻮارﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ دوﮔﺮوه ﻣﺴﺌﻠﻪ ﮔﺸﺎوﭘﻨﺪدﻫﻨﺪه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-3-2-1-5-2‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي رﻫﺒﺮ‬
‫وﻇﺎﯾﻒ اﺳﺎﺳﯽ رﻫﺒﺮان ﮔﺮوﻫﻬﺎ درﺟﺮﯾﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺟﻬﺖ ﮔﯿﺮي وﮐﺎوش ﮔﺮوه ﻋﺒﺎرت اﻧﺪاز‪:‬‬
‫آﻣﻮزش ﺑﺮﺧﯽ رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎي ﮐﻠﯽ وراﻫﻬﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻓﻌﺎل ﺑﻪ اﻋﻀـﺎﮐﻪ ﺷـﺎﻧﺲ داﺷـﺘﻦ ﮔﺮوﻫـﯽ ﺑـﺎروررا‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮاﻫﺪداد‪.‬‬
‫‪-‬اﯾﺠﺎدﻗﻮاﻋﺪاﺳﺎﺳﯽ وﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ‪.‬‬
‫‪-‬آﻣﻮزش اﺻﻮل اﺳﺎﺳﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮔﺮوه‪.‬‬
‫‪-‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻋﻀﺎﺑﺮاي ﺑﯿﺎن ﺗﺮﺳﻬﺎواﻧﺘﻈﺎرات ﺧﻮدوﺗﻼش ﺑﺮاي رﺷﺪ اﻋﺘﻤﺎددرﮔﺮوه‪.‬‬
‫‪-‬ﺳﺮﻣﺸﻖ دﻫﯽ اﺑﻌﺎدﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه رﻓﺘﺎر ﻣﺮﺑﻮط درﻣﺎن‪.‬‬
‫‪٦٥‬‬
‫‪-‬ﭘﺬﯾﺮش اﻋﻀﺎودرك رواﻧﯽ آن ﻫﺎ‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮدن ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ‪.‬‬
‫‪-‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻋﻀﺎ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﺷﺨﺼﯽ ﻋﯿﻨﯽ‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان ﺳﺎﺧﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ واﺑﺴﺘﮕﯽ اﻋﻀﺎ ﻧﺸﻮدوآن ﻫﺎ را ﺳﺮدرﮔﻢ ﻧﺴﺎزد‪.‬‬
‫‪-‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻋﻀﺎﺑﺮاي ﺑﯿﺎن وﻣﻄﺮح ﮐﺮدن اﻓﮑﺎرواﺣﺴﺎﺳﺎﺗﺸﺎن درﺑﺎره وﻗﺎﯾﻊ ﮔﺮوه‪.‬‬
‫‪-‬آﻣﻮزش ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي اﺳﺎﺳﯽ ﻣﯿﺎن ﻓﺮدي ﺑﻪ اﻋﻀﺎﻧﻈﯿﺮﮔﻮش دادن وﭘﺎﺳﺦ دادن ﻓﻌﺎل‬
‫‪-‬ﺳﻨﺠﺶ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻬﺎ وﻫﺪاﯾﺖ آن درﻣﺴﯿﺮي ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎﺑﺮآورده ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-3-1-5-2‬ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺮوه‬
‫‪-1-3-1-5-2‬وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺘﻘﺎل‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ رﺷﺪ ﮔﺮوه ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﻫﺎي اﺿﻄﺮاب ودﻓﺎﻋﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﺸـﺨﺺ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬دراﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﻋﻀﺎوﯾﮋﮔﯿﻬﺎي زﯾﺮراﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪-‬درﺻﻮرت اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮدآﮔﺎﻫﯽ ﺷﺎن درﻣﻮرد آﻧﭽﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﯽ اﻧﺪﯾﺸﻨﺪوﭘﺬﯾﺮش دﯾﮕﺮان ﯾـﺎ ﻃﺮدﺷـﺪن‬
‫ازﺳﻮي آن ﻫﺎ ‪،‬ﻧﮕﺮان ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬آزﻣﻮن رﻫﺒﺮوﺳﺎﯾﺮاﻋﻀﺎ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان اﯾﻤﻦ ﺑﻮدن ﻣﺤﯿﻂ‬
‫‪-‬ﺗﻼش ﺑﺮاي اﯾﻤﻦ ﻣﺎﻧﺪن وﺧﻄﺮﮐﺮدن‪.‬‬
‫‪-‬ﮐﺸﻤﮑﺶ ﺑﯿﻦ ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻈﺎﻫﺮ ﺑﻪ اﯾﻤﻦ ﺑﻮدن وﺧﻮاﺳﺖ ﺧﻄﺮﮐﺮدن‪.‬‬
‫‪-‬ﻣﺸﺎﻫﺪه رﻫﺒﺮﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻋﺘﻤﺎدﭘﺬﯾﺮﺑﻮدن او‪.‬‬
‫‪-‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻧﺤﻮه اﺑﺮازﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ دﯾﮕﺮان ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﮔﻮش ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-1-1-3-1-5-2‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي اﻋﻀﺎوﻣﺸﮑﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‬
‫‪٦٦‬‬
‫ﻧﻘﺶ اﺻﻠﯽ اﻋﻀﺎدراﯾﻦ زﻣﺎن ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ ازﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ وﮐﻨﺎرآﻣﺪن ﺑـﺎﺑﺮﺧﯽ ازاﺷـﮑﺎل ﻣﻘﺎوﻣـﺖ‪.‬ﺗﮑـﺎﻟﯿﻒ‬
‫ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز‪:‬‬
‫‪-‬ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ وﺑﯿﺎن ﺗﻤﺎم واﮐﻨﺸﻬﺎي ﻣﻨﻔﯽ‬
‫‪-‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻬﺎي ﺧﻮﯾﺶ وﮐﺎرﮐﺮدن ﺑﺎآن ﻫﺎ‪.‬ﺣﺮﮐﺖ ازواﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺳﻮي اﺳﺘﻘﻼل‬
‫‪-‬ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻧﺤﻮه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎدﯾﮕﺮان ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﺳﺎزﻧﺪه‬
‫‪-‬ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﺮاي ﻣﻮاﺟﻬﻪ وﮐﻨﺎرآﻣﺪن ﺑﺎ واﮐﻨﺸﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﮔﺮوه رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﺮاي ﺣﻞ وﻓﺼﻞ ﺗﻌﺎرﺿﻬﺎﺑﻪ ﺟﺎي اﺟﺘﻨﺎب ﮐﺮدن ازآن ﻫﺎ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ازﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﮐﻪ دراﯾﻦ زﻣﺎن اﻋﻀﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﯾﺠﺎدﮐﻨﻨﺪ ﻋﺒﺎرت اﻧﺪاز‪:‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاﺳﺎس اﻧﻮاع ﻣﺸـﮑﻞ ﻃﺒﻘـﻪ ﺑﻨـﺪي ﺷـﻮﻧﺪ ﯾـﺎﻣﻤﮑﻦ اﺳـﺖ ﺧﻮدﺷـﺎن راﻣﺤﺪودﺑـﻪ‬
‫ﺑﺮﭼﺴﺐ ﺧﻮدﺗﺤﻤﯿﻠﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ازﺑﯿﺎن اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﻨﻔﯽ ﺳﺮﺑﺎززﻧﻨﺪ وﻣﻮﺟﺐ ﺟﻮﺑﯽ اﻋﺘﻤﺎدي ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﮔــﺮ ﻣﻮاﺟﻬــﻪ ﻫــﺎ ﺑــﻪ ﻃﻮرﺿــﻌﯿﻔﯽ ﻣــﻮرد ﺑﺮرﺳــﯽ ﻗﺮارﮔﯿﺮﻧﺪ‪،‬اﻋﻀــﺎﻣﻤﮑﻦ اﺳــﺖ ﺑــﻪ ﺣﺎﻟــﺖ دﻓــﺎﻋﯽ‬
‫ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪوﻣﺴﺎﯾﻞ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻓﺮﻋﯽ ودﺳﺘﻪ ﻫﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪوواﮐﻨﺶ ﻫﺎي ﻣﻨﻔﯽ را ﺧﺎرج از ﮔﺮوه ﺑﯿﺎن‬
‫ﮐﻨﻨﺪ ودرﮔﺮوه ﺳﺎﮐﺖ ﺑﻤﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-2-1-3-1-5-2‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي رﻫﺒﺮ‬
‫ﻋﻤﺪه ﺗﺮﯾﻦ ﭼﺎﻟﺸﯽ ﮐﻪ رﻫﺒﺮان درﺧﻼل دوره اﻧﺘﻘﺎل ﺑـﺎآن ﻣﻮاﺟـﻪ ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ‪،‬ﻋﺒﺎرت اﺳـﺖ از ﻧﯿـﺎز ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ درﮔﺮوه ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﺣﺴﺎس وﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ‪.‬ﺗﮑﻠﯿﻒ ﻋﻤﺪه ﻋﺒـﺎرت اﺳـﺖ ازاراﺋـﻪ ﺗﺸـﻮﯾﻖ وﭼـﺎﻟﺶ ﻻزم‬
‫ﺑﺮاي اﻋﻀﺎ ﺟﻬﺖ ﻣﻮاﺟﻬﻪ وﺣﻞ ﺗﻌﺎرض ﻫﺎ وواﮐﻨﺶ ﻫﺎي ﻣﻨﻔﯽ ﮐﻪ دردرون ﮔﺮوه وﺟﻮددارد وﻣﻘﺎوﻣـﺖ‬
‫‪٦٧‬‬
‫ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﺎﺷﯽ ازدﻓﺎع درﻣﻘﺎﺑﻞ اﺿﻄﺮاب اﺳﺖ‪.‬ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻻزم اﺳﺖ از ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻌﺎرض وﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﻪ ﺳـﻄﺢ‬
‫ﻣﻮﺛﺮارﺗﺒﺎط ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﺮاي ﺑﺮآوردﺳﺎﺧﺘﻦ اﯾﻦ ﭼﺎﻟﺶ رﻫﺒﺮان ﺑﺎﯾﺪ ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ زﯾﺮرااﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪-‬آﻣﻮزش ارزش ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ وﮐﻨﺎرآﻣﺪن ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﻬﺎي ﺗﻌﺎرض ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰﺑﻪ اﻋﻀﺎ‪.‬‬
‫‪-‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻋﻀﺎﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﻟﮕﻮﻫﺎي دﻓﺎﻋﯽ ﺑﻮدن ﺧﻮدﺷﺎن‪.‬‬
‫‪-‬آﻣﻮزش اﻋﻀﺎ ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ وﮐﺎرﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺎﺑﺴﯿﺎري ازاﺷﮑﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪-‬اراﯾﻪ ﺳﺮﻣﺸﻖ ﺑﺮاي اﻋﻀﺎ ازﻃﺮﯾﻖ ﮐﻨﺎرآﻣﺪن ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ وﺑﺎﺗـﺪﺑﯿﺮﺑﺎ ﻫﺮﻧـﻮع ﭼـﺎﻟﺶ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﺷﺨﺼـﯽ‬
‫وﺣﺮﻓﻪ اي‪.‬‬
‫‪-‬اﺟﺘﻨﺎب ازﺑﺮﭼﺴﺐ زدن ﺑﻪ اﻋﻀﺎ وﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻧﺤﻮه درك رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺸﮑﻞ اﻓﺮﯾﻦ ﺧﺎص‪.‬‬
‫‪-‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻋﻀﺎ ﺑﺮاي ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺷﺪن واﺳﺘﻘﻼل دروﻧﯽ‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﺸﻮﯾﻖ اﻋﻀﺎﺑﻪ ﺑﯿﺎن واﮐﻨﺸﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ روﯾﺪادﻫﺎي اﯾﻨﺠﺎ واﮐﻨﻮن درﺟﻠﺴﺎت اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-4-1-5-2‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎر)ﻋﻤﻞ(ﮔﺮوه‬
‫‪-1-4-1-5-2‬وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﮔﺮوه ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎر)ﻋﻤﻞ(‬
‫وﻗﺘﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎر)ﻋﻤﻞ(ﻣﯽ رﺳﺪ‪،‬وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي اﺻﻠﯽ آن ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﺮح ﺧﻮاﻫﺪﺑﻮد‪:‬‬
‫‪-‬ﺳﻄﺢ اﻋﺘﻤﺎدواﻧﺴﺠﺎم ﺑﺎﻻﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﺒﺎدل ﭘﯿﺎم ﻣﯿﺎن ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺷﯿﻮه اي ﮔﺸﻮده اﺳﺖ وﺣﺎوي ﺑﯿﺎن دﻗﯿﻖ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﻪ دارد رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي رﻫﺒﺮي اﺣﺘﻤﺎﻻﺑﺎﮔﺮوه درﻣﯿﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد واﻋﻀﺎي ﮔـﺮوه ﺑـﺎ ﯾﮑـﺪﯾﮕﺮ ﺑـﻪ ﺷـﯿﻮه اي‬
‫آزادوﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺗﻌﺎﻣﻞ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪٦٨‬‬
‫‪-‬اﺷـــﺘﯿﺎق ﺑـــﻪ ﺧﻄﺮﮐـــﺮدن درﺑـــﺎره ﻣﻮﺿـــﻮﻋﺎت ﺗﻬﺪﯾـــﺪ ﮐﻨﻨـــﺪه وﺷﻨﺎﺳـــﺎﻧﺪن ﺧﻮدﺑـــﻪ دﯾﮕـــﺮان‬
‫وﺟﻮددارد‪.‬اﻋﻀﺎﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺷﺨﺼﯽ را ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻞ اﻧﺪﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ وﺑﻬﺘﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬واردﮔﺮوه‬
‫ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﻌﺎرض ﻣﯿﺎن اﻋﻀﺎﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺷﻮدوﺑﻪ ﺷﯿﻮه اي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ وﻣﻮﺛﺮﺑﺎآن ﺑﺮﺧﻮردﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪-‬ﭘﺴﺨﻮراﻧﺪﺑﻪ ﺻﻮرت آزاداﻧﻪ اراﯾﻪ وﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮدوﺑﻪ ﺷﯿﻮه اي ﻏﯿﺮدﻓﺎﻋﯽ راﺟﻊ ﺑﻪ آن ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي رخ ﻣﯽ دﻫﺪﮐﻪ ازﺑﺮﭼﺴﺐ زدن ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﺧﻮدداري ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﻣﺎﯾﻞ اﻧﺪدرﺑﯿﺮون از ﮔﺮوه ﺑﺮاي ﮐﺴﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮات رﻓﺘﺎري ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﺣﺴـﺎس ﻣﯿﮑﻨﻨـﺪ ﮐـﻪ ازﮐﻮﺷﺸﻬﺎﯾﺸـﺎن ﺑـﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮﮐـﺮدن ﭘﺸـﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻣـﯽ ﺷـﻮدوﻣﺎﯾﻞ‬
‫اﻧﺪﺧﻄﺮاﺟﺮاي رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪراﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀـﺎي ﮔـﺮوه اﯾـﻦ اﻣﯿﺪرادارﻧـﺪ ﮐـﻪ اﮔـﺮﻋﻤﻼ ﺑﺨﻮاﻫﻨـﺪ‪،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪﺧﻮدراﺗﻐﯿﯿﺮدﻫﻨـﺪ‪.‬آن ﻫـﺎ اﺣﺴــﺎس‬
‫درﻣﺎﻧﺪﮔﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-1-1-4-1-5-2‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎوﻧﻘﺶ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه وﻣﺸﮑﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‬
‫وﯾﮋﮔﯽ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮐﺎر)ﻋﻤﻞ(ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﮐﺎوش درﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻌﻨﺎدارﺷﺨﺼﯽ‪.‬اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪،‬ﺗﮑﻠﯿﻒ وﻧﻘﺶ ﻫﺎي ﻣﻌﯿﻨﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ درزﯾﺮآورده ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫‪-‬ﻣﻄﺮح ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺒﺎﺣﺜﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﺪدرﮔﺮوه راﺟﻊ ﺑﻪ آن ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اراﯾﻪ ﭘﺴﺨﻮارﻧﺪوﮔﺸﻮده ﺑﻮدن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺴﺨﻮراﻧﺪﺳﺎﯾﺮﯾﻦ‪.‬‬
‫‪-‬ﻗﺒﻮل واﺟﺮاي ﺑﺮﺧﯽ ازﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي رﻫﺒﺮي ﺑﻪ وﯾﮋه ازﻃﺮﯾﻖ ﺑﯿـﺎن ﻧﻤـﻮدن واﮐﻨﺸـﻬﺎي ﺷﺨﺼـﯽ ﺷـﺎن ‪-‬‬
‫درﺧﺼﻮص اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﮐﻪ ﺣﻀﻮروﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ درﮔﺮوه ﭼﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮي ﺑﺮآﻧﺎن دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﺷﺘﯿﺎق ﺑﻪ ﺗﻤﺮﯾﻦ رﻓﺘﺎرﻫﺎوﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﺟﺪﯾﺪدرزﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه واراﯾﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ آن درﻃﯽ ﺟﻠﺴﺎت‪.‬‬
‫‪٦٩‬‬
‫‪-‬ﭼﺎﻟﺶ وﺣﻤﺎﯾﺖ ازدﯾﮕﺮان وﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎﺧﻮﯾﺸﺘﻦ‪.‬‬
‫‪-‬ﺳﻨﺠﺶ داﯾﻤﯽ ﺳﻄﺢ ﺧﺸﻨﻮدي ﺧﻮﯾﺶ ازﮔﺮوه وﺑﺮداﺷﺘﻦ ﮔﺎم ﻫﺎي ﻓﻌﺎﻻﻧﻪ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮﺳـﻄﺢ ﻣﺸـﺎرﮐﺖ‬
‫ﺧﻮﯾﺶ درﺟﻠﺴﺎت درﺻﻮرت ﻟﺰوم‪.‬‬
‫‪-‬ﺑﺮﺧﯽ ازﻣﺴﺎﯾﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ دراﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮاي اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﭘﺪﯾﺪارﺷﻮد‪،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز‪:‬‬
‫‪-‬اﻣﮑﺎن دارداﻋﻀـﺎي ﮔـﺮوه ﺑـﺮاي آﺳـﻮدﮔﯽ وﻟـﺬت ﺑـﺮدن ازرواﺑـﻂ دﯾﺮآﺷـﻨﺎ ﺑـﻪ ﻧـﻮﻋﯽ ﺗﺒـﺎﻧﯽ دﺳـﺖ‬
‫ﺑﺰﻧﻨﺪوازﭼﺎﻟﺶ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮاﺟﺘﻨﺎب ورزﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه درﻃﯽ ﺟﻠﺴﺎت ﺑﻪ ﻣﻘﺪاري ﺑﯿﻨﺶ دﺳﺖ ﯾﺎﺑﻨﺪ ‪،‬ﻟﯿﮑﻦ ﺿﺮورﺗﯽ ﺑﺮاﯾﻌﻤﻞ ﮐﺮدن درﺑﯿـﺮون از‬
‫ﮔﺮوه ﻧﺒﯿﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮاﺿﻄﺮاب ازﺷﺪت ﻋﻤﻞ دﯾﮕﺮان ﺧﻮدراﮐﻨﺎرﺑﮑﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-2-1-4-5-2‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي رﻫﺒﺮﮔﺮوه‬
‫ﺑﺮﺧﯽ از ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي اﺻﻠﯽ رﻫﺒﺮي درﻃﯽ اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز‪:‬‬
‫‪-‬ﺗﺪاوم ﺳﺮﻣﺸﻖ دﻫﯽ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ وﯾـﮋه ﻣﻮاﺟﻬـﻪ ﺗـﻮام ﺑـﺎ ﻣﺮاﻗﺒـﺖ ودﻟﺴـﻮزي وﻓـﺎش ﺳـﺎزي‬
‫واﮐﻨﺸﻬﺎي ﮐﻨﻮﻧﯽ درﺑﺎره ﮔﺮوه‪.‬‬
‫‪-‬ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﻌﺎدل ﻣﯿﺎن ﺣﻤﺎﯾﺖ وﻣﻮاﺟﻬﻪ‪.‬‬
‫‪-‬ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ازاﺷﺘﯿﺎق اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺑﺮاي ﺧﻄﺮﮐﺮدن وﮐﻤﮏ ﺑﻪ آن ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻈﻮراﻧﺘﻘﺎل دادن اﯾﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﺑـﻪ‬
‫زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﻔﺴﯿﺮﻣﻌﻨﺎي اﻟﮕﻮﻫﺎي رﻓﺘﺎري درزﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﮐﻪ اﻋﻀـﺎي ﮔـﺮوه ﻗﺎدرﺑﺎﺷـﻨﺪﺑﻪ ﺧﻮدﮐـﺎوي‬
‫ﻋﻤﯿﻘﺘﺮي دﺳﺖ ﺑﺰﻧﻨﺪ وﺷﮑﻠﻬﺎي دﯾﮕﺮي ازرﻓﺘﺎررادرﻧﻈﺮﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺑﺮاي ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ازﮔﺮوه ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪوﺗﻘﺎﺿﺎي روﺷﻦ وﺻﺮﯾﺢ ﺑﺮاي آن‪.‬‬
‫‪٧٠‬‬
‫‪-‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻀﺎﻣﯿﻦ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﮐﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﯾﮑﯽ ﯾﺎﭼﻨﺪﻋﻀﻮﮔﺮوه راﺑﺎﮐﺎرﻫﺎي ﺳﺎﯾﺮاﻓﺮادﮔﺮوه ﭘﯿﻮﻧﺪﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﯿﻨﺶ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‪.‬ﺗﺮﻏﯿﺐ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي ﺟﺪﯾﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ارﺗﻘﺎي آن دﺳﺘﻪ ازرﻓﺘﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ واﻧﺴﺠﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي ﮔﺮوﻫﯽ وﭘﺮورش وﮔﺴﺘﺮش ﺑﯿﺸﺘﺮآن‪.‬‬
‫‪-‬آﮔﺎﻫﯽ ازﻋﻮاﻣﻞ درﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮراﺑﻪ وﺟﻮدﻣﯽ آورد وﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه اي ﮐـﻪ ﺑـﻪ اﻋﻀـﺎ ﮐﻤـﮏ ﮐﻨـﺪﺗﺎ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻓﮑﺮي‪،‬اﺣﺴﺎﺳﯽ ‪،‬وﻋﻤﻠﯽ ﻣﻄﻠﻮب راﺑﻪ وﺟﻮدآورﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-5-1-5-2‬ﭘﺎﯾﺎن ﮔﺮوه‬
‫‪-1-5-1-5-2‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﺲ از اﺧﺘﺘﺎم ﮔﺮوه‪:‬‬
‫‪-1-1-5-1-5-2‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي اﻋﻀﺎ وﻣﺸﮑﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ‬
‫ﭘﺲ ازﺧﺎﺗﻤﻪ ﮔﺮوه‪:‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي اﺻﻠﯽ اﻋﻀﺎﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬ﮐﺎرﺑﺮدﯾﺎدﮔﯿﺮي درون ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫درﻗﺎﻟﺐ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻓﻌﺎل زﻧﺪﮔﯽ روزاﻧﻪ‪،‬ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﮔﺮوه‪،‬وﺣﻀﻮردرﺑﺮﺧﯽ ﺟﻠﺴﻪ ﻫﺎي ﭘﯿﮕﯿﺮي)درﺻﻮرت‬
‫اﻣﮑﺎن(‪.‬ﺑﻌﻀﯽ از وﻇﺎﯾﻒ اﺻﻠﯽ اﻋﻀﺎدرﻫﻨﮕﺎم ﺧﺎﺗﻤﻪ ﮔﺮوه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز‪:‬‬
‫‪-‬ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺪون ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮔﺮوه‬
‫‪-‬ﺣﻔﻆ اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﺸﺎن ﻧﻈﯿﺮﺗﻐﯿﯿﺮات وﻣﺸﮑﻼت‪،‬ﺑﻪ ﻧﺤـﻮي ﮐـﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨـﺪاﺛﺮات درازﻣـﺪت‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮔﺮوه ﺷﺎن راﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﯾﺎﻓﺘﻦ راﻫﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاي اﺳﺘﻤﺮارﺑﺨﺸﯿﺪن ﺑﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻌﻀﯽ از اﻧﻮاع ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺷﺨﺼـﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ‪.‬‬
‫‪٧١‬‬
‫‪-‬ﺣﻀﻮردرﺟﻠﺴﺎت‪،‬درﺻــﻮرت ﺑﺮﻧﺎﻣــﻪ داﺷــﺘﻦ‪،‬ﺑﺮاي ﺑﺤــﺚ درﺑــﺎره ﻧﺤــﻮه ﺑــﺮآورده ﺳــﺎﺧﺘﻦ ﻫــﺪﻓﻬﺎ‬
‫ﺑﺎﺣﻀﻮردرﺟﻠﺴﻪ ﭘﯿﮕﯿﺮي ﺑﺮاي ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن درﺑﺎره ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ آن ﻫﺎ ﭘﺲ اط ﺧﺎﺗﻤﻪ ﮔـﺮوه ﺑﺎاﺳـﺘﻔﺎده‬
‫از ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮔﺮوﻫﯽ اﻧﺠﺎم داده اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺑﻌﻀﯽ از ﻣﺸﮑﻼت اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ دراﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﯿﺶ آﯾﺪ‪،‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪاز‪:‬‬
‫‪-‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻋﻀﺎي درﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮدن ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﮔﺮوﻫﯽ درزﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه ﺧﻮدﺑﺎ ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬اﻣﮑﺎن‬
‫داردﮐﻪ ﻧﺎاﻣﯿﺪﺷﻮﻧﺪوارزش ﮔﺮوه راﻧﺎزل ﺑﭙﻨﺪارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ درﺗﺪاوم رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪﺑﺪون ﻣﺤﯿﻂ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﺸﮑﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬اﻋﻀـــﺎ ﻣﻤﮑـــﻦ اﺳـــﺖ ﻓﺮاﻣـــﻮش ﮐﻨﻨﺪﮐـــﻪ ﻫـــﺮ ﮔﻮﻧـــﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮﻧﯿﺎزﻣﻨـــﺪزﻣﺎن‪،‬ﺗﻼش ‪،‬ﮐـــﺎروﺗﻤﺮﯾﻦ‬
‫اﺳﺖ‪،‬وﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪،‬اﺟﺘﻤﺎﻻﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ آﻣﻮﺧﺘﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدراﺑﻪ ﮐﺎرﻧﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-2-1-5-1-5-2‬ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي رﻫﺒﺮ‬
‫ﭘﺲ ازﺧﺎﺗﻤﻪ ﮐﺎرﮔﺮوه‪،‬رﻫﺒﺮان ﺑﺎﯾﺪﮐﺎرﻫﺎي زﯾﺮرااﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪:‬‬
‫‪-‬اراﺋﻪ راﯾﺰﻧﯿﻬﺎي ﺧﺼﻮﺻﯽ درﺻﻮرت ﻧﯿﺎزاﻋﻀﺎ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺧﺪﻣﺎت)ﺣﺪاﻗﻞ ﺟﻬﺖ ﺑﺤﺚ درﺑـﺎره واﮐﻨﺸـﻬﺎي‬
‫اﻋﻀﺎ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮔﺮوه(‪.‬‬
‫‪-‬درﺻﻮرت ﻋﻤﻠﯽ ﺑﻮدن‪،‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﯾﮏ ﺟﻠﺴﻪ ﮔﺮوﻫﯽ ﭘﯿﮕﯿـﺮي ﯾـﺎ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ ﻫـﺎي ﻓـﺮدي ﭘﯿﮕﯿـﺮي ﺑـﺮاي‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ اﺛﺮﮔﺮوه‪.‬‬
‫‪-‬ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ ارﺟﺎع ﺑﺮاي اﻋﻀﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ راﯾﺰﻧﯽ ﻧﯿﺎزدارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺗﺸﻮﯾﻖ اﻋﻀﺎ ﺑﺮاي ﭘﯿﺪاﮐﺮدن راﻫﻬﺎﯾﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﺪاوم ﺣﻤﺎﯾﺖ ﯾﺎﭼﺎﻟﺶ ‪،‬ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ ﭘﺎﯾﺎن ﮔﺮوه ﺷﺮوﻋﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻮدﺷﻨﺎﺳﯿﻬﺎي ﺷﺨﺼﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪٧٢‬‬
‫‪-‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻋﻀﺎ درﺗﻨﻈﯿﻢ ﻗﺮاردادﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻫﺎ اﻣﮑﺎن دﻫﺪﺗﺎزاﻧﻈﺎﻣﻬﺎي ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ ﻣﯿـﺎن اﻋﻀـﺎي ﮔـﺮوه‬
‫وﺧﺎرج ﮔﺮوه اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬درﺻﻮرت ﻋﻤﻠﯽ ﺑﻮدن ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺟﻠﺴﻪ ﺑﺎﯾﺎر‪-‬رﻫﺒﺮﺟﻬﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮐﻠﯽ ﮔﺮوه‪.‬‬
‫‪-‬اﺟــﺮاي ﺑﻌﻀــﯽ ازاﻧــﻮاع ارزﯾﺎﺑﯿﻬــﺎي ﭘــﺲ از ﮔــﺮوه ﺟﻬــﺖ ﺗﻌﯿــﯿﻦ اﺛﺮدرازﻣــﺪت ﮔــﺮوه‪).‬ﺑﻬــﺎري‬
‫روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ دردﻫﻪ ﻫﺎي اﺧﯿﺮ ﺑﺮاي ﻃﯿﻒ وﺳﯿﻌﯽ ازاﺧﺘﻼﻻت رواﻧﯽ وﺷﺨﺼـﯿﺘﯽ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ازاﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ راﻣﯽ ﺗﻮان ﻧﺎم ﺑﺮد)ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ( ‪.‬‬
‫‪-2-5-2‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﯾﮑﯽ ازاﻟﮕﻮﻫﺎي راﯾﺞ درروان درﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ رﻓﺘﺎرآزارﻧﺪه راﻧﺎﺷـﯽ ازدوﻗﻄﺒـﯽ ﺷـﺪن‬
‫دردﻧﺎك وآزاردﻫﻨﺪه ﺑﯿﻦ دوﻋﻨﺼﺮدرﻓﺮاﯾﻨﺪروان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﻣﯽ داﻧﺪ‪.‬ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ راﻣﻤﮑـﻦ اﺳـﺖ ﯾـﮏ‬
‫ﻓﺮدﺑﺎﺧﻮدش ﯾﺎ ﭼﻨﺪﻧﻔﺮﺑﺎدﯾﮑﺪﯾﮕﺮداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬درﻣﺎن درﻫﺮﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﻋﻨﺎﺻﺮﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﯾﮏ‬
‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮاﺳﺎس ﺧﻮداﻓﺸﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪).‬ﮐﺮﺳﯿﻨﯽ‪.(1973،‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﮕﺮي ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﭘﺮز‪،‬ﻫﯿﻔﺮﻻﯾﻦ وﮔﻮدﻣﻦ)‪(1951‬ﮐﺎﻣـﻞ ﺷﺪﺑﺮرﺷـﺪ‪،‬ﺧﻮدآﮔﺎﻫﯽ وﻣﺤﺘـﻮاي‬
‫آﮔﺎﻫﯽ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺮآﮔﺎﻫﯽ ﻓﺮدازارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎ ﺧـﻮد‪،‬دﯾﮕﺮان وﺟﻬﺎن‪،‬ﺗﺎﮐﯿـﺪدارد)ﯾﯿـﻪ وﺷـﻦ‪.(2007،‬اﯾـﻦ ﻧﻈﺮﯾـﻪ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮازﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻋﻤﻞ ﺳﻮال ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؛ﺑﻪ ﭼﺮاﯾﯽ ﮐﺎري ﻧﺪارد؛ﺑـﻪ ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﻫـﺎي ﮐﻨـﻮﻧﯽ واﯾﻨﺠﺎوﻣﻔـﺎﻫﯿﻤﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪﺳﺪﺷﺪن آﮔﺎﻫﯽ‪،‬ﺑﺮون ﻓﮑﻨﯽ‪،‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪،‬ﯾﮑﯽ ﺷﺪن‪،‬ﺧﻮدﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺘﯽ وﺧـﻮدﻧﻈﻢ ﺟـﻮﯾﯽ ﺗﻮﺟـﻪ دارد‪.‬ﺑـﻪ‬
‫ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮدراﯾﻦ ﻧﻮع درﻣﺎﻧﮕﺮي ﺳﻌﯽ ﺑﺮآن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳـﺪﻫﺎي آﮔـﺎﻫﯽ ﺑﺮداﺷـﺘﻪ ﺷﻮدوﭘﯿﻮﺳـﺘﺎرآﮔﺎﻫﯽ‬
‫‪٧٣‬‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑـﺪ‪.‬درﻣـﺎﻧﮕﺮان ﭘﯿـﺮواﯾﻦ ﻣﮑﺘـﺐ ﺳـﻌﯽ ﻣﯿﮑﻨﻨـﺪﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻓﺮدراﺑـﺮاي ﺧـﻮدﻧﻈﻢ ﺟـﻮﯾﯽ اﻓـﺰاﯾﺶ‬
‫دﻫﻨﺪ‪).‬وﯾﮕﺖ ودﯾﺎك‪.(2007،‬‬
‫درﻣﺎﻧﮕﺮان ﮔﺸـﺘﺎﻟﺘﯽ ﻧﮕﺮﺑـﻪ راﺑﻄـﻪ ﺑـﯿﻦ ﺟﺴـﻢ‪،‬روان وآﮔـﺎﻫﯽ وﺗﺠﻠـﯽ آن دررﻓﺘﺎرﺑﺴـﯿﺎر اﻫﻤﯿـﺖ ﻣـﯽ‬
‫دﻫﻨﺪوﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ وﺗﻌﺎدل رواﻧﯽ ﻓﺮددرﺳﺎﯾﻪ اﺗﺤﺎدﮐﺎﻣﻞ وﺟﻮد اوﻣﯽ ﺑﯿﻨﻨﺪ‪).‬ﮔﻠﻦ‪.(2008،‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ اﻓﺮادﮐﻤﮏ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﺗﺎازﺳﻄﺢ ﺑﺎزي ﻫﺎي ﺧﻮدﻓﺮﯾﺐ‪،‬دﻓﺎع ﻫﺎ‪،‬وﻻﯾﻪ ﻫـﺎي ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه‬
‫ﻓﺮاﺗﺮ روﻧﺪ وﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪،‬آن ﻫﺎ را ﺑﻪ ﻧﺸﺎن دادن اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺰﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﯾﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﻧﺸـﺪه‬
‫اﻧﺪ‪،‬ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬ﺑﺮﭘﺎﯾﻪ ي روﯾﮑﺮدﮔﺸﺘﺎﻟﺖ‪،‬ﺷﺨﺺ ﺑـﺎ ﺗﺠﺮﺑـﻪ ي زﻧـﺪﮔﯽ ودﯾـﺪﮔﺎه اﻓﺮاددﯾﮕـﺮ‪،‬ارزش‬
‫ﻫﺎﯾﯽ را دروﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐﻪ ﻣﯿﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده ازآن ﻫﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﻨﺪوﮔﻤﺎن ﺑـﺮاﯾﻦ اﺳـﺖ ﮐـﻪ وﻗﺘـﯽ ﻣﻨـﺎﺑﻊ‬
‫دروﻧــﯽ ﺷــﺨﺺ ﺑــﻪ ﺟﻨــﺒﺶ درآﻣــﺪ‪،‬ﮐﺎراﯾﯽ وﺗﻮاﻧــﺎﯾﯽ اواز ﺣﺪﮐﻨﺎرآﻣــﺪن ﺑــﺎ ﻣﺸــﮑﻼت زﻧــﺪﮔﯽ‬
‫ﻓﺮاﺗﺮﺧﻮاﻫﺪرﻓﺖ)ﮔﻠﺪن ﺑﺮگ وﮔﻠﺪن ﺑﺮگ‪.(1382،‬‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﮐﻠﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎاﻓﺮاد ﺑﻪ ﺷﺪت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪،‬ﻣﺤﺪودﺷﺪه ‪،‬وﺗﺤﺖ ﻓﺸـﺎرﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﺪه‬
‫ﻣﻮﺛﺮاﺳﺖ‪-‬از اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﻓﺮاد اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روان رﻧﺠﻮر‪،‬داراي ﻫﺮاس‪،‬ﮐﻤﺎل ﮔﺮا‪،‬ﻏﯿﺮﻣﻮﺛﺮ‪،‬اﻓﺴﺮده وﻏﯿﺮه‬
‫ﻧﺎم ﺑﺮده ﻣﯽ ﺷﻮد‪-‬ﮐﺎرﮐﺮدآﻧﻬﺎ ﻣﺤﺪود ﯾﺎ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن اﺳﺖ واﺻﻮﻻ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎي دروﻧـﯽ آن ﻫـﺎ ﻣﺮﺑـﻮط‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮدوﻟﺬﺗﻬﺎي آﻧﻬﺎ از زﻧـﺪﮔﯽ ﻧﯿـﺰ ﺣـﺪاﻗﻞ اﺳـﺖ‪.‬اﯾـﻦ روش ﺑﺎاﺳـﺘﻔﺎده از راه ﮐـﺎر ﺑـﺮون ﻓﮑﻨﯽ‪،‬ﺑـﻪ‬
‫اﻓﺮاداﻓﺴﺮده‪،‬ﮐﻪ ازﺑﺮون دادرواﻧﯽ دل ﺧﻮاه ﻧﺎﺗﻮان اﻧﺪواﺣﺴﺎﺳﺎت ﺧﻮدرا ﺳﺮﮐﻮب ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪،‬ﺑﺮاي آﺳـﺎن‬
‫ﺳﺎزي ﺑﺮون دادرواﻧﯽ وﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮدﺗﺨﺮﯾﺒﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ)ﯾﻮﺳﻔﯽ‪.(1384،‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ‪،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ روﯾﮑﺮدﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺮاي اﻓﺮادي ﮐﻪ ازﻧﻈﺮاﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺴﺘﻪ وزﯾﺮﻓﺸﺎراﻧﺪ‪،‬ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﻣﯽ رود؛اﻓﺮادي ﻏﯿﺮﻣﻮﺛﺮ‪،‬اﻓﺴﺮده‪،‬وروان رﻧﺠﻮر‪،‬ﮐﻪ ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي آن ﻫﺎ ﻣﺤﺪودﯾﺎ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎن اﺳـﺖ وﻧﺴـﺒﺖ‬
‫ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺎ ﻧﺎاﻣﯿﺪي ﻣﯽ ﻧﮕﺮﻧﺪ)ﺷﯿﻠﯿﻨﮓ‪،1384،‬ﺷﯿﻠﯿﻨﮓ‪.(1390،‬‬
‫‪٧٤‬‬
‫ازﺷــﺮاﯾﻂ ﺗﺸــﮑﯿﻞ ﮔــﺮوه درﻣــﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﺎﻟﺘﯽ اﯾــﻦ اﺳــﺖ ﮐــﻪ درﻫﺮﮔــﺮوه ﺑــﯿﻦ ﺗﻌــﺪادزن وﻣﺮدﺗﻌــﺎدل‬
‫ﺑﺮﻗﺮارﻣﯿﺸﻮدوﺳﻌﯽ ﺑﺮآن اﺳﺖ ﺗﺎﺣﺪﻣﻤﮑﻦ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ وﻣﺘﺸﮑﻞ ازداﻣﻨﻪ وﺳﯿﻊ ﻣﺸﮑﻼت‪،‬ﺳﻦ‪،‬ﺷـﻐﻞ‬
‫و‪...‬ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬داﻣﻨﻪ ﺳﻨﯽ ﮔﺮوه ﺑﯿﻦ‪20‬ﺗﺎﺣﺪودا‪60‬ﺳﺎﻟﮕﯽ اﺳﺖ‪).‬ﻧﻮاﺑﯽ ﻧﮋاد‪.(1383،‬‬
‫‪-1-2-5-2‬ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻫﺎ وﻓﻨﻮن ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ‬
‫‪-1-1-2-5-2‬ﻗﺎﻋﺪه»زﻣﺎن ﺣﺎل‪:«1‬ﮔﺬﺷﺘﻪ وآﯾﻨﺪه‪،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻮدراﺑﻪ ﻃﻮرﻣﺪاوم اززﻣﺎن ﺣﺎل ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣـﯽ‬
‫آوردﻧﺪ‪.‬ﺗﻤﺮﮐﺰﺑﺮزﻣﺎن ﺣﺎل ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اﻧﮑﺎراﻫﻤﯿﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﯾﺎآﯾﻨﺪه ﻧﯿﺴﺖ‪.‬ﺑﻠﮑـﻪ ﺑـﻪ ﻣﻌﻨـﺎي ﺗﺎﮐﯿـﺪ ﺑﺮﺟﻨﺒـﻪ‬
‫ﻫﺎﯾﯽ اززﻣﺎن ﮔﺬﺷﺘﻪ وآﯾﻨﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن ﺣﺎل آﻣﺪه اﻧﺪ‪،‬ﻣﺎﻧﻨﺪﺣﺴﺮت‪،‬ﺗﺎﺳﻒ‪،‬رﻧﺠﺶ‪،‬ﺧﯿﺎل ﭘﺮدازي ﯾﺎ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ‪،‬ﻃﺮح رﯾﺰي‪،‬ﻣﺮور‪،‬اﻧﺘﻈﺎر‪،‬اﻣﯿﺪ‪،‬وﺣﺸﺖ وﻧﺎاﻣﯿﺪي‪ .‬واﻗﻌﯿﺖ ﻓﻘـﻂ درﻟﺤﻈـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﯾـﮏ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺗﺎزه وﺟﻮددارد واﮔﺮﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد‪،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ رﺷﺪ ﺷﺨﺼﯽ را ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن آورد‪.‬اﺷـﺘﯿﺎق وﺗﻤﺎﯾـﻞ‬
‫ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﯾﺎآﯾﻨﺪه ‪،‬ﺗﻤﺎس ﺑﺎ زﻣﺎن ﺣﺎل را ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬ازاﯾﻦ روﻓﻘﺪان ﺗﻤـﺎس ﺑﺎزﻣـﺎن ﺣـﺎل ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ‬
‫ﻓﺮارﻓﺮد ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ وآﯾﻨﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪).‬ﮐﯿﺮﭼﻨﺮ‪.(2000،2‬‬
‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎدﭘﺮزﺑﺎﯾﺪﮐﺎﻣﻼ درﺣﺎل زﯾﺴﺖ‪،‬اﻣﺎ اواز رﻫﺎﺳﺎﺧﺘﻦ ﮐﺎﻣﻞ ﺧﺎﻃﺮات ﮔﺬﺷﺘﻪ ﯾﺎ ﻋـﺪم ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﺑﻪ آﯾﻨﺪه دﻓﺎع ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬درﮔﺬﺷﺘﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻧﺎﺗﻤﺎﻣﯽ ﻫﺴﺖ ﮐـﻪ ﺑﺎﯾﺪﺑـﻪ ﭘﺎﯾـﺎن ﺑﺮﺳـﺎﻧﯿﻢ‪،‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫـﺎي‬
‫ﺷﺎدي ﺑﺨﺸﯽ وﺟﻮدداردﮐﻪ ﯾﺎدآوري آن ﻫﺎ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪاﺳﺖ وﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎرادراﻧﻄﺒﺎق ﺑﺎ زﻣﺎن‬
‫ﺣﺎل ﯾﺎري ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬ﺑﺎﯾﺪ از ﮔﺬﺷﺘﻪ آﮔﺎه ﺑﻮد‪،‬اﻣﺎﻧﺒﺎﯾﺪدرآن زﯾﺴﺖ‪.‬آﯾﻨﺪه ﻧﯿـﺰﭼﻨﯿﻦ اﺳـﺖ‪.‬ﺑﺎﯾـﺪ ﺑـﺮاي آﯾﻨـﺪه‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺨﺖ‪،‬درﻏﯿﺮاﯾﻦ ﺻﻮرت ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﮐﻤﺎل رﺳﯿﺪ‪،‬اﻣﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺑﺮاي آﯾﻨﺪه را ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان‬
‫ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ زﻣﺎن ﺣﺎل ﻗﺮارداد)ﺧﻮﺷﺪل‪.(1375،‬‬
‫‪١‬‬
‫)‪The now(here and now‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Kirchner,Maria‬‬
‫‪٧٥‬‬
‫ﻗﺎﻋﺪه زﻣﺎن ﺣﺎل اﺷﺎره ﺑﻪ اﻣﯿﺖ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮاﺟـﻊ ودرﻣـﺎﻧﮕﺮدارد‪.‬ﻣﻌﻤـﻮﻻ ﻣﺮاﺟﻌـﺎن ﺑـﻪ ﺟـﺎي‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮدن اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺷﺎن دراﯾﻦ واﮐﻨﻮن‪،‬ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺻـﺤﺒﺖ درﻣـﻮرد آن ﻫـﺎ ﻣـﯽ ﭘﺮدازﻧـﺪ)ﮔـﻮﯾﯽ ﮐـﻪ‬
‫اﺣﺴﺎﺳﺎت ﺷﺎن ازﺗﺠﺮﺑﻪ ﻓﻌﻠﯽ آن ﻫﺎﺟﺪااﺳﺖ(‪.‬‬
‫درﻣﺎﻧﮕﺮﺑﻪ ﻓﺮدﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎﺗﻤﺎس ﺑﺪون واﺳﻄﻪ اي ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ اش داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪.‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔـﺮ ﻣﺮاﺟـﻊ‬
‫درﻣﻮرد ﻏﻤﮕﯿﻦ ﺑﻮدن ﺧﻮدﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﺪ‪،‬درﻣﺎﻧﮕﺮ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ اوﻏﻤﮕﯿﻦ ﺑﻮدن رادرزﻣﺎن ﺣﺎل ﺗﺠﺮﺑـﻪ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ درﻣﺎﻧﮕﺮان ﮔﺸﺘﺎﻟﺘﯽ ﻋﻼﻗﻪ اي ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻓﺮدﻧﺪارﻧﺪ‪.‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻧﻈﺮﻣـﯽ رﺳـﺪ‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮﻣﻬﻤﯽ ﺑﺮﻧﮕﺮش ﻫﺎ ﯾﺎ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻓﺮدﻣﯽ ﮔﺬارد‪،‬آن وﻗﺖ ﺗﺠـﺎرب ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﮔﺬﺷـﺘﻪ‬
‫ازﻃﺮﯾﻖ آوردن)ﺗﺎﺣﺪاﻣﮑﺎن(ﺑﻪ زﻣﺎن ﺣﺎل ﻣﻮرد رﺳﯿﺪﮔﯽ ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧـﺪ‪.‬درﻣﺎﻧﮕﺮ‪،‬ﻓﺮدراﻫـﺪاﯾﺖ ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ‬
‫ﺗﺎﺧﯿﺎل را ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﺟﺎﺑﯿﺎوردوﺳـﻌﯽ ﮐﻨـﺪ ﺗﺎاﺣﺴﺎﺳـﺎﺗﯽ را ﮐـﻪ ﻗـﺒﻼ ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﮐـﺮده اﺳـﺖ‪،‬دوﺑﺎره ﺗﺠﺮﺑـﻪ‬
‫ﮐﻨﺪ‪).‬ﮐﻮري‪.(1996،1‬‬
‫درﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ‪،‬رﻫﺒﺮﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﺪﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﮐﻪ اﻋﻀﺎﺑﺎ ﺧﻮدﺑﻪ ﮔـﺮوه ﻣـﯽ آورﻧـﺪ‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻧﺎﺗﻤﺎم ﺑﺎ اﻓﺮادﻣﻬﻢ زﻧﺪﮔﯽ ﺷﺎن اﺳﺖ‪.‬درﮔﺮوه ﻫﺎي ﮔﺸﺘﺎﻟﺘﯽ‪،‬اﻋﻀﺎﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫـﺎي‬
‫ﻣﺸــﮑﻞ زارا ﺑــﻪ زﻣــﺎن ﺣــﺎل ﻣــﯽ آورﻧــﺪواﯾﻦ ﮐــﺎرازﻃﺮﯾﻖ اﺟــﺮاي دوﺑــﺎره آن ﻫــﺎ ﺻــﻮرت ﻣــﯽ‬
‫ﮔﯿﺮد‪).‬ﮐﻮري‪.(1995،‬‬
‫‪7‬ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻬﻢ درارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﺑﺎن وﮔﻔﺘﺎر‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮراﺑﻄﻪ ﻣﯿﺎن اﻟﮕﻮﻫﺎي زﺑـﺎﻧﯽ وﺷﺨﺼـﯿﺖ ﺗﺎﮐﯿـﺪ ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ‪،‬زﯾﺮا ﺑـﺮاﯾﻦ ﺑﺎوراﺳـﺖ ﮐـﻪ‬
‫اﻟﮕﻮﻫﺎي ﮔﻔﺘﺎري ‪،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻤﺎﯾﺎﻧﮕﺮ اﺣﺴﺎﺳﺎت‪،‬ﺗﻔﮑﺮات وﻧﮕﺮش ﻫـﺎي ﻓﺮدﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑـﺎ ﺗﻤﺮﮐـﺰ‬
‫ﺑﺮروي ﻋﺎدت ﻫﺎي ﮔﻔﺘﺎري ‪،‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﺧﻮدآﮔﺎﻫﯽ را اﻓﺰاﯾﺶ داد‪.‬ﮐﻠﻤـﺎت ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﻓﺮدراﺑـﻪ ﺧـﻮدش‬
‫‪١‬‬
‫‪Corey,Gerald‬‬
‫‪٧٦‬‬
‫ﻧﺰدﯾﮏ ﮐﻨﻨـﺪ ﯾـﺎ اورا ازﺧـﻮدش دورﮐﻨﻨـﺪ‪.‬ﺑﺎﯾـﺪ ﺗﻮﺟـﻪ داﺷـﺖ ﮐـﻪ اﺟـﺮاي ﺗﻤـﺮﯾﻦ ﻫـﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ‬
‫زﺑﺎن‪،‬ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪﻣﻬﺎرت زﯾﺎد درﻣﺎﻧﮕﺮﻣﯽ ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﺗﻤـﺮﯾﻦ ﻫـﺎ وﺗﺠـﺎرب ﺑﺮاﺳـﺎس زﻣﯿﻨـﻪ ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳـﯽ‬
‫ﻫﺮﻓﺮدي ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺎﯾﯽ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﮐﻠﯿﺸـﻪ اي وﯾﮑﻨﻮاﺧـﺖ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬درﮐﺎر ﺑﺎ زﺑﺎن درﻣﺸﺎوره ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ رﺷـﺪ ﮔـﺮوه رادرﻧﻈﺮﮔﺮﻓـﺖ اﮔـﺮ‬
‫درﻃﻮل ﻣﺮﺣﻠﻪ اوﻟﯿﻪ ﮔﺮوه‪،‬رﻫﺒﺮوﯾﺎﯾﮑﯽ از اﻋﻀﺎﺑﺨﻮاﻫﺪاﻟﮕﻮي زﺑﺎﻧﯽ ﻋﻀﻮدﯾﮕﺮراﺑﻪ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﮕﯿﺮد‪،‬اﻣﻨﯿـﺖ‬
‫آن ﻋﻀﻮﻣﺨﺘﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬اوﺷﺎﯾﺪ ﺣﺲ ﮐﻨـﺪ ﮐـﻪ ﻣـﻮرد اﻧﺘﻘـﺎد وﻗﻀـﺎوت ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ وﯾـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ‬
‫رﻫﺒﺮواﻋﻀﺎدرك ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮدﺗﻤﺮﯾﻦ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ زﺑـﺎن ‪،‬ﺣﺴﺎﺳـﯿﺖ وزﻣـﺎن‬
‫ﺑﻨﺪي راﺑﺮﺣﺴﺐ آن ﮐﻪ ﮔﺮوه درﮐﺪام ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻗﺮاردارد درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺖ)ﮐﻮري‪.(2004،‬‬
‫‪.1‬ﻗﺎﻋﺪه ﻣﻦ وﺗﻮ‪:‬ﺑﺮاﺳﺎس اﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪه ازﻣﺮاﺟﻊ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬ﺣﺘﯽ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﺣﻀﻮر‬
‫ﻧﺪارد ﺑﻪ ﺟﺎي آن ﮐﻪ درﻣﻮرد اوﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﺪ‪،‬اورا ﺑﻪ ﻃﻮرﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﻣﻮرد ﺧﻄﺎب ﻗﺮاردﻫﺪ‪.‬‬
‫‪.2‬ﮐﺎرﺑﺮدﺿﻤﺎﺋﺮﺷﺨﺼــﯽ‪:1‬ﮐــﺎرﺑﺮد ﺿﻤﯿﺮﻏﯿﺮﺷﺨﺼــﯽ»آن «ﻣﻨﺠﺮﺑــﻪ ﺟﺪاﺷــﺪن ﻣــﺎ ازﺗﺠــﺎرب ﻣــﺎن ﻣــﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬درﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ‪،‬ﻣﺸﺎور ازﻓﺮد ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺗﺎﺿﻤﺎﯾﺮﺷﺨﺼﯽ را ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺿﻤﺎﯾﺮﻏﯿﺮﺷﺨﺼﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪.3‬ﻗﺎﻋـــﺪه اﺳـــﺘﻔﺎده از ﭘﯿﻮﺳـــﺘﺎرآﮔﺎﻫﯽ‪:‬ﺑـــﻪ ﻣﻨﻈﻮرارﺗﻘـــﺎي آﮔـــﺎﻫﯽ درزﻣـــﺎن ﺣﺎل‪،‬درﻣﺎﻧﮕﺮﺑـــﺎ‬
‫ﺗﺎﮐﯿــﺪﺑﺮﮐﻠﻤﺎت ﭘﺮﺳﺸــﯽ»ﭼــﻪ وﭼﮕﻮﻧــﻪ«ﺑــﻪ ﺗﺸــﻮﯾﻖ ﮔﻔــﺖ وﮔﻮﻫــﺎ درزﻣــﺎن ﺣــﺎل ﻣــﯽ ﭘــﺮدازد‪.‬او ﺑــﻪ‬
‫ﻧـــــﺪرت ﺳـــــﻮاﻻﺗﯽ را ﮐـــــﻪ ﺑـــــﺎ»ﭼـــــﺮا«ﺷـــــﺮوع ﻣـــــﯽ ﺷـــــﻮد‪،‬ﻣﯽ ﭘﺮﺳـــــﺪ‪).‬ﺷـــــﻔﯿﻊ‬
‫آﺑﺎدي‪1381،‬؛ﮐﻮري‪1995،‬؛دﻧﯿﻞ‪2006،2‬؛ﻫﺎدﮐﯿﻨﺰ‪2006،3‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪.(2008،4‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Use of personal pronouns‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Daniel,Victor‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Hadkin,Evan‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Brownell, P‬‬
‫‪٧٧‬‬
‫‪.4‬ﻗﺎﻋــﺪه ﺗﺒــﺪﯾﻞ ﺳــﻮاﻻت ﺑــﻪ اﻇﻬــﺎرﻧﻈﺮ‪:1‬درﻣــﺎﻧﮕﺮ ازﻣﺮاﺟــﻊ ﻣــﯽ ﺧﻮاﻫــﺪ ﺗﺎﺳــﻮاﻻﺗﺶ را ﺗﺒــﺪﯾﻞ ﺑــﻪ‬
‫اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮﮐﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑـﻪ ﻣﺮاﺟـﻊ ﺑـﺮاي ﭘـﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴـﺌﻮﻟﯿﺖ ﺗﻔﮑـﺮات ﺧﻮدﮐﻤـﮏ ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ‪.‬ﻣﺮاﺟـﻊ از‬
‫ﺳـــــــﻮاﻻت ﺑـــــــﻪ ﻣﻨﻈﻮرﭘﻮﺷـــــــﺎﻧﺪن ﺗﻔﮑـــــــﺮات واﻗﻌـــــــﯽ ﺧﻮداﺳـــــــﺘﻔﺎده ﻣـــــــﯽ‬
‫ﮐﻨــﺪ‪).‬ﮐــﻮري‪1995،‬؛ﮐــﻮري‪1996،‬؛ﭘــﺮوت‪2003،2‬؛ﻫــﺎدﮐﯿﻨﺰ‪2006،‬؛رﯾﺠــﻮي‪2007،‬؛ﺑﺮﻧــﻞ‪2008،‬؛ﮔــﻮﻧﺒ‬
‫رگ‪2008،‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2010،‬؛ﺗﺎﻧﺴﻮاﻧﮓ‪ 3‬وﻫﻤﮑﺎران‪.(2010،‬‬
‫‪.5‬اﺳﺘﻔﺎده اززﺑﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻗﺪرت را ﺗﻀﻌﯿﻒ ﻧﮑﻨﺪ‪:‬ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺮاﺟﻌﺎن ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ ﺗﺎﻗﺪرت ﺧﻮد راﺑﻪ واﺳـﻄﻪ‬
‫اﻓﺰودن ﮐﻠﻤﺎت ﯾﺎﺗﮑﺬﯾﺐ ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺮاي اﻇﻬﺎرات ﺷﺎن‪،‬اﻧﮑﺎرﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪.6‬ﮔﻮش دادن ﺑﻪ اﺳﺘﻌﺎره ﻫﺎ‪:‬ازﻃﺮﯾﻖ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﺎره ﻫﺎ‪،‬درﻣﺎﻧﮕﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪﺳﺮﻧﺦ ﻫﺎي ﻣﺤﮑﻤـﯽ راﺑـﺮاي‬
‫ﮐﺸﻤﮑﺶ ﻫﺎي دروﻧﯽ ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪.‬‬
‫‪.7‬ﮔﻮش دادن ﺑﻪ زﺑﺎن ﯾﮏ داﺳﺘﺎن‪:‬ﻣﺮاﺟﻌﺎن ‪،‬اﻏﻠﺐ زﺑﺎﻧﯽ را ﺑﻪ ﮐﺎرﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ ﮐـﻪ ﺑـﺎ وﺟـﻮد اﻏﻔـﺎل ﮐﻨﻨـﺪه‬
‫ﺑﻮدن وﺟﺬاب ﺑﻮدن‪،‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻤﯽ را درﻣﻮردداﺳﺘﺎن ﻣﺮاﺟﻊ ودرﮔﯿﺮي ﻫـﺎي زﻧـﺪﮔﯽ او‪،‬روﺷـﻦ ﻣـﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬ﭘﻮﻟﺴﺘﺮﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐﻪ درﻣﺎﻧﮕﺮان ﺑﺎﯾﺪﯾﺎدﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﯾﮏ ﯾﮏ ﻗﺴﻤﺖ ﮐﻮﭼﮏ از آﻧﭽﻪ را ﮐـﻪ ﺷـﺨﺺ‬
‫ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪،‬ﮐﺸﻒ وﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬ﺑﺮآن ﺗﻤﺮﮐﺰ ﮐﺮده وآن را ﮔﺴﺘﺮش دﻫﻨﺪ‪.‬ﻣﺮاﺟﻌﺎن ﮔـﺎﻫﯽ از ﮐﻨﺎرﻋﺒـﺎرات‬
‫ﭘﺮﺑﺎر وﭘﺮﻣﻌﻨﯽ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ردﺷﻮﻧﺪ‪.‬اﻣﺎ ﯾﮏ درﻣﺎﻧﮕﺮ ﻫﻮﺷﯿﺎر‪،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪﺳﻮاﻻﺗﯽ ﺑﭙﺮﺳـﺪوﺑﻪ آن‬
‫ﻫﺎ درﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﺟﺰﺋﯿﺎت داﺳﺘﺎن ﺧﻮد‪،‬ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ‪).‬ﮐﻮري‪.(1996،‬‬
‫‪-2-1-2-5-2‬ﺗﻤﺮﯾﻦ وآزﻣﺎﯾﺶ‪:4‬ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﺗﻔﮑﺮﺑﻪ ﻣﺮورﮐﺮدن‪،‬اﺧﺘﺼﺎص داده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﻣـﺎ ﻧﮕـﺮان آن‬
‫ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﭼﯿﺰي را درﺳﺖ ﻧﮕﻮﯾﯿﻢ وﯾﺎﮐﺎري را درﺳﺖ اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﯿﻢ‪.‬ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺮورذﻫﻨﯽ اﻧـﺮژي زﯾـﺎدي را‬
‫‪١‬‬
‫‪Converting questions to statements‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Parrott,Less‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Tonnesvang, J., Sommer, U., Hammink, J. & Sonne M‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪rehearsal‬‬
‫‪٧٨‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮداﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽ دﻫﺪوﻣﺎﻧﻊ ﺧﻮداﻧﮕﯿﺨﺘﮕﯽ وﺗﻤﺎﯾﻞ ﻓﺮد ﺑﺮاي ﺗﺠﺮﺑـﻪ رﻓﺘﺎرﺟﺪﯾـﺪﻣﯽ ﺷـﻮد‪.‬ﻣﺎﮔـﺎﻫﯽ‬
‫درﺗﺼﻮرات ﺧﻮد از روﺑﻪ روﺷﺪن ﺑﺎ آﯾﻨﺪه ﻣﯽ ﺗﺮﺳﯿﻢ ودرﺗﺼﻮﯾﺮﺧﻮدﻧﻘﺸﯽ را ﮐﻪ ﻗﺮاراﺳﺖ ﺗﺎ ﺑـﻪ اﯾﻔـﺎي‬
‫آن ﺑﭙﺮدازﯾﻢ ﻣﺮورﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ وزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﻋﻤﻞ ﻓﺮا ﻣﯿﺮﺳﺪ‪،‬ﺗﺮس ﯾﺎ اﺿﻄﺮاب را ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﻣـﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪،‬زﯾـﺮا‬
‫ازاﯾﻦ ﮐﻪ آن ﻧﻘﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ اﯾﻔﺎ ﻧﮑﻨﯿﻢ وﻣﯽ ﺗﺮﺳﯿﻢ‪.‬دراﯾﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ ازﻓﺮدﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷـﻮدﮐﻪ ﻣﺮورﻫـﺎي‬
‫ﺧﻮدراﺑﺎ ﺻﺪاي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎ درﻣﺎﻧﮕﺮودرﺻﻮرت ﮐﺎرﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺎ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه درﻣﯿﺎن ﺑﮕـﺬارد‪.‬ﺑـﻪ اﯾـﻦ ﺗﺮﺗﯿـﺐ‬
‫اﻓﺮاد ‪،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺴﯿﺎري ازﻣﻌﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﻧﻘﺶ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺷﺎن ﺑـﻪ ﮐـﺎرﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧـﺪ‪،‬وﭼﮕﻮﻧﮕﯽ‬
‫ﺗﻼش ﺧﻮدﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎاﻧﺘﻈﺎرات دﯾﮕﺮان وﻣﯿﺰان ﺑﻪ ﺗﺎﯾﯿﺪوﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪن‪،‬آﮔﺎه ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-3-1-2-5-2‬اﻏـــﺮاق ‪،‬ﺑـــﺰرگ ﻧﻤـ ـﺎﯾﯽ وﮐﺎرﺑﺎﺑـــﺪن‪:1‬ازﻧﻈﺮﮔﺸـــﺘﺎﻟﺘﯽ ﻫﺎ‪،‬ﺗﺠﺮﺑـــﻪ دروﻧـــﯽ ﻣﺎﮔـــﺎﻫﯽ‬
‫ﺧــﻮدش رادرزﺑﺎن‪،‬ﺑــﺪن ورﻓﺘــﺎر ﻣﺎﻧﺸــﺎن ﻣــﯽ دﻫــﺪ‪.‬درﻣــﺎﻧﮕﺮان ﮔﺸــﺘﺎﻟﺘﯽ ﺑــﻪ ﺟــﺎﯾﯽ ﮐــﻪ اﻧــﺮژي‬
‫ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘــﻪ اﺳــﺖ‪ ،‬ﭼﮕــﻮﻧﮕﯽ اﺳــﺘﻔﺎده ازاﻧــﺮژي وﭼﮕــﻮﻧﮕﯽ ﻣﺴﺪودﺷــﺪن آن ‪،‬ﺗﻮﺟــﻪ وﯾــﮋه اي‬
‫دارﻧﺪ‪.‬اﻧـﺮژي ﻣﺴﺪودﺷـﺪه ﺷـﮑﻞ دﯾﮕـﺮي ازﻣﻘﺎوﻣـﺖ اﺳـﺖ وﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ واﺳـﻄﻪ ﺗـﻨﺶ درﺑﺮﺧـﯽ‬
‫ازﻗﺴــﻤﺖ ﻫــﺎي ﺑﺪن‪،‬ژﺳــﺖ ﻫــﺎو‪...‬آﺷــﮑﺎر ﺷــﻮد‪.‬ﻓﺮاﯾﻨــﺪﻫﺎي ﺑــﺪﻧﯽ ﻣﯿﺘﻮاﻧﻨــﺪ ﺑــﻪ ﻋﻨــﻮان ﭘﯿــﺎم ﻫــﺎي‬
‫وﺟﻮدي ازاﺟﺰاﯾﯽ ﮐـﻪ ﺷـﺨﺺ ﻣﺎﻟـﮏ آن ﻫـﺎ ﻧﯿﺴـﺖ‪،‬درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷـﻮد‪.‬ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻼﺋـﻢ ﺑـﺪﻧﯽ ﻣـﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧــﺪاﺑﺰاري ﻣﻔﯿــﺪ ﺑــﺮاي اﻃــﻼع رﺳــﺎﻧﯽ ﺑﺎﺷــﺪ‪).‬ﮐــﻮري‪1990،‬؛ﯾﻮﻧﺘــﻒ‪1993،‬؛ﮐــﻮري‪1996،‬؛ﺟــﻮﯾﺲ‬
‫‪3‬‬
‫وﺳـــــــــــــﯿﻠﺲ‪2001،2‬؛ﭘـــــــــــــﺮوت‪2003،‬؛ﻫـــــــــــــﺎدﮐﯿﻨﺰ‪،2006،‬ﮐـــــــــــــﻮرب‬
‫وﻫﻤﮑﺎران‪2006،‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2008،‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2010،‬؛ﻟﻮﯾﻦ‪.(2012،4‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Exaggeration‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Joyce,phil.Sills,charlotte‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Korb,pat,Davenport,josie,Korb,John P‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Levine, T. B‬‬
‫‪٧٩‬‬
‫‪-4-1-2-5-2‬ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻧﻤﺎدﯾﻦ ‪:‬درﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎ ﺑﻪ وﯾﮋه درﻣﺸﺎوره ﮔﺮوﻫﯽ از ﻓﺮدﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد‬
‫ﺗﺎﺟﻨﺒﻪ ﺧﺎﺻﯽ از ﺧﻮدش را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ درآورد‪).‬ﻫﺎدﮐﯿﻨﺰ‪.(2006،‬‬
‫‪-5-1-2-5-2‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺟﻤﻠﻪ اي را ﺑﻪ ﺷﻤﺎﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﮐﻨﻢ‪1‬؟‪:‬ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﻧﮕﺮش ﻫﺎ وﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﺿـﻤﻨﯽ‬
‫درآﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ‪،‬ﭘﻨﻬﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬ﻣﺸﺎورازﻓﺮدﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺗﺎﺟﻤﻠـﻪ ﺧﺎﺻـﯽ را ﺗﮑﺮارﮐﻨﺪوﺑـﻪ اﯾـﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ اوﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻔﻮﺿﻪ ﻫﺎي زﯾﺮﺑﻨﺎﯾﯽ آن را آﺷﮑﺎر ﮐﻨـﺪ‪.‬ﻣﺮاﺟـﻊ ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ واﮐـﻨﺶ ﺧـﻮدرا‬
‫ﻧﺴــﺒﺖ ﺑــﻪ آن ﺑﺴــﻨﺠﺪ‪.‬اﯾــﻦ ﺟﻤﻠــﻪ ﻣﺘﮑــﯽ ﺑﺮﺗﻌﺒﯿﺮوﺗﻔﺴﯿﺮاﺳــﺖ وازاﯾــﻦ راه ﻣﺮاﺟــﻊ ﺑــﻪ ﻧــﻮﻋﯽ‬
‫ﺗﻌﺒﯿﺮوﺗﻔﺴﯿﺮﺷﺨﺼﯽ دﺳﺖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ‪).‬ﺷﻔﯿﻊ آﺑﺎدي‪1381،‬؛ﭘﺮوت‪.(2003،‬‬
‫‪-6-1-2-5-2‬ﻣﺎﻧﺪن دراﺣﺴﺎس‪)2‬ﻣﺎﻧﺪن درﺑﻦ ﺑﺴﺖ(‪:‬ﻣﻌﻤﻮﻻ اﻓﺮاد ﺳـﻌﯽ ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ ﺗﺎازروﺑـﻪ روﺷـﺪن‬
‫ﺑﺎﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﺸﮑﻞ زا‪،‬اﺟﺘﻨﺎب ﮐﻨﻨﺪ‪.‬آن ﻫـﺎ ﺗﻤﺎﯾـﻞ دارﻧـﺪﺗﺎ ازﻣﺤـﺮك ﻫـﺎي ﺗﺮﺳـﻨﺎك ﻓﺮارﮐـﺮده واز‬
‫اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪدوري ﮐﻨﻨﺪ‪.‬اﺟﺘﻨﺎب‪،‬اﺷﺎره ﺑﻪ روش ﻫﺎﯾﯽ دارد ﮐﻪ اﻓﺮادﺑﺮاي دورﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺧـﻮداز‬
‫ﮐﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺗﻤﺎم وﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮدن ﻫﯿﺠﺎﻧﺎت ﻧﺎراﺣﺖ ﮐﻨﻨﺪه‪،‬ﺑﻪ ﮐـﺎرﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧـﺪ‪.‬ﺗﻤﺎﯾـﻞ ﺑـﻪ اﺟﺘﻨـﺎب ازﻣﻮاﺟﻬـﻪ‬
‫وﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺎﻣﻞ اﺿﻄﺮاب‪،‬ﺳﻮگ‪،‬ﮔﻨﺎه و‪...‬ودرﻧﺘﯿﺠﻪ ازﮐﺎﻣﻞ زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﮐﻨـﺪ‪.‬درﺣـﺎﻟﯽ ﮐـﻪ‬
‫روﺑﺮوﺷﺪن‪،‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ وﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮدن اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺟﺮات اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻧﺸـﺎﻧﻪ ﺗﻤﺎﯾـﻞ ﺑـﻪ ﺗﺤﻤـﻞ‬
‫دردﻧﯿﺰﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻣﺎﻧﻊ ورﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺳﻄﻮح ﺟﺪﯾﺪﺗﺮي ازرﺷﺪﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬درﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ‬
‫ﻣﺸـــــﺎور ازﻣﺮاﺟـــــﻊ ﻣـــــﯽ ﺧﻮاﻫـــــﺪ ﺗـــــﺎاودرآن اﺣﺴـــــﺎس ﻧﺎﺧﻮﺷـــــﺎﯾﻨﺪ ودرﻣﺎﻧـــــﺪﮔﯽ‬
‫ﺑﻤﺎﻧﺪ‪).‬ﯾﻮﻧﺘﻒ‪1993،3‬؛ﮐﻮري‪1995،‬؛ﺟﻮﯾﺲ وﺳﻠﯿﺲ‪.(2001،‬‬
‫‪١‬‬
‫?‪May I Feed you a sentence‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪stay with it‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Yontef,Gary‬‬
‫‪٨٠‬‬
‫‪-7-1-2-5-2‬ﺧﯿﺎل ﭘﺮدازي ﻫﺪاﯾﺖ ﺷﺪه‪:‬ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﮐـﺮدن ﻣﻮﻗﻌﯿـﺖ ﻫـﺎ درزﻣـﺎن ﺣـﺎل)ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮرﻋﯿﻨﯽ(ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺮاﺟﻌﺎن ﺑﺴﯿﺎرﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪.‬آن ﻫـﺎ ازاﯾـﻦ ﮐﺎراﺣﺴـﺎس ﺗﻬﺪﯾﺪﻣﯿﮑﻨﻨـﺪ درﭼﻨـﯿﻦ‬
‫ﻣﻮاﻗﻌﯽ ازﺧﯿﺎل ﭘﺮدازي اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﺧﯿـﺎﻟﯽ ﺑـﺮاي ﺳﺮوﮐﺎرداﺷـﺘﻦ ﺑﺎاﻧﺘﻈـﺎرات ﻓﺎﺟﻌـﻪ‬
‫آﻣﯿﺰي ﮐـﻪ ﻣﻮﺟـﺐ ﺗﻮﻗـﻒ ﮐﺎﻣـﻞ ﻓﺮدﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ‪،‬ﻣﻔﯿﺪ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬دراﯾـﻦ ﺻـﻮرت ﻓﺮدﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪﺧﻮد را‬
‫ازﺑﻨﺪاﺣﺴﺎﺳﺎﺗﯽ ﮐﻪ درآن ﻫﺎ ﻏﺮق اﺳﺖ‪،‬آزادﮐﻨﺪ‪).‬ﮐﻮري‪.(1995،‬‬
‫‪-8-1-2-5-2‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻏﯿﺮﮐﻼﻣـﯽ‪:‬وﻗﺘـﯽ ﻣﺎﺟﻨﺒـﻪ اي ازﺷﺨﺼـﯿﺖ ﺧـﻮدرا اﻧﮑـﺎرﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪،‬آن ﺟﻨﺒـﻪ‬
‫اﻧﮑﺎرﺷﺪه روش ﻫﺎﯾﯽ راﺑﺮا ي اﺑﺮازﺧﻮدﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬ﯾﮑﯽ ازﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ آن ﻫﺎزﺑﺎن ﺑﺪﻧﯽ ﻣﺎاﺳﺖ ﮐـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﺣﺮﮐﺎت‪،‬ژﺳﺖ ﻫﺎ‪،‬ﺻﺪا‪،‬ﺣﺎﻻت ﭼﻬﺮه و‪...‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ درﻣﺎﻧﮕﺮان ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭘﯿﺎم ﭘﻨﻬﺎن ﭘﺸـﺖ ﮐﻠﻤـﺎت‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪوﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﮐﻼﻣﯽ ارﺗﺒﺎط ﮔﻮش ﻧﻤﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬دراﯾﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ‪،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﻪ ﺟـﺎن ﺑﺨﺸـﯿﺪن ﺑـﻪ‬
‫آن ژﺳﺖ‪،‬ﺣﺎﻟﺖ ﯾﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﯾﺎآن ﻋﻀﻮﺧﺎص ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮدﺑـﻪ ﻧـﺎﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻫـﺎي ﻣﯿـﺎن‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻏﯿﺮﮐﻼﻣﯽ وآﻧﭽﻪ ﮐـﻪ ﮔﻔﺘـﻪ ﻣـﯽ ﺷـﻮد‪،‬ازﻣﻮاﺟﻬﻪ اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﯽ ﺷـﻮد‪.‬ﻣﻮاﺟﻬـﻪ را ﻣـﯽ ﺗـﻮان‬
