ზიზღი

შეძენილია ელ. წიგნების ონლაინ მაღაზიაში iBooks.
ge 1
თავი პირველი
დღეს უკვე შემიძლია დაბეჯითებით ვთქვა, რომ

ქორწინების პირველი ორი წელიწადი მე და ჩემმა ცოლმა
სიამტკბილობაში გავატარეთ. უფრო სწორად რომ ვთქვა, ამ ორი
წლის მანძილზე ჩვენი გრძნობების სრულყოფასა და ღრმა
ჰარმონიულობას თან ახლდა ის მოდუნება, ან თუ გნებავთ, ის
დუმილი გონებისა, როდესაც ადამიანი კარგავს საღად განსჯისა
და დაკვირვების უნარს და სიყვარულით აღტაცებული
საყვარელი ადამიანის მხოლოდ ღირსებებს ხედავს.
ერთი სიტყვით, ემილია ყოვლად უნაკლო ადამიანად
მესახებოდა. ვფიქრობ, ისიც ამგვარივე აზრისა გახლდათ ჩემზე.
შესაძლოა, ვხედავდით კიდეც ერთმანეთის ნაკლს, მაგრამ
სიყვარულის მაგიური ძალით ატაცებულთ ეს ნაკლი არა მარტო
მისატევებელი, მიმზიდველიც გვეჩვენებოდა, თითქოს ნაკლი კი
არა, ღირსება ყოფილიყოს, თანაც რაღაც განსაკუთრებული
ღირსება.
ასე იყო თუ ისე, ვცდილობდით, სამსჯავროზე არ
გამოგვეტანა ჩვენი ნაკლი თუ ღირსება; უბრალოდ, ჩვენ
გვიყვარდა ერთმანეთი.
მინდა მოგითხროთ, როგორ მოხდა, რომ მაშინ, როდესაც
ემილია კვლავ ძველებურად მიყვარდა და ვერ ვამჩნევდი მის
ნაკლსა თუ ღირსებას, პირიქით, სწორედ მან აღმომიჩინა ნაკლი
- ან ეგონა, რომ აღმომიჩინა. ჯერ ყვედრება დამიწყო, ყველაფერს
მიწუნებდა, მერე გული აიცრუა ჩემზე და ბოლოს მთლად
შემიძულა.
საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

შეძენილია ელ. წიგნების ონლაინ მაღაზიაში iBooks.ge 2
რაც უფრო დიდია ბედნიერება, მით უფრო ნაკლებად იყო, რომ მე და ემილიას შორის შავმა კატამ გაირბინა. ჩემს
შეიგრძნობ მას. შეიძლება უცნაურად მოგეჩვენოთ, მაგრამ იმ მოთხრობასაც იმ დღიდან ვიწყებ, როდესაც ცოლს ჩემდაში
პირველ ორ წელიწადს მოწყენილობა მიპყრობდა ხოლმე. მე გულაცრუება შევამჩნიე. ეს ორი მოვლენა თითქმის
მგონი, უბრალოდ, ვერ ვგრძნობდი, ბედნიერი რომ ვიყავი, ცოლ- ერთდროულად მოხდა და როგორც შემდეგ გახდა ნათელი,
ქმარს ერთმანეთი რომ გვიყვარდა, უჩვეულოს აქ ვერაფერს ერთმანეთთანაც საბედისწეროდ იყო გადახლართული. როცა
ვხედავდი; ჰაერისა არ იყოს, არც ბედნიერების ფასი ვიცოდი. ვცდილობ გონების თვალით გადავხედო წარსულს, ბუნდოვნად
ჰაერს ხომ სწორედ მაშინ ედება ფასი, როცა არ გვყოფნის. იმ მახსენდება ერთი შემთხვევა, რომლისთვისაც მაშინ ყურადღება
ხანებში ჩემთვის ვინმეს რომ ეთქვა, ბედნიერი ხარო, ალბათ არ მიმიქცევია, მაგრამ ახლა რომ ვუკვირდები, თურმე
გაოცებული ვუპასუხებდი, ცდებით-მეთქი, რადგან თუმცა გადამწყვეტი მნიშვნელობისა ყოფილა ჩემს ცხოვრებაში.
ცოლი მიყვარდა და თავის მხრივ იმასაც ვუყვარდი, მაინც არ ეს-ეს არის ემილია, ბატისტა და მე რესტორნიდან
მჯეროდა ხვალინდელი დღისა. ასეც იყო: ერთ-ერთ გამოვედით, ბატისტამ სახლში მიგვიპატიჟა, ვახშამი იქ
მეორეხარისხოვან გაზეთში ვთანამშრომლობდი გავაგრძელოთო. ჩვენც დავეთანხმეთ. სამივენი მივუახლოვდით
კინოკრიტიკოსად, ცოტ-ცოტას ვჟურნალისტობდი კიდეც, ბატისტას წითელ, მდიდრულ, მაგრამ ორადგილიან მანქანას.
გასამრჯელოდ გროშებს ვიღებდი და ამ გროშებით როგორღაც ბატისტა საჭეს მიუჯდა. მერე კარი გამოაღო, ემილია
გაგვქონდა თავი. მიიპატიჟა, მე კი მითხრა:
ერთი ოთახი გვქონდა დაქირავებული თავის ავეჯიანად. - დიდად ვწუხვარ, მოლტენი, მაგრამ მანქანაში მეტი
ისე ხელმოკლედ ვცხოვრობდით, ფუფუნების საგნებს კი არა, ადგილი არ არის. ტაქსით მოგიწევთ წამოსვლა. თუ გინდათ
აუცილებელსაც ძლივს ვყიდულობდით. ჰოდა, ასეთ პირობებში დამელოდეთ და მოვბრუნდები თქვენ წასაყვანად.
განა შემეძლო თავი ბედნიერ კაცად მიმეჩნია? არადა, ემილია ჩემ გვერდით იდგა. თავისი ერთადერთი შავი
მოგვიანებით მივხვდი, რომ სწორედ მაშინ ვყოფილვარ თურმე საგარეო კაბა ეცვა, ღრმად გულამოჭრილი და
ბედნიერი. მოკლესახელოიანი. ბეწვის მოსასხამი ხელში ეჭირა - ოქტომბერი
ქორწინებიდან ორი წლის თავზე, როცა, როგორც იქნა, იდგა და ჯერ კიდევ თბილოდა. შევყურებდი ემილიას და არ
ცოტა მოვითქვით სული, გავიცანი კინოპროდიუსერი გვარად ვიცი, რატომ, მის მშვიდსა და უშფოთველი სილამაზის მიღმა ამ
ბატისტა. ჩემი პირველი სცენარიც მას დავუწერე, თუმცა კინოში საღამოს რაღაც უცნაური მღელვარება, თითქმის შეშფოთება
მუშაობა დროებით საქმიანობად მიმაჩნდა და მე უფრო შევამჩნიე.
დრამატურგობა მიტაცებდა. მაინც ბედად მეწერა თურმე, ემილიას მხიარულად მივმართე:
კინოსცენარისტობა ჩემი ხელობა გამხდარიყო. სწორედ მაშინ

- ჩაჯექი მანქანაში, შენ და ბატისტა ერთად წადით. მე რომელიღაც მანქანას დაეჯახა. ორივე მანქანა დაზიანდა, ტაქსს
ტაქსით დაგეწევით. ფრთა შეენგრა, მანქანასაც გვერდი შეეჭეჭყა. მძღოლები მაშინვე
ემილიამ შემომხედა და ხმადაბლა, უკმაყოფილოდ გადმოცვივდნენ მანქანებიდან, ერთმანეთს ეცნენ, იგინებოდნენ,
შემომეპასუხა: თავს იმართლებდნენ. ხალხი მოგროვდა, პოლიციაც მოვიდა.
- სჯობს ბატისტა წინ წიგვიძღვეს, მასპინძელია, ჩვენ კი ძლივს გააშველეს მოჩხუბარნი. პოლიციელმა ორივე მძღოლის
ტაქსით მივყვეთ. გვარები და მისამართები ჩაიწერა. მთელი ეს ხანი მე
ამ სიტყვებზე ბატისტამ მანქანიდან თავი გამოჰყო და აუღელვებლად ვიჯექი ტაქსში და ასევუ აუღელვებლად
ხუმრობით თქვა: ვუცდიდი მძღოლს, თითქშის ბედნიერადაც კი ვგრძნობდი თავს.
- კარგია, მე და ჩემმა ღმერთმა, გინდათ მარტო წავიდე, ჯერ ერთი, ამ საღამოს ლაზათიანად ვივახშმე და ღვინოც
ხომ? დავლიე, მეორეც - სცენარის დაკვეთით გამოწვეული სიხარული
- არა, რას ბრძანებთ, მაგრამ, - წამოიწყო ემილიამ და ჯერაც არ გამნელებოდა.
მწყაზარ სახეზე კვლავ შეშფოთება გამოეხატა, დიდი სულიერი მთელმა ამ დავიდარაბამ ათ-თხუთმეტ წუთს გასტანა.
მღელვარებისაგან ლამაზი ნაკვთები ნერვიულად დაემანჭა, ბატისტას სახლში დაგვიანებით მივედი. ემილია სასტუმრო
მაგრამ ჩემდა უნებურად მაინც დამცდა: ოთახში მოკალათებულიყო სავარძელში. მასპინძელი კუთხეში
- ბატისტა მართალია, ჩაჯექი მანქანაში, მე ტაქსს მოძრავ მაგიდასთან იდგა. იგი მხიარულად შემომეგება, რასაც
გავაჩერებ. ვერ ვიტყვი ემილიაზე. პირიქით, საცოდავი, თითქმის განაწამები
ემილიამ ამჯერად დამიჯერა, აღარ შემკამათებია და ხმით მკითხა, ამდენ ხანს სადა ხარო. დაუდუვრად ვუპასუხე, ესა
მანქანაში ჩაჯდა, მხოლოდ ახლა, ამ სტრიქონებს რომ ვწერ, და ეს შემემთხვა-მეთქი, მაგრამ თვითონვე ვგრძნობდი, ჩემი
მახსენდება, რა მუდარა, წყრომა და სიძულვილი ეხატა სახეზე პასუხი ისე ჟღერდა, თითქოს რაღაცის დაფარვას ვცდილობდი.
ემილიას, მაგრამ მაშინ ეს შემოხედვა არაფრად ჩავაგდე და გულგარეთ ვყვებოდი, რაც შემემთხვა გზაზე. ემილია არ
მანქანის კარი ისე ხმაურით მივაჯახუნე, თითქოს სეიფს მომეშვა. მის ხმაში რაღაც ახალს მოვკარი ყური.
ვკეტავდი. მანქანა დაიძრა და მეც ერთობ მხიარულად, სტვენა- - რას ამბობ? რა უბედური შემთხვევა?
სტვენით გავეშურე ტაქსების მახლობელი გაჩერებისკენ. მაშინ ძალიან გამიკვირდა, ემილია რომ ასე ჩამაცივდა და
ბატისტას სახლი რესტორნიდან შორს არ იყო. ხელი რომ თავიდან დავიწყე ამბის მოყოლა. ამჯერად დალაგებულად
არ შემშლოდა, ლამის მათთან ერთად თუ არა, სულ რაღაც ორი- მოვყევი, თითქოს მეშინოდა, ვაითუ არ დამიჯერონ-მეთქი.
სამი წუთით თუ დამაგვიანდებოდა მისვლა. თითქმის ნახევარი ახლაც არ ვიცი, რად მჭირდებოდა ეს ყალბი კილო. ოღონდ არ
გზა გავლილი გვქონდა, რომ გზაჯვარედინზე ჩვენი ტაქსი გავჩუმებულიყავი და ყველაფერს ვყვებოდი, უმნიშვნელო

წვრილმანსაც კი. ბოლოს, როგორც იქნა, ემილიამ დაამთავრა მე ვუთხარი, რამდენსაც მომცემდნენ და დავუმატე:
ჩემი დაკითხვა და გამხიარულებულმა ბატისტამაც გულღიად - აღარაფერი გაგვიჭირდება. ყოველ შემთხვევაში, ამ
მიგვიწვია სუფრასთან. ზამთარს მაინც.
მე მასპინძლის პირდაპირ დავჯექი. მასლაათსა და მისი ხელი ჩემს ხელში მოვიქციე. ის მორჩილად დამყვა
ხუმრობაში, - უმთავრესად მე და ბატისტას რომ შეგვეხებოდა - და ისე მივედით სახლამდე, ხმა აღარ ამოგვიღია.
ორი საათი მაინც გავიდა. ბატისტა ისე მხიარულობდა, სულ არ
შემიმჩნევია, რომ ემილია რაღაცნაირად მოშვებული იჯდა. თავი მეორე
თუმცა რომც შემემჩნია, არც გამიკვირდებოდა: იგი ბუნებით
ჩუმი და გულჩახურული ქალი იყო. მხოლოდ ის მაოცებდა, იმ საღამოს შემდეგ ჩემი საქმე მშვენივრად აეწყო. მეორე
ზედაც რომ არ გვიყურებდა. სიგარეტს ეწეოდა და ღვინოს დილასვე მივედი ბატისტასთან, ხელი მოვაწერე
წრუპავდა. იჯდა თავისთვის, თითქოს მეტი არავინ ყოფილიყოს ხელშეკრულებას და ავანსიც მივიღე. რამდენადაც მახსოვს, უნდა
ოთახში. დამეწერა უბრალო, სენტიმენტალური კინოკომედია.
მალე ბატისტამ საქმიანი საუბარი გამიბა ფილმზე, თავდაპირველად მეგონა, ამ ჟანრში გამიჭირდებოდა მუშაობა
რომლის შექმნაში მეც უნდა მიმეღო მონაწილეობა. გამაცნო ჩემი სერიოზული ხასიათის გამო. მაგრამ როცა საქმეს მოვკიდე
სცენარის სიუჟეტი, რეჟისორისა და თანაავტორის გვარები. ხელი, მერე და მერე გამოირკვა, რომ სწორედ ის ჟანრი ყოფილა
ბოლოს მითხრა, ხვალ სტუდიაში მოდი, ხელშეკრულებას ხელი ჩემი მოწოდება, იმავე დღეს პირველად შევხვდი რეჟისორსა და
მოაწერეო. სცენარის თანაავტორსაც,
ემილიამ ისარგებლა მცირეოდენი პაუზით, ამ საუბარს ამგვარად, შემიძლია ზუსტად დავასახელო როდის
რომ მოჰყვა და წამოდგა, ძალიან დავიღალე, შინ წავიდეთო. დაიწყო ჩემი კინოკარიერა. ეს მოხდა იმ საღამოს, როდესაც
გამოვეთხოვეთ მასპინძელს, კიბე ჩავიარეთ და უხმოდ ბატისტამ მიგვიპატიჟა თავის სახლში, მაგრამ ასევე ზუსტად
გავეშურეთ ტაქსების გაჩერებისკენ. ჩავსხედით, ტაქსი დაიძრა. შემიძლია დავასახელო ის დღე, რა დღიდანაც დაიწყო
მთვრალი ვიყავი სიხარულით. ბატისტას წინადადებამ ფრთები უთანხმოება ჩემსა და ემილიას შორის. მისი ჩემდამი
შემასხა თითქოს. ვერ მოვითმინე ჩემი სიხარული ემილიასთვის გულაცრუებაც იმ საღამოს დაიწყო. და მიხვედრითაც მხოლოდ
არ გამეზიარებინა. ერთი თვის მერე მივხვდი ამას. მაგრამ ბოლომდე მაინც ვერ
- ამ სცენარმა სწორედ რომ მოგვისწრო, თორემ რა ვსაზღვრავდი, როდის სძლია ერთმა გრძნობამ მეორეს ემილიას
გვეშველებოდა, ისევ ვალებში ჩავეფლობოდით. გულში და რა იყო ასეთი ფერიცვალების მიზეზი.
- რამდენს მოგცემენ? - მკითხა ემილიამ

მთელი ეს ხანი თითქმის ყოველდღე ვხვდებოდით უკმაყოფილებას. გულში მიხაროდა ემილია მამაკაცების მიმართ
ბატისტას და ბევრი იმ საღამოს ნაირი ეპიზოდის გახსენებაც ასეთ თავდაჭერილობას რომ იჩენდა. ეჭვის საბაბს არც ბატისტა
შემიძლია. ეს ეპიზოდები მაშინ უმნიშვნელო მეჩვენებოდა, მაძლვედა და ცოლის სიყვარულში სრულად დაიმედებული,
არაფრით არ მიშფოთებდნენ ცხოვრებას. მაგრამ ჩემს ვცდილობდი ემილია დამერწმუნებინა, რაოდენ სასარგებლო
მეხსიერებაში მერე და მერე გამოიკვეთნენ და ყოველ მათგანს იყო ჩვენთვის პროდიუსერთან გატარებული ეს საღამოები.
თავისი სახელი დაერქვა. მინდა ერთი გარემოება აღვნიშნო ბატისტამ ძალიან კარგად იცოდა, რომ მე მარტო არსად
მხოლოდ: ყოველთვის, როცა კი ბატისტა შინ გვპატიჟებდა - ეს კი დავდიოდი, მას სიამოვნებდა, ემილიაც რომ ესწრებოდა ჩვენს
საკმაოდ ხშირად ხდებოდა - ემილია უარს ამბობდა წამოსვლაზე, საუბარს. ყოველთვის, როცა შინ მპატიჟებდა, მეუბნებოდა,
მართალია მთლად მტკიცედ არ უარობდა, მაგრამ გასაოცარი ის მეწვიეთ მეუღლითურთო. ჰოდა, როგორი საქმეა, ასეთი
იყო, ყოველ წამოსვლაზე რომ ჯიუტად იმეორებდა უარს. გულითადი მიწვევის მერე ემილია რომ არ გამომყოლოდა?
ცდილობდა რაღაც მიზეზი მოენახა და ბატისტას არ ბატისტა ხომ განაწყენდებოდა? ჩვენი მხრიდან დიდ
შეხვედროდა, მე კი ჩეში მხრივ ვცდილობდი დამერწმუნებინა უპატივცემულობად მიიჩნევდა ამას, და შესაძლოა
ცოლი, რომ უმიზეზო იყო მისი უარი. ხშირად შევკითხივარ, შემოგვწყრომოდა კიდეც. ჩვენი სული ხომ ბატისტას ხელში იყო.
რატომ ხარ ასე ანტიპათიურად განწყობილი ამ კაცის მიმართ- ერთი სიტყვით, რაკი ემილიას უარი ყოველგვარ საბუთს
მეთქი. ის კი ყოველთვის ერთნაირად, თუმცა ოდნავ შესამჩნევი იყო მოკლებული, მე კი უამრავი გამაჩნდა, არ ვეშვებოდი: ეგ
ხმით მეუბნებოდა, სულაც არა ვარ ანტიპათიურად განწყობილი, დაღლა და უგუნებობა როგორმე გადაიგდე გულიდან
უბრალოდ, აღარ მინდა საღამოობითი შინიდან გასვლა, პროდიუსერს უარს ნუ ვაკადრებთ-მეთქი.
ვიღლები და მომბეზრდა კიდეცო. რა თქმა უნდა, მე ეს პასუხი არ მეჩვენებოდა, რომ ემილია ჩემს სიტყვებზე მეტად ჩემს
მაკმაყოფილებდა და ყოველნაირად ვცდილობდი სიმართლე ქცევას, მოძრაობას ადევნებდა თვალს, ბოლოს ჩემს ნებას
მეთქმევინებინა, მაგრამ ამაოდ. ვხვდებოდი, ემილია რაღაცას დაჰყვებოდა ხოლმე და უსიტყვოდ იწყებდა ჩაცმას.
მიმალავდა, მათ შორის რაღაც მოხდა, მაგრამ ვერაფრით ვერ რამდენჯერ მითქვამს უკვე ჩაცმული ემილიასთვის,
გამეგო კერძოდ რა. ყოველ შემთხვევაში, ბატისტას ვერაფერს ბოლო წამს, სწორედ სახლიდან გასვლისას: თუ მართლა არ
ვამჩნევდი. ეტყობა, ემილიას ეს გრძნობა ამ კაცის მიმართ გინდა, ნუ წამოხვალ-მეთქი. ამას იმიტომ კი არ ვეუბნებოდი,
თავისდა უნებურად გაუჩნდა. რომ ეჭვი მეპარებოდა მის პასუხში, არამედ იმიტომ, რომ
რაც უფრო ვცდილობდი, ემილიასთვის სიმართლე მეგრძნობინებინა, სრულ თავისუფლებას გაძლევ, როგორც
დამეცდენინებინა, მით უფრო გააფთრებით მიმტკიცებდა იგი მოგესურვოს, ისე მოიქეცი-მეთქი, ის კი ყოველთვის ერთი და
საწინააღმდეგოს და გაკერპებული გამოთქვამდა თავის იგივე პასუხს მაძლევდა: არაფერი მაქვს საწინააღმდეგოო.