‫درﺑﺴﯿﺎري از ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺎي ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد‪.‬اﻣﺎ ﭘﯿﺶ ﺷـﺮط آن ﯾـﮏ راﺑﻄـﻪ درﻣـﺎﻧﯽ ﻋﻤﯿـﻖ‬
‫وﻣﺤﮑﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬دراﯾﻦ ﺻﻮرت درﻣﺎﻧﮕﺮﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺠﺎرب ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺰي را ﮐﻪ ﻣﻮﺟـﺐ روﺑـﻪ روﺷـﺪن‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﺎن ﺑﺎ ﺑﻌﻀﯽ از ﺗﺮس ﻫﺎي ﻋﻤﯿﻖ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﺪ‪.‬ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﻪ ﻧﺎﻫﻤﺨﻮاﻧﯽ ﻫـﺎﯾﺶ‬
‫ﻣــﯽ ﺗﻮاﻧــﺪﻣﻮﺟﺐ آﮔــﺎﻫﯽ اوازﺗــﻼش ﺧــﻮﯾﺶ ﺑــﺮاي اﺟﺘﻨــﺎب از اﺣﺴــﺎس دردﺷــﺪﯾﺪ ﺷــﻮد‪).‬‬
‫ﮐﻮري‪1995،‬؛ﭘﺮوت‪2003،‬؛ﮐﻮري‪2004،‬؛ﻫﺎدﮐﯿﻨﺰ‪2006،‬؛ﻟﻮﯾﻦ‪.(2012،‬‬
‫‪-9-1-2-5-2‬ﺑﻪ ﻋﻤﻞ درآوردن ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ‪:1‬ﮔـﺎﻫﯽ اوﻗـﺎت‪،‬ﻓﺮداﻧﺮژي زﯾـﺎدي راﺑـﺮاي اﻧﮑـﺎر اﺣﺴﺎﺳـﺎت‬
‫وﻧﺴــﺒﺖ دادن اﻧﮕﯿــﺰه ﻫــﺎ ﺑــﻪ دﯾﮕــﺮان ﺻــﺮف ﻣــﯽ ﮐﻨــﺪ‪.‬ازﻃﺮﯾــﻖ ﺑــﻪ ﻋﻤــﻞ درآوردن)ﻧﻤــﺎﯾﺶ‬
‫‪١‬‬
‫‪playing the projection‬‬
‫‪٨١‬‬
‫دادن(ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ‪،‬ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﺎ وارد ﺷﺪن ﺑﻪ ﺟﻬﺎن دﯾﮕﺮان‪،‬ﻫﻤﺪﻟﯽ ﺑﺎ آن ﻫﺎ وﮐﺸـﻒ ادراك آن ﻫـﺎ‪،‬درﻣﯽ ﯾﺎﺑـﺪ‬
‫ﮐﻪ ﭼﻪ ﻣﻘﺪار از ﺗﺼﻮراﺗﺶ درﻣﻮرددﯾﮕﺮان وﺗﺼﻮرش ازﺧﻮدش ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻧـﺎاﻣﻨﯽ ﻫـﺎﯾﺶ رﻧـﮓ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫اﺳﺖ‪.‬دراﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ دردرﻣﺎن ﻓﺮدي وﮔﺮوﻫﯽ )ﮐﻪ ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ ﻋﻼوه ﺑﺮاﻓﺮادﺧﺎرج از ﮔـﺮوه درﻣـﻮرد اﻋﻀـﺎ‬
‫ﻧﯿﺰ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد(‪،‬ﻣﺸﺎور از ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺗﺎﻧﻘﺶ آن راﺑﺎزي ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-10-1-2-5-2‬واژﮔــﻮن ﺳــﺎزي‪:1‬ﻣﺮاﺟﻌـــﺎن درﭼﯿــﺰي ﮐــﻪ آﮐﻨـــﺪه ازاﺿــﻄﺮاب اﺳــﺖ ﻓﺮوﻣـــﯽ‬
‫روﻧــﺪوﺑﺎآن ﻗﺴــﻤﺖ ﻫــﺎﯾﯽ از ﺧﻮدﺷــﺎن ﮐــﻪ اﻧﮑﺎرﺷــﺪه اﻧــﺪ ﯾــﺎ ﭘﻮﺷــﺎﻧﺪه ﺷــﺪه اﻧــﺪ‪،‬ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮارﻣــﯽ‬
‫ﮐﻨﻨــﺪ‪.‬آن ﻫــﺎ ﺑــﻪ اﯾــﻦ ﻃﺮﯾــﻖ ﻣــﯽ ﺗﻮاﻧﻨــﺪ اﺳــﻨﺎدﻫﺎﯾﯽ را ﮐــﻪ ﺳــﻌﯽ دراﻧﮑــﺎر آن ﻫــﺎ داﺷــﺘﻪ‬
‫اﻧﺪ‪،‬ﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ‪).‬ﮐﻮري‪1995،‬؛ﮐﻮري‪1996،‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2008،‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2010،‬؛ﻟﻮﯾﻦ‪.(2012،‬‬
‫‪-11-1-2-5-2‬ﭘــﺬﯾﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴــﺌﻮﻟﯿﺖ‪:2‬اﯾــﻦ ﺗﻤــﺮﯾﻦ ﺑــﻪ ﻣﺮاﺟــﻊ ﮐﻤــﮏ ﻣــﯽ ﮐﻨــﺪ ﺗﺎاﺣﺴﺎﺳــﺎﺗﺶ را‬
‫ﺗﺸــﺨﯿﺺ دﻫــﺪ وآن ﻫــﺎ را ﺑﭙــﺬﯾﺮد‪ ) .‬ﮐــﻮري‪1995،‬؛ﭘــﺮوت‪2003،‬؛ﮐــﻮري‪.(2004،‬ﺑﻨــﺎﺑﺮاﯾﻦ دﯾﮕــﺮ‬
‫ﻧﻤــﯽ ﺗﻮاﻧــﺪ اﯾــﻦ اﺣﺴﺎﺳــﺎت راﺑــﻪ دﯾﮕــﺮان ﻓﺮاﻓﮑﻨــﯽ ﮐﻨــﺪ‪.‬ﻋــﻼوه ﺑــﺮاﯾﻦ ﺗﺎﮐﯿــﺪ ﺑــﺮآن اﺳــﺖ ﮐــﻪ‬
‫ﻓﺮدﻣﺴــــﺌﻮﻟﯿﺖ ﮐﺎﻣــــﻞ اﻓﮑﺎرواﻋﻤــــﺎل ﺧﻮدراﭘﺬﯾﺮﻓﺘــــﻪ وﺑــــﻪ ﺳــــﺮزﻧﺶ دﯾﮕــــﺮان ﻧﭙــــﺮدازد‪) .‬‬
‫ﮐـــﻮري‪1995،‬؛ﭘـــﺮوت‪2003،‬؛ﮐـــﻮري‪2004،‬؛رﯾﺠـــﻮي‪2007،‬؛ﺑﺮﻧـــﻞ‪2008‬؛ﺑﺮﻧـــﻞ‪.(2010‬ﻣﻔﺮوﺿـــﻪ‬
‫ﻣﺴــﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘــﺬﯾﺮي ﺑــﻪ ﻓــﺮد ﮐﻤــﮏ ﻣــﯽ ﮐﻨــﺪ ﺗــﺎﺧﻮدش راﻣﺎﻟــﮏ ﺗﻮاﻧــﺎﯾﯽ دروﻧــﯽ ﺑﺒﯿﻨــﺪ وﺑــﻪ ﮐﻨﺘــﺮل‬
‫ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﺗﮑﯿﻪ ﻧﮑﻨﺪ‪).‬ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ(‪.‬‬
‫‪-12-1-2-5-2‬ﻣﻦ ﯾﮏ رازدارم‪:3‬اﯾﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ درزﻣﺮه ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻫﺎي ﺗﺨﯿﻠﯽ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣـﯽ ﺷـﻮد‪.‬ازﺧﯿـﺎل‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮاي ﮐﺸﻒ اﺣﺴﺎس ﺳﺮزﻧﺶ وﮔﻨﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد‪.‬درﻣﺎﻧﮕﺮ از ﻓﺮد ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪﺗﺎرازي را ﭘﻮﺷـﯿﺪه‬
‫‪١‬‬
‫‪teversal‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪assuming responsibility‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪I have secret‬‬
‫‪٨٢‬‬
‫ﻧﮕﻪ دارد وﺗﺼﻮرﮐﻨﺪ دﯾﮕﺮان ﭼﻪ واﮐﻨﺸﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬درﺗﺠﺮﺑﻪ ﮔﺮوﻫﯽ‪،‬ﻋﻀﻮﮔﺮوه ﻧﺒﺎﯾﺪ‬
‫اﯾﻦ رازرادرﮔﺮوه اﻓﺸﺎ ﮐﻨﺪ‪،‬ﺑﻠﮑﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮدش را ﺗﺼـﻮرﮐﻨﺪ ﮐـﻪ اﯾـﻦ رازراﺑـﺮاي دﯾﮕـﺮان اﻓﺸـﺎ ﻣـﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪).‬ﺷﻔﯿﻊ آﺑﺎدي‪1381،‬؛ﮐﻮري‪1995،‬؛رﯾﺠﻮي‪.(2007،‬‬
‫‪-13-1-2-5-2‬دورﭼﺮﺧﯿـــــــﺪن‪:1‬ازﻃﺮﯾـــــــﻖ ﻣﺸـــــــﺎرﮐﺖ دراﯾـــــــﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ‪،‬ﻣﺮاﺟـــــــﻊ از‬
‫اﺣﺴﺎﺳـــﺎت دروﻧـــﯽ ﺧﻮد‪،‬آﮔـــﺎه ﺗـــﺮ ﻣـــﯽ ﺷـــﻮد‪.‬اﯾـــﻦ ﺗﻤـــﺮﯾﻦ اﺣﺴﺎﺳـــﺎت ﻏﯿﺮﮐﻼﻣـــﯽ را‬
‫ﻧﯿﺰدرﺑﺮﻣــــﯽ ﮔﯿﺮدوﻣﻌﻤــــﻮﻻ درﺗﺠﺮﺑــــﻪ ﮔﺮوﻫــــﯽ ﺑــــﻪ ﮐــــﺎرﺑﺮده ﻣــــﯽ ﺷــــﻮد‪.‬ﻫــــﺪف از‬
‫دورﭼﺮﺧﯿﺪن‪،‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ‪،‬رﯾﺴـــــﮏ ﮐﺮدن‪،‬ﮐﺸـــــﻒ ﺧﻮد‪،‬ﺗﺠﺮﺑـــــﻪ رﻓﺘﺎرﺟﺪﯾﺪورﺷـــــﺪ وﺗﻐﯿﯿﺮﻣـــــﯽ‬
‫ﺑﺎﺷــﺪ‪.‬ﻣﻌﻤــﻮﻻ زﻣــﺎﻧﯽ ازاﯾــﻦ ﺗﮑﻨﯿــﮏ اﺳــﺘﻔﺎده ﻣــﯽ ﺷــﻮدﮐﻪ ﻣﻮﺿــﻮع ﯾــﺎ اﺣﺴــﺎس ﺧﺎﺻــﯽ‬
‫ﺗﻮﺳـــﻂ ﻓﺮداﺑﺮازﻣـــﯽ ﺷـــﻮد)وﯾﺎﺗﻮﺳـــﻂ رﻫﺒﺮﺗﺸـــﺨﯿﺺ داده ﻣـــﯽ ﺷـــﻮد(ورﻫﺒﺮاﺣﺴـــﺎس ﻣـــﯽ‬
‫ﮐﻨـــﺪ ﮐـــﻪ اﯾـــﻦ ﻓﺮدﻧﯿـــﺎزدارد ﺗﺎﻣﻮاﺟﻬـــﻪ اي را ﺑـــﺎ اﻋﻀـــﺎي ﮔـــﺮوه ﺻـــﻮرت دﻫـــﺪ‪). .‬‬
‫ﮐــــﻮري‪1995،‬؛ﭘــــﺮوت‪2003،‬؛ﮐــــﻮري‪2004،‬؛رﯾﺠــــﻮي‪2007،‬؛ﺑﺮﻧــــﻞ؛‪2008‬؛ﺑﺮﻧــــﻞ‪2010‬؛ﻟــــﻮﯾ‬
‫ن‪.(2012،‬‬
‫‪-14-1-2-5-2‬ﻣﻤﻨﻮﻋﯿﺖ ﺷﺎﯾﻌﺎت ﺑﯽ اﺳﺎس وﺑﺪﮔﻮﯾﯽ‪:‬اﯾﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺎﻻرﻓﺘﻦ ﺳـﻄﺢ اﺣﺴﺎﺳـﺎت‬
‫وﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ازاﺟﺘﻨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬دراﯾﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺮاﺟﻊ وادار ﻣﯽ ﺷﻮدﺗﺎﺑﻪ ﺟـﺎي آن ﮐـﻪ درﺑـﺎره ﻓـﺮدي ﮐـﻪ‬
‫درﺟﻠﺴﻪ ﺣﺎﺿﺮاﺳﺖ اﻇﻬﺎراﺗﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬اورا ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺧﻄﺎب ﻗﺮاردﻫﺪ‪).‬ﺷﻔﯿﻊ آﺑﺎدي‪.(1381،‬‬
‫‪-15-1-2-5-2‬وﺿﻌﯿﺖ ﻧﺎﺗﻤﺎم‪:‬ﯾﮑﯽ از ﻣﻌﺮوﻓﺘﺮﯾﻦ اﺻﻄﻼﺣﺎت دﻧﯿﺎي ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ‪»،‬وﺿـﻌﯿﺖ ﻧﺎﺗﻤـﺎم«ﻣـﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ اﺻﻄﻼح‪،‬ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ‪،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص وﺿﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﺸﮑﻞ ﯾﺎآﺳﯿﺐ زا اﺷﺎره داردﮐـﻪ‬
‫راه ﺣﻞ ﯾﺎ ﭘﺎﯾﺎن رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺸﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﻪ ارﻣﻐﺎن ﻧﯿﺎورده ﺑﺎﺷﺪ‪.‬درﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫـﺎي ﺳـﺎﻟﻢ ‪،‬ﺷـﮑﻞ ﯾـﺎ‬
‫‪١‬‬
‫‪making the rounds‬‬
‫‪٨٣‬‬
‫ﻧﯿﺎز ﭘﺪﯾﺪار ﻣﯽ ﺷﻮد‪،‬اﻧﺮژي ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ درﻣﯽ آﯾﺪ‪،‬ﺗﻤﺎس ﺑﺮﻗﺮارﺷـﺪه وﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ ﮐﺎﻣـﻞ ﻣـﯽ ﮔـﺮدد‪.‬ﺑـﺎاﯾﻦ‬
‫وﺟﻮد‪،‬اﮔﺮ ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﺮاي ﺣﻞ رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ‪،‬ازدرك‪،‬ﺣﻤﺎﯾﺖ ﯾﺎ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﮐـﺎﻓﯽ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺒﺎﺷـﺪ‪،‬آن‬
‫ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻧﺎﺗﻤﺎم ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه‪،‬ﺑﺮﺧﺘﻤﻪ ﯾﺎﻓﺘﻦ اﺻﺮارداﺷـﺘﻪ ﯾـﺎ ﭘـﯿﺶ از ﻣﻮﻗـﻊ)ﻧﺎﺑﻬﻨﮕـﺎم(ﻣﺴـﺪودﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬اﻏﻠﺐ ﻧﯿﺎزﻫﺎﺑﺮآورده ﻧﻤﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﺎورﻫﺎ ﯾﺎ درون ﻓﮑﻨﯽ ﻫﺎﯾﯽ دارد ﮐـﻪ ازﺑﺴـﺘﻪ ﺷـﺪن‬
‫آن ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻃﻮرﻣﻌﻤﻮل‪،‬اﻧﺮژي ﯾﺎ ﺗﻼﺷﯽ ﮐﻪ درﻗﻠﺐ وﺿـﻌﯿﺖ ﻧﺎﺗﻤـﺎم ﮔﺮﻓﺘـﺎر ﺷـﺪه ﺑـﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ آﮔﺎﻫﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪،‬ﺳﭙﺲ ﻓﺮد)ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ(ﻓﻘﻂ از ﻧﺸﺎﻧﮕﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻇﺎﻫﺮا ﻧـﺎﻣﺮﺗﺒﻂ ﯾـﺎ ﻣـﺒﻬﻢ‬
‫اﻧﺪ‪،‬آﮔﺎﻫﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪).‬ﺣﯿﺪرﻧﯿﺎ‪.(1388،‬‬
‫‪-16-1-2-5-2‬ﺻﻨﺪﻟﯽ ﺧﺎﻟﯽ‪»:1‬ﺻﻨﺪﻟﯽ ﺧﺎﻟﯽ«ﺷﺎﯾﺪﻣﺸـﻬﻮرﺗﺮﯾﻦ ﺗﮑﻨﯿـﮏ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ ﺑـﺮاي آزﻣـﺎﯾﺶ ﯾـﺎ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺗﮑﻨﯿﮏ راﻫﯽ ﺑﺮاي آﺷﮑﺎرﻧﻤﻮدن ﭼﯿﺰﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮددرآﮔﺎﻫﯽ ‪،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﻄﺒﯿﺘﻬـﺎي ﻣﺨـﺎﻟﻒ‬
‫ﻫﻢ ودرون ﻓﮑﻨﯽ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ راﺑﻪ ﺑﯿـﺎن درﻣـﯽ آوردوراﻫـﯽ ﺑـﺮاي ﺷﻨﺎﺳـﺎﯾﯽ‬
‫وﺗﻤﻠﮏ دوﺑﺎره وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻧﺎدﯾـﺪه ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ‪.‬ﺻـﻨﺪﻟﯽ ﺧـﺎﻟﯽ ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ روﺷـﯽ ﻋـﺎﻟﯽ ﺑـﺮاي‬
‫ﺟﺴﺘﺠﻮي ﭘﻮﯾﺎﯾﯽ ﻫﺎي ﺑﯿﻦ ﻓﺮدي وﺗﻼش ﺑﺮاي آزﻣـﻮن رﻓﺘﺎرﺟﺪﯾـﺪ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‪ ).‬ﺣﯿـﺪرﻧﯿﺎ‪.(1388،‬اﯾـﻦ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ را ﻣﯿﺘﻮان درﺣﯿﻄﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارداد‪،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﻗﺮاري ﮔﻔﺖ وﮔﻮ ﻣﯿﺎن ﻗﻄﺒﯿﺖ ﻫﺎي‬
‫ﻣﺨـــﺎﻟﻒ‪،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑـــﺎ ﺷـــﺨﺺ دﯾﮕﺮ‪،‬ﺗﻤـــﺮﯾﻦ وﻣـــﺮورﻧﻘﺶ ﻫـــﺎي ﺟﺪﯾـــﺪ درﺑﯿـــﺮون از ﺟﻠﺴـــﻪ‬
‫ﻣﺸﺎوره‪).‬ﻫﺎواردوﮐﻠﯿﻨﺒﻞ‪،1987،‬ﻓﺮو‪1988،‬؛ﮐﻮري‪1995،‬؛ﮐﻮري‪1996،‬؛ﭘﺮوت‪،2003،‬ﻫﺎدﮐﯿﻨﺰ‪2006،‬؛ﺑﺮﻧـﻞ‪،‬‬
‫‪2008‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2010،‬؛ﻟﻮﯾﻦ‪.(2012،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Empthy Chair‬‬
‫‪٨٤‬‬
‫‪-17-1-2-5-2‬ﺻﻨﺪﻟﯽ داغ‪:1‬دراﯾﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ‪،‬ﻧﺨﺴﺖ ﯾﮑﯽ ازاﻋﻀـﺎ ﺗﻤﺎﯾـﻞ ﺧـﻮد را ﺑـﺮاي ﮐـﺎرﮐﺮدن روي‬
‫ﻣﺸﮑﻞ ﺧﺎص ﺧﻮد ﺑﺎ درﻣﺎﻧﮕﺮدرﻣﯿﺎن ﻣـﯽ ﮔـﺬاردوداوﻃﻠﺐ ﻣـﯽ ﺷـﻮد ﺗﺎﺑـﺎ ﻣﺸـﺎورﮐﺎرﮐﻨﺪوﺑﻪ ﺷـﻨﺎﺧﺖ‬
‫وﺗﺠﺮﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎت وﻋﻮاﻃﻔﺶ درزﻣﯿﻨﻪ ي ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﮐﻪ درﮔﺬﺷﺘﻪ اﺗﻔـﺎق اﻓﺘـﺎده اﺳـﺖ‪،‬ﻧﺎﯾﻞ آﯾـﺪ‪.‬دراﯾـﻦ‬
‫ﺷﯿﻮه ‪،‬ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﺮروي ﯾﮏ ﺻﻨﺪﻟﯽ ﮐﻪ درﻣﺮﮐﺰ ﮔﺮوه ﻗﺮارداده ﺷﺪه اﺳﺖ‪،‬ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﺪواﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺑـﺎﻃﺮح‬
‫ﺳــﻮاﻻﺗﯽ ازاوﻣــﯽ ﺧﻮاﻫﻨــﺪﺗﺎ اﺣﺴﺎﺳــﺎت وﻋــﻮاﻃﻔﺶ را ﺑﺮوزدﻫــﺪ‪).‬ﺷــﻔﯿﻊ آﺑــﺎدي‪1381،‬؛ﻧــﻮاﺑﯽ ﻧــﮋاد‬
‫‪1383،‬؛ﻧﻮاﺑﯽ ﻧﮋاد‪1387،‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2008،‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2010،‬؛ﻟﻮﯾﻦ‪.(2012،‬‬
‫‪-18-1-2-5-2‬ﮐﺎرﺑﺎروﯾــﺎ‪:2‬ﭘﺮزاﻇﻬﺎرداﺷــﺖ ﮐــﻪ روﯾﺎﻫﺎ‪،‬ﺷــﺎﻫﺮاه رﺳــﯿﺪن ﺑــﻪ ﯾﮑﭙﺎرﭼــﻪ ﺳــﺎزي ﻣــﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ)‪.(1969‬اواﻋﺘﻘﺎدداﺷﺖ ﮐﻪ روﯾﺎﻫﺎ‪،‬ﺑﯿﺎن ﯾﺎ ﭘﯿﺎﻣﯽ وﺟﻮدي ﻫﺴﺘﻨﺪوﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﮏ روﯾﺎ‪،‬ﺗﻤﺎﻣﺎ‬
‫وﺑﺎدرﺟﺎت ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ از آﮔﺎﻫﯽ ‪،‬اﺑﻌﺎدي ازﻫﻤﺎن ﺷﺨﺺ درﺑﯿﺪاري ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪،‬ﻫﻤـﻪ روﯾﺎﻫﺎ‪،‬ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ ﻫﺎي ﺑﺮﺧﯽ ازاﺑﻌﺎدروﯾﺎﺑﯿﻨﻨﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ وﻇﯿﻔﻪ درﻣﺎﻧﮕﺮ ﮐﻤﮏ ﺑـﻪ ﻣﺮاﺟـﻊ اﺳـﺖ ﺗﺎﺟﻨﺒـﻪ‬
‫ﻫﺎﯾﯽ ازﺧﻮدراﮐﻪ درروﯾﺎﺑﻪ دﯾﮕﺮﻣﺮدم ﯾـﺎ اﺷـﯿﺎﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ ﻧﻤﻮده‪،‬اﺣﯿـﺎﮐﺮده ﯾـﺎ ﺑـﻪ ﺧﻮدﻧﺴـﺒﺖ دﻫـﺪ‪.‬ﺑـﺎاﯾﻦ‬
‫وﺟﻮداﯾﺴﺎدورﻓﺮوم‪،3‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮده ﮐﻪ»روﯾﺪادﻫﺎي ﯾﮏ روﯾـﺎ‪،‬ﻓﺮاﻓﮑﻨﯽ ﻧﯿﺴـﺖ ﺑﻠﮑـﻪ ﺧﺸـﻢ ﻣﻌﻄـﻮف ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮدﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪».‬ﻣﻮﻟﺮ‪.«1996،‬اوﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻧﻤﻮد ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪ ي اﺻﻠﯽ‪،‬ﻓﻬﻤﯿﺪن وﺧﻨﺜﯽ ﮐﺮدن ﺧﺸﻢ ﻣﻌﻄـﻮف ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮدي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ درزﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﺪاري ﻓﺮدﺑﯿﺎن ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬ازدﯾﺪﮔﺎه ﭘﺮزﺑﺮرﺳﯽ روﯾﺎﻫﺎ‪،‬روﺷﯽ ﻋﺎﻟﯽ ﺑـﺮاي‬
‫اﮐﺘﺸﺎف ﺧﻼﻫﺎي ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ وآﺷﮑﺎرﮐﺮدن اﺟﺰاي ﮔﻤﺸﺪه وﺳـﺒﮏ ﻫـﺎي اﺟﺘﻨـﺎب ﻣﺮاﺟـﻊ ﻣـﯽ ﺑﺎﺷـﺪ‪).‬‬
‫ﻓــــﺮو‪1988،4‬؛ﮐــــﻮري‪ 1996،‬؛ﻣﻠﻨﯿــــﮏ‪1980،5‬؛ﺳــــﯿﻠﺲ‪2001،‬؛ﭘــــﺮوت‪،2003،‬ﻫــــﺎدﮐﯿﻨﺰ‪2006،‬؛‬
‫‪،‬رﯾﺠﻮي‪2007،‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2008،‬؛وﻻﻧﺘﺰ‪ 2008،‬؛ﺣﯿـﺪرﻧﯿﺎوﻫﻤﮑﺎران‪1388،‬؛ﺑﺮﻧـﻞ‪2010‬؛ﻟـﻮﯾﻦ‪.(2012،‬ﻣﺸـﺎوران‬
‫‪١‬‬
‫‪Hot seat‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪dreamwork‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Isadore From‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Frew ,J‬‬
‫‪٥‬‬
‫‪Melnick ,J‬‬
‫‪٨٥‬‬
‫ﭘﯿﺮوﮔﺸﺘﺎﻟﺖ ﺑﺮﺧﻼف رواﻧﮑﺎوان روﯾﺎﻫﺎ را ﺗﻌﺒﯿﺮوﺗﻔﺴﯿﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻠﮑﻪ از ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﮐـﻪ روﯾـﺎ‬
‫را ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ وﺧﻮددرآن ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﮐـﻪ آن روﯾـﺎ دارد اﺗﻔـﺎق ﻣـﯽ اﻓﺘـﺪ‪.‬روﯾـﺎ‬
‫ﺑﯿﻨﻨﺪه‪،‬ﺧﻮد ﺑﺨﺶ ﻓﻌﺎﻟﯽ از روﯾﺎ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺪﯾﻦ وﺳـﯿﻠﻪ ﺻـﻮرت ﻣـﯽ ﮔﯿـﺮد ﮐـﻪ از روﯾـﺎ ﺑﯿﻨﻨـﺪه‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎﺧﻮد ﯾﮑﯽ از ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي روﯾﺎ ﺑﺸﻮد ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻓﺮد‪،‬ﺣﺎﻟﺖ ‪،‬ﺷﯽ واﺗﻔـﺎق ‪.‬دراﯾـﻦ‬
‫ﺻـﻮرت ﻗﺴـﻤﺘﻬﺎي روﯾــﺎ ﺑـﺎ ﯾﮑــﺪﯾﮕﺮ ﮔﻔﺘﮕـﻮﻣﯽ ﮐﻨﻨــﺪ وﻓﺮاﻓﮑﻨـﯽ ﻣﺮاﺟــﻊ از ﻃﺮﯾـﻖ ﺑــﺎزي ﺑﯿـﺎن ﻣــﯽ‬
‫ﺷﻮد‪).‬ﭘﺎﺗﺮﺳﻮن‪.(1980،‬‬
‫‪-1-18-1-2-5-2‬ﻣﺮاﺣﻞ اﮐﺘﺸﺎف روﯾﺎ‬
‫‪.1‬اﺳﺘﻔﺎده از روش ﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳﯽ درﻫﻤﺎن زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ روﯾﺎﮔﻮش ﻣﯽ دﻫﯿﺪ‪.‬‬
‫‪.2‬ازﻓﺮد ﺑﺨﻮاﻫﯿﺪﺗﺎروﯾﺎي ﺧﻮدرادرزﻣﺎن ﺣﺎل ﺑﺎزﮔﻮﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪.3‬ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻓﺮدﭼﻨﺎن ﮐﺎرﮐﻨﯿﺪﮐﻪ ﮔﻮﯾﯽ اوﯾﮏ داﺳﺘﺎن واﻗﻌﯽ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪.4‬ﺑﻪ ﻓﺮدﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﮐﻨﯿﺪﺗﺎروﯾﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﯿﺮﮐﻼﻣﯽ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪.5‬ﺑﻪ ﻓﺮدﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎدوﺑﺎره روﯾﺎراازدﯾﺪﮔﺎه اﺷﯿﺎ ﯾﺎ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮددرروﯾﺎ ﺑﺎزﮔﻮﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪.6‬ﮔﻔﺖ وﮔﻮﯾﯽ راﺑﯿﻦ اﺷﯿﺎﯾﺎ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻫﺎي روﯾﺎﺑﺮﻗﺮارﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪.7‬اﯾﺠﺎدﭘﯿﺎﻣﺪﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮاي روﯾﺎ‪).‬ﻧﻮاﺑﯽ ﻧﮋاد‪.(1387،‬‬
‫‪-19-1-2-5-2‬ﮔﻔـــﺖ وﮔـــﻮي ﺧﻮدﺣﻤـــﺎﯾﺘﯽ)ﺧﻮدﮔـــﻮﯾﯽ ﺣﺎﻣﯿﺎﻧـــﻪ(‪:‬راه دﯾﮕﺮاﻓـــﺰاﯾﺶ اﺳﺎﺳـــﯽ‬
‫ﺧﻮداﺗﮑﺎﯾﯽ‪،‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﻣﻨﻔﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدش ﻣـﯽ ﮔﻮﯾﺪوﺑـﻪ ﺟـﺎي آن‬
‫ﻃﺮﺣﺮﯾــــﺰي ﺑــــﺮاي اﺳــــﺘﻔﺎده از ﺟﻤــــﻼت ﻣﺜﺒــــﺖ وﺗﺸــــﻮﯾﻖ ﮐﻨﻨــــﺪه ﻣــــﯽ ﺑﺎﺷــــﺪ‪).‬‬
‫ﺣﯿﺪرﻧﯿﺎوﻫﻤﮑﺎران‪1388،‬؛ﻟﻮﯾﻦ‪.(2012،‬‬
‫‪٨٦‬‬
‫‪-20-1-2-5-2‬ﺗﺠﺴﻢ ﯾﮏ ﻫﻤﺮاه‪:‬ازآن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ دراواﯾـﻞ ﻓﺮاﯾﻨـﺪ درﻣـﺎن‪،‬ﻣﺮاﺟﻊ ﻫﻨﻮزﺑـﻪ ﺧﻮدﺣﻤـﺎﯾﺘﯽ‬
‫ﮐﺎﻓﯽ دﺳﺖ ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ اوﮐﻤﮏ ﺷﻮدﺗﺎﺑﻪ دروﻧﯽ ﮐﺮدن ﻣﺸﺎورﺑﭙﺮدازد‪.‬ﯾﻌﻨﯽ اﮔـﺮ درﯾـﮏ ﻣﻮﻗﻌﯿـﺖ‬
‫ﻣﺸﮑﻞ زاﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ‪،‬ﺑﻨﻮاﻧﺪﺑﺎﺧﻮدﺗﺼﻮرﮐﻨﺪﮐﻪ اﮔـﺮﻫﻢ اﮐﻨـﻮن دراﺗـﺎق درﻣـﺎن ﺑﻮداووﻣﺸـﺎورش ﭼـﻪ ﻣـﯽ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬وﻗﺘﯽ ﻣﺮاﺟﻊ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻫﺎ راﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي واﻗﻌﯽ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ‪،‬آن وﻗﺖ ﺧـﻮدش ﻧﻘـﺶ‬
‫ﻣﺸﺎوررااﯾﻔﺎ ﮐﻨﺪ)ﻓﺮو‪1988،‬؛ ﺣﯿﺪرﻧﯿﺎ‪،1388،‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2008،‬؛ﺑﺮﻧﻞ‪2010،‬؛ﻟﻮﯾﻦ‪.(2012،‬‬
‫‪-21-1-2-5-2‬ﺗﺠﺰﯾﻪ وﺗﺤﻠﯿﻞ ارﺗﺒﺎط ﺷﺨﺼﯽ‪:‬ﺗﺠﺰﯾﻪ وﺗﺤﻠﯿﻞ ارﺗﺒـﺎط ﺷﺨﺼـﯽ‪،‬ﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ﺑـﺮاي ﺗﺠﺰﯾـﻪ‬
‫وﺗﺤﻠﯿﻞ ﺑﺎزي ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﻓﺮاد ﺳﻠﻄﻪ ﺟﻮﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮدارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-22-1-2-5-2‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺎورﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‪:‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﺎورﺑﻪ ﻣﺸﮑﻞ ﭘﯽ ﻣﯽ ﺑﺮد‪،‬ﺑﻪ ﻃﻮرﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ ﻧﯿﺰﻣـﯽ‬
‫ﺗﻮاﻧﺪﺑﺮروي ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺪاوم وﺣﻔـﻆ آن دراﯾـﻦ ﺟﺎواﮐﻨﻮن‪،‬ﺗﻤﺮﮐﺰﮐﻨـﺪ‪.‬اوﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪﺑﺎورﻫﺎي ﻓﺮدراﻣـﻮرد‬
‫ﺳﻮال ﻗﺮاردﻫﺪ‪).‬ﺟﻮﯾﺲ وﺳﯿﻠﺲ‪2001،‬؛ﻧﻮاﺑﯽ ﻧﮋاد‪.(1387،‬‬
‫‪-23-1-2-5-2‬ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻦ درﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﻧﺘﺨﺎب)دوراﻫﯽ ﻫﺎي وﺟﻮدي(‪:‬ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﻣﺮاﺟـﻊ ﺑـﻪ ﺟـﺎﯾﯽ‬
‫ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﯿﺴﺖ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪﭼﻪ ﻣﻘـﺪاري ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﮐﻨـﺪ‪.‬دراﯾـﻦ زﻣـﺎن ﺑﺤـﺚ درﻣـﻮرد ﻣﻮاﻓﻘـﺖ‬
‫وﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ وﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﻫﺮ ﯾﮏ ﻣﻔﯿﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-24-1-2-5-2‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮال ﺑﺮاي ﮐﺸﻒ ﺗﺼﻮرات ﻓﺎﺟﻌﻪ آﻣﯿﺰ‪:‬ﺗﺼﻮرات ﻓﺎﺟﻌﻪ آﻣﯿﺰي ﮐﻪ زﯾﺮﺑﻨـﺎي‬
‫ﻋﺪم ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮرا ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪،‬ازﻃﺮﯾﻖ ﭘﺮﺳﯿﺪن ﺳﻮاﻻت ﻣﻨﺎﺳﺐ آﺷﮑﺎر ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪).‬دﻧﯿﻞ‪.(2006،‬‬
‫‪-25-1-2-5-2‬ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎزي‪:1‬ﻣﺮاﺟﻊ از دﯾﮕﺮ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺑﺮاي ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ اﻋﻀـﺎي ﺧـﺎﻧﻮاده ﯾـﺎﮔﺮوه‬
‫ﮐﺎرﯾﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪).‬ﻧﻮاﺑﯽ ﻧﮋاد‪.(1387،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪sculpts‬‬
‫‪٨٧‬‬
‫‪-26-1-2-5-2‬ﺻﻤﯿﻤﯿﺖ‪:‬ﻻﺗﻤﻦ ﺗﺼﻮﯾﺮﺟﺎﻟﺒﯽ ازﺻﻤﯿﻤﯿﺖ ﻃﺒﻖ دﯾﺪﮔﺎه ﮔﺸﺘﺎﻟﺘﯽ اراﺋﻪ ﻣﯿﺪﻫـﺪ‪.‬ﺑـﺮﺧﻼف‬
‫آﻧﭽﻪ ﻣﺮﺳﻮم اﺳﺖ رواﺑﻂ ﺻﻤﯿﻤﯽ ﺑﺎ ﺗﻌﻬﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﺎن وﻧـﻪ دﯾﮕـﺮان آﻏـﺎزﻣﯽ ﺷـﻮد‪.‬ﻣـﺎ ﺗﻌﻬـﺪﯾﻢ‬
‫ﺧﻮدﻣﺎن را آن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﺑﺮاي ﺧﻮدﻣﺎن آﺷﮑﺎرﺳﺎزﯾﻢ ﻧﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ واﻧﻤﻮدﮐﻨﯿﻢ ﻫﻤﺎن ﮐﺴﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ‬
‫دﯾﮕﺮان اﻧﺘﻈﺎردارﻧﺪ ﯾﺎ ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪.‬اﮔﺮ آﻧﭽﻪ ﻫﺴـﺘﯿﻢ ﺧﻮﺷـﺎﯾﻨﺪدﯾﮕﺮان ﻧﯿﺴـﺖ ﺑﻬﺘﺮاﺳـﺖ‬
‫ﻫﺮﭼﻪ زودﺗﺮ از آن آﮔﺎه ﺷﻮﯾﻢ ﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ وﻗﺖ ﺧﻮد رادرراﺑﻄﻪ اي ﺗﻠﻒ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺻﺮف ﻧﻈﺮازﻣﯿﺰان ﺗﻼش‬
‫ﻣﺎﺑﺮاي ﺟﻠﻮه دادن ﺧﻮدﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي دﯾﮕﺮ‪،‬ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ اﺳﺖ‪) .‬ﺳﯿﺪﻣﺤﻤﺪي‪.(1387،‬‬
‫‪-2-2-5-2‬ﻧﮑﺎت ﻣﺜﺒﺖ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮدﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ‪،‬ﺻﺮﻓﺎﻣﺤﺪودﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﺸﮑﻞ زاوﯾﺎدرﻣﺎﻧﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ‬
‫ازﻧﻮع ﺧﺎﺻﯽ ازروان درﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﻣﺎﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﺻﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺳـﺒﮏ ﻫـﺎي ﺳـﺎﻟﻢ ﺷـﯿﻮه زﻧـﺪﮔﯽ‬
‫راﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻼﻗﻪ وﻣﻬﺎرت درﻣﺎﻧﮕﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐـﻪ ﭼـﻪ ﻣﺸـﮑﻼت ﯾﺎﻧﺸـﺎﻧﻪ ﻫـﺎي ﻣﺮﺿـﯽ راﻣـﯽ ﺗـﻮان درﻣـﺎن‬
‫ﮐﻨــﺪ‪.‬ﻣﻤﮑــﻦ اﺳــﺖ ﯾــﮏ ﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﮕﺮ ﺑــﺎ اﻓﺮادﻣﻨﻔﻌــﻞ‪،‬ﻣﻨﺰوي ﯾﺎﺑﺴــﺘﺮي درﺑﯿﻤﺎرﺳــﺘﺎن ﮐــﺎر‬
‫ﮐﻨﺪاﻣﺎﻗﺎدرﻧﺒﺎﺷﺪﺑﺎﻣﻌﺘﺎدان ﮐﺎرﮐﻨﺪوﻟﯽ درﻣﺎﻧﮕﺮدﯾﮕﺮي ﺑﺘﻮاﻧﺪﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺑﺎﻣﻌﺘﺎدان ﮐﺎرﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮﻧﺎﮐﺎﻣﯽ ﻫﺎي ﻣﮑﺮر وﺗﻌﺪاددﻓﻌﺎت وﻗـﻮع ﺗﺠﺮﺑـﻪ ﻫـﺎي ﻧﺎﮐـﺎم ﮐﻨﻨـﺪه راﮐـﺎﻫﺶ ﻣـﯽ‬
‫دﻫﺪ)ﮐﺮﺳﯿﻨﯽ‪.(1973،‬‬
‫اﻓﺮادﺑﻪ ﺟﺎي آن ﮐﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺑـﻪ ﺻـﺤﺒﺖ درﻣﻮردﻣﺸـﮑﻞ ﺧﻮدﺑﭙﺮدازﻧـﺪ‪،‬واﻗﻌﺎدرﮔﯿﺮي ﻫﺎوﮐﺸـﻤﮑﺶ ﻫـﺎي‬
‫ﺧﻮدراﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬آن ﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮدن ﻗﺎدرﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪﺗﺎآﮔﺎﻫﯽ ﺷﺎن را ازآﻧﭽﻪ ﮐﻪ درزﻣﺎن ﺣﺎل ﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﻨﺪ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻤﺮﮐﺰدرﻣﺎﻧﺒﺨﺶ ﺑﺮزﻣﺎن ﺣﺎل وﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺮدن اﯾﻦ ﺟﺎ واﮐﻨﻮن اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٨٨‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ازﺷﯿﻮه ﺗﺤﺮﯾﮏ ﮐﻨﻨﺪه اي ﺑﺮﺧﻮرداراﺳﺖ‪.‬ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ روﺷﯽ زﻧﺪه ﺑﻪ واﺳﻄﻪ آوردن ﺟﻨﺒـﻪ‬
‫ﻫﺎﯾﯽ ازآن ﺑﻪ زﻣﺎن ﺣﺎل ‪،‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ روﯾﮑﺮدﻧﮕﺮش ﻣﻮاﺟﻬﻪ آﻣﯿـﺰي درﻋـﺪم ﭘـﺬﯾﺮش ﻧﺎاﻣﯿـﺪي ودرﻣﺎﻧـﺪﮔﯽ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﺗـﻮﺟﯿﻬﯽ ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮﻧﮑﺮدن‪،‬دارد‪.‬‬
‫راﺑﻄﻪ ﻣﯿﺎن درﻣﺎﻧﮕﺮ وﻣﺮاﺟﻊ ﺑﺮاﺳﺎس دﯾﺪﮔﺎه وﺟﻮدي اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ‪،‬ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷـﺪوﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤـﯽ‬
‫دردرﻣﺎن دارد‪.‬‬
‫ﺧﻼﻗﯿﺖ درﻣﺎﻧﮕﺮ دراﯾﻦ روﯾﮑﺮدﺑﺴﯿﺎرﻣﻬﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اوﺑﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮاﻧﺪﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮدﺧﻼﻗﺎﻧﻪ ﺧﻮداﻧﮕﯿﺨﺘـﻪ ﺗﺠـﺎرت‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﯿﺮي ﺑﺮاي ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺑﭙﺮدازد)ﮐﻮري‪1996،‬؛ﮐﻮري‪.(2004،‬‬
‫ﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﯽ ﻣﯿﺘﻮاﻧــﺪدرﻣﻮاردزﯾﺮﻣﻮﺛﺮواﻗﻊ ﺷــﻮد‪:‬اﻓــﺮادﺑﯿﺶ از اﻧــﺪازه ﻣﺤﺪودﺷــﺪه وﺳــﺮﮐﻮب‬
‫ﺷﺪه‪،‬اﺿﻄﺮاب‪،‬ﮐﻤﺎل ﮔﺮاﯾﯽ‪،‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬ﻓﻮﺑﯿﺎ‪،‬اﺧﺘﻼﻻت روان ﺗﻨﯽ‪،‬ﻣﺎﻧﻨﺪﻣﯿﮕﺮن‪،‬زﺧﻢ ﻫـﺎي ﮐـﻮﻟﯿﺘﯽ‪،‬ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ‬
‫واﺳﭙﺎﺳﻢ ﮔﺮدن وﮐﻤﺮ‪،‬اﺧﺘﻼل اﺳﺘﺮس ﭘﺲ ازﺳﺎﻧﺤﻪ‪،‬ﺗﻌﺎرض ﻫـﺎي دروﻧـﯽ رواﻧـﯽ‪،‬اﺧﺘﻼﻻت ﺷﺨﺼـﯿﺖ‬
‫واﺧﺘﻼﻻت روان ﭘﺮﯾﺸﯽ)ﺑﺎرﻋﺎﯾﺖ اﺣﺘﯿﺎط‪،‬دﻗﺖ وﺣﺴﺎﺳﯿﺖ(‪،‬اﻓﺮادي ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ ﺑـﺎ ﻣﺮاﺟـﻊ ﻗـﺪرت‬
‫ﮐﻨﺎر ﺑﯿﺎﯾﻨﺪ‪،‬ﮐﻮدﮐﺎن وﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن‪،‬زوج ﻫﺎ‪،‬ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ وﮔﺮوه)ﯾﻮﻧﺘﻒ‪1993،‬؛ﮐﻮﮐﺲ‪.(1998،1‬‬
‫دراﯾﻦ روﯾﮑﺮدﺑﻪ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺧﻮد‪،‬دﯾﮕﺮان وﻣﺤﯿﻂ اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدي داده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮي ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﯿﺪاﻧﯽ وﭘﺪﯾﺪارﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻤــﺮﯾﻦ ﻫﺎوﺗﺠــﺎرب ﮔﺸــﺘﺎﻟﺘﯽ ﻣــﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪﻣﺘﻨﺎﺳــﺐ ﺑــﺎ ﻫﺮﻓﺮﻫﻨﮕــﯽ ﻃﺮاﺣــﯽ ﺷــﻮﻧﺪوازاﻧﻌﻄﺎف ﭘــﺬﯾﺮي‬
‫ﺑﺮﺧﻮردارﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Kockx,butch‬‬
‫‪٨٩‬‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ازاﻓﺮاددرﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪،‬ﺑـﻪ اﺑﺮازﻏﯿﺮﮐﻼﻣـﯽ ﺧﻮدﺷﺎن‪،‬ﺑﯿﺸـﺘﺮﻣﯽ ﭘﺮدازﻧـﺪ‪.‬وازآن ﺟـﺎﯾﯽ ﮐـﻪ‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ زﺑـﺎن ﻏﯿﺮﮐﻼﻣـﯽ وﮐﺎرﺑـﺪن اﻫﻤﯿـﺖ ﻣـﯽ دﻫـﺪ‪،‬ﺣﺘﯽ درﻣـﻮرداﯾﻦ اﻓﺮادﻧﯿﺰﻣـﯽ ﺗـﻮان‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺎﻟﺒﯽ ﮐﺴﺐ ﮐﺮد‪).‬ﮐﻮري‪1996،‬؛ﮐﻮﮐﺲ‪1998،‬؛ﮐﻮري‪.(2004،‬‬
‫ازآن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﺮاﯾﻨﺪوﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮرداﺋﻢ ﺻﻮرت ﻣـﯽ ﮔﯿﺮد‪،‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ داراي روﻧﺪروﺑﻪ ارﺗﻘﺎﯾﯽ ازﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻧﻈﺮي‪،‬ﺗﻤﺮﯾﻦ وﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮات درﻣﺎﻧﯽ وﭘﯽ ﮔﯿﺮي ﻣﺮاﺟﻌﺎن ﺑﻌﺪازﯾﮏ ﺗﺎﺳﻪ ﺳﺎل ﭘﺲ ازﺧﺎﺗﻤﻪ درﻣﺎن‪،‬ﻧﺸﺎن ﻣـﯽ دﻫﺪﮐـﻪ‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮات وﺗﻐﯿﯿﺮات ازروﻧﺪﺛﺎﺑﺘﯽ ﺑﺮﺧﻮردارﺑﻮده اﻧﺪ‪).‬ﮐﻮري‪.(2004،‬‬
‫درﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ‪،‬آﮔﺎﻫﯽ ازآﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻫﺴﺖ‪،‬ﻣﻨﺠﺮﺑﻪ ﯾﮏ ﺗﻐﯿﯿﺮﺧﻮداﻧﮕﯿﺨﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺮاﺟﻊ ﺑﺮاي‬
‫درﯾﺎﻓﺖ ﺣﻤﺎﯾﺖ‪،‬ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﺟﻮﯾﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ‪.‬ﺑﺎدرﻣﺎﻧﮕﺮي روﺑﻪ روﻣﯽ ﺷـﻮدﮐﻪ درﻋـﯿﻦ‬
‫آن ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﻗـﺮاري ﺗﻤـﺎس وﭘـﺬﯾﺮش ﻣـﯽ ﭘﺮدازد‪،‬اﻣﺎﺑـﺎاﯾﻦ دﺳـﺘﮑﺎري‪،‬ﺗﺒﺎﻧﯽ وﻫﻤﺮاﻫـﯽ ﻧﻤـﯽ ﮐﻨـﺪ‪.‬اﯾـﻦ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ»آﻫﺎ«ﺑﺮاي ﻣﺮاﺟﻊ ﯾﮏ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ ﺟﺪﯾﺪ وﯾﮏ اﺣﺘﻤﺎل ﺟﺪﯾﺪاﺳﺖ‪.‬ﻣﺮاﺟـﻊ درﻣﯿﺎﺑﺪﮐـﻪ اوﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪﺑﺎ‬
‫ﺷﺨﺺ دﯾﮕﺮي درارﺗﺒﺎط ﺑﺎﺷﺪﺑﺪون آن ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻄﻪ ﺟﻮﯾﯽ ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ اوﺑﭙﺮدازدﯾـﺎ ﻣﻮردﺳـﻠﻄﻪ ﺟـﻮﯾﯽ‬
‫اوﻗﺮارﮔﯿﺮد‪).‬ﯾﻮﻧﺘﻒ‪.(1993،‬‬
‫‪-٦-٢‬ﻣﺮﻭﺭ ﺑﺮﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ‬
‫‪ -1-6-2‬ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي داﺧﻞ ﮐﺸﻮر‬
‫دراﯾﺮان ﺗﺎﮐﻨﻮن ﻫﯿﭻ ﭘﮋوﻫﺸﯽ درﺑﺎب اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ ﺑـﺮروي ﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺻﻮرت ﻧﭙﺬﯾﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎردراﯾﺮان اﺟـﺮا ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪٩٠‬‬
‫ﯾﻮﺳﻔﯽ)‪(1383‬درﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از روش ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﮕﺮي وﺑـﻪ وﯾـﮋه ﻣﻌﻨﺎدرﻣﺎﻧﮕﺮي‪،‬اﺿـﻄﺮاب‬
‫ﻣﺮگ‪،‬ﻧﺎاﻣﯿﺪي‪،‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬ﻋﺼﺒﺎﻧﯿﺖ رادرﺑﯿﻤﺎران ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ ﮐﺎﻫﺶ داد‪.‬‬
‫درﭘﮋوﻫﺶ زال ﭘﻮر)‪( 1387‬ﻧﯿﺰ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺘﯽ ﺑﺮﮐـﺎﻫﺶ ﺧﺸـﻢ ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن ﭘﺴـﺮ ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‬
‫اﺧﺘﻼل ﺳﻠﻮك درﮐﺎﻧﻮن اﺻﻼح وﺗﺮﺑﯿﺖ ﺗﻬﺮان اﯾﻦ درﻣﺎن را ﺗﺎﯾﯿﺪ ﮐـﺮد‪ .‬ﺑـﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮرﺗﻌـﺪاد ‪ 19‬ﻧﻔـﺮ از‬
‫ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻤﺮه ﻣﻘﯿﺎس ﻣﺸﮑﻼت ﺳﻠﻮك ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧـﻮدﮔﺰارشدﻫـﯽ ﻧﻮﺟﻮاﻧـﺎن )‪(YSR‬‬
‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﺳﻠﻮك ﺗﺸﺨﯿﺺ داده ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺼﺎدف در ﺳﻪ ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺸﯽ )ﺷﺶ ﻧﻔﺮ(‪ ،‬ﮐﻨﺘـﺮل‬
‫ﺑﺤﺚ آزاد )داروﻧﻤﺎ( )ﻫﻔﺖ ﻧﻔﺮ( و ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺪون درﯾﺎﻓﺖ ﻣﺪاﺧﻠﻪ )ﺷﺶ ﻧﻔﺮ(‪ ،‬ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ و ﺻﻔﺖ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﺧﺸﻢ اﺳﭙﯿﻠﺒﺮﮔﺮ )‪ (STAXI-2‬ﺑﺮاي ﺳـﻨﺠﺶ ﻣﺆﻟﻔـﻪﻫـﺎي ﺧﺸـﻢ در‬
‫ﭘﯿﺶآزﻣﻮن و ﭘﺲآزﻣﻮن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺸﯽ در ‪ 11‬ﺟﻠﺴﻪ ﮔﺮوهدرﻣﺎﻧﯽ ﺑـﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از دو ﺗﮑﻨﯿﮏ اراﺋﻪ زﻧﺪﮔﯽﻧﺎﻣﻪ در ﮔﺮوه و ﺻﻨﺪﻟﯽ داغ‪ ،‬ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﺲآزﻣـﻮن‬
‫ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮن ﮐﺮاﺳﮑﺎل‪-‬واﻟﯿﺲ‪ ،‬ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎدار را در ﻣﻘﯿـﺎسﻫـﺎي ﮐﻨﺘـﺮل ﺑـﺮونرﯾـﺰي‬
‫ﺧﺸﻢ و ﺷﺎﺧﺺ ﺑﯿﺎن ﺧﺸﻢ ﻧﺸـﺎن داد‪ ،‬درﺣـﺎﻟﯽﮐـﻪ در ﻣﻘﯿـﺎسﻫـﺎي ﺣﺎﻟـﺖ و ﺻـﻔﺖ ﺧﺸـﻢ ﺗﻔـﺎوت‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﯿﻦ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﮕﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺑﺎزآزﻣﺎﯾﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮔﺰارشدﻫﯽ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن‪ ،‬ﻧﺸـﺎندﻫﻨـﺪه‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻌﻨﺎدار ﻧﻤﺮات ﮔﺮوه ﺑﺤﺚ آزاددرﻣﻘﯿﺎسﻫﺎي ﻣﺸﮑﻼت ﻋﺎﻃﻔﯽ وﻣﺸﮑﻼت دروﻧـﯽﺳـﺎزي ﺷـﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ از اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮔﺮوهدرﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺘﯽ ﺑﺮﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺰان ﺑﯿﺎن ﺧﺸﻢ و اﻓـﺰاﯾﺶ ﮐﻨﺘـﺮل ﺑـﺮون‪-‬‬
‫رﯾﺰي آن ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ آن را در درﻣﺎن ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻮردارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ‪YSR‬‬
‫ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﯾﻮﺳﻔﯽ وﻫﻤﮑﺎران)‪ (1388‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻣﻌﻨﺎدرﻣﺎﻧﮕﺮي وﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﮕﺮي درﮐـﺎﻫﺶ ﻧﺸـﺎﻧﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي‪،‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ واﺿﻄﺮاب داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪.‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر‪90‬داﻧﺸـﺠﻮي‬
‫‪٩١‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻌــﻪ ﮐﻨﻨــﺪه ﺑــﻪ ﻣﺮﮐﺰﻣﺸــﺎوره داﻧﺸــﮕﺎه آزاد اﺳــﻼﻣﯽ واﺣﺪﻣﻬﺎﺑﺎدﺑــﻪ ﻃﻮرﺗﺼــﺎدﻓﯽ وﺑﺮاﺑﺮدردوﮔــﺮوه‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﯽ وﯾﮏ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬ﮔﺮوﻫﻬﺎي آزﻣﺎﯾﺶ ﻓﻨﻮن ﻣﻌﻨﺎدرﻣـﺎﻧﮕﺮي وﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﮕﺮي‬
‫رادر‪12‬ﺟﻠﺴﻪ‪1‬ﺳﺎﻋﺘﯽ ‪،‬ﻫﻔﺘـﻪ اي ﯾﮑﺒﺎردرﯾﺎﻓـﺖ ﮐﺮدﻧـﺪ‪.‬ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي‪،‬اﻓﺴـﺮدﮔﯽ واﺿـﻄﺮاب داﻧﺸـﺠﻮﯾﺎن‬
‫ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﺠﺪﯾﺪﻧﻈﺮﺷﺪه ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺿـﯽ)ﻓـﺮم ﮐﻮﺗﺎه؛ﻧﺠﺎرﯾـﺎن وداودي‪(1381،‬وﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ ﺑﺮاﺳﺎس‪،(2000)DSM-IV-TR‬ﭘﯿﺶ ازدرﻣـﺎن‪،‬ﭘﺲ ازدرﻣـﺎن و‪6‬ﻣـﺎه ﺑﻌـﺪ از درﻣـﺎن ارزﯾـﺎﺑﯽ‬
‫ﺷــﺪﻧﺪ‪.‬ﻣﻌﻨﺎدرﻣــﺎﻧﮕﺮي وﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﮕﺮي ﻫﺮدوﻧﺸــﺎﻧﻪ ﻫــﺎي ﭘﺮﺧﺎﺷــﮕﺮي واﻓﺴــﺮدﮔﯽ را ﮐــﺎﻫﺶ‬
‫دادﻧﺪ‪.‬ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎ درﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﯿﮕﯿﺮي ﻣﺸﻬﻮدﺑﻮد‪.‬‬
‫درﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﻓﺮاﻫـﺎﻧﯽ)‪ (1388‬ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان ﺑﺮرﺳـﯽ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﺑـﻪ ﺷـﯿﻮه ﮔﺮوﻫـﯽ‬
‫درارﺗﻘﺎﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن دﺧﺘﺮداﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واﺣﺪ اﺳﻼﻣﺸﻬﺮاﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪،‬ﺑﻪ روش ﻧﻤﻮﻧـﻪ‬
‫ﮔﯿﺮي ﺧﻮﺷﻪ اي‪20‬ﻧﻔﺮاﻧﺘﺨﺎب وﺑﻪ ﻃﻮرﺗﺼﺎدﻓﯽ دردوﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ وﮐﻨﺘـﺮل)ﻫﺮﮔـﺮوه‪10‬ﻧﻔـﺮ(ﺟـﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪،‬ازﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺸﯽ وﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن)ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺳـﻼﻣﺖ ﻋﻤـﻮﻣﯽ(ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ آﻣـﺪ وﮔـﺮوه‬
‫آزﻣﺎﯾﺸﯽ‪8‬ﺟﻠﺴﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷـﯿﻮه ﮔﺮوﻫـﯽ درﯾﺎﻓـﺖ ﮐﺮدﻧـﺪوﮔﺮوه ﮐﻨﺘـﺮل ﻫﯿﭽﮕﻮﻧـﻪ درﻣـﺎﻧﯽ‬
‫درﯾﺎﻓﺖ ﻧﮑﺮدﻧﺪﺳﭙﺲ ازﻫﺮدوﮔﺮوه ﭘﺲ آزﻣﻮن)ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳـﻼﻣﺖ ﻋﻤـﻮﻣﯽ(ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪﭘﺲ ازﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ‬
‫اﺧــﺘﻼف ﻧﻤــﺮات ﭘــﯿﺶ آزﻣــﻮن وﭘــﺲ آزﻣــﻮن درﮔــﺮوه آزﻣــﺎﯾﺶ وﮐﻨﺘــﺮل درﻣﻘﯿــﺎس ﻫــﺎي ﻋﻼﺋــﻢ‬
‫ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ‪،‬اﺿﻄﺮاب واﺧﺘﻼﻻت ﺧﻮاب‪،‬اﺧﺘﻼل درﮐﺎرﺑﺮداﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪،‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ وﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت‬
‫ﮐﻞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازآزﻣﻮن‪t‬ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬ﻧﺘﺎﯾﺞ آﻣﺎر ي ﻧﺸﺎن ﻣـﯽ‬
‫دﻫﺪ ﮐﻪ ‪:‬اﺟﺮاي ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺻـﻮرت ﮔﺮوﻫـﯽ درﮐـﺎﻫﺶ ﻋﻼﺋـﻢ ﺟﺴـﻤﺎﻧﯽ‪،‬اﺧﺘﻼل درﻋﻤﻠﮑـﺮد‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪،‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ واﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻼﻣﺖ رواﻧﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ ﻣﻮﺛﺮﺑﻮده وﻟـﯽ اﺟـﺮاي اﯾـﻦ راﻫﺒﺮددرﻣـﺎﻧﯽ‬
‫درﮐﺎﻫﺶ اﺿﻄﺮاب واﺧﺘﻼﻻت ﺧﻮاب ﻣﻮﺛﺮﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪٩٢‬‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻬﺮاﻣﯽ وﻫﻤﮑﺎران)‪(1388‬اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮزﻧﺎن ﻣﻄﻠﻘﻪ زﯾﺮﭘﻮﺷـﺶ‬
‫اداره ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ ﺧﺮم ﺷﻬﺮﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري ﭘﮋوﻫﺶ را زﻧﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑـﻪ اداره‬
‫ﺑﻬﺰﯾﺴﺘﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪،‬ﮐﻪ ‪60‬ﻧﻔﺮازآﻧﻬـﺎ ﺑـﻪ روش ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﮔﯿـﺮي دردﺳـﺘﺮس‪،‬ودردوﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺸـﯽ‬
‫وﮔﻮاه‪،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ي ﭘﮋوﻫﺶ‪،‬ﻣﻮردﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬اﺑﺰارﭘﮋوﻫﺶ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪» :‬ﺧـﺮده ﻣﻘﯿـﺎس‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ‪»،«MMPI‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔـﺲ آﯾﺰﻧـﮏ«‪،‬و»ﻣﻘﯿـﺎس ﺑـﺎزﻧﮕﺮي ﺷـﺪه ي اﺣﺴـﺎس‬
‫ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ«‪.‬ﭘﮋوﻫﺶ ازﻧﻮع ﭘﯿﺶ آزﻣـﻮن‪-‬ﭘـﺲ آزﻣـﻮن ﺑـﺎ ﮔـﺮوه ﮔـﻮاه اﺳـﺖ‪،‬ﮐﻪ ﭘـﺲ ازﮔـﺰﯾﻨﺶ ﺗﺼـﺎدﻓﯽ‬
‫ﮔﺮوﻫﻬﺎي آزﻣﺎﯾﺸﯽ وﮔﻮاه واﻧﺠﺎم ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن ﺑﺮروي ﻫﺮ دوﮔﺮوه‪،‬ﻣﺪاﺧﻠﻪ ي آزﻣﺎﯾﺸـﯽ)روش ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ‬
‫درﻣﺎﻧﯽ(ﺑﺮروي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺸﯽ اﺟﺮاﺷﺪ وﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺮروي ﻫﺮ دوﮔﺮوه ﭘﺲ آزﻣﻮن ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ آﻣـﺪ‪.‬ﺑـﻪ‬
‫ﻣﻨﻈﻮرﺑﺮرﺳﯽ اﻧﮕﺎره ﻫﺎي ﭘـﮋوﻫﺶ‪،‬ازروش آﻣـﺎري ﺗﺤﻠﯿـﻞ وارﯾـﺎﻧﺲ ﭼﻨـﺪﻣﺘﻐﯿﺮي اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪوﻧﺘﺎﯾﺞ‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ازﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ ﻧﺸﺎن دادﮐﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷـﯿﻮه ﮔﺮوﻫـﯽ ﺑﺎﻋـﺚ ﮐـﺎﻫﺶ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫واﺣﺴﺎس ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ‪،‬وﻧﯿﺰﻋﺰت ﻧﻔﺲ زﻧﺎن ﻣﻄﻠﻘﻪ ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺸﯽ‪،‬درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‪،‬ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺻﺎدﻗﯽ وﻫﻤﮑﺎران)‪(1390‬اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ وﺷﻨﺎﺧﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮﺑﻬﺒﻮدﮐﯿﻔﯿـﺖ زﻧـﺪﮔﯽ‬
‫ﺟﺎﻧﺒﺎزان ﻧﺎم دارد اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺎرآزﻣﺎ ﯾﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ در ﺳﺎل ‪ 1389‬ﺑﻮد ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻠﯿﻪ ﺟﺎﻧﺒﺎزان‬
‫ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺟﻬﺮم ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد‪820‬ﻧﻔﺮ ﺑﺎ آﺳﯿﺐ ﺑﯿﻦ ‪ 25 ، 69‬درﺻﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ‪.‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿـﺮي‬
‫ﺗﺼﺎدﻓﯽ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ‪ 150‬ﻧﻔﺮ اﺟﺮا ﺷﺪ ‪ .‬ﭘﺲ ازﻧﻤﺮه ﮔﺬاري‪ ،‬ﺑﻪ ﺻـﻮ رت ﺗﺼـﺎدﻓﯽ‬
‫‪ 15‬ﻧﻔﺮ در ﮔﺮوه آزﻣﺎ ﯾﺶ و ‪ 15‬ﻧﻔﺮ در ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ وارد ﺷﺪﻧﺪ ‪.‬ﮔﺮوه ﻣﺪاﺧﻠﻪ ‪ 8‬ﺟﻠﺴﻪ ﻣﺸﺎوره ﮔﺮوه‬
‫ي ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ درﻣﺎﻧﯽ درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ درﻣﺎﻧﯽ‬
‫درﯾﺎﻓﺖ ﻧﮑﺮدﻧﺪ ‪.‬داده ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازآزﻣﻮن آﻣﺎري ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮐﻮوارﯾـﺎﻧﺲ ﺗﺠﺰﯾـﻪ و ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﺷـﺪﻧﺪ‪ .‬اﯾـﻦ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اﺟﺮا ي ﻣﺸﺎوره ﮔﺮوﻫﯽ ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎن ي و ﺷﻨﺎﺧﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﺑـﺮ‬
‫‪٩٣‬‬
‫ﺑﻬﺒﻮد و اﻓﺰا ﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺟﺎﻧﺒﺎزان در اﺑﻌﺎد؛ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤﯽ‪ ،‬ﺳـﻼﻣﺖ روان‪ ،‬ﻣﺤـﯿﻂ زﻧـﺪﮔﯽ و‬
‫رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-2-6-2‬ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﺧﺎرج ازﮐﺸﻮر‬
‫ﮔﻨﻮن‪ 1‬درﺳﺎل‪1972‬ﯾﮏ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﻨﻈﻢ ازﻣﺸﺎوره ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺎ ﺷﯿﻮه ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ ﺑـﻪ ﻋﻤـﻞ آورده اﺳـﺖ‪.‬اوﺳـﻪ‬
‫ﮔﺮوه از داﻧـﺶ آﻣـﻮزان دﺑﯿﺮﺳـﺘﺎن را ﮐـﻪ ﺑـﻪ دﻟﯿـﻞ رﻓﺘﺎرﻫـﺎي ﻏﯿﺮﻗﺎﺑـﻞ ﻗﺒـﻮل ﻧﻈﯿﺮﻏﯿﺒـﺖ‪،‬ﺗﻨﺒﻠﯽ ﻫـﺎي‬
‫ﺣﺎدودرﮔﯿﺮي ﺑﺎﭘﻠﯿﺲ ﺗﺤﺖ ﻣﺸﺎوره ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ رااﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد‪.‬ﮔﺮوه اول ﻃﯽ ﯾﮏ ﻧﯿﻤﺴﺎل ﻫﻔﺘﻪ اي ﻧـﻪ‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺷـﺪﻧﺪ‪.‬ﮔـﺮوه دوم درﯾـﮏ ﺗـﯿﻢ ﻣﺨﺼـﻮص آﻣﻮزﺷـﯽ درﺑﺤـﺚ ﻫـﺎي ﮔﺮوﻫـﯽ‬
‫وﻣﺴﺎﻓﺮﺗﻬﺎي ﻋﻠﻤﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻧﺪ وﮔﺮوه ﺳﻮم ﺑﻪ ﻃﻮرﻣﻌﻤﻮل درﮐﻼﺳـﻬﺎي درﺳـﯽ ﺣﺎﺿﺮﺷـﺪﻧﺪ‪.‬ﻫﻤـﺎن‬
‫ﻃﻮرﮐﻪ اﻧﺘﻈﺎرﻣﯽ رﻓﺖ ﮔﺮوﻫﯽ ﮐﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ دررواﺑﻂ ﻣﯿـﺎن ﻓـﺮدي وﺑـﯽ ﭘـﺮده ﺑـﻮدن‬
‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﯾﻠﺰ‪،2‬ﯾﺎﻟﻮم‪،3‬ﻟﯿﺒﺮﻣﻦ‪ 4‬درﺳﺎل‪1973‬ﻫﻔﺪه ﮔﺮوه راﮐـﻪ ﺟﻬـﺖ ﮔﯿـﺮي رﺷـﺪ داﺷـﺘﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪.‬اﯾـﻦ‬
‫ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻧﻪ روﯾﮑـﺮد ﻧﻈـﺮي ﻣﺨﺘﻠـﻒ را اراﺋـﻪ ﻣـﯽ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ ﮐـﻪ دوﺗـﺎي آن ﮔﺮوﻫﻬﺎ‪،‬ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮان ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻫﺮ ﮔﺮوه را ﺑﺎ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻫﺎي ﻧﺘﺎﯾﺞ آﻧﻬﺎ ارزﯾـﺎﺑﯽ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ ﮐـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻨﻔﯽ ﯾﺎ ﻣﻮارد ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﯿﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻮد‪.‬ﯾﮑﯽ از دوﮔﺮوﻫـﯽ ﮐـﻪ روﯾﮑﺮدﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ را ﻣـﻮرد‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داده ﺑﻮد ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮد وﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻧﻤﺮه را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧـﻮب ﮐﺴـﺐ ﻧﻤـﻮد وﺑـﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺮاي ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﻠﻘﯽ ﺷﺪ ودرارزﯾﺎﺑﯽ ﻧﻬـﺎﯾﯽ درﻣﯿـﺎن ﻫﻔـﺪه ﮔـﺮوه‬
‫رﺗﺒﻪ دوم را ﮐﺴﺐ ﮐﺮد‪.‬ﮔﺮوه دﯾﮕﺮ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ درﺳـﺖ ﺑـﺮﻋﮑﺲ ﮔـﺮوه اول دراﻧﺘﻬـﺎ ﻗﺮارﮔﺮﻓـﺖ‬
‫‪١‬‬
‫‪Gannon‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Miles‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Yalom‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Lieber-man‬‬
‫‪٩٤‬‬
‫وﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ را داﺷﺖ وﺑﻪ ﻋﻨﻮان روﺷﯽ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻓﺎﯾﺪه را ﺑـﺮاي ﺷـﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨـﺪﮔﺎن‬
‫ﺧﻮد دارد‪،‬ارزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪ‪.‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻋﻠﺖ ﺗﻔﺎوت ﺑﯿﻦ دوﮔﺮوه وﯾﮋﮔﯽ ﻫـﺎي ﺷﺨﺼـﯿﺖ رﻫﺒـﺮان ﮔـﺮوه‬
‫وﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺧﺘﻼف ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ دوﮔﺮوه ﺑﻮد‪.‬رﻫﺒﺮﮔﺮوه اول ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﮐﻨﻨـﺪه ودرﻋـﯿﻦ ﺣـﺎل ﺑﺴـﯿﺎرﺣﻤﺎﯾﺖ‬
‫ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻮد‪.‬ﻣﯿﺰان ﻫﻤﺪﻟﯽ ‪،‬ﮔﺮﻣﯽ وﺧﻠﻮص درﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﻮد‪.‬ﺑﺮﻋﮑﺲ رﻫﺒﺮﮔﺮوه دﯾﮕﺮﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ‬
‫‪،‬ﻃﻌﻨﻪ زﻧﻨـﺪه‪،‬ﮐﻮﭼﮏ وﺧـﻮار ﮐﻨﻨـﺪه‪،‬ﻣﺰاﺣﻢ وﻓﻀـﻮل ﺑـﻮد‪.‬اﻋﻀـﺎي ﺷـﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨـﺪه اورا ﺗﺤﺴـﯿﻦ ﻧﻤـﯽ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪودرواﻗﻊ اورا ﻓﺮدي ﻏﯿﺮﻣﻮﺛﺮ وﺑﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ‪).‬ﺷﯿﻠﯿﻨﮓ‪.(1390،‬‬
‫آدﺳﻮوﻫﻤﮑﺎران‪(1974)1‬ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ آﻣﻮزش رﺷﺪ ﺷﺨﺼﯽ ﺑﺎ ﺳـﻮﯾﻪ ﮔﯿـﺮي ﮔﺸـﺘﺎﻟﺘﯽ ﺑﺮﻋـﺰت‬
‫ﻧﻔﺲ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬درﭘﮋوﻫﺶ آﻧﻬﺎ‪18،‬داﻧﺸﺠﻮي داﻧﺸﮕﺎه ‪،‬ﺑﻪ ﻣﺪت‪52‬ﺳﺎﻋﺖ‪،‬آﻣﻮزش رﺷﺪ ﺷﺨﺼـﯽ دﯾﺪﻧـﺪ‬
‫و‪18‬ﻧﻔﺮدﯾﮕﺮ ﻫـﻢ درﮔـﺮوه ﮐﻨﺘـﺮل درﺑـﺎره ي روي روﯾـﺪادﻫﺎي روزﻣـﺮه ﮔﻔـﺖ وﮔـﻮ ﻣﯿﮑﺮدﻧـﺪ‪.‬درﻫـﺮ‬
‫ﮔﺮوه‪،‬دوﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮﺷﻤﺎرﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎي ﺧﻮدﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﻣﺜﺒﺖ وﻣﻨﻔﯽ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه درﺑﺎره ي ﺧﻮدرا ﯾﺎدداﺷـﺖ‬
‫ﻣﯽ ﮐﺮدﻧـﺪ‪.‬ﻧﺘـﺎﯾﺞ ﻧﺸـﺎن داد ﺷـﻤﺎرﮔﻔﺘﻪ ﻫـﺎي ﺧﻮدﺗﻮﺻـﯿﻔﯽ ﻣﺜﺒـﺖ درﮔـﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ ‪،‬ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪ ﯾـﯽ‬
‫ﻣﻌﻨﺎدار‪،‬درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‪،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪).‬ﺑﻬﺮاﻣﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1388،‬‬
‫اﺳﻤﯿﺖ وﻫﻤﮑﺎران)‪(1980‬درﺑﯿﻦ ‪475‬ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﻪ اﻧﻮاع روان درﻣﺎﻧﯽ ﻫﺎ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮده اﻧﺪ‪،‬درﯾﺎﻓﺘﻨـﺪ ﮐـﻪ‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﻣﯿﺰان ﺗﺎﺛﯿﺮ‪%85‬داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ زﯾﺎدي اﺳﺖ ‪.‬درﺑﯿﻦ‪18‬ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﻪ ﮐﺎرآﯾﯽ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ‬
‫درﻣﺎﻧﯽ راﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮده اﻧﺪ‪،‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﯿﺰان ﺗﺎﺛﯿﺮ‪%64‬را ﯾﺎﻓﺘﻨﺪﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺗﺎﺛﯿﺮﻣﻌﻘﻮﻟﯽ اﺳـﺖ اﯾـﻦ‬
‫ﻣﯿﺰان ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ از ﺑﯽ درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮﺗﺮ اﺳﺖ‪).‬ﺷﯿﻠﯿﻨﮓ‪.(1390،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Adesso, V. J., F. J. Euse, R. W. Hanson, D. Handry, and P. Choca‬‬
‫‪٩٥‬‬
‫اوﻟﯿﺮي وﭘﯿﭻ‪،(1990)1‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرﺑﺮرﺳﯽ ﺗـﺎﺛﯿﺮآﻣﻮزش ﻫـﺎي ﮔﺸـﺘﺎﻟﺘﯽ ﺑﺮﺧﺸﻢ‪،‬ﻣﺴـﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘـﺬﯾﺮي‪،‬وﻋﺰت‬
‫ﻧﻔﺲ‪14،‬ﻧﻔﺮ آزﻣﻮدﻧﯽ را ﮐﻪ درزﻣﯿﻨﻪ ﻫـﺎي ﯾـﺎد ﺷـﺪه داراي ﻣﺸـﮑﻞ ﺑﻮدﻧـﺪ دردوﮔـﺮوه ﻗﺮاردادﻧـﺪ؛ﻫﻔﺖ‬
‫ﻧﻔﺮدرﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺪت ﺷﺶ ﻫﻔﺘﻪ زﯾﺮدرﻣﺎن ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ي ﮔﺸﺘﺎﻟﺘﯽ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪،‬وﻫﻔﺖ ﻧﻔﺮدرﮔﺮوه‬
‫ﮐﻨﺘﺮل ‪،‬ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﻧﻮع درﻣﺎﻧﯽ را درﯾﺎﻓﺖ ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪.‬ﺳـﻦ‪،‬ﺟﻨﺲ‪،‬وﻧﻮع ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﯾـﯽ ﮐـﻪ ﮔـﺮوه ﻫـﺎﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‬
‫ﯾﮑﺴﺎن ﺑﻮد‪.‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﺸﻢ‪،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﭘﺬﯾﺮي‪،‬وﻋﺰت ﻧﻔـﺲ درﻣﯿـﺎن اﻓﺮادﮔـﺮوه‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ وﮐﻨﺘﺮل ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﻣﻌﻨﺎدار دارد‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻤﯿﻖ ﮔﺮﯾﻦ ﺑﺮگ‪ 2‬وﻫﻤﮑﺎران)‪(1994‬درﻣﻮرد ﺗﻌﺪادﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺘﯿﺠﻪ اي ﮐﻪ ﻃﯽ ده ﺳـﺎل‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ درﻣﻮرد ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ اﺟﺮا ﺷﺪه اﻧﺪ‪،‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪﮐﻪ اﯾﻦ درﻣﺎن از ﮔـﺮوه ﻫـﺎي ﮔـﻮاه ﻟﯿﺴـﺖ‬
‫اﻧﺘﻈﺎر ﯾﺎ ﺑﺪون درﻣﺎن ﺑﺮﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﭘﮋوﻫﺸﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﭘﯽ وﯾﻮوﮔﺮﯾﻦ ﺑﺮگ‪(1995)3‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪،‬اﻓﺮادي ﮐﻪ داراي ﻣﺸﮑﻼت ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﺣﻞ‬
‫ﻧﺸﺪه)ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺷﻔﺘﮕﯿﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ ازﭘﯿﻮﻧﺪﻫﺎي ﺑﯿﻦ ﻓﺮدي‪،‬ﮐﺎرﻫﺎي ﻧﺎﺗﻤﺎم‪،‬واﺣﺴـﺎس ﺗﻨﻬـﺎﯾﯽ(ﺑـﺮاي ﭘﯿﻮﻧـﺪ ﺑـﺎ‬
‫دﯾﮕﺮان ﺑﻮدﻧﺪ‪،‬ﺑﻪ دوﮔﺮوه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪﻧﺪوﮔﺮوه اول)‪17‬ﻧﻔﺮ(ﺑـﺎ راه ﮐـﺎر»ﺻـﻨﺪﻟﯽ ﺧـﺎﻟﯽ«ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ وﮔـﺮوه‬
‫دوم)‪17‬ﻧﻔﺮ(ﺑﺎ داروﻧﻤﺎ ﻣﻮرد درﻣﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬ﭘﺲ از ﯾﮑﺴﺎل ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ‪،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸـﺎن داد ﮐـﻪ درﻣـﺎن‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺘﯽ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺑﯿﻤﺎران‪،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﯾﯽ ﺷـﺎﯾﺎن ﺗﻮﺟﻪ‪،‬ﺳـﻮدﻣﻨﺪ ﺗـﺮ از درﻣـﺎن ﺑـﺎ داروﻧﻤـﺎ ﺑـﻮده واﯾـﻦ‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮﻫﺎدرﻃﻮل دوره ي ﭘﯿﮕﯿﺮي ﻫﻢ ﭘﺎﯾﺪارﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺮﯾﺲ‪(2000)4‬درﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮد درﯾﺎﻓﺖ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ روﯾﮑـﺮدي ﻣﻮﺛﺮدرﮐـﺎﻫﺶ اﺣﺴـﺎس ﺗﻨﻬـﺎﯾﯽ‬
‫اﻓﺮاداراي‪HIV‬ﻣﺜﺒﺖ‪،‬ﮐﻪ ازﺗﻨﻬﺎﯾﯽ وﻧﺒﻮد ﭘﯿﻮﻧﺪﺑﺎ دﯾﮕﺮان رﻧﺞ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ‪ ،‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪O’Leary, Eleanor, and Richard Page‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Greenberg,L.S.,Elliott,R.,&Lietaer,G‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Paivio, Sandra C., and Leslie S. Greenberg‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Harris, Edwin S‬‬
‫‪٩٦‬‬
‫ﮐﻮك)‪(2000‬درﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﺮروي دﺧﺘﺮان دﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻧﯽ‪،‬ﮐﻪ از اﻓﺴﺮدﮔﯽ رﻧﺞ ﻣﯽ ﺑﺮدﻧﺪ‪،‬آﻧﻬﺎ راﺑﻪ ﻣـﺪت ﭘـﻨﺞ‬
‫ﻫﻔﺘﻪ ﻣﻮرد درﻣﺎن ﮔﺸﺘﺎﻟﺘﯽ ﻗﺮار داد‪.‬آزﻣﻮدﻧﯿﻬﺎي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﻫﯿﭻ ﻧﻮع درﻣﺎﻧﯽ درﯾﺎﻓﺖ ﻧﮑﺮدﻧـﺪ‪.‬ﭘـﯿﺶ از‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﺪاﺧﻠﻪ‪،‬آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‪،‬ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ»ﺳﯿﺎﻫﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن رﯾﻨﻮﻟﺪ‬
‫)‪»،«(RADI‬ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺷﺪه ي اﺿﻄﺮاب آﺷﮑﺎر ﮐﻮدﮐﺎن)‪«(RCMAS‬و»ﻣﻘﯿﺎس ﺧﻮدﭘﻨﺪاره ﮐﻮدﮐـﺎن‬
‫ﭘﯿﺮز‪-‬ﻫﺮﯾﺲ)‪،«(PHCSS‬ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﻔﺎوﺗﯽ ﻣﻌﻨﺎدار را ﻣﯿﺎن ﻧﻤـﺮه ﻫـﺎي ﭘـﺎﯾﯿﻦ آﻧﻬـﺎ‬
‫دراﻓﺴﺮدﮔﯽ واﺿﻄﺮاب‪،‬وﻧﻤﺮه ﻫﺎي ﺑﺎﻻي آﻧﻬﺎ درﻣﻘﯿﺎس ﺧﻮدﭘﻨـﺪاره ﺑـﻮد؛ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻔـﺎوﺗﯽ ﻣﻌﻨﺎدارﻣﯿـﺎن‬
‫ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ وﮐﻨﺘﺮل درﮐﺎﻫﺶ ﻧﺸﺎﻧﮕﺎن اﻓﺴﺮدﮔﯽ وﺟﻮد داﺷﺖ‪.‬ﻣﯿﺎن اﻓﺮاد ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‪،‬درﻣـﺪت ﭘـﻨﺞ‬
‫ﻫﻔﺘﻪ ﭘﯿﮕﯿﺮي‪،‬ﺗﻔـﺎوﺗﯽ ﻣﻌﻨـﺎداردرﻧﻤﺮه ﻫـﺎي ﭘـﺲ آزﻣـﻮن ﯾﺎﻓـﺖ ﻧﺸـﺪ‪،‬ﮐﻪ اﯾـﻦ ﻣﺴـﺎﻟﻪ ﻧﺸـﺎﻧﮕﺮﭘﺎﯾﺪاري‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮدرﻣﺎن درﻃﻮل دوره ﭘﯿﮕﯿﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫روزﻧﺮ‪،‬ﺑﻮﺗﻠﺮ‪،‬داﻟــﺪروپ‪،(2000)1‬ﺑــﻪ ﻣﻨﻈﻮرﻣﻘﺎﯾﺴــﻪ ي ﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﯽ وﺷــﻨﺎﺧﺖ درﻣــﺎﻧﯽ دردرﻣــﺎن‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪38،‬ﺑﯿﻤﺎرداراي اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺷﺪﯾﺪ رادردوﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ وﮐﻨﺘـﺮل ﻗﺮاردادﻧـﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﺑﯿﻤـﺎران ﮐﺴـﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ درﺑﺎره ي آﻧﻬﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺷﺪﯾﺪ‪،‬ﺑﺎ ﻧﻤﺮه‪16‬ﯾﺎﺑﺎﻻﺗﺮ‪،‬در»ﻣﻘﯿﺎس درﺟﻪ ﺑﻨﺪي رواﻧﭙﺰﺷـﮑﯽ‬
‫ﻫﯿﻤﻠﺘﻮن ﺑـﺮاي اﻓﺴـﺮدﮔﯽ)‪«(HPRSD‬داده ﺷـﺪه ﺑـﻮد‪.‬ﮔـﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‪،‬ﮐـﻪ ﻣﻮرددرﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺘﯽ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪21،‬ﻧﻔﺮ‪،‬وﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‪،‬ﮐﻪ ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺧﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪17،‬ﻧﻔﺮﺑـﻮد‪.‬ﭘـﺲ از ‪20‬ﻫﻔﺘـﻪ آﻣـﻮزش‬
‫ودرﻣﺎن ﺑﻪ ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﯾﺎد ﺷﺪه‪،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﮐـﻪ ﺗﻔـﺎوﺗﯽ ﻣﻌﻨـﺎدار ﻣﯿـﺎن ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ وﺷـﻨﺎﺧﺖ‬
‫درﻣﺎﻧﯽ دردرﻣﺎن اﻓﺴﺮدﮔﯽ وﺟﻮدﻧﺪارد وﻫﺮدوي آﻧﻬﺎ دردرﻣﺎن اﻓﺴﺮدﮔﯽ ‪،‬ﺑﻪ ﯾﮏ اﻧﺪازه‪،‬ﻣﻮﺛﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Rosner, Rita, Larry E. Beutler, and Roger J. Daldrup‬‬
‫‪٩٧‬‬
‫آﻧﺪراده وﻓﯿﻦ اﺳﺘﯿﻦ‪(2004)1‬ﺣﺪود‪5000‬ﺑﯿﻤﺎر دﭼﺎر اﻓﺴﺮدﮔﯽ واﺣﺴﺎس ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ را از ‪11‬اﯾﺎﻟﺖ اﻣﺮﯾﮑـﺎي‬
‫ﺟﻨﻮﺑﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮاردادﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻓﺮاد ﺑﻪ دوﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ وﮐﻨﺘﺮل ﺗﻘﺴـﯿﻢ ﺷـﺪﻧﺪ وﮔـﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‪،‬ﺑـﻪ‬
‫ﺷﯿﻮه ي ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ)ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ(‪،‬وﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻪ روش ﻣﺮاﻗﺒﻪ‪،‬ﻣﻮرد درﻣﺎن ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ‪.‬ﭘـﺲ از ﭘﺎﯾـﺎن‬
‫دوره ي درﻣﺎن‪،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن ﮔﺮﮐـﺎﻫﺶ ﻧﺸـﺎﻧﻪ ﻫـﺎي‪63‬درﺻـﺪازاﻓﺮادﮔﺮوه ﮐﻨﺘـﺮل و‪90‬درﺻـﺪاﻓﺮاد ﮔـﺮوه‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻮد‪.‬ﭘﺲ از ﯾﮏ ﺳﺎل‪،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﯿﮕﯿﺮي ﻧﺸﺎن داد زﻣﯿﻨـﻪ ي ﺑﺎزﮔﺸـﺖ ﺑﯿﻤـﺎري درﺷـﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨـﺪﮔﺎن‬
‫دردرﻣﺎن وﻧﯿﺰدراﻓﺮاد ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ‪،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‪،‬ﮐﻢ ﺗﺮ اﺳﺖ‪).‬ﺑﻬﺮاﻣﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1388،‬‬
‫ﺟﺎﮐﻮﺑــﺎس ورﯾﻠــﯽ‪(2008)2‬درﺑﺮرﺳــﯽ ﻣــﻮردي ارزﯾــﺎﺑﯽ اﺛﺮﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﮕﺮي درﮐــﺎﻫﺶ اﺿــﻄﺮاب‬
‫وﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ روش درﮐﺎﻫﺶ اﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎاﺛﺮﻣﻌﻨﺎدارداﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﭽﺘﺮ‪(2008)3‬ﺑﺎﺑﺮﮔﺰاري ﮐﺎرﮔﺎه ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﮕﺮي ﺟﻬﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮدآﮔـﺎﻫﯽ ودﻟﺴـﻮزي اﻓﺮاد‪،‬ﻧﺸـﺎن‬
‫داد ﮐﻪ اﻓﺰاﯾﺶ اﯾﻦ دوﻣﻮﻟﻔﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﯾﺠﺎد ﻋﺸﻖ واﻣﯿﺪوﮐﺎﻫﺶ ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي در اﻓﺮادﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫داﻧﺎ‪(2008)4‬ﻧﯿﺰدرﭘﮋوﻫﺶ ﺧﻮدﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ دﺳـﺖ ﯾﺎﻓـﺖ ﮐـﻪ درﻣﺎﻧﮕﺮﯾﻬـﺎي ﻣﺘﻨـﺎوب)ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ‬
‫درﻣﺎﻧﮕﺮي(اﻓﺴﺮدﮔﯽ واﺿﻄﺮاب را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪).‬ﯾﻮﺳﻔﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1388،‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻼﻣﻮﺟﻮددرﻣﻄﺎﻟﻌﺎت وﭘﮋوﻫﺶ ﻫـﺎي داﺧﻠـﯽ درزﻣﯿﻨـﻪ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ ﺑـﺮروي‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ اﯾـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮرﮐـﻪ ذﮐﺮﺷـﺪﺑﺮاي ﻧﺨﺴـﺘﯿﻦ ﺑـﺎردراﯾﺮان‬
‫اﺟﺮاﺷﺪ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Andrade, Joaquin, and David Feinstein‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Jacobus, J., & Reilly, V‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Schechter, G‬‬
‫‪٤‬‬
‫‪Dana, U‬‬
‫‪٩٨‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬
‫ﺭﻭﺵ ﺗﺤﻘﻴﻖ‬
‫‪٩٩‬‬
‫‪-١-٣‬ﻃﺮﺡ ﭘﮋﻭﻫﺶ‬
‫اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪،‬ﮐﺎرﺑﺮدي‪،‬ازﻧﻮع ﻧﯿﻤﻪ آزﻣﺎﯾﺸﯽ )ﻃﺮح ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮ(اﺳﺖ‪.‬ﻃـﺮح ﻫـﺎي ﻧﯿﻤـﻪ آزﻣﺎﯾﺸـﯽ‬
‫‪،‬ﻃﺮح ﻫﺎي ﻧﯿﻤﻪ ﮐﺎﻣﻠﯽ ازآزﻣﺎﯾﺶ واﻗﻌـﯽ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﻃـﺮح ﻫﺎﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ ﮐﻨﺘـﺮل ﺑﺮﺧـﯽ ازﻣـﻼك ﻫـﺎي‬
‫اﻋﺘﺒﺎردروﻧﯽ رادارﻧﺪ‪.‬ﮔﺮﭼﻪ ﮐﺎراﯾﯽ آن ﻫﺎﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎراﯾﯽ ﻃﺮح ﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﻧﯿﺴﺖ‪،‬وﻟﯽ ﻣﯿـﺰان ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ‬
‫آن ﻫﺎ درﮐﻨﺘﺮل ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎﺑﯿﺶ از ﻃﺮح ﻫﺎي ﺷﺒﻪ آزﻣﺎﯾﺸﯽ اﺳـﺖ ‪.‬اﯾـﻦ ﻃـﺮح ﻫـﺎ درﺷـﺮاﯾﻄﯽ ﺑـﻪ ﮐـﺎرﻣﯽ‬
‫روﻧﺪﮐﻪ اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده ازﻃﺮح ﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﯽ وﺟﻮدﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬ﻃﺮح ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮﻣﺸـﺘﻤﻞ اﺳـﺖ‬
‫ﺑﺮدوﮔﺮوه ‪،‬ﮐﻪ ﻗﺒﻞ وﺑﻌﺪازاﯾﻦ ﮐﻪ درﻣﻌﺮض ﻣﺘﻐﯿﺮﻣﺴﺘﻘﻞ ﻗﺮارﺑﮕﯿﺮﻧﺪﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﻣﯿﺸـﻮﻧﺪ‪.‬اﯾـﻦ ﻃـﺮح ﻣﺸـﺎﺑﻪ‬
‫ﻃﺮح ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن وﭘﺲ آزﻣﻮن ﺑﺎ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل اﺳﺖ‪،‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت ﮐﻪ درﻃـﺮح ﺣﺎﺿـﺮاﻧﺘﺨﺎب آزﻣـﻮدﻧﯽ‬
‫ﻫﺎازﺟﺎﻣﻌﻪ وﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺷﺪن آن ﻫﺎدرﮔﺮوﻫﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼـﺎدﻓﯽ اﻧﺠـﺎم ﻧﻤـﯽ ﺷـﻮد‪.‬ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻧﺘﺨـﺎب‬
‫وﺟــﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﺗﺼــﺎدﻓﯽ‪،‬ﻣﻼك ﻫــﺎﯾﯽ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﮐــﻪ ﺑــﻪ وﺳــﯿﻠﻪ آﻧﻬــﺎ ﻣــﯽ ﺗــﻮان اﯾــﻦ دوﮔﻮﻧــﻪ ﻃــﺮح‬
‫راازﯾﮑــﺪﯾﮕﺮﻣﺘﻤﺎﯾﺰﮐﺮد‪.‬دراﯾــﻦ ﻃــﺮح اﺑﺘــﺪاﻫﺮدوﮔﺮوه ﻗﺒــﻞ از اﺟــﺮاي ﻣﺘﻐﯿﺮﻣﺴــﺘﻘﻞ اﻧــﺪازه ﮔﯿــﺮي ﻣــﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪﺳﭙﺲ ﻫﺮدوﮔﺮوه ﭘﺲ ازاﺟﺮاي آزﻣﺎﯾﺶ )ﯾﻌﻨﯽ ﭘﺲ ازاﺟﺮاي ﻣﺘﻐﯿﺮﻣﺴـﺘﻘﻞ روي ﮔـﺮوه آزﻣﺎﯾﺸـﯽ(‬
‫دوﺑﺎره ﻫﻤﺰﻣﺎن ﻣﻮرد ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ؛آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﯽ درﮔﺮوﻫﻬﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﻧﺸـﺪه‬
‫اﻧﺪوﮔﺮوه ﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮل وآزﻣﺎﯾﺶ ﯾﮑﺴﺎن ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﻃﺮح ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﻋﻨﻮان»ﻃﺮح ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﺮوه ﻫﺎي‬
‫ﻧــﺎﺑﺮاﺑﺮ«اﻃــﻼق ﻣــﯽ ﺷــﻮد‪.‬درﺿــﻤﻦ‪،‬اﯾﻦ ﻃــﺮح راﻣــﯽ ﺗــﻮان ﺑــﻪ ﺑــﯿﺶ از دوﮔــﺮوه ﻧﯿﺰﮔﺴــﺘﺮش‬
‫داد‪).‬دﻻور‪.(1389،‬دراﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي اﻓﺴﺮدﮔﯽ ‪،‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي وﻋﺰت ﻧﻔﺲ درﻣﺒﺘﻼﯾﺎن‬
‫ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪١٠٠‬‬
‫‪-٢-٣‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭﻧﻤﻮﻧﻪ ﺁﻣﺎﺭ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﮐﻠﯿﻪ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﺎﻻي‪20‬ﺳﺎل)ازﺷﺮاﯾﻂ ﺗﺸـﮑﯿﻞ ﮔـﺮوه‬
‫درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺸﺘﺎﻟﺘﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درﻫﺮﮔـﺮوه ﺑـﯿﻦ ﺗﻌـﺪادزن وﻣﺮدﺗﻌـﺎدل ﺑﺮﻗﺮارﻣﯿﺸﻮدوﺳـﻌﯽ ﺑـﺮآن اﺳـﺖ‬
‫ﺗﺎﺣﺪﻣﻤﮑﻦ ﮔﺮوﻫﻬﺎ ﻧﺎﻫﻤﮕﻦ وﻣﺘﺸﮑﻞ ازداﻣﻨﻪ وﺳﯿﻊ ﻣﺸﮑﻼت‪،‬ﺳﻦ‪،‬ﺷـﻐﻞ و‪...‬ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬داﻣﻨـﻪ ﺳـﻨﯽ ﮔـﺮوه‬
‫ﺑﯿﻦ‪20‬ﺗﺎﺣﺪودا‪60‬ﺳﺎﻟﮕﯽ اﺳﺖ( ﮐﻪ ﺑﺎ دردﺳﺖ داﺷﺘﻦ ﮔﻮاﻫﯽ اوﻟﯿﻪ ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﺗﺨﺼﺼﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﭘﺰﺷـﮑﯽ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮي ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮداﺷﺘﻦ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل ﺑﺮاي ﻃﯽ ﭘﺮوﺳﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‪6‬ﻣﺎه روان درﻣﺎﻧﯽ ﺑـﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ اﺧﺬ ﻣﺠﻮزﻧﻬﺎﯾﯽ ازﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﺗﺨﺼﺼﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮي ﺑـﺮاي اﻧﺠـﺎم ﻋﻤـﻞ‬
‫ﺟﺮاﺣﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰﻣﺸﺎوره اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﺧـﺪﻣﺎت رواﻧﺸـﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺸـﺎرت ﺷﻬﺮﻣﺸـﻬﺪ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ‬
‫ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮردﻣﻄﺎﻟﻌﻪ درﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ‪16‬ﻓﺮدﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ دردوﮔﺮوه‬
‫‪8‬ﻧﻔﺮي )ﯾﮏ ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ وﯾﮏ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل( ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-٣-٣‬ﺭﻭﺵ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﻴﺮ‬
‫ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده ازﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي دردﺳﺘﺮس ازﻣﯿﺎن ﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﻣﺮﮐﺰﻣﺸـﺎوره‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﺧﺪﻣﺎت رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﺸﺎرت ﺷﻬﺮﻣﺸﻬﺪ ﺑﺮاي ﻃـﯽ ﭘﺮوﺳـﻪ ‪6‬ﻣـﺎه رواﻧـﺪرﻣﺎﻧﯽ ﺟﻬـﺖ اﺧـﺬ‬
‫ﻣﺠﻮزﻧﻬﺎﯾﯽ ازﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﺗﺨﺼﺼﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ اﺳﺘﺎن ﺧﺮاﺳﺎن رﺿﻮي ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪16،‬ﻧﻔﺮاﻧﺘﺨﺎب وﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﺗﻤﺎﯾﻠﺸـﺎن ‪،‬ﭘﮋوﻫﺸـﮕﺮآﻧﻬﺎ رادوﮔـﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ وﮐﻨﺘـﺮل‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد)‪8‬ﻧﻔﺮﺑﺮاي ﻫﺮﮔﺮوه(‪.‬اﺑﺘﺪا ﭘﯿﺶ آزﻣـﻮن )ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺑﮏ‪،‬ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫ﺷﺮر‪،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ وﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪71»MMPI‬ﺳﻮاﻟﯽ«( ازﻫﺮدوﮔﺮوه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﺳـﭙﺲ‬
‫ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﺪت‪2‬ﻣﺎه)ﻫﺸﺖ ﺟﻠﺴﻪ(‪90‬دﻗﯿﻘﻪ اي ﺗﺤﺖ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ‬
‫‪١٠١‬‬
‫ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨــﺪ‪.‬ﺳــﭙﺲ ازﻫﺮدوﮔــﺮوه ﭘــﺲ آزﻣــﻮن)ﭘﺮﺳﺸــﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴــﺮدﮔﯽ ﺑﮏ‪،‬ﭘﺮﺳﺸــﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣــﺪي‬
‫ﺷﺮر‪،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ وﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪71»MMPI‬ﺳﻮاﻟﯽ«( ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-٤-٣‬ﺍﺑﺰﺍﺭﻫﺎ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﮔﻴﺮ‬
‫درﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرﮔﺮدآوري داده ﻫﺎاز‪4‬آزﻣﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪﮐﻪ ﺷﺮح آن ﻫﺎ درذﯾﻞ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪-1-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﮏ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﮏ وﯾﺮاﯾﺶ دوم)‪(BDI-II‬ﺷﮑﻞ ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﺷﺪه ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﮏ اﺳﺖ ﮐـﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺳﻨﺠﺶ ﺷﺪت اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ)ﺑﮏ‪،‬اﺳﺘﯿﺮ‪.(2000،‬ﻓـﺮم ﺗﺠﺪﯾـﺪ ﻧﻈﺮﺷـﺪه ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﮏ درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻓﺮم اوﻟﯿﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎ‪DSM-IV‬ﻫﻤﺨﻮان اﺳـﺖ‪.‬ﻋـﻼوه ﺑـﺮآن وﯾـﺮاﯾﺶ دوم اﯾـﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪،‬ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ اﻓﺴﺮدﮔﯽ را ﺑﺮاﺳـﺎس ﻧﻈﺮﯾـﻪ ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﻧﯿﺰﭘﻮﺷـﺶ ﻣـﯽ دﻫـﺪ‪.‬اﯾـﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ وﯾﺮاﯾﺶ ﻧﺨﺴﺖ از‪21‬ﻣﺎده ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ آزﻣﻮدﻧﯽ ﺑﺮاي ﻫﺮﻣﺎده ﯾﮑﯽ ازﭼﻬﺎر ﮔﺰﯾﻨـﻪ‬
‫اي را ﮐﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨـﺪه ﺷـﺪت ﻋﻼﻣـﺖ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ درﻣـﻮرد ﺧـﻮﯾﺶ اﺳـﺖ را ﺑـﺮ ﻣـﯽ ﮔﺰﯾﻨـﺪ‪).‬ﻓﺘﺤـﯽ‬
‫آﺷﺘﯿﺎﻧﯽ‪ .(1388،‬ﻫﻨﺠﺎر ﯾﺎﺑﯽ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر در اﯾﺮان ﺑﻪ وﺳـﯿﻠﻪ ي ﺟﻠﯿﻠـﯽ و اﺧـﻮت‬
‫)‪ 1363‬؛ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﮐﺎﻇﻤﯽ( اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ ‪.‬ﻫﺮﻣﺎده ﻧﻤﺮه اي ﺑﯿﻦ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ‪3‬ﻣﯽ ﮔﯿﺮد وﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﻤـﺮه ﮐـﻞ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ داﻣﻨﻪ اي از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ‪63‬دارد‪.‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﮏ)وﯾﺮاﯾﺶ دوم(ﭼﻬﺎر ﻣﺎده از وﯾﺮاﯾﺶ ﻗﺒﻠـﯽ‬
‫را ﻧﺪاﺷﺘﻪ وﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﻬﺎ ﻣﺎده ﻫﺎي دﯾﮕﺮي درﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ اﻓـﺰوده ﺷـﺪه اﻧـﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ دراﯾـﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ‬
‫دوﻣﺎده)ﻣﺎده ﻫﺎي‪16‬و‪(18‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي وﯾﺮاﯾﺶ ﺷﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺪت اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮﺣﺴﺎس ﺑﺎﺷـﻨﺪ‪.‬اﯾـﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ درﺟﻤﻌﯿﺖ‪13‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﺑﺎﻻﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﺳﺖ‪21.‬ﻣﺎده ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺑـﮏ درﺳـﻪ ﮔـﺮوه‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻋﺎﻃﻔﯽ‪،‬ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ وﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾـﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺑـﻪ‬
‫‪١‬‬
‫‪Beck Depression Inventory‬‬
‫‪١٠٢‬‬
‫ﺻﻮرت ﯾﮏ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮔﺰارﺷﯽ اﺳﺖ‪.‬دراﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﮔﺮوه ﺳﻮال وﺟﻮد دارد وﻫﺮ ﺳـﻮال‬
‫ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪه ي ﺣﺎﻟﺘﯽ درﻓﺮد اﺳﺖ‪.‬ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ از آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗـﺎ ﺳـﻮال ﻫـﺎ‬
‫وﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ دﻗﺖ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ واز ﻫﺮ ﺳﻮال ﮔﺰﯾﻨﻪ اي را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﻤﻪ اﺣﺴـﺎس ﻓـﺮد را‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ آﻧﭽﻪ درﺳﺖ درزﻣﺎن اﺟﺮاي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪.‬ﻧﻤـﺮه اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﻓـﺮد ﺑـﺎ‬
‫ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺮات ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮد ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ ‪.‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻧﻤـﺮات ﻣـﯽ ﺗـﻮان‬
‫ﻣﯿﺰان اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﻓـﺮد )اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺟﺰﯾـﯽ‪*0-13:‬اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺧﻔﯿـﻒ‪*14-19:‬اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﻣﺘﻮﺳـﻂ‪-28‬‬
‫‪*20‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺷﺪﯾﺪ‪(29-63‬را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪ BDI-II.‬ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺮﺷﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺪم وﺟﻮد اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻣﻌﺮﻓـﯽ‬
‫ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬ﻧﻤﺮه ﮐﻤﺘﺮ از ‪4‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﻧﮑﺎر اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ‪،‬واﻧﻤﻮد ﺧـﻮب ﺣﺘـﯽ ﺑـﺮاي اﻓـﺮاد ﺳـﺎﻟﻢ‬
‫اﺳﺖ‪.‬ﻧﻤﺮه ﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻ ﺣﺘﯽ ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﺑﻪ ﺷﺪت اﻓﺴـﺮده ﺣـﺎﮐﯽ از اﻏـﺮاق اﺣﺘﻤـﺎﻟﯽ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﯾـﺎ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد اﺧﺘﻼل ﺷﺨﺼﯿﺖ ﻧﻤﺎﯾﺸﯽ ﯾﺎ ﻣﺮزي اﺳﺖ‪.‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﻣﯿﺰان ﺷﺪﯾﺪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﻧﯿـﺰ دراﯾـﻦ‬
‫اﻓﺮاد دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪) .‬ﻓﺘﺤﯽ آﺷﺘﯿﺎﻧﯽ‪.(1388،‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻓﺮاﺗﺤﻠﯿﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه درﻣﻮردﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑـﮏ)‪(BDI-II‬ﺣـﺎﮐﯽ از آن اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺿـﺮﯾﺐ‬
‫ﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ آن ﺑﯿﻦ‪0.73‬ﺗﺎ‪0.93‬ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‪0.86‬اﺳﺖ‪.‬ﺿﺮاﯾﺐ اﻋﺘﺒـﺎر ﺣﺎﺻـﻞ از ﺑﺎزآزﻣـﺎﯾﯽ ﺑﺮﺣﺴـﺐ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ دﻓﻌﺎت اﺟﺮاوﻧﻮع ﺟﻤﻌﯿﺖ درداﻣﻨﻪ‪0.48‬ﺗﺎ‪0.86‬ﻗﺮاردارد)ﺑﮏ وﻫﻤﮑﺎران‪1998،‬ﺑـﻪ ﻧﻘـﻞ ﮔـﺮاث‬
‫ﻣﺎرﻧﺎت‪.(2003،‬اﻣﺎ اﺟﺮاي ﻫﻔﺘﮕﯽ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻃﯽ ‪7‬ﻫﻔﺘﻪ درداﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‪،‬ﮐﺎﻫﺶ ﻧﻤﺮه ﻫﺎ را ﺗﺎ‪40‬درﺻﺪ‬
‫ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ‪.‬اﯾﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎﺣﺎﮐﯽ ازآن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺎ درﻧﻤﺮه ﻫﺎي ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﯿﻤﺎران ﭘﺲ از‬
‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪي)ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ‪10‬درﺻﺪوارﯾﺎﻧﺲ(ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﮐﺎﻫﺶ ﻃﺒﯿﻌﯽ وﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮدي ﺑﺎﺷـﺪ ﻧـﻪ‬
‫اﺛﺮ ﻣﺪاﺧﻠﻪ درﻣﺎﻧﯽ)ﻫﻤﺎن ﻣﻨﺒﻊ(‪.‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت روان ﺳﻨﺠﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي وﯾﺮاﯾﺶ دوم اﯾـﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ از اﻋﺘﺒﺎر ورواﯾﯽ ﻣﻄﻠﻮﺑﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ وﺑـﻪ ﻃـﻮر ﮐﻠـﯽ اﯾـﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺟﺎﻧﺸـﯿﻦ‬
‫‪١٠٣‬‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي وﯾﺮاﯾﺶ اول آن ﻣﺤﺴـﻮب ﻣـﯽ ﺷـﻮد‪.‬ﺑﮏ‪،‬اﺳـﺘﯿﺮوﺑﺮاون)‪(2000‬ﺛﺒـﺎت دروﻧـﯽ اﯾـﻦ اﺑـﺰار‬
‫را‪0.73‬ﺗـﺎ‪0.92‬ﺑــﺎ ﻣﯿــﺎﻧﮕﯿﻦ ‪0.86‬وﺿــﺮﯾﺐ آﻟﻔــﺎ ﺑـﺮاي ﮔــﺮوه ﺑﯿﻤــﺎر‪0.86‬وﻏﯿﺮﺑﯿﻤــﺎر‪0.81‬ﮔــﺰارش ﮐــﺮده‬
‫اﻧﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ داﺑﺴﻮن وﻣﺤﻤﺪﺧﺎﻧﯽ)‪،(1386‬ﺿﺮﯾﺐ آﻟﻔﺎي ‪0.92‬را ﺑﺮاي ﺑﯿﻤـﺎران ﺳـﺮﭘﺎﯾﯽ و‪0.93‬را ﺑـﺮاي‬
‫داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن وﺿﺮﯾﺐ ﺑﺎزآزﻣﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﯾﮏ ﻫﻔﺘﻪ را‪0.93‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورده اﻧﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻋﻼوه درﯾﮏ ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﺮ‬
‫روي ‪125‬داﻧﺸﺠﻮي داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان وداﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ اﻋﺘﺒـﺎر ورواﯾـﯽ‪BDI-.‬‬
‫‪II‬ﺑﺮ روي ﺟﻤﻌﯿﺖ اﯾﺮاﻧﯽ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ‪0.78‬واﻋﺘﺒﺎر ﺑﺎز آزﻣﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﺻـﻠﻪ دو‬
‫ﻫﻔﺘﻪ‪0.73،‬ﺑﻮد)ﻏﺮاﯾﯽ‪.(1382،‬ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ را از راه ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ ﺑـﺮ ﺣﺴـﺐ آﻟﻔـﺎي‬
‫ﮐﺮوﻧﺒﺎخ ‪%84‬وﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از روش ﺗﺼﻨﯿﻒ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺮﺳﺸﻬﺎي ﻫﺎي زوج و ﻓﺮد‪ ،‬ﺑﺮاﺑـﺮ‬
‫‪%70‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪).‬ﮐﺎﻇﻤﯽ‪.(1382،‬درﭘﮋوﻫﺶ ﺣﻤﯿﺪ)‪(1390‬ﺿﺮاﯾﺐ ﭘﺎﯾـﺎﯾﯽ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫ﺑــﮏ ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از روش آﻟﻔــﺎي ﮐﺮوﻧﺒــﺎخ وﺗﻨﺼــﯿﻒ ﻣﺤﺎﺳــﺒﻪ ﮔﺮدﯾﺪﮐــﻪ ﺑــﺮاي ﮐــﻞ ﻣﻘﯿــﺎس ﺑــﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ‪0.86‬و‪ 0.90‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺿﺮاﯾﺐ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﻣﻄﻠﻮب ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﺬﮐﻮراﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪-2-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺷﺮر‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺗﻮﺳﻂ ﺷـﺮر و ﻫﻤﮑـﺎراﻧﺶ در ﺳـﺎل ‪1982‬ﻃﺮاﺣـﯽ ﺷـﺪ)ﺷـﺮر‪. (1982،‬اﯾـﻦ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﻘﺎﯾﺪ ﻓﺮد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اش ﺑﺮاي ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ رااﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؛‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮ ﭘﺎ ﯾﻪ ﻣﻘﯿﺎس ﭘﻨﺞ رﺗﺒﻪ اي ﻟﯿﮑﺮت از ﮐﺎﻣﻼً ﻣﻮاﻓﻘﻢ ﺗﺎ ﮐﺎﻣﻼً ﻣﺨﺎﻟﻔﻢ ﺗﻨﻈﯿﻢ و داراي‪ 17‬ﻋﺒﺎرت ﻣـﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬ﮐﯿﻢ وآﻣﯿﺰ‪،2005،،‬اﻋﺮاﺑﯿﺎن‪ .(1383،‬ﻧﻤﺮات ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻗﻮﯾﺘﺮ وﻧﻤـﺮات ﭘـﺎﯾﯿﻦ ﺗـﺮ‬
‫ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺿﻌﯿﻒ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎس ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎﺻﯽ راﺑـﺮاي اﺟـﺮا ﻗﺎﺋـﻞ ﻧﯿﺴـﺖ وﻫـﻢ‬
‫ﭼﻨﯿﻦ درﺳﻨﯿﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺤﺪودﯾﺖ اﺟﺮا ﻧﺪارد)ﻣﯿﺮزاﯾﯽ ﮐﻨﺪري‪.(1386،‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Sherer self efficacy Inventory‬‬
‫‪١٠٤‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس ﺷﺮرداراي‪17‬ﻣﺎده وﻫﺮ ﻣﺎده داراي ‪5‬ﮔﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ ﻣﺠﻤﻮع اﻣﺘﯿﺎزات از ‪17‬ﺗﺎ‪85‬ﻣﺘﻐﯿـﺮ اﺳـﺖ)ﻫـﺎﯾﻦ‬
‫‪1‬وﻫﻤﮑﺎران‪(2005‬ﮐﻪ اﻣﺘﯿﺎزات آﯾﺘﻢ ﻫﺎي ﺷﻤﺎره ‪3‬و‪8‬و‪9‬و‪13‬وﮐﻪ‪15‬اﮐﻪ ﺑﺮﺣﺴـﺐ ﻣﻘﯿـﺎس ﻟﯿﮑـﺮت اﺳـﺖ‬
‫ازراﺳـــﺖ ﺑـــﻪ ﭼـــﭗ ﻧﻤﺮاﺗـــﯽ از‪5‬اﻟـــﯽ ‪1‬ﻣـــﯽ ﮔﯿﺮﻧـــﺪ وﺑﻘﯿـــﻪ آﯾـــﺘﻢ ﻫـــﺎ ﺑـــﯿﻦ ﺷـــﻤﺎره ﻫـــﺎي‬
‫‪2‬و‪4‬و‪5‬و‪6‬و‪7‬و‪10‬و‪11‬و‪12‬و‪14‬و‪16‬و‪17‬از ﭼﭗ ﺑﻪ راﺳﺖ ﻧﻤﺮاﺗﯽ از‪1‬ﺗﺎ‪ 5‬ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ ﮐﻪ ﺷﺮر وﻫﻤﮑﺎران ﺑﺮاي زﯾﺮ ﻣﻘﯿﺎس ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮔﺰارش ﮐـﺮده‬
‫اﻧﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ‪%86‬اﺳﺖ)ﻫﯿﺮﺳﭽﯽ وﻣﻮرﯾﺲ‪.(2002،‬وودورف وﮐﺎﺷﻤﻦ درﺳﺎل‪ 1993‬ﻣﻘﯿﺎس ﺧـﻮد ﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﺮر را ﺑﺮرﺳﯽ ورواﯾﯽ وﭘﺎﯾﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎس را ﺗﺎﯾﯿﺪ ﮐﺮدﻧﺪ)زﻣﯿﻨﯽ‪(1386،‬ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﮐـﯿﻢ‬
‫وآﻣﯿـﺰ)‪(2005‬ﺿـﺮﯾﺐ آﻟﻔــﺎي ‪%88‬را ﻣﺸـﺨﺺ ﮐـﺮد‪.‬ﺑﺮاﺗــﯽ ﺑـﺮا ي ﺳـﻨﺠﺶ رواﯾــﯽ ﺳـﺎزه اي ﻣﻘﯿــﺎس‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي‪،‬ﻧﻤﺮه ﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ازاﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎس راﺑﺎ اﻧﺪازه ﻫﺎي ﭼﻨـﺪﯾﻦ وﯾﮋﮔـﯽ ﺷﺨﺼـﯿﺘﯽ)ﻣﻘﯿـﺎس‬
‫ﮐﻨﺘﺮل دروﻧﯽ‪ -‬ﺑﯿﺮوﻧﯽ راﺗﺮ‪،‬ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎس ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺨﺼﯽ ﻣﻘﯿﺎس ‪LE‬ﮔـﻮرﯾﻦ وﻻﺋﻮوﯾﺘﻨﯽ‪،‬ﻣﻘﯿـﺎس درﺟـﻪ‬
‫اﺟﺘﻤــﺎﻋﯽ ﻣــﺎرﻟﻮوﮐﺮان وﻣﻘﯿــﺎس ﺷﺎﯾﺴــﺘﮕﯽ ﺑــﯿﻦ ﻓــﺮدي روزﻧﺒــﺮگ(ﻫﻤﺒﺴــﺘﻪ ﮐــﺮد)ﻋﺒــﺪاﻟﻠﻬﯽ ﻋــﺪﻟﯽ‬
‫اﻧﺼﺎر‪.(1382،‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه ﺑﯿﻦ ﻣﻘﯿﺎس ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي واﻧﺪازه ﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺷﺨﺼـﯿﺘﯽ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ودرﺟﻬﺖ ﺗﺎﯾﯿﺪ ﺳﺎزه ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﺑﻮد ﺿﺮﯾﺐ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﻣﻘﯿﺎس ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از روش دو ﻧﯿﻤـﻪ ﮐـﺮدن‬
‫آزﻣﻮن ﮔﺎﺗﻤﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ‪%76‬وﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮﯾﺐ آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ‪%79‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ)ﺑﺮاﺗﯽ‪ ، 1376 ،‬ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻘـﻞ ﺷـﻤﺎﻋﯽ زاده و ﻋﺎﺑـﺪي‪ .( 1384 ،‬راﺋـﯽ)‪،(1382‬درﭘـﮋوﻫﺶ ﺧـﻮد ﺿـﺮاﯾﺐ ﭘﺎﯾـﺎﯾﯽ اﯾـﻦ آزﻣـﻮن‬
‫راﺑﺮاﺑﺮ‪%74‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ .‬ﻋﻠﯽ ﻧﯿـﺎﮐﺮوﺋﯽ )‪(1382‬درﭘـﮋوﻫﺶ ﺧﻮد‪،‬آﻟﻔـﺎي ﮐﺮوﻧﺒـﺎخ ﯾـﺎ ﻫﻤﺴـﺎﻧﯽ ﮐﻠـﯽ‬
‫ﺳﻮاﻻت راﺑﺮاﺑﺮ‪%78‬ﺑﻪ دﺳﺖ آورد ﮐﻪ ﻣﻘﺒـﻮل اﺳـﺖ‪.‬درﭘـﮋوﻫﺶ ﻧﺠﻔﯽ‪،‬ﺿـﺮاﯾﺐ ﭘﺎﯾـﺎﯾﯽ ازﻃﺮﯾـﻖ روش‬
‫دوﻧﯿﻤﻪ ﮐﺮدن ﺑﺮاﺑﺮ‪%85‬وآﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ ﺑﺮاﺑﺮ‪ %85‬ﺷﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻋﻼوه درﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮاﺗﯽ ﺑﺨﺘﯿﺎري ﺿﺮاﯾﺐ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ‬
‫‪١‬‬
‫‪Hyun, M, Chung, H. C & Lee, Y‬‬
‫‪١٠٥‬‬
‫ﺑﻪ روش دوﻧﯿﻤﻪ ﮐﺮدن ﺑﺮاﺑﺮ‪%76‬وآﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ ﺑﺮاﺑﺮ‪%79‬ﺑـﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪ)اﺻـﻐﺮﻧﮋاد‪ .(1383،‬ﻫﻤﺴـﺎﻧﯽ‬
‫دروﻧــﯽ آزﻣــﻮن درﭘــﮋوﻫﺶ ﺑﯿﺮاﻣــﯽ)‪(1385‬ازﻃﺮﯾــﻖ آﻟﻔــﺎي ﮐﺮوﻧﺒــﺎخ‪%79‬ﺑﺪﺳــﺖ آﻣــﺪ در ﭘــﮋوﻫﺶ‬
‫ﯾﺎﺳﺮرﺿﺎﭘﻮرﻣﯿﺮﺻﺎﻟﺢ وﻫﻤﮑﺎران)‪ (1390‬آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒـﺎخ اﯾـﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ‪0.89‬ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ‬
‫درﭘﮋوﻫﺶ ﺑﯿﺮاﻣﯽ وﻫﻤﮑﺎران)‪(1390‬ﻧﯿﺰﭘﺎﯾﺎﯾﯽ آزﻣﻮن ﺑﺮاﺑﺮﺑﺎ‪%87‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪ .‬در ﭘﮋوﻫﺶ ﺟﻼﻟﯽ)‪(1390‬‬
‫ﻧﯿﺰ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﺮﯾﺐ آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ‪%79‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ اﺻـﻐﺮﻧﮋاد‬
‫وﻫﻤﮑﺎران)‪(1385‬آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ اﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎس را‪%83‬ﮔﺰارش ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬ازﻧﻈـﺮ رواﯾـﯽ ﻣﻼﮐـﯽ ﺑـﺮاي رواﯾـﯽ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪ)ﮐﯿﻢ وآﻣﯿﺰ‪،(2005،‬ﮐﻪ درآن اﻣﺘﯿﺎزات ﻣﻘﯿﺎس ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎي ﻣﻨﺒﻊ ﮐﻨﺘﺮل‬
‫دروﻧﯽ ‪،‬ﺷﺎﯾﺴﺘﮕﯽ ﻫﺎي ﻣﯿﺎن ﻓﺮدي‪،‬ﻧﯿﺮوﻣﻨﺪي ﺧﻮد‪،‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‪،‬ﺟـﺮات ورزي‪،‬وﯾﮋﮔـﯽ ﻫـﺎي ﺷﺨﺼـﯿﺘﯽ‬
‫ﻣﺮداﻧﻪ وﺳﺎزﮔﺎري ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ ﻫﻤﺒﺴﺘﻪ ﺑﻮد)ﻫﯿﺮﺳﭽﯽ وﻣﻮرﯾﺲ‪.(2002،1‬اﺻـﻐﺮﻧﮋاد وﻫﻤﮑـﺎران)‪(1385‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ رواﯾﯽ از روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﺎﻣﻠﯽ)ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ‪0/40‬وﺑﺎﻻﺗﺮ(ورواﯾﯽ ﻣﻼﮐﯽ)درﺳـﻄﺢ‪(0/0001‬اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ‪،‬ﮐﻪ ﻫﺮدورواﯾﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ را ﮔﺰارش دادﻧﺪ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫‪-3-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ‬
‫ﮐﻮﭘﺮاﺳــﻤﯿﺖ اﯾــﻦ ﭘﺮﺳﺸــﻨﺎﻣﻪ راﺑﺮاﺳــﺎس ﺗﺠﺪﯾــﺪ ﻧﻈﺮدرﻣﻘﯿــﺎس راﺟﺮزودﯾﻤﻮﻧــﺪ)‪(1954‬ﺗﻬﯿــﻪ ﮐــﺮده‬
‫اﺳﺖ‪).‬ﻣﻌﺘﻤﺪي‪.(1385،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ ﺷﺎﻣﻞ‪58‬ﻣﺎده ﮐﻪ ‪50‬ﻣـﺎده آن ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ را‬
‫ﻣــﯽ ﺳــﻨﺠﺪ)داﮔﻼس‪،‬ﭘﻠــﯿﺶ‪(2006،3‬و‪8‬ﻣــﺎده آن ﺧﻨﺜــﯽ اﺳــﺖ)ﺑﯿﺎﺑــﺎﻧﮕﺮد‪، (1384،‬ﮐــﻪ ﻣﻮادﻣﺰﺑــﻮر‬
‫اﺣﺴﺎﺳﺎت‪،‬ﻋﻘﺎﯾﺪﯾﺎ واﮐﻨﺶ ﻫﺎي ﻓﺮد را ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯿﮑﻨﺪ وآزﻣﻮدﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪﺑﺎ اﯾـﻦ ﻣـﻮاد ﺑـﺎ ﻋﻼﻣـﺖ ﮔـﺬاري‬
‫درﭼﻬﺎرﺧﺎﻧﻪ»ﺑﻪ ﻣﻦ ﺷﺒﯿﻪ اﺳﺖ )ﺑﻠﯽ(«ﯾﺎ »ﺑﻪ ﻣﻦ ﺷﺒﯿﻪ ﻧﯿﺴﺖ)ﺧﯿﺮ(«ﭘﺎﺳﺦ دﻫﺪ‪.‬ﻣﻮادﻫﺮﯾﮏ از زﯾﺮ ﻣﻘﯿـﺎس‬
‫‪١‬‬
‫‪Hirschy, A. J & Morris, J. R‬‬
‫‪٢‬‬
‫‪Coopersmith Self-esteem Inventory‬‬
‫‪٣‬‬
‫‪Dalgas-Pelish, P‬‬
‫‪١٠٦‬‬
‫ﻫــﺎي ﻋﺒﺎرﺗﻨــﺪ از‪:‬ﻣﻘﯿــﺎس ﻋﻤــﻮﻣﯽ‪26‬ﻣﺎده‪،‬ﻣﻘﯿــﺎس اﺟﺘﻤــﺎﻋﯽ‪8‬ﻣﺎده‪،‬ﻣﻘﯿــﺎس ﺧــﺎﻧﻮادﮔﯽ‪8‬ﻣﺎده‪،‬ﻣﻘﯿــﺎس‬
‫آﻣﻮزﺷﮕﺎﻫﯽ‪8‬ﻣﺎده وﻣﻘﯿﺎس دروغ‪8‬ﻣﺎده‪.‬ﻧﻤﺮات زﯾﺮﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎ وﻫﻢ ﭼﻨﯿﻦ ﻧﻤـﺮه ي ﮐﻠﯽ‪،‬اﻣﮑـﺎن ﻣﺸـﺨﺺ‬
‫ﮐــــﺮدن زﻣﯿﻨــــﻪ اي را ﮐــــﻪ درآن اﻓﺮادواﺟــــﺪ ﺗﺼــــﻮﯾﺮﻣﺜﺒﺘﯽ از ﺧــــﻮد ﻫﺴــــﺘﻨﺪ‪،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﻣــــﯽ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪ)ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ‪.(1967،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ)‪(SEI‬را ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﺑـﻪ ﻃـﻮرﻓﺮدي ﯾـﺎ ﮔﺮوﻫـﯽ اﺟـﺮا‬
‫ﮐﺮد‪.‬ﺷﮑﻞ آﻣﻮزﺷﮕﺎﻫﯽ درﻣﻮرد ﮐﻮدﮐﺎن وﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﻣﺪرﺳﻪ اي از ‪8‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‪،‬ﺑـﻪ ﮐـﺎر ﻣـﯽ رود‪،‬ﺷـﮑﻞ‬
‫ﺑﺰرﮔﺴﺎل ‪،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺷﺨﺎﺻﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺤﺼﯿﻼت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﺎﻧﺪه اﻧـﺪ‪.‬ﻣـﺪت اﺟـﺮاي‬
‫ﺗﺴﺖ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ‪10‬دﻗﯿﻘﻪ اﺳﺖ‪).‬ﻓﺘﺤﯽ آﺷﺘﯿﺎﻧﯽ‪ .(1388،‬ﺷﯿﻮه ﻧﻤﺮه ﮔﺬاري اﯾﻦ آزﻣﻮن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺻﻔﺮ وﯾـﮏ‬
‫اﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﻪ درﺑﺮﺧﯽ از ﺳﻮال ﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻠﯽ ﯾﮏ ﻧﻤﺮه وﭘﺎﺳﺦ ﺧﯿﺮ ﺻﻔﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد وﺑـﺎﻗﯽ ﺳـﻮال‬
‫ﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﮑﻮس ﻧﻤﺮه ﮔﺬاري ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬ﻧﻤﺮه ﮐﻠﯽ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﺎ ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن ﻧﻤـﺮات ﭼﻬـﺎر ﻣﻘﯿـﺎس‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ‪،‬ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ‪،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﺷﻐﻠﯽ ﯾﺎ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬ﻧﻤﺮه ﻣﻘﯿﺎس دروغ‪،‬درﻣﺠﻤﻮع ﻧﻤـﺮات‬
‫ﻣﺤﺎﺳــﺒﻪ ﻧﻤــﯽ ﺷــﻮد‪.‬ﺣــﺪاﮐﺜﺮﻧﻤﺮه درﻣﻘﯿــﺎس ﻋﻤــﻮﻣﯽ ﻣﺴــﺎوي‪26‬ودرﻫــﺮ ﯾــﮏ ازﺳــﻪ ﻣﻘﯿــﺎس دﯾﮕــﺮ‬
‫ﻣﺴﺎوي‪8‬اﺳﺖ‪.‬ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻧﻤﺮه ﮐﻠﯽ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻣﺴﺎوي‪ 50‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪).‬ﻓﺘﺤﯽ آﺷﺘﯿﺎﻧﯽ‪.(1388،‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي دراﯾﺮان وﺧﺎرج ازاﯾﺮان ﺑﯿـﺎﻧﮕﺮ آن اﺳـﺖ ﮐـﻪ اﯾـﻦ آزﻣـﻮن ازاﻋﺘﺒـﺎر ورواﯾـﯽ ﻗﺎﺑـﻞ ﻗﺒـﻮﻟﯽ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ)ﻓﺘﺤﯽ آﺷﺘﯿﺎﻧﯽ‪.(1388،‬ﻫﺮزوﮔﻮﻟﻦ‪(1999)1‬ﺿﺮﯾﺐ آﻟﻔﺎي ‪%88‬را ﺑﺮاي ﻧﻤﺮه ﮐﻠـﯽ ازﻣـﻮن‬
‫ﮔﺰارش ﮐﺮده اﻧﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﻬﺖ ﺳﻨﺠﺶ رواﯾﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮه ﮐﻞ آزﻣﻮن ﺑﺎ ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎس روان آزرده ﮔﺮاﯾﯽ‬
‫درآزﻣﻮن ﺷﺨﺼﯿﺖ آﯾﺴﻨﮏ‪،‬رواﯾﯽ واﮔﺮاي ﻣﻨﻔﯽ وﻣﻌﻨﺎدار وﺑﺎ ﺧﺮده ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺮون ﮔﺮاﯾﯽ رواﯾﯽ ﻫﻤﮕﺮاي‬
‫ﻣﺜﺒﺖ ﻣﻌﻨﺎدار ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬ادﻣﻮﻧﺪﺳﻮن وﻫﻤﮑﺎران)‪(2006‬ﻧﯿﺰ ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ‪%86‬ﺗﺎ‪%90‬را‬
‫ﺑﺮاي آزﻣﻮن ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ ﮔﺰارش ﮐﺮده اﻧﺪ‪.‬درﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺿﺮﯾﺐ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﻋـﺰت‬
‫‪١‬‬
‫‪Herz,Gullone,E‬‬
‫‪١٠٧‬‬
‫ﻧﻔﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ازﺿﺮﯾﺐ آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ ‪%8‬واﻋﺘﺒﺎرآن‪،‬ازﻃﺮﯾﻖ دوﻧﯿﻤﻪ ﺳﺎزي ﮔﺎﺗﻤﻦ‪%76،‬ﮔـﺰارش ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪).‬ﻣﻌﺘﻤﺪي‪.(1385،‬ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ ودﯾﮕﺮان)‪(1990‬ﺿﺮاﯾﺐ ﺑﺎزآزﻣﺎﯾﯽ را ﺑﻌﺪ از ﭘﻨﺞ ﻫﻔﺘـﻪ‪%88‬وﺑﻌـﺪ از‬
‫ﺳــــــــﻪ‪ 8‬ﺳــــــــﺎل‪%70‬ﮔــــــــﺰارش ﮐــــــــﺮده اﻧــــــــﺪ‪).‬ﻓﺘﺤــــــــﯽ آﺷــــــــﺘﯿﺎﻧﯽ‬
‫‪.(1388،‬ﺟﺎﻧﺴﻮن‪،‬ردﻓﯿﻠﺪ‪،‬ﻣﯿﻠﺮوﺳﯿﻤﭙﺴﻮن‪،‬ﺳــﯿﺮز‪،‬ﺗﯿﻠﻮر‪،‬رﯾﺘﺰازروش دوﻧﯿﻤــﻪ ﮐــﺮدن ﭘﺎﯾــﺎﯾﯽ‪%9‬را ﮔــﺰارش‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ‪).‬ﺳﺠﺎدي‪.(1385،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ داﮔﻼس وﭘﻠﯿﺶ)‪(2006‬ﺗﻮﺳـﻂ ﺑﺎزآزﻣـﺎﯾﯽ ﭘﺎﯾـﺎﯾﯽ‪%88‬ودرﺟـﻪ ﺑـﺎﻻﯾﯽ‬
‫ازﻫﻤﺴﺎﻧﯽ دروﻧﯽ را ﮔﺰارش ﮐﺮد‪ .‬در ﭘﮋوﻫﺶ آﻟﺒﻮﮐﺮدي وﻫﻤﮑﺎران)‪(1389‬ﭘﺎﯾـﺎﯾﯽ اﯾـﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺑـﺎ‬
‫روش آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ‪%76‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ درﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺴﯿﻨﯽ و ﻣﻬﺪي زاده اﺷـﺮﻓﯽ)‪ (1390‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺗﺎﯾﯿﺪ ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ از ﺿﺮﯾﺐ آﻟﻔﺎي ﮐﺮوﻧﺒﺎخ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐـﻪ اﻧـﺪازه آن‪ %83‬ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬درﺑﺮرﺳﯽ رواﯾﯽ آزﻣﻮن ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ‪،‬ﺛﺎﺑﺖ)‪(1375‬وﻧﺎﯾﺒﯽ ﻓﺮد)‪(1382‬رواﯾـﯽ ﻫﻤﮕـﺮاي ﻣﺜﺒـﺖ ﺑـﯿﻦ‬
‫آزﻣــﻮن ﮐﻮﭘﺮاﺳــﻤﯿﺖ وآزﻣــﻮن ﻋــﺰت ﻧﻔــﺲ آﯾﺴــﻨﮏ ﺑــﻪ دﺳــﺖ آوردﻧــﺪ‪.‬اﯾــﻦ ﻣﯿــﺰان درﭘــﮋوﻫﺶ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ‪%80‬ودرﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺎﯾﺒﯽ ﻓﺮد‪%78‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺿﺮاﯾﺐ اﻋﺘﺒﺎر اﯾـﻦ آزﻣـﻮن ﺑـﺎ روش ﺑﺎزآزﻣـﺎﯾﯽ‬
‫ﺑﺮاي دﺧﺘﺮان وﭘﺴﺮان ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪%90‬و‪%92‬ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ )ﻓﺘﺤﯽ آﺷﺘﯿﺎﻧﯽ‪(1388،‬وﻧﯿﺰ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻫـﺮ‬
‫ﺳﻮال ﺑﺎ ﺑﻘﯿﻪ ﺳﻮاﻻت آن ﻣﻘﯿﺎس درﺣﺪﻣﻘﺒﻮل اﺳﺖ‪.‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪،‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﮐـﻪ اﯾـﻦ آزﻣـﻮن از رواﯾـﯽ‬
‫ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪).‬اﻣﯿﺮي‪.(1381،‬‬
‫‪-4-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪71)MMPI1‬ﺳﻮاﻟﯽ(‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮان ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻣﯿﻨﻪ ﺳﻮﺗﺎ را ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ وﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎﯾﯽ داﻧﺴﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺎ‬
‫روش اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻼك ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪١‬‬
‫‪Minnesota Multiphasic Personality Inventory‬‬
‫‪١٠٨‬‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي وﻟﺶ وداﻟﺴﺘﺮام‪،‬ﮐﻪ درﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي اﻧﺘﺸﺎرﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪،‬ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ ‪،MMPI‬ﺑـﯿﺶ ازﻫـﺮ‬
‫ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اي‪،‬درﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﺎ‪،‬ﮐﯿﻠﯿﻨﯿﮏ ﻫﺎ وﻣﺮاﮐﺰﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﯽ ﻣﻮرداﺳﻔﺘﺎده ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ وﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳـﺖ‬
‫ﻣﺸﻮق ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ازﺳﺎل‪1940‬ﺗـﺎﮐﻨﻮن ﻫـﺰاران ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﭘﮋوﻫﺸـﯽ درﺑـﺎره اﯾـﻦ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ‬
‫وارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺑﻪ ﭼﺎپ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ را ﺑﻪ ﺳﺎل‪1943‬ﻫﺎﺗﺎوي وﻣﮏ ﮐﯿﻨﻠﯽ درداﻧﺸﮕﺎه ﻣﯿﻨﻪ ﺳﻮﺗﺎﺳـﺎﺧﺘﻪ اﻧـﺪ‪.‬ﺑـﺮاي اﺟـﺮاي ﻓـﺮم‬
‫‪565‬ﺳﻮاﻟﯽ آن ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﺳﺎﻋﺖ وﻗﺖ ﻧﯿﺎز اﺳﺖ‪.‬ﻣﯽ ﺗﻮان اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ را ﻫﻢ ﺑﻪ ﻃﻮرﻓﺮدي وﻫﻢ ﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮرﮔﺮوﻫﯽ اﺟﺮاﮐﺮد‪.‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﺮﻣﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ رادرﮔﺮوﻫﻬﺎي ﺳﻨﯽ ﺑـﺎﻻﺗﺮ از‪16‬ﺳـﺎل ﯾـﺎ‬
‫اﻓﺮادي ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ‪8‬ﮐﻼس ﺳﻮاددارﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد‪.‬ﻧﻤﺮه ﮔﺬاري ‪،MMPI‬درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪565‬ﺳﻮال دارد‪،‬ﺑـﺮاي‬
‫‪10‬ﻣﯿﺰان ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ وﭼﻬﺎرﻣﯿﺰان رواﯾﯽ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ آزﻣﻮن ﺣﺎوي ﺗﻤﺎم ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﻤﮑـﻦ ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي آﻣﺎري دﻗﯿﻖ واﻋﺘﺒﺎرﯾﺎﺑﯽ )رواﯾﯽ(ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪).‬ازﺧﻮش‪1382،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻋﺎرﻓﯽ‪.(1389،‬‬
‫اﻟﻒ‪-‬ﻣﯿﺰان ﻫﺎي رواﯾﯽ‬
‫اﻟﻒ‪-‬ﻣﯿﺰان اﺳﺘﻔﻬﺎم‪-‬ﺗﻌﺪاد ﺳﻮاﻻﺗﯽ ﮐﻪ آزﻣﻮدﻧﯽ آن ﻫﺎ را ﺑﺪون ﺟﻮاب ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪.L‬ﯾﺎﻣﯿﺰان دروغ ﺳﻨﺠﯽ ﮐﻪ ﺳﺎدﮔﯽ وﺗﺤﺠﺮﻓﮑﺮي ﯾﺎ دروغ ﮔﻮﯾﯽ آزﻣﻮدﻧﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪.F‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﻤﻮدارآﺷﻔﺘﮕﯽ ﻓﮑﺮي وﺧﻮدﮐﻢ اﻧﮕﺎري اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪.K‬ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي دﻓﺎﻋﯽ آزﻣﻮدﻧﯽ راﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪودرﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺑﺮاي ﺗﺼـﺤﯿﺢ ﺑﻌﻀـﯽ ﻣﯿـﺰان ﻫـﺎي ﺑـﺎﻟﯿﻨﯽ‬
‫ﻧﯿﺰﺑﻪ ﮐﺎرﻣﯽ رود‪.‬درﻧﻤﺮه ﮔﺬاري آزﻣﻮن‪،‬اﺑﺘﺪاﻣﻘﺎدﯾﺮﻣﺨﺘﻠﻒ ‪K‬را ﺑﻪ ﺑﻌﻀﯽ ﻣﯿﺰاﻧﻬﺎ ﻣـﯽ اﻓﺰاﯾﻨﺪوﺑﻌـﺪﻧﯿﻤﺮخ‬
‫رواﻧﯽ آزﻣﻮدﻧﯽ را رﺳﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ب‪-‬ﻣﯿﺰان ﻫﺎي ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‬
‫‪-1‬ﻫﯿﭙﻮﮐﻨﺪري‬
‫‪١٠٩‬‬
‫‪-2‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫‪-3‬ﻫﯿﺴﺘﺮي‬
‫‪-4‬ﭘﺴﯿﮑﻮﭘﺎﺗﯽ ﯾﺎ ﺳﺎﯾﮑﻮﭘﺎﺗﯽ‬
‫‪-5‬وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﻣﺮداﻧﻪ‪-‬زﻧﺎﻧﻪ‬
‫‪-6‬ﭘﺎراﻧﻮﯾﺎ‬
‫‪-7‬ﭘﺴﯿﮑﺎﺳﺘﻨﯽ‬
‫‪-8‬اﺳﮑﯿﺰوﻓﺮوﻧﯽ‬
‫‪-9‬ﻫﯿﭙﻮﻣﺎﻧﯽ‬
‫‪-10‬درون ﮔﺮاﯾﯽ‬
‫دراﯾﺮان اﺧﻮت‪،‬ﺑﺮاﻫﻨﯽ‪،‬ﺷـﺎﻣﻠﻮوﻧﻮع ﭘﺮﺳـﺖ‪71،‬ﺳـﻮال ازﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ‪MMPI‬را اﻗﺘﺒـﺎس وﺑـﺎدرﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫ﻓﺮﻫﻨـــﮓ ﺧـــﺎص اﯾﺮاﻧـــﯽ‪،‬آن را درﻓـــﺮم ﮐﻮﺗـــﺎﻫﯽ ﺗـــﺪوﯾﻦ وﯾـــﮏ رﺷـــﺘﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬـــﺎي ﭘﮋوﻫﺸـــﯽ‬
‫راآﻏﺎزﮐﺮدﻧﺪ‪).‬ﮔﻨﺠﯽ‪.(1390،‬آﻧﻬﺎ اﯾﻦ آزﻣﻮن را روي داﻧﺸـﺠﻮﯾﺎن و داﻧـﺶ آﻣـﻮزان دﺧﺘـﺮ و ﭘﺴـﺮ ﻧـﺮم‬
‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪).‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ زارع وﻫﻤﮑﺎران‪.(1390،‬ﭘﮋوﻫﺸﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﺑﻪ ﺣﺎل اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘـﻪ وﮔـﺰارش ﻗﺴـﻤﺘﯽ ازآن‬
‫درﻣﺠــﻼت ﻋﻠﻤــﯽ ﮐﺸــﻮروﻣﺠﺎﻣﻊ ﺑــﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠــﯽ اراﺋــﻪ ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪،‬ﻫﻤﻪ ﺑﯿــﺎﻧﮕﺮارزش ﺗﺸﺨﯿﺼــﯽ ﻓــﺮم‬
‫ﮐﻮﺗﺎه‪71‬ﺳﻮاﻟﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻌـــﺪاد ﭘﺮﺳﺸـــﻬﺎدرﻓﺮم ﮐﻮﺗـــﺎه ﺑـــﺮاي ﻣﯿـــﺰان ﻫـــﺎي‪Sc,Pt,Pa,Pd,Hy,D,Hs,K,F,L‬و‪Ma‬ﺑـــﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ‪5،15،16،14،20،25،19،14،16،20‬و‪11‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺮه ﮔﺬاري ﻓﺮم ﮐﻮﺗﺎه ‪ MMPI‬ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ‪11‬ﮐﻠﯿﺪي ﮐﻪ دردﺳﺖ اﺳﺖ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ‬
‫درﻫﺮﻣﯿﺰان ﺑﻪ ﻓﺮﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻧﻌﮑﺎس ﻧﻤﯿﺮخ رواﻧﯽ وي ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪)..‬ﮔﻨﺠﯽ‪.(1390،‬‬
‫‪١١٠‬‬
‫دراﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﯿﺰازﻓﺮم ﮐﻮﺗﺎه‪MMPI‬ﺑﻪ ﻋﻨـﻮان اﺑـﺰاري ﺑـﺮاي ﺑﺮرﺳـﯽ ﺷﺨﺼـﯿﺖ آزﻣـﻮدﻧﯽ ﻫﺎاﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﺪ‪).‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ(‪.‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎﺑﺮاﺳﺎس ﮐﻠﯿﺪ ﻧﻤﺮه ﮔﺬاري ﻫﺮ ﻣﻘﯿﺎس ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه وﺳﭙﺲ ﻫﺮ ﻧﻤﺮه ﺧﺎم ﺑﻪ ﯾـﮏ ﻧﻤـﺮه ﺗـﺮاز‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻧﻤﺮه ‪T‬ﺑﺎﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‪ 50‬واﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر‪10‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣـﯽ ﺷـﻮد)ﮔﻨﺠـﯽ‪1390،‬؛ﻣﺎرﻧـﺎت‪. (2003،‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داد ه اﻧﺪﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎي‪ MMPI‬ﮐﺎﻣﻼً ﭘﺎﯾﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ و داﻣﻨﻪ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﺿـﺮاﯾﺐ ﭘﺎﯾـﺎﯾﯽ‬
‫)‪ (Ma‬ﺗﺎﻣﻘﯿـــــﺎس‪)0.84‬ﻣﻘﯿـــــﺎس ‪(Pt‬اﺳـــــﺖ‪).‬داك ورث‪،‬ﺟـــــﯽ‬ ‫آﻧﻬـــــﺎاز‪0.71‬ﻣﻘﯿـــــﺎس‬
‫ﺳﯽ‪،‬اﻧﺪرﺳﻮن‪،‬دﺑﻠﯿﻮﭘﯽ‪،1999،1‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻧﺠﻔﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1389،‬‬
‫‪-٥-٣‬ﺭﻭﺵ ﺍﺟﺮﺍ ﭘﮋﻭﻫﺶ‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮﺑﺼﻮرت اﻧﻔﺮادي ﺑـﺮاي ﮐﺴـﺐ رﺿـﺎﯾﺖ وﺗﻮﺟﯿـﻪ ﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺮﮐﺰﻣﺸﺎوره ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﯿﮑﺮدﭘﺲ ازﮐﺴﺐ رﺿـﺎﯾﺖ وﺗﻤﺎﯾـﻞ ﺑﯿﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫وﺑﺮﺣﺴﺐ ﺗﻤﺎﯾﻠﺸﺎن ﻣﺒﻨـﯽ ﺑﺮﺣﻀـﻮردرﮔﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ ﯾـﺎﮔﺮوه ﮐﻨﺘـﺮل اﻗـﺪام ﺑـﻪ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﭘـﯿﺶ آزﻣـﻮن‬
‫ﮐﺮدﺳﭙﺲ ﺟﻠﺴﺎت ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻃﯽ‪8‬ﻫﻔﺘﻪ ﻫﺮﻫﻔﺘﻪ ‪90‬دﻗﯿﻘﻪ ﺑﺮروي ﮔـﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ اﻋﻤـﺎل‬
‫ﺷﺪوﭘﺲ ازآن ﻧﯿﺰﭘﺲ آزﻣﻮن ازﻫﺮدوﮔﺮوه )آزﻣﺎﯾﺶ وﻫﻤﯿﻨﻄﻮرﮐﻨﺘﺮل(ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-٦-٣‬ﺭﻭﺵ ﺁﻣﺎﺭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎ‬
‫ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر داده ﻫﺎي اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روﺷﻬﺎي آﻣﺎر ﺗﻮﺻـﯿﻔﯽ) ﻓﺮاواﻧـﯽ‪ ،‬ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ‪ ،‬اﻧﺤـﺮاف‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد( و آﻣﺎر اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ) آزﻣﻮن ﺗﯽ ﻫﻤﺒﺴﺘﻪ( از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﺮم اﻓﺰار ‪ spss‬ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾـﻪ و ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﻗـﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﺑﺘﺪا ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﭘﮋوﻫﺶ اراﺋﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻧﺘـﺎﯾﺞ و ﯾﺎﻓﺘـﻪ‬
‫ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺮﺿﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪١‬‬
‫‪Duckworth JC, Anderson WP‬‬
‫‪١١١‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ‬
‫ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻭﺗﺤﻠﻴﻞ‬
‫ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ‬
‫‪١١٢‬‬
‫دراﯾﻦ ﻓﺼﻞ اﺑﺘﺪاوﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ وﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷـﺪه‬
‫وﺳﭙﺲ ﻫﺮﯾﮏ ازﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻃﻮرﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻮردﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫‪-١-٤‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ‬
‫دراﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪16‬ﻧﻔﺮازﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﺮدﻧﺪﮐﻪ)‪(n=8‬ﻧﻔﺮدرﮔﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ‬
‫و)‪(n=8‬ﻧﻔﺮدرﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳﻨﯽ آﻧﻬﺎ درﮔﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ)‪(M=23/75‬وﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳـﻨﯽ آﻧﻬـﺎ‬
‫درﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل)‪.(M=21/87‬ﺳﺎﯾﺮﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ آزﻣﻮدﻧﯿﻬﺎ درﺟﺪاول آﺗﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪:1-4‬ﺟﺪول ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺤﺼﯿﻼت آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﻓﺮاواﻧﯽ درﺻﺪي‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺤﺼﯿﻼت‬
‫‪37/5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫دﯾﭙﻠﻢ‬
‫‪37/5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﻓﻮق دﯾﭙﻠﻢ‬
‫‪25/0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ‬
‫‪100/0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﮐﻞ‬
‫‪١١٣‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:1-4‬ﻧﻤﻮدار ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮﺗﺤﺼﯿﻼت آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺟﺪول‪:2-4‬ﺟﺪول ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺤﺼﯿﻼت آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‬