მხოლოდ ეს კი იყო, სახეზე ჭმუნვა ეხატებოდა. ასე მეორდებოდა მთელი გზა მისი ცრემლიანი თვალები არ მაძლევდნენ
ყოველი ჩვენი სახლიდან გასვლისას. მოსვენებას. სინდისი მქენჯნიდა, რატომ თან არ წამოვიყვანე-
ეს ყველაფერი, ახლა რომ ასე დაწვრილებით ვიგონებ, მეთქი; იმ დღის მერე მარტო აღარსად წავსულვარ.
ხორცს ისხამს ჩემს მეხსიერებაში. ვცდილობ აღვადგინო დღეს სადღა გაქრა ის გრძნობა? სახლიდან გასვლისას მის
უმნიშვნელო წვრილმანიც კი, მაშინ რომ ყურადღების ღირსად საყვარელ სახეზე ვეღარ ვხედავ ჩემთვის ასე ნაცნობ შეშფოთებას.
არ მიმაჩნდა, დღეს კი ვხედავ, სწორედ მათ ჰქონიათ ახლა, საქმეზე მივდივარ-მეთქი, რომ ვეტყოდი ხოლმე, წიგნიდან
გადამწყვეტი მნიშვნელობა. თავს არც აიღებდა. ძლივს გასაგონად ჩაილაპარაკებდა: „კარგი
ვგრძნობდი, დამძიმდა ჩვენი ურთიერთობა. წადი, ვახშამზე არ დაიგვიანო”, და ამასაც ნაძალადევი სინაზით
დაზუსტებით ვერ ვიტყოდი, სად ამემღვრა წყალი, სად გაჩნდა ამბობდა. მეჩვენებოდა. ჩემი წასვლა უხაროდა კიდეც. როცა
ბზარი. მთავარია, გული ცუდს მიგრძნობდა. ისე ვეტყოდი, აუცილებელ საქმეზე მივდივარი-მეთქი, უმალ
ავისმომასწავლებლად მიცემდა მკერდში, როგორც მოქრუშული მიპასუხებდა: „ჩემი გულისთვის საქმეს ნუ მოსცდები, ნუ
ღრუბელი გვამცნობს ხოლმე ჭექა-ქუხილის მოახლოებას. აჩქარდები, რამდენ ხანსაც გინდა, დარჩი. მეც ოჯახის საქმეს
ფიქრი მტანჯავდა, ემილიას ძველებურად აღარ უკეთ მოვასწრებ”.
ვუყვარვარ-მეთქი. ჩემთან მარტო დარჩენასა და ინტიმურ ერთხელ ხუმრობით შევაპარე: შენ, მგონი გირჩევნია
საუბარს გაურბოდა. ქორწინების პირველ წლებში კი უჩემოდ კიდეც, რომ მე მთელი დღე გარეთ ვიყო-მეთქი. პირდაპირ
ვერ ძლებდა, უჩემობა ვერც კი წარმოედგინა. მახსენდება, პასუხს მოერიდა, ესღა თქვა: რადგან სცენარის გადამკიდეს სულ
ვეტყოდი ხოლმე, საქმეზე მივდივარ, ორი საათით დაგტოვებ, ერთია მთელი დღე არ გცალია, სჯობს ვახშამზე მაინც შევხვდეთ
მალე დავბრუნდები-მეთქი, - უნდა გენახათ, რა მორჩილება და ერთმანეთს, მანამდე მეც უფრო თავისუფლად მივდგებ-
ნაღველი დაეხატებოდა ხოლმე სახეზე. უსიტყვოდ მოვდგები სახლშიო. მართალს ამბობდა, ოღონდ ნაწილობრივ:
მემუდარებოდა, ნუ წახვალო. ამის შემხედვარეს ბევრჯერ ხელი სცენარზე სამუშაოდ ნაშუადღევს მივდიოდი, დანარჩენ დროს
ჩამიქნევია, საქმე გადამიდევს და შინ დავრჩენილვარ. მთელ ვცდილობდი ემილიასთან გამეტარებინა. მაგრამ იმ ლაპარაკის
დღეებს მასთან ვატარებდი, ან თუ შესაძლებელი იყო, თან შემდეგ უკვე დილიდანვე დავიწყე სახლიდან გასვლა.
მიმყავდა. როგორც ვთქვი, უჩემოდ ვერ ძლებდა. ერთხელ, ვატყობდი, ეძნელებოდა ჩემ გვერდით ყოფნა.
მახსოვს, ჩრდილოეთ იტალიაში უნდა გავმგზავრებულიყავი იმ ბედნიერ დროს, როცა ემილია ჯერ კიდევ მძიმედ
სულ რამდენიმე დღით. მატარებელი რომ დაიძრა, შევამჩნიე, განიცდიდა ჩემ სახლიდან გასვლას, სამსახურში
სახე მიატრიალა, რათა მისი ცრემლიანი თვალები არ დამენახა. გულდანდობილი და გამალებული მივეშურებოდი ხოლმე. მისი
თავი ისე მოვაჩვენე, თითქოს არაფერი შემემჩნიოს, მაგრამ სევდიანი სახე ხომ ჩემდამი უსაზღვრო სიყვარულოს სარკე იყო,

მაგრამ როცა შევამჩნიე, ემილია ჩემთან დარჩენას გაურბოდა და, ყველაფეერში ჩქარა - არამედ იმიტომ, რომ ნაკლებად ვუყვარდი
უფრო მეტიც, ჩემთან ყოფნა აღარ სიამოვნებდა. გული შემეკუმშა, ან სულ აღარ ვუყვარდი.
ასე მეგონა, ფეხქვეშ მიწა გამომეცალა-მეთქი.
როგორც ვთქვი, ახლა უკვე დილიდანვე გავდიოდი თავი მესამე
სახლიდან სცენარზე სამუშაოდ. მხოლოდ ერთი მიზანი მქონდა:
მინდოდა გამერკვია, მართლა გაუჩნდა თუ არა ემილიას ჩემდამი ბატისტა რომ გავიცანი, ძალიან გაჭირვებული ვიყავი,
ის ახალი, უჩვეულო და მწარე გულგრილობა-მეთქი? ჩემდა უფრო მეტიც, არსაიდან არაფრის იმედი არ მქონდა. ვერც
სამწუხაროდ, ემილიამ უფრო გამიღრმავა ეჭვი, უფრო საშველს ვხედავდი რაიმეს, სიღარიბიდან რომ თავი დამეღწია.
წარმოჩინდა მისი გულგრილობა. იგი შეეჩვია ჩემ შინ არყოფნას, საქმე ის იყო, რომ ბინა ვიყიდე, თუმცა წარმოდგენა არ მქონდა,
არა მარტო შეჩვია, სიხარულსაც ვაღარ ფარავდა ხოლმე. საიდან უნდა გადამეხადა ამოდენა თანხა.
თავდაპირველად ვცდილობდი ეს გულგრილობა მე და ემილია პირველი ორი წელიწადი ქირით
ჩემებურად ამეხსნა: საერთოდ, ცოლქმრულ ურთიერთობაში ვცხოვრობდით ერთ ოთახში. ავეჯიც სახლის პატრონისა გვედგა.
დროთა განმავლობაში, რაგინდ აღსავსე არ უნდა იყოს მათი იქნებ სხვა ქალს ასე მტკივნეულად არ განეცადა ასეთ ბინაში
სიყვარული სინაზითა და ერთგულებით, შეჩვევის შედეგად ცხოვრება, მაგრამ ემილიასთვის კი ნამდვილი წამება იყო, წამება
წარმოიშობა ურთიერთნდობა და ამიტომაც თავდავიწყებისა და კი არა, თავგანწირვა იყო. და როგორც ერთგულ ცოლს
გატაცების წუთები იშვიათი ხდება-მეთქი. შეეფერებოდა, თავისი ამ საქციელით უსაზღვრო სიყვარულს
ასე ვფიქრობდი, ასე მინდოდა ყოფილიყო, მიმტკიცებდა. იგი, რომ იტყვიან, ოჯახისთვის იყო გაჩენილი.
წყალწაღებულივით ხავსს ვეჭიდებოდი. მაგრამ, სამწუხაროდ, საკუთარი ბედისადმი უსაზღვრო სიყვარული ძვალსა და
ვგრძნობდი ასე არ იყო. დიახ, უფრო ვგრძნობდი, ვიდრე რბილში ჰქონდა გამჯდარი და ჩვეულებრივი ოჯახის ქალის
გაცნობიერებული მქონდა, რამეთუ აზრი, მიუხედავად თავისი სიყვარულს არაფრით არ ჰგავდა. ეს იყო ძლიერი, ცეცხლოვანი,
მოჩვენებითი ლოგიკურობისა, უფრო გვატყუებს, ვიდრე ყოვლისმომცველი გრძნობა, თვით ემილიაზეც ძლიერი, და მისი
ბუნდოვანი და გაურკვეველი გრძნობა. ფესვები სადღაც ღრმად მიდიოდა.
ერთი ტყვით, ვხედავდი, ემილიას სულაც არ აწუხებდა ემილია ღარიბი ოჯახის შვილი იყო. როდესაც გავიცანი,
მარტოობა. იმასაც ვხედავდი, ჩემთან დარჩენას გაურბოდა, მბეჭდავ–მემანქანედ მუშაობდა. ჩემი აზრით, ემილიას
მაგრამ იმიტომ კი არ გაურბოდა, რომ გინდა არ გინდა ჩვენს სიყვარულში ოჯახისადმი მისდა უნებურად გამოსჭვიოდა იმ
ურთიერთობაზე უნდა გველაპარაკა, და გავრკვეულიყავით უსახლკაროთა დამსხვრეული იმედები, ოცნებად რომ ჰქონდათ
გადაქცეული - ჰქონოდათ კეთილმოწყობილი თუ არა, პატარა

სახლი მაინც. რა ვიცი, იქნებ ემილიას სულაც ჩემი იმედი ყველაფერს. სარკესავით ბზინავდა ფანჯრის გასახსნელი
ჰქონდა, ცოლად გავყვები და საკუთარი სახლი მექნებაო. მაგრამ ყვითელი სპილენძის ბურთულა თუ პარკეტი მოფარებულ
არა, კარგად მახსოვს ერთი შემთხვევა მრავალთაგან, როცა კუთხეშიც კი. ღამით, დაძინებისას, მოახლის დაუხმარებლად,
ატირებულს ვხედავდი მას. ეს ამბავი მოხდა ჩვენი ნიშნობიდან თვითონ შლიდა საწოლს. ბალიშებს მოხერხებულად დააწყობდა,
სულ მალე. ემილიას გულახდილად ვუთხარი, საკუთარი საბნის ერთ კიდეს ლამაზად გადაკეცავდა. ერთ საწოლზე თავის
სახლის ყიდვა კი არა, გირაოთი აღებაც არ შემიძლია და პირველ გამჭვირვალე ღამის პერანგს გადაფენდა, მეორეზე ჩემს პიჟამას,
ხანებში მოგვიწევს ავეჯიანად დავიქირავოთ სადმე ოთახი- დილით ჩემზე ადრე დგებოდა, საერთო სამზარეულოში საუზმეს
მეთქი. მაშინ მისი ცრემლები დამსხვრეული ოცნებების მოამზადებდა და ჯერ კიდევ საწოლში მონებივრეს
გამოტირებას როდი ნიშნავდა მხოლოდ. ამ ცრემლებში მომართმევდა ხოლმე ლანგრით. ყველაფერ ამას ის ჩუმად,
წარმოჩინდა უძლიერესი და ღრმა გრძნობა და მე მეჩვენებოდა, უხმაუროდ აკეთებდა, ძილი რომ არ დაეფრთხო ჩემთვის,
რომ ემილიასთვის ეს გრძნობა იყო მთავარი. აკეთებდა მთელი გულითა და ხალისით, მონდომებითა და
ერთი სიტყვით, პირველი ორი წელიწადი დაქირავებულ უშურველად და ამ საქმიანობით გამოხატავდა ჩემდამი დიდ
ბინაში ვცხოვრობდით მე და ემილია, ყველაფერს კრიალი გრძნობას.
გაჰქონდა ჩვენს ოთახში, სისუფთავე და წესრიგი სუფევდა მაგრამ მიუხედავად ემილიას ყოველნაირი ცდისა,
ირგვლივ. რაკი საკუთარი არ გააჩნდა, ცდილობდა ნასხვისარი ნაქირავები სახლი მაინც ნაქირავები იყო და ის ილუზია, თავს
ბინა და ავეჯი ჰქონოდა წესრიგში. მთელ თავის დიასახლისურ რომ იტყუებდა, ვითომ საკუთარ სახლში ვდიასახლისობო, -
ნიჭსა და გატაცებას საქმეში აქსოვდა. ჩემთვისაც და მისთვისაც ილუზიად რჩებოდა. ხანდახან
ჩემს საწერ მაგიდაზე ყოველთვის იდგა ცოცხალი დაღლილობისგან ღონეგამოცლილი, ტკბილად, მისთვის
ყვავილებიანი ლარნაკი, ქალალდები და წიგნები ისე ლამაზად ჩვეული მშვიდი ხმით მკითხავდა: როდემდე უნდა ვიცხოვროთ
ეწყო, თითქოს სამუშაოდ მეძახდნენ და თან სიმყუდროვეს ნაქირავებ და მოუწყობელ ბინაშიო. ვგრძნობდი, ამ სიტყვებს
მპირდებოდნენ. ერთი სიტყვით, მუშაობის გუნებაზე მოვყავდი. მთელს გულს ატანდა, თუმცა გარეგნულად არაფერს იმჩნევდა -
არ მახსოვს, სადილობისას ხელსახოცები არ დებულიყო ვგრძნობდი ამას და მაწამებდა იმაზე ფიქრი, რომ ადრე თუ გვიან,
მაგიდაზე ან ნამცხვრიანი ლანგარი, არ მახსოვს, როდესმე მენახა რადაც არ უნდა დამჯდომოდა, სახლის ყიდვა მომიწევდა.
მიყრილ-მოყრილი ტანსაცმელი და საცვლები, როგორც ხდება ბოლოს, როგორც უკვე ვთქვი, გადავწყვიტე სახლი
ხოლმე ასეთ პირობებში, პატარა და მოუხერხებელ ბინაში. მეყიდა, მაგრამ იმიტომ კი არა, რომ ფული მქონდა, უფრო
მოახლის ნაჩქარევად დალაგებულ ოთახს იგი ხელმეორედ, იმიტომ, რომ ვხედავდი, ემილია იტანჯებოდა და მეშინოდა,
თავის გემოზე ალაგებდა, გულმოდგინედ ხეხავდა და წმენდდა ვაითუ ერთ მშვენიერ დღეს მოთმინების ფიალა აევსოს-მეთქი. ამ

ორ წელიწადში ცოტაოდენ ფულს მოვუყარე თავი, ცოტაც მომიკიდა მისმა ვნებიანმა კილომ და მეც ვაკოცე. ეს იყო ყველაზე
ვისესხე და პირველი შესატანი თანხა ასე გადავიხადე. ცეცხლოვანი, ყველაზე დამათრობელი კოცნა მთელი ჩვენი
მაგრამ დიდი სიხარული სულაც არ განმიცდია. არაფერი ცოლქმრობის მანძილზე. ემილია მთელი ტანით ისე მომეკრა,
მეტყობოდა კაცისა, რომელმაც საყვარელი ცოლისთვის სახლი ვიგრძენი, მეტი სიახლოვისკენ რომ მიწვევდა. სასწრაფოდ
იყიდა. პირიქით, შეძრწუნებული ვიყავი, შემდეგი თვის ყურთან მისი ცხელი სუნთქვა ვიგრძენი, მერე ჩურჩულიც
შესატანი ფული სად ვიშოვო-მეთქი. ისეთი სასოწარკვეთილება მომწვდა: „მოდი”, წუთიც და თავდავიწყებაში გადავეშვით ზედ
დამეუფლა, რომ ემილიაზეც კი დავიწყე გაბრაზება, მაგის მტვრიან იატაკზე იმ ფანჯრის ქვეშ, რის გაღებასაც ვაპირებდი.
ახირების ბრალია, ეს დაუფიქრებელი და სარისკო ნაბიჯი რომ მაგრამ სიყვარულის ქარცეცხლში გახვეულმა მაინც ვიგრძენი,
გადავდგი-მეთქი. ემილიას მოულოდნელი ვნებიანი სურვილი ბინის ყიდვით
მაგრამ ემილიას გულწრფელმა სიხარულმა და უფრო იყო გამოწვეული, ვიდრე ჩემი სიყვარულით.
უჩვეულოდ მოზღვავებულმა გრძნობებმა, – ამ ამბის შეტყობამ ერთ არსებად ქცეულნი ნეტარებას ვეძლეოდით ჭუჭყიან
და ჯერ კიდევ მოუწყობელი ჩვენი ბინის ნახვამ რომ გამოიწვია - იატაკზე, გაყინულ და ნახევრად ჩაბნელებულ ოთახში. იგი
ცოტა ხნით დამავიწყა ადრინდელი შეშფოთება და ნაღველი. მომენდო არა როგორც ქმარს, არამედ როგორც მამაკაცს,
როგორც უკვე ვთქვი, საკუთარი ჭერის სიყვარული რომელმაც სანუკვარი ნატვრა აუსრულა - ბინა აჩუქა. ამ
ემილიას სისხლში ჰქონდა გამჯდარი. ამ სიხარულმა თითქოს ცარიელმა ოთახებმა, სადაც კედლებს ჯერ კიდევ არ
მის არსებაში აქამდე მიძინებული სხვა გრძნობაც გააღვიძა, ბინის შეშრობოდათ საღებავი, შეძლეს ემილიას არსებაში
ყიდვის მერე თითქოს კიდევ უფრო სასურველი გავხდი მისთვის. გაეღვიძებინათ ის გრძნობა, რაც მე აქამდე ვერავითარი ალერსით
ბინას რომ ვაითვალიერებდით, პირველად ემილია ვერ შევძელი.
უბრალოდ, ხმაამოუღებლად დადიოდა ცარიელ, გამოციებულ ახალ ბინაში ჩვენი ამ პირველი ყოფნიდან გადასვლის
ოთახებში, მე კი ვეუბნებოდი, როგორ მოვაწყობდით ჩვენს ბინას, დღემდე ორი თვე გავიდა. ამ ორ თვეში ემილიას სახელზე
მაგრამ როცა დათვალიერებას მოვრჩით და ფანჯარასთან მივედი გავაფორმე ბინის შესყიდვა, ვიცოდი გაეხარდებოდა. შევიძინეთ
გამოსაღებად, რათა ჩვენ წინ გადაშლილი ხედი მენახვებინა ერთი-ორი თავი ავეჯი, რამდენსაც ჩვენი ჯიბე გასწვდა. მაგრამ
მისთვის, ემილია მომიახლოვდა, მოულოდნელად კისერზე მალე სადღაც გამიქრა ბინის ყიდვით გამოწვეული აღტაცება და
შემომხვია ხელები, თავისკენ მიმიზიდა და ჩამჩურჩულა, მის ადგილას მომავლის შიში, ლამის სასოწარკვეთილება
მაკოცეო. ძალიან გამიკვირდა, ემილია საერთოდ დამკვიდრდა. ფულს საკმაოდ ვიღებდი, საკმაოდ-მეთქი, რომ
თავშეკავებული და თითქმის მორცხვი იყო ცოლქმრულ ვამბობ, ვგულისხმობ იმდენს, რამდენიც გვეყოფოდა საშუალოდ
დამოკიდებულებაში, მისმა ალერსმა ამაღელვა, ცეცხლი ცხოვრების პირობებისათვის - ცოტაოდენსაც შავი დღისათვის

გადადებულს - მაგრამ მორიგი ბინის შესატანისათვის კი არ მე შეიძლებოდა დავმსგავსებოდი ლიტერატურულ სარბიელზე

გვეყოფოდა. გამოსასვლელად გამზადებულ ახალბედა მწერალს. მაგრამ
ჩემს ამ სასოწარკვეთილებას ისიც ემატებოდა, რომ დახეთ ბედის დაცინვას! ფულზე გამუდმებულმა ფიქრმა ასე
ემილიას ვერ ვუმხელდი დარდს, არადა, ცოტა მაინც მრავლისმეტყველი გარეგნობა სრულიად საწინააღმდეგოდ
შემიმსუბუქდებოდა. არ მინდოდა სიხარული ჩამემწარებინა შემიცვალა, გავსაცოდავდი, ნამდვილ ფეხადგმულ
მისთვის. ეს იყო ყველაზე მძიმე დღეები ჩემს ცხოვრებაში და საფრთხობელას დავემსგავსე. ცოლის ჟინიან სურვილს ვერ
დღეები, როცა არც ისე ძალიან მიყვარდა ემილია. ჩემდა გავუმკლავდი, მის ყურმოჭრილ მონად ვიქეცი, დავივიწყე
უნებურად მიკვირდა ემილიას საქციელი: თუმცა მან ძალიან ანდაზა: საბანი როგორც გაგწვდეს, ისე დაიხურეო; ცოლის
კარგად იცოდა რისი მქონენიც ვიყავით, სულ არ აინტერესებდა სიამოვნებისათვის ჩავიდინე ის, რაც ჩემს ძალას აღემატებოდა
სად უნდა მეშოვა მე ამდენი ფული. ბრაზი მახრჩობდა, და ვინ იცის, კიდევ რამდენი დამცირება მელოდა ამ უფულობის
გამოცოცხლებული ემილია რომ მთელი დღე მაღაზიებში გამო.
დარბოდა, ეძებდა, ყიდულობდა ოჯახისთვის რაღაც-რაღაცებს, აღარ მიმაჩნდა საკუთარი თავი შემოქმედებითი ცეცხლით
საღამოობით კი მშვიდად, უზუნველად მომახსენებდა ხოლმე, სავსე ახალგაზრდა კაცად, მომავალ თეატრალურ გენიად, ვის
დღეს ესა და ეს ვიყიდეო. ფიქრი მკლავდა, ნუთუ მოსიყვარულე ნიჭსაც ჯერ არ გაეშალა ფრთები. მე უკვე ერთი საწყალი, მშიერი
ცოლმა ვერ უნდა გამოიცნოს ის შეშფოთება და შიში მომავლისა, ჟურნალისტი ვიყავი, რომელიც მეორეხარისხოვან ჟურნალ-
რომელიც მოსვენებას არ მაძლევს-მეთქი? მაგრამ ალბათ გაზეთებში თანამშრომლობდა, ან უფრო უარესიც, რომელიღაც
ემილიას ეგონა, რაკიღა ბინის ყიდვა შევძელი, ავეჯის ფულიც კერძო ფირმის თუ სახელმწიფო დაწესებულების ერთ უღიმღამო
მექნებოდა. მისი უდარდელობა, - მაშინ როდესაც მე ასე ძალიან მოხელედაც კი წარმოვიდგინე თავი. მე ვიყავი საცოდავი,
ვიტანჯებოდი, - ეგოისტური და უგრძნობელი მეჩვენებოდა, უბადრუკი კაცი, რომელიც ვერ ბედავდა ცოლისათვის
იმ ხანებში იმდენს ვფიქრობდი ფულზე, რომ ლამის გაეზიარებინა მტანჯველი ფიქრები, აქაოდა, არ შევაწუხო,
საკუთარ თავზეც კი შემეცვალა შეხედულება. აქამდე სიხარული არ ჩავამწაროო - მე ვიყავი კაცი, რომელიც მთელი
ინტელიგენტურ, კულტურულ ადამიანად, მოწოდებით დღე დარბოდა ქალაქში სამუშაოს საძიებლად, ღამღამობით
დრამატურგად მიმაჩნდა თავი. თეატრალურ მოღვაწეობაზე შეშინებულს ეღვიძებოდა ვალების გახსენებაზე და ფულის
ვოცნებობდი, ეს, ასე ვთქვათ, ჩემი სულიერი სახე სრულიად გარდა არაფერი აინტერესებდა ამქვეყნად. ერთი სიტყვით, ჩემს
ესადაგებოდა ჩემს გარეგნობასაც: სიგამხდრე, სიფერმკრთალე, წარმოდგენაშივე შექმნილი პიროვნება შესაბრალისი იყო. მას არ
ახლომხედველობა, დაძაბულობა, დაუდევარი ჩაცმულობა, - გააჩნდა არც ღირსება და არც რაიმე ხიბლი, იგი ბულვარული
ჩემი აზრით, სწორედ ისეთი გარეგნული ნიშნები მქონდა, რითაც რომანების საცოდავ და საძულველ გმირს ჰგავდა და შიში