‫ﻓﺮاواﻧﯽ درﺻﺪي‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺤﺼﯿﻼت‬
‫‪75/0‬‬ ‫‪6‬‬ ‫دﯾﭙﻠﻢ‬
‫‪12/5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﻓﻮق دﯾﭙﻠﻢ‬
‫‪12/5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ﻟﯿﺴﺎﻧﺲ‬
‫‪100/0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﮐﻞ‬
‫‪١١٤‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:2-4‬ﻧﻤﻮدار ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺤﺼﯿﻼت آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﺟﺪول‪:3-4‬ﺟﺪول ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬

‫ﻓﺮاواﻧﯽ درﺻﺪي‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ‬
‫‪62/5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪20-25‬‬
‫‪25/0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪25-30‬‬
‫‪12/5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪30-35‬‬
‫‪100/0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﮐﻞ‬
‫‪١١٥‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:3-4‬ﻧﻤﻮدارﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺟﺪول‪:4-4‬ﺟﺪول ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‬

‫ﻓﺮاواﻧﯽ درﺻﺪي‬ ‫ﻓﺮاواﻧﯽ‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ‬
‫‪87/5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪20-25‬‬
‫‪12/5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪25-30‬‬
‫‪100/0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ﮐﻞ‬
‫‪١١٦‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:4-4‬ﻧﻤﻮدار ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‬
‫‪١١٧‬‬
‫ﺟﺪول‪:5-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺮﺿﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿﻖ‬
‫ﺧﻄﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬
‫اﻧﺤﺮاف اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬ ‫ﻧﻤﺮات ﮔﺮوﻫﻬﺎي آزﻣﺎﯾﺶ و ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫‪5.19‬‬ ‫‪14/69‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪20/75‬‬ ‫ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫ﮔﺮوه‬
‫‪4.46‬‬ ‫‪12/63‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪12/0‬‬ ‫ﭘﺲ آزﻣﻮن اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫‪4.85‬‬ ‫‪13/73‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪32/12‬‬ ‫ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫ﮔﺮوه‬
‫‪4.73‬‬ ‫‪13/39‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪32/37‬‬ ‫ﭘﺲ آزﻣﻮن اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن ﺧﻮد‬
‫‪3.53‬‬ ‫‪10/0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪63/37‬‬
‫ﮐﺎراﻣﺪي‬
‫ﮔﺮوه‬
‫ﭘﺲ آزﻣﻮن‬
‫‪3.50‬‬ ‫‪10/0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪67/12‬‬ ‫آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﺧﻮدﮐﺎراﻣﺪي‬
‫ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن ﺧﻮد‬
‫‪3.63‬‬ ‫‪10/28‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪59/0‬‬
‫ﮔﺮوه‬
‫ﭘﺲ آزﻣﻮن ﺧﻮد‬
‫‪3.52‬‬ ‫‪10/0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪58/62‬‬ ‫ﮐﻨﺘﺮل‬
‫‪2.59‬‬ ‫‪7/32‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪31/50‬‬ ‫ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬
‫ﮔﺮوه‬
‫‪2.33‬‬ ‫‪6/59‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪34/87‬‬ ‫ﭘﺲ آزﻣﻮن ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫‪4.15‬‬ ‫‪11/74‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪26/50‬‬ ‫ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬
‫ﮔﺮوه‬
‫‪3.96‬‬ ‫‪11/22‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪25/50‬‬ ‫ﭘﺲ آزﻣﻮن ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬
‫ﮐﻨﺘﺮل‬
‫‪١١٨‬‬
‫‪-٢-٤‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎ ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻃﻲ‪:‬‬
‫ﻓﺮﺿﯿﻪ ‪ :1‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪:6-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬

‫ﺳﻄﺢ‬
‫‪t‬‬ ‫درﺟﻪ آزادي‬ ‫ﻧﻤﺮات اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري‬
‫ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪0/0005‬‬ ‫‪-7/34‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭘﺲ آزﻣﻮن‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟـﺪول ‪ ،6-4‬ﻣﯿـﺰان )‪ t =(-7/34‬ﺑـﺎ درﺟـﻪ آزادي ‪ 7‬و ﺳـﻄﺢ ﻣﻌﻨـﺎداري‪0/0005‬‬
‫ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ ‪ t‬ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ‪ t‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺮض ﺻﻔﺮ رد ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﯾـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن و ﭘﺲ آزﻣﻮن ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎدار وﺟﻮد دارد و ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ‬
‫ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪:7-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‬

‫ﺳﻄﺢ‬
‫‪t‬‬ ‫درﺟﻪ آزادي‬ ‫ﻧﻤﺮات اﻓﺴﺮدﮔﯽ‬
‫‪0/0005‬‬ ‫‪0/44‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭘﺲ آزﻣﻮن‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﺟﺪول ‪ 7-4‬ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯿﺰان )‪ t=(0/44‬ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ ﮐﻪ از‪ t‬ﻣﻨﺤﻨـﯽ ﮐـﻮﭼﮑﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ‪،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺮض ﺻﻔﺮ ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ ﮐﻪ در ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﯿﻦ‬
‫ﻧﻤﺮات ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن و ﭘﺲ آزﻣﻮن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪١١٩‬‬
‫ﻓﺮﺿﯿﻪ‪ .2‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪:8-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬

‫ﺳﻄﺢ‬ ‫درﺟﻪ‬
‫‪t‬‬ ‫ﻧﻤﺮات ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري‬ ‫آزادي‬
‫‪0/0005‬‬ ‫‪-3/91‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭘﺲ آزﻣﻮن‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪول ‪ ، 8-4‬ﻣﯿـﺰان )‪ t =(-3/91‬ﺑـﺎ درﺟـﻪ آزادي ‪ 7‬و ﺳـﻄﺢ ﻣﻌﻨـﺎداري‪0/0005‬‬
‫ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪:9-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‬

‫ﺳﻄﺢ‬
‫‪t‬‬ ‫درﺟﻪ آزادي‬ ‫ﻧﻤﺮات ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي‬
‫‪0/0005‬‬ ‫‪0/49‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭘﺲ آزﻣﻮن‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪول ‪ ،9-4‬ﻣﯿﺰان )‪ t= (0/49‬ﺑﺎ درﺟﻪ آزادي ‪ 7‬و ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﺎداري‪ 0/0005‬ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آﻣﺪ ﮐﻪ ‪ t‬ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ‪ t‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺮض ﺻﻔﺮ ﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣـﯽ ﺷـﻮد ﮐـﻪ ﺑﯿـﺎﻧﮕﺮ اﯾـﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن و ﭘﺲ آزﻣﻮن ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎدار وﺟﻮد ﻧﺪارد‪.‬‬
‫‪١٢٠‬‬
‫ﻓﺮﺿﯿﻪ‪ :3‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪:10-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ در ﻣﻮرد ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ‬

‫ﺳﻄﺢ‬
‫‪t‬‬ ‫درﺟﻪ آزادي‬ ‫ﻧﻤﺮات ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬
‫‪-4/78‬‬
‫‪0/0005‬‬ ‫‪7‬‬ ‫ﭘﺲ آزﻣﻮن‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪول‪ ،10-4‬ﻣﯿـﺰان )‪ t =(-4/78‬ﺑـﺎ درﺟـﻪ آزادي ‪ 7‬و ﺳـﻄﺢ ﻣﻌﻨـﺎداري‪0/0005‬‬
‫ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺟﺪول‪:11-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل در ﻣﻮرد ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ‬

‫ﺳﻄﺢ‬
‫‪t‬‬ ‫درﺟﻪ آزادي‬ ‫ﻧﻤﺮات ﻋﺰت ﻧﻔﺲ‬
‫‪0/0005‬‬ ‫‪2/ 0‬‬ ‫‪7‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺪول‪ ،11-4‬ﻣﯿﺰان )‪ t =(2/0‬ﺑﺎ درﺟﻪ آزادي ‪ 7‬و ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﺎداري‪ 0/0005‬ﺑﺪﺳـﺖ‬
‫آﻣﺪ ﮐﻪ ‪ t‬ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه از ‪ t‬ﻣﻨﺤﻨﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺮض ﺻﻔﺮ رد ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن و ﭘﺲ آزﻣﻮن در ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﺎدار وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫‪١٢١‬‬
‫‪-٣-٤‬ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﺍﺿﺎﻓﻲ‬
‫‪71)MMPI‬ﺳﻮاﻟﯽ(‬
‫ﺗﻔﺴﯿﺮﮐﻠﯽ آزﻣﻮن‬
‫ﺑــﺮاي ﺗﻔﺴﯿﺮآزﻣﻮن‪،‬ﻧﺨﺴــﺖ ﻧﻤــﺮات ﺧــﺎم ﺑــﻪ ﻧﻤــﺮات اﺳﺘﺎﻧﺪاردﺷــﺪه ‪T‬ﺑــﺎ ﻣﯿــﺎﻧﮕﯿﻦ‪50‬واﻧﺤــﺮاف‬
‫اﺳـﺘﺎﻧﺪارد‪10‬ﺗﺒــﺪﯾﻞ ﺷــﺪ‪.‬ﻧﻤﺮاﺗــﯽ ﮐـﻪ ﺑــﯿﻦ ‪40‬و‪60‬ﺑﺎﺷــﺪ‪،‬ﻧﺮﻣﺎل اﺳــﺖ وﻟـﯽ اﮔــﺮ ﻧﻤــﺮه آزﻣــﻮدﻧﯽ ﺑــﯿﻦ‬
‫‪60‬ﺗﺎ‪70‬ﺑﺎﺷﺪ‪،‬دراﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﯿﻤﺮخ ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﮕﯽ ﺧﻔﯿﻒ دارد وﻧﺸﺎﻧﮕﺮﮔﺮاﯾﺶ اﻓﺮادﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎري ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﻫـﻢ‬
‫ﭼﻨﯿﻦ اﮔﺮ ﻧﻤﺮه‪T‬ﻣﻌﺎدل‪70‬ﯾﺎﺑﺎﻻﺗﺮﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﯾﻌﻨﯽ دواﻧﺤﺮاف ﺑﺎﻻﺗﺮازﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﻧﯿﻤﺮخ ﺑﺮاﻓﺮاﺷـﺘﮕﯽ زﯾـﺎدي‬
‫داردوﭼﻨﯿﻦ ﻧﻤﺮه اي ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺑﯿﻤﺎرﺑﻮدن ﻓﺮداﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﻣﯿﺰان ﻫﺎي رواﯾﯽ‬
‫‪60‬‬
‫‪50‬‬
‫‪40‬‬
‫‪30‬‬ ‫ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬

‫‪20‬‬
‫‪10‬‬
‫‪0‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪K‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:5-4‬ﻧﻤﻮدارﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺗﺮازﺷﺪه ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ )ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن وﭘﺲ آزﻣﻮن(‬
‫‪١٢٢‬‬
‫ﻣﻘﯿــﺎس‪:L‬ﺑــﺎ ﺗﻮﺟــﻪ ﺑــﻪ ﻣﯿــﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤــﺮات آزﻣــﻮدﻧﯽ ﻫــﺎ درﭘــﯿﺶ آزﻣــﻮن وﭘــﺲ آزﻣــﻮن ﺑــﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ‪55/5‬و‪،53/62‬ﺗﺤﻤﻞ اﻓﺮاددرﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺸﺎرﻫﺎي رواﻧﯽ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ واﯾﻦ آزﻣـﻮدﻧﯽ ﻫـﺎ ﻗﺎدرﻫﺴـﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﺎﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﻄﺒﯿﻖ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس‪:F‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣـﻮدﻧﯽ ﻫـﺎ درﭘـﯿﺶ آزﻣـﻮن‪54/625‬وﭘـﺲ آزﻣـﻮن‪51‬اﺳـﺖ وﻧﺸـﺎن دﻫﻨـﺪه‬
‫ﺗﺎﺣﺪودي اﻓﺮادﺻﻤﯿﻤﯿﺖ‪،‬وﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎدﺑﻮدن آزﻣﻮدﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس‪:K‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎدرﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‪45‬ودرﭘﺲ آزﻣﻮن‪50‬اﺳﺖ وﻧﻤﺮه ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﻣﺤﺴـﻮب‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬دراﯾﻦ ﺟﺎ ‪F‬درﭘﺮوﻓﺎﯾﻞ ﯾﺎ ﻧﻤﯿﺮخ رواﻧﯽ آزﻣﻮدﻧﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮاز‪K‬اﺳـﺖ ‪،‬وآزﻣـﻮدﻧﯽ ﻫـﺎ ﺳـﻌﯽ داﺷـﺘﻪ‬
‫اﻧﺪﺧﻮدراﺑﺪﺗﺮازآﻧﭽﻪ ﻫﺴﺖ ﺟﻠﻮه دﻫﺪ‪.‬ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﻤﺎرض راازاﯾﻦ ﻧﻮع ﭘﺮوﻓﺎﯾﻞ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪١٢٣‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﻫﺎي ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‬
‫‪70‬‬
‫‪60‬‬
‫‪50‬‬
‫‪40‬‬
‫‪30‬‬
‫‪20‬‬
‫‪10‬‬
‫‪0‬‬
‫‪Hs‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪Hy‬‬ ‫‪Pd‬‬ ‫‪Pa‬‬ ‫‪Pt‬‬ ‫‪Sc‬‬ ‫‪Ma‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:6-4‬ﻧﻤﻮدارﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺗﺮازﺷﺪه ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ )ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن وﭘﺲ آزﻣﻮن(‬
‫ﻣﯿﺰان‪:HS‬ﺑﺎدرﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ‪60‬درﭘﯿﺶ آزﻣﻮن و‪61‬درﭘـﺲ آزﻣـﻮن‪،‬اﯾﻦ ﮔـﺮوه از‬
‫وﺿﻊ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ وﺳﻼﻣﺖ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺎ ﮐﻤﯽ ﺗﺮدﯾﺪ ﻧﺎراﺿﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎي ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺗﺎﺣـﺪودي‬
‫ﺧﺼﻮﻣﺖ ﻣﯽ ورزﻧﺪ وﺳﻌﯽ دارﻧﺪ‪،‬ازﻃﺮﯾﻖ اﺑﺮاز دردﻫﺎي ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ‪،‬ﺗﻮﺟﻪ دﯾﮕﺮان را ﺟﻠـﺐ ﮐـﺮده ﻣﺤـﯿﻂ‬
‫ﺧﻮدرا ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪ‪.‬آﻧﻬﺎ اﻓﺮادي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎﺣﺪودزﯾﺎدي ﺧﻮدﻣﺪار ﮐﻪ ﺟﺰﻣﻨﺎﻓﻊ وارﺿﺎي ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺧﻮﯾﺶ ﺑـﻪ‬
‫ﭼﯿﺰي ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬درﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺗﺎﺣﺪودي ﺟﺎه ﻃﻠﺐ‪،‬ﻟﺠﺒﺎزوﺧﻮدﺧﻮاه ﻫﺴﺘﻨﺪ وآﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮاي ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ‬
‫اﻓﮑﺎرﭘﺎراﻧﻮﯾﺎﯾﯽ را ازﺧﻮدﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١٢٤‬‬
‫ﻣﯿﺰان‪:D‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات اﻓﺮادﻣﻮردﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪53/5‬درﭘﯿﺶ آزﻣﻮن و‪46/37‬درﭘﺲ آزﻣﻮن ﺣﺎﮐﯽ ازﺗﻄﺒﯿـﻖ اﯾـﻦ‬
‫ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺖ‪.‬ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ درﭘـﺲ‬
‫آزﻣﻮن ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬واﯾﻦ ﺗﺎﺛﯿﺮﻣﺪاﺧﻠﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ رادراﯾﻦ اﻓﺮادﺑﻪ ﻃﻮرﺑﺎﻟﻘﻮه اي ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺰان‪:HY‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎدراﯾﻦ ﻣﻘﯿـﺎس‪53/75‬درﭘـﯿﺶ آزﻣـﻮن و‪51/125‬درﭘـﺲ‬
‫آزﻣﻮن اﯾﻦ اﻓﺮادﺗﺎﺣﺪودي ﻧﻪ ﭼﻨﺪان‪ ،‬ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎي ﺟﺴـﻤﺎﻧﯽ وﺷـﺮاﯾﻄﯽ ﮐـﻪ ﻓﺮدازﺑﺮﻗـﺮاري ارﺗﺒـﺎط ﺑـﺎ‬
‫دﯾﮕﺮان ﺧﻮدداري ﮐﻨﺪ راﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺰان‪:Pd‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫـﺎدراﯾﻦ ﻣﻘﯿـﺎس‪63/87‬درﭘـﯿﺶ آزﻣـﻮن و‪63/75‬درﭘـﺲ آزﻣـﻮن ﮐـﻪ‬
‫ازﺣﺪﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎﻻﺗﺮاﺳـﺖ ﻟـﺬااﻣﮑﺎن ﻧﺎﺳـﺎزﮔﺎري ﻫـﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪،‬ﻧﺪاﺷـﺘﻦ ﺗﺠﺮﺑﯿـﺎت ﺧـﻮش درزﻧـﺪﮔﯽ‬
‫‪،‬ﺷﮑﺎﯾﺖ وﻋﺪم رﺿﺎﯾﺖ ازوﺿﻊ وﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن ﺧﻮدراﻗﺮﺑـﺎﻧﯽ ﺧـﺎﻧﻮاده ﺧـﻮﯾﺶ‬
‫ﻣﯿﺪاﻧﻨﺪ ودرﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺮﻋﻠﯿﻪ آن ﻋﺼﯿﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ازﻃـﺮح وﻧﻘﺸـﻪ ﺑـﺮاي آﯾﻨـﺪه ﻋـﺎﺟﺰ ﻫﺴـﺘﻨﺪوﺑﺪون ﺗﻔﮑـﺮ‬
‫وﺗﻌﻤﻖ ‪،‬ﺑﯽ آن ﮐﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﻓﺘﺎرﺧﻮﯾﺶ راﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬دﺳﺖ ﺑﻪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ ﻣﯽ زﻧﻨﺪ وﻗﺎدرﻧﯿﺴـﺘﻨﺪازﺗﺠﺮﺑﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺧﻮدﺳﻮدﺑﺒﺮﻧﺪ‪.‬آﻧﻬﺎ درﺑﺮﺧﻮرد اول ‪،‬دﯾﮕﺮان راﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮﻗﺮارﻣﯽ دﻫﻨﺪاﻣﺎ ﺑـﻪ ﻃـﻮرﮐﻠﯽ رواﺑـﻂ آﻧﻬـﺎ‬
‫ﺑﺴﯿﺎرﺳﻄﺤﯽ وﻇﺎﻫﺮي اﺳﺖ وﺑﻪ ﻧﺪرت دردوﺳـﺘﯿﻬﺎ ورواﺑـﻂ ﺧﻮدﺑـﺎدﯾﮕﺮان وﻓـﺎداري وﺻـﺪاﻗﺖ ﻧﺸـﺎن‬
‫ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻓﺮادﺗﺎﺣﺪودي ﻫﻨﺠﺎرﺷﮑﻨﯽ‪،‬اﺟﺘﻤﺎع ﺳﺘﯿﺰي ورﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﻐﺎﯾﺮﺑـﺎ اﺻـﻮل وﻣـﻮازﯾﻦ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ‬
‫واﺧﻼﻗﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺰان‪:Pa‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣـﻮدﻧﯽ ﻫـﺎدراﯾﻦ ﻣﻘﯿـﺎس‪57/125‬درﭘـﯿﺶ آزﻣـﻮن و‪53/125‬درﭘـﺲ آزﻣـﻮن‬
‫ﺗﺎﺣﺪودي اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﮔﺮاﯾﺶ ﻫـﺎي ﺧـﻮدآزاري ﺧـﻮﯾﺶ راﺑﯿﺮوﻧـﯽ ﮐـﺮده وﻣﺘﻮﺟـﻪ دﯾﮕـﺮان‬
‫ﻣﯿﺴــﺎزﻧﺪ‪.‬اﯾــﻦ اﻓﺮادﺗﺎﺣــﺪودي ﺳــﻮﻇﻦ وﺑــﺪﺑﯿﻨﯽ ﻧﺴــﺒﺖ ﺑــﻪ دﯾﮕــﺮان اﺣﺴــﺎس ﻣــﯽ ﮐﻨﻨﺪوﺗﺎﺣــﺪودي‬
‫‪١٢٥‬‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪﻣﺮدم ﺗﺎﺣﺪودي ﻣﺘﺴﺤﻖ رﻧﺞ ﻫﺎ وﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎي وﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫داﺷﺘﻦ ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮي ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ روان درﻣﺎﻧﯽ رادرﻣﻮردآﻧﺎن ﺗﺎﺣﺪودي دﺷﻮارﻣﯽ ﺳﺎزد‪.‬اﯾﻦ ﻋـﺪه درروان‬
‫درﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎﺣﺪودي ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬دررﻓﺘﺎرﻫﺎي اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ اﻓـﺮاد ﻋﻘﺎﯾﺪﻫﺬﯾﺎﻧﯽ‪،‬ﻋﻘﺎﯾﺪاﻧﺘﺴـﺎب ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮد‪،‬اﺣﺴﺎس ﮔﺰﻧﺪوآﺳﯿﺐ‪،‬ﺳﻮﻇﻦ ﻫﺎي ﻧﺎﻓﺬوﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷـﻮد‪.‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ درﭘﺲ آزﻣﻮن ﺗﺎﺛﯿﺮﻣﺪاﺧﻠـﻪ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ رادرﮐـﺎﻫﺶ‬
‫ﻋﻼﺋﻢ ﻣﯽ ﺗﻮان دﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺰان‪:Pt‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﮔﺮوه ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دراﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎس درﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‪ 62/25‬ﺗﺎﺣـﺪودي ﻋﻼﺋـﻢ‬
‫ﻣﺮﺿﯽ اﺿﻄﺮاب‪،‬ﺗﺸﻮﯾﺶ‪،‬ﺗﺮﺳﻬﺎ‪،‬دﻟﻬﺮه ﻫﺎي ﺑﯿﺠﺎ وﺑﯽ ارزﺷﯽ ﻓـﺮد دﯾـﺪه ﻣـﯽ ﺷـﻮداﯾﻦ اﻓﺮادﺗﺎﺣـﺪودي‬
‫وﺳﻮاﺳـﯽ ﺑـﻮده وازﭘﺪﯾــﺪه ﻫـﺎ وﺣﺸـﺖ دارﻧــﺪ ودراﺗﺨﺎذﺗﺼـﻤﯿﻢ ﻧـﺎﺗﻮاﻧﯽ ﻫــﺎﯾﯽ ازﺧﻮدﻧﺸـﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨــﺪ‬
‫وﻗﺎدرﻧﯿﺴﺘﻨﺪﻓﮑﺮ ﺧﻮدراروي ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮐﻢ ﺷﺪن ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﮔـﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ‬
‫درﭘﺲ آزﻣﻮن‪ 53/25‬ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺿﯽ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺗﺎﺣﺪودزﯾﺎدي ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ وﻣﺘﻌﺎدل ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﯿﺰان‪:Sc‬ﺑﺎﻻﺗﺮﺑﻮدن ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎازﺣﺪﻣﺘﻮﺳﻂ درﭘﯿﺶ آزﻣﻮن ‪61/25‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﯾﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻓﺮادﺗﺎﺣﺪودزﯾﺎدي ﮔﻮﺷﻪ ﮔﯿﺮوداراي اﻓﮑﺎرﻋﺠﯿﺐ وﻏﯿﺮﻋﺎدي ﻫﺴﺘﻨﺪ وﻏﺎﻟﺐ ﺷﮑﺎﯾﺎﺗﺸﺎن‬
‫ازوﺿﻊ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ وﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺑﺮداﺷﺖ ازﺧﻮدﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻓﺮادﺗﺎﺣﺪودي درﻣﻮرد ﻫﻮﯾﺖ وﺷﺨﺼﯿﺖ‬
‫ﺧﻮدﺗﺮدﯾﺪدارﻧﺪ واﻋﺘﻘﺎددارﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﺮدي ﺑﯽ ارزش ﻫﺴﺘﻨﺪوآﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮاي اﺑﺘﻼﺑﻪ ﺳﺎﯾﮑﻮزرادارﻧﺪو‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات اﯾﻦ ﮔﺮوه درﭘﯿﺶ آزﻣﻮن درﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﺨﺼﯿﺘﻬﺎي آﻣﺎده ﺑـﺮاي اﺑـﺘﻼ ﺑـﻪ ﺳـﺎﯾﮑﻮزﻧﯿﺰروان‬
‫درﻣﺎﻧﮕﺮراﯾﺎري ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬اﻣﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎدرﭘﺲ آزﻣـﻮن‪ 51/5‬ﺑـﻪ واﺳـﻄﻪ ﻣﺪاﺧﻠـﻪ‬
‫‪١٢٦‬‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮاﯾﻦ ﻣﺪاﺧﻠﻪ رادرﮐﺎﻫﺶ اﯾﻦ ﻋﻼﺋـﻢ درﺑﯿﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ راﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﻣﯿﺘﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻣﯿـﺰان‪:Ma‬ﻣﯿــﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤـﺮات آزﻣــﻮدﻧﯽ ﻫـﺎدراﯾﻦ ﻣﻘﯿــﺎس‪55/75‬درﭘـﯿﺶ آزﻣــﻮن ﺗﺎﺣـﺪودي ﻧــﻪ ﭼﻨــﺪان‬
‫زﯾﺎددرﺑﺮاﺑﺮﻣﺤﺮﮐﻬﺎ واﮐﻨﺶ ﻓﻮري ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﺎه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮﻫﯿﻦ آﻣﯿﺰوﺧﺴﺘﮕﯽ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮﺟﻠﻮه ﻣـﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬ﺗﺎﺣﺪودي ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ‪،‬زودرﻧﺠﯽ ‪،‬ﺧﺼﻮﻣﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان‪،‬ﻋـﺪم اﻋﺘﻤﺎدﺑـﻪ ﻧﻔـﺲ ودرﻋـﯿﻦ ﺣـﺎل‬
‫ﺧﻮش ﺑﯿﻨﯽ وﻏﯿﺮﻣﻨﻄﻘﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﯾﻨﺪه را دراﯾﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﺑﺎزدارﯾﻬﺎي ﻻزم دراﯾﻦ ﻋـﺪه ﮔﻬﮕـﺎه‬
‫ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﯿﺮﺳﺪ‪.‬دراﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎس ﻧﯿﺰﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ رادرﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤـﺮات آزﻣـﻮدﻧﯽ‬
‫ﻫﺎدرﭘﺲ آزﻣﻮن ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ‪:‬اﺧﺘﻼل وﻋﺪم ﺗﻌـﺎدل دروﯾﮋﮔﯿﻬـﺎي ﺷﺨﺼﯿﺖ‪،‬ﺷﺨﺼـﯿﺖ ﻧﺎﻓﻌﺎل‪،‬ﭘﺮﺧﺎﺷـﮕﺮ‪،‬ﻋﺪم‬
‫ﺛﺒﺎت ﻋﺎﻃﻔﯽ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎاﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯿﺖ‬
‫ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺮﺿﯽ‬
‫رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺗﻮﻫﯿﻦ آﻣﯿﺰ‪،‬ﺑﯽ ﺛﺒﺎﺗﯽ ‪،‬ﻋﺪم رﺷﺪ‪،‬ﻋﺪم ﺳﺎزﮔﺎري ﺣﺮﻓﻪ اي‪.‬‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮي ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‬
‫اﺣﺴـﺎس ﻣﺴـﺌﻮﻟﯿﺖ ﻧـﺪارد‪.‬ﻣـﯽ ﺗــﻮان ﻋـﺪم رﺷـﺪﻋﺎﻃﻔﯽ‪،‬ﺧﻮدﻣﺪاري وﺗﮑـﺎﻧﺶ وري راآﺷﮑﺎراﻣﺸــﺎﻫﺪه‬
‫ﮐﺮد‪.‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‪،‬ﻣﯽ ﺗﻮان‪،‬رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﮐﻮدﮐﺎﻧﻪ‪،‬ﺑﯽ دﻗﺘﯽ‪،‬ﺑﯽ ﻗﺮاري‪،‬ﻋﺪم ﺛﺒﺎت ﻋﺎﻃﻔﯽ وﻋﺪم ﺳﺎزﮔﺎري ﺟﻨﺴـﯽ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮاﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن راازﻧﮑﺎت ﭼﺸﻤﮕﯿﺮاﯾﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮي ﺑـﺎﻟﯿﻨﯽ داﻧﺴـﺖ‪.‬ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻮدن آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺗﺤﻤﻞ‪،‬ﺑﯽ ﻗﺮاري وﺗﻠﻮن ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺎﻣﻼ ﻣﺸﻬﻮداﺳﺖ‪.‬درﺑﯿﺸﺘﺮﻣﻮارد ﻋﻠﺖ اﺻﻠﯽ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ‬
‫ﺑﻪ ﮐﯿﻠﯿﻨﯿﮏ ﯾﺎﭘﺬﯾﺮش درﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن‪،‬ﺧﻮدﮐﺸﯽ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪١٢٧‬‬
‫ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﯿﺰان ﻫﺎي رواﯾﯽ‬
‫‪80‬‬
‫‪70‬‬
‫‪60‬‬
‫‪50‬‬

‫‪30‬‬
‫‪20‬‬
‫‪10‬‬
‫‪0‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪F‬‬ ‫‪K‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:7-4‬ﻧﻤﻮدارﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺗﺮازﺷﺪه ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل )ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن وﭘﺲ آزﻣﻮن(‬
‫ﻣﻘﯿــﺎس‪:L‬ﺑــﺎ ﺗﻮﺟــﻪ ﺑــﻪ ﻣﯿــﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤــﺮات آزﻣــﻮدﻧﯽ ﻫــﺎ درﭘــﯿﺶ آزﻣــﻮن وﭘــﺲ آزﻣــﻮن ﺑــﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ‪44/125‬و‪45/125‬اﺳﺖ‪،‬ﺗﺤﻤﻞ اﻓﺮاددرﻣﻘﺎﺑﻞ ﻓﺸﺎرﻫﺎي رواﻧﯽ ﻣﻄﻠـﻮب اﺳـﺖ واﯾـﻦ آزﻣـﻮدﻧﯽ ﻫـﺎ‬
‫ﻗﺎدرﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺗﻄﺒﯿﻖ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﯿــﺎس‪:F‬ﺑــﺎ درﻧﻈﺮﮔــﺮﻓﺘﻦ ﻣﯿــﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤــﺮات ﭘــﯿﺶ آزﻣــﻮن وﭘــﺲ آزﻣــﻮن اﯾــﻦ ﮔــﺮوه ﮐــﻪ ﺑــﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ‪71/125‬و‪72/875‬اﺳﺖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﯿﻢ ﮐﻪ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي اﯾﻦ ﮔﺮوه اﻓـﺮادي ﻫﺴـﺘﻨﺪ ﮐـﻪ اﻓﮑﺎرﻏﯿﺮﻋـﺎدي‬
‫دارﻧﺪوآﻧﺎن ﮐﻪ ﮔﻮﺷﻪ ﮔﯿﺮﻣﺮدم ﮔﺮﯾﺰﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬درﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪﯾﺎ ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ دارﻧﺪ‪.‬دراﯾﻦ‬
‫ﮔﺮوه ازاﻓﺮادﻣﯽ ﺗﻮان اﺿﻄﺮاب ﻓﻮق اﻟﻌﺎده‪،‬اﺟﺘﻤﺎع ﺳﺘﯿﺰي‪،‬ﺑﯽ ﻗﺮاري‪،‬اﻓﮑﺎروﻋﻘﺎﯾـﺪﺧﺎص‪،‬ﺗﺤﺠﺮوﺗﻐﯿﯿﺮات‬
‫ﻣﺘﻤﺎدي را اﺳﺘﻨﺒﺎط ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪١٢٨‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس‪:K‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ درﭘﯽ آزﻣﻮن وﭘﺲ آزﻣﻮن ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪48‬و‪ 49/5‬اﺳﺖ ﮐـﻪ ﻧﻤـﺮه اي‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد دراﯾـﻦ ﮔـﺮوه ﺑـﻪ واﺳـﻄﻪ اﯾﻨﮑـﻪ ‪F‬درﭘﺮوﻓﺎﯾـﻞ ﯾـﺎ ﻧﻤﯿـﺮخ رواﻧـﯽ آزﻣـﻮدﻧﯽ‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮاز‪K‬اﺳﺖ ‪،‬وآزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ﺳﻌﯽ داﺷﺘﻪ اﻧﺪﺧﻮدراﺑﺪﺗﺮازآﻧﭽﻪ ﻫﺴـﺖ ﺟﻠـﻮه دﻫـﺪ‪.‬ﻣـﯽ ﺗـﻮان ﺗﻤـﺎرض‬
‫راازاﯾﻦ ﻧﻮع ﭘﺮوﻓﺎﯾﻞ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﻫﺎي ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‬