მიპყრობდა, სადაცაა მეც იმას დავემსგავსები-მეთქი. მაგრამ რას კლასის მიმართ. უქონელად მარტო საკუთარი თავი კი არა,
ვიზამდი. ასეთი ყოფილა ჩემი ბედი! ყველაფრის ღირსი ვარ. ყველა მიმაჩნდა, ვინც ჩემნაირ მდგომარეობაში იყო. ვგრძნობდი,
ისეთი ქალი უნდა მეთხოვა ცოლად, ვინც შეძლებდა ჩემთან პირად უსიამოვნო განცდებს და არსებული სოციალური
ერთად გაეყო ჭირიც და ლხინიც. ახალგაზრდებს ჭკუა უთანასწორობის წინააღმდეგ პროტესტს, ჩემდა უნებურად,
თვალებში გვაქვს. სილამაზის გამო ვითხოვე უბრალო, ყველაზე ვაერცელებდი და ვანზოგადებდი.
გაუნათლებელი, დაბალი წრიდან გამოსული მბეჭდავი- და ბოლოს, საკუთარ თავში აღმოვაჩინე გარკვეული
მემანქანე ქალი, რომელიც გამსჭვალული იყო თავისი კლასის სიმპათიები უსამართლობისა და სიდუხჭირის წინაღმდეგ
იდეებით. გამგებიანი ცოლის ხელში იოლად გადავიტანდი ამ მებრძოლი პოლიტიკური პარტიების მიმართ. საზოგადოება,
მოუწყობელ ცხოვრებას. ისიც ჩემთან ერთად გაიზიარებდა ავსა რომელსაც თავისი საუკეთესო შვილები შიმშილით
და კარგს, მოითმენდა ნაქირავებ ბინაში ცხოვრებას, მერე ერთ სიკვდილისათვის ჰყავს განწირული - ამ შვილებში საკუთარ
მშვენიერ დღესაც ჩემს დრამატურგიულ ნიჭს აღიარება თავსაც ვგულისხმობდი - გამოდის რომ უარესებზე ზრუნავს და
მოუვიდოდა და თეატრალურ სარბიელზე წარმატებას მათ ელოლიავება. გაუნათლებელ ხალხში ეს პროცესი
წარმატებაზე მივაღწევდი. ეს რომ ასე იქნებოდა, წინათ ამაში თავისთავად ჩნდება სადღაც ღრმად, გონების ბნელ კუნჭულში,
ეჭვიც არ მეპარებოდა, მაგრამ ახლა კი სასოწარკვეთილი სადაც რომელიღაც იდუმალ ალქიმიას ძალუძს ეგოიზმი
ვფიქრობდი, სანუკვარ ოცნებას ალბათ სამუდამოდ უნდა ალტრუიზმად აქციოს, სიძულვილი - სიყვარულად, შიში -
დავემშვიდობო-მეთქი. ისღა დამრჩენოდა, ცოლისთვის გამბედაობად. მაგრამ ჩემისთანა ადამიანისთვის, ვინც თვალს
ოჯახური იდილიის შექმნაზე მეზრუნა. ადევნებს საკუთარ თავს და თვითანალიზის უნარიც გააჩნია - ეს
ერთი სიტყვით, ვგრძნობდი, უძლური ვიყავი კარზე პროცესი, ესე იგი, ყველაფერი, რაც ჩემს თავს ხდებოდა, - ისეთი
მომდგარ სიდუხჭირესთან გასამკლავებლად. ცეცხლი რომ ნათელი იყო, თითქოს სხვას ვადევნებდი თვალს. რა თქმა უნდა,
რკინას ადნობს და ალღობს, ისე დაადნო და გაალღო ჩემი სული ძალიანაც კარგად ვიცოდი, რომ მხოლოდ მატერიალური და
და ნებისყოფა უფულობამ. ცხოვრების მძიმე ტვირთი წელში ეგოისტური მიზნები მკარნახობდა, ასე მეფიქრა და, მთელ
მხრიდა. იმ წუთებში მშურდა ყველა მდიდრისა, ვისაც არასოდეს ქვეყანაზე ვავრცელებდი იმას, რაც მარტო მე შემეხებოდა. წინათ,
განეცადა მსგავსი რამ, ვინც არ იცოდა რა იყო გაჭირვება. მშურდა არასოდეს მქონია სურვილი, რომელიმე პარტიაში შესვლისა, იმ
მათი და ამ გრძნობას გაბოროტებაც ემატებოდა მათ მიმართ. შფოთიან ომისშემდგომ წლებში კი თითქმის ყველა იყო
ჩემი ცხოვრების ამ ყველაზე უმძიმეს, უფულობის ხანაში რომელიმე პარტიის წევრი. არ შევდიოდი უფრო იმიტომ, რომ
თანდათანობით ჩამომიყალიბდა უსამართლობის წინააღმდეგ მეგონა, პირადი მოსაზრებით პოლიტიკაში რა უნდა გავაკეთო-
აღშფოთება არა ცალკეულ პირთა, არამედ მდიდართა მთელი მეთქი. რაღაც განსაკუთრებული შეხედულებები, რწმენა უნდა

მქონოდა რისამე, რომ პარტიაში შევსულიყავი, ვბრაზობდი ერთ-ერთი ფილმის სცენარის შესაქმნელად მიმიწვია.
თავზე, ვამჩნევდი, რომ ყველა ჩემი ფიქრი, აზრი, ქცევა, გახარებულმა შვებით ამოვისუნთქე. გავიფიქრე, ოთხ-ხუთ
ლაპარაკი მიმართული იყო მხოლოდ პირადული ანგარებისაკენ სცენარს კიდევ დავწერ, ბინის ფულს მთლიანად გადავიხდი,
და ეს მიმართულება ნელ-ნელა იცვლებოდა ცხოვრებაში მერე კი ისევ დავუბრუნდები ჩემს საყვარელ საქმეს -
გადატანილი სიმძიმეების მიხედვით. „მაშასადამე, საკმარისი ჟურნალისტობას და შევისრულუბ სანუკვარ ოცნებასაც -
იყო, ფული შემომკლებოდა. რომ კაცობრიობის აღზევებაზე თეატრში მოღვაწეობას-მეთქი. ასე ძლიერ არასოდეს მყვარებია
მეოცნება”. მაგრამ ეს იყო უსუსური გაბრაზება. ბოლოს და ემილია, სინდისი მქენჯნიდა, სულ ახლახან გუნებაში რომ
ბოლოს - არ ვიცი, სასოწარკვეთა იყო მიზეზი თუ ჩვეულებრივზე ვკიცხავდი მას, უგრძნობელ, ეგოისტ ქალად რომ მიმაჩნდა.
უფრო მიმტყუნა ნებისყოფამ - ერთი ჩემი ძველი მეგობარი მაგრამ ჩემი ბედნიერება ხანმოკლე აღმოჩნდა, ჩემს თავზე შავი
ვაიძულე დავერწმუნებინე კომუნისტურ პარტიაში ღრუბელი ჩამოწვა. თუმცა ჯერ პატარა იყო ეს ღრუბელი, მაგრამ
შესასვლელად. სულ მალე ამის შემდეგ კვლავ შემიპყრო სამაგიეროდ შავი იყო და მოქრუშული.
ფიქრებმა: ახლაც არ მოვიქეცი ისე, როგორც შეეფერება
ახალგაზრდა, ჯერ უცნობ გენიას, იქნებ ეს გადადგმული ნაბიჯი თავი მეოთხე
მშიერ ჟურნალისტს ან ჩინოვნიკს უფრო შეეფერებოდათ,
რომელთა ადგილზე ყოფნისაც ასე მეშინოდა ყოველთვის, ბატისტას ოქტომბრის თვის პირველ ორშაბათ დღეს
მაგრამ ნაბიჯი უკვე გადადგმული მქონდა, პარტიის წევრი შევხვდი, ერთი კვირის თავზე გადავედით კიდეც დალაგებულ
ვიყავი უკვე და უკან დახევა აღარ შეიძლებოდა. მართლა, გაწყობილ ბინაში, რომელიც ამდენ ტანჯვა-წვალებად მიღირდა
კინაღამ დამავიწყდა მეთქვა, რა მიპასუხა ემილიამ, ჩემი და ამავე დროს დიდი არაფერი ბინა იყო. იგი ორი ოთახისაგან
პარტიულობა რომ გაიგო: „ახლა მხოლოდ კომუნისტები შედგებოდა: სასტუმრო და საწოლი ოთახებისაგან. სააბაზანო,
მოგცემენ სამუშაოს. სხვები კი ბოიკოტს გამოგიცხადებენ”. სამზარეულო და მოახლის ოთახი, როგორც ახლანდელ
გამბედაობა არ მეყო მეთქვა მისთვის, რასაც ვფიქრობდი. იქნებ სახლებშია ხოლმე, პატარა იყო. ჩვენს ბინას კიდევ ჰქონდა ერთი
სულაც არ შევსულიყავი პარტიაში, ასე ძვირად ღირებული ბინა უსარკმელო, ძალზე პატარა საკუჭნაოს მაგვარი რაღაც, სადაც
რომ არ მეყიდა-მეთქი შენთვის, მაგრამ არაფერი მითქვამს და ემილიამ გადაწყვიტა თავისთვის კუთხე მოეწყო. ჩვენი
ამით დამთავრდა ყველაფერი. ოროთახიანი ბინა ახლად დამთავრებული სახლის ბოლო
ბოლოს და ბოლოს, როგორც იქნა, ჩვენი ბინა უკვე მზად სართულზე იყო. სახლს არავითარი არქიტექტურული დეტალი
იყო, მეორე დღს კი - ეს დამთხვევა საბედისწეროდ მეჩვენება არ ამშვენებდა. ქათქათა თეთრი შენობა თაბაშირის გეგონებოდა.
ახლა - გავიცანი ბატისტა და როგორც უკვე მოგახსენეთ, თავისი საკმაოდ უსახურ, პატარა და დამრეც ქუჩაზე იდგა. ერთ მხარეს

ზუსტად ასეთივე სახლები ჩამწკრივებულიყო, მეორე მხარეს - კი მაგრამ, ეს ხომ შეუძლებელია. სულ ორი ოთახი
ვიღაცის სააგარაკო ბაღის გალავანი ჩადევდა. გალავანს მაღალი გვაქვს, ერთში საწოლები დგას, მეორეში - დივანი და
ხეები გადმოფენოდა. ჩვენი ფანჯრიდან ისეთი მშვენიერი ხედი სავარძლები. სხვა რომ არაფერი, დივანზე წოლა
იშლებოდა, რომ ემილიას მაშინვე გავუზიარე ჩემი აზრი, ისე მოუხერხებელია,
ახლოს ჩანდა ხეებში ჩაფლული პარკის ბილიკები, შადრევნები - ვერაფრით ვერ ვბედავდი მეთქვა... - თვალებდახრილ
და პატარ-პატარა მდელოები, მაღლიდან მაცქერალს ემილიას სახეში არც შემოუხედავს ჩემთვის.
გეგონებოდათ, თითქოს ჩვენი სახლი პირდაპირ ამ პარკში იდგა - წინათ არასოდეს დაგიჩივლია... მეგონა, შეეჩვიე.
და როცა მოგესურვებოდა ჩახვიდოდი და გაისეირნებდი იქ. ემილიამ ახლა კი შემომხედა. მომეჩვენა, გაეხარდა,
ბინაში შუადღისას გადავედით. მთელი ის დღე იმდენი საუბარი ასე რომ წარიმართა.
საქმე მქონდა, რომ აღარ მახსოვს სად, როდის და ვისთან ერთად - არა, არ შევჩვეულვარ... ყოველთვის ცუდად მეძინა.
ვისადილე, მახსოვს მხოლოდ, რომ შუაღამისას საწოლ ოთახში ეტყობა, ამიტომაც გავხდი ამ ბოლოს დროს ნერვიული. თითქმის
სარკის წინ რომ ვიხსნიდი ჰალსტუხს, უცებ სარკეში დავინახე, სულ არ მdინავს, თანაც გვიან ვწვებით... ჰოდა, ახლა... - ემილია
ემილიამ ჩვენი საწოლიდან ბალიში აიღო და სასტუმრო წინადადების დაუმთავრებლად გაემართა სასტუმრო
ოთახისკენ გაემართა. არც მოვბრუნებულვარ, გაკვირვებულმა ოთახისკენ. მე დავეწიე და ხელი დავუჭირე;
ვკითხე, რას აკეთებ-მეთქი. - მოიცა, თუ გინდა აღარ გავაღებ ფანჯარას. იყოს ნება
სარკეშივე დავინახე, ემილია კართან შეჩერდა, თავი შენი, - ამას რომ ვამბობდი, ვგრძნობდი მისი სიყვარულის გამო
ჩემკენ მოატრიალა და მშვიდად, თითქოს არაფერიაო, მკითხა: კი არ მივდიოდი დათმობაზე, არამედ, უბრალოდ, მინდოდა
- ხომ არ გამიჯავრდები, დივანზე რომ დავიძინო? გამეგო, რას მიპასუხებდა.
- მარტო ამ ღამით? ემილიამ თავი გადააქნია და გამიღიმა:
- არა, ყოველთვის, - სწრაფად მიპასუხა, - იცი რა? - ო, არა, რას ამბობ! რა საჭიროა ასეთი მსხვერპლი... შენ
საკუთარი სახლი ამიტომაც უფრო მინდოდა. შენსავით არ ყოველთვის ამბობდი, სული მეხუთება, როცა
შემიძლია ფანჯრებღია ოთახში ძილი, უთენია მეღვიძება, მერე ფანჯარადახურულ ოთახში მძინავსო. არა, არა, სჯობს, ცალ-
ვერაფრით ვეღარ ვიძინებ და მთელი დღე მთვარეულივით ვარ. ცალკე დავწვეთ.
ხომ არ გამიბრაზდები?... მე მგონი, სჯობს ცალ-ცალკე ვიძინოთ. - გარწმუნებ, მირჩევნია მსხვერპლი გავიღო, ვიდრე...
ამ მოულოდნელმა წინადადებამ ჯერ გამაღიზიანა, ემილია ცოტა ხანს ყოყმანობდა, მერე გადაწყვეტილად
იმიტომ, რომ ბოლომდე ვერ მივუხვდი აზრს. ემილიას მითხრა:
მივუახლოვდი:

- არავითარი მსხვერპლი მე არ მჭირდება, არც დიდი, არც ოქტომბრის პირველი დღეები იყო, ჯერ კიდევ თბილი და
პატარა. სასტუმრო ოთახში დავიძინებ. ემილიაც გამჭვირვალე ღამისპერანგის ამარა მიდი-მოდიოდა.
- მე რომ გითხრა, მსურს ერთად დავიძინოთ-მეთქი? ჯერ არ ამიწერია ემილია და მინდა ახლა აგიწეროთ, თუნდაც
ემილია კვლავ შეყოყმანდა, შემდეგ მისთვის ჩვეული იმიტომ, რომ ჩემი იმღამინდელი განცდები უფრო გასაგები
წყნარი ხმით მითხრა: გახდეს თქვენთვის.
- რა უცნაური ხარ, რიკარდო. მსხვერპლი მაშინ არ ემილიას ტანმაღალი არ ეთქმოდა მაგრამ, როგორც
გაგიღია, როცა ახალშეუღლებულები ვიყავით და ახლა ზემოთ აღვნიშნე, სიყვარულით დაბრმავებულს მარტო მაღალ
მოგინდა? რა საჭიროა! ძალიან ბევრი ცოლ-ქმარი ვიცი, ცალ- ქალად კი არა, ყველაზე დიდებულ ქალად მეჩვენებოდა, ვისაც კი
ცალკე რომ წვანან, მაგრამ ერთმანეთი უყვართ. დილაობით ოდესმე ვიცნობდი. ვერ ვიტყვი, ემილიას მართლა ჰქონდა ეს
სამსახურში რომ მიდიხარ, უკეთესი არ არის? მეც არ გამაღვიძებ. სიმაღლე, თუ მარტო მე მეჩვენებოდა ასე, ერთი კი მახსოვს,
- კი მაგრამ, შენ თვითონ არა თქვი, უთენია ქორწინების პირველ ღამეს, როდესაც მაღალქუსლიანი
მეღვიძებაო?... მე ხომ უთენია არ მივდივარ სამსახურში? ფეხსაცმელი გაიძრო და მოვეხვიე, ჩემს გაკვირვებას საზღვარი არ
- ო, რა ჯიუტი ხარ, - მითხრა გაღიზიანებულმა და ისე ჰქონდა: შუბლი მკერდამდე მწვდებოდა მხოლოდ. მაგრამ ცოტა
გავიდა ოთახიდან, ჩემს პასუხს არც დაელოდა, მოგვიანებით ლოგინში კიდევ მელოდა გაოცება: იგი დიდი,
მარტო რომ დავრჩი, იმ საწოლზე ჩამოვჯექი, ერთი მსუქანი და რაღაცნაირი ფართოც კი მომეჩვენა, თუმცა ვიცოდი,
ბალიში რომ აკლდა. უცებ ფიქრი დამეუფლა განშორებასა და ემილია ზორბა ქალი არ იყო. არასოდეს არ მინახავს ასე ლამაზად
სიმარტოვეზე. ერთი ხანობა დაბნეული ვიყურებოდი იმ ჩამოსხმული სავსე და მკვრივი მხრები, მკლავები, ყელი. სახე
კარისკენ, სადაც ემილია გაუჩინარდა. „ნუთუ მართლა ოთახში შავგვრემანი ჰქონდა: ცხვირი სწორი და თხელი, ტუჩები - სქელი
შემოსული მზის შუქი აწუხებს. იქნებ ჩემთან წოლა აღარ უნდა?” და როცა იცინოდა, ლამაზად მიჯრილი თეთრი კბილები
ვგრძნობდი ეს უკანასკნელი უფრო შეეფერებოდა სინამდვილეს, უელავდა, დიდრონ ლამაზ, თაფლისფერ თვალებში
თუმცა პირველი უფრო მინდოდა დამეჯერებინა. ემილიას ახსნა- მგრძნობიარობა იხატებოდა... თავდავიწყების წუთებში
განმარტება რომ სარწმუნოდ მიმეჩნია, საეჭვო მაინც ბევრი რამ უცნაურად დაბნეული გამოხედვა ჰქონდა. როგორც მოგახსენეთ,
რჩებოდა. თავს არ ვუტყდებოდი, მაგრამ ერთი კითხვა ტანადი ქალი არ ეთქმოდა, მაგრამ მოხდენილი კი იყო:
მოსვენებას არ მაძლევდა: იქნებ აღარ ვუყვარვარ? წელწვრილს - გამოკვეთილად უჩანდა თეძოები და მკერდი.
ვიდრე ამგვარ უსიამოვნო ფიქრებში ვიყავი, ემილია მხრებგამართული, ნარნარად დადიოდა, თავი მოხდენილად და
შემოდიოდა და გადიოდა, კარადიდან ორი ზეწარი გამოიღო და ღირსეულად ეჭირა, მის ახალგაზრდულ, ლამაზ, ჩამოთლილ
საბანთან და ხალათთან ერთად სასტუმრო ოთახში გაიტანა. ფეხებს აუღელვებლად ვერ შეხედავდა კაცი; ერთი სიტყვით,

მთელს მის არსებაში ისეთი მსუბუქი მოხდენილობა და ჩუმი აქამდე ემილია მიყვარდა ბუნებრივად, ისე, როგორც
დიდებულება გამოსჭვიოდა, მხოლოდ ბუნებას რომ შეუძლია ქმარს უნდა უყვარდეს ცოლი. ჩემი მისდამი სიყვარულიც
გიბოძოს და ამიტომაც გვეჩვენება იდუმალი და მიუწვდომელი. რაღაცნაირი ჯადოსნური ძალით იხატებოდა უგონო,
ვიდრე ემილია გადიოდა და შემოდიოდა საწოლ თავდავიწყებულ ვნებად და მე მეგონა ეს ვნება მხოლოდ ჩემზე
ოთახში, მდუმარედ ვადევნებდი თვალს, ჩემდა უნებურად იყო დამოკიდებული, მხოლოდ ჩემზე, ახლა კი მივხვდი,
გადამქონდა მზერა მისი სახიდან ტანზე, რომლის კანის ფერი და პირველი ჩემი ბედნიერება უფრო ემილიას საპასუხო
თითოეული ხაზიც კი ჩანდა გამჭვირვალე პერანგში. უცებ ეჭვმა გრძნობებზე ყოფილა დამოკიდებული. შევამჩნიე ემილიას
გამღრღნა: ემილიას აღარ ვუყვარდი, მწველი სიცხადით შეცვლა, შემეშინდა, ძველებური სითამამითა და ბუნებრიობით
ვიგრძენი, ჩვენ შორის ყველაფერი გათავდა-მეთქი... აღარ მეყვარება-მეთქი. მხოლოდ ახლა ვიგრძენი, ჩვენს ოჯახურ
აქამდე განუცდელი ეს გრძნობა ისე მოულოდნელად სიამტკბილობას რომ ბოლო მოეღო. ერთი სიტყვით, მეშინოდა,
მეწვია, რომ რაღაც ერთი წამით შევცბუნდი კიდეც, არაფრით არ ჩვენს შეხმატკბილებულ სიახლოვეს რომ სიცივე ეპარებოდა და
მინდოდა მერწმუნა მისი არსებობა. სიყვარული, რა თქმა უნდა, მეშინოდა აგრეთვე ჩემი მხრიდან რაღაცნაირი შებოჭილობისა,
პირველ ყოვლისა გრძნობაა, მაგრამ ამავე დროს რაღაც ხოლო მისი მხრიდან... მე არ ვიცოდი, როგორ მოიქცეოდა
გამოუთქმელი, თითქმის სულჩადგმული ხორციელი ემილია ამ შემთხვევაში, მაგრამ ერთს კი ვგრძნობდი წინასწარ,
ლტოლვაცაა. აქამდე დაუფიქრებლად, ყოველგვარი აზრის რომ ჩემი მხრიდან ყოველგვარი ძალდატანება გამოიწვევდა მის
გარეშე ვტკბებოდი სიყვარულოთ, რადგან ცოლთან სარეცლის მთლად უარს თუ არა, უგრძნობელო პასიურობას მაინც.
გაყოფა და ხორციელი ტკბობა ჩვეულებრივ ამბად მიმაჩნდა, ამ დროს ემილიამ გვერდით ჩამიარა, ჩემდა უნებურად
ახლაღა მივხვდი იმას, რასაც ადრე ვერ ვამჩნევდი და ვიგრძენი, ხელი წავავლე;
ძველებური სიახლოვე ჩემსა და ემილიას შორის აღარ იქნებოდა - მოდი აქ, რაღაც უნდა გითხრა.
და აღარც იყო, მგონი, უკვე. თითქმის უფსკრულის პირას ჯერ გაბრუნება დააპირა, მაგრამ მერე შედგა და
აღმოვჩნდი, შევკრთი, ძრწოლვამ მომიცვა და გული შემეკუმშა: შორიახლო ჩამოჯდა საწოლზე.
ჩვენი სიახლოვე და სიყვარული შეცვალა გაუცხოებამ. - რა უნდა მითხრა?
მე რომ ეს ფიქრები მტანჯავდა, ემილია სააბაზანოში არ ვიცი რატომ, გული ტკივილით შემეკუმშა. ეს უკვე
ტანს იბანდა, წყლის შხუილზე ეტყობოდა. ვგრძნობდი, უძლური რიდს ჰგავდა, ესე იგი, იმ გრძნობას ჰგავდა, ჩვენს
ვიყავი, მაგრამ მაინც ვცდილობდი საკუთარ არსებაში ჩამეხშო ურთიერთობაში ჯერ რომ არ ყოფილა და ამიტომაც უფრო
მტანჯველი ვნება. სარწმუნო იყო ემილიას ცვლილება.
- ჰო, უნდა გითხრა, ჩვენ შორის რაღაც შეიცვალა.

ემილიამ შემომხედა და მშვიდად მიპასუხა. - არ გინდა გაკოცო?

- ვერ გავიგე... შეიცვალაო? არაფერიც არ შეცვლილა. - კოცნაში არ არის საქმე, - იმავე გულგრილობით თქვა
- მე არ შევცვლილვარ, აი შენ კი შეიცვალე. ემილიამ და თმა შეისწორა. - მარტო კოცნას რომ
- სულაც არ შევცვლილვარ... როგორიც ვიყავი, ისეთივე დასჯერდებოდე, გაკოცებდი, მაგრამ ვიცი შენი ხასიათი. ახლა კი
ვარ. გვიანაა.
- წინათ უფრო გიყვარდი, მახსოვს, როგორ ნაღვლობდი, მისმა მსჯელობამ და სიცივემ გამაბრაზა:
სადმე რომ მივდიოდი. მერე კიდევ... ჩემთან წოლა უსიამოვნებას - ამ საქმისათვის გვიანი არასდროს არ არის. - კვლავ
არ განიჭებდა... პირიქით... დავუპირე კოცნა, ხელი ჩავჭიდე და მივიზიდე.
- აჰ, აი თურმე რა ყოფილა! - წამოიძახა მან, მაგრამ ხმაზე - მეტკინა!
შევატყვე, წინანდელი დამაჯერებლობა აღარ ჰქონდა: - ასეც შეიძლება ითქვას, ხელი არც კი მქონდა ხეირიანად
ვიცოდი, რაღაც ამდაგვარს რომ იტყოდი. რას ჩამაცივდი? შენ მიკარებული. წინათ ლამის ვახრჩობდი მკლავებში, მაგრამ
გვერდით წოლა არ მინდა იმიტომ რომ ვერ ვიძინებ, გაიგე? ეს კვნესაც არ დასცდენია ხოლმე.
არის და ეს. - წინათ რომ არ გტკიოდა... - ვუთხარი გაბრაზებულმა,
უცნაურია, მაგრამ დავუჯერე და უცებ გუნებაც - ხელები კი არა, რკინის მარწუხები გაქვს, სულ არ
გამომიკეთდა, ის მძიმე განცდები ცეცხლზე შემოდებულ ფიქრობ, რომ ლურჯად დამაჩნდება.
თოვლივით გადნა. ემილია წინანდებურად მახლობელი გახდა ეს სიტყვები გულგრილად, ყოველგვარი პრანჭვის
თავის გამჭვირვალე პერანგის ამარა, რომელშიც სხეულის გარეშე თქვა.
ყოველი ნაკვთი მოუჩანდა. დაუოკებელი სურვილი მომედო, - ბოლოს და ბოლოს, მაკოცებ თუ არა? - ჩავეკითხე მე.
დავუფლებოდი ამ სხეულს. მიკვირდა, წინანდებურად კისერზე - აჰა, - წამოიძახა და დედაშვილურად მაკოცა შუბლზე. -
რომ არ მხვევდა ხელებს. იმედი მქონდა, ჩემი გულისთქმა იმასაც ახლა გამიშვი, მეძინება, უკვე გვიანაა.
გადაედება-მეთქი. ხმადაბლა ვუთხარი: ვერაფერი ვერ გამეგო, კვლავ წელზე შემოვხვიე ხელი.
- თუ არაფერი შეცვლილა, დამიმტკიცე. - ემილია, მე ასეთ კოცნას როდი მოვითხოვ შენგან.
- განა ყოველდღე, ყოველ წუთს არ გიმტკიცებ ამას? ემილიამ ხელი მკრა და ახლა უკვე გაბრაზებულმა
- არა, ახლა დამიმტკიცე. მითხრა:
წამოვდექი, თითქმის მოვქაჩე თმაში და კოცნა - ხელი გამიშვი, მეტკინა.
დავუპირე. ჯერ მომენდო, მაგრამ ბოლო წამს თავი გაიქნია და - ტყუი, ტყუი... - დავისისინე მე და უფრო მაგრად
ჩემი ტუჩები მხოლოდ მის ყელს შეეხო ოდნავ. ხელი შევუშვი: მივიკარი მკერდზე.

ამჯერად ემილიამ ერთი-ორჯერ გაიბრძოლა, თავი ზეწრის შარიშური, ეტყობა, ემილიამ მხარი იცვალა, მერე იგივე
გაინთავისუფლა ჩემი მკლავებიდან, წამოდგა და თითქოს შემზარავ კილოზე:
უცბად გადაწყვიტაო, პირდაპირ მომახალა: - მოდი. რაღას უცდი?
- თუ ალერსიანობა აგიტყდა, მოდი ბატონო, ოღონდ არც მივბრუნებულვარ, არ შევტოკებულვარ, უცებ თავს
ძალიან ნუ მიჭერ მკლავებს, მეტკინა. შევეკითხე, იქნებ ჩვენს ურთიერთობაში ყოველთვის ზუსტად
ამ სიტყვებზე ლამის სუნთქვა შემეკრა: ცივსა და საქმიან ასე იყო-მეთქი. დიახ, რა თქმა უნდა, მეტ-ნაკლებად, მაგრამ
კილოზე ნათქვამ სიტყვებში ერთი მისხალიც არ იყო მაინც ასე იყო. ასე იძრობდა ტანთ და წვებოდა ლოგინში, აბა,
სიყვარულისა. ერთი წამით გახევებული და თავჩაქინდრული სხვანაირად როგორ იქნებოდა, მაგრამ წინათ მაინც სხვაგვარად
ვიჯექი საწოლზე, ხელები მუხლებშუა მეწყო, მისი ხმა მომესმა იყო, წინათ არ იყო ეს ცივი, უგრძნობელი მზადყოფნა, რომელიც
კვლავ: ახლა მარტო ემილიას ხმაში კი არა, საწოლის ჭრაჭუნსა და
- თუ ნამდვილად გინდა, მოდი... გინდა? ზეწრის შარიშურშიც კი იგრძნობოდა, წინათ დაუკითხავად
თავი არც ამიწევია, წყნარად ვუთხარი: იფეთქებდა ხოლმე ვნება, წინასწარ მოუმზადებელ
- ჰო, მინდა. თავდავიწყებას ვეძლეოდით, ხორციელ და სულიერ ტკბობას
ტყუილი ვუთხარი. ახლა აღარ მინდოდა, მაგრამ ერთი განვიცდიდით ერთურთის სიყვარულით გაბრუებულნი.
სურვილი კი მკლავდა: მინდოდა გამეტეხა მის არსებაში ხანდახან, როცა ფიქრებში ხარ გართული,
ჩაბუდებული ახალი, უცნაური გაუცხოების გრძნობა. გავიგონე, ანგარიშმიუცემლად დებ რაიმე ნივთს - წიგნს, ჯაგრისს,
როგორ თქვა: „კარგი”. მერე ზურგსუკან მომესმა მისი ნაბიჯები, ფეხსაცმელს - და მერე დიდხანს ეძებ, ვიდრე არ იპოვი სრულიად
საწოლისკენ მიდიოდა. „მხოლოდ პერანგის გახდა უნდა”, - უადგილო ადგილას - კარადის თავზე, ოთახის რომელიმე
უნებურად გავიფიქრე და გამახსენდა, რა მოჯადოებული კუნჭულში ან მაგიდის უჯრაში. ასე მემართებოდა მეც
შევცქეროდი ხოლმე დასაწოლად რომ ემზადებოდა. ნამდვილ სიყვარულის გრძნობით მთვრალს, ადრე ყველაფერი ჩვენ
ყაჩაღს ვგავდი რომელიღაც ზღაპრიდან, აურაცხელი, ოქრო- უნებურად ხდებოდა, სწრაფად, გონზე მოსვლას ვერც
ვერცხლით სავსე გამოქვაბულთან რომ იდგა და კარის გაღებას ვასწრებდით, ისე ვეძლეოდით თავდავიწყებას. ემილიას
ელოდა. ახლა კი ემილიასკენ გახედვაც აღარ მინდოდა, რადგან მკლავებში მომწყვდეული და გონს მოსული ვერაფრით ვერ
ვიცოდი, მისმა გულგრილობამ ჩემს თვალებს სიწმინდე ვიხსენებდი, რა მოხდა ან როგორ მოხდა, რომ სულ რამდენიმე
დაუკარგა, ეს შეხედვა ახლა ხარბი, პირუტყვული და წუთის წინ ერთმანეთის პირისპირ ვისხედით მშვიდად,
შეურაცხმყოფელი იქნებოდა მისთვისაც და ჩემთვისაც. უსურველად და ახლა კი საწოლში ჩვენი სხეულები ერთ
გახევებული ვიჯექი კვლავ. მომესმა საწოლის ჭრიალი და სხეულად შეკრულა-მეთქი.

ემილიას ახლა აღარ ჰქონდა ის ძველებური გზნება, იგი მეჩვენებოდა, თითქოს არარეალური, არაამქვეყნიური არსება
ცივი და მიუკარებელი ჩანდა. ასეთივე ვიყავი მეც, შემეძლო ყოფილიყო.
ხარბად, მაგრამ აუღელვებლად მეცქირა მისი შიშველი
სხეულისთვის, ასევე შეეძლო მასაც ჩემთვის ეცქირა. ამ ფიქრებში თავი მეხუთე
გართულს ცხადად წარმომიდგა სურათი: ჩემ წინ ცოლი კი არ
იწვა, ვინც მიყვარდა და ვისაც ვუყვარდი, არამედ ცოტა იმ საღამოს უკვე ვიცოდი, რომ დამთავრდა ჩემი
სულსწრაფი და ცოტაც გამოუცდელი მეძავი ქალი, რომელიც ხანმოკლე ბედნიერება და ამიერიდან დაიწყებოდა მშფოთვარე
ცდილობს, რაც შეიძლება სწრაფად მოიშოროს მუშტარი, მისი ცხოვრება. მაგრამ უცნაურია, ემილიას საქციელიდან
ჟინი დააკმაყოფილოს, როგორმე დაამთავროს ეს აქტი. ეს სრულიადაც არ გამომიტანია ის დასკვნები, რაც დღესავით
ყველაფერი ისე ცხადად წარმოვიდგინე, რომ მეგონა, მეძავი ნათელი იყო.
ქალი გაემართა ჩემი საწოლისაკენ, რათა ემილიას შერწყმოდა. რაღ თქმა უნდა, ემილია გულცივად მომექცა, გრძნობის
შეძრწუნებული წამოვხტი, ემილიასკენ არც მიმიხედავს, ისე ნატამალიც აღარ აჩნდა, როცა საწოლში მიხმობდა. მეც
ვუთხარი: ვამჯობინე, უარი მეთქვა ამგვარად შემოთავაზებულ
- არ მინდა... აღარ მინდა... შენ აქ დარჩი, მე სასტუმრო სიყვარულზე, მაგრამ მე მიყვარდა ემილია, სიყვარულს კი
ოთახში დავიძინებ. ძალუძს დაგაიმედოს და დაგავიწყოს კიდეც. არ ვიცი როგორ
ფეხის ცერებზე გავედი ოთახიდან. მოხდა, მაგრამ წინადღის უსიამოვნება - ასე ახლოს რომ მივიტანე
დივანზე უკვე გაშლილი იყო ლოგინი, ზემოდან გულთან, მეორე დღეს თითქმის აღარაფრად მიმაჩნდა და ისე
ემილიას პერანგი იდო. იქვე საწოლთან ფლოსტები ეწყო, შავადაც აღარ მეჩვენებოდა ყველაფერი. წინაღამინდელი
სავარძელზე კი ხალათი იყო გადაკიდებული. ეს ყველაფერო შემთხვევა ცოლ-ქმარს შორის უბრალო წაკინკლავებად მივიჩნიე.
ავიღე და ემილიას გავუტანე, სკამზე გადავკიდე, თავი ვერ ასეა ცხოვრებაში: ადვილად ივიწყებ იმას, რისი გახსენებაც არ
შევიკავე და შევხედე, იგივე პოზაში იწვა, როგორც იმ სიტყვების გინდა. ამასთან, თვითონ ემილიაც დამეხმარა ამის დავიწყებაში:
წარმოთქმის დროს იწვა: „მოდი, რაღას უცდი?” იწვა შიშველი. მართალია კვლავ მარტო იწვა, მაგრამ სიყვარულზე უარს აღარ
ერთი ხელი თავქვეშ ამოედო, ფართოდ გახელილი უაზროდ შეუბნებოდა. უნდა გამოვტყდე, რომ ემილია ცივად, უგულოდ
მზირალი თვალები ჩემკენ ჰქონდა მოპყრობილი, მეორე ხელი მნებდებოდა, უგრძნობლად პასუხობდა ჩემს სურვილს, მაგრამ
სხეულის გასწვრივ გაეწვართა. არა, ეს მეძავი აღარ იყო, ეს იყო როგორც ხშირად ხდებოდა, ის, რამაც იმ საღმაოს ასე აღმაშფოთა,
მოჩვენება, რომელიც შეეპყრო რაღაც შეუძლებელზე დარდს. ერთი-ორი დღის მერე ასატანად კი არა, ჩვეულებრივ ამბად
ემილია აქვე გვერდით იწვა, მაგრამ ისეთი შორეული მეჩვენებოდა.

ერთი სიტყვით, ჩემდა უნებურად მოლიპულ გზაზე მინდა აქვე მოგახსენოთ, რას ნიშნავს სცენარისტობა.
აღმოვჩნდი და გაყინული, უსულგულო, ჩამქრალი ვნება - თუნდაც მხოლოდ იმიტომ, რომ თქვენთვის ჩემი მაშინდელი
მოჩვენებითი სიყვარულობანას თამაშის წყალობით - მგზნებარე, მდგომარეობა და განცდები გახდეს გასაგები. როგორც
ცეცხლოვან სიყვარულად მესახებოდა; თუ იმ პირველ საღამოს ცნობილია, სცენარისტი არის ის, ვინც მეორე სცენარისტთან და
შემზარა ფიქრმა, ემილია მეძავი ქალივით მექცევა-მეთქი, სულ რეჟისორთან ერთად ქმნის მომავალი ფილმის ქარგას, რის
რაღაც ერთი კვირის მერე ამ აზრს უკვე შეგუებული ვიყავი. საფუძველზეც იღებენ შემდგომში ფილმს. სცენარში
სადღაც, გულის სიღრმეში უკვე მეშინოდა, ემილიას აღარ თანმიმდევრულად, მოქმედების განვითარების შესაბამისად
ვუყვარვარ-მეთქი და მადლიერიც ვიყავი მისი, რომ მართალია, არის აღნიშნულ-მითითებული მსახიობთა მიმიკა, რეპლიკები,
ცივად და უგულოდ, მაგრამ ჩემს სიყვარულს მაინც იღებდა. სიტყვები, აგრეთვე კინოგადამღები კამერის სხვადასხვა
იქამდე შევეგუე ასეთ ყოფას, რომ დავიჯერე, ასეც უნდა მოძრაობა. ამგვარად, სცენარი არის პიესაც, კინემატოგრაფიული
ყოფილიყო, რომ ასეთი იყო ცოლქმრული ურთიერთობა. ტექნიკაც და რეჟისორული გააზრებაც. თუმცა რეჟისორის
ვცდილობდი თავი დამერწმუნებინა, ემილიას ისევ შემდეგ სცენარისტია მთავარი ფილმის შექმნაში, მაინც დღემდე
ვუყვარვარ-მეთქი, უფრო სწორად, აღარ მინდოდა მეფიქრა ჩვენს არსებული ტრადიციის მიხედვით სცენარისტი
სიყვარულზე, მაგრამ ეჭვი უკვე გამჯდარი მქონდა: ჩვენ შორის მეორეხარისხოვან მონაწილედ მიაჩნიათ და არსებითად იგი
ურთიერთობა შეიცვალა, დაიძაბა. ის კი არადა, ჩემს სამუშაოსაც ჩრდილში დგას. თუ ხელოვნებაზე ვიმსჯელებთ, როგორც
სხვა თვალით დავუწყე ცქერა. როგორც ვთქვი, თეატრზე ოცნებას სინამდვილის უშუალო ასახვაზე - სხვანაირად კი ეს
დროებით მოვეშვი და კინოში დავიწყე მუშაობა, რათა წარმოუდგენელიცაა - მაშინ სცენარისტი არის მხატვარი, ვინც
ემილიასთვის სახლი მეყიდა. სანამ დარწმუნებული ვიყავი ფილმში დებს მთელ თავის სულს, მაგრამ ამასთანავე არ
ემილიას ჩემდამი სიყვარულში, სცენარისტობის დაწყებას განიცდის არავითარ კმაყოფილებას იმის გამო, რომ ფილმში
მძიმედ არ განვიცდიდი, მაგრამ იმ საღამოს მომხდარი საკუთარი თავი წარმოაჩინა. მისი შრომა შემოქმედებითია,
უსიამოვნების მერე კი გული ავიცრუე, უინტერესო და მოსაწყენი მაგრამ მაინც ითვლება ფილმის ტექნიკურ და ფსიქოლოგიური
მეჩვენებოდა უკვე. მართლაცდა, მე ხომ ემილიას სიყვარულის თუ ლიტერატურული მითითებების მხოლოდ უბრალო
გამო დავთანხმდი კინოსცენარი დამეწერა, ასევე მიმწოდებლად, შემდეგ კი რეჟისორის საქმეა ამ მოწოდებული
დავთანხმდებოდი სხვა სამუშაოზეც, ახლა კი, როცა მისი მასალის დამუშავება, მხოლოდ მას შეუძლია მთელი სიგრძე-
სიყვარული თვალსა და ხელს შუა გამიქრა, ამ სამუშაომ სიგანით გამოიყენოს თავისი შემოქმედებითი გენია და
ყოველგვარი მიზანი დაკარგა და უაზრო მონობად მესახებოდა. გადაიღოს ფილმი. ამრიგად, სხვათა წარმატების სახელით
სცენარისტი მთელ თავის სულსა და გულს, სისხლსა და ნერვებს

ახარჯავს ფილმს, და თუმცა ფილმის ბედის ორი მესამედი მაინც მიხედვით შექმნას სცენარი, მაგრამ თუ დაეთანხმა, არა აქვს
არის სცენარისტზე დამოკიდებული, - თავისი სახელი მას არ უფლება თანამშრომელთა შერჩევისა. მას ირჩევენ, ის კი - არა,
შეუძლია იხილოს ფილმის ტიტრებში რეჟისორის, თანამშრომელთა აყვანა მხოლოდ და მხოლოდ პროდიუსერის
პროდიუსერისა და მსახიობების გვერდით. მართალია, ზოგჯერ სიმპათიის ან, უბრალოდ, მისი ჭირვეულობის მიხედვით ხდება.
სცენარისტსაც ძალუძს ნიჭით გაიბრწყინოს და წარმატებებსაც ამის გამო სცენარისტს ხშირად უწევს მუშაობა არასასურველ
მიაღწიოს, ე. ი. მხოლოდ ბევრი ფული მიიღოს, მაგრამ თქმით კი ადამიანებთან, განათლებითაც და კულტურითაც მასზე ბევრად
არ შეუძლია თქვას, ეს ფილმი მე გავაკეთე, ამ ფილმში საკუთარი დაბლა რომ დგანან. იგი იძულებულია ბევრი რამ დათმოს მათი
თავი წარმოვაჩინე, ეს ფილმი თვითონ მე ვარო. ეს მხოლოდ ქცევისა და ხასიათის გამო, რაც მერე მის ნერვებსაც აჩნევს დაღს.
რეჟისორს შეუძლია თქვას, მხოლოდ და მხოლოდ მას შეუძლია სცენარზე ერთობლივი მუშაობა ფაბრიკაში ან რომელიმე
ხელი მოაწეროს ფილმზე, სცენარისტი კი იძულებულია დაწესებულებაში მუშაობას როდი ჰგავს, სადაც ყველა თავ-
მხოლოდ ფულის გულისთვის მუშაობით დაკმაყოფილდეს და თავის საქმეს აკეთებს, ერთმანეთისაგან დამოუკიდებლები არიან
უნდა თუ არ უნდა, მაინც ის ფული ხდება მისი მოღვაწეობის და სადაც პირადი ურთიერთობა მინიმუმამდეა დაყვანილი, ან
ერთადერთი მიზანი. ამრიგად, მას შეუძლია დატკბეს სრულიად არ არსებობს; სცენარზე ერთობლივი მუშაობა ნიშნავს
ცხოვრებით, თუკი ამის უნარი შესწევს, მოიხმაროს ფული, - მისი დილიდან საღამომდე იცხოვრო რამდენიმე კაცის ცხოვრებით,
არაქათგამომცლელი შრომის ერთადერთი ხელშესახები შედეგი, თავაუღებლივ შრომობდე, მთელ ცოდნას, ნიჭსა და გრძნობებს
- ერთი სცენარის დამთავრების შემდეგ ხელი მოკიდოს მეორეს, აქსოვდე სამუშაოს და თანაც ყველაფერს უფარდებდე სხვათა
მერე მესამეს, წეროს კომედიები, ტრაგედიები, სათავგადასავლო აზრებსა და მისწრაფებებს. ერთი სიტყვით, მთელი ორი-სამი თვე
თუ მელოდრამატული ფილმები. მისი შრომა ემსგავსება შრომას სცენარზე მუშაობისას, შენდა უნებურად პირად ურთიერთობაში
გუვერნანტი ქალისა, რომელიც ვერ ასწრებს ერთ ბავშვს ხარ (თუმცა მოჩვენებითსა და ხელოვნურში) სხვებთან, რათა
შეეჩვიოს, რომ უკვე მეორე ბავშვის აღსაზრდელად მიდის სხვა შეიქმნას ფილმი, რომლის საბოლოო და ერთადერთი მიზანი
სახლში, ხოლო მისი დამქანცველი შრომის შედეგი კი დედებს ფულია.
რჩებათ, მხოლოდ მათ აქვთ უფლება შვილს საკუთარი უწოდონ. სცენარისტებისთვის ყველაზე უფრო უსიამოვნო, რაც კი
გარდა ამ უსიამოვნებისა, რაც თან სდევს სცენარისტის ხელობას, შეიძლება წარმოიდგინოს ადამიანმა, თანამშრომლებთან
არის კიდევ ფილმის ხარისხი, ჟანრი, ფილმზე მომუშავეთა სწორედ ეს პირადი ურთიერთობაა. ეს არის მომქანცავი,
შერჩევა. რეჟისორისაგან განსხვავებით, ვისაც პროდიუსერი გამაღიზიანებელი და მომაბეზრებელი რამ. ეს ის როდია,
სრულ თავისუფლებას ანიჭებს, სცენარისტს შეუძლია რამდენიმე მეცნიერი ერთ ექსპერიმენტზე რომ მუშაობს -
დაეთანხმოს ან არ დაეთანხმოს - შეთავაზებული თემის