‫‪80‬‬
‫‪70‬‬
‫‪60‬‬
‫‪50‬‬

‫‪30‬‬
‫‪20‬‬
‫‪10‬‬
‫‪0‬‬
‫‪Hs‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪Hy‬‬ ‫‪Pd‬‬ ‫‪Pa‬‬ ‫‪Pt‬‬ ‫‪Sc‬‬ ‫‪Ma‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪:8-4‬ﻧﻤﻮدارﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات ﺗﺮازﺷﺪه ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل )ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن وﭘﺲ آزﻣﻮن(‬
‫ﻣﻘﯿﺎس‪:Hs‬دراﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎس ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫـﺎدرﭘﯿﺶ آزﻣـﻮن وﭘـﺲ آزﻣـﻮن‪74‬و‪75/5‬اﺳـﺖ وﺑـﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺑﻮدن ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات اﯾﻦ ﮔﺮوه ازوﺿﻊ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﺧﻮدﻧﺎراﺿﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬ﺑﻪ ﭘﺪﯾﺪه ﻫﺎي ﻣﺤﯿﻄﯽ‬
‫ﺧﺼﻮﻣﺖ ﻣﯽ ورزﻧﺪوﺳﻌﯽ دارﻧﺪ‪،‬ازﻃﺮﯾﻖ اﺑﺮاز دردﻫﺎي ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ‪،‬ﺗﻮﺟﻪ دﯾﮕـﺮان راﺟﻠـﺐ ﮐـﺮده ﻣﺤـﯿﻂ‬
‫ﺧﻮدراﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪئ‪.‬آﻧﻬﺎ اﻓﺮادي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮدﻣﺪارﮐﻪ ﺟﺰﻣﻨﺎﻓﻊ وارﺿﺎي ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﺧﻮﯾﺶ ﺑﻪ ﭼﯿﺰي ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬درروان درﻣﺎﻧﯽ‪،‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ازآﻧﺎن ﻫﻤﮑﺎرﯾﻬﺎي ﻻزم را ﺗﻮﻗﻊ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪١٢٩‬‬
‫ﻣﻘﯿــﺎس‪:D‬ﺑــﺎ ﺗﻮﺟــﻪ ﺑــﻪ ﻣﯿــﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤــﺮات ﭘــﯿﺶ آزﻣــﻮن وﭘــﺲ آزﻣــﻮن آزﻣــﻮدﻧﯽ ﻫﺎﮐــﻪ ﺑــﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ‪59/875‬و‪61/75‬دراﯾﻦ ﻣﻘﯿﺎس اﺳﺖ‪.‬وﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎ ﺑـﺎﻻﺑﻮدن ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤـﺮات ﺑﺪﺳـﺖ آﻣـﺪه‬
‫ازﺣﺪﻣﺘﻮﺳﻂ اﯾﻦ اﻓﺮادﺗﻘﺮﯾﺒﺎﺳﺎﮐﺖ وﮔﻮﺷﻪ ﮔﯿﺮﻫﺴـﺘﻨﺪ‪،‬درﺑﺤﺚ وﮔﻔﺘﮕﻮﺑـﻪ ﮔﻔﺘـﻪ ﻫـﺎي دﯾﮕـﺮان ﺗﻮﺟـﻪ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪوﺑﺤﺚ اﺻﻠﯽ ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬ﺑﺎزداري اﯾﻦ اﻓﺮادﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮازاﻓﺮادﻋﺎدي اﺳﺖ‪.‬آﻧﻬـﺎ ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎدراﺑﺮاز‬
‫ﺗﻤﺎﯾﻼت ﺧﻮﯾﺶ ﺑﺎﻣﺸﮑﻼت ﻓﺮاواﻧﯽ روﺑﺮوﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻓﺮادازﺧﻮدﺷـﺎن ﺗﻨﻔﺮدارﻧـﺪ‪،‬ﺧﻮدراﺗﻘﺮﯾﺒﺎﺑﯽ ارزش‬
‫ﻣـﯽ داﻧــﺪ‪،‬ﭘﺮﺗﻨﺶ وﺑــﯽ ﻗـﺮار اﺳــﺖ وﮔــﺮاﯾﺶ ﺑـﻪ ﺧــﻮدآزادي راﻣﺘﺠﻠــﯽ ﻣـﯽ ﺳــﺎزد‪.‬اﯾــﻦ اﻓــﺮاددرروان‬
‫درﻣﺎﻧﯽ‪،‬ﻫﻤﮑﺎرﯾﻬﺎوﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻫـﺎي ﻻزم راازﺧﻮدﻧﺸـﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨـﺪﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎﺑـﺎﻻﺑﻮدن ﻧﻤـﺮات اﯾـﻦ‬
‫آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎدر‪Hy,Pt,D‬واﺑﺴﺘﮕﯽ آزﻣﻮدﻧﯽ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان راﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪوﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﺎﻻﺑﻮدن ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎدرﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎي‪Sc,Pt,Pd,D‬ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﺧﻮدﮐﺸﯽ اﯾﻦ اﻓﺮادراﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﯿــﺎس‪:Pa‬ﺑﺎﺗﻮﺟــﻪ ﺑــﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒــﺎ ﺑــﺎﻻ ﺑــﻮدن ﻣﯿــﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤــﺮات آزﻣــﻮدﻧﯽ ﻫــﺎدرﭘﯿﺶ آزﻣــﻮن وﭘــﺲ‬
‫آزﻣﻮن‪66/25‬و‪65/625‬اﯾﻦ ﺑﯿﻤﺎران ﮔﺮاﯾﺶ ﻫﺎي ﺧﻮدآزادي ﺧﻮﯾﺶ راﺑﯿـﺮون ﻣﯿﺮﯾﺰﻧـﺪ وﻣﺘﻮﺟـﻪ دﯾﮕـﺮان‬
‫ﻣﯿﺴــﺎزﻧﺪ‪.‬اﯾــﻦ اﻓﺮادﺗﺎﺣــﺪودي ﺳــﻮﻇﻦ وﺑــﺪﺑﯿﻨﯽ ﻧﺴــﺒﺖ ﺑــﻪ دﯾﮕــﺮان اﺣﺴــﺎس ﻣــﯽ ﮐﻨﻨﺪوﺗﺎﺣــﺪودي‬
‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪﻣﺮدم ﺗﺎﺣﺪودي ﻣﺘﺴﺤﻖ رﻧﺞ ﻫﺎ وﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻫﺎي وﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫داﺷﺘﻦ ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺎﺑﻠﻮي ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ روان درﻣﺎﻧﯽ رادرﻣﻮردآﻧﺎن ﺗﺎﺣﺪودي دﺷﻮارﻣﯽ ﺳﺎزد‪.‬اﯾﻦ ﻋـﺪه درروان‬
‫درﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎﺣﺪودي ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬دررﻓﺘﺎرﻫﺎي اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ اﻓـﺮاد ﻋﻘﺎﯾﺪﻫﺬﯾﺎﻧﯽ‪،‬ﻋﻘﺎﯾﺪاﻧﺘﺴـﺎب ﺑـﻪ‬
‫ﺧﻮد‪،‬اﺣﺴﺎس ﮔﺰﻧﺪوآﺳﯿﺐ‪،‬ﺳﻮﻇﻦ ﻫﺎي ﻧﺎﻓﺬوﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷـﻮد‪.‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ درﭘﺲ آزﻣﻮن ﺗﺎﺛﯿﺮﻣﺪاﺧﻠـﻪ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ رادرﮐـﺎﻫﺶ‬
‫ﻋﻼﺋﻢ ﻣﯽ ﺗﻮان دﯾﺪ‪.‬‬
‫‪١٣٠‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس‪:Pt‬ﺑﺎ درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات آزﻣـﻮدﻧﯽ ﻫـﺎدرﭘﯿﺶ آزﻣـﻮن ودرﭘـﺲ آزﻣـﻮن)‪64/5‬و‪(66/25‬‬
‫ﺗﺎﺣﺪودزﯾﺎدي ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺮﺿﯽ اﺿﻄﺮاب‪،‬ﺗﺸﻮﯾﺶ‪،‬ﺗﺮﺳـﻬﺎ‪،‬دﻟﻬﺮه ﻫـﺎي ﺑﯿﺠـﺎ وﺑـﯽ ارزﺷـﯽ ﻓـﺮد دﯾـﺪه ﻣـﯽ‬
‫ﺷﻮداﯾﻦ اﻓﺮادﺗﺎﺣﺪودي وﺳﻮاﺳﯽ ﺑﻮده وازﭘﺪﯾـﺪه ﻫـﺎ وﺣﺸـﺖ دارﻧـﺪ ودراﺗﺨﺎذﺗﺼـﻤﯿﻢ ﻧـﺎﺗﻮاﻧﯽ ﻫـﺎﯾﯽ‬
‫ازﺧﻮدﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ وﻗﺎدرﻧﯿﺴﺘﻨﺪﻓﮑﺮ ﺧـﻮدراروي ﻣﻮﺿـﻮﻋﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰﮐﻨﻨـﺪ‪.‬ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎﺑـﺎﻻﺑﻮدن‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات اﯾﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎدرﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎي‪Sc‬و‪Pt‬وﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ اﯾﻦ دوﻣﻘﯿﺎس ﺑﺎﻫﻢ درﮔـﺮوه‬
‫ﮐﻨﺘﺮل وﺟﻮداﺳﮑﯿﺰوﻓﺮﻧﯽ رادرﻣﺮاﺣﻞ ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ اي ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس‪:Sc‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤﺮات اﯾﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ درﭘﯿﺶ آزﻣﻮن ودرﭘﺲ آزﻣﻮن‪70/25‬اﺳﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ‬
‫ﺑــﺎﻻﺑﻮدن اﯾــﻦ ﻣﯿــﺎﻧﮕﯿﻦ دراﯾــﻦ ﻣﻘﯿــﺎس دﻟﯿــﻞ ﺑــﺮاﯾﻦ اﺳــﺖ ﮐــﻪ ﻓﺮدﺧﻮدراﻏﺮﯾﺒﻪ‪،‬ﯾﮑــﻪ وﺗﻨﻬﺎاﺣﺴــﺎس‬
‫ﻣﯿﮑﻨﺪوﻣﻌﺘﻘﺪاﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻀﻮﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﯿﺴﺖ وﻣﺮدم اورادرك ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻘﯿــﺎس‪:Ma‬ﺑــﺎ ﺗﻮﺟــﻪ ﺑــﻪ ﻣﯿــﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤــﺮات ﺑﺪﺳــﺖ آﻣــﺪه آزﻣــﻮدﻧﯽ ﻫــﺎدرﭘﯿﺶ آزﻣــﻮن وﭘــﺲ‬
‫آزﻣﻮن)‪53/25‬و‪(54/5‬ﮐﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ وﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﮐﻤﯽ ﺑﺎﻻﺑﻮدن ازﺣﺪﻣﺘﻮﺳـﻂ ﻣﯿـﺎﻧﮕﯿﻦ ﻧﻤـﺮات‬
‫آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎدرﻣﻘﯿﺎس‪D‬ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﯾﻦ اﻓﺮادﺗﺎﯾﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ‪:‬روان ﻧﮋﻧﺪي ‪،‬واﮐﻨﺶ وﺳﻮاﺳﯽ‪،‬واﮐﻨﺶ اﺿﻄﺮاﺑﯽ درﺷﺨﺼﯿﺖ اﺳﮑﯿﺰوﺋﯿﺪﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫واﮐﻨﺶ ﺗﺒﺪﯾﻠﯽ واﺳﮑﯿﺰوﻓﺮﻧﯿﮏ ﻣﺮزي‪.‬‬
‫ﻋﻼﺋﻢ ﻣﺮﺿﯽ‬
‫دﺷﻮاري درﺗﻤﺮﮐﺰ‪،‬اﺣﺴﺎس ﺣﻘﺎرت‪،‬ﺗﻨﺶ وﺑﯽ ﻗﺮاري‪،‬ﻧﮕﺮاﻧﯿﻬﺎي ﺑﯽ ﻣﻮرد‪،‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ ودﺳﺘﭙﺎﭼﮕﯽ‬
‫ﺗﺎﺑﻠﻮي ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‬
‫اﻓﺮادﺧﺠﺎﻟﺘﯽ‪،‬ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﺑﯽ ﮐﻔﺎﯾﺘﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪،‬ﺗﺮﺳﻬﺎي ودﻟﻬﺮه ﻫﺎي ﺑﯿﺠﺎ‪،‬ﻋـﺪم اﻋﺘﻤﺎدﺑـﻪ ﻧﻔﺲ‪،‬دﺷـﻮاري‬
‫درﺑﺮﻗﺮاري ﮐﻨﺸﻬﺎي ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ‪،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺑـﺎﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ‪،‬دارﻧـﺪ‪.‬اﯾـﻦ اﻓﺮاد‪،‬ﮔﻨـﺎه ﺷـﺪﯾﺪي راﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫‪١٣١‬‬
‫ﻧﺎﺗﻮاﻧﺎﯾﯿﻬﺎي ﺧﻮداﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ وﺗﻌﺎرض دردﻧﺎك واﺑﺴـﺘﮕﯽ – اﺳـﺘﻘﻼل دراﯾـﻦ اﻓﺮادﻣﺸـﺎﻫﺪه ﺷـﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬درﻣﻮرد ﺣﺮﻓﻪ وﺷﻐﻞ ﻧﯿﺰﺗﻌﺎرض وﮐﺸﻤﮑﺶ دارﻧﺪ وﺻﻔﺎت ووﯾﮋﮔﯿﻬﺎي ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن را دراﯾـﻦ ﻣـﻮدر‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬ﻋﺪم ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ دراﻣﻮردﺗﺤﺼﯿﻠﯽ وﺣﺮﻓﻪ اي ‪،‬اﺣﺴﺎس ﮔﻨـﺎه ﺷـﺪﯾﺪ‪،‬ﻧﺎراﺣﺘﯿﻬﺎي ﺟﺴـﻤﺎﻧﯽ‬
‫واﺿﻄﺮاب‪،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﯿﻞ ﺷﺪﯾﺪي ﺑﻪ ﻣﺸﺮوﺑﺎت اﻟﮑﻠﯽ ﭘﯿﺪاﮐﻨﻨـﺪ‪.‬آﻧﻬـﺎ دراﯾﻔـﺎي ﻧﻘﺸـﻬﺎي‬
‫ﺧﻮدازﻟﺤﺎظ ﺟﻨﺴﯿﺖ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﻓﺮاواﻧﯽ روﺑﺮوﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺪاول ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺴﺖ‪71)MMPI‬ﺳﻮاﻟﯽ(ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻪ وﺳـﯿﻠﻪ ﻧـﺮم اﻓـﺰار‪spss‬‬
‫درﭘﯿﻮﺳﺖ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪١٣٢‬‬
‫ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ‬
‫ﺑﺤﺚ ﻭﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮ‬
‫‪١٣٣‬‬
‫اﯾــﻦ ﭘــﮋوﻫﺶ ﺑﺎﻫــﺪف ﺑﺮرﺳــﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸــﯽ ﻣﺪاﺧﻠــﻪ ﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫــﯽ ﺑﺮﮐــﺎﻫﺶ اﻓﺴــﺮدﮔﯽ‬
‫‪،‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي‪،‬وﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-١-٥‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭﺗﺒﻴﻴﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﭘﮋﻭﻫﺶ‬
‫‪-1-1-5‬ﻓﺮﺿﯿﻪ اول‪:‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه دراﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﺎﯾﯿﺪﺷﺪ‪.‬وﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن دادﮐﻪ ﮐﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ‬
‫درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ درﻣﻮردارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮاﯾﻦ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ درﮐﺎﻫﺶ‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻣﻮﺛﺮاﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن دادﮐﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﺎداراﻓﺴﺮدﮔﯽ درﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬اﯾـﻦ ﯾﺎﻓﺘـﻪ ﻓﺮﺿـﯿﻪ اول اﯾـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ راﺗﺎﯾﯿـﺪﻧﻤﻮد‪.‬ﻧﺘـﺎﯾﺞ اﯾـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ‬
‫ﻣﻮﯾﺪﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﭘﯿﺸﯿﻦ اﺳﺖ‪.‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﮐﻮك)‪، (2000‬روزﻧﺮ‪،‬ﺑﻮﺗﻠﺮ‪،‬داﻟـﺪروپ)‪،(2000‬آﻧـﺪراده وﻓـﯿﻦ‬
‫اﺳﺘﯿﻦ)‪ ،(2004‬داﻧﺎ)‪ ،(2008‬ﯾﻮﺳﻔﯽ وﻫﻤﮑﺎران)‪ (1388‬وﺑﻬﺮاﻣﯽ وﻫﻤﮑﺎران)‪ (1388‬ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﮔﺮوﻫﯽ راﺑﺮﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﻓﺮادﮔﺰارش دادﻧﺪ‪.‬ﮔﺮﭼـﻪ دراﯾـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ اوﻟـﯿﻦ ﺑﺎراﺛﺮﺑﺨﺸـﯽ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ‬
‫درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫درﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﻓﻘـﺪان ارﺗﺒـﺎط رﺿـﺎﯾﺖ ﺑﺨـﺶ ﺑﺎﺧﺎﻧﻮاده‪،‬اﻃﺮاﻓﯿـﺎن وﻣﺮدم‪،‬ﻋـﺪم‬
‫ﺑﺮﺧﻮرداري ازﯾﮏ ﻧﻈﺎم ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ ﻣﻄﻤﺌﻦ وﻃﺮدﺷﺪن ﻣﻮردﺗﻨﻔﺮﺑـﻮدن‪،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑـﻪ اﺣﺴـﺎس ﺗﻨﻬـﺎﯾﯽ‪،‬ﺑﯿﻬﻮدﮔﯽ‬
‫واﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺷﺪه وﺑﺮﺧﻮدﭘﻨﺪاره وﻋﺰت ﻧﻔﺴﺸﺎن ﺗﺎﺛﯿﺮﻣﯽ ﮔﺬارد‪.‬اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪزﻣﻨﯿـﻪ ﺳﺎزاﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫‪١٣٤‬‬
‫دراﯾﻦ اﻓﺮادﺷﺪه وﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ درﺑﺎﻻﺑﻮدن ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف ﻣﻮاددرﺑﯿﻦ ﮔﺮوه ﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎﺷـﺪ‪).‬ﺑـﻪ‬
‫ﻧﻘﻞ رﺿﺎﯾﯽ وﻫﻤﮑﺎران‪.(1387،‬‬
‫ﺧﻮدﮐﺸﯽ درﺗﺮﻧﺲ ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﮐﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮاﺳﺖ‪).‬ﮐﻮك‪2004،‬؛ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻣﺠﯿﺮي ﻧﮋاد(‪.‬‬
‫ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺎﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ دراﯾﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن وﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎ ﮐـﺎﻫﺶ ﺗﻤـﺎﯾﻼت‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺧﻮدﮐﺸﯽ وﺑﺎﻻرﻓﺘﻦ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ آﻧﺎن ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬاراﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-2-1-5‬ﻓﺮﺿﯿﻪ دوم‪:‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ازاﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ راﺗﺎﯾﯿﺪﻧﻤﻮدوﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻌﻨﺎدار درﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺪ‪.‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾـﻦ ﮐـﻪ اﯾـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ ﺑـﺮاي اوﻟـﯿﻦ‬
‫ﺑﺎراﺛﺮﺑﺨﺸــﯽ ﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫــﯽ راﺑﺮﺧﻮدﮐﺎرآﻣــﺪي ﺑﯿﻤــﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑــﻪ اﺧــﺘﻼل ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ‬
‫ﻣﻮردﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮارداده اﺳﺖ‪.‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ درﺑﺮرﺳﯽ ادﺑﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﻪ ﻣﻮردي ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪﺑﺮﺧﻮردﻧﮑﺮد‪.‬‬
‫رﻓﺘﺎر آدﻣﯽ ﻋﻤﺪﺗﺎ رﻓﺘﺎري ﺧﻮدﻧﻈﻢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ورﻓﺘﺎر ﺗﺎاﻧﺪازه اي ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ واﮐﻨﺶ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯽ‬
‫ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻈﺎرﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻨﻬﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﮑﺮد دروﻧﯽ ﺷﺪه ﻓﺮد وﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﮐﺎرآﻣﺪي ﺷﺨﺼـﯽ‬
‫ﯾﺎ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻓﺮد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪). .‬ﻫﺮﮔﻨﻬﺎن واﻟﺴﻮن‪.(2009،‬‬
‫‪١٣٥‬‬
‫اﯾﻨﮑﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه اي ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي رﻓﺘﺎر ﺧﻮد را درﺳﺖ ﺑﺮآورده ﮐﻨﯿﻢ‪،‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﻣﺎ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣـﯽ ﮐﻨـﺪ‬
‫‪.‬درﺳﯿﺴﺘﻢ ﺑﻨﺪورا ‪،‬اﺣﺴﺎس ﮐﺎراﯾﯽ ﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳـﻬﺎي ﮐﻔﺎﯾﺖ‪،‬ﺷﺎﯾﺴـﺘﮕﯽ‪،‬وﻗﺎﺑﻠﯿﺖ درﮐﻨﺎرآﻣـﺪي ﺑـﺎ زﻧـﺪﮔﯽ‬
‫اﺷﺎره دارد‪.‬اﻓﺮادي ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﮐﺎرآﯾﯽ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ دارﻧﺪ‪،‬اﺣﺴﺎس ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ درﻣﺎﻧـﺪه ﻫﺴـﺘﻨﺪ وﻧﻤـﯽ ﺗﻮاﻧﻨـﺪ‬
‫روﯾﺪادﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد را ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﻨﺪ‪..‬آﻧﻬﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻼﺷﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﯿﻬﻮده اﺳﺖ‪.‬وﻗﺘـﯽ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻮاﻧﻌﯽ روﺑﺮوﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪،‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻼش ﻣﻘـﺪﻣﺎﺗﯽ آﻧﻬـﺎ ﺑـﺮاي ﺑﺮﺧـﻮردﮐﺮدن ﺑـﺎ ﻣﺸـﮑﻞ ﺑـﯽ ﺛﻤـﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﺳﺮﯾﻌﺎ ﻗﻄﻊ اﻣﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﮐﺎرآﯾﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ دارﻧـﺪ ﺣﺘـﯽ ﺳـﻌﯽ ﻧﻤـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‬
‫ﮐﻨﺎرﺑﯿﺎﯾﻨﺪ زﯾﺮا ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﺷﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺎري ﮐﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﺑﯽ ﻓﺎﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬آﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﭘﺮﺳﻨﺪ ﭼﺮا ﺑﺎﯾـﺪ‬
‫ﺣﺘﯽ ﺗﻼش ﮐﻨﻨﺪ؟اﺣﺴﺎس ﮐﺎرآﯾﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ اﻧﮕﯿﺰش را ﺗﺨﺮﯾـﺐ ﮐـﺮده ‪،‬ﺳـﻄﺢ آرزوﻫـﺎ را ﭘـﺎﯾﯿﻦ‬
‫آورد‪،‬درﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ اﺧﺘﻼل اﯾﺠﺎد ﮐﻨﺪ وﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﺎﮔﻮار ﺑﮕـﺬارد‪.‬اﻓـﺮادي ﮐـﻪ‬
‫اﺣﺴﺎس ﮐﺎرآﯾﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ دارﻧﺪ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑـﻪ ﻧﺤﻮﻣـﻮﺛﺮي ﺑـﺎ وﻗـﺎﯾﻊ وﻣﻮﻗﻌﯿـﺖ ﻫـﺎ ﺑﺮﺧـﻮرد‬
‫ﮐﻨﻨﺪ‪.‬ﭼﻮن اﻧﺘﻈﺎردارﻧﺪ ﮐﻪ درﻏﻠﺒﻪ ﮐﺮدن ﺑﺮﻣﻮاﻧﻊ ﻣﻮﻓـﻖ ﺷـﻮﻧﺪ‪،‬درﮐﺎرﻫﺎ اﺳـﺘﻘﺎﻣﺖ ﺑـﻪ ﺧـﺮج ﻣـﯽ دﻫﻨـﺪ‬
‫واﻏﻠﺐ درﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬آﻧﻬﺎ درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس ﮐﺎرآﯾﯽ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ دارﻧﺪ ﺑـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎﯾﯽ‬
‫ﻫﺎي ﺧﻮد اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ وﺧﻮدﻧﺎﺑـﺎوري ﻧـﺎﭼﯿﺰي ﻧﺸـﺎن ﻣﯿﺪﻫﻨـﺪ‪.‬آﻧﻬـﺎ ﻣﺸـﮑﻼت را ﺑـﻪ ﺟـﺎي‬
‫ﺗﻬﺪﯾﺪ‪،‬ﭼﺎﻟﺶ ﻣﯿﺪاﻧﻨﺪ وﻓﻌﺎﻻﻧﻪ درﺟﺴﺘﺠﻮي ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﺗﺎزه ﻫﺴـﺘﻨﺪ‪.‬اﺣﺴـﺎس ﮐـﺎرآﯾﯽ ﺑـﺎﻻ ﺗـﺮس از‬
‫ﺷﮑﺴﺖ را ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪،‬ﺳﻄﺢ آرزوﻫﺎ را ﺑﺎﻻ ﻣﯽ ﺑﺮد‪،‬وﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺣﻞ ﻣﺴﺌﻠﻪ وﺗﻔﮑﺮ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ را ﺑﻬﺒﻮد ﻣـﯽ‬
‫ﺑﺨﺸﺪ)ﺷﻮﻟﺘﺰوﺷﻮﻟﺘﺰ‪.(2005،‬‬
‫‪-3-1-5‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺳﻮم‪:‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﺰت ﻧﻔـﺲ ﺑﯿﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪١٣٦‬‬
‫ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ راﻧﯿﺰﺗﺎﯾﯿﺪﻧﻤﻮدواﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻌﻨﺎداري درﻣﯿﺰان ﻋﺰت ﻧﻔﺲ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫـﺎي‬
‫ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪاﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه درﭘـﮋوﻫﺶ آدﺳـﻮ)‪،(1974‬واوﻟﯿـﺮي‬
‫وﭘﯿﭻ)‪،(1990‬ﺑﻬﺮاﻣﯽ وﻫﻤﮑﺎران)‪(1388‬ﮐﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ ﻣـﯽ ﺷـﻮدﻣﻮاﻓﻖ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻫﺎو)‪(1995‬اﻇﻬﺎرﻣﯽ ﮐﻨﺪﮐﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ واﻋﺘﻤﺎدﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﻏﻠﺐ رﯾﺸﻪ درارﺗﺒﺎﻃﺎت آﺷـﻔﺘﻪ‬
‫اواﯾﻞ ﮐﻮدﮐﯽ دارد‪.‬ﺑﻪ اﻋﺘﻘﺎداوﺳـﻄﻮح اﻋﺘﻤﺎدﺑـﻪ ﻧﻔـﺲ وﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ ﺑـﻪ ﻃﻮرﺣﺴﺎﺳـﯽ ﺑﺎﺷـﯿﻮه اي ﮐـﻪ‬
‫درﮐﻮدﮐﯽ ارزش ﮔﺬاري ودوﺳﺖ داﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﯾﻢ وراﺑﻄﻪ دارد‪.‬‬
‫ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﭘﺎﯾﯿﻦ آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮي درﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺴﺮدﮔﯽ وﺧﻮدﮐﺸﯽ را ﻧﺸـﺎن ﻣـﯽ دﻫـﺪ‪).‬ﻟﯿـﺰ ﻫـﺎرﺗﺰ وﻟﯿﻨـﺖ‬
‫ﺛﯿﮏ‪.(2005،‬‬
‫اﻓﺮادي ﮐﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﺎﻻﯾﯽ دارﻧﺪ‪،‬درﻣﻘﺎﺑﻞ اﻧﻮاع ﻣﺸﮑﻼت وﻣﺴﺎﺋﻞ زﻧﺪﮔﯽ ‪،‬ﻓﺸﺎرﻫﺎي رواﻧﯽ ‪،‬ﺗﻬﺪﯾـﺪﻫﺎ‬
‫وﺣﻮادث ﻧﺎﮔﻮار ﻃﺒﯿﻌﯽ وﺑﯿﻤﺎري ﻫﺎي رواﻧﯽ ﻣﻘﺎوم وﭘﺎﯾﺪار ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺷـﮑﻮﻓﺎﯾﯽ اﺳـﺘﻌﺪادﻫﺎي‬
‫ﻧﻬﻔﺘـــﻪ ‪،‬ﺧﻼﻗﯿـــﺖ وﭘﯿﺸـــﺮﻓﺖ ﻫـــﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕـــﯽ ‪،‬اﻗﺘﺼـــﺎدي واﺟﺘﻤـــﺎﻋﯽ را ﺑـــﻪ دﻧﺒـــﺎل ﺧﻮاﻫـــﺪ‬
‫داﺷـــﺖ)ﺑﯿﺎﺑـــﺎﻧﮕﺮد‪.(1384،‬ﻫﻤﭽﻨـــﯿﻦ ﻋـــﺰت ﻧﻔـــﺲ ﭘـــﺎﯾﯿﻦ اﻏﻠـــﺐ ﺑـــﺎ ﺑـ ـﺪرﻓﺘﺎري‪،‬ﺣﺎﻟﺖ ﻫـــﺎي‬
‫اﺿﻄﺮاب‪،‬اﻫﻤﺎﻟﮑﺎري‪،‬ﭘﯿﺸﺪاوري واﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﺟﺴﻤﯽ‪-‬رواﻧـﯽ ﻫﻤـﺮاه اﺳـﺖ‪).‬اﺳـﺘﻮارت‪.(1386،‬ﻋـﺰت‬
‫ﻧﻔﺲ ﻣﻨﺒﻌﯽ ﭘﺮﻗﺪرت ﺑﺮاي ﻧﺒﺮد ﺑﺎ اﺛﺮات ﻓﺸﺎررواﻧﯽ واﻧﺪﯾﺸﻪ ﺧﻮدﮐﺸﯽ اﺳﺖ)وﯾﻠﺒﺮن واﺳﻤﯿﺖ‪.(2005،‬‬
‫زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻫﻤـﺮاه ﺑﺎاﺣﺴـﺎس ﮔﻨـﺎه وﺳـﺮﮐﻮب ﮐـﺮدن آن ﺑﺨـﺶ ﻣﻬﻤـﯽ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ‪،‬ﻣﺸﮑﻼت ﺷﻐﻠﯽ ‪،‬ارﺗﺒﺎﻃﯽ وﻣﻬﺎرت ﻫﺎي زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد‪).‬ﮐﻮك‪.(2004،‬‬
‫‪١٣٧‬‬
‫واﻣﺎﺑﺎوﺟﻮداﯾﻦ ﮐﻪ آﻣﺎرﻫﺎي ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻣﯿﺰان ﺑـﺎﻻي ﺷـﯿﻮع اﯾـﻦ اﺧـﺘﻼل درﭘﺴـﺮان ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‬
‫اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾــﺖ ﺟﻨﺴــﯽ اﺳـﺖ اﻣﺎﺗﺤﻘﯿﻘـﺎت اﺧﯿﺮآﻗــﺎي دﮐﺘــﺮ ﺑﻬــﺮام ﻣﯿﺮﺟﻼﻟـﯽ ﺣــﺎذق ﺗــﺮﯾﻦ ﺟــﺮاح‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ)‪ ( GRS‬دراﯾﺮان ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪﮐﻪ اﯾﻦ اﺧﺘﻼف ﺑﺴﯿﺎرﮐﻢ اﺳﺖ اﻣـﺎ درﭘﺴـﺮﻫﺎ اﯾـﻦ ﺑﯿﻤـﺎري‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺟﻠﺐ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﯾﮏ دﺧﺘﺮ ﺗﺮاﻧﺲ ﺳﮑﺸﻮال ﮐﻪ روﺳﺮي ﺳﺮش ﻣﯿﮑﻨﺪ ﻧﻬﺎﯾﺖ اﺧـﺘﻼﻟﺶ اﯾـﻦ‬
‫ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﻫﺎﯾﺶ را ﮐﻮﺗﺎه ﻣﯿﮑﻨﺪ و ﯾﺎ آراﯾﺶ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ اﻣﺎ ﯾﮏ ﭘﺴﺮ ﺗﺮاﻧﺲ ﺳﮑﺸﻮال ﻣﻮﻫﺎﯾﺶ را ﺑﻠﻨـﺪ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﺪ رﻧﮓ ﻣﯿﮑﻨﺪ وآراﯾﺶ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﭘﺲ ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﺑﺮﺳﺪ ﺗﻌﺪاد ﭘﺴﺮان ﺑﯿﻤـﺎر ﺑﯿﺸـﺘﺮ اﺳـﺖ ‪.‬‬
‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻧﯿﺰﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع درﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﮐﻨﻨـﺪه ﺑـﻪ ﻣﺮﮐﺰﻣﺸـﺎوره‬
‫روﺑﺮوﺷﺪ)ﺗﻌﺪاددﺧﺘﺮان ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪﭘﺴﺮان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬
‫ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰﻣﺸﺎوره زﯾﺎدﺑﻮد( ‪).‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ(‬
‫درﺣﺎﻟﯿﮑــــــﻪ درﺑﺮﺧــــــﯽ ازﻣﺒﺘﻼﯾــــــﺎن اﻧﮕﯿــــــﺰه زﯾــــــﺎدي ﺑــــــﺮاي روان درﻣــــــﺎﻧﯽ‬
‫وﺟﻮدﻧﺪارد)ﺑﻼﻧﭽﺎردوﻫﻤﮑﺎران‪(1998،‬وروان درﻣﺎﻧﯽ راﺻـﺮﻓﺎ ﺗﺸـﺮﯾﻔﺎﺗﯽ ﺟﻬـﺖ ﻃـﯽ ﭘﺮوﺳـﻪ ﭘﺰﺷـﮑﯽ‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺟﻬﺖ اﺧﺬﻧﻬﺎﯾﯽ ﻣﺠﻮز ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴﯿﺖ ﺗﻠﻘـﯽ ﻣـﯽ ﮐﻨﻨـﺪ‪،‬ﻣﺰﯾﺖ ﮔـﺮوه ﺑﻨـﺎ ﺑـﻪ ﻧﻈﺮﺑﯿﺸـﺘﺮ ﻣﺒﺘﻼﯾـﺎن‬
‫ﺑﺴﺘﺮﺳﺎزي ﺟﻬﺖ ﺑﯿـﺎن ﻣﺸـﺘﺮﮐﺎت ‪،‬ﻫﻤـﺪﻟﯽ ﮐﺮدن‪،‬ﺑﯿـﺎن ﻣﺸﮑﻼﺗﺸـﺎن وﺻـﺤﺒﺖ ازﺣـﺎل وﻫﻤﯿﻨﻄﻮرﺑـﻪ‬
‫ﻃﻮراﺧﺺ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻧﺎﺷـﯽ ازاﺣﺴـﺎس ﺗﻨﻬـﺎﯾﯽ وآﺳـﯿﺐ ﻫـﺎي ﻧﺎﺷـﯽ ازﻃﺮدﺗﻮﺳـﻂ‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده واﻃﺮاﻓﯿﺎن ﺑﻮدو‪ ....‬ﺑﺮﺧﯽ ازﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺳﺎﮐﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪﺑﻮدﻧﺪوﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮازﺷﻬﺮﻫﺎي اﻃـﺮاف وﺑـﺎ‬
‫ﻃﯽ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﺑﺮاي ﺷﺮﮐﺖ درﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰﻣﺸﺎوره ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن اﺣﺴـﺎس ﺗﻨﻬـﺎﯾﯽ ﻣـﯽ ﮐﺮدﻧﺪوﻧﯿﺎزﺑـﻪ ﺻـﺤﺒﺖ ﮐـﺮدن ﺑﯿﺸﺘﺮداﺷـﺘﻨﺪ‪8‬ﺟﻠﺴـﻪ‬
‫ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ درﻣﻮردآﻧﻬﺎﺑﻪ ﺳﺨﺘﯽ ﮐﻔﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد‪.‬ﻟﺰوم اﺳﺘﻔﺎده ازﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ‬
‫ﺑﺎﺗﻌﺪادﺟﻠﺴﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺣﺲ ﻣﯽ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪١٣٨‬‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮاﯾﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﻣﻮردﺷﻤﺎﺗﺖ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻮدﻧﺪوﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ازداﯾﺮه ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻋﺎﻃﻔﯽ وﺣﺘﯽ ﻣـﺎﻟﯽ ﺧـﺎﻧﻮادﮔﯽ‬
‫ﻃﺮدﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﺰﻣﻮاردﻧـﺎدري ﮐـﻪ ﺑـﻪ واﺳـﻄﻪ روﯾـﺪادﻫﺎﯾﯽ درزﻧﺪﮔﯿﺸـﺎن )ﻣﺜﻼازدواﺟـﯽ ﻧﺎﻓﺮﺟـﺎم‬
‫(وآﮔﺎﻫﯽ ﺧﺎﻧﻮاده اﺷﺎن از ﺑﯿﻤﺎري اﺷﺎن ﻣﻮردﺣﻤﺎﯾﺖ آﻧﻬﺎ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪).‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ(‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﮐﻪ ﺑﺴﯿﺎري ازﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺧﻮدراﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺟﻨﺴـﯿﺘﯽ ﻣﺨـﺎﻟﻒ‬
‫ﻣﯽ داﻧﻨﺪﺑﺎاﻓﺮادﻫﻢ ﺟﻨﺲ راﺑﻄﻪ دارﻧﺪ‪).‬ﺑﯿﻨﺴﻮن‪،‬ﭘﻮﻻك‪،‬ﺑﻠﯿﺮووودز‪.(2010،‬اﮐﺜﺮ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎي اﯾﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ‬
‫ﻧﯿﺰ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ اﯾﻦ اﺧﺘﻼل دﭼﺎراﻧﺤﺮاف ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬اﯾﻦ اﻣﺮدر‪MTF‬ﻫﺎ ﺑـﻪ ﻣﯿـﺰان ﺑﯿﺸـﺘﺮي ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬
‫‪FTM‬ﻫﺎﺷﺎﯾﻊ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺼﺮف ﺳﯿﮕﺎرﯾﺎﻗﻠﯿﺎن درﺑﺮﺧﯽ ازﻣﺒﺘﻼﯾﺎن اﻣﺮي ﻋﺎدي ﺗﻠﻘـﯽ ﻣﯿﺸـﺪوﺣﺘﯽ ﻣـﻮاردي ﻧـﺎدرﻫﻢ ازﻣﺸـﺮوب‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﮑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫وﺟﻮدددرﺟﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ازاﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﮐـﻪ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت واﺑﺴـﺘﮕﯽ ﺑـﻪ درﻣﺎﻧﮕﺮﺧﻮدراﻧﺸـﺎن ﻣﯿـﺪاددرﻣﯿﺎن‬
‫ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﻧﯿﺰﺑﺎرزﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﯾﻼت واﻓﮑﺎرﺧﻮدﮐﺸﯽ ﺷﺎﯾﻊ ﺑﻮدﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ ازﻣﺒﺘﻼﯾﺎن دﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﻮدﮐﺸـﯽ ﻫـﺎي ﻧﺎﻓﺮﺟـﺎم‬
‫زده ﺑﻮدﻧﺪوﻣﯽ زدﻧﺪ‪.‬‬
‫درﻣﻮردي ﺧﺎص ﺧﻮاﻫﺮزاده ﯾﮏ زن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﻧﯿﺰﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺑﯿﻤﺎري ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎاﯾﻦ وﺟﻮد‪،‬اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﭘﮋوﻫﺶ دراﯾﺮان درزﻣﯿﻨـﻪ ﮐﺎرﺑﺮدﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ ﺑﺮﺑﯿﻤـﺎران‬
‫ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻮدﮐﻪ ﻧﺸﺎن دادﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ ﺑﺮﮐـﺎﻫﺶ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ واﻓـﺰاﯾﺶ‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي وﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﻣﻮﺛﺮﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ اﯾﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧﺪزﻣﯿﻨـﻪ اي ﺑـﺮاي‬
‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻓﺮاﻫﻢ آورد‪).‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ(‬
‫‪١٣٩‬‬
‫‪-٢-٥‬ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖ ﻫﺎ ﭘﮋﻭﻫﺶ‬
‫‪-‬ﻃﺮح ﺑﻪ ﮐﺎررﻓﺘﻪ دراﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪،‬آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﻧﺒﻮد‪.‬‬
‫‪ -‬اﺧﺘﻼﻻت ﺷﺨﺼﯿﺖ واﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﻫﻤﺒﻮدﺳﻨﺠﯿﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮوﻫﻬﺎي ﻋﺎدي ﻫﻨﺠﺎرﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪه اﺳـﺖ دراﯾـﻦ ﭘـﮋوﻫﺶ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -‬ﮐﻤﺒﻮدﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﻣﺪون ﺟﺪﯾـﺪ درزﻣﯿﻨـﻪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‪،‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي‪،‬وﻋﺰت ﻧﻔـﺲ ﺑﯿﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ‬
‫اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ و ﻫﻤﯿﻨﻄﻮرﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ درﻣﻨـﺎﺑﻊ ﭘﮋوﻫﺸـﯽ داﺧـﻞ وﺑﻌﻀـﺎ ﺧـﺎرج‬
‫ازﮐﺸﻮر‪.‬‬
‫‪ -‬ﻋﺪم دﺳﺘﺮﺳﯽ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮه وﺳﯿﻊ ازاﯾﻦ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن‪.‬‬
‫‪ -‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ دﻟﯿﻞ زﯾﺎدﺑﻮدن ﺗﻌﺪادﺳﻮاﻻت ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎدﻗﺖ ﮐﺎﻓﯽ راﺑﻪ ﺧﺮج ﻧﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬وﺟﻮداﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﻫﻤﺮاه درﺑﯿﻤﺎران‪.‬‬
‫‪-٣-٥‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﻫﺎ ﭘﮋﻭﻫﺶ‬
‫‪ -‬اﺳﺘﻔﺎده ازﻃﺮح آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑﺮاي ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي آﺗﯽ درﺑﺎب اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ‬
‫ﺑﺮﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺎﺗﻌﺪادﺟﻠﺴﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮﺟﻬﺖ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ وﺑـﺎﻻﺑﺮدن ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫وﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫وﻋﺰت ﻧﻔﺲ زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪١٤٠‬‬
‫وﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻣﺮدان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫وﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﺘﻠﻂ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮزﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺮﻣﺮدان ﻣﺒﺘﻼﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﻫﻤﺰﻣﺎن ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮدي وﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮزﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﻫﻤﺰﻣﺎن ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮدي وﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫـﯽ ﺑﺮﻣـﺮدان ﻣﺒﺘﻼﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﻫﻤﺰﻣﺎن ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﻓﺮدي وﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ﺑﺮﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﺘﻠﻂ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﻣﺮدان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎروﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﺘﻠﻂ‪.‬‬
‫‪ -‬اﺟﺮاي ﻫﻤﺰﻣﺎن ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻣﺸﺎوره ﻓـﺮدي)ﺑﺎروﯾﮑﺮدﻣﺸـﺎﺑﻪ ﺑـﺎﮔﺮوه درﻣـﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﻮردﻧﻈﺮ( ﺑﺮ زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫ﻣﻮردﻧﻈﺮ( ﺑﺮ ﻣﺮدان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬‬
‫‪١٤١‬‬
‫ﻣﻮردﻧﻈﺮ( ﺑﺮ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﺘﻠﻂ‪.‬‬
‫‪١٤٢‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫‪١٤٣‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﯽ‬
‫‪ .1‬آﺑﻨﯿﮑﯽ ‪،‬اﻟﻬﺎم‪ .(1385).‬ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﺳـﺒﮏ ﻫـﺎي ﯾﺎدﮔﯿﺮي‪،‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي ﺑـﺎ ﺷـﯿﻮه ﻫـﺎي‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﻓﺸـﺎر رواﻧـﯽ ﺑـﺎ داﻧﺸـﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸـﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﮑﯽ وﺧـﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷـﺘﯽ درﻣـﺎﻧﯽ‬
‫اﯾﺮان‪.‬ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ‪،‬ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ .2‬آﻟﺒﻮﮐﺮدي‪،‬ﺳﺠﺎد‪،‬ﻧﻮري‪،‬رﺑﺎﺑﻪ‪،‬ﻧﯿﮑﻮﺳﯿﺮﺟﻬﺮﻣﯽ‪،‬ﻣﺤﻤﺪ‪،‬زاﻫﺪﯾﺎن‪،‬ﻓﺘﺢ اﷲ‪ .(1389).‬راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻋﺰت‬
‫ﻧﻔﺲ و ﺣﻤﺎﯾﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎ اﻓﺴﺮدﮔﯽ در زﻧﺪاﻧﯿﺎن ﻣﺮد‪ .‬ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻣﺎزﻧـﺪران‬
‫‪،‬دوره ﺑﯿﺴﺘﻢ‪،‬ﺷﻤﺎره‪62-68،77‬‬
‫‪ .3‬ازﺧﻮش‪،‬ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ‪.(1382).‬ﮐﺎرﺑﺮدآزﻣﻮن ﻫﺎي رواﻧﯽ‪،‬ﺗﻬﺮان‪،‬روان‪.‬‬
‫‪ .4‬اﺳــﺘﻮارات‪،‬وﯾﻠﯿﺎم‪.(1386).‬داﯾــﺮه اﻟﻤﻌــﺎرف ﻣﺸــﺎوره ﻧﻈــﺮي وﻋﻤﻠﯽ‪،‬ﺗﺮﺟﻤــﻪ ﺷــﮑﻮه ﻧــﻮاﺑﯽ‬
‫ﻧﮋاد‪،‬ﺗﻬﺮان‪:‬ﻋﻠﻢ‪.‬‬
‫‪ .5‬اﺻــــــــﻐﺮ ﻧﮋاد‪،‬ﻃﺎﻫﺮه‪،‬واﺣﻤــــــــﺪي ده ﻗﻄــــــــﺐ اﻟﺪﯾﻨﯽ‪،‬وﻣﺤﻤــــــــﺪ‪،‬وﻓﺮزاد‪،‬وﻟﯽ‬
‫اﷲ‪،‬وﺧﺪاﭘﻨﺎﻫﯽ‪،‬ﻣﺤﻤﺪﮐﺮﯾﻢ‪.(1385).‬ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ وﯾﮋﮔـﯽ ﻫـﺎي رواﻧﺴـﻨﺠﯽ ﻣﻘﯿـﺎس ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﺮر‪،‬ﻣﺠﻠﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ‪.262-274 :(3)10،‬‬
‫‪١٤٤‬‬
‫‪ .6‬اﻋﺮاﺑﯿﺎن‪،‬اﻗﺪس‪.(1383).‬ﺑﺮرﺳـﯽ راﺑﻄـﻪ ﺑﺎورﻫـﺎي ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي ﺑﺮﺳـﻼﻣﺖ رواﻧـﯽ وﻣﻮﻓﻘﯿـﺖ‬
‫ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪،‬داﻧﺸﮑﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘـﯽ ورواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ‪،‬داﻧﺸـﮕﺎه‬
‫ﺷﻬﯿﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ‪.‬‬
‫‪ .7‬اﻣﯿﺮي‪،‬ﻋﺒﺪاﻟﺤﺴﻦ‪.(1381).‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اي وﯾﮋﮔﯽ ﻫـﺎي ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ‪،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ وﺣﺮﻣـﺖ ﺧـﻮد‬
‫ﻧﻮﺟﻮاﻧــﺎن ﻣﺒــﺘﻼ ﺑــﻪ اﺧــﺘﻼل ﺳــﻠﻮك وﻋﺎدي‪،‬ﭘﺎﯾــﺎن ﻧﺎﻣــﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳــﯽ ارﺷﺪ‪،‬داﻧﺸــﮕﺎه ﺗﺮﺑﯿــﺖ‬
‫ﻣﺪرس‪،‬ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ .8‬ﺑﻬﺮاﻣﯽ‪،‬ﻓﺮﺣﻨﺎز‪،‬ﺳﻮداﻧﯽ‪،‬ﻣﻨﺼﻮر‪،‬ﻣﻬﺮاﺑﯽ زاده‪،‬ﻣﻬﻨﺎز‪.(1388).‬ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸـﯽ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﺮﻋــﺰت ﻧﻔﺲ‪،‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬واﺣﺴــﺎس ﺗﻨﻬــﺎﯾﯽ زﻧــﺎن ﻣﻄﻠﻘــﻪ ي اﻓﺴــﺮده‪،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺟﺘﻤــﺎﻋﯽ‬
‫رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ زﻧﺎن ﺳﺎل‪،8‬ﺷﻤﺎره‪145-1،129‬‬
‫‪ .9‬ﺑﯿﺎﺑﺎﻧﮕﺮد‪،‬اﺳﻤﺎﻋﯿﻞ‪.(1384).‬روان ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن‪.‬ﺗﻬﺮان‪:‬دﻓﺘﺮ ﻧﺸﺮﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﻼﻣﯽ‪.‬‬
‫‪ .10‬ﺑﯿﺮاﻣﯽ‪،‬م‪.(1385).‬ﺗﺎﺛﯿﺮ آﻣﻮزش ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ ﺑﺮﮐﻔﺎﯾـﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ داﻧـﺶ آﻣـﻮزان)ﻣـﺪل‬
‫ﻓﻠﻨﺮ(‪.‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺒﺮﯾﺰ‪،‬ﺷﻤﺎره‪.67-4،47‬‬
‫‪ .11‬ﺑﯿﺮاﻣﯽ‪،‬ﻣﻨﺼﻮر‪،‬ﻫﺎﺷﻤﯽ‪،‬ﺗﻮرج‪،‬ﻋﺒﺪﻟﻠﻬﯽ ﻋﺪﻟﯽ اﻧﺼـﺎر‪،‬وﺣﯿﺪه‪،‬ﻋﻼﺋﯽ‪،‬ﭘﺮواﻧﻪ‪ .(1390).‬ﭘـﯿﺶ ﺑﯿﻨـﯽ‬
‫راﻫﺒﺮدﻫﺎي ﯾﺎدﮔﯿﺮي ‪،‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼـﯿﻠﯽ ﺑﺮاﺳـﺎس اﻫـﺪاف ﭘﯿﺸـﺮﻓﺖ داﻧـﺶ‬
‫آﻣﻮزان ﺳﺎل دوم ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ ﺷﻬﺮ ﺗﺒﺮﯾﺰ‪.‬اﻧﺪﯾﺸﻪ ﻫﺎي ﻧﻮﯾﻦ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ‪ ،‬دوره ‪،7‬ﺷﻤﺎره ‪86-65، 1‬‬
‫‪ .12‬ﺗﺮﯾﮕﻮل‪،‬ﭘﯿﺘﺮ‪.(1390).‬ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻓﺮادﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻼت ﺟﻨﺴﯽ روﯾﮑﺮدي ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺮاي ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن‬
‫ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‪.‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻣﺠﯿﺪﺻﻔﺎري ﻧﯿﺎ‪،‬ﻣﺠﺘﺒﯽ دﻟﯿﺮ‪.‬ﺗﻬﺮان‪:‬ارﺟﻤﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .13‬ﺛﺎﺑﺖ‪،‬ﻣﻬﺮداد‪.(1375).‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻤﻠﯽ ﺑـﻮدن اﻋﺘﺒـﺎرورواﯾﯽ وﻧـﺮم ﯾـﺎﺑﯽ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﻋـﺰت ﻧﻔـﺲ‬
‫ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ درﻣﻨﺎﻃﻖ‪19‬ﮔﺎﻧﻪ ﺗﻬﺮان‪.‬ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪.‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪١٤٥‬‬
‫‪ .14‬ﺟﻼﻟﯽ‪،‬دارﯾﻮش‪.(1390).‬اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﭘﯿﺶ ﮔﯿﺮي ﺳﺮوﯾﺲ ﭘﯿﺎم ﮐﻮﺗﺎه ﺑﺮ ﻧﮕﺮش وﺧﻮد ﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮاﯾﺶ ﺑـﻪ ﻣﺼـﺮف ﻣﻮادﻣﺨـﺪر‪ .‬ﻓﺼـﻠﻨﺎﻣﻪ ﻓـﻦ آوري اﻃﻼﻋـﺎت و‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﺎت در ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ‪،‬ﺳﺎل اول ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﺳﻮم‬
‫‪ .15‬ﺟﻮﯾﺲ‪،‬ﻓﯿﻞ‪،‬ﺳــﯿﻠﺰ‪،‬ﭼﺎرﻟﻮت‪.(1388).‬ﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﯽ)ﻓﻨــﻮن وﻣﻬــﺎرت ﻫــﺎي روان درﻣــﺎﻧﯽ‬
‫وﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ(‪،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺣﯿﺪرﻧﯿﺎوﻫﻤﮑﺎران‪،‬ﺗﻬﺮان‪:‬داﻧﮋه‪.‬‬
‫‪ .16‬ﺣﺠﺎزي‪،‬آرﯾﺎ؛ﻋـــــــﺪاﻟﺘﯽ ﺷﺎﮐﺮي‪،‬زﻫﺮه‪،‬ﺳـــــــﻌﯿﺪه ﺳـــــــﺎدات ﻣﺼﻄﻔﻮي؛ﺳـــــــﺎدات‬
‫ﺣﺴﯿﻨﯽ‪،‬زﻫﺮا؛رزاﻗﯿﺎن‪،‬ﻣﻨﯿﺮه؛ﻣﻘﺪم‪،‬ﻣﺮﺿــﯿﻪ‪.(1387).‬ﺑﺮرﺳـــﯽ ﻣﯿـــﺰان ﺗﻮاﻓـــﻖ ﻧﻘـــﺶ وﻫﻮﯾـــﺖ‬
‫ﺟﻨﺴﯽ‪12‬ﺑﯿﻤﺎرﺗﺮﻧﺲ ﺳﮑﺴﻮال ﺑﺎﺟﻨﺴﯿﺖ ﺟﺪﯾﺪﺷﺎن ﭘﺲ ازﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣـﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮﺟﻨﺴـﯿﺖ‪.‬ﻣﺠﻠـﻪ‬
‫ﻋﻠﻤﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﮐﺮدﺳﺘﺎن؛دوره ﺳﯿﺰدﻫﻢ‪،‬زﻣﺴﺘﺎن‪.87‬‬
‫‪ .17‬ﺣﺴﯿﻨﯽ‪،‬ﻣﻬﺪي‪،‬ﻣﻬﺪﯾﺰاده‪،‬اﺷﺮﻓﯽ‪ .(1390).‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ و ﻋﻮاﻣﻞ آن‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‪ ،‬ﺳﺎل ﻫﺸﺘﻢ‪،‬‬
‫وﯾﮋه ﻧﺎﻣﻪ‪106-115،‬‬
‫‪ .18‬ﺣﻤﯿﺪ‪،‬ﻧﺠﻤﻪ‪ .(1390).‬اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﺘﺮس ﺑـﺮ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‪ ،‬اﺿـﻄﺮاب و ﻧﺎﺑـﺎروري زﻧـﺎن‪.‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎري ‪،‬دوره‪ ، 5‬ﺷﻤﺎره‪ ، 1‬ﺑﻬﺎر‪.55-60،1390‬‬
‫‪ .19‬ﺧـﺪاﯾﺎري ﻓﺮد‪،‬ﻣﺤﻤﺪ؛ﻣﺤﻤﺪي‪،‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ؛ﻋﺎﺑﺪﯾﻨﯽ‪،‬ﯾﺎﺳــﻤﯿﻦ‪.(1387).‬درﻣـﺎن ﺷــﻨﺎﺧﺘﯽ‪-‬رﻓﺘــﺎري‬
‫اﺧــﺘﻼل ﺗﺒــﺪل ﺧــﻮاﻫﯽ ﺟﻨﺴــﯽ ﺑﺎﺗﺎﮐﯿــﺪﺑﺮدرﻣﺎن ﻣﻌﻨﻮي؛ﺑﺮرﺳــﯽ ﻣــﻮرد‪.‬ﺑﺮﮔﺮﻓﺘــﻪ از)ﺑﺮﮔﺮﻓﺘــﻪ‬
‫از‪.(www.sid.ir‬‬
‫‪ .20‬ﺧـﺪاﯾﺎري ﻓﺮد‪،‬ﻣﺤﻤﺪ؛ﻣﺤﻤﺪي‪،‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎوﻋﺎﺑﺪﯾﻨﯽ‪،‬ﯾﺎﺳــﻤﯿﻦ‪.(1382).‬درﻣــﺎن ﺷــﻨﺎﺧﺘﯽ رﻓﺘــﺎري‬
‫اﺧﺘﻼل ﺗﺒﺪل ﺧﻮاﻫﯽ ﺑﺎﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮدرﻣﺎن ﻣﻌﻨﻮي‪:‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻮردي‪.‬ﻓﺼﻨﺎﻣﻪ اﻧﺪﯾﺸـﻪ ورﻓﺘـﺎر‪:35‬ﻣﺠﻠـﻪ‬
‫رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ ورواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‪،‬ﺳﺎل ﻧﻬﻢ‪،‬ﺷﻤﺎره‪.12-3،21‬‬
‫‪١٤٦‬‬
‫‪ .21‬داﺑﺴﻮن‪،‬ﮐﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎن؛ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﻧﯽ‪،‬ﭘﺮواﻧﻪ‪.(1386).‬ﻣﺨﺘﺼﺎت روان ﺳﻨﺠﯽ ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫ﺑﮏ‪2-‬در ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل اﻓﺴﺮدﮔﯽ اﺳﺎﺳﯽ درﺑﻬﺒﻮدي ﻧﺴﺒﯽ‪.‬ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﯽ‪.80-86:(29)8.‬‬
‫‪ .22‬دﻻور‪،‬ﻋﻠﯽ‪.(1389).‬ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮي وﻋﻤﻠﯽ ﭘﮋوﻫﺶ درﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‪.‬ﺗﻬﺮان‪:‬رﺷﺪ‪.1389،‬‬
‫‪ .23‬دوﻟﺘﺸﺎﻫﯽ‪،‬ﺑﻬﺮوز‪،‬ﻧﻮرﯾﺎن‪،‬ﻧﺎﻫﯿﺪ‪،‬رﺿــﺎﯾﯽ‪،‬اﻣﯿﺪ‪،1387،‬ﺑﺮرﺳــﯽ اﺧــﺘﻼﻻت ﺷﺨﺼــﯿﺖ ووﯾﮋﮔﯿﻬــﺎي‬
‫ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ ﻣﺮدان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﯽ‪،‬دوره ﻧﻬﻢ‪،‬ﺷﻤﺎره‪.33‬‬
‫‪ .24‬راﺋﯽ‪،‬ﻣﻬﺪي‪.(1382).‬ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﮔﺮاﯾﺶ دﯾﻨﯽ ﺑﺎ ﻋﺰت ﻧﻔـﺲ وﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي درﻣﯿـﺎن داﻧـﺶ‬
‫آﻣﻮزان ﺳﺎل دوم دﺑﯿﺮﺳﺘﺎن ﺷﻬﺮ ﺗﺒﺮﯾﺰ‪ ،‬ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺒﺮﯾﺰ‪.‬‬
‫‪ .25‬رﺿﺎﭘﻮرﻣﯿﺮﺻﺎﻟﺢ‪،‬ﯾﺎﺳﺮ‪،‬ﺧﺒﺎز‪،‬ﻣﺤﻤﻮد‪،‬ﺻــــــــــــــــــﺎﻓﯽ‪،‬ﻣﺤﻤﺪﻫﺎدي‪،‬ﻋﺒﺪي‪،‬ﮐﯿﺎﻧﻮش‪،‬ﯾﺎوري‬
‫‪،‬ﻣﺮﯾﻢ‪،‬ﺑﻬﺠﺘﯽ‪،‬زﻫـﺮا‪.(1390).‬ﺑﺮرﺳـﯽ ﻫﻤﺒﺴـﺘﮕﯽ ﺟﻬـﺖ ﮔﯿـﺮي ﻣـﺬﻫﺒﯽ‪ ،‬اﺑﻌـﺎد ﺷﺨﺼـﯿﺖ و‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﺎ ﺳﺒﮏ ﻫـﺎي ﻣﻘﺎﺑﻠـﻪ ﺑـﺎ اﺳـﺘﺮس در داﻧﺸـﺠﻮﯾﺎن ﮐـﺎرورز ﭘﺮﺳـﺘﺎري‪.‬ﭘـﮋوﻫﺶ‬
‫ﭘﺮﺳﺘﺎري‪ ،‬دوره‪ 6 ،‬ﺷﻤﺎره‪.53-64. 22‬‬
‫‪ .26‬رﺿﺎﯾﯽ‪،‬اﻣﯿﺪ؛ﺻﺎﺑﺮي‪،‬ﻣﻬﺪي؛ﺷﺎﻫﻤﺮادي‪،‬ﺣﺴــﯿﻦ؛ﻣﻠﮏ ﺧﺴــﺮوي‪،‬ﻏﻔﺎر‪.(1386).‬ﮐﺎرﮐﺮدﺧــﺎﻧﻮاده‬
‫درﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‪.‬وﯾـﮋه ﻧﺎﻣـﻪ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸـﯽ درﺑﯿﻤﺎرﯾﻬـﺎي واﺧـﺘﻼﻻت‬
‫رواﻧﯽ‪،‬دوره ﻫﺸﺘﻢ؛ش‪.29.‬‬
‫‪ .27‬زارع‪،‬ﺣﺴﯿﻦ‪،‬ﺷﻘﺎﻗﯽ‪،‬ﻓﺮﻫﺎد‪،‬دﻟﯿﺮ‪،‬ﻣﺠﺘﺒﯽ‪.(1390).‬اﺛﺮ اﻓﺸﺎي ﻧﻮﺷﺘﺎري ﺑﺮ ﺷﺪت ﻋﻼﺋﻢ وﺳﻮاﺳﯽ و‬
‫اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﻣﺒﺘﻼﯾﺎن ﺑﻪ اﺧﺘﻼل وﺳﻮاس ‪-‬اﺟﺒﺎر‪.‬ﻣﺠﻠﻪ روان ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ ‪،‬ﺳﺎل ﺳـﻮم‪ ،‬ﺷـﻤﺎره ‪4‬‬
‫ﭘﯿﺎﭘﯽ)‪.(12‬‬
‫‪١٤٧‬‬
‫‪ .28‬زال ﭘﻮر‪،‬ﺧﺪﯾﺠــﻪ‪ .(1387).‬ﺗــﺄﺛﯿﺮ ﮔــﺮوهدرﻣــﺎﻧﯽ ﮔﺸــﺘﺎﻟﺘﯽ ﺑــﺮ ﮐــﺎﻫﺶ ﺧﺸــﻢ ﻧﻮﺟﻮاﻧــﺎن ﭘﺴــﺮ‬
‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﺳـﻠﻮك ﺳـﺎﮐﻦ در ﮐـﺎﻧﻮن اﺻـﻼح و ﺗﺮﺑﯿـﺖ ﺗﻬـﺮان‪.‬ﭘﺎﯾـﺎن ﻧﺎﻣـﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳـﯽ‬
‫ارﺷﺪ‪.‬داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﯿﺪﺑﻬﺸﺘﯽ‪.‬‬
‫‪ .29‬زﻣﯿﻨﯽ‪،‬ﺳﻬﯿﻼ‪.(1386).‬آﻣﻮزش راﻫﺒﺮدي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻋﺼﺒﯽ‪-‬ﮐﻼﻣﯽ)ان ال ﭘـﯽ(ﺑﺮﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬
‫واﻧﮕﯿﺰش ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ درﻫﻨﺮﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﺷﻬﺮ ﺗﺒﺮﯾﺰ‪،‬ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺒﺮﯾﺰ‪.‬‬
‫‪ .30‬ﺳﺎدوك‪،‬ﺑﻨﯿﺎﻣﯿﻦ؛ﺳﺎدوك‪،‬وﯾﺮﺟﯿﻨﯿﺎ‪.(2010).‬دﺳﺘﻨﺎﻣﻪ ﺟﯿﺒﯽ رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ ﮐﺎﭘﻼن وﺳـﺎدوك‪.‬ﺗﺮﺟﻤـﻪ‬
‫ﻣﺤﺴﻦ ارﺟﻤﻨﺪودﯾﮕﺮان‪.‬ﺗﻬﺮان‪:‬ارﺟﻤﻨﺪ‪1389،‬‬
‫‪ .31‬ﺳﺎدوك‪،‬ﺟﯿﻤﺰﺑﻨﺠﺎﻣﯿﻦ؛ﺳــــﺎدوك‪،‬وﯾﺮﺟﯿﻨﯿﺎآﻟﮑﻮت‪.(2007).‬ﺧﻼﺻــــﻪ رواﻧﭙﺰﺷــــﮑﯽ‪:‬ﻋﻠــــﻮم‬
‫رﻓﺘﺎري‪.‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻓﺮزﯾﻦ رﺿﺎﻋﯽ‪.‬ﺗﻬﺮان‪:‬ارﺟﻤﻨﺪ‪.1390،‬‬
‫‪ .32‬ﺳﺘﯿﺮ‪،‬وﯾﺮﺟﯿﻨﯿﺎ‪.(1384).‬آدم ﺳﺎزي دررواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﺧﺎﻧﻮاده‪،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺑﻬﺮوزﺑﯿﺮﺷﮏ‪.‬ﺗﻬﺮان‪:‬رﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .33‬ﺳﺠﺎدي‪،‬ﻣﻨﺼﻮره اﻟﺴﺎدات‪.(1385).‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﺑﺮﻧﮕﺮش ﻧﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﺗﻘﻠـﺐ ﻋﻠﻤـﯽ‬
‫واﻗﺪام ﺑﻪ آن درداﻧﺶ آﻣﻮزان دﺧﺘﺮ وﭘﺴﺮﺳﺎل ﺳﻮم راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮ اراك درﺳـﺎل ﺗﺤﺼـﯿﻠﯽ‪-85‬‬
‫‪،84‬ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ‪،‬ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ .34‬ﺷﻔﯿﻊ آﺑﺎدي‪،‬ﻋﺒﺪا‪،...‬ﻧﺎﺻﺮي‪،‬ﻋﻼﻣﺮﺿﺎ‪.(1381).‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﺸـﺎوره وروان درﻣـﺎﻧﯽ‪،‬ﺗﻬﺮان‪:‬ﻣﺮﮐـﺰ‬
‫ﻧﺸﺮداﻧﺸﮕﺎﻫﯽ‪.‬‬
‫‪ .35‬ﺷـﻤﺎﻋﯽ زاده‪ ،‬ﻣﺮﺿـﯿﻪ و ﻋﺎﺑـﺪي‪ ،‬ﻣﺤﻤـﺪ رﺿـﺎ‪ .(1384).‬ﺗـﺄﺛﯿﺮ ﻣﺸـﺎوره ﺷـﻐﻠﯽ ﺑـﺮ اﻓـﺰاﯾﺶ‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸـﮕﺎه اﺻـﻔﻬﺎن ‪ .‬داﻧـﺶ و ﭘـﮋوﻫﺶ در روان ﺷﻨﺎﺳـﯽ‬
‫‪.29-38 ،23،7،‬‬
‫‪١٤٨‬‬
‫‪ .36‬ﺷـــــﻮﻟﺘﺰ‪،‬دوآن‪.(1375).‬رواﻧﺸﻨﺎﺳـــــﯽ ﮐﻤﺎل‪،‬اﻟﮕﻮﻫـــــﺎي ﺷﺨﺼـــــﯿﺘﯽ ﺳـــــﺎﻟﻢ‪،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ‬
‫ﺧﻮﺷﺪل‪،‬ﮔﯿﺘﯽ‪،‬ﺗﻬﺮان‪:‬ﻧﺸﺮاﻟﺒﺮز‪.‬‬
‫‪ .37‬ﺷﻮﻟﺘﺰ‪،‬دوان ﭘﯽ‪،‬وﺷﻮﻟﺘﺰ‪،‬ﺳﯿﺪﻧﯽ اﻟﻦ‪.(1389).‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي ﺷﺨﺼـﯿﺖ)وﯾﺮاﺳـﺖ ﻫﺸـﺘﻢ(‪.‬ﺗﺮﺟﻤـﻪ‬
‫ﯾﺤﯿﯽ ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪي‪،‬ﺗﻬﺮان‪:‬وﯾﺮاﯾﺶ‪.‬‬
‫‪ .38‬ﺷﯿﻠﯿﻨﮓ‪،‬ﻟﻮﺋﯿﺲ‪.(1384).‬ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﺸﺎوره‪.‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺧﺪﯾﺠﻪ آرﯾﻦ‪.‬ﺗﻬﺮان‪:‬اﻃﻼﻋﺎت‪.‬‬
‫‪ .39‬ﺷــﯿﻠﯿﻨﮓ‪،‬ﻟﻮﺋﯿﺲ‪.(1390).‬ﻧﻈﺮﯾــﻪ ﻫــﺎي ﻣﺸــﺎوره)دﯾــﺪﮔﺎه ﻫــﺎي ﻣﺸــﺎوره(‪.‬ﺗﺮﺟﻤــﻪ ﺧﺪﯾﺠــﻪ‬
‫آرﯾﻦ‪.‬ﺗﻬﺮان‪:‬اﻃﻼﻋﺎت‪.‬‬
‫‪ .40‬ﺻﺎدﻗﯽ ‪،‬ﺳﭙﯿﺪه؛ﻗﺎدري‪،‬زﻫﺮا‪،‬ﺟﺎﻫﺪي‪،‬ﺳﻬﯿﻼ‪.(1390).‬اﺛﺮ ﺑﺨﺸـﯽ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ درﻣـﺎﻧﯽ و ﺷـﻨﺎﺧﺖ‬
‫درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﺑﻬﺒﻮدﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺟﺎﻧﺒﺎزان‪ .‬ارﻣﻐﺎن داﻧﺶ‪ ،‬ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸـﯽ داﻧﺸـﮕﺎه ﻋﻠـﻮم‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ ﯾﺎﺳﻮج دوره ‪ ، 16‬ﺷﻤﺎره ‪ ،6‬ﺷﻤﺎره ﭘﯽ در ﭘﯽ ‪.66‬‬
‫‪ .41‬ﻇﻬﯿﺮاﻟﺪﯾﻦ‪،‬ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ‪،‬ﺻــــــﻤﯿﻤﯽ‪،‬ﻣﻬﺪي‪،‬ارﺑﺎﺑﯽ‪،‬ﻣﺤﻤﺪ‪.(1384).‬روان درﻣــــــﺎﻧﯽ ﻣﻮﻓﻘﯿــــــﺖ‬
‫آﻣﯿﺰﭼﻬﺎرﻣﻮرداﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ‪،‬ﻣﺠﻠﻪ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ‪،‬ﺳﺎل‪،11‬ﺷﻤﺎره‪.37‬‬
‫‪ .42‬ﻋﺎرﻓﯽ ‪،‬ﻣﺮﺿﯿﻪ‪.(1389).‬ﻣﻘﺎﯾﺴـﻪ ﻣﮑـﺎن ﮐﻨﺘﺮل‪،‬ﻋـﺰت ﻧﻔﺲ‪،‬واﺧـﺘﻼﻻت ﺷﺨﺼـﯿﺘﯽ ﻣﯿـﺎن زﻧـﺎن‬
‫زﻧﺪاﻧﯽ)ﺑﺎﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮزﻧﺎن ﺑﺎ ﻣﺠﺮﻣﯿﺖ ﻣﻨﮑﺮات وزﻧﺎن ﻋﺎدي(‪.‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت رواﻧﺸﻨﺎﺧﺘﯽ دوره ‪6‬ﺷﻤﺎره‪.4‬‬
‫‪ .43‬ﻋﺒﺪاﻟﻠﻬﯽ ﻋﺪﻟﯽ اﻧﺼﺎر‪.(1382).‬ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﺎورﻫﺎي ﺧﻮد اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ وﻣﺮﮐﺰ ﮐﻨﺘﺮل ﺑﺎ ﭘﯿﺸـﺮﻓﺖ‬
‫ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺒﺮﯾـﺰ ‪،‬ﭘﺎﯾـﺎن ﻧﺎﻣـﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳـﯽ ارﺷﺪ‪،‬داﻧﺸـﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘـﯽ و‬
‫رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺒﺮﯾﺰ‬
‫‪ .44‬ﻋﺴﮕﺮي‪،‬ﻣﺤﻤﺪ‪،‬ﺻﺎﺑﺮي‪،‬ﻣﻬﺪي‪،‬رﺿﺎﯾﯽ‪،‬اﻣﯿﺪ‪،‬ودوﻟﺘﺸــﺎﻫﯽ ‪،‬ﺑﻬــﺮوز‪.(1386).‬ﺷــﯿﻮع آﺳــﯿﺐ ﻫــﺎي‬
‫رواﻧﯽ درﺑﯿﻤﺎران ﺑﺎ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‪،‬دوره‪،13‬ﺷﻤﺎره ‪.3‬‬
‫‪١٤٩‬‬
‫‪ .45‬ﻋﻄﺎر‪،‬ﺣﻤﯿﺪرﺿﺎ ورﺳﻮﻟﯿﺎن‪،‬ﻣﺮﯾﻢ ‪.(1382).‬ﺗﺸﺨﯿﺺ اوﻟﯿﻪ ي اﺧـﺘﻼل ﻫﻮﯾـﺖ ﺟﻨﺴـﯽ‪:‬ﮔـﺰارش‬
‫ﻣﻮردي‪.‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ اﻧﺪﯾﺸﻪ ورﻓﺘﺎر‪:‬ﻣﺠﻠﻪ رواﻧﭙﺰﺷﮑﯽ ورواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‪،‬ﺳﺎل ﻧﻬﻢ ‪،‬ﺷﻤﺎره‪-11، 35‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪ .46‬ﻏﺮاﯾﯽ‪،‬ﺑﻨﻔﺸﻪ‪.(1382).‬ﺗﻌﯿﯿﻦ وﺿﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻫﻮﯾﺖ وارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﻫﻮﯾﺘﯽ واﻓﺴـﺮدﮔﯽ‬
‫درﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن‪.‬ﭘﺎﯾﺎﯾﻦ ﻧﺎﻣﻪ دﮐﺘﺮاي روان ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‪.‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷـﮑﯽ اﯾـﺮان‪.‬اﻧﯿﺴـﺘﯿﺘﻮروان‬
‫ﭘﺰﺷﮑﯽ‪.‬‬
‫‪ .47‬ﻓﺘﺤﯽ آﺷﺘﯿﺎﻧﯽ‪،‬ﻋﻠﯽ‪.(1388).‬آزﻣﻮن ﻫﺎي روان ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ ارزﺷـﯿﺎﺑﯽ ﺷﺨﺼـﯿﺖ وﺳـﻼﻣﺖ روان‬
‫‪،‬ﺗﻬﺮان ‪:‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺑﻌﺜﺖ ‪.‬‬
‫‪ .48‬ﮐﻮري‪،‬ﻣﺎرﯾـــــﺎن اﺷـــــﻨﺎﯾﺪر‪،‬ﮐﻮري‪،‬ﺟﺮاﻟﺪ‪.(2002).‬ﻣﺘﺮﺟﻤـــــﺎن‪:‬ﺳـــــﯿﺎﻣﮏ ﻧﻘﺸـــــﺒﻨﺪي‬
‫ودﯾﮕﺮان‪.‬ﺗﻬﺮان‪:‬روان‪.1389،‬‬
‫‪ .49‬ﮐﺎﻇﻤﯽ‪ ،‬ح‪.(1382).‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺗﺤﺮﯾﻔﻬﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ در ﺑﯿﻤـﺎران ﻣﻀـﻄﺮب و اﻓﺴـﺮده‪ ،‬ﭘﺎﯾـﺎن ﻧﺎﻣـﻪ‬
‫ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺷﯿﺮاز‪.‬‬
‫‪ .50‬ﮔﺮاث‪-‬ﻣﺎرﻧﺎت‪،‬ﮔﺮي‪.(2003).‬راﻫﻨﻤﺎي ﺳﻨﺠﺶ رواﻧﯽ‪.‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺣﺴﻦ ﭘﺎﺷﺎ ﺷﺮﯾﻔﯽ وﻣﺤﻤﺪ رﺿـﺎ‬
‫ﻧﯿﮑﺨﻮ)‪.(1384‬ﺗﻬﺮان‪:‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺨﻦ‪.‬‬
‫‪ .51‬ﮔﻠﺪن ﺑﺮگ‪،‬اﯾﺮﻧﻪ‪،‬وﻫﺮﺑﺮت ﮔﻠﺪن ﺑﺮگ‪.(1382).‬ﺧﺎﻧﻮاده درﻣﺎﻧﯽ‪.‬ﺑﺮﮔﺮدان ﺣﺴﯿﻦ ﺷـﺎﻫﯽ ﺑـﺮوات‬
‫وﺳﯿﺎﻣﮏ ﻧﻘﺶ ﺑﻨﺪي‪.‬ﺗﻬﺮان ‪:‬ﻧﺸﺮروان‪.‬‬
‫‪ .52‬ﮔﻨﺠﯽ‪،‬ﺣﻤﺰه‪.(1390).‬ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﺷﺨﺼﯿﺖ‪،‬ﺗﻬﺮان‪:‬ﺳﺎواﻻن‪.‬‬
‫‪١٥٠‬‬
‫‪ .53‬ﻣﺠــﺮي ﻧﮋاد‪،‬ﻣﻬﻨــﺎز‪.(1389).‬ﺑﺮرﺳــﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸــﯽ ﮔــﺮوه درﻣــﺎﻧﯽ ﺑــﺎروﯾﮑﺮدﺑﯿﻦ ﻓــﺮدي)ﻣﺒﺘﻨــﯽ‬
‫ﺑﺮدﻟﺒﺴﺘﮕﯽ(ﺑﺮﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎﻧﻘﺶ ﺟﻨﺴﯽ اﺿﻄﺮاب ‪،‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ وﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﻣﺮدان ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل‬
‫ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‪.‬ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻓﺮدوﺳﯽ ﻣﺸﻬﺪ‪.‬‬
‫‪ .54‬ﻣﺤﺮاﺑﯽ‪،‬ف‪.(1376).‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ وﯾﮋﮔﯿﻬﺎي اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺗﺮﻧﺲ ﺳﮑﺸﻮال ‪.‬اﻧﺪﯾﺸﻪ ورﻓﺘﺎر‪.6-2،12،‬‬
‫‪ .55‬ﻣﺤﻤﺪي‪،‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ؛ﻣﻮﻣﻨﯽ‪،‬ﻓﺮزاد؛ﻣﻬﺮاﺑﯽ‪،‬ﻓﺮزاﻧﻪ‪.(1379).‬اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ دوران ﮐﻮدﮐﯽ‬
‫وﻧﻮﺟﻮاﻧﯽ‪.‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﻮاﻧﺒﺨﺸﯽ‪:‬ش دوم‪.‬‬
‫‪ .56‬ﻣﻌﺘﻤﺪي‪،‬ﻋﺒﺪاﻟﻪ‪.(1385).‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮐﻨﮑﻮر ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ‪،‬ﻋﺰت ﻧﻔـﺲ وﻧﺸـﺎﻧﻪ ﻫـﺎي اﺧـﺘﻼﻻت‬
‫رواﻧﯽ راه ﻧﯿﺎﻓﺘﮕﺎن ﺑﻪ داﻧﺸﮕﺎه‪،‬ﭘﮋوﻫﺶ وﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي درآﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ‪،‬ﺟﻠﺪ‪،2‬ﺷﻤﺎره‪.54-2،72‬‬
‫‪ .57‬ﻣﯿﺮزاﯾـﯽ ﮐﻨﺪري‪،‬ﻓﺘﺎﻧــﻪ‪.(1386).‬اﺛﺮﺑﺨﺸـﯽ آﻣــﻮزش ﻣﻮﻟﻔــﻪ ﻫـﺎي روﯾﮑﺮدﮐــﺎرﺧﻮف ﺑﺮاﻓــﺰاﯾﺶ‬
‫ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي داﻧﺶ آﻣﻮزان‪،‬ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ‪،‬ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ .58‬ﻧﺎﯾﺒﯽ ﻓﺮد‪،‬اﻋﻈﻢ‪.(1382).‬ﻫﻨﺠﺎرﯾﺎﺑﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ وﺑﺮرﺳﯽ ﺑـﺮازش آن ﺑـﺎ‬
‫ﻣﺪل راش درﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺳﺒﺰوار‪.‬ﭘﺎﯾﺎن ﻧﺎﻣﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ‪.‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ .59‬ﻧﺠﺎت ﺑﺨﺶ‪،‬ﻋﺒﺪاﷲ‪،‬ﻓﺨﺎري‪،‬ﻋﻠﯽ‪،‬ﺻﻔﺎﺋﯿﺎن‪،‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺳﻮل‪.(1385).‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿـﺰان ﺗﻮاﻓـﻖ ﻣﺼـﺎﺣﺒﻪ‬
‫ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ درﺗﺸﺨﯿﺺ اﺧﺘﻼﻻت ﺧﻠﻘﯽ ﺑﺎ آزﻣﻮن ﺷﺨﺼـﯿﺘﯽ ﭼﻨـﺪوﺟﻬﯽ ﻣﯿﻨـﻪ ﺳـﻮﺗﺎ)ﻓـﺮم ﮐﻮﺗـﺎه(‬
‫‪.‬ﻣﺠﻠﻪ ﭘﺰﺷﮑﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﺒﺮﯾﺰ‪،‬دوره‪28،‬ﺷﻤﺎره‪. 115-1،118‬‬
‫‪ .60‬ﻧﺠﻔﯽ‪،‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ‪،‬رﺿﺎﯾﯽ‪،‬ﻓﺎﻃﻤﻪ‪،‬وﮐﯿﻠﯽ زارچ‪،‬ﻧﺠﻤﻪ‪،‬دﻫﻘﺎﻧﯽ‪،‬ﻓﻬﯿﻤﻪ‪،‬ﺑﺮﮐﺘﯿﻦ‪،‬ﻣﺠﯿﺪ‪.(1389).‬ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫اﻟﮕﻮي وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯿﺘﯽ و آﺳﯿﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ رواﻧﯽ ﺑﯿﻤﺎران ﺻﺮع ﭘﺎرﺷﯿﻞ ﭘﯿﭽﯿﺪه و ﮔﺮﻧﺪﻣﺎل‬
‫و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ي آن ﺑﺎ ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‪.‬ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷـﮑﯽ ﺷـﻬﯿﺪ ﺻـﺪوﻗﯽ‬
‫ﯾﺰددوره ‪ ، 18‬ﺷﻤﺎره‪.84-91، 2‬‬
‫‪١٥١‬‬
‫‪ .61‬ﻧﻮرﮐﺮاس‪،‬ﺟـــﺎن ﺳﯽ‪،‬ﭘﺮوﭼﺎﺳـــﮑﺎ‪،‬ﺟﯿﻤﺰاو‪ .(1999).‬ﻧﻈﺮﯾـــﻪ ﻫـــﺎي روان درﻣﺎﻧﯽ‪،‬ﺗﺮﺟﻤـــﻪ‬
‫ﺳﯿﺪﻣﺤﻤﺪي‪،‬ﯾﺤﯿﯽ)‪،(1387‬ﺗﻬﺮان‪:‬اﻧﺘﺸﺎرات رﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .62‬ﻧﻮرﮐﺮاس‪،‬ﺟـــﺎن ﺳﯽ‪،‬ﭘﺮوﭼﺎﺳـــﮑﺎ‪،‬ﺟﯿﻤﺰاو‪.(2002).‬ﻧﻈﺮﯾـــﻪ ﻫـــﺎي روان درﻣﺎﻧﯽ‪،‬ﺗﺮﺟﻤـــﻪ‬
‫ﺳﯿﺪﻣﺤﻤﺪي‪،‬ﯾﺤﯿﯽ)‪،(1381‬ﺗﻬﺮان‪:‬اﻧﺘﺸﺎرات رﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .63‬ﻧﯿﺎﮐﺮوﺋﯽ ‪،‬ﻋﻠﯽ ‪.(1382 ).‬ﺑﺮرﺳـﯽ راﺑﻄـﻪ ﺑـﯿﻦ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي ﻋﻤـﻮﻣﯽ وﺳـﻼﻣﺖ روان داﻧـﺶ‬
‫آﻣــﻮزان ﭘﺎﯾــﻪ ﺳــﻮم ﻣﺘﻮﺳــﻄﻪ ﺷــﻬﺮ ﺑﺎﺑــﻞ درﺳــﺎل ﺗﺤﺼــﯿﻠﯽ‪،82-81‬ﭘﺎﯾــﺎن ﻧﺎﻣــﻪ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳــﯽ‬
‫ارﺷﺪ‪،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ ﺗﻬﺮان‪.‬‬
‫‪ .64‬ﻫﺮﮔﻨﻬــﺎن‪،‬ﺑﯽ‪.‬آر‪،‬واﻟﺴــﻮن‪،‬ﻣﺘﯿﻮ اچ‪.(1389).‬ﻣﻘﺪﻣــﻪ اي ﺑﺮﻧﻈﺮﯾــﻪ ﻫــﺎي ﯾــﺎدﮔﯿﺮي)وﯾــﺮاﯾﺶ‬
‫ﻫﺸﺘﻢ(‪.‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻋﻠﯽ اﮐﺒﺮﺳﯿﻒ‪،‬ﺗﻬﺮان‪:‬دوران‪.‬‬
‫‪ .65‬ﯾﻮﺳﻔﯽ‪،‬ﻧﺎﺻــﺮ‪.(1383).‬ﺑﺮرﺳــﯽ اﺛﺮﻣﺸــﺎوره وﻣﻘﺎﯾﺴـــﻪ وﯾﮋﮔﯿﻬــﺎي ﺷﺨﺼــﯿﺘﯽ درﺑﯿﻤـــﺎران‬
‫ﺳﺮﻃﺎﻧﯽ‪.‬ﻣﺠﻠﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ وﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﯿﺪﭼﻤﺮان اﻫﻮاز‪.101-120،(2)3،‬‬
‫‪ .66‬ﯾﻮﺳﻔﯽ‪،‬ﻧﺎﺻــﺮ‪.(1384).‬ﻣﻘﺎﯾﺴــﻪ ي اﺛﺮﺑﺨﺸــﯽ دوروﯾﮑﺮدﻣﺸــﺎوره ي ﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﯽ وﻣﻌﻨــﯽ‬
‫درﻣﺎﻧﯽ درﮐﺎﻫﺶ ﻧﺸـﺎﻧﮕﺎن اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬اﺿـﻄﺮاب وﭘﺮﺧﺎﺷـﮕﺮي درﻣﯿـﺎن زﻧـﺎن ﻣﺘﻘﺎﺿـﯽ ﻃـﻼق‬
‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﮐﺰﻣﺸﺎوره ي ﺧﺎﻧﻮاده ي ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺳﻘﺰ‪ .‬درﺧﻼﺻـﻪ ﻣﻘﺎﻟـﻪ ﻫـﺎ وﺳـﺨﻨﺮاﻧﯽ‬
‫ﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه دردوﻣﯿﻦ ﮐﻨﮕﺮه ي ﺳﺮاﺳﺮي آﺳﯿﺐ ﺷﻨﺎﺳـﯽ ﺧـﺎﻧﻮاده دراﯾـﺮان‪.‬ﺗﻬـﺮان‪:‬داﻧﺸـﮕﺎه‬
‫ﺷﻬﯿﺪ ﺑﻬﺸﺘﯽ‪.‬‬
‫‪ .67‬ﯾﻮﺳﻔﯽ‪،‬ﻧﺎﺻــــــــــــــــــﺮ‪،‬اﻋﺘﻤﺎدي‪،‬ﻋﺬرا‪،‬ﺑﻬﺮاﻣﯽ‪،‬ﻓﺎﻃﻤﻪ‪،‬ﻓﺎﺗﺤﯽ زاده‪،‬ﻣــــــــــــــــــﺮﯾﻢ‬
‫اﻟﺴﺎدات‪،‬اﺣﻤﺪي‪،‬ﺳﯿﺪاﺣﻤﺪ‪،‬ﻣﺎوراﻧﯽ‪،‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﯾﺰ‪،‬ﻋﯿﺴـــــــــﯽ ﻧﮋاد‪،‬اﻣﯿﺪ‪،‬ﺑﻄﻼﻧﯽ‪،‬ﺳـــــــــﻌﯿﺪه‬
‫‪١٥٢‬‬
‫‪.(1388).‬اﺛﺮﺑﺨﺸــﯽ ﻣﻌﻨﺎدرﻣــﺎﻧﮕﺮي وﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﮕﺮي دردرﻣــﺎن اﺿﻄﺮاب‪،‬اﻓﺴــﺮدﮔﯽ‬
‫وﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮي‪.‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ رواﻧﺸﻨﺎﺳﺎن اﯾﺮاﻧﯽ‪-‬ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ‪،‬ﺷﻤﺎره‪.251-19،259‬‬
‫‪١٥٣‬‬
References
١. Abell, R. G.(١٩٧٨). Transactional analysis, gestalt therapy, and psychoanalysis in group
psychotherapy: A synthesis. In H. Mullan & M. Rosenbaum (Eds.), Group
psychotherapy: Theory and practice (٢nd ed) (pp. ٢٦٦-٣٠٤.) New York: The Free Press.
٢. Adesso, V. J., F. J. Euse, R. W. Hanson, D. Handry, and P. Choca.( ١٩٧٤).“Effects of a
Personal Growth Group on Positive and Negative Self-References.”
Psychotherapy:Theory, Research, and Practice, ١١(٤):٣٥٤–٣٥٥.
٣. Ahmadzad-Asl, M., Jalali, A. H., Alavi, K., Naserbakht,M., Taban, M., Mohseninia-
Omrani, K., & Eftekhar,M. (٢٠١١). The epidemiology of transsexualism in Iran.Journal
of Gay & Lesbian Mental Health, ١٥, ٨٣-٨٩.
٤. Andrade, Joaquin, and David Feinstein.(٢٠٠٤).“Energy Psychology: Theory,
Indications, and Evidence.” Pp. ١٩٩–٢١٤ in Energy Psychology Interactive: An
Integrated Book and CD Program for Learning the Fundamentals of Energy
Psychology, edited by David Feinstein. Ashland, OR, USA: Innersource.
١٥٤
‫( از پایگاه اطلعا ت علمی ایران )گنج( در پژوهشگاه علوم و فننناوری‬1395/9/6 ‫و تاریخ‬/195929 ‫ فناوری به شمارة‬،‫ تحقیقا ت‬،‫ و رسالههای تحصیل ت تکمیلی و صیانت از حقوق پدیدآوران در آنها ) وزار ت علوم‬،‫ پایاننامهها‬،‫دسترسی به این مدرک بر پایة آییننامة ثبت و اشاعة پیشنهادهها‬
.‫( و الحاقا ت و اصلحا ت بعدی آن و سایر قوانین و مقررا ت مربوط شدنی است‬1348) ‫ و هنرمندان‬،‫ مصنفان‬،‫ و پژوهشی و بر پایة قانون حمایت از مؤلفان‬،‫ آموزشی‬،‫اطلعا ت ایران )ایرانداک( فراهم شده و استفاده از آن با رعایت کامل حقوق پدیدآوران و تنها برای هدفهای علمی‬
٥. Bandura A. (٢٠٠٤).Health promotion by social cognitive means. Health Educ Behav ,
٣١(٢): ١٤٣-١٦٤.
٦. Bandura A. Self-Efficacy: The Exercise of Control. New York, Freeman.( ١٩٩٧).
٧. Bandura A.(١٩٧٧). Self efficiency: Toward a unifing theory of behavioral
change.Psychiatry Review, ٨٤, ١٩١-٢١٥.
٨. Bandura, A.(١٩٨٦).Social Foundations of Thought and Action: A Social Cognitive
Theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
٩. Barlow DH,Reynolds EJ.Agras WS. (٢٠٠٢). changes in self-efficacy. Journal of Sport
Behavior, ٢٥: ٣٣١-٣٤٥.
١٠. Beck, A. T., & Steer, A. R. A. Brown,G.K.(٢٠٠٠). Manual for the Beck Depression
Inventory-II. San Antonio, TX: Psychological Corporation.
١١. Binson, D., Pollack, L. M., Blair, J., & Woods, W. J.(٢٠١٠). HIV transmission risk at a
gay bathhouse.Journal of Sexual Research, ٤٧(٦), ٥٨٠-٥٨٨.
١٢. Birkenfeld-Adam,A,S.( ١٩٩٩).Quality of attachment in young boys with gender
identity disorder:A comparison to clinic and nonreferred control boys .In partial
fulfillment of requirement for the degree of doctor of psychology. In psychology York
university.UMI number٨٠٠٥٢١٠.
١٣. Blanchard,R.Steirner,B.W,Clemmensen,L.H,Dickey,R.(١٩٩٨).Prediction of regrets in
postoperactive transsexual.Journal of psychiatry research.
١٤. Brockmon,Carol.(٢٠٠٤).The Fish Is in the Water and the Water Is in the Fish:A
Perspective on the Context of Gay and Lesbian Relationships for Gestalt Therapists.
Gestalt Review, ٨ (٢): ١٦١-١٧٧.
١٥. Brownell, P.(٢٠٠٨).Handbook of theory, research and practice in Gestalt Therapy.
UK:Cambridge Scholars Publishing.
١٦. Brownell, P.(٢٠١٠). Gestalt Therapy: A guide to contemporary practice. New
York:Springer Publishing Company, LLC.
١٧. CHAKRABART, NANDINI., SINHA, V.K. & PARIAL, A. SECONDARY GENDER
IDENTITY DISORDER - A CASE REPORT.(١٩٩٩). Indian Journal of Psychiatry, ٤١
(٣), ٢٥٧-٢٥٩.
١٨. Chase, C.H.(١٩٩٩). long-term psychological evaluation of intersex
children:commentary. Archives of Sexual Behavior, ٢٨, ١٠٣-١٠٧.
١٥٥
١٩. Cohen,Gooren .J.G.(١٩٩٩).Transsexualism:A Review of etiology diagnosis and
treatment .Journal of psychosomatic research vol٤٦.٣١٥-٣٣٣.
٢٠. Construction and validation. Psycholo _Repo_ ١٩٨٢; ٥١: ٦٦٣–٦٧١.
٢١. Cook, Dawn Annette.( ٢٠٠٠). “Gestalt Treatment of Adolescent Females with
Depressive Symptoms: A Treatment Outcome Study.” PhD Dissertation, College of
Education,University of Kentucky, Lexington, KY, USA.
٢٢. Cook,C.(١٩٩٩).,Paternal contributions to the etiology of gender identity disorder:A
study of attachment,effect regulation and gender conflict.In partial fulfillment of the
requirement for the degree of Philosophy .The city of university of New York.UMI
number٩٩١٧٦٤٠.
٢٣. Cook,k.j.(٢٠٠٤).Gender Identity Disorder:A misunderstood diagnosis.In partial
fulfillment of the requirements for the degree of master of art sociology.Marshall
University.UMI number١٤٣٠٣١٤.
٢٤. Coopersmith,S.(١٩٦٧).Manual of Self Esteem inventory.Consul ting Psychologists
Press,Inc.
٢٥. Coopersmith S.(١٩٦٧).Self Esteem inventory. By W.H.Freeman and
Company.Published in ١٩٨١ by consulting Psychologists Press,Inc.
٢٦. Coopersmith,S.(١٩٦٧).The Antecedents of Self Esteem. ١st ed. San Francisco:
Freeman,.
٢٧. Corey,Gerald.(١٩٩٦),Theory and Practice of Counseling and Psychotherapy.Brooks
cole.Publishing Company,California.
٢٨. Corsini,R.J.(١٩٧٣).Current psychotherapy,Itasca,Illinois,F.E.Peacock.Publisher,Inc.
٢٩. Dalgas-Pelish, P.(٢٠٠٦)."Effects of a Self-Esteem Intervention Program on Schoole-
Ago Children," Pediatric Nursing, ٨, ٣٤١-٣٤٩.
٣٠. Dana, U.(٢٠٠٨). Alternative and complementary therapies. Journal of American
Medicine, ١٠٣, ٢٣٥-٢٤٢.
٣١. Daniel,Victor.(٢٠٠٦).Fritz Perls and Gestalt and Comparisons With Classical Gestalt
Psychology.www.google.com.
٣٢. Daniel,Victor.(٢٠٠٦).The Gestalt Working Process A Thumbnail Summary of
Principles.www.google.com
١٥٦
٣٣. Davelaar, P. M, Araujo, F. S & Kipper, D. A.(٢٠٠٨). "The Revised Spontaneity
Assessment Inventory (SAI-R): Relationship to goal orientation, motivation, perceived
self-efficacy, and self-esteem," The Arts in Psychotherapy, ٣٥: ١١٧–١٢٨.
٣٤. Daven port CW,Harrison SL.Gender Identity in a female adolescent transsexual.Arch
sex behave,١٩٧٧.٦(٤):٣٢٧-٣٤٠.
٣٥. Di Ceglie, D.D.(١٩٩٥). Gender Identity Disorder in Children and Adolescents. British
Journal of Hospital Medicine, ٥٣(٦), ٢٣٥-٢٤٢.
٣٦. Duckworth JC, Anderson WP. (١٩٩٩).MMPI & MMPI٢: Interpretation manual for
counselors and clinicianist.
٣٧. E.Walker,C.E.Roberts,M.C.(٢٠٠١).Handbook,of clinical child psychological.New
York:John Wiley& Sons.Inc
٣٨. Edmontson,J.,Grote,L.,Haskell,L.,Matthews,A.,White,M.(٢٠٠٦).adolescent self
Esteem:Is there a correlation with maternal self Esteem? Adolescent self Esteem.vol٦.
٣٩. Eisendrath Stuart J.(٢٠١٢). Psychiatric Disorders. chapter٢٥.. Lichtmacher, Jonathan
٤٠. endocrine treatment of transsexual person:A endocrine society Clinical practice
Guidline.(٢٠٠٩). First published in the Journal of Clinical Endocrinology &
Metabolism, ٩٤(٩): ٣١٣٢–٣١٥٤.
٤١. Frew ,J.(١٩٨٨). The practice of Gestalt therapy in groups .The
٤٢. Gender Reassignment Surgery for Gender Identity isorder.(٢٠١٢).BlueCrossBlueShield
of Vermont.
٤٣. Gestalt Journal.
٤٤. Glen, M.(٢٠٠٨). Mind, body, emotions and spirit:Reaching to the ancestors for healing.
Counseling Psychology Quarterly, ٢١, ١٤٣–١٥٢.
٤٥. Green,R.and Fleming,D.T.(١٩٩٠).Transsexual surgery follow-up:status in the
١٩٩٩s.Ann Rev Sex Res١:١٦٣-١٧٤.
٤٦. Greenberg,L.S.,Elliott,R.,&Lietaer,G.(١٩٩٤).Research on experiential psychotherapy.In
A.E.Bergin&S.L.Garfield (Eds).Handbook of psychotherapy and Behavior change,(٤ th
ed.,pp.٥٠٩-٥٣٩).New York:Wiley.
٤٧. Gunborg, P.(٢٠٠٨). Cognitive Behavioural Therapy versus Gestalt Therapy for eating
disorders. Available at: http://web٤health.info/en/answers/ed-treatcompare.htm
(Accessed ٢٤ April ٢٠١١).
٤٨. Hadkin,Evan.(٢٠٠٦).Gestalt therapy,www.google.com
١٥٧
٤٩. Harris, Edwin S. (٢٠٠٠). “God, Buber, and the Practice of Gestalt Therapy.” The
Gestalt Journal ٢٣(١):٣٩–٦٢.
٥٠. Hepp,U,Kraemer,M,Schnyder,U,Miller,N,Delsignore,A.٢٠٠٥.Psychiatric comorbidity
in gender identity disorder.Journal of psychosomatic research٥٨,٢٥٩-٢٦١.
٥١. Herz,Gullone,E.(١٩٩٩).The relationship between self Esteem and parenting stlye:A
cross-cultural comparison of Australian and Vietnamese Australian
Adolescents,Journal of Cross-Cultural Psychology,٣٠(٦),٧٤٢-٧٦١.
٥٢. Hirschy, A. J & Morris, J. R.(٢٠٠٢). "Individual Differences in Attributional Style: The
Relation Influence of Self-Efficacy, Self-Esteem, and Sex Role Identity," Personality
and Individual Differences, ٣٢, ١٨٣-١٩٦.
٥٣. How,D.(١٩٩٥).Attachment theory for social work practice .Nor wichi Macmillan.
Http://www.lagrage.edu/resources/pdf/citation/nursing/ Adolescent %٢٠ self
Esteem.pdf.
٥٤. Hyun, M, Chung, H. C & Lee, Y.(٢٠٠٥)."The effect of cognitive–behavioral group
therapy on the self-esteem, depression, and self-efficacy of runaway adolescents in a
shelter in South Korea," Applied Nursing Research, ١٨:١٦٠–١٦٦.
٥٥. Ibrahim Abd El Atti, Sameh.(٢٠٠٩) .Systematic Review of Egyptian Studies on Sexual
and Gender Identity Disorders. Faculty of Medicine Ain Shams University.
٥٦. Jacobus, J., & Reilly, V.(٢٠٠٨). Students evaluate Carle Rogers and Perl’s relationship
with Gloria:A brief report. The Journal of Humanistic Psychology,٤٨, ٣٢- ٤٣.
٥٧. Joyce,phil.Sills,charlotte.(٢٠٠١).Skill in Gestalt Counseling&psychotherapy.Sage
Publications.London.
٥٨. Kahng, S. K & Mowbray, C.(٢٠٠٤). "Factors influencing self-esteem among individuals
with severe mental illness: Implications for social work," Social Work Research, ٢٨(٤):
٢٢٥-٢٣٦.
٥٩. Kim, B. S. K, Omizo, M. M.(٢٠٠٥). "Asian and European American CulturalValues,
Collective Self-Esteem, Acculturative Stress, Cognitive Flexibility,
٦٠. Kirchner,Maria.(٢٠٠٠).Gestalt group process,Beyond The hot seat,gestalt approaches to
Group Global corporation Index for Gestalt.
٦١. Kirkpatrick,M,FriedmanCTH.Treatment of requests for sex change surgery with
psychotherapy.Am Jpsych١٩٧٦;١٣٣(١٠):١١٩٤-١١٩٦.
١٥٨
٦٢. Klassen, R. M & Lynch, S. L.(٢٠٠٧). "Efficacy From the Perspective of Adolescents
With LD and Their Specialist Teachers," Journal of learning disabilities, ٤٠(٦): ٤٩٤–
٥٠٧.
٦٣. Kockx,butch.(١٩٩٨),Gestalt Therapy,A Counseling Theory Student.www.google.com.
٦٤. Korb,pat,Davenport,josie,Korb,John P.(٢٠٠٦).Contact:Good &Ill-Health, The Gestalt
Apporoach:Basic Gestalt Therapy Theory.www.google.com.
٦٥. Korb,pat,Davenport,josie,Korb,John P.(٢٠٠٦).Ferquently Asked Questions, The Gestalt
Apporoach:Basic Gestalt Therapy Theory.www.google.com.
٦٦. Korb,pat,Davenport,josie,Korb,John P.(٢٠٠٦).Gestalt Formation &Compeltion,The
Gestalt Apporoach:Basic Gestalt Therapy Theory.www.google.com.
٦٧. Kornberg,J,Tyono,S,Apter,A,WigsenbeckII.Treatment of Transsexualism in
Adolescent.J Adol ١٩٨١;١٧٧-١٨٥.
٦٨. Kurbanoglu, S. S.(٢٠٠٣). "Self-efficacy: a concept closely linked to information literacy
and lifelong learning," Journal of Documentation, ٥٩ (٦): ٦٣٥-٦٤٦.
٦٩. Lane AM, Jones L, Stevens M. Coping with failure: The effects of self-esteem and
coping on Journal.٩٦-٨٦ ,(٢) ٣ .
٧٠. Lawrence AA.(٢٠٠٨). Gender identity disorders in adults: Diagnosis and treatment. In:
Rowland DL, Incrocci L, eds. Handbook of sexual and gender identity disorders.
Hoboken, NJ: Wiley:Wikipedia: The Free Encyclopedia.(٢٠١١). Gender identity
disorder.http://en.wikipedia.org/wiki/Gender_identity_disorder
٧١. Levey, R., & Curfman, W.C.(٢٠٠٤). Sexual and Gender Identity Disorder.
Science,٣٠(٦), ١٠٣٤-١٠٣٧.
٧٢. Levine, S.B., Brown, G.; Colman, E.; Cohen-Kettenis, P., & Schaefer, L.C.(١٩٩٠).
TheStandard of Care for Gender Identity Disorder. Harry Benjamin International
Gender Dysphoria Association. New York.
٧٣. Levine, T. B. (Ed).(٢٠١٢). Gestalt Therapy: Advances in theory and practice (Ed.). New
York, NY: Routledge.
٧٤. Liz Hartz, A & Lynette Thick, S.(٢٠٠٥).Art Therapy Strategies to Raise Self- Esteem in
Female Juvenile Offenders: A Comparison of Art Psychotherapy and Art as Therapy
Approaches," Art Therapy: Journal of the American Art Therapy Association, ٢٢(٢):
٧٠-٨٠ .
١٥٩
٧٥. Macdonald EM, Pica S, Mcdonald S, Hayes R, Baglioni .(١٩٩٨).A. Stress and coping in
early psychosis:Role of symptoms, self-efficacy, and social support in coping with
stress. British Journal of Psychiatry.١٧٢: ١٢٢-١٢٧.
٧٦. Martin, Kari Ann.(٢٠٠٧) Transsexualism: Clinical guide to gender identity disorder:
Treatment needs include psychiatric comorbidities.Current psychiatry, V O L . ٦ , N O .
٢
٧٧. MedlinePlus .(٢٠١٠). Gender identity disorder.Available at:
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/٠٠١٥٢٧.htm.
٧٨. Melnick ,J.(١٩٨٠).Gestalt group process therapy .The Gestalt
٧٩. Meyenburg, B.(١٩٩٩).Gender Identity Disorder in adolescents. Adolescence, ٣٤, ٣٠٥-
٣١٣.
٨٠. Mohre,J.(٢٠٠٨). Attachment in Adolescent and Adulthood.in handbook of attachment
.Second addition ,edited by Cassidy ,J & Shaver,P.The Gulford press New York
London.
٨١. NIHALANI, NIKHIL., DALVI, MADHUSUDAN, AWANA, SUNIL& SHAH,
NILESH.(١٩٩٨). GENDER IDENTITY DISORDER : A REPORT OF THREE
CASES. Indian Journal of Psychiatry, ٤٠(٤), ٣٨٦-٣٨٨
٨٢. O’Leary, Eleanor, and Richard Page.(١٩٩٠). “An Evaluation of a Person-Centred
Gestalt Group Using the Semantic Differential.” Counselling Psychology Quarterly
٣(١):١٣–٢٠.
٨٣. Paivio, Sandra C., and Leslie S. Greenberg.( ١٩٩٥). “Resolving ‘Unfinished
Business’:Efficacy of Experiential Therapy Using Empty-Chair Dialogue.” Journal of
Consulting and Clinical Psychology ٦٣(٣):٤١٩–٤٢٥.
٨٤. Paraskeva, F, Bouta, H & Papagianni, Aik.(٢٠٠٨).Individual characteristics and
computer self-efficacy in secondary education teachers to integrate technology in
educational practice, Computers & Education, ٥٠: ١٠٨٤– ١٠٩١.
٨٥. Parrott,Less.(٢٠٠٣).Psychotherapy and Counselling,Second edition.R. Ridgway,
Ian.(٢٠٠٧). GESTALT THERAPY: Theory & Practice.
٨٦. Patterson,C.H.Theories of counseling and psychotherapy(٣rd ed.).New York:Harper &
Row,١٩٨٠,Chap.١٢.
١٦٠
٨٧. Pepi, A, Faria, L & Alesi, M.(٢٠٠٦). "Personal Conceptions of Intelligence, Self-
esteem, And School Achievement In Italian And Portuguese Students," Adolescence,
٤١(١٦٤): ٦١٦-٦٣١.
٨٨. Perls, F., Hefferline, R. F., & Goodman, P.(١٩٥١).Gestalt therapy. New York: Julian
Press.
٨٩. PubMed Health ,(٢٠١٠). Gender identity disorder: Transsexualism.Available
at:http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH٠٠٠٢٤٩٥/
٩٠. R. Gerhardstein, Kelly.(٢٠١٠). ATTITUDES TOWARD TRANSSEXUAL PEOPLE:
EFFECTS OF GENDER AND APPEARANCE. A dissertation Presented to The
College of Graduate and Professional Studies Department of Psychology Indiana State
University Terre Haute, Indiana.
٩١. Rekers,George.(٢٠٠٩). TREATMENT OF GENDER IDENTITY CONFUSION IN
CHILDREN: Research Findings and heoretical Implications for Preventing Sexual
Identity Confusion and Unwanted Homosexual Attractions in Teenagers and
Adults.Available at: www.ProfessorGeorge.com
٩٢. Rogers,C.R,Dymond,R.F.(١٩٥٤).Psychotherapy and Personality Change:Coordinate
studies in the client-centered Approach.Chicago:University of Chicago press.
٩٣. Rosner, Rita, Larry E. Beutler, and Roger J. Daldrup.(٢٠٠٠). “Vicarious Emotional
Experience and Emotional Expression in Group Psychotherapy.” Journal of Clinical
Psychology ٥٦(١):١–١٠.
٩٤. Schechter, G.(٢٠٠٨). Toward enhanced self-compassion and awareness of common
humanity: An empirical study of experiential Gestalt workshops.Doctoral Thesis, The
Wright Institute.
٩٥. Schwarzer R, Boehmer S, Luszczynska A, Mohamed NE, Knoll N.(٢٠٠٥).
Dispositional self-efficacy as a personal resource factor in coping after surgery.
Personality and Individual Differences. ٣٩: ٨٠٧-٨١٨.
٩٦. Sherer M, Maddux JE, Mercandante B, Prentice-Dunn S, Jacobs B, Rogers RW. The
Self-Efficacy Scale: construction and validation. Psychol Rep. ١٩٨٢; ٥١: ٦٦٣-٧١.
٩٧. Sherer MF, Maddux J, Mercandante B, Prentice-Dunn S, Jacobs B, Rogers RW. The
Self-Efficacy Scale:
٩٨. Siegle, D & McCoach, D. B.(٢٠٠٧). "Increasing student mathematics selfefficacy
through teacher training," Journal of Advanced Academics, ١٨: ٢٧٨–٣١٢.
١٦١
٩٩. Smith, Y.L., Van – Goozen, S.H., & Cohen – Kettenis, P.T.(٢٠٠١). Adolescents
withGID who were accepted or rejected for sex reassignment surgery. Journal of
American Academy of child and Adolescence Psychiatry, ٤٠, ٣٩١-٤٠٨.
١٠٠. Smith,M.L.,Glass,G.V.,&Miller,T.I.(١٩٨٠).The benefits of
psychotherapy.Baltimore:Johns Hopkins University Press.
١٠١. Soutter, A.(١٩٩٦). A longtidunal study of three cases of gender identity disorder. School
psychology International, ١٧, ٤٩-٥٧.
١٠٢. Steese, S, DoUette, M, Phillips, W, Hossfeld, E, Matthews, G & Taormina, G.(٢٠٠٦).
"Understanding Girls' Circle as an Intervention on Perceived Social Support, Body
Image, Self Efficacy, Locus of Control, and Self Esteem," Adolescence, ٤١(١٦١): ٥٥-
٧٤.
١٠٣. Tonnesvang, J., Sommer, U., Hammink, J. & Sonne M. (٢٠١٠) .Review of the
article“Gestalt therapy and cognitive therapy: Contrasts or
complementarities?”Pyschotherapy (Chic), ٤٧ (٤): ٥٨٦-٦٠٢. Available at:
http://www.bomi.info/article-news/index.php/gestalt-therapy/gestalttherapy-
١٠٤. Transsexualism: Clinical Guide To Gender Identity Disorder.(٢٠٠٧).Current Psychiatry,
Vol. ٦, No. ٢. Available at:
http://www.currentpsychiatry.com/article_pages.asp?AID=٤٧٢٦&UID=٥٠١٧٣
١٠٥. Trouillet R, Gana K, Lourel M, Fort I. (٢٠٠٩).Predictive value of age for coping: the
role of self-efficacy,social support satisfaction and perceived stress. Journal of Aging &
Mental Health, ١٣: ٣٥٧-٣٦٦.
١٠٦. Usher, E. L. & Pajares, F.(٢٠٠٦). Sourrces of academic and self – regulatory efficacy
beliefs of entering middle school students. Contemporary Educational Psychology,
٣١(٢), ٤١-٦٤.
١٠٧. Voigt, M. A., & Diac, M.(٢٠٠٧). A Gestalt therapeutic program to enhance the
wellbeing of the diabetic child. Doctoral thesis, University of South Africa.
١٠٨. Walker, C.E., & Roberts, M.C.(٢٠٠١). Handbook of clinical child psychology (third
Edition). New York: Johnwiley & Sons, INC.
١٠٩. Wearden,A,Paters,I,Berry,K,Barrowclough,C,Liversidge,T.(٢٠٠٧).Adult attachment
parenting experiences and cor belief about self and others .University of Manchester.
١٦٢
١١٠. Whittle, Stephen, Turner, Lewis and Al-Alami, Maryam. (٢٠٠٧). Engendered
Penalties:Transgender and Transsexual People’s Experiences of Inequality and
Discrimination.Manchester Metropolitan University. ٠٦ LD ٠٤٤٤٠/o
١١١. Wilbum, V. R & Smith, D. E.(٢٠٠٥). "Stress, Self –Esteem, And Suicidal Ideation In
Late Adolescents," Adolescence, ٤٠(١٥٧): ٣٣-٤٥.
١١٢. Wollants, G., (٢٠٠٨): Gestalt therapy: Therapy of the situation Turnhout, Belgium:
Faculteit voor Mens en Samenleving.
١١٣. Yih, J., & Shen, V.(٢٠٠٧). Developmental model using Gestalt-play versus cognitive-
verbal group with Chinese adolescents: Effects on strengths and adjustment
enhancement. Journal for Specialists in Group Work, ٣٢, ٢٨٥-٢٩٦.
١١٤. Yontef,Gary.(١٩٩٣).Gestalt Therapy:An Introduction,The Gestalt Journal press.
١١٥. Zucker KJ. (٢٠٠٦). Gender Identity Disorder . Behavioral and Emotional Disorders in
Adolescents. In David Wolfe Eric Mash (eds.),New York: Guilford; ٥٣٥-٥٦٢.
١١٦. Zucker, K.J.(١٩٩٠). Treatment of gender Identity disorder in children. In R.
Blanchard& B.W. Stiener (Eds.), Clinical management of gender Identity disorder in
Clildren and adult. (pp. ٢٧-٤٥). Washington, DC: American Psychiatric Press.
١١٧. Zucker, K.J., & Bradley, S.(٢٠٠٢).Gender Identity and psychosexual problem in
children and Adolescents. Clinical Issues, ٣٢(١٢), ١١٥-١٢٥.
١١٨. Zuker,K.J.,Bradley,S.J.,&Sullivan,C.B.L.(١٩٩٦).Traits of sepration anxiety in boys
with gender identity disorder .Journal of the American Academy of Child and
Adolescent Psychiatry,٣٥,٧٩١-٧٩٨.
١٦٣
‫ﭘﻴﻮﺳﺖ ﻫﺎ‬
‫‪١٦٤‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺖ اﻟﻒ‪:‬ﺷﯿﻮه ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ‪،‬ﺑﺮﭘﺎﯾﻪ ي ﻧﻈﺮﺷﯿﻠﯿﻨﮓ)‪،(1384‬وﺷﻔﯿﻊ آﺑﺎدي وﻧﺎﺻﺮي)‪:(1381‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻫﺎﺑﻪ ﻣﺪت ﻫﺸﺖ ﺟﻠﺴﻪ ﻫﻔﺘﮕﯽ‪،‬ﻫﺮﺟﻠﺴﻪ‪90‬دﻗﯿﻘﻪ ‪،‬وﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮاﺟﺮاﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺟﻠﺴﻪ اول ﺑﻪ آﺷﻨﺎﯾﯽ اﻋﻀﺎورﻫﺒﺮﮔﺮوه ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ‪،‬روﺷﻦ ﮐﺮدن اﺻﻮل وﻣﻘـﺮرات ﮐـﺎرﮔﺮوﻫﯽ ﮔﺸـﺘﺎﻟﺖ‬
‫درﻣﺎﻧﯽ وﺗﻤﺎرﯾﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ رﻫﺒﺮﮔـﺮوه ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺷـﺪ‪.‬ﺑـﺮاي ﺗﮑﻠﯿـﻒ ﺟﻠﺴـﻪ اول ازﻫﺮﯾـﮏ‬
‫ازاﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷـﺪروﯾﺪادﻫﺎﯾﯽ را ﮐـﻪ ﺑـﻪ واﺳـﻄﻪ اﯾـﻦ اﺧـﺘﻼل ﻣﻮﺟـﺐ اﻓﺴﺮدﮔﯽ‪،‬اﺣﺴـﺎس‬
‫ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ‪،‬وﮐﺎﻫﺶ ﻋﺮت ﻧﻔﺲ وﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي اوﺷﺪه اﺳﺖ راﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫درﺟﻠﺴﺎت دوم وﺳﻮم‪،‬ﭘﺲ ازرﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑـﻪ ﺗﮑـﺎﻟﯿﻒ اﻋﻀـﺎ‪،‬ﺗﻤﺮﯾﻦ»ﺻـﻨﺪﻟﯽ ﺧـﺎﻟﯽ«‪،‬و»ﮐﺎرﻧﺎﺗﻤـﺎم«‪،‬ﺑـﺮاي‬
‫ﺷﻨﺎﺳــﺎﯾﯽ اﺣﺴﺎﺳــﺎت ﺷﺨﺼــﯽ اﻋﻀــﺎ‪،‬اﻧﺪازه اﻧــﺮژي ﺳــﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔــﺬاري ﺷــﺪه ي آن ﻫــﺎ دررواﺑﻄﺸــﺎن‬
‫ﺑﺎاﻓﺮاد‪،‬واﻧﺪازه ﺑﺮون دادﻫﯿﺠﺎﻧﯽ اﻋﻀﺎ‪،‬ﺑﻪ اﺟﺮادرآﻣﺪ‪.‬درﭘﺎﯾﺎن ﺗﮑﺎﻟﯿﻔﯽ ﺑﻪ اﻋﻀﺎداده ﺷﺪ‪.‬‬
‫درﺟﻠﺴﺎت ﭼﻬﺎرم وﭘﻨﺠﻢ‪،‬ﭘﺲ ازرﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ ﺟﻠﺴﻪ ﭘﯿﺶ‪،‬ﺗﻤـﺮﯾﻦ»ﺻـﻨﺪﻟﯽ داغ«درﻣﯿـﺎن اﻋﻀـﺎي‬
‫ﮔﺮوه اﺟﺮاﺷﺪ‪،‬ودرﭘﺎﯾﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﮑﻠﯿﻒ‪،‬ازاﻋﻀـﺎي ﮔـﺮوه ﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﺷـﺪﭘﺲ ازﻓـﺮاﻫﻢ ﮐـﺮدن ﻧﻤﺎﯾـﻪ اي‬
‫ازاﻫﺪاﻓﺸﺎن درﮔﺴﺘﺮه ﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن زﻧﺪﮔﯽ‪،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اي را ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻫﺮﯾﮏ ازآن ﻫﺎ درﻧﻈﺮﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫درﺟﻠﺴﺎت ﺷﺸﻢ وﻫﻔﺘﻢ‪،‬ﭘﺲ ازرﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ اﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ‪،‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮرﻣﺒﺎرزه ﺑﺎاﺣﺴﺎس ﮐﻢ ارزﺷﯽ‬
‫ازﻓﻦ»ﺗﻤﺮﯾﻦ وآزﻣﺎﯾﺶ«اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬درﭘﺎﯾﺎن ﺗﮑﺎﻟﯿﻔﯽ ﺑﻪ اﻋﻀﺎ داده ﺷﺪ‪.‬‬
‫درﺟﻠﺴﻪ ﻫﺸﺘﻢ‪،‬ﺑﻌﺪازرﺳﯿﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ اﻋﻀﺎ‪،‬رﻫﺒﺮواﻋﻀﺎي ﮔﺮوه ﺑﻪ ﺟﻤﻊ ﺑﻨـﺪي ﮔﻔﺘـﻪ ﻫـﺎ وﮐﺎرﻫـﺎي‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه درﮔﺮوه ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١٦٥‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺖ ب‪:‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﮏ‬
‫اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪21‬ﮔﺮوه ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺖ‪.‬ﻟﻄﻔﺎ ﻫﺮ ﮔﺮوه از ﺟﻤﻼت را ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺨﻮاﻧﯿﺪ‪.‬ﺳﭙﺲ درﻫﺮ‬
‫ﮔﺮوه ﯾﮏ ﺟﻤﻠﻪ را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﮔﻮﯾﺎي اﺣﺴﺎس ﺷﻤﺎ ﻃﯽ ‪2‬ﻫﻔﺘﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﻣﺮوز‬
‫اﺳﺖ‪.‬ﺳﭙﺲ دور ﺷﻤﺎره ﮐﻨﺎرﺟﻤﻠﻪ اي ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮده اﯾﺪ ﯾﮏ داﯾﺮه ﺑﮑﺸﯿﺪ‪.‬اﮔﺮ درﯾﮏ ﮔﺮوه ﺟﻤﻼت‬
‫‪،‬ﭼﻨﺪ ﺟﻤﻠﻪ درﻣﻮرد ﺷﻤﺎ ﺻﺪق ﻣﯽ ﮐﻨﺪدورﺷﻤﺎره اي ﮐﻪ از ﻫﻤﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ داﯾﺮه ﺑﮑﺸﯿﺪ‪.‬دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ‬
‫درﻫﯿﭻ از ﺟﻤﻼت ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﯾﮏ ﺟﻤﻠﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﮑﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫‪-1‬ﻏﻤﮕﯿﻨﯽ‬
‫‪-0‬اﺣﺴﺎس ﻏﻤﮕﯿﻨﯽ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-1‬ﺧﯿﻠﯽ اوﻗﺎت اﺣﺴﺎس ﻏﻤﮕﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻏﻤﮕﯿﻦ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬ﺑﻪ ﻗﺪري ﻏﻤﮕﯿﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬ﺑﺪﺑﯿﻨﯽ‬
‫‪-0‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﯾﻨﺪه ﺑﺪﺑﯿﻦ ﻧﯿﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-1‬ﺑﯿﺸﺘﺮازﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﯾﻨﺪه ﺑﺪﺑﯿﻦ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬اﻧﺘﻈﺎرﻧﺪارم اوﺿﺎع ﺑﺮوﻓﻖ ﻣﺮاد ﻣﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪-3‬اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻢ اﻣﯿﺪي ﺑﻪ آﯾﻨﺪه ﻧﯿﺴﺖ واوﺿﺎع ﻓﻘﻂ ﺑﺪﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪-3‬اﺣﺴﺎس ﺷﮑﺴﺖ‬
‫‪١٦٦‬‬
‫‪-0‬اﺣﺴﺎس ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ ﻓﺮدي ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده ام‪.‬‬
‫‪-1‬ﺑﯿﺶ از آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺳﺰاوارﺑﻮدم ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده ام‪.‬‬
‫‪-2‬وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﯽ ﻧﮕﺮم ﺷﮑﺴﺖ ﻫﺎي زﯾﺎدي را ﻣﯽ ﺑﯿﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺷﺨﺺ ﮐﺎﻣﻼ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده اي ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-4‬ﻧﺎرﺿﺎﯾﺘﯽ‬
‫‪-0‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮔﺬﺷﺘﻪ ‪،‬اززﻧﺪﮔﯽ ﻟﺬت ﻣﯽ ﺑﺮم‪.‬‬
‫‪-1‬دﯾﮕﺮ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮔﺬﺷﺘﻪ از زﻧﺪﮔﯽ ﻟﺬت ﻧﻤﯽ ﺑﺮم‪.‬‬
‫‪-2‬ازﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﮔﺬﺷﺘﻪ ازآﻧﻬﺎ ﻟﺬت ﻣﯽ ﺑﺮدم ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ﻟﺬت ﻣﯽ ﺑﺮم‪.‬‬
‫‪-3‬اﺻﻼ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ از ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻗﺒﻼازآﻧﻬﺎ ﻟﺬت ﻣﯽ ﺑﺮم ‪،‬ﻫﯿﭻ ﻟﺬﺗﯽ ﺑﺒﺮم‪.‬‬
‫‪-5‬اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه‬
‫‪-0‬اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه ﺧﺎﺻﯽ ﻧﺪارم‬
‫‪-1‬درﻣﻮرد ﺧﯿﻠﯽ از ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻧﺠﺎم داده ام وﯾﺎﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دادم اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬اﻏﻠﺐ اوﻗﺎت اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬ﻫﻤﻮاره اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-6‬اﻧﺘﻈﺎرﺗﻨﺒﯿﻪ‬
‫‪-0‬اﺣﺴﺎس ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ دارم ﺗﻨﺒﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪-1‬اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪-2‬ﻣﻦ اﻧﺘﻈﺎرﺗﻨﺒﯿﻪ ﺷﺪن را دارم‪.‬‬
‫‪١٦٧‬‬
‫‪-3‬اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ دارم ﺗﻨﺒﯿﻪ ﻣﯽ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪-7‬دوﺳﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻦ ﺧﻮد‬
‫‪-0‬ﻫﻤﺎن اﺣﺴﺎﺳﯽ را درﻣﻮرد ﺧﻮدم دارم ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ داﺷﺘﻪ ام‪.‬‬
‫‪-1‬اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺴﻢ را ازدﺳﺖ داده ام‪.‬‬
‫‪-2‬ازﺧﻮدم ﻣﺎﯾﻮس ﺷﺪه ام‪.‬‬
‫‪-3‬از ﺧﻮدم ﺑﺪم ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪-8‬ﺧﻮدﺳﺮزﻧﺸﯽ‬
‫‪-0‬ﺑﯿﺸﺘﺮازﺣﺪﻣﻌﻤﻮل ﺧﻮدراﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد وﺳﺮزﻧﺶ ﻗﺮار ﻧﻤﯽ دﻫﻢ‪.‬‬
‫‪-1‬ﺑﯿﺸﺘﺮازﮔﺬﺷﺘﻪ ازﺧﻮدم اﻧﺘﻘﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬ﺑﺨﺎﻃﺮﺗﻤﺎﻣﯽ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﻢ ازﺧﻮدم اﻧﺘﻘﺎدﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬ﺑﺮاي ﻫﺮﭼﯿﺰﺑﺪي ﮐﻪ اﺗﻘﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ ﺧﻮد را ﺳﺮزﻧﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-9‬اﻓﮑﺎرﺧﻮدﮐﺸﯽ‬
‫‪-0‬اﺻﻼ درﻓﮑﺮآن ﻧﯿﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدم آﺳﯿﺒﯽ ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ‪.‬‬
‫‪-1‬درﺑﺎره اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺧﻮدم آﺳﯿﺒﯽ ﺑﺮﺳﺎﻧﻢ ﻓﮑﺮﻣﯽ ﮐﻨﻢ وﻟﯽ اﯾﻦ ﮐﺎررا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬دﻟﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺧﻮدم را ﺑﮑﺸﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬اﮔﺮ اﻣﮑﺎن داﺳﺖ ﺧﻮدم را ﻣﯽ ﮐﺸﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-10‬ﮔﺮﯾﻪ ﮐﺮدن‬
‫‪-0‬ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ‪،‬ﮔﺮﯾﻪ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪١٦٨‬‬
‫‪-1‬ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ‪،‬ﮔﺮﯾﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬ﺑﺨﺎﻃﺮﻫﺮﭼﯿﺰ ﮐﻮﭼﮑﯽ ‪،‬ﮔﺮﯾﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬دﻟﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﯾﻪ ﮐﻨﻢ‪،‬وﻟﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ‪.‬‬
‫‪-11‬ﺑﯽ ﻗﺮاري‬
‫‪-0‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ازﺣﺪﻣﻌﻤﻮل ﺑﯽ ﻗﺮار وﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮﻧﯿﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-1‬اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ازﺣﺪﻣﻌﻤﻮل ‪،‬ﺑﯽ ﻗﺮاروﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮ ﺷﺪه ام‪.‬‬
‫‪-2‬ﺑﻪ ﻗﺪري ﺑﯽ ﻗﺮاروﻧﺎراﺣﺖ ﻫﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ آرام ﺑﮕﯿﺮم‪.‬‬
‫‪-3‬ﺑﻪ ﻗﺪري ﺑﯽ ﻗﺮاروﻧﺎراﺣﺖ ﻫﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ داﯾﻤﺎﯾﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﻢ ﯾﺎ ﺑﻪ ﮐﺎري ﻣﺸﻐﻮل ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬
‫‪-12‬ﮐﻨﺎره ﮔﯿﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫‪-0‬ﻋﻼﻗﻪ ام را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم وﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎازدﺳﺖ ﻧﺪاده ا م‪.‬‬
‫‪-1‬درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻗﺒﻞ‪،‬ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺮدم وﭼﯿﺰﻫﺎ ﻋﻼﻗﻪ دارم‪.‬‬
‫‪-3‬ﺑﯿﺸﺘﺮﻋﻼﻗﻪ ام را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم وﭼﯿﺰﻫﺎازدﺳﺖ داده ام‪.‬‬
‫‪-3‬ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻫﺮﭼﯿﺰﺑﺮاﯾﻢ دﺷﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-13‬ﺑﯽ ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ‬
‫‪-0‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻣﯿﮑﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-1‬ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﺑﺮاﯾﻢ دﺷﻮار ﺗﺮ ازﺣﺪﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-2‬ﺑﯿﺸﺘﺮازﮔﺬﺷﺘﻪ درﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻣﺸﮑﻞ دارم‪.‬‬
‫‪-3‬درﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﺮﻧﻮع ﺗﺼﻤﯿﻤﯽ ﻣﺸﮑﻞ دارم‪.‬‬
‫‪١٦٩‬‬
‫‪-14‬ﺑﯽ ارزﺷﯽ‬
‫‪-0‬اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻢ آدم ارزﺷﻤﻨﺪي ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-1‬اﺣﺴﺎس ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻢ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮔﺬﺷﺘﻪ ارزﺷﻤﻨﺪ وﻣﻔﯿﺪ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬درﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎدﯾﮕﺮان ﺧﻮد را ﮐﻢ ارزش ﺗﺮ ﻣﯽ داﻧﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬ﺑﯽ ﻧﻬﺎﯾﺖ اﺣﺴﺎس ﺑﯽ ارزﺷﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-15‬ازدﺳﺖ دادن اﻧﺮژي‬
‫‪-0‬ﻣﻦ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺮژي دارم‪.‬‬
‫‪-1‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺮژي ام ﮐﻤﺘﺮﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-2‬اﻧﺮژي ﻻزم ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎي زﯾﺎدرا ﻧﺪارم‪.‬‬
‫‪-3‬اﻧﺮژي اﻧﺠﺎم ﻫﯿﭻ ﮐﺎري را ﻧﺪارم‪.‬‬
‫‪-16‬ﺗﻐﯿﯿﺮ دراﻟﮕﻮي ﺧﻮاب‬
‫‪-0‬دراﻟﮕﻮي ﺧﻮاﺑﻢ ﻫﯿﭻ ﺗﻐﯿﯿﺮي اﯾﺠﺎد ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-1‬اﻟﻒ‪-‬ﮐﻤﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ازﺣﺪﻣﻌﻤﻮل ﻣﯽ ﺧﻮاﺑﻢ‪.‬‬
‫‪-1‬ب‪-‬ﺗﺎﺣﺪودي ﮐﻤﺘﺮ ازﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﯽ ﺧﻮاﺑﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬اﻟﻒ‪-‬ﺧﯿﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﯽ ﺧﻮاﺑﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬ب‪-‬ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻤﺘﺮ ازﺣﺪﻣﻌﻤﻮل ﻣﯽ ﺧﻮاﺑﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬اﻟﻒ‪-‬ﺑﯿﺸﺘﺮ اوﻗﺎت روزرا ﻣﯽ ﺧﻮاﺑﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬ب‪-‬ﺻﺒﺤﻬﺎﯾﮏ ﺗﺎ دوﺳﺎﻋﺖ زودﺗﺮ ﺑﯿﺪار ﻣﯽ ﺷﻮم ودﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪.‬‬
‫‪١٧٠‬‬
‫‪-17‬ﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮي‬
‫‪-0‬ﺑﯿﺶ ازﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-1‬ﺑﯿﺶ از ﺣﺪﻣﻌﻤﻮل ﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬ﺧﯿﻠﯽ ﺑﯿﺶ از ﺣﺪﻣﻌﻤﻮل ﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﭘﺬﯾﺮﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-18‬ﺗﻐﯿﯿﺮ دراﺷﺘﻬﺎ‬
‫‪-0‬اﺷﺘﻬﺎﯾﻢ ﺗﻐﯿﯿﺮي ﻧﮑﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-1‬اﻟﻒ‪-‬اﺷﺘﻬﺎﯾﻢ ﮐﻤﺘﺮ از ﺣﺪﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-1‬ب‪-‬اﺷﺘﻬﺎﯾﻢ ﺑﯿﺸﺘﺮ ازﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-2‬اﻟﻒ‪-‬اﺷﺘﻬﺎﯾﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ﺣﺪﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-2‬ب‪-‬اﺷﺘﻬﺎﯾﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ازﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-3‬اﻟﻒ‪-‬اﺻﻼ اﺷﺘﻬﺎ ﻧﺪارم‪.‬‬
‫‪-3‬ب‪-‬ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﯿﻞ زﯾﺎدي ﺑﻪ ﻏﺬاﺧﻮردن دارم‪.‬‬
‫‪-19‬اﺷﮑﺎل درﺗﻤﺮﮐﺰ‬
‫‪-0‬ﺗﻤﺮﮐﺰم ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-1‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻤﺮﮐﺰداﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬
‫‪-2‬ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﻓﮑﺮم راروي ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ روي ﻫﯿﭻ ﭼﯿﺰي ﺗﻤﺮﮐﺰﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪١٧١‬‬
‫‪-20‬ﺧﺴﺘﮕﯽ ﭘﺬﯾﺮي‬
‫‪-0‬ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﻌﻤﻮل ﺧﺴﺘﻪ ﯾﺎ ﮐﺴﻞ ﻧﯿﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪-1‬زودﺗﺮ ازﺣﺪﻣﻌﻤﻮل ﺧﺴﺘﻪ ﯾﺎ ﮐﺴﻞ ﻣﯽ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪-2‬ﺑﻪ ﻗﺪري ﺧﺴﺘﻪ ﯾﺎ ﮐﺴﻞ ﻫﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﻗﺒﻼ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دادم اﻧﺠﺎم دﻫﻢ‪.‬‬
‫‪-3‬ﺑﻪ ﻗﺪري ﺧﺴﺘﻪ ﯾﺎﮐﺴﻞ ﻫﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ اﻏﻠﺐ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﻗﺒﻼ اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺪادم اﻧﺠﺎم دﻫﻢ‪.‬‬
‫‪-21‬ﮐﺎﻫﺶ ﻋﻼﻗﻪ ﺟﻨﺴﯽ‬
‫‪-0‬ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮﺗﺎزه اي درﻋﻼﻗﻪ ﺟﻨﺴﯽ ام ﻧﺸﺪه ام‪.‬‬
‫‪-1‬ﮐﻤﺘﺮ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ اﻣﻮر ﺟﻨﺴﯽ ﻋﻼﻗﻪ دارم‪.‬‬
‫‪-2‬درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ﺑﻪ اﻣﻮرﺟﻨﺴﯽ ﻋﻼﻗﻪ دارم‪.‬‬
‫‪-3‬ﻋﻼﻗﻪ ﺟﻨﺴﯽ ام را ﮐﺎﻣﻼ ازدﺳﺖ داده ام‪.‬‬
‫‪١٧٢‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺖ پ‪:‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺷﺮر‬
‫ﮐﺎﻣﻼ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻒ‬ ‫ﺑﯽ‬ ‫ﻣﻮاﻓﻖ‬ ‫ﮐﺎﻣﻼ‬