სცენარზე მუშაობა ეფუძნება მხოლოდ და მხოლოდ სიტყვას, როგორიც შეიძლება იყოს ადამიანთა საქმიანობის, თუნდაც
გაუთავებელ ლაპარაკს. ყველაზე უმადური საქმიანობის გარემოში, მაგრამ ასეთი
რეჟისორი სცენარზე სამუშაოდ ჩვეულებრივ ადრე ბედნიერი დამთხვევა ისევე იშვიათია, როგორც კარგი ფილმები.
დილიდანვე იბარებს თანამშრომლებს - ასე თხოულობს როცა მეორე სცენარის ხელშეკრულებას ხელი მოვაწერე, -
სცენარის შესაქმნელად მიცემული მოკლე ვადა და ახლა უკვე ბატისტასთან კი არა, სხვა პროდიუსერთან, -
სცენარისტებიც დილიდან დაღამებამდე ლაპარაკობენ და მუშაობის გასაგრძელებლად ძალა, სურვილი და გამბედაობა
ლაპარაკობენ, რა თქმა უნდა, ძირითადად ფილმის გარშემო, აღარ მეყო და უფრო მწვავედ ვიგრძენი ის მოსაბეზრებელი და
მაგრამ ხანდახან დასასვენებლად სხვა თემაზე გადაიტანენ გულის გამაწყალებელი უსიამოვნებანი, რაზეც უკვე
ხოლმე ლაპარაკს და ვინ ახალ ანეკდოტს ჰყვება, ვინ თავის მოგახსენეთ.
პოლიტიკურ შეხედულებებს გამოთქვამს, ვინ ნაცნობ- დილიდანვე უჟმური გრძნობა მეუფლებოდა სამუშაოს
მეგობრების ავ-კარგზე ლაყბობს, ვინ მსახიობებზე და მათ გახსენებაზე. იმის წარმოდგენა, რომ ერთი პატარა სიამოვნებაც
ცხოვრებაზე და ვინ იცის კიდევ რაზე არა. ოთახი პაპიროსის კი არ მელოდა და ეს დღე არასასურველი სამუშაოსათვის უნდა
ბოლშია გახვეული. მაგიდაზე, იქ, სადაც სულ ცოტა ხნის წინ შემეწირა, მაცოფებდა. ვიცოდი, ეს დღეც უშედეგოდ გავიდოდა
ფურცლები ეყარა, ახლა ყავის ცარიელი ფინჯნები დგას. და ფეხები უკან მრჩებოდა სახლიდან გასულს.
სცენარისტები, დილით რომ ლამაზად დავარცხნილ- სტუდიაში შესულიც არ ვიყავი, რომ რეჟისორი კითხვებს
გამოწყობილი მიდიან სამსახურში, ახლა თმააბურძგნული, დამაყრიდა ხოლმე:
აჩაჩულ-დაჩაჩული, გაოფლილი და ქანცგაწყვეტილნი - აბა, როგორ არის საქმე? მოიფიქრე რამე წუხელ? მიაგენი
გამოიყურებიან. უსულგულო ავტომატიზმი, რის მიხედვითაც რამეს?
კეთდება ფილმები, ტალანტს ახშობს. სცენარისტისგან ეს კითხვები ცოფს მგვრიდა და მაზიზღებდა იქაურობას,
შთაგონებას კი არა, უფრო სიჯიუტეს, ნებისყოფის დაძაბვას მუშაობის დროსაც ყველაფერი მაღიზიანებდა: უკბილო
მოითხოვენ, მით უმეტეს, რომ ზოგს სცენარზე მუშაობის ანეკდოტები, ლაქლაქი, თანამშრომელთა სიბრიყვე და
არავითარი ხალისი არ აქვს. გონებაშეზღუდულობა. ის კი არადა, რეჟისორის შექებაც კი
რა თქმა უნდა, შეიძლება შეიქმნას მაღალმხატვრული მაღიზიანებდა, რადგან, როგორც გითხარით, მეჩვენებოდა, რაც
სცენარი. ამ შემთხვევაში - თუ რეჟისორი და მისი კი საუკეთესო გამაჩნია სულში, ამ უინტერესო და უნდომ
თანამშრომლები ძველი მეგობრები არიახ, დიდი ხანია ერთად სამუშაოს ვახარჯავდი. ყველაზე მეტად ეს შექება მძულდა
მუშაობენ, ერთმანეთისა ესმით და პატივს სცემენ ერთმანეთს, ყოველთვის. როცა კი სცენარზე მუშაობისას რაღაც საინტერესოს
მაშინ მუშაობა მიმდინარეობს ისეთ იდეალურ პირობებში, მივაგნებდი, რეჟისორი გახარებული წამოვარდებოდა და ამ

ხელობის კაცისთვის დამახასიათებელ შინაურულ კილოზე თავდაპირველად ვერაფრით ვერ ვხვდებოდი, ადრე რატომ ვერ
წამოიძახებდა: „ყოჩაღ, ნამდვილი გენიოსი ხარ!” მე კი გული შევამჩნიე ეს ამბავი, ასე დიდი დრო რატომ დამჭირდა-მეთქი.
მეკუმშებოდა, ასე ფუჭად რომ ვფლანგავდი შემოქმედებით თუ წინათ სცენარზე მუშაობა მიზიდავდა, - თუმცა ეს ფულის
ძალებს და ვფიქრობდი, განა უმჯობესი არ იქნებოდა, ჩემი დიდი შოვნის სურვილით თუ იყო გამოწვეული, - ახლა სიძულვილისა
ხნის ოცნება - დრამა რომ დამეწერა ან ერთი კარგი კომედია- და დაუკმაყოფილებლობის გრძნობა უფრო მიძლიერდებოდა და
მეთქი? თუმცა, როგორც ვთქვი, სცენარზე მუშაობა გულს არ ეს ამბავი თანდათანობით ემილიასთან ურთიერთობის შეგუებას
ეკარებოდა, დიდად არ მსიამოვნებდა, მაინც არ შემეძლო დავუკავშირე. ბოლოს და ბოლოს მივხვდი: სამუშაოზე
გულგრილად მოვკიდებოდი ამ საქმეს. სცენარზე მუშაობა გულაცრუების მიზეზიც ეს იყო, ემილიას რომ აღარ ვუყვარდი,
რაღაცით ჰგავს ეტლს, რომელშიც ოთხი ცხენია შებმული, ამ ყოველ შემთხვევაში, მე ასე მაჩვენებდა თავს. ადრე, ემილიას
ოთხი ცხენიდან ერთი-ორი ღონიერია და ტვირთს ისინი ეწევიან, სიყვარულში ღრმად დარწმუნებული, მონდომებითა და
ერთი-ორიც სუსტია და ისე მისდევენ ღონივრებს, თითქოს ხალისით ვეკიდებოდი სცენარზე მუშაობას. ახლა კი გამიქრა ეს
მათაც დიდი ჯაფა ედგათ. თუმცა სცენარზე ნაძალადევად, უნარი, ახლა ჩემი სამუშაო გონების დამშრეტი და დროის ფუჭად
ყოველგვარი გატაცების გარეშე ვმუშაობდი, როგორც გვიან წამღები მეჩვენებოდა.
შევამჩნიე, მე სწორედ ის ღონიერი ცხენი ვიყავი, ტვირთს რომ
ეწევა, თანაავტორი და რეჟისორი გაჭირვების ჟამს ჩემგან თავი მეექვსე
ელოდნენ ხოლმე ხსნას და მოთმინებით იცდიდნენ, რას
ვიტყოდი. ყოველივე ამას იმიტომ კი არ ვაკეთებდი, რომ იმ ხანებში იმ ავადმყოფს ვგავდი, ექიმთან წასვლა რომ
პირველობა მწყუროდა ან ვინმეს დაჯაბნა მსურდა, ამას ვერაფრით გადაუწყვეტია. ვცდილობდი არ მეფიქრა ჩემსა და
მაიძულებდა მოვალეობოს გრძნობა, რაც ჩემს ნებისყოფაზე ემილიას ურთიერთობაზე, ჩემს სამუშაოზე. ვიცოდი, ადრე თუ
ძლიერი იყო. რაკი ფულს გიხდიან, კიდეც უნდა იმუშაო, - ასე გვიან ისედაც მომიწევდა ამ საკითხზე დაფიქრება და სწორედ
მესმოდა მე ჩემი მოვალეობა. ამიტომაც მინდოდა მოსახდენი რაც შეიძლება გვიან
მაგრამ სინდისი მუდამ მქენჯნიდა და საკუთარი თავისა მომხდარიყო. ის, რაც ეჭვით ვიცოდი, ცოტა იყო, მაგრამ
ისე მრცხვენოდა, თითქოს გროშად ვყიდდი ყველაზე ძვირად მიუხედავად იმისა, რომ მაიძულებდა გამეგდო ამდაგვარი
ღირებულს, რომელიც შემეძლო ცოტა უკეთ მომეხმარა. ფიქრები, შიშსაც მგვრიდა ამავე დროს. ჩემი და ემილიას
როგორც ვთქვი, კინოში მუშაობის მთელი ეს უსიამოვნო ურთიერთობა ოდნავადაც არ შეცვლილა იმ წუთიდან, ასე რომ
მხარეები ჩემთვის ცნობილი გახდა ბატისტასთან პირველი აღმაშფოთა მისმა საქციელმა. უარესის შიშით ყველაფერზე
ხელშეკრულების დადებიდან ორი თვის თავზე. თვალს ვხუჭავდი, თავსაც ამაოდ ვარწმუნებდი, ჩვენი

ურთიერთობა ნორმალურია-მეთქი: დღისით უმიზნოდ, „მოლტენი, მზად იყავით, ამ დღეებში მსურს რაღაც
უგულოდ ვსაუბრობდით, ღამით დროდადრო სიყვარულობანას შემოგთავაზოთ”, ან მიუკიბ-მოუკიბავად მეტყოდა: „მოლტენი,
ვთამაშობდით, რასაც მე ვნებაანთებული ვეძლეოდი, ის კი ყველას უარი ხელშეკრულებაზე. ორ კვირაში ჩემთან დადებთ
ყინულივით მხვდებოდა. მართალია, ხელი აღარასოდეს უკრავს ხელშეკრულებას”. ამრიგად, უკვე ვიცოდი, რომ ამ უინტერესო
ჩემთვის, მაგრამ აუღელვებლად და უსურველად მნებდებოდა. და უფერული სცენარის დამთავრების შემდეგ ნაღდი სამუშაო
რაც შეეხება სამუშაოს, თუმცა გული არ მიმდიოდა და მელოდა და რაღა თქმა უნდა, ბატისტა მეტსაც გადამიხდიდა, და
ვგრძნობდი მოსაბეზრებელი ხდებოდა, მაინც რაღაც გაშმაგებით მაინც გულს ვერ ვუდებდი კინოში მუშაობას. პირველი ფიქრი,
ვმუშაობდი. იმის გამბედაობა რომ მქონოდა, ყველაფერი რამაც თავში გამიელვა, ბინა იყო, რომლის ფული ჯერ კიდევ
გამერკვია, თავ-თავისი ადგილი მიმეჩინა, ნამდვილად უარს გადასახდელი მქონდა. ამიტომ ბატისტას წინადადებებმა
ვიტყოდი კინოში მუშაობაზე და ემილიას სიყვარულზე ძალიან გამახარა. ასეთია კინოსცენარისტის ბუნება: უყვარს თუ
ფიქრზეც. როგორც ცხოვრებამ დამარწმუნა, ეს ორი მოვლენა არ უყვარს ეს სამუშაო, მაინც უხარია, ახალს რომ შესთავაზებენ
საბედისწეროდ ეხლართებოდა ერთმანეთს. მაგრამ სად მქონდა (ამ შემთხვევაში საკუთარი თავი მყავს მხედველობაში), ხოლო
ამის გამბედაობა. დროის დინებას მივანდე ყველაფერი, იმედი თუ აღარაფერი უთხრეს, გული წყდება, ეჭვი იპყრობს, თავი
მქონდა, დრო უჩემოდ გადაწყვეტდა ამ საკითხს. მართლაც ასე ამარიდესო.
მოხდა, უჩემოდ, მაგრამ ჩემი სურვილის წინააღმდეგ ბატისტას ახალ წინადადებაზე ემილიასთვის ამჯერად
გადაწყვიტა ყველაფერი. ემილიას თავს აბეზრებდა ჩემი არაფერი მითქვამს: ჯერ ერთი, დანამდვილებით არ ვიცოდი
სიყვარული, მე კი - ჩემი სამსახური. ასე უგემურად და ზანტად დავეთანხმებოდი თუ არა სცენარის დაწყებაზე. მეორეც -
მიიზლაზნებოდნენ დღეები და კარგს არაფერს მიქადდნენ. ვგრძნობდი, ემილიას სულ არ აინტერესებდა ჩემი საქმეები და
ამასობაში სცენარის დამთავრებას აღარაფერი მაკლდა. ამიტომაც ვამჯობინე არაფერი მეთქვა. არ მინდოდა, კიდევ
ბატისტამ გამაფრთხილა, ხელშეკრულება სხვასთან არ დადო, ერთხელ დავრწმუნებულიყავი მის გულგრილობაში, რასაც
სულ მალე უკეთეს და მნიშვნელოვან სამუშაოს მოგცემო. ახალი ჯიუტად ვცდილობ მნიშვნელობა არ მივანიჭო კვლავ. ბატისტას
სცენარის დაკვეთა უნდოდა. სხვა პროდიუსერების მსგავსად შემოთავაზებულ ახალ წინადადებასა და ემილიას გულცივობას
ბატისტაც საკმაოდ იყო გაქნილი ასეთ საქმეებში, ყველაფერი რატომღაც ვუკავშირებდი ერთმანეთს. დარწმუნებული არ
აწონილ-დაწონილი ჰქონდა, აჩქარება არ უყვარდა, სიტყვას არ ვიყავი, ახალ სამუშაოზე დავთანხმდებოდი თუ არა, რადგან
იტყოდა ტყუილუბრალოდ, ერთ-ორი წინადადებით ვგრძნობდი: ემილიას აღარ ვუყვარდი; რომ ვყვარებოდი, რა თქმა
ამოწურავდა სათქმელს: „მოლტენი, ამ სცენარს რომ უნდა, ვეტყოდი ბატისტას წინადადებაზე, ეს კი იმას ნიშნავდა,
დაამთავრებთ, მეორეს დავიწყებთ... ამჯერად ნაღდს”, ან: კიდეც დავთანხმდებოდი.

ერთ დღეს იმ რეჟისორისკენ გავეშურე, ვისთან ერთადაც მომიახლოვდა, ზურგს უკან დამიდგა, გადმოიხარა, ჩემს ნაწერს
ვმუშაობდი ბატისტასთვის დაწერილ სცენარზე - ვიცოდი, ისე დახედა, თითქოს თვალებს არ უჯერებსო და გახარებულმა
საბოლოოდ მივდიოდი მასთან, რადგან სცენარის დამთავრებას იმანაც წამოიძახა:
აღარაფერი გვიკლდა, ამიტომაც გახალისებული მივდიოდი. - მართალი ხარ, ამით შეიძლება დავამთავროთ!
როგორც იქნა, ბოლო ეღებოდა ჩემს დამქანცველ არასასურველ სცენარის ბოლოს მივაწერე „დასასრული”, საქაღალდე
შრომას და ამიერიდან ნახევარი დღე მაინც იქნებოდა ჩემს დავხურე და ავდექი.
განკარგულებაში. რასაც მინდოდა, იმას გავაკეთებდი. ორი თვე რამდენიმე ხანი უსიტყვოდ დავცქეროდი საქაღალდეს,
ვმუშაობდი ამ სცენარზე და როგორც ხდება ხოლმე, ორი თვე სადაც დამთავრებული სცენარი იდო. დაღლილ-დაქანცულ
საკმარისი აღმოჩნდა, რომ შემძულებოდა ფილმის პერსონაჟებიც ალპინისტებს ვგავდით, დიდი ტანჯვა-წვალების შემდეგ რომ
და მისი სიუჟეტიც. ვიცოდი, მალე ახალი სცენარი უნდა მიაღწიეს მწვერვალს. რეჟისორმა ბოლოს როგორც იქნა ხმა
დამეწყო. ახალი სამუშაო მელოდა, ახალი პერსონაჟები და ახალი ამოიღო.
სიუჟეტი და ისინიც მალე მომაბეზრებდნენ თავს, მაგრამ ამ - როგორც იქნა, დავამთავრეთ!
სცენარს რომ ვამთავრებდი, დიდად მიხაროდა და შვებას - ჰო, დავამთავრეთ, - დავადასტურე მე.
ვგრძნობდი. რეჟისორი პაზეტი ახალგაზრდა, კვადრატულ
სცენარის დამთავრებას სულ ცოტაღა აკლდა, იმ დილით ნაკვთებიანი, რაღაცნაირი მშრალი და გადასლექილი ჩანდა,
მუშაობის ხალისზე მოსულმა რაღაც ორიოდ საათში მივაგენი გეომეტრიის მასწავლებელს თუ ბუღალტერს უფრო ჰგავდა,
იმას, რაზეც მე და რეჟისორი რამდენიმე დღე ვიტეხდით თავს. ვიდრე ხელოვანს. დაახლოებით ჩემი ხნისა უნდა ყოფილიყო,
არ გასულა ორი საათი და სცენარზე მუშაობაც საბოლოოდ მაგრამ როგორც ეს სცენარზე მუშაობისას ხდება, ჩვენი
მოვამთავრეთ. ხანდახან ხდება ხოლმე ასე! მიდიხარ მთებში, გზა დამოკიდებულება თანამდებობით უფროს-უმცროსობას არ
კი არ ილევა. ის-ისაა, ილაჯგაწყვეტილმა ხელი უნდა ჩაიქნიო, სცილდებოდა. საერთოდ, რეჟისორს უფრო დიდი ავტორიტეტი
მწვერვალს ვეღარ მივაღწევო, რომ სრულიად მოულოდნელად აქვს, ვიდრე კინოს სხვა მუშაკს.
აღიმართება შენ წინ ის მწვერვალი. დიალოგის ერთი ფრაზა ცოტა ხნის დუმილის შემდეგ პაზეტიმ მისთვის
დავწერე და გაოცებულმა წამოვიძახე: დამახასიათებელი არც თუ მოსწრებული იუმორით მომმართა:
- აქ შეიძლება დაისვას წერტილი. ასე დავამთავროთ - უნდა გითხრა, რიკარდო, შენ იმ ცხენსა ჰგავხარ,
სცენარი! ყნოსვით რომ გრძნობს, სად არის საჯინიბო. მეგონა, კიდევ ოთხ
ვიდრე მე მაგიდასთან ვიჯექი და სცენარზე ვმუშაობდი, დღეს მოვუნდებოდით სცენარზე მუშაობას, ორ საათში კი
რეჟისორი ბოლთას სცემდა ოთახში, ამ სიტყვებზე დავამთავრეთ, ეტყობა, ჰონორარის ეშხით დააჩქარე.

მიუხედავად ამ კაცის უმეცრებისა და შეზღუდულობისა, იგი ადვილად ახერხებდა თანამშრომლები თავის გავლენის ქვეშ
იგი არ იწვევდა ჩემს ანტიპათიას. ჩვენ ურთიერთობას მოექცია. მას უნარი შესწევდა გაეკიცხა და შეექო კიდეც
განამტკიცებდა ის, რომ, თითქოს ერთმანეთს ვავსებდით. ის იყო თანამშრომელი, მოფერებოდა და მკაცრი შენიშვნაც მიეცა,
ფანტაზიასა და წარმოსახვის უნარს მოკლებული კაცი, ეთხოვა და ებრძანებინა კიდეც. ამ მხრივ, შეიძლება ითქვას,
აუღელვებელი და თავის ძალაუფლებაში დარწმუნებული, პაზეტი კარგ რეჟისორად მიაჩნდათ: რეჟისორის მუშაობის ორი
თუმცა საშუალო ნიჭისა იყო, მე კი შემოქმედებითი ცეცხლი მესამედი ხომ იმაზეა დამოკიდებული, როგორ მოიხმარს იგი
მწვავდა, ემოციური და ნიჭიერი ვიყავი. თანამშრომელთა ცოდნასა და შესაძლებლობას.
- რა თქმა უნდა, - მისსავე კილოზე ვუპასუხე მეც. - ახლაც, როგორც ყოველთვის, მივეცი პაზეტის საშუალება
მართალს ამბობ, ჰონორარის ეშხით. ლაპარაკით გული ეჯერებინა, შემდეგ კი ვუთხარი:
პაზეტიმ პაპიროსს მოუკიდა და განაგრძო: - არა, ბატისტას ეტყვი, ჰონორარი მთლიანად მომცეს, მე
- არ გეგონოს, ამით ყველაფერი დამთავრდა. ჯერ კი პირობას გაძლევ, როცა დაგჭირდები, მაშინვე შენთან
მხოლოდ სამუშაოს ძირითადი ნაწილი შევასრულეთ, გავჩნდები.
დიალოგებს თავიდან უნდა გადავხედოთ. ასე რომ, ჯერ ადრეა - კი მაგრამ, რად გინდა ამდენი ფული? - ბრიყვულად
მხართეძოზე წამოწოლა. იხუმრა პაზეტიმ. - ყოველთვის გეცოტავება და გეცოტავება.
ერთხელ კიდევ გავიფიქრე, პაზეტი ორიგინალურს საყვარელი შენ არ გყავს, ბანქოს შენ არ თამაშობ, შვილებიც არ
არაფერს ამბობს, გაცვეთილი ფრაზებით ლაპარაკობს-მეთქი. გაწუხებენ.
შემდეგ ქურდულად გავხედე საათს. უკვე დღის პირველი საათი - ბინის ფული უნდა შევიტანო, - ვუპასუხე სერიოზულად
სრულდებოდა. და თვალები ძირს დავხარე. მისმა ასეთმა უტაქტობამ
- დარდი ნუ გაქვს. შენს განკარგულებაში ვიქნები, როცა აღმაშფოთა.
კი მოისურვებ. - კიდევ ბევრი დაგრჩა გადასახდელი?
პაზეტიმ თავი გააქნია: - თითქმის მთლიანი თანხა.
- გიცნობთ რა შვილებიცა ბრძანდებით სცენარისტები. - ნიძლავს დავდებ, ალბათ ცოლი ჩაგჩიჩინებს და
საძებნელი რომ არ გამიხდე, ბატისტას ვეტყვი ჰონორარი მოსვენებას არ გაძლევს. თითქოს მესმის კიდეც მისი ხმა:
ბოლომდე არ მოგცეს. „რიკარდო, ხომ არ დაგავიწყდა, ბინის მორიგი გადასახადი რომ
პაზეტის ოდნავ დამცინავი და ავტორიტეტული კილო არის შესატანი?”
ჰქონდა, რაც სულ არ შეეფერებოდა ასე ახალგაზრდა რეჟისორს. - ჰო, ჩემი ცოლის სურვილია. ქალების ამბავი ხომ იცი,
თუმცა ისიც უნდა ითქვას, რომ ასეთი მბრძანებლური ქცევით სახლი მათთვის ყველაფერია...

- ვის ეუბნები! მე უარეს დღეში ვარ. - და დაიწყო მოყოლა - ეგ სხვა საქმეა, - მორჩილად ვუპასუხე. - საწინააღმდეგო
თავის ცოლზე, რომელიც, როგორც მივხვდი, რატომღაც არაფერი მაქვს.
ჭირვეულ და უცნაურ ქალად, მოკლედ, ნამდვილ ქალად - წავიდეთ, ჩემს მეუღლეს შენი სტუმრობა გაახარებს.
მიაჩნდა. კაბინეტიდან რომ გამოვედით, ვიწრო, ცარიელ და
პაზეტის თავს ისე ვაჩვენებდი, თითქოს დიდი თეთრად შეფეთქილ დერეფანს გავუყევით. დერეფანში
ყურადღებით ვუსმენდი, სინამდვილეში კი სულ სხვა რამეზე საჭმელების და ბავშვის ჩვრების სუნი ტრიალებდა. პაზეტიმ
ვფიქრობდი. სასტუმრო ოთახის კარი შეაღო და შესძახა:
- ეს ყველაფერი ძალიან კარგი, მაგრამ რაც შეგეხებათ - ლუიზა, მე და მოლტენიმ სცენარზე მუშაობა
თქვენ, სცენარისტებს, კარგად გიცნობთ, ერთი ჯურისა ხართ დავამთავრეთ. გვინდა შევსვათ ფილმის წარმატების
ყველანი. როგორც კი ფულს მოიგდებთ ხელში, მერე სადღეგრძელო!
მშვიდობით, თვალსაც ვერავინ მოგკრავთ. არა, არა, ვეტყვი ქ-ნი პაზეტი სავარძლიდან წამოდგა და ჩემ შესახვედრად
ბატისტას, ჰონორარი მთლიანად არ მოგცეს. გამოემართა. იგი ტანდაბალი ქალი იყო, დიდი თავი, მშვენიერი
- არ არის საჭირო, პაზეტი, გთხოვ! შავი თმა და ძალზე ფერმკრთალი, მოგრძო სახე ჰქონდა. მის
- ჰო, ვნახოთ. ისე კი დიდად ნუ დაენდობი ჩემს სიტყვას. დიდრონ, მაგრამ უსიცოცხლო თვალებში მხოლოდ მაშინ
მე კვლავ მალულად დავხედე საათს. ამჯერადაც მივეცი აკიაფდებოდა ხოლმე სიხარულის შუქი, როცა ქმარს ხედავდა.
პაზეტის საშუალება საკუთარი პატივმოყვარეობა ისე შესციცინებდა, როგორც ერთგული ძაღლი თავის პატრონს,
დაეკმაყოფილებინა და ჩემ წინ მთელი სიგრძე-სიგანით მაგრამ როდესაც ქმარი შინ არ იყო, იჯდა თავისთვის წყნარად,
წარმოეჩინა თავისი ავტორიტეტი. ახლა კი კმარა, ისედაც ბევრი თვალებდახრილ და მიუკარებელ უბიწოებას განასახიერებდა,
დრო დავკარგე, უნდა წავიდე. სულ ოთხი წლის გათხოვილი იყო და ამ ოთხ წელში ეს პატარა,
- დიდად მოხარული ვარ, რომ სცენარზე მუშაობას, ან შენ დალეული ქალი ოთხი შვილის დედა გახდა.
როგორცა თქვი, ძირითად სამუშაოს მოვრჩით. ახლა კი დროა - დღეს აუცილებლად უნდა დავლიოთ. ახლავე
წავიდე. მოვამზადებ კოქტეილს, - მოჩვენებითი მხიარულებით თქვა
- არაფრით არ გაგიშვებ! - ალალად წამოიძახა პაზეტიმ, - პაზეტიმ.
აუცილებლად უნდა შევსვათ ფილმის წარმატების - ჩემთვის არ მოამზადო, ჯინო, - გააფრთხილა ქ-ნმა
სადღეგრძელო... დალახვროს ეშმაკმა! სცენარი დავამთავრეთ და ლუიზამ. - ხომ იცი, არა ვსვამ.
შენ ასე გაგიშვა? - ჩვენ დავლევთ.

მე იქვე, წითელი აგურით ნაშენი ბუხრის წინ მოვიკალათე ქ-ნ პაზეტის თავი არც აუწევია, ისე მიპასუხა:
ხის სავარძელზე, რომელზეც ყვავილებით მოჩითული ქსოვილი - დიახ, ჯინომ უკვე მითხრა.
იყო გადაფარებული. ქ-ნი პაზეტიც ასეთსავე სავარძელში ჩაჯდა - დარწმუნებული ვარ, კარგი ფილმი გამოვა.
ჩემ პირდაპირ. - მეც დარწმუნებული ვარ, ისე ჯინო არ მოკიდებდა ხელს
სასტუმრო ოთახი ძალიან ჰგავდა თავის პატრონს, ოჯახის ამ სცენარს.
უფროსს. ეს იყო ჩვეულებრივი, პროვინციული სტილის ოთახი, - ფილმის სიუჟეტს იცნობთ?
სუფთა და კოხტა, მაგრამ ამავე დროს ისეთი უბადრუკი, - დიახ, ჯინომ მიამბო.
ბუღალტერს ან მოანგარიშეს რომ შეეფერებოდა, ვიდრე - მოგწონთ?
რეჟისორს. იძულებული ვიყავი ოთახი მეთვალიერებინა, - რაკი ჯინოს მოსწონს, მაშასადამე, მეც მომწონს.
რადგან ქ-ნმა პაზეტიმ რატომღაც ჩემთან საუბარი არ ისურვა. - თქვენი აზრები ყოველთვის ასე ემთხვევა ერთმანეთს?
იჯდა ჩემ წინ სავარძელში თითქმის უმოძრაოდ, - ჩემი და ჯინოსი? ყოველთვის.
თვალებდახრილი და მუცელზე ხელებდაწყობილი. ახლა - თქვენს შორის ვინ არის ოჯახის უფროსი?
პაზეტის ვადევნებდი თვალს, იგი ოთახის ერთ კუთხეში მივიდა - როგორ?
პატარა კარადასთან, რომელშიც რადიომიმღები და ბარი იყო - ვინ უფროსობს ოჯახში, თქვენ თუ ჯინო?
ჩადგმული, თავის წეროსავით გამხდარ მუხლებზე და ერთი - რა თქმა უნდა, ჯინო.
ბოთლი ჯინი, სამი ჭიქა და თერმოსი გამოიღო. ეს ყველაფერი საუბრის დროს შევამჩნიე, ქ-ნი პაზეტი სულ იმის ცდაში
ლანგრით მოიტანა ბუხრის წინ მაგიდასთან. შევამჩნიე, რომ იყო, „ჯინო” იმდენჯერ ეხსენებინა, რამდენჯერაც რაიმეს
ორივე ბოთლი გაუხსნელი და ხელუხლებელი იყო, ეტყობოდა, სათქმელად პირს გააღებდა.
მათი პატრონი ხშირად არ აძლევდა თავს კოქტეილის დალევის ამიტომ ვაძლევდი ასეთ კითხვებს. ის კი ჩემს
უფლებას. გამოუცდელი ხელი იგრძნობოდა მის მოქმედებაშიც, ხუმრობანარევ კილოს ვერ ამჩნევდა და სრული
ყველაფერს ისე მოუხერხებლად აკეთებდა, ჩანდა, მისთვის სერიოზულობით მაძლევდა პასუხებს.
უჩვეულო იყო მსგავსი საქმე. ამაზე მეტყველებდა ახალთახალი ამასობაში პაზეტიც დაბრუნდა ყინულიანი კასრით
თერმოსიც, რომელიც თვალისმომჭრელად ბრწყინავდა. პაზეტიმ ხელში:
გვითხრა, ყინულს მოვიტანო და ოთახიდან გავიდა. - რიკარდო, ცოლი გირეკავს ტელეფონზე!
კარგა ხანს ასე გაჩუმებულნი ვისხედით, შემდეგ კი არ ვიცი, რატომ, მაგრამ ეს სიტყვები ელდასავით
მხოლოდ იმიტომ, სიჩუმე დამერღვია, ვთქვი: მომხვდა გულზე, გუნება მომეშხამა, ანგარიშმიუცემლად ავდექი
- ესეც ასე, სცენარიც დავამთავრეთ! და კარისაკენ გავემართე. პაზეტიმ შემაჩერა:

- სამზარეულოშია. მაგრამ თუ გინდა, აქედან უპასუხე, და დიდად მადლობელი დავრჩი. ამასობაში მან ორივე ბოთლი
გადმოვრთავ. გახსნა, დიდი სიფრთხილით, ჯერ ცოტაოდენი ჯინი გადაზომა,
ტელეფონი იქვე, პატარა მაგიდაზე იდგა ბუხართან მერე ვერმუტი და შემდეგ ორივე თერმოსში აურია. ამ დროს იგი
ახლოს. ყურმილი ავიღე და ემილიას ხმაც მომესმა: იმ ფარმაცევტს უფრო ჰგავდა, წამლის დამზადებისას რომ
- რიკარდო, მაპატიე, მაგრამ შუადღისას შინ ნუ მოხვალ, ეშინია, ზედმეტი დოზა არ მომივიდესო.
სადილად დედასთან მივდივარ. ბოლოს კოქტეილი მზად იყო. პაზეტი უკვე ჭიქებში
- კი მაგრამ, რატომ ადრე არ გამაფრთხილე? დასხმას აპირებდა, რომ ქ-მა ლუიზამ ქმარს უთხრა:
- არ მინდოდა შენთვის ხელი შემეშალა მუშაობაში. - სულ ცოტა დამისხი, ჯინო, შენც გირჩევ ცოტა დალიო...
- კარგი, - ვუპასუხე, - რესტორანში ვისადილებ. არ გაწყინოს.
- საღამოს შევხვდებით, ნახვამდის. - და ყურმილი - დღეს შეიძლება, ყოველდღე ხომ არ ვამთავრებთ
დაკიდა. მეც პაზეტებისაკენ მოვბრუნდი. სცენარს?
- რიკარდო, დღეს მგონი შინ არ სადილობ. პაზეტიმ ჩვენი ჭიქები შეავსო, ცოლს კი ძალიან ცოტა
- არა, რესტორანში წავალ. დაუსხა.
- აი რა, რიკარდო, ჩვენთან დარჩი. საგანგებო არაფერი - ეს ერთი და სხვა მრავალი! - წარმოთქვა პაზეტიმ,
გვაქვს მომზადებული, მაგრამ რაც არის, იმას დავჯერდეთ... მხოლოდ ტუჩები დაისველა და ჭიქა ისევ მაგიდაზე დადგა. ჩემი
დიდად გვასიამოვნებ. ჭიქა ერთი სულის მოთქმით გამოვცალე. ქ-ნმა პაზეტიმ სვენებ-
იმის გაფიქრებამ, რომ რესტორანში მარტოს უნდა სვენებით მოწრუპა და ადგა:
მესადილა, გამოუთქმელი სევდა მომგვარა, გუნება გამიფუჭდა, - მაპატიეთ, ცოტა ხანს უნდა დაგტოვოთ, წავალ
და ალბათ უფრო იმიტომ მეწყინა, რომ მინდოდა სცენარის მზარეულს დავხედავ, რას აკეთებს.
დამთავრება ემილიასთვის მეხარებინა. ან იქნებ არც მეხარებინა, ის გავიდა, პაზეტი ცოლის სავარძელში ჩაჯდა და
რადგან, როგორც უკვე ვთქვი, ემილიას ჩემი სამუშაო აღარ ლაყბობას მოვყევით, უფრო სწორად, ის ლაყბობდა, უმეტესად
აინტერესებდა, მაგრამ სცენარი რომ დავამთავრე, ჩემდა სცენარზე. მე ვუსმენდი, ხმის ამოუღებლივ თავს ვუქნევდი და
უნებურად მაშინვე ეს აზრი დამებადა - ჩემთვის ყველაზე ვსვამდი. პაზეტის ისევ ის ჭიქა ედგა, მხოლოდ ნახევარი
ახლობელი ადამიანისათვის გამეზიარებინა სიხარული, დაელია. მე კი უკვე მესამე გამოვცალე. არ ვიცი, რატომ და იმ
როგორც წინათ ვიცოდით. წუთებში ძალიან უბედურად ვგრძნობდი თავს და მინდოდა
ქ-ნი პაზეტი, როგორც ყოველთვის, არც ახლა არ დავმთვრალიყავი, იქნებ სიმთვრალეს დროებით მაინც
აცილებდა თვალს ქმარს. პაზეტის მიპატიჟებამ ძალიან გამახარა გაექარვებინა ჩემი უზომო მწუხარება. მაგრამ არაფერმა არ

მიშველა, რადგან საერთოდ სასმელს კარგად ვიტან, პაზეტის კი საინტერესოც რომ ყოფილიყო, მისი მონოტონური, უაზრო და
კოქტეილში ბევრი წყალი გაერია. ამრიგად, ამ ორმა-სამმა ჭიქამ უფერული საუბარი თავს შეგაწყენდა.
არ დამათრო, მხოლოდ გუნება ამიმღვრია და კიდევ უფრო მე კვლავ ოთახს ვათვალიერებდი, თუმცა საინტერესოს
მწვავედ ვიგრძენი ჩემი უბედურება. უცებ თავს ჩავეკითხე: კი ვერაფერს ვხედავდი. უცებ ჩემი მზერა პაზეტის ცოლის სახეზე
მაგრამ, რატომ ვგრძნობ თავს ასე უბედურად? - და მაშინვე შეჩერდა.
გამახსენდა, ამ გუნებაზე ემილიასთან ტელეფონით ლაპარაკის ქ-ნი პაზეტის ნიკაპი ხელებზე დაეყრდნო და ახლაც,
შემდეგ რომ დავდექი, ემილიას ცივმა და ანგარიშიანმა კილომ როგორც ყოველთვის, ქმარს შესცქეროდა სახეში.
ცუდად იმოქმედა და ეს უფრო ნათლად ვიგრძენი აქ, ქ-ნი განსაკუთრებით მისმა თვალებმა განმაცვიფრა. მის
პაზეტოს ახლოს, რომელიც „ჯინოს” ისეთი მოწიწებით მოჯადოებულ მზერაში უსაზღვრო მადლიერების გრძნობა და
წარმოთქვამდა, როგორც რაღაც მაგიურ სახელს. ფიქრებში თავგანწირული სიყვარული ანათებდა, სიყვარული, რომელიც
ღრმად წასვლა ვერ მოვასწარი, რადგან ქ-მა პაზეტიმ სასადილო სანაცვლოდ არაფერს მოითხოვს; მისი თვალები ერთი და იმავე
ოთახში შეგვიპატიჟა. დროს ფიზიკურ ლტოლვასაც და რაღაც მოკრძალებასაც
პაზეტების სასადილო ოთახიც კაბინეტსა და სასტუმრო გამოხატავდნენ.
ოთახს ჰგავდა, აქაც ახალი, მყვირალა, შეუღებავი ხის ეს რატომღაც უცნაური მომეჩვენა, ჩემთვის გაუგებარი
იაფფასიანი ავეჯი იდგა, მაგიდაზე ეფინა სელის სუფრა, ეწყო იყო, - ასე მშრალი პიროვნება, უღიმღამო გარეგნობისა და
ფერადი ფაიფურის ჭურჭელი, სქელი მწვანე ჭიქები, ბოთლები. საშუალო ნიჭის მქონე კაცი, თანაც ქალის მოსაწონი რომ არაფერი
სუფრას შემოვუსხედით პატარა ოთახში, რომლის ჰქონდა, - რითი იმსახურებდა ასეთ სიყვარულს. მაგრამ შემდეგ
უმეტესი ნაწილი მაგიდას ეკავა. ასე რომ მოახლე იძულებული გავიფიქრე: ბოლოს და ბოლოს ყველა მამაკაცი პოულობს გამგებ,
იყო საჭმლის მოტანისას ყველა შეეწუხებინა. უხმაუროდ ქმრების მოყვარულ და დამფასებელ ქალებს-მეთქი და ისიც
ვსადილობდით, შემდეგ მოახლემ თეფშები შეგვიცვალა და გავიფიქრე გუნებაში: საკუთარი არშინით სხვათა გრძნობების
მხოლოდ იმიტომ, რომ საუბარი წამოეწყო, პაზეტის, გაზომვა სწორი არ არის-მეთქი. უეცრად ქ-ნი პაზეტისადმი
მომავლისათვის რა გეგმები გაქვს-მეთქი ვკითხე. სიმპათიით გავიმსჭვალე, ქმარი ასე რომ უყვარდა, ხოლო
მისთვის ჩვეული ცივი ხმით მიპასუხა ზუსტად და პაზეტის მდგომარეობამ გამახარა, რადგან, როგორც უკვე ზემოთ
გარკვევით. გონებაშეზღუდულობა იგრძნობოდა არა მარტო მის ვთქვი, მიუხედავად მისი საშუალო ნიჭისა, მისადმი რაღაც
სიტყვებში, არამედ გამოთქმებშიც. ჩუმად ვუსმენდი. ან რა უნდა ირონიულ კეთილგანწყობილებას ვგრძნობდი. სრულიად
მეთქვა, პაზეტის მომავლის გეგმები სულაც არ მაინტერესებდა, მოულოდნელად, არ ვიცი საიდან, კვლავ ჩემი მტანჯველი ფიქრი
მეწვია. „ამ ქალის თვალებში ქმრისადმი სიყვარულია

ჩაბუდებული, პაზეტიც კმაყოფილია საკუთარი თავითაც და ვიტანჯებოდიი და რაღაც მწვავე, გაურკვეველ, აქამდე ჩემთვის
სამსახურითაც. იმიტომ, რომ ცოლს უყვარს იგი, ემილიას უცნობ გრძნობას ვყავდი შეპყრობილი. საყოყმანოდ ვხდიდი
თვალებში კი კარგა ხანია არ შემიმჩნევია მსგავსი გრძნობა, იმას, რაც ჩემი გონებისათვის ისედაც ნათელი იყო. მაგრამ ეს
ემილიას აღარ ვუყვარვარ და ალბათ აღარც ვეყვარები კითხვები მოსვენებას არ მაძლევდა:
აღარასოდეს”. ამის გაფიქრებაზე გულში მწარე ჩხვლეტა - რატომ არ ვუყვარვარ ემილიას? რატომ გახდა ასე
ვიგრძენი და სახე დამეღრიჯა. ქ-მა პაზეტიმ თვალი შემასწრო: გულგრილი?
- ხორცი ხომ არ გადაგცდათ მოუხარშავი? ამის გაფიქრებაზე კვლავ მწარედ შემეკუმშა გული,
- ო, არა, - სწრაფად მივუგე, - პირიქით, გემრიელი ვიცოდი, ამ კითხვებზე პასუხი რომ გამეცა, უფრო
ხორცია. დამარწმუნებელი სამხილი დამჭირდებოდა, ეს კი ღრმა
პაზეტი კვლავ თავის მომავალ გეგმებზე ლაპარაკობდა, ტკივილს მომაყენებდა. ერთი სიტყვით, თითქმის
მე ვითომ დიდი ყურადღებით ვუსმენდი, სინამდვილეში დარწმუნებული ვიყავი ემილიას გულგრილობაში, მაგრამ ამის
ვცდილობდი კვლავ ჩემს ტკივილს ჩავღრმავებოდი, ასე მწვავესა მიზეზი ვერაფრით ამეხსნა. ბოლოს დავრწმუნდი, რომ ემილიას
და ბუნდოვანს. უნდა მოვლაპარაკებოდი, ყველაფერი გამერკვია, გულახდილად
ახლა კი მივხვდი, ამაოდ ჩაუვლია ჩემს ცდას - ამ მეთქმევინებინა მისთვის ყველაფერი. რა თქმა უნდა, ეს
აუტანელ მდგომარეობას შევგუებოდი. არაფერი გამომივიდა, ეს ულმობელი საუბარი მახვილივით დამიტრიალდებოდა
კი იყო, ასე ცხოვრება აღარ შემეძლო, ემილიას არ ვუყვარდი, მე ჭრილობაში, რომლის არსებობაშიც კარგა ხანია თავს არ
კი ამის გამო სამსახურზე მქონდა გული აცრუებული. უცებ ვუტყდებოდი და ვცდილობდი მნიშვნელობა არ მიმეცა
ასეთი გადაწყვეტილება მივიღე: „ასე გაგრძელება არ შეიძლება, მისთვის. ამ აზრმა შემაძრწუნა, მაგრამ სხვა გამოსავალი არ იყო.
ერთხელ და სამუდამოდ უნდა მოეღოს ბოლო ყოველივეს, მხოლოდ ყველაფრის გარკვევის შემდეგ შემეძლო ძალა
ემილიას მოველაპარაკები. თუ საჭირო იქნება, გავეყრები კიდეც მომეკრიბა იმ საშინელი გადაწყვეტილების სისრულეში
და სამსახურსაც მივატოვებ”. მოსაყვანად, რასაც ჩემმა აფორიაქებულმა სულმა
მთლად დარწმუნებული არ ვიყავი, ამ გადაწყვეტილებას განწირულობის ჟამს მიმართა - გავშორებოდი ემილიას და
შევასრულებდი თუ არა, რადგან ბოლომდე არაფერი არ სამსახურისთვისაც თავი დამენებებინა.
მჯეროდა. არც ისა, რომ ემილიას აღარ ვუყვარდი და არც ისა, ამ ფიქრებში გართული ვერაფერს ვამჩნევდი, ვჭამდი,
რომ იმდენ ძალას ვიპოვიდი, კინოში მუშაობას თავს ვსვამდი და პაზეტისაც მოჩვენებითი ყურადღებით ვუსმენდი.
დავანებებდი და მარტოხელა კაცის ცხოვრებას დაბოლოს, როგორც იქნა, ღმერთმა ინება და სადილი
დავუბრუნდებოდი. ამ გაორებულ მდგომარეობაში დამთავრდა. ჩვენ კვლავ სასტუმრო ოთახში გავედით და