‫ﻟﻄﻔﺎﺑﻪ ﺳﻮاﻻت زﯾﺮﭘﺎﺳﺦ دﻫﯿﺪ‬
‫ﻣﺨﺎﻟﻒ‬ ‫ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﻮاﻓﻖ‬
‫وﻗﺘﯽ ﻃﺮﺣﯽ ﻣﯿﺮﯾﺰم ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻫﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ آن را اﻧﺠﺎم دﻫﻢ‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ ﮐﺎري اﻧﺠﺎم دﻫﻢ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻢ‬
‫ازﻋﻬﺪه آن ﺑﺮآﯾﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮﺑﺨﻮاﻫﻢ ﮐﺎري را ﺑﺎراول اﻧﺠﺎم دﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﻼﺷﻢ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آن اداﻣﻪ ﻣﯽ دﻫﻢ‪.‬‬
‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﻫﺪاف ﻣﻬﻢ ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﮑﻨﻢ ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺑﻪ آن دﺳﺖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻢ‪.‬‬
‫ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم دادن ﮐﺎرم آن را رﻫﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫ازرودرروﺷﺪن ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼﺗﻢ اﺟﺘﻨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﮐﺎرﺧﯿﻠﯽ ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺑﻪ ﻧﻈﺮرﺳﺪﺧﯿﻠﯽ زﺣﻤﺖ اﻣﺘﺤﺎﻧﺶ را ﺑﻪ ﺧﻮدم‬