იძულებული გავხდი ერთხელ კიდევ შემესრულებინა გამოვთქვი წასვლის სურვილი. პაზეტი კბილებში
მეშჩანური სტუმართმოყვარეობის სხვადასხვა ფორმალობანი: ჩიბუხგაჩრილი გამომყვა კარამდე.
დამელია ფინჯანი ყავა ერთი-ორი ნატეხი შაქრით ან ტკბილი ჩემმა აჩქარებამ ცოტა არ იყოს გააკვირვა და გაანაწყენა
თუ მშრალი ლიქიორი, რომელზედაც ყოველთვის შეგიძლია პაზეტის მეუღლე, ალბათ ეგონა, დედაშვილობის მადლი ჩემი
თავაზიანი უარი განაცხადო, ავყოლოდი უმიზნო, დროის სულის უნაზეს სიმებს შეეხებოდა და გულს ამიჩუყებდა.
გასაყვან საუბარში.
ბოლოს, როცა ჩემი აზრით საკმაო დრო დავყავი თავი მეშვიდე
მასპინძლებთან, აჩქარებად არ ჩამეთვლება წასვლა-მეთქი,
გავიფიქრე და ავდექი. მეორე სცენარზე მუშაობას ოთხ საათზე ვიწყებდი, ჯერ
სწორედ ამ დროს გუვერნანტმა ქალმა ოთახში პაზეტის კიდევ მთელი საათნახევარი მქონდა დრო. ქუჩაში რომ გავედი,
უფროსი გოგონა შემოიყვანა, როგორც ყოველთვის, სეირნობის ანგარიშმიუცემლად გავემართე სახლისაკენ, ვიცოდი, ემილია
წინ მშობლებისთვის რომ ეჩვენებინა. შინ არ იქნებოდა, რადგან სადილად დედასთან უნდა წასულიყო,
ეს იყო შავთმიანი, ფერმკრთალი გოგონა, ძალზე დიდი მაგრამ ისე მქონდა სული აფორიაქებული, რომ ამის დაჯერება
შავი თვალები ჰქონდა და თავისი მშობლებივით შეუმჩნეველი არ მინდოდა. რატომღაც გული მიმიწევდა სახლისკენ,
და უღიმღამო გარეგნობისა იყო. ვგრძნობდი, ემილიამ იცრუა. თუ მართლა იცრუა-მეთქი, -
მახსოვს, როცა დავინახე როგორ ეხვეოდა და ეფერებოდა ვეუბნებოდი საკუთარ თავს. - მაშინ მთელს გამბედაობას
დედა შვილს, მაშინვე თავში გამიელვა: „არასოდეს არ მეღირსება მოვიკრებ, დავსვამ და ვთხოვ, გულახდილად მითხრას
მე ასეთი ბედნიერება. მე და ემილიას ალბათ არასდროს არ ყველაფერი, რათა ერთხელ და სამუდამოდ გაირკვეს ის, რაც ასე
გვეყოლება შვილი”. ამას მეორე, უფრო მწარე ფიქრი მოჰყვა: „რა დიდი ხანია მაწვალებს.
უბადრუკია ჩემი ცხოვრება, ცოლებისაგან უარყოფილ ქმრებს ჩემთვის ნათელი იყო, ამ საუბარს უნდა გაერკვია არა
ვემსგავსები, ყოველ ცოლ-ქმარს შურით შევყურებ, როცა თავის მარტო ჩემი ურთიერთობა ემილიასთან, არამედ სამსახურის
ნაშიერს ჰკოცნიან და ეფერებიან. ალბათ ასეთი გრძნობა აქვს ჩემს ბედიც, ახლა სხვა გზა არ მქონდა. ამდენი უბადრუკი და ამაო
მდგომარეობაში მყოფ ყველა ქმარს”. ცდის შემდეგ ვგრძნობდი, ძალა აღარ შემწევდა კვლავ
ამ ფიქრებმა უფრო ამიმღვრიეს სული და ჩემთვის მეთვალთმაქცა საკუთარ თავთან, თვალი მომეხუჭა
აუტანელი გახადეს დედობრივი სიყვარულის გამოვლინების ყველაფერზე. ათასჯერ მერჩია ბოლო მოღებოდა ამ ორჭოფულ
ამაღელვებელი იმ სურათის ცქერა, რის მოწმეც ეს-ესაა გავხდი. მდგომარეობას, რაც დღითი დღე აუტანელი ხდებოდა ჩემთვის.
უცებ მასპინძლებისთვის სრულიად მოულოდნელად უხეშად შესაძლოა ამ საუბრის მერე ემილიას დავშორდე და ბატისტას

მიერ შემოთავაზებულ მეორე სცენარზეც უარი ვთქვა. მით დავაჭირე. მაგრამ როცა ლიფტი ჩემს სართულზე გაჩერდა, უცებ
უკეთესი, სიმართლე რაგინდ მწარეც არ უნდა იყოს, მაინც ჯობს გადავიფიქრე, სახლში დაბრუნებას ახლა არავითარი
ამ ბუნდოვანებას, გაურკვევლობას, დამამცირებელ სიცრუესა და მნიშვნელობა არა ჰქონდა, რადგან ჯერ თვითონაც არ ვიცოდი
საკუთარი საცოდაობის ცქერას. ზუსტად, მივიღებდი თუ არა ბატისტას წინადადებას.
ჩემს ქუჩას რომ მივაღწიე, კვლავ ყოყმანი დამეუფლა. რა ყველაფერი ემილიაზე იყო დამოკიდებული, თუ
თქმა უნდა, ემილია სახლში არ იქნება. ისედაც უცხოსავით გამომიტყდებოდა და გულწრფელად მეტყოდა, აღარ
ვიყავი ამ ახალ ბინაში და ფიქრებით დამძიმებულმა მთლად მიყვარხარო, მაშინ მარტო ამ სცენარზე კი არა, - მტკიცედ მქონდა
მტრული თვალითაც შევხედე ფანჯრებს. იმ ოთახებში ხომ გადაწყვეტილი, - საერთოდ ხელი ამეღო სცენარებზე. ჩემს
უფრო მარტოხელად და უბედურად ვიგრძნობ თავს, ვიდრე სხვა ცხოვრებაში ახლოსაც არ გავკარებოდი კინოს.
ადგილას. ემილია ახლა სახლში არ იქნება, ეს კი იმას ნიშნავს, რომ
ის იყო გადავწყვიტე, მახლობელ კაფეში შევალ და იქ ბატისტას ვერაფერს ვეტყვი გადაწყვეტილად და სცენარზეც ვერ
გავატარებ ამ საათნახევარს-მეთქი, რომ ჩემს მეხსიერებაში უცებ ვილაპარაკებთ. რომ დავთანხმდე და მერე გადავთქვა - ეს ჩემი
ამოტივტივდა წინა დღის დანაპირები - ბატისტას ვუთხარი, ამ მხრიდან დიდი უგუნურება და სისულელე იქნება, ამის
დროს სახლში ვიქნები და ტელეფონით დამიკავშირდი-მეთქი. გაფიქრებამაც კი შემზარა და ლამის ისტერიულ სიშმაგემდე
უნდა შევთანხმებულიყავით მომავალ შეხვედრაზე. ეს მეტად მიმიყვანა. ლიფტი გავაჩერე და კვლავ პირველი სართულისკენ
მნიშვნელოვანი საბაბი იყო. ბატისტა საბოლოოდ უნდა დავეშვი. უმჯობესია ბატისტამ დარეკოს და სახლში არ დავხვდე.
მომლაპარაკებოდა ახალ სცენარზე, რეჟისორთანაც წარვედგინე. ჯერ ემილიას მოველაპარაკები ამ საღამოსვე, ხვალ კი ბატისტას
კარგად მახსოვს, ბატისტას დაბეჯითებით ვუთხარი - ამ გადაწყვეტილ პასუხს ვეტყვი-მეთქი, ვფიქრობდი ჩემთვის.
დროს ყოველთვის სახლში ვარ-მეთქი. რა თქმა უნდა, შემეძლო ამასობაში ლიფტი ნელ-ნელა ეშვებოდა და მის
თვითონ დამერეკა კაფედან, მაგრამ ჯერ ერთი არა მგონია იგი ამ გაკრიალებულ ფანჯრებში ერთმანეთის მიყოლებით მოჩანდნენ
დროს სახლში ყოფილიყო, მით უმეტეს, რომ კარგად ვიცოდი სართულები და მეც ისეთი თვალებით შევცქეროდი მათ,
მისი ჩვეულება - რესტორანში სადილობდა ხოლმე, მეორეც - არ როგორც ალბათ თევზი შეაცქერდებოდა წყლის დონის
ვიცი რატომ, ფიქრებაშლილი საბაბს ვეძებდი, სახლში დაკლებას აკვარიუმში.
მივსულიყავი და აი, საბაბიც ნაპოვნი იყო: ბატისტას უნდა ლიფტი პირველ სართულზე გაჩერდა და ის იყო კარის
დაერეკა. გაღება დავაპირე, რომ მოულოდნელმა ახალმა აზრმა გამიელვა:
ლიფტისკენ გავეშურე, შევედი, კარი მჭიდროდ მივიხურე მართალია, ემილიაზეა დამოკიდებული ჩემი ახალი სამუშაოს
და თითი უკანასკნელი სართულის მაჩვენებელ ღილაკს ბედი, მაგრამ ხომ შეიძლება ამ საღამოს ემილიამ თავის

სიყვარულში დამარწმუნოს-მეთქი. ბატისტასაც შინ რომ არ თეფშები ეწყო. მაშასადამე, ემილია სახლიდან არსად გასულა.
დავხვდები, იქნებ გაწყრეს და სამუშაო სულ დავკარგო? დედასთან არ უსადილია, ერთი სიტყვით, მომატყუა.
გამოცდილებით ვიცი, პროდიუსერები, პატარა ტირანებისა არ ალბათ ძალზე საშინელი სახე მქონდა, რადგან ემილიამ
იყოს, ჭირვეულები არიან. მეტი კი არ უნდა, ადგება და სხვა გაოცებულმა მკითხა:
სცენარისტს მოძებნის. - რა დაგემართა?.. შეგემთხვა რამე?..
ამ ფიქრებმა ელვის სისწრაფით გამიელვეს ამღვრეულ - შენ ხომ დედაშენთან უნდა გესადილა? - განაწამები ხმით
გონებაში და უფრო მწვავედ მაგრძნობინეს ჩემი შავბნელი ვკითხე, - რატომ ხარ სახლში? ხომ მითხარი, სადილად
მდგომარეობა: „ნამდვილად საცოდავი ხარ, - ვეუბნებოდი თავს, დედასთან მივდივარო?!
- ისე გაქვს თავგზა აბნეული, თვითონაც არ იცი, რა გინდა. ხან - შენ რომ გელაპარაკე, მერე დედაჩემმაც დარეკა და
სიყვარულს მისდევ, ხან ფულს, არჩევანისა და გადაწყვეტის მითხრა, დღეს არ მოხვიდეო. - მიპასუხა ემილიამ წყნარად და
უნარი კი არა გაქვს”. ვინ იცის, კიდევ რამდენ ხანს ვიდგებოდი აუღელვებლად.
ლიფტში ასე გაოგნებული, ნავაჭრით დატვირთულ ახალგაზრდა - რატომ არ გადმომირეკე?
ქალს რომ არ გაეღო ლიფტის კარი. - დედაჩემმა გვიან დარეკა. მეგონა უკვე აღარ იქნებოდი
ჩემს დანახვას არ ელოდა და შეშინებულმა წამოიყვირა. პაზეტებთან.
როცა შიშმა გაუარა და გონს მოეგო, ლიფტში შემოვიდა და არ ვიცი, რატომ, მაგრამ უცებ დავასკვენი, ემილია
მკითხა, რომელ სართულზე მიბრძანდებითო. მე ვუპასუხე. ტყუოდა და რაკი ამას ვერ დავუმტკიცებდი ვერც საკუთარ თავსა
- მე მეორე სართულზე ვცხოვრობ, - თქვა მან და ღილაკს და ვერც მას, ამიტომ დუმილი ვამჯობინე და იქვე დივანზე
თითი დააჭირა. ლიფტი კვლავ ზემოთკენ დაიძრა. ჩამოვჯექი.
ჩემს სართულზე რომ აღმოვჩნდი, თავისუფლად ცოტა ხნის შემდეგ, ისე, რომ ჩემთვის არც კი
ამოვისუნთქე, მაგრამ, ჩემდა უნებურად, მწარე ფიქრმა გულში შემოუხედავს, ჟურნალს ფურცლავდა, მკითხა:
მაინც გამკენწლა: „რა ხდება ჩემს თავს, ხალხს ვაშინებ, რას - შენ სად იყავი?
მოვესწარი”. - პაზეტებმა მიმიპატიჟეს სადილად.
ამ ფიქრებში გართული სახლში მივედი, კარი ჩავკეტე და სწორედ ამ დროს გვერდით ოთახში ტელეფონი
სასტუმრო ოთახისაკენ გავეშურე. აწკრიალდა. „ნამდვილად ბატისტაა... ჰოდა, ვეტყვი,
დივანზე საშინაო ხალათში გამოწყობილი ემილია იწვა და გადავწყვიტე უარი ვთქვა ახალ სცენარზე-მეთქი, ეშმაკმა წაიღოს
ჟურნალს კითხულობდა. იქვე. პატარა მაგიდაზე, ჭუჭყიანი ყველაფერი... ამას რა ბევრი მტკიცება ჭირდება, ამ ქალს
იოტისოდენადაც არ ვუყვარვარ”.

ემილიამ მისთვის ჩვეული გულგრილობით მითხრა: მოუთმენლად მანიშნა ხელით, კარი გაიხურეო. ასეც მოვიქეცი,
- წადი ნახე, ვინაა, ნამდვილად შენ გირეკავენ. შეშფოთებული და აფორიაქებული ჩამოვჯექი დივანზე და
დივანიდან ავდექი და მეორე ოთახში გავედი. დაველოდე.
ტელეფონი საწოლთან, პატარა მაგიდაზე იდგა. სანამ ემილია დიდხანს ლაპარაკობდა. ლოდინისაგან
ყურმილს ავიღებდი, უნებურად საწოლისაკენ გამექცა თვალი. გულგადალეულს მეჩვენებოდა, რომ ამას განზრახ აკეთებდა,
სასთუმალთან მხოლოდ ერთი ბალიში იდო კენტად. გული თუმცა, სიმართლე უნდა ითქვას, დედასთან ყოველთვის
ტკივილით შემეკუმშა და კიდევ უფრო მტკიცედ გადავწყვიტე დიდხანს საუბრობდა ხოლმე. ემილიას უდედოდ გაძლება არ
ბატისტასთვის უარი მეთქვა. ბატისტას ნაცვლად ყურმილში შეეძლო. ჩემი სიდედრი რაც დაქვრივდა, მარტო ცხოვრობდა,
ჩემი სიდედრის ხმა შემოშესმა. ემილიას მეტი არავინ ჰყავდა. მე მგონი, ემილია არაფერს
- რიკარდო, ემილია სახლშია? უმალავს დედამისს.
დაუფიქრებლად ვუპასუხე. ბოლოს, როგორც იქნა, კარი გაიღო და ემილია გამოჩნდა.
- არ არის... ასე თქვა, დედასთან მივდივარ სადილად... სუნთქვაშეკრული, გაუნძრევლად ვიჯექი დივანზე. სახეზე
წავიდა... მეგონა თქვენთან იქნებოდა... ეტყობოდა, ძალიან გაბრაზებული იყო ჩემზე.
- კი მაგრამ, მე ხომ დავურეკე, დღეს არ მოხვიდე-მეთქი, - შენ რა, გაგიჟდი? - მკითხა მაშინვე, თან მაგიდიდან
ჩემი მოახლე ისვენებს დღეს. - მიპასუხა განცვიფრებულმა. თეფშების ალაგებას მოჰყვა, - რაში დაგჭირდა დედაჩემისთვის
იმ წუთში თავი ავწიე და ღიად დარჩენილი კარიდან გეთქვა, სახლში არ არისო?
დივანზე წამოწოლილი ემილია დავინახე. იგი დაჟინებით მისმა ცივმა კილომ ისე გამაოგნა, სიტყვა ვერ დავძარი.
შემომცქეროდა. თვალებში გაოცების ნაცვლად სიცივე და - გინდოდა გაგეგო, სიმართლე გითხარი თუ არა? -
სიძულვილი ედგა. მივხვდი, ჩვენ ორში ვინც ტყუილი იკადრა, განაგრძო მან. - გინდოდა დარწმუნებულიყავი, რომ დედაჩემმა
მე ვიყავი. მან კარგად იცოდა, რა მიზეზითაც ვთქვი ტყუილი, ნამდვილად უარი მითხრა?
კიდევ რაღაც წავიბუტბუტე, სიდედრს დავემშვიდობე და როგორც იქნა, გაჭირვებით ამოვილუღლუღე:
მოულოდნელად წამოვიძახე: - შესაძლოა მაგიტომ.
- არა, მოითმინეთ... ემილია ეს-ეს არის შემოვიდა... ახლავე - იცი რას გეტყვი, ძალიან გთხოვ, სხვა დროს ასეთი რამ
დაგალაპარაკებთ! - ემილიას ხელით ვანიშნე, ტელეფონთან აღარ გაიმეორო... მე ყოველთვის სიმართლეს გეუბნები... თანაც
მოდი-მეთქი. არაფერი მაქვს დასამალი, ასეთი საქციელი კი მძულს.
დივანიდან ისე ადგა, ჩემთვის არც კი შემოუხედავს. ეს სიტყვები მეტისმეტად ხაზგასმულად წარმოთქვა და
ყურმილი აიღო. მე სასტუმრო ოთახისკენ გავემართე. ემილიამ თეფშებიანი ლანგრით ხელში ოთახიდან გავიდა.

მარტო რომ დავრჩი, ერთი წუთით თითქოს რაღაცნაირი ეს ფიქრები ელვის სისწრაფით მიელავდნენ თავში.
მწარე კმაყოფილება ვიგრძენი, საეჭვო აღარაფერი იყო, ემილიას დივანზე ვიჯექი და თვალები სიცარიელისთვის მიმეშტერებინა.
არ ვუყვარდი. მერე კარი გაიღო და ემილია შემოვიდა, ჩემ უკან ჩაჯდა
ეს ყველაფერი ჩემთვის ნეტარ დროს, ჩვენი ქორწინების სავარძეულში და ჟურნალი აიღო. მისკენ არ მოვბრუნებულვარ,
პირველ წელიწადს რომ მომხდარიყო, რა თქმა უნდა, ასე არ ისე ვთქვი:
დამელაპარაკებოდა; ნაზად და მოჩვენებითი გაკვირვებით - სადაცაა ბატისტა დამირეკავს, ახალი სცენარი უნდა
მკითხავდა: შემომთავაზოს... სერიოზული სცენარი...
- ეგ როგორ გაიფიქრე, რომ მოგატყუებდი? - შემდეგ კი ამ - მერე, კმაყოფილი ხარ? - მომესმა მისი მშვიდი ხმა.
ბავშვური საქციელის გამო დამცინებდა და ბოლოს - ამ სცენარში საკმაო ფულს მომცემენ... ყოველ
მაგრძნობინებდა კიდეც, რომ სიამოვნებდა ჩემი ეჭვიანობა, შემთხვევაში, იმდენს, ბინის ორი შესატანი რომ გადავიხადო.
„ეჭვიანობ? განა არ იცი, რომ მხოლოდ შენ მიყვარხარ?” მერე ამჯერად არაფერი უთქვამს, მე განვაგრძე:
დედობრივად მაკოცებდა, გრძელ თითებს შუბლზე - გარდა ამისა, ეს სცენარი ჩემთვის სხვა მხრივაც არის
გადამისვამდა, აქაოდა, თავიდან ამოიგდე ასეთი ფიქრებიო, მნიშვნელოვანი. თუ გავაკეთებ, მომავალში სხვასაც
თუმცა წინათ აზრადაც არ მომივიდოდა, ეჭვი შემპარვოდა შემომთავაზებენ. ლაპარაკია, დიდ ფილმზე.
ემილიას საქციელში, არ მერწმუნა მისი სიტყვები. ბოლოს, როგორც იქნა, უგულისყუროდ მკითხა, ოღონდ
ყველაფერი შეიცვალა: მისი სიყვარულიც და ჩემი ჟურნალიდან თავი არ აუღია:
სიყვარულიც. ვატყობ, უარესს უნდა ველოდო. - რა ფილმია?
მაგრამ ადამიანი იმედით ცოცხლობს მაშინაც კი, როცა - არ ვიცი, - ვუპასუხე,
სანუგეშო თითქოს აღარაფერია: ემილიამ თავისი საქციელით ცოტა ხანს ვიყუჩე, შემდეგ მაღალფარდოვნად, საზეიმოდ
დამარწმუნა, რომ აღარ ვუყვარვარ. და მაინც ვეჭვობდი, უფრო წარმოვთქვი:
სწორად, თავს იმით ვიიმედებდი, უმნიშვნელო შემთხვევა - მაგრამ გადავწყვიტე უარი ვთქვა ამ სამუშაოზე.
გავაზვიადე-მეთქი. - რატომ?
„აჩქარება არას გვარგებს, ვეუბნებოდი თავს, - ემილია მისი ხმა ჩვეულებისამებრ წყნარი და აუღელვებელი იყო.
თვითონ გეტყვის, აღარ მიყვარხარო, მხოლოდ ემილიას ავდექი, დივანს შემოვუარე და ემილიას პირისპირ
შეუძლია შენი დარწმუნება, შენ ხომ ჯერ არავითარი საბუთი არა დავჯექი, ხელში კვლავ ჟურნალი ეჭირა. დივანზე მის წინ
გაქვს ხელთ”. ჩამომჯდარი რომ დამინახა, გვერდზე გადადო და შემომხედა.

- იმიტომ, რომ - ვთქვი გულწრფელად, - ძალიან კარგად - ჯერ შენ მითხარი, ეგ რამ გაფიქრებინა?
იცი, ჭირივით მძულს ეს სამუშაო და თუ ვაკეთებ ამას, მხოლოდ - ყველაფერმა! - კვლავ წარმოვთქვი. - იმან, როგორ
შენი სიყვარულისათვის ვაკეთებ... იმისთვის ვაკეთებ, რომ ბინის მელაპარაკები, როგორ მექცევი... ყველაფერმა... ერთი თვის წინ
ფული გადავიხადო, ბინისა, შენთვის რომ ასე ძვირფასია, ან, კი ცალკე წოლაც მოისურვე... წინათ ასე როდი იყო...
ყოველ შემთხვევაში, თავს მაჩვენებ, ძვირფასიაო, მაგრამ ახლა ემილია დიდხანს ყოყმანობდა პასუხის გაცემას. უცებ მის
დანამდვილებით ვიცი, აღარ გიყვარვარ... სხვა დანარჩენი კი თვალებში სხივმა გაიელვა და მივხვდი, რაღაც მოისაზრა,
აღარაფრად მესაჭიროება. სწორედ ამ წუთში გადაწყვიტა, როგორ მოიქცეს და რაც არ უნდა
ემილია ფართოდ გახელილი თვალებით მიყურებდა, ვუთხრა და როგორც არ უნდა მოვინდომო, გადაწყვეტილებას
მაგრამ არაფერს ამბობდა. იგი არ გადაუვა.
- აღარ გიყვარვარ, - განვაგრძე, - დღეიდან ამ სამუშაოს ემილიამ, როგორც იქნა, ხმა ამოიღო და ტკბილად
ხელსაც არ ვახლებ. რაც შეეხება სახლს, დავაგირავებ, ან მითხრა:
გავყიდი... მოკლედ, ასე ცხოვრება აღარ შემიძლია და, მგონი, - გარწმუნებ, შემიძლია დავიფიცო კიდეც... როცა ოთახში
დადგა დრო, ეს გითხრა. ახლა შენ ყველაფერი იცი... სადაცაა ფანჯრები ღიაა, ვერ ვიძინებ... სიბნელე და სიმყუდროვე
ბატისტაც დარეკავს, ჯანდაბას მისი თავი, უარს ვეტყვი. მიყვარს... გეფიცები.
მე ჩემი ვთქვი, ახლა დადგა ნანატრი წუთი მისთვის - მე ხომ გითხარი, დავკეტოთ-მეთქი ფანჯრები?
მომესმინა, წუთი, რასაც ასე დიდი ხანია მოუთმენლად ველოდი, - კიდევ, იცი რა? - ყოყმანით დაიწყო მან. - მშვიდი ძილი
რისიც ასე მეშინოდა. ჩემი სათქმელი რომ დავამთავრე, შვება არ იცი.
ვიგრძენი, თავისუფლად ამოვისუნთქე და პასუხის მოლოდინში - ვერ გავიგე, რისი თქმა გინდა?
მოულოდნელი გამბედაობით შევხედე ემილიას. სანამ რამეს - ხვრინავ... - ოდნავ გაიღიმა და განაგრძო, - ყოველ ღამე
მიპასუხებდა, ცოტა ხანს იყუჩა. მაღვიძებდი... ცალკე წოლა ამიტომაც გადავწყვიტე.
მისთვის, რა თქმა უნდა, მოულოდნელი იყო ჩემი უკმეხი მისმა სიტყვებმა ცოტა არ იყოს, შემაცბუნა.
სიტყვები და დრო რომ მოეგო, შორიდან დამიწყო. ვერაფრით ვერ დავიჯერებ. სხვა ქალებთანაც მიძინია,
- რამ გაფიქრებინა, რომ აღარ მიყვარხარ? მაგრამ არც ერთს არ უთქვამს, ხვრინავო.
- ყველაფერმა. - მივუგე აგზნებულმა, - შენ არ გიყვარვარ, - ვთქვი მე. - იმიტომ, რომ როცა ცოლს
- მაგალითად? ქმარი უყვარს... - შემრცხვა წინადადების დამთავრება და
- ჯერ მითხარი, ეს ყველაფერი მართალია თუ არა? გავჩუმდი, შესაფერის სიტყვებს დავუწყე ძებნა. - ცოლქმრულ
ემილიამ ჯიუტად გაიმეორა:

ურთიერთობაში ისე არ იქცევა, როგორც შენ იქცევი ეს - მაშ როგორ, საინტერესოა!