‫ﻧﻤﯽ دﻫﻢ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﮐﺎري راﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم دﻫﻢ ﻧﺎﻣﺘﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ آﻧﻘﺪرﭘﺎﯾﺪاري ﻣﯿﮑﻨﻢ ﺗﺎآن را‬
‫ﺗﻤﺎم ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫وﻗﺘﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎري ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﻃﻮرﺟﺪي ودﻗﯿﻖ روي ﻫﻤﺎن‬
‫ﮐﺎرﺗﻤﺮﮐﺰﻣﯿﮑﻨﻢ‪.‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻢ ﭼﯿﺰﺟﺪﯾﺪي ﺑﯿﺎﻣﻮزم اﮔﺮدراﺑﺘﺪا ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺸﻮم آن را رﻫﺎ ﻣﯿﮑﻨﻢ‪.‬‬
‫وﻗﺘﯽ ﻣﺸﮑﻼت ﻏﯿﺮﻣﺘﺮﻗﺒﻪ اي ﺑﺮاﯾﻢ رخ دﻫﺪ ﺑﺨﻮﺑﯽ ﭘﺲ آن ﺑﺮﻧﻤﯽ آﯾﻢ‪.‬‬
‫ازﯾﺎدﮔﯿﺮي ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺟﺪﯾﺪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﻣﺸﮑﻞ ﻣﯽ آﯾﺪاﺟﺘﻨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻼش ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺧﻮد ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺪارم‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺘﮑﯽ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮم‪.‬‬
‫ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ اﮐﺜﺮﻣﺸﮑﻼت را ﮐﻪ درزﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮاﯾﻢ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ آﯾﺪ را ﻧﺪارم‪.‬‬
‫‪١٧٣‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺖ ت‪:‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ‪:‬ﻋﺒﺎرت ﻫﺎي زﯾﺮراﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻮده‪،‬ﻧﻈﺮﺧﻮدرادرﺑﺎره‬
‫ﻫﺮ ﯾﮏ ازﻋﺒﺎرﺗﻬﺎﺑﺮاﺳﺎس اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺷﺒﯿﻪ اﺳﺖ)ﺑﻠﯽ(ﯾﺎﺑﻪ ﺷﻤﺎﺷﺒﯿﻪ ﻧﯿﺴﺖ)ﺧﯿﺮ(ﺑﺎ*ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﺷﺒﯿﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻦ ﺷﺒﯿﻪ‬

‫ﻋﺒﺎرت ﻫﺎ‬ ‫ردﯾﻒ‬
‫ﻧﯿﺴﺖ)ﺧﯿﺮ(‬ ‫اﺳﺖ)ﺑﻠﯽ(‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺗﺸﻮﯾﺶ ﻧﺪارم‪.‬‬ ‫‪1‬‬
‫ﺑﺮاﯾﻢ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ درﮐﻼس ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻢ‪.‬‬ ‫‪2‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﭼﯿﺰﻫﺎرا درﺧﻮدم ﺗﻐﯿﯿﺮﻣﯿﺪادم‪.‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﺪون ﻣﺸﮑﻞ زﯾﺎدﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮم‪.‬‬ ‫‪4‬‬
‫دﯾﮕﺮان ازﻣﺼﺎﺣﺒﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﺴﯿﺎرﻟﺬت ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪5‬‬
‫درﻣﻨﺰل ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ رﻧﺠﯿﺪه ﺧﺎﻃﺮ ﻣﯽ ﺷﻮم‪.‬‬ ‫‪6‬‬
‫ﻣﺪت ﻫﺎ ﻃﻮل ﻣﯿﮑﺸﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﭼﯿﺰي ﺗﺎزه ﻋﺎدت ﮐﻨﻢ‪.‬‬ ‫‪7‬‬
‫اﻓﺮادﻫﻤﺴﻦ ﻣﻦ ﺑﺮاﯾﻢ ارزش زﯾﺎدي ﻗﺎﯾﻠﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪8‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﭘﺪروﻣﺎدرم ﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﺎﺗﻢ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪9‬‬
‫ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﺗﺴﻠﯿﻢ دﯾﮕﺮان ﻣﯽ ﺷﻮم‪.‬‬ ‫‪10‬‬
‫ﭘﺪروﻣﺎدرم ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ از ﻣﻦ اﻧﺘﻈﺎردارﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪11‬‬
‫ﺑﺮاﯾﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ ﺧﻮدم را آن ﻃﻮر ﮐﻪ ﻫﺴﺘﻢ ﻧﺸﺎن دﻫﻢ‪.‬‬ ‫‪12‬‬
‫درزﻧﺪﮔﯿﻢ ﻫﻤﻪ ﭼﯿﺰ درﻫﻢ وﺷﻠﻮغ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪13‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻدﯾﮕﺮان را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮارﻣﯽ دﻫﻢ‪.‬‬ ‫‪14‬‬
‫درﺑﺎره ﺧﻮدم ﻧﻈﺮﺑﺪي دارم‪.‬‬ ‫‪15‬‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎ دﻟﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺧﺎﻧﻪ را ﺗﺮك ﮐﻨﻢ‪.‬‬ ‫‪16‬‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎ درﮐﻼس اﺣﺴﺎس ﻧﺎراﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬ ‫‪17‬‬
‫ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ازﻟﺤﺎظ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪﺗﺮ از اﻏﻠﺐ اﻓﺮاد ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬ ‫‪18‬‬
‫‪١٧٤‬‬
‫وﻗﺘﯽ ﭼﯿﺰي ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﻦ دارم آن را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ‪.‬‬ ‫‪19‬‬
‫ﭘﺪروﻣﺎدرم ﻣﺮادرك ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪20‬‬
‫دﯾﮕﺮان اﮐﺜﺮا ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻣﻦ ﻣﻮرد ﻋﻼﻗﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪21‬‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﭘﺪروﻣﺎدرم ﻣﺮا ﺑﻪ ﺳﺘﻮه ﻣﯽ آورﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪22‬‬
‫درﮐﻼس ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﺎﯾﻮس ﻣﯽ ﺷﻮم‪.‬‬ ‫‪23‬‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ دﻟﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻓﺮددﯾﮕﺮي ﺑﺎﺷﻢ‪.‬‬ ‫‪24‬‬
‫دﯾﮕﺮان ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ اﻋﺘﻤﺎد ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪25‬‬
‫ﻫﺮﮔﺰﻣﻀﻄﺮب ﻧﯿﺴﺘﻢ‪.‬‬ ‫‪26‬‬
‫ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﺧﻮدم اﻃﻤﯿﻨﺎن دارم‪.‬‬ ‫‪27‬‬
‫دﯾﮕﺮان ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ازﻣﻦ ﺧﻮﺷﺸﺎن ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬ ‫‪28‬‬
‫ﻣﻦ وواﻟﺪﯾﻨﻢ اوﻗﺎت ﺧﻮﺑﯽ راﺑﺎﻫﻢ ﻣﯽ ﮔﺬراﻧﯿﻢ‪.‬‬ ‫‪29‬‬
‫وﻗﺖ زﯾﺎدي راﺑﻪ ﺧﯿﺎل ﺑﺎﻓﯽ ﻣﯿﮕﺬراﻧﻢ‪.‬‬ ‫‪30‬‬
‫دﻟﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﺳﺖ ﮐﻢ ﺳﻦ ﺗﺮ ﺑﻮدم‪.‬‬ ‫‪31‬‬
‫ﻫﻤﯿﺸﻪ آﻧﭽﻪ را ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم داداﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻢ‪.‬‬ ‫‪32‬‬
‫ازﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ام اﺣﺴﺎس ﻏﺮورﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬ ‫‪33‬‬
‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﻨﺘﻈﺮﻣﯽ ﺷﻮم ﺗﺎﮐﺴﯽ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﮐﺎرﺑﺎﯾﺪ ﺑﮑﻨﻢ‪.‬‬ ‫‪34‬‬
‫اﻏﻠﺐ ازآﻧﭽﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ ﻣﺘﺎﺳﻒ ﻣﯽ ﺷﻮم‪.‬‬ ‫‪35‬‬
‫ﻫﺮﮔﺰ اﺣﺴﺎس ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﯽ ﻧﮑﺮده ام‪.‬‬ ‫‪36‬‬
‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﮐﺎرم راﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ وﺟﻬﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﻢ‪.‬‬ ‫‪37‬‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﮔﻠﯿﻤﻢ را ازآب ﺑﯿﺮون ﺑﮑﺸﻢ‪.‬‬ ‫‪38‬‬
‫‪١٧٥‬‬
‫اززﻧﺪﮔﯿﻢ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ راﺿﯽ ﻫﺴﺘﻢ‬ ‫‪39‬‬
‫ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دﻫﻢ دوﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﻢ ﺳﻦ ﺗﺮازﺧﻮدم داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫‪40‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺷﻨﺎﺳﻢ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪﻫﺴﺘﻢ‬ ‫‪41‬‬
‫دوﺳﺖ دارم درﮐﻼس ازﻣﻦ ﺑﭙﺮﺳﻨﺪ‬ ‫‪42‬‬
‫ﺧﻮدم را ﺧﻮب درك ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‬ ‫‪43‬‬
‫درﻣﻨﺰل ﻫﯿﭽﮑﺲ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدي ﻧﺸﺎن ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‬ ‫‪44‬‬
‫ﻫﺮﮔﺰﻣﻮردﺳﺮزﻧﺶ واﻗﻊ ﻧﻤﯽ ﺷﻮم‬ ‫‪45‬‬
‫درﮐﻼس آن ﻃﻮرﮐﻪ دﻟﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪﻣﻮﻓﻖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮم‬ ‫‪46‬‬
‫ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻢ ﯾﮏ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮم ودرآن ﭘﺎﺑﺮﺟﺎﺑﻤﺎﻧﻢ‬ ‫‪47‬‬
‫واﻗﻌﺎدﻟﻢ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪﯾﮏ ﭘﺴﺮ‪/‬دﺧﺘﺮ ﺑﺎﺷﻢ‬ ‫‪48‬‬
‫دررواﺑﻂ ﺑﺎدﯾﮕﺮان راﺣﺖ ﻧﯿﺴﺘﻢ‬ ‫‪49‬‬
‫ﻫﺮﮔﺰﻣﺮﻋﻮب ﻧﻤﯽ ﺷﻮم‬ ‫‪50‬‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎازﺧﻮدم ﺷﺮم دارم‬ ‫‪51‬‬
‫دﯾﮕﺮان ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺑﺮاﯾﻢ دردﺳﺮدرﺳﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‬ ‫‪52‬‬
‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻢ‬ ‫‪53‬‬
‫ﻣﻌﻠﻤﺎﻧﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﯽ ﻓﻬﻤﺎﻧﻨﺪﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺠﻢ رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫‪54‬‬
‫ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪﺑﺮاﯾﻢ اﺗﻔﺎق ﺑﯿﻔﺘﺪاﺻﻼاﻫﻤﯿﺖ ﻧﻤﯽ دﻫﻢ‬ ‫‪55‬‬
‫درآﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﯽ ﮔﯿﺮم ﺑﻪ ﻧﺪرت ﻣﻮﻓﻖ ﻣﯽ ﺷﻮم‬ ‫‪56‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﻣﻮردﺳﺮزﻧﺶ ﻗﺮارﻣﯽ ﮔﯿﺮم دﺳﺖ وﭘﺎﯾﻢ را ﮔﻢ ﻣﯿﮑﻨﻢ‬ ‫‪57‬‬
‫ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﯽ داﻧﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان ﭼﻪ ﺑﮕﻮﯾﻢ‬ ‫‪58‬‬
‫‪١٧٦‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺖ ث‪:‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪71)MMPI‬ﺳﻮاﻟﯽ(‬
‫اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 71‬ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺖ ‪.‬ﺧﻮاﻫﺸﻤﻨﺪ اﺳﺖ ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺎ را ﺑﺪﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﻨﯿﺪ و‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﯾﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻫﺮ ﯾﮏ‪ ،‬ﺑﺎ درج ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻮاﻓﻘﺖ و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ در ﭘﺎﺳﺨﻨﺎﻣﻪ‬
‫ﺿﻤﯿﻤﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ ‪.‬ﻟﻄﻔﺎً از ﻧﻮﺷﺘﻦ ﯾﺎ ﻋﻼﻣﺘﮕﺬاري روي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدداري ﻓﺮﻣﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ -1‬اﺷﺘﻬﺎي ﺧﻮﺑﯽ دارم‪.‬‬
‫‪- 2‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺻﺒﺤﻬﺎ ﺧﻮش و ﺳﺮﺣﺎل از ﺧﻮاب ﺑﺮﻣﯽ ﺧﯿﺰم‪.‬‬
‫‪- 3‬زﻧﺪﮔﯽ روزاﻧﻪ ﻣﻦ ﭘﺮ از ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﯾﻢ ﺟﺎﻟﺒﻨﺪ‪.‬‬
‫‪- 4‬ﻣﻮﻗﻊ ﮐﺎر ﻓﺸﺎر و ﻧﺎراﺣﺘﯽ زﯾﺎدي اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪- 5‬ﮔﺎﻫﯽ ﻓﮑﺮﻫﺎي ﺑﺪي ﻣﯿﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﻧﻤﯿﺸﻮد درﺑﺎره آن ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮد‪.‬‬
‫‪- 6‬ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ دﭼﺎر ﯾﺒﻮﺳﺖ ﻣﯿﺸﻮم ﯾﺎ اﺻﻼً دﭼﺎر ﯾﺒﻮﺳﺖ ﻧﻤﯽ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪- 7‬ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺘﻬﺎ ﺧﯿﻠﯽ دﻟﻢ ﻣﯿﺨﻮاﻫﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ام را ﺗﺮك ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪- 8‬ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت آﻧﭽﻨﺎن ﺑﻪ ﮔﺮﯾﻪ ﯾﺎ ﺧﻨﺪه ﻣﯿﺎﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﻧﻤﯿﺘﻮاﻧﻢ ﺟﻠﻮي آن را ﺑﮕﯿﺮم‪.‬‬
‫‪ - 9‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ وﻗﺖ ﯾﮏ ﺑﺎر ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﺎراﺣﺘﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 10‬ﺑﻨﻈﺮم ﻫﯿﭽﮑﺲ ﻣﺮا درك ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 11‬ﮔﺎﻫﯽ دﻟﻢ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻓﺤﺶ ﺑﺪﻫﻢ‪.‬‬
‫‪ - 12‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺷﺐ ﯾﮏ ﺑﺎر دﭼﺎر ﮐﺎﺑﻮس ﻣﯿﺸﻮم)ﺧﻮاﺑﻬﺎي وﺣﺸﺘﻨﺎك ﻣﯽ ﺑﯿﻨﻢ(‪.‬‬
‫‪ - 13‬ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﻮاﺳﻢ را روي ﮐﺎري ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ - 14‬ﻣﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص و ﻋﺠﯿﺒﯽ داﺷﺘﻪ ام‪.‬‬
‫‪١٧٧‬‬
‫‪ - 15‬اﮔﺮ دﯾﮕﺮان ﺑﺮاﯾﻢ ﻧﺰده ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮم ﺑﺪﮔﻮﯾﯽ ﻧﮑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻦ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻮﻓﻖ‬
‫ﺑﻮدم‪.‬‬
‫‪ - 16‬در دوران ﺟﻮاﻧﯽ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﯾﮏ ﺳﺮﻗﺖ ﺟﺰﺋﯽ ﺷﺪه ام‪.‬‬
‫‪ - 17‬ﮔﺎه ﮔﺎه روزﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻔﺘﻪ ﻫﺎ وﺣﺘﯽ ﻣﺎﻫﻬﺎ ﺑﻮده ﮐﻪ دﺳﺖ و دﻟﻢ ﺑﻪ ﮐﺎر ﻧﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 18‬ﺧﻮاﺑﻢ آﺷﻔﺘﻪ و ﻧﺎراﺣﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 19‬ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﮐﻪ ﻫﺴﺘﻢ ﺗﺤﻤﻞ ﺷﻨﯿﺪن ﺣﺮﻓﻬﺎي ﻋﺠﯿﺐ و ﻏﺮﯾﺐ آﻧﻬﺎ را ﻧﺪارم‪.‬‬
‫‪ - 20‬اﮐﺜﺮ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﺮا ﻣﯿﺸﻨﺎﺳﻨﺪ از ﻣﻦ ﺧﻮﺷﺸﺎن ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ - 21‬ﮐﺎش ﺑﻪ اﻧﺪازه دﯾﮕﺮان ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺑﻮدم‪.‬‬
‫‪ - 22‬اﻏﻠﺐ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻮده ام از ﮐﺴﺎﻧﯽ اﻃﺎﻋﺖ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻣﻦ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﯿﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ - 23‬ﻓﮑﺮ ﻣﯿﮑﻨﻢ ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﺮدم ﺑﺮاي ﺟﻠﺐ ﮐﻤﮏ و ﻫﻤﺪردي دﯾﮕﺮان ﺑﺪﺑﺨﺘﯽ ﻫﺎي‬
‫ﺧﻮد را ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺟﻠﻮه ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 24‬ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺘﻬﺎ ﺧﺸﻤﮕﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪ - 5‬واﻗﻌﺎً اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻧﺪارم‪.‬‬
‫‪ - 26‬ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ از ﭘﺮش و ﺗﮑﺎن ﻣﺎﻫﯿﭽﻪ ﻫﺎﯾﻢ ﻧﺎراﺣﺖ ﻣﯿﺸﻮم ﯾﺎ اﺻﻼً دﭼﺎر ﭘﺮش و‬
‫ﺗﮑﺎن ﻣﺎﻫﯿﭽﻪ ﻫﺎ ﻧﻤﯽ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪ - 27‬ﺧﯿﻠﯽ وﻗﺘﻬﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﯿﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﮐﺎر زﺷﺖ و ﯾﺎ ﺧﻄﺎﯾﯽ ﺷﺪه ام‪.‬‬
‫‪ - 28‬ﺑﯿﺸﺘﺮ اوﻗﺎت ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻢ‪.‬‬
‫‪ - 29‬ﺑﻌﻀﯽ اﺷﺨﺎص آﻧﻘﺪر ﺗﺤﮑﻢ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﺘﯽ وﻗﺘﯽ ﻣﯿﺪاﻧﻢ ﮐﻪ ﺣﻖ ﺑﺎ آﻧﻬﺎﺳﺖ‬
‫دﻟﻢ ﻣﯿﺨﻮاﻫﺪ ﺑﺮﺧﻼف آﻧﭽﻪ ﻣﯿﺨﻮاﻫﻨﺪ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪١٧٨‬‬
‫‪ - 30‬ﻣﻌﺘﻘﺪم ﺑﺮ ﺿﺪ ﻣﻦ ﺗﻮﻃﺌﻪ ﭼﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ - 31‬اﻏﻠﺐ ﻣﺮدم ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ ﺣﺘﯽ ﺑﺎ ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﻏﯿﺮﻋﺎدﻻﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﻣﺰاﯾﺎﯾﯽ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ – 32‬ﻣﻌﺪه ام ﺧﯿﻠﯽ ﻧﺎراﺣﺘﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 33‬اﻏﻠﺐ ﻧﻤﯽ ﻓﻬﻤﻢ ﭼﺮا آﻧﻘﺪر ﺑﺪﺧﻠﻖ و ﺑﺪﻗﻠﻖ ﺑﻮده ام‪.‬‬
‫‪ - 34‬ﺑﻌﻀﯽ اوﻗﺎت اﻓﮑﺎرم ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ از آن ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺑﯿﺎورم‪.‬‬
‫‪ - 35‬ﻓﮑﺮ ﻣﯿﮑﻨﻢ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﯽ ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽ ام ﺑﻪ ﺧﻮﺑﯽ زﻧﺪﮔﯽ اﻏﻠﺐ ﮐﺴﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻣﯿﺸﻨﺎﺳﻢ‪.‬‬
‫‪ - 36‬ﮔﺎﻫﯽ وﻗﺘﻬﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﯿﮑﻨﻢ ﮐﻪ واﻗﻌﺎً آدم ﺑﯽ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪ - 37‬در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﯿﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ اوﻗﺎت ﺣﺎﻟﻢ ﺧﻮب ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 38‬در زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻦ ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ در آن دﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ زده ام ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ‬
‫ﻧﻤﯿﺪاﻧﺴﺘﻢ ﭼﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 39‬اﺣﺴﺎس ﻣﯿﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﯽ دﻟﯿﻞ ﻣﺠﺎزات ﺷﺪه ام‪.‬‬
‫‪ - 40‬ﻫﯿﭽﻮﻗﺖ ﺣﺎﻟﻢ ﺑﻬﺘﺮ از ﺣﺎﻻ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 41‬ﺑﺮاﯾﻢ ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ دﯾﮕﺮان درﺑﺎره ﻣﻦ ﭼﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ – 42‬ﺣﺎﻓﻈﻪ ام ﺧﻮب اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 43‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻏﺮﯾﺒﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاﯾﻢ دﺷﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 44‬اﻏﻠﺐ ﺳﺮﺗﺎ ﭘﺎ اﺣﺴﺎس ﺿﻌﻒ ﻣﯿﮑﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ - 45‬ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ دﭼﺎر ﺳﺮدرد ﻣﯿﺸﻮم ﯾﺎ اﺻﻼً دﭼﺎر ﺳﺮدرد ﻧﻤﯽ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪ - 46‬ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎل اﺷﮑﺎﻟﯽ در ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎدل ﺧﻮد ﻣﻮﻗﻊ راه رﻓﺘﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ام‪.‬‬
‫‪١٧٩‬‬
‫‪ - 47‬ﺑﯿﻦ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺸﻨﺎﺳﻢ ﺑﻌﻀﯽ ﻫﺎ را دوﺳﺖ ﻧﺪارم‪.‬‬
‫‪ - 48‬ﮐﺴﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﻌﯽ دارﻧﺪ‪ ،‬اﻓﮑﺎر و ﻋﻘﺎﯾﺪ ﻣﺮا ﺑﺪزدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ - 49‬ﮐﺎش اﯾﻨﻘﺪر ﺧﺠﺎﻟﺘﯽ ﻧﺒﻮدم‪.‬‬
‫‪ - 50‬ﻣﻌﺘﻘﺪم ﮐﻪ ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﻢ ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﺑﺨﺸﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 51‬ﻏﺎﻟﺒﺎً از ﭼﯿﺰي دﻟﻮاﭘﺴﻢ‪.‬‬
‫‪ - 52‬رﻓﻘﺎﯾﻢ ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻣﻮرد ﭘﺴﻨﺪ ﻣﺎدر و ﭘﺪرم ﻧﺒﻮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ - 53‬ﮐﻤﯽ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ دﯾﮕﺮان ﻏﯿﺒﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ - 54‬ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺘﻬﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﯿﮑﻨﻢ ﮐﻪ ﺧﯿﻠﯽ آﺳﺎن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮم‪.‬‬
‫‪ - 55‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻫﯿﭽﻮﻗﺖ ﺗﭙﺶ ﻗﻠﺐ و ﯾﺎ ﺗﻨﮕﯽ ﻧﻔﺲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ام‪.‬‬
‫‪ - 56‬زود از ﺟﺎ در ﻣﯿﺮوم و زود آرام ﻣﯽ ﮔﯿﺮم‪.‬‬
‫‪ - 57‬ﺑﻌﻀﯽ وﻗﺘﻬﺎ آﻧﻘﺪر ﺑﯿﻘﺮار ﺑﻮده ام ﮐﻪ ﻧﻤﯿﺘﻮاﻧﺴﺘﻢ ﯾﮏ ﺟﺎ ﺑﻨﺪ ﺷﻮم‪.‬‬
‫‪ - 58‬واﻟﺪﯾﻦ و اﻋﻀﺎء ﺧﺎﻧﻮاده ام ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻻزم از ﻣﻦ اﯾﺮاد ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ - 59‬ﺑﺮاي ﻫﯿﭽﮑﺲ ﭼﻨﺪان ﻣﻬﻢ ﻧﯿﺴﺖ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺳﺮم ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ - 60‬ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎده از ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺧﻮدش ﭼﻨﯿﻦ اﻣﮑﺎﻧﯽ را ﻣﯿﺪﻫﺪ ﺑﺪ ﻧﻤﯽ داﻧﻢ‪.‬‬
‫‪ - 61‬ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت اﺣﺴﺎس ﻣﯿﮑﻨﻢ ﺳﺮﺷﺎر از اﻧﺮژي ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪ - 62‬ﻗﺪرت ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ ﻣﻦ ﺑﺨﻮﺑﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻗﺒﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ - 63‬ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪه ام ﮐﻪ ﮔﻮﺷﻢ زﻧﮓ ﺑﺰﻧﺪ ﯾﺎ وزوز ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 64‬ﯾﮑﯽ دوﺑﺎر در زﻧﺪﮔﯽ اﺣﺴﺎس ﮐﺮده ام ﮐﻪ ﮐﺴﯽ ﺳﻌﯽ دارد ﺑﺎ ﻫﯿﭙﻨﻮﺗﯿﺰم و ﺗﻠﻘﯿﻦ‬
‫ﻣﺮا وادار ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪١٨٠‬‬
‫‪ - 65‬ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺪون ﻋﻠﺖ ﺧﺎص و ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻌﻤﻮل ﺑﺎ ﻧﺸﺎط ﺑﻮده ام‪.‬‬
‫‪ - 66‬ﺣﺘﯽ وﻗﺘﯽ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮاﻧﻢ ﻏﺎﻟﺒﺎً اﺣﺴﺎس ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫‪ - 67‬ﻓﮑﺮ ﻣﯿﮑﻨﻢ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﻫﺮ ﮐﺲ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ دردﺳﺮ ﻧﯿﺎﻓﺘﺪ‪ ،‬دروغ ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﻔﺖ‪.‬‬
‫‪ - 68‬ﻣﻦ ﺣﺴﺎﺳﺘﺮ از دﯾﮕﺮان ﻫﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫‪ - 69‬ﻣﻮاﻗﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻐﺰم ﮐﻨﺪﺗﺮ از ﻣﻌﻤﻮل ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 70‬ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻣﺮدم ﻣﺮا ﻧﺎاﻣﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ - 71‬در ﺧﻮردن ﻣﺸﺮوب اﻓﺮاط ﮐﺮده ام‪.‬‬
‫‪١٨١‬‬
‫ﭘﯿﻮﺳﺖ ج‪:‬ﺟﺪاول ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎري ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﺴﺖ‪71)MMPI‬ﺳﻮاﻟﯽ(ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده ازﻧﺮم‬
‫اﻓﺰار‪SPSS‬‬
‫ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ‬
‫‪Paired Samples Statistics‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎ‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر‬ ‫ﺧﻄﺎي ﻣﻌﯿﺎرﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫‪Pair ١‬‬ ‫‪L‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٠.٥٠٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪٢٥.٢٣٠٣٧‬‬ ‫‪٨.٩٢٠٢٨‬‬
‫‪L‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٣.٦٢٥٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪٢١.٩٦٧١٠‬‬ ‫‪٧.٧٦٦٥٤‬‬
‫‪Pair ٢‬‬ ‫‪F‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٤.٦٢٥٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٥.٢٤٠٣٤‬‬ ‫‪٥.٣٨٨٢٧‬‬
‫‪F‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥١.٠٠٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٥.٦٠٢٢٠‬‬ ‫‪٥.٥١٦٢١‬‬
‫‪Pair ٣‬‬ ‫‪K‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٤٥.٠٠٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٣.٨١٥١١‬‬ ‫‪٤.٨٨٤٣٨‬‬
‫‪K‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٠.٠٠٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٦.٠٠٠٠٠‬‬ ‫‪٥.٦٥٦٨٥‬‬
‫‪Pair ٤‬‬ ‫‪HS‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٦٠.٠٠٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٢.٧٨٣٩٢‬‬ ‫‪٤.٥١٩٨٠‬‬
‫‪HS‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٦١.٠٠٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٢.٨٢٨٥٤‬‬ ‫‪٤.٥٣٥٥٧‬‬
‫‪Pair ٥‬‬ ‫‪D‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٣.٥٠٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٣.١٢٥٧٧‬‬ ‫‪٤.٦٤٠٦٦‬‬
‫‪D‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٤٦.٣٧٥٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١١.٩٣٩٥٨‬‬ ‫‪٤.٢٢١٢٨‬‬
‫‪Pair ٦‬‬ ‫‪HY‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٣.٧٥٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١١.٠٤٢١٣‬‬ ‫‪٣.٩٠٣٩٨‬‬
‫‪HY‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٠.٣٧٥٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١١.٣٨٨٤٣‬‬ ‫‪٤.٠٢٦٤٢‬‬
‫‪Pair ٧‬‬ ‫‪PD‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٦٣.٨٧٥٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪٦.٤٤٦٢١‬‬ ‫‪٢.٢٧٩٠٨‬‬
‫‪PD‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٤.٣٧٥٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٢.١٤١٢٨‬‬ ‫‪٤.٢٩٢٥٩‬‬
‫‪Pair ٨‬‬ ‫‪PA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٧.١٢٥٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٣.٢٧١٢١‬‬ ‫‪٤.٦٩٢٠٨‬‬
‫‪PA‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٣.١٢٥٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٣.٣٦٧٧٤‬‬ ‫‪٤.٧٢٦٢١‬‬
‫‪Pair ٩‬‬ ‫‪PT‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٦٢.٢٥٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٥.٥٣٥٦٧‬‬ ‫‪٥.٤٩٢٦٩‬‬
‫‪PT‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٣.٢٥٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٥.٢٠١٠٣‬‬ ‫‪٥.٣٧٤٣٨‬‬
‫‪Pair ١٠‬‬ ‫‪SC‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٦١.٢٥٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٢.٠٨٠٠٩‬‬ ‫‪٤.٢٧٠٩٦‬‬
‫‪SC‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٥.٢٥٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٣.٣٩٢٤٣‬‬ ‫‪٤.٧٣٤٩٤‬‬
‫‪Pair ١١‬‬ ‫‪MA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٥.٧٥٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٣.٧٣٩٩٣‬‬ ‫‪٤.٨٥٧٨٠‬‬
‫‪MA‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪٥٢.٢٥٠٠‬‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪١٦.٣٨٥٩٧‬‬ ‫‪٥.٧٩٣٣٢‬‬
‫‪Paired Samples Correlations‬‬

‫ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎ‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎداري‬
‫‪Pair ١‬‬ ‫‪L‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪L‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.906‬‬ ‫‪.002‬‬
‫‪Pair ٢‬‬ ‫‪F‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪F‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.911‬‬ ‫‪.002‬‬
‫‪Pair ٣‬‬ ‫‪K‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪K‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.879‬‬ ‫‪.004‬‬
‫‪Pair ٤‬‬ ‫‪HS‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪HS‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.836‬‬ ‫‪.010‬‬
‫‪Pair ٥‬‬ ‫‪D‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪D‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.931‬‬ ‫‪.001‬‬
‫‪Pair ٦‬‬ ‫‪HY‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪HY‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.880‬‬ ‫‪.004‬‬
‫‪Pair ٧‬‬ ‫‪PD‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪PD‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.804‬‬ ‫‪.016‬‬
‫‪Pair ٨‬‬ ‫‪PA‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪PA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.858‬‬ ‫‪.006‬‬
‫‪Pair ٩‬‬ ‫‪PT‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪PT‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.971‬‬ ‫‪.000‬‬
‫‪Pair ١٠‬‬ ‫‪SC‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪SC‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.981‬‬ ‫‪.000‬‬
‫‪Pair ١١‬‬ ‫‪MA‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪MA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪8‬‬ ‫‪.929‬‬ ‫‪.001‬‬
‫‪١٨٢‬‬
‫‪Paired Samples Test‬‬
‫‪Paired Differences‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎ‬ ‫اﺧﺘﻼف ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ‪95%‬‬ ‫‪t‬‬ ‫ﻣﻌﻨﺎداري‪2.‬داﻣﻨﻪ ‪df‬‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر‬ ‫ﺧﻄﺎي ﻣﻌﯿﺎرﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫ﺣﺪﭘﺎﯾﯿﻦ‬ ‫ﺣﺪﺑﺎﻻ‬
‫‪Pair 1‬‬ ‫‪L‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪L‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪-٣.١٢٥٠٠‬‬ ‫‪١٠.٧٠٩٦٤‬‬ ‫‪٣.٧٨٦٤٣‬‬ ‫‪- ١٢.٠٧٨٤٨‬‬ ‫‪٥.٨٢٨٤٨‬‬ ‫‪-.٨٢٥‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.٤٣٦‬‬
‫‪Pair 2‬‬ ‫‪F‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪F‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪٣.٦٢٥٠٠‬‬ ‫‪٦.٥٢٣٣١‬‬ ‫‪٢.٣٠٦٣٤‬‬ ‫‪-١.٨٢٨٦٢‬‬ ‫‪٩.٠٧٨٦٢‬‬ ‫‪١.٥٧٢‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.١٦٠‬‬
‫‪Pair 3‬‬ ‫‪K‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪K‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪-٥.٠٠٠٠٠‬‬ ‫‪٧.٦٣٤٥١‬‬ ‫‪٢.٦٩٩٢١‬‬ ‫‪- ١١.٣٨٢٦١‬‬ ‫‪١.٣٨٢٦١‬‬ ‫‪- ١.٨٥٢‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.١٠٦‬‬
‫‪Pair 4‬‬ ‫‪HS‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪HS‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪-١.٠٠٠٠٠‬‬ ‫‪٧.٣٢٩٠٠‬‬ ‫‪٢.٥٩١١٩‬‬ ‫‪-٧.١٢٧٢٠‬‬ ‫‪٥.١٢٧٢٠‬‬ ‫‪-.٣٨٦‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.٧١١‬‬
‫‪Pair 5‬‬ ‫‪D‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪D‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪٧.١٢٥٠٠‬‬ ‫‪٤.٧٩٣٩٧‬‬ ‫‪١.٦٩٤٩٢‬‬ ‫‪٣.١١٧١٤‬‬ ‫‪١١.١٣٢٨٦‬‬ ‫‪٤.٢٠٤‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.٠٠٤‬‬
‫‪Pair 6‬‬ ‫‪HY‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪HY‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪٣.٣٧٥٠٠‬‬ ‫‪٥.٥٠١٦٢‬‬ ‫‪١.٩٤٥١٢‬‬ ‫‪-١.٢٢٤٤٧‬‬ ‫‪٧.٩٧٤٤٧‬‬ ‫‪١.٧٣٥‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.١٢٦‬‬
‫‪Pair 7‬‬ ‫‪PD‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪PD‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪٩.٥٠٠٠٠‬‬ ‫‪٧.٩٤٦٢٥‬‬ ‫‪٢.٨٠٩٤٢‬‬ ‫‪٢.٨٥٦٧٧‬‬ ‫‪١٦.١٤٣٢٣‬‬ ‫‪٣.٣٨١‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.٠١٢‬‬
‫‪Pair 8‬‬ ‫‪PA‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪PA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪٤.٠٠٠٠٠‬‬ ‫‪٧.٠٩١٢٤‬‬ ‫‪٢.٥٠٧١٣‬‬ ‫‪١.٩٢٨٤٣‬‬ ‫‪٩.٩٢٨٤٣‬‬ ‫‪١.٥٩٥‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.١٥٥‬‬
‫‪Pair 9‬‬ ‫‪PT‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪PT‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪٩.٠٠٠٠٠‬‬ ‫‪٣.٧٠٣٢٨‬‬ ‫‪١.٣٠٩٣١‬‬ ‫‪٥.٩٠٣٩٨‬‬ ‫‪١٢.٠٩٦٠٢‬‬ ‫‪٦.٨٧٤‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.٠٠٠‬‬
‫‪Pair 10‬‬ ‫‪SC‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪SC‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪٦.٠٠٠٠٠‬‬ ‫‪٢.٧٧٧٤٦‬‬ ‫‪.٩٨١٩٨‬‬ ‫‪٣.٦٧٧٩٩‬‬ ‫‪٨.٣٢٢٠١‬‬ ‫‪٦.١١٠‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.٠٠٠‬‬
‫‪Pair 11‬‬ ‫‪MA‬ﭘﺲ آزﻣﻮن – ‪MA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪٣.٥٠٠٠٠‬‬ ‫‪٦.٢٥٦٤٣‬‬ ‫‪٢.٢١١٩٨‬‬ ‫‪-١.٧٣٠٥٠‬‬ ‫‪٨.٧٣٠٥٠‬‬ ‫‪١.٥٨٢‬‬ ‫‪٧‬‬ ‫‪.١٥٨‬‬
‫ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل‬
‫‪Paired Samples Statistics‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس‬ ‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر‬ ‫ﺧﻄﺎي ﻣﻌﯿﺎرﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬
‫‪L‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪44.1250‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7.37636‬‬ ‫‪2.60794‬‬
‫‪Pair 1‬‬
‫‪L‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪45.1250‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7.58641‬‬ ‫‪2.68220‬‬
‫‪F‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪71.1250‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪10.06319‬‬ ‫‪3.57788‬‬
‫‪Pair 2‬‬
‫‪F‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪72.8750‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6.62112‬‬ ‫‪2.34092‬‬
‫‪K‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪48.0000‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9.31972‬‬ ‫‪3.29502‬‬
‫‪Pair 3‬‬
‫‪K‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪49.5000‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9.54688‬‬ ‫‪3.37533‬‬
‫‪HS‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪74.0000‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5.95219‬‬ ‫‪2.10442‬‬
‫‪Pair 4‬‬
‫‪HS‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪75.5000‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5.83095‬‬ ‫‪2.06155‬‬
‫‪D‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪59.8750‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9.61305‬‬ ‫‪3.39873‬‬
‫‪Pair 5‬‬
‫‪D‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪61.7500‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9.98213‬‬ ‫‪3.52921‬‬
‫‪HY‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪61.1250‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9.73121‬‬ ‫‪3.44050‬‬
‫‪Pair 6‬‬
‫‪HY‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪66.2500‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6.15862‬‬ ‫‪2.17740‬‬
‫‪PD‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪64.5000‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪12.47855‬‬ ‫‪4.41183‬‬
‫‪Pair 7‬‬
‫‪PD‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪69.1250‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪12.04085‬‬ ‫‪4.25708‬‬
‫‪PA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪707.2500‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1803.24650‬‬ ‫‪637.54391‬‬
‫‪Pair 8‬‬
‫‪PA‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪65.6250‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪12.60315‬‬ ‫‪4.45588‬‬
‫‪PT‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪64.5000‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪15.65704‬‬ ‫‪5.53560‬‬
‫‪Pair 9‬‬
‫‪PT‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪66.2500‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪14.89727‬‬ ‫‪5.26698‬‬
‫‪SC‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪70.2500‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪11.86532‬‬ ‫‪4.19502‬‬
‫‪Pair 10‬‬
‫‪SC‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪70.2500‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪13.77109‬‬ ‫‪4.86881‬‬
‫‪MA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪53.2500‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪11.28526‬‬ ‫‪3.9894‬‬
‫‪Pair 11‬‬
‫‪MA‬ﭘﺲ آزﻣﻮن‬ ‫‪54.5000‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9.51690‬‬ ‫‪3.36473‬‬
‫‪١٨٣‬‬
‫‪Paired Samples Correlations‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎ‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎداري‬
‫‪Pair 1‬‬ ‫‪L‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪L‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪.٧٦٦‬‬ ‫‪.٠٢٧‬‬
‫‪Pair 2‬‬ ‫‪F‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪F‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪.٩٣٧‬‬ ‫‪.٠٠١‬‬
‫‪Pair 3‬‬ ‫‪K‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪K‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪.٩٥١‬‬ ‫‪.٠٠٠‬‬
‫‪Pair 4‬‬ ‫‪HS‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪HS‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪.٧٤١‬‬ ‫‪.٠٣٥‬‬
‫‪Pair 5‬‬ ‫‪D‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪D‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪.٨٢٧‬‬ ‫‪.٠١١‬‬
‫‪Pair 6‬‬ ‫‪HY‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪HY‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪.٩٠٥‬‬ ‫‪.٠٠٢‬‬
‫‪Pair 7‬‬ ‫‪PD‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪PD‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪.٩٣٦‬‬ ‫‪.٠٠١‬‬
‫‪Pair 8‬‬ ‫‪PA‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪PA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪-.٧٥٥‬‬ ‫‪.٠٣٠‬‬
‫‪Pair 9‬‬ ‫‪PT‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪PT‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪.٩٧٦‬‬ ‫‪.٠٠٠‬‬
‫‪Pair 10‬‬ ‫‪SC‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪SC‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪.٩٥٦‬‬ ‫‪.٠٠٠‬‬
‫‪Pair 11‬‬ ‫‪MA‬ﭘﺲ آزﻣﻮن & ‪MA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪٨‬‬ ‫‪.٨٦٩‬‬ ‫‪.٠٠٥‬‬
‫‪Paired Samples Test‬‬

‫‪Paired Differences‬‬
‫ﻣﻌﻨﺎداري‪.‬‬
‫ﻣﻘﯿﺎس‬ ‫اﺧﺘﻼف ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﯿﻨﺎن ‪95%‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪df‬‬
‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬ ‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر‬ ‫ﺧﻄﺎي ﻣﻌﯿﺎرﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬ ‫‪2‬داﻣﻨﻪ‬
‫ﺣﺪﭘﺎﯾﯿﻦ‬ ‫ﺣﺪﺑﺎﻻ‬
‫‪Pair 1‬‬
‫ﭘﺲ – ‪L‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪L‬آزﻣﻮن‬
‫‪- 1.00000‬‬ ‫‪5.12696‬‬ ‫‪1.81265‬‬ ‫‪- 5.28625‬‬ ‫‪3.28625‬‬ ‫‪-.552‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪.598‬‬
‫‪Pair 2‬‬
‫ﭘﺲ – ‪F‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪F‬آزﻣﻮن‬
‫‪- 1.75000‬‬ ‫‪4.49604‬‬ ‫‪1.58959‬‬ ‫‪- 5.50878‬‬ ‫‪2.00878‬‬ ‫‪-1.101‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪.307‬‬
‫‪Pair 3‬‬
‫ﭘﺲ – ‪K‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪- 1.50000‬‬ ‫‪2.97610‬‬ ‫‪1.05221‬‬ ‫‪- 3.98808‬‬ ‫‪.98808‬‬ ‫‪-1.426‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪.197‬‬
‫‪K‬آزﻣﻮن‬
‫‪Pair 4‬‬
‫ﭘﺲ – ‪HS‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪- 1.50000‬‬ ‫‪4.24264‬‬ ‫‪1.50000‬‬ ‫‪- 5.04694‬‬ ‫‪2.04694‬‬ ‫‪-1.000‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪.351‬‬
‫‪HS‬آزﻣﻮن‬
‫‪Pair 5‬‬
‫ﭘﺲ – ‪D‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪- 1.87500‬‬ ‫‪5.76783‬‬ ‫‪2.03924‬‬ ‫‪- 6.69703‬‬ ‫‪2.94703‬‬ ‫‪-.919‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪.388‬‬
‫‪D‬آزﻣﻮن‬
‫‪Pair 6‬‬
‫ﭘﺲ – ‪HY‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪- 5.12500‬‬ ‫‪4.91172‬‬ ‫‪1.73656‬‬ ‫‪- 9.23130‬‬ ‫‪- 1.01870‬‬ ‫‪-2.951‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪.021‬‬
‫‪HY‬آزﻣﻮن‬
‫‪Pair 7‬‬
‫ﭘﺲ – ‪PD‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪- 4.62500‬‬ ‫‪4.40576‬‬ ‫‪1.55767‬‬ ‫‪8.30831‬‬ ‫‪-.94169‬‬ ‫‪-2.969‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪.021‬‬
‫‪PD‬آزﻣﻮن‬
‫‪Pair 8‬‬
‫ﭘﺲ – ‪PA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪641.62500‬‬ ‫‪1812.77774‬‬ ‫‪640.91372‬‬ ‫‪- 873.89511‬‬ ‫‪2157.14511‬‬ ‫‪1.001‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪.350‬‬
‫‪PA‬آزﻣﻮن‬
‫‪Pair 9‬‬
‫ﭘﺲ – ‪PT‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪- 1.75000‬‬ ‫‪3.41216‬‬ ‫‪1.20638‬‬ ‫‪- 4.60264‬‬ ‫‪1.10264‬‬ ‫‪-1.451‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪.190‬‬
‫‪PT‬آزﻣﻮن‬
‫‪Pair 10‬‬
‫ﭘﺲ – ‪SC‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬ ‫‪.00000‬‬ ‫‪4.24264‬‬ ‫‪1.50000‬‬ ‫‪- 3.54694‬‬ ‫‪3.54694‬‬ ‫‪.000‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1.000‬‬
‫‪SC‬آزﻣﻮن‬
‫‪Pair 11‬‬
‫ﭘﺲ – ‪MA‬ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن‬
‫‪MA‬آزﻣﻮن‬
‫‪- 1.25000‬‬ ‫‪5.59974‬‬ ‫‪1.97981‬‬ ‫‪- 5.93150‬‬ ‫‪3.43150‬‬ ‫‪-.631‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪.548‬‬
‫‪١٨٤‬‬
ABSTRACT
The aim of the present study was to asses of the effectiveness of Gestalt
group therapy on reduce depression,self efficacy,self esteem on individuals
with Gender identity disorder. In this research ١٦ individuals with Gender
identity disorder were selected using convenience sampling regarding their
trends divided in two groups,control and experimental group.For collecting
data at the beginning for pretest(Beck Depression Inventory,Sherer self
efficacy Inventory ,Coopersmith Self-esteem Inventory,Minnesota
Multiphasic Personality Inventory), all of groups tested,then experimental
group got ٨ session of Gestalt group therapy. all of groups tested for
posttest Beck Depression Inventory,Sherer self efficacy Inventory
,Coopersmith Self-esteem Inventory,Minnesota Multiphasic Personality
Inventory.results analysis with T-test.These findings highlight the
effectiveness of Gestalt group therapy on reduction depression,self
efficacy,self esteem on individuals with Gender identity disorder. This
results in an implicit allusions about Gestalt group therapy intervention on
patients with Gender identity disorder.
Key words:gender identity disorder-gestalt group therapy
١٨٥
‫‪Payame Noor University‬‬
‫‪Tehran‬‬
‫‪Thesis Submitted for the Award of Master of M.A‬‬
‫‪Department of psychology‬‬
‫‪The Effectiveness Of Gestalt Group Therapy On‬‬

‫‪Reduce Depression, Self efficacy, Self esteem On‬‬
‫)‪Individuals With Gender Identity Disorder(GID‬‬
‫‪Hurieh Jahanmehr‬‬
‫‪Supervisor: Dr.Mohammad Oraki‬‬
‫‪Advisor: Dr.Majid Saffarinia‬‬
‫‪September,2012‬‬
‫‪١٨٦‬‬
‫‪١٨٧‬‬
‫‪١٨٨‬‬

گشتالت درمانی

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

گشتالت درمانی

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫‪m‬‬

‫ﺣﻮﺭﻳﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﻣﻬﺮ‬

‫ﺑﮏ‪،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺷﺮر‪،‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ وﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ‪71»MMPI‬ﺳـﻮاﻟﯽ«(‬

‫ﮔﺮوﻫﯽ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ‪.‬ﺳﭙﺲ ازﻫﺮدوﮔﺮوه ﭘﺲ آزﻣﻮن)ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴـﺮدﮔﯽ ﺑﮏ‪،‬ﭘﺮﺳﺸـﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣـﺪي‬

‫ﺟﻨﺴــﯽ داردوﺿــﺮورت درﻧﻈﺮﮔــﺮﻓﺘﻦ ﻣــﺪاﺧﻼت رواﻧﺸــﻨﺎﺧﺘﯽ ازﺟﻤﻠــﻪ ﮔﺸــﺘﺎﻟﺖ درﻣــﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫــﯽ‬

‫رادرﮐﻨﺎرﻣﺪاﺧﻼت درﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮاﯾﻦ اﻓﺮادرا ﻣﻮردﺗﺎﮐﯿﺪﻗﺮارﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻠﯿﺪواژه ﻫﺎ‪:‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ‪-‬اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ‬

‫‪-2-1‬ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺎﻟﻪ ‪4 ..............................................................................................‬‬

‫‪-3-1‬اﻫﻤﯿﺖ وﺿﺮورت ﭘﮋوﻫﺶ ‪16 .........................................................................‬‬

‫‪-4-1‬اﻫﺪاف ﭘﮋوﻫﺶ ‪17 ......................................................................................‬‬

‫‪-1-4-1‬ﻫﺪف ﮐﻠﯽ ﭘﮋوﻫﺶ ‪17 ...........................................................................‬‬

‫‪- 2-4-1‬اﻫﺪاف اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ‪18 ...........................................................................‬‬

‫‪-5-1‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ‪18 ................................................................................‬‬

‫‪-1-5-1‬ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ ‪18 ..................................................................................‬‬

‫‪-2-5-1‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎي ﻓﺮﻋﯽ ‪18 ............................................................................‬‬

‫‪-6-1‬ﺗﻌﺎرﯾﻒ و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﭘﮋوﻫﺶ ‪19 ..........................................................................‬‬

‫‪-1-6-1‬ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ‪19 ..............................................................................‬‬

‫‪-2-6-1‬ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ‪20 ..............................................................................‬‬

‫‪-1-2‬اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ‪23 ...............................................................................‬‬

‫‪ -1-1-2‬ﻫﻤﻪ ﮔﯿﺮﺷﻨﺎﺳﯽ ‪24 ..............................................................................‬‬

‫‪-2-1-2‬ﺳﺒﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ ‪26 ..................................................................................‬‬

‫‪-4-1-2‬ﺳﯿﺮوﭘﯿﺶ آﮔﻬﯽ ‪33 ...............................................................................‬‬

‫‪-5-1-2‬درﻣﺎن ‪35 ..........................................................................................‬‬

‫‪-4-5-1-2‬درﻣﺎن ﻫﻮرﻣﻮﻧﯽ ‪38 ...........................................................................‬‬

‫‪-6-1-2‬اﺧﺘﻼﻻت ﻫﻤﺮاه ‪39 ...............................................................................‬‬

‫‪-7-1-2‬ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ ‪GID‬وآﺳﯿﺐ رواﻧﯽ ‪44 .............................................................‬‬

‫‪-8-1-2‬اﻧﻮاع ﻓﺮﻋﯽ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ)ﺗﺮﻧﺲ ﺳﮑﺸﻮال( ‪44 ......................................‬‬

‫‪-9-1-2‬روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ اﺧﺘﻼل ﻫﻮﯾﺖ ﺟﻨﺴﯽ ‪48 ...............................................‬‬

‫‪-2-2‬اﻓﺴﺮدﮔﯽ ‪50 .............................................................................................‬‬

‫‪-1-2-2‬ﻫﻤﻪ ﮔﯿﺮﺷﻨﺎﺳﯽ ‪51 ...............................................................................‬‬

‫‪-2-2-2‬ﺳﺒﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ ‪51 ..................................................................................‬‬

‫‪-3-2-2‬ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ وروان ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ‪54 ..................................................‬‬

‫‪-3-2‬ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ‪55 ........................................................................................‬‬

‫‪-4-2‬ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ‪58 ...........................................................................................‬‬

‫‪-5-2‬ﮔﺮوه درﻣﺎﻧﯽ ‪60 .........................................................................................‬‬

‫‪-1-5-2‬ﻣﺮاﺣﻞ رﺷﺪ ﻓﺮاﯾﻨﺪﮔﺮوه ‪62 ......................................................................‬‬

‫‪-2-5-2‬ﮔﺸﺘﺎﻟﺖ درﻣﺎﻧﯽ ﮔﺮوﻫﯽ ‪73 .....................................................................‬‬

‫‪-6-2‬ﻣﺮوري ﺑﺮﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ‪90 .................................................................‬‬

‫‪ -1-6-2‬ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي داﺧﻞ ﮐﺸﻮر ‪90 ..................................................................‬‬

‫‪-1-3‬ﻃﺮح ﭘﮋوﻫﺶ ‪100 .......................................................................................‬‬

‫‪-2-3‬ﺟﺎﻣﻌﻪ وﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎري ‪101 ...............................................................................‬‬

‫‪-3-3‬روش ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي ‪101 ..................................................................................‬‬

‫‪-4-3‬اﺑﺰارﻫﺎي اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ‪102 ..............................................................................‬‬

‫‪-1-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ اﻓﺴﺮدﮔﯽ ﺑﮏ ‪102 ....................................................................‬‬

‫‪-2-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪي ﺷﺮر ‪104 ...............................................................‬‬

‫‪-3-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻋﺰت ﻧﻔﺲ ﮐﻮﭘﺮاﺳﻤﯿﺖ ‪106 .........................................................‬‬

‫‪-4-4-3‬ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ‪71)MMPI‬ﺳﻮاﻟﯽ( ‪108 .............................................................‬‬

‫‪-5-3‬روش اﺟﺮاي ﭘﮋوﻫﺶ ‪111 ..............................................................................‬‬

‫‪-6-3‬روش آﻣﺎري ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ ‪111 ........................................................................‬‬

‫‪-1-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ‪113 .............................................................................‬‬

‫‪-2-4‬ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ‪119 ............................................................................ :‬‬

‫‪-3-4‬ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي اﺿﺎﻓﯽ ‪122 ...................................................................................‬‬

‫‪-1-5‬ﺑﺮرﺳﯽ وﺗﺒﯿﯿﻦ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ‪134 .................................................................‬‬

‫‪-1-1-5‬ﻓﺮﺿﯿﻪ اول ‪134 ...................................................................................‬‬

‫‪-3-1-5‬ﻓﺮﺿﯿﻪ ﺳﻮم ‪136 ...................................................................................‬‬

‫‪-2-5‬ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ‪140 ...........................................................................‬‬

‫‪-3-5‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ‪140 ...............................................................................‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ‪143 ...........................................................................................................................‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﯽ ‪144 ...............................................................................................‬‬

‫‪154 ......................................................................................... REFERENCES‬‬

‫ﭘﯿﻮﺳﺖ ﻫﺎ ‪164 ....................................................................................................‬‬

‫ﺟﺪول‪:1-4‬ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺗﺤﺼﯿﻼت آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ‪113 .........................‬‬

‫ﺟﺪول‪:3-4‬ﺟﺪول ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ‪115 ........................‬‬

‫ﺟﺪول‪:4-4‬ﺟﺪول ﻓﺮاواﻧﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺳﻦ آزﻣﻮدﻧﯽ ﻫﺎ ي ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ‪116 ...........................‬‬