რამდენიმე ხანია. უნდა მეპასუხა: „როგორ და მეძავივით, რომელიც
ემილიამ იფეთქა, გაღიზიანება დაეტყო. აუღელვებლად ემორჩილება მუშტარს და მხოლოდ ერთი
- ნამდვილად ვერ გამიგია, რა გინდა. როცა კი მოისურვებ, სურვილი აქვს, რაც შეიძლება მალე დამთავრდეს ყველაფერი...
ყოველთვის შენი ვარ... როდის ყოფილა, უარი მეთქვას. აი, როგორ...” მაგრამ მისი და საკუთარი თავის პატივისათვის
როცა მსგავს თემაზე ჩამოვაგდებდით ხოლმე საუბარს, კვლავ გაჩუმება ვამჯობინე,
ჩვენ ორში მხოლოდ მე მრცხვენოდა. საკვირველი იყო, ბუნებით კიდეც რომ მეთქვა, რა გამოვიდოდა აქედან? - არაფერი.
მოკრძალებული და ლამის მორცხვი ემილია ინტიმური მიპასუხებდა, მართალი არა ხარო და ტექნიკური სიზუსტით,
სიახლოვისას არავითარ რიდსა და სირცხვილს არ გრძნობდა. უსირცხვილოდ გამახსენებდა მის არაერთ ვნებიან აღტყინებას,
ამიტომ მაოცებდა და მიზიდავდა კიდეც მისი ასეთი უშუალობა, რომელშიც გამოცდილებაც იგრძნობოდა, წუთიერი
გულუბრყვილობამდე დასული სითამამე, მოურიდებლობა, სიამოვნებისაკენ ლტოლვაც და ეროტიკული, ცეცხლოვანი
პირდაპირობა, სიშმაგეც. ყველაფერი, სინაზისა და თავდავიწყებაში გადასული
- არა, უარი არ გითქვამს, მაგრამ... ჭეშმარიტი სიყვარულის გარდა. მივხვდი, რომ ემილიასთან
ემილიამ წინადადების დამთავრება არ დამაცალა და ლაპარაკმა, რასაც ასე დიდი ხანია ველოდი, არავითარი სხივი არ
განაგრძო: მოჰფინა ჩვენს ურთიერთობას, და სასოწარკვეთილი ვიყავი.
- როცა კი მოგისურვებია, ყოველთვის დაგნებებივარ... შენ - ერთი სიტყვით, რაც არ უნდა თქვა, დარწმუნებული ვარ,
იმ მამაკაცებს არ მიეკუთვნები, ასეთი სიახლოვე რომ აღარ გიყვარვარ. მორჩა და გათავდა.
აკმაყოფილებით მხოლოდ. შენ სიყვარული შეგიძლია. სანამ მიპასუხებდა, ყურადღებით შემომხედა, ეტყობა,
- მართლა ასეა? - ვკითხე ცოტა არ იყოს, ქათინაურით ჩემს სახეზე სურდა ამოეკითხა, როგორ მოქცეულიყო, თავი
ნასიამოვნებმა. როგორ დაეჭირა. უნდა ითქვას, შემჩნეული მქონდა მისი ერთი
- ჰო. - თქვა მან მშრალად, ჩემთვის არ შემოუხედავს, - თვისება: როცა რამეზე ყოყმანობდა, როცა რაღაც უნდა
მაგრამ რომ არ მიყვარდე, მარტო ეს შენი სიყვარული გაეკეთებინა, თავისი რწმენის საწინააღმდეგო, შავგვრემანი,
მომაბეზრებდა თავს. ქალს ყოველთვის შეუძლია საბაბი მონახოს მშვენიერი, სიმეტრიული სახე მთლად ეცვლებოდა: ერთი ლოყა
უარისათვის. ჩამოუვარდებოდა, ტუჩები მოეღრიცებოდა, სახის პროპორცია
- ჰო. - ვთქვი, - ეგ, მართალია, უარი არასოდეს არ ერღვეოდა; ხოლო დაბნეული, ჩამქრალი, უსხივო თვალები ისე
გითქვამს, მაგრამ ჩემს სიყვარულს შენ ისე არ იღებდი, როგორც ჩაეკარგებოდა ხოლმე ღრმად, თითქოს დაულუქიათო.
მოსიყვარულე ცოლს შეეფერება.

ასე იყო ყოველთვის, როცა თავისი სურვილის წინააღმდეგ - მე უკვე გითხარი, პირველ ყოვლისა, უარს ვეტყვი
რაიმე გადაწყვეტილება უნდა მიეღო, ან რის გაკეთებაც გულით ბატისტას ახალ სცენარზე. - მინდოდა აქვე დამემატებინა - და
არ უნდოდა და იძულებული კი იყო გაეკეთებინა. უცებ შენც გაგშორდები-მეთქი, მაგრამ სახით მის მკერდზე მიკრულს
გრძნობამორეულმა ხელები კისერზე შემომაჭდო: ენა არ მომიბრუნდა ამის სათქმელად, თან მისი ხელი ჩემს
- რიკარდო, რატომ მეუბნები მაგას, მე ხომ მიყვარხარ. შუბლს ეალერსებოდა. მიუხედავად ყველაფრისა, მაინც მქონდა
წინანდებურად მიყვარხარ, არც მეტად, არც ნაკლებად... იმედი, ემილიას ისევ ვუყვარდი და შემეშინდა, ეს ჩემი
ემილიას სიტყვებში სიყალბე შევამჩნიე, ყურთან მისი გადაწყვეტილება ემილიას რომ გავუმხილო, ვაითუ მართლა
ცხელი სუნთქვა ვიგრძენი. შემდეგ ხელი გადამისვა შუბლზე, გავშორდეთ ერთმანეთს-მეთქი. ემილიამ უფრო ძლიერ
საფეთქლებზე, თან მკლავებში მომწყვდეულ ჩემს თავს მთელი მიმიზიდა თავისკენ, მკერდზე მიმიკრა და მითხრა:
ძალით იკრავდა მკერდზე. - კი მაგრამ, მე ხომ მიყვარხარ... რასაც შენ ფიქრობ,
უცებ გონებაში გამიელვა: ასე იმიტომ მეხვევა, რომ უნდა სისულელეა... იცი რას გეტყვი? ბატისტა რომ დაგირეკავს,
სახე არ დამანახოს, ალბათ ამ წუთებში შეშფოთებული და შეთანხმდით მომავალ შეხვედრაზე და აუცილებლად აიღე
შეწუხებული აქვს სახე იმ ადამიანივით, ვინც იძულებულია ახალი სცენარი.
თავისი სურვილის საწინააღმდეგოდ მოიქცეს. მის ალერსს - რატომ უნდა ვაკეთო არასასურველი სამუშაო, როცა
მოწყურებული ნახევრად შიშველ მკერდს მივეკარი, მაგრამ ვხედავ აღარ გიყვარვარ! - წამოვიძახე გაავებულმა.
თავში მაინც რაღაც ეშმაკი შემიჯდა და უცნაური ფიქრი ამჯერად საყვედურით მიპასუხა:
ამეკვიატა: ეს ყველაფერი მოჩვენებითია, არ შეიძლება თავი არ - მიყვარხარ და ნუ მაიძულებ რამდენჯერმე გავიმეორო...
გასცეს, კილოზე არ დაეტყოს, რაღაც სიტყვა არ დაცდეს. მე მინდა ამ სახლში დავრჩე. თუ ეგ სამუშაო არ გიზიდავს, ძალას
ლოდინი დიდხანს არ დამჭირვებია, ცოტა ხნის შემდეგ არ გატან. მაგრამ თუ იმიტომ არ იღებ ახალ სცენარს, რომ ეჭვი
მომესმა მისი ფრთხილი, შემპარავი კითხვა: გეპარება ჩემს სიყვარულში და არ გინდა ამ სახლში დავრჩე,
- რას იზამდი, რიკარდო, მართლა რომ გადამეყვარებინე? იცოდე, ძალიან სცდები.
„აჰა, გამართლდა ჩემი ეჭვი, - გავიფიქრე სიმწარენარევი იმედის სხივმა ჩამანათა სულში, იმ წუთში მჯეროდა,
აღტაცებით. - თავი გასცა, აინტერესებს, როგორ მოვიქცევი, როცა ემილია არ ტყუოდა. ყოველ შემთხვევაში, შესძლო იმ დღეს მაინც
გავიგებ, რომ აღარ ვუყვარვარ. სურს წინასწარ ასწონ-დასწონოს, დავერწმუნებინე. უცებ მომინდა უფრო მეტის გაგება, მინდოდა
რა ფასად დაუჯდება ეს გაბედულება და სიმართლის თქმა”. ბოლომდე დავრწმუნებულიყავი ამ ბედნიერებაში. თითქოს ჩემი
არ შევრხეულვარ, ისე ჩავილაპარაკე მის ტკბილ და თბილ სურვილი ამოიკითხაო, ემილიამ ხელი მიშვა და ჩამჩურჩულა:
მკერდზე მიკრულმა: - მაკოცე, გინდა?

ავდექი და სანამ ემილიას ვაკოცებდი, უცებ სახეზე უცებ გამახსენდა, ემილია მხოლოდ მაშინ გავიდა
შევხედე. მხოლოდ ახლა დავინახე იგი. სახეზე ისეთი ოთახიდან, როცა მოისმინა, ბატისტას სტუდიაში მისვლაზე რომ
დაღლილობა, მწუხარება და ენით გამოუთქმელი ტანჯვა ეხატა, დავთანხმდი. ახლა აღარც მისი ალერსი მინდოდა და აღარ მისი
რომ გავოგნდი, ასე მეგონა, ჩემთან საუბარმა და ხვევნა-ალერსმა აქ ყოფნა.
დაღალა, ძალა წაართვა-მეთქი, ახლა კი იდგა და
სასოწარკვეთილი ელოდა ჩემს კოცნას, როგორც უმძიმეს თავი მერვე
სასჯელს. ნიკაპზე ხელი მოვკიდე და საკოცნელად მოვიზიდე,
სწორედ ამ დროს ტელეფონმა დაიწკრიალა. მეორე დღეს დანიშნულ დროს მივედი ბატისტასთან. მის
- ეს ბატისტაა, - დაუფარავი სიხარულით თქვა ემილიამ, ფირმას ანტიკური სასახლის მთელი პირველი სართული ეჭირა,
ჩემი მკლავებიდან თავი გაინთავისუფლა და გვერდით ოთახში სავარაუდოა, რომ წინათ ეს სასახლე პატრიციების რომელიღაც
გაიქცა. ოჯახს ეკუთვნოდა; ახლა კი იქ რამდენიმე სააქციო საზოგადოება
დივანზე ჩამოვჯექი და იქიდან ვხედავდი, როგორ აიღო მოკალათებულიყო.
ემილიამ ყურმილი და უპასუხა: ფრესკებით მოხატული ვრცელი დარბაზები ბატისტას
- დიახ, შინ არის, ახლავე დავუძახებ. როგორ ხის უბრალო ტიხრებით დაეყო პატარ-პატარა ოთახებად და
ბრძანდებით? უბრალო საკანცელარიო ავეჯით მოეწყო.
ემილიამ კიდევ რამდენიმე სიტყვა თქვა. ოდესღაც ამ კედლებს წმინდანთა თუ მითოლოგიური
ის ლაპარაკობდა, თან ხელით მანიშნებდა, ტელეფონთან სიუჟეტების ამსახველი ნახატები ამშვენებდა, ახლა კი მათი
მოდიო. ადგილი ვეებერთელა და ჭყეტელა კინოაფიშებს დაეკავებინა.
- სწორედ ახლა ვლაპარაკობდით თქვენს ახალ ფილმზე, - ერთი სიტყვით, აქ ნახავდით სხვადასხვა საილუსტრაციო
შემდეგ რაღაც გაურკვეველი ფრაზები მომესმა, ბოლოს წყნარად ჟურნალებიდან ამოჭრილ მსახიობთა და კინოვარსკვლავთა
თქვა: - კი, მალე შევხვდებით, ახლა რიკარდოს ელაპარაკეთ. ფოტოსურათებს, ფესტივალებზე მიღებულ ჩარჩოში ჩასმულ
ავდექი, ოთახში გავედი და ყურმილი ავიღე. დიპლომებს, საპატიო სიგელებსა და სხვა მსგავს მოკაზმულობას,
როგორც მოველოდი, ბატისტამ მითხრა, ხვალ რაც ასე დამახასიათებელია ყველა კინოფირმისათვის.
შუადღისთვის ჩემთან მოდით სტუდიაშიო. შევპირდი, მისაღებ ოთახში ფერწასული ფრესკების ფონზე, მთელ
აუცილებლად მოვალ-მეთქი. კიდევ რამდენიმე სიტყვა სიგრძეზე გასდევდა მწვანე ფერის ლითონის ბარიერი, რომლის
ვუთხარით ერთმანეთს და ყურმილი დავდე. მხოლოდ ახლა იქით სამი თუ ოთხი მდივანი ქალი უფროსთან შესვლის
შევამჩნიე, ემილია ოთახში არ იყო. მსურველებს იწერდა.

ბატისტა ჯერ კიდევ ახალგაზრდა პროდიუსერი იყო. კედლის გასწვრივ ჩამწკრივებულ მოოქროვილ სკამებზე
ბოლო ხანებში მან მართალია, მხატვრულად საშუალო ფილმები ისხდნენ, სიგარეტს ეწეოდნენ, მოწყენილობისგან
შექმნა, მაგრამ სამაგიეროდ, ფილმების შერჩევის გასაოცარი ამთქნარებდნენ და ხმადაბლა საუბრობდნენ,
უნარი ჰქონდა და სწორედ ამ უნარს მოჰქონდა მისთვის სახელი მდივანი ქალები თუ ტელეფონზე არ ლაპარაკობდნენ,
და დიდი მოგება. მისი ფირმა, რომელსაც საკმაოდ უმოძრაოდ ისხდნენ ტიხარს იქით და მოწყენილობისაგან
„უპრეტენზიო” სახელი ერქვა - „ტრიუმფ-ფილმი”, - ყველაზე გამოფიტული, არაფრისმთქმელი, შუშის თვალები
მომგებიანი და წელმაგარი იყო, შეიძლება ითქვას, რომ იმ სიცარიელისთვის მიეშტერებინათ. ყოველ წუთს უსიამოვნოდ
ხანებში ჰყვაოდა. და გამუდმებით რეკავდა ზარი. მის ხმაზე მდივანი ქალები
შუადღისთვის ბატისტას მისაღები ოთახი უკვე ხალხით კრთებოდნენ, შემდეგ რიგ-რიგობით იძახებდნენ მნახველებს.
იყო გაჭედილი. კინოში მიღებული გამოცდილება მეხმარებოდა ისინიც თავის მხრივ, საკუთარი გვარის გაგონებაზე სწრაფად
უშეცდომოდ ამომეცნო მოსულები. აი, სცენარისტები, წამოხტებოდნენ და თეთრ, ოქროსფრად მოვარაყებული მოძრავი
რომელთაც ადვილად იცნობდი მათი დაღლილი, მაგრამ კარის უკან უჩინარდებოდნენ.
მოჩვენებითი, უზრუნველი ადამიანის იერით, ჩაცმულობით, მდივან ქალს ჩემი გვარი და სახელი ჩავაწერინე და
იღლიაში ამოჩრილი გატენილი საქაღალდეებით, სანუკვარი მოშორებით დავჯექი კუთხეში. გუშინდელივით დღესაც
განძივით რომ ჩაებღუჯათ; აგერ ხანში შესული დამძიმებული მქონდა სული, მაგრამ შედარებით თითქოს უფრო
ადმინისტრატორი, რომელიც ფერმერს ან საქონლით მოვაჭრეს დამშვიდებული ვიყავი. ემილიასთან უსიამოვნო საუბრის
უფრო ჰგავდა, ვიდრე კინოში მომუშავეს; იქით ორი-სამი გოგონა შემდეგ დავრწმუნდი, აღარ ვუყვარდი. ეჭვი არ მეპარებოდა,
იდგა. ის გოგოები ოცნებობდნენ, მსახიობები, ან უფრო სწორად, თვალთმაქცობდა, როცა ცდილობდა დავერწმუნებინე.
სტატისტები გამხდარიყვნენ. ჯერ კიდევ ახალგაზრდები და მაგრამ ამჯერად, - ერთი იმიტომ, რომ ძალიან დავიღალე
თითქმის მოხდენილები იყვნენ, მაგრამ კინოს ნაადრევად და მეორე მხრივ იმიტომ, რომ მინდოდა ემილიასთან ამ თემაზე
გაეფუჭებინა ისინი: არაბუნებრივი, დასწავლილი მიხრა-მოხრა, საუბარი ბოლომდე მიმეყვანა და ყველაფერი გულახდილად
სახეც ზომაზე მეტად დათხაპნილი ჰქონდათ და ჭყეტელა, ეღიარებინა - გადავწყვიტე ჯერ არაფერი მეღონა და ბატისტას
ყოველგვარ სისადავეს მოკლებული ტანსაცმელი ეცვათ. ახალ სცენარზე უარი არ მეთქვა, თუმცა ვგრძნობდი, არავითარი
აქ იყვნენ აგრეთვე უმუშევარი მსახიობები, უნიჭო მიზანი მას აღარ ექნებოდა, როგორც საერთოდ, მთელ ჩემს
სცენარისტები და ათასნაირი ჯურის მთხოვნელები. მათ ხშირად ცხოვრებას მომავალში. როგორც კი ემილიას სიმართლეს
შევხვდებით კინოპროდიუსერთა მისაღებებში, ახლაც ზოგი ვათქმევინებ, - განვაგრძობდი ფიქრს. - თავს მივანებებ სამუშაოს,
ბოლთას სცემდა მოზაიკით დაფარულ ჭუჭყიან იატაკზე, ზოგიც ჯანდაბაში ჰქონია გზა ყველაფერს! აყალმაყალსა და ხმაურს

მშვიდობიანი გზა ვარჩიე. თანაც სცენარზე უარის თქმა ჩემს მივაგნებდი, ბევრად გამიადვილდებოდა ემილიასთვის
ჯიბეს შეეტყობოდა, ეს კი უფრო გატეხდა ჩემს ნებისყოფას და სიმართლე მეთქმევინებინა.
გამიჭირდებოდა ამ მდგომარეობისა და უაზრო უნდა გამოვტყდე, ეს აზრი როგორც კი დამებადა, მაშინვე
კომპრომისებიდან თავის დაღწევა. უარვყავი. რასაც ვფიქრობდი, ეს ხომ სრული უაზრობა იყო,
როგორც ზემოთ ვთქვი, თავს უფრო დამშვიდებულად დაუჯერებელი რამ!
ვგრძნობდი, მაგრამ ეს სიმშვიდე აპათიითა და გულგრილობით არავითარი საბაბი არ შეიძლებოდა ჰქონოდა ემილიას, არ
იყო გამოწვეული. ვყვარებოდი. თვითონაც არ ვიცი, რას ემყარებოდა ჩემი ასეთი
საერთოდ, ასეთ დროს იდუმალი უბედურების თვითდაჯერება, ისევე როგორც არ შემეძლო ამეხსნა, რატომ არ
წინათგრძნობა მოუსვენარი მღელვარებით იპყრობს ადამიანს. უნდა ვყვარებოდი. მაგრამ ცხადი იყო, ემილიას აღარ ვუყვარდი.
სადღაც გულის სიღრმეში უკანასკნელ წუთამდე მჯეროდა, იქნებ გულსა და გონებას შორის ასეთმა წინააღმდეგობამ ერთი
არ გამართლდეს ჩემი ეჭვები-მეთქი. იმის შეგნება, რომ წუთით დამაბნია, დაბოლოს, როგორც ამას გეომეტროაში
უბედურება არ აგცდება, რაღაცნაირი მტანჯველი სიმშვიდით თეორემის დამტკიცებისას მიმართავენ ხოლმე, ჩემს თავს
გიპყრობს. ვუთხარი: - ვთქვათ, არსებობს მიზეზი. რა შეიძლება იყოს ეს
დამშვიდებული ვიყავი, მაგრამ ვგრძნობდი დიდხანს არ მიზეზი?
გასტანდა ჩემი სიმშვიდე. პირველი საფეხური - ეჭვიანობის დაკვირვებული ვარ, როცა ადამიანი ძნელად
საფეხური - უკვე გავიარე, ახლა იგი მტანჯველ ფიქრებთან გადასაწყვეტი ამოცანის წინაშე დგას, გაურკვეველ
ჭიდილსა და ღრმა სინანულის საფეხურს უნდა შეეცვალა. მდგომარეობაშია, ცდილობს გონების ძალით მოჰფინოს ნათელი
კარგად ვიცოდი, ამ ორ საფეხურს შორის მხოლოდ დროებით იმას, რაშიც გრძნობები უძლურია.
იყო ჩამოვარდნილი ავის მომასწავებული, სამარისებური რადგან ასე ერთმანეთის საწინააღმდეგო აზრები
სიჩუმე, როგორც ქარიშხლის წინ იცის ხოლმე. მიტრიალებდა თავში, გადავწყვიტე ლოგიკური ანალიზისათვის
სანამ ბატისტას გამოძახებას ველოდი, თავში ათასნაირი მიმემართა, როგორც ეს კრიმინალისტურ რომანებშია.
აზრი მიტრიალებდა. აქამდე მხოლოდ იმას ვფიქრობდი - ვიღაც მოკლეს. საჭიროა მიზეზის დადგენა, რისთვის
ვუყვარდი თუ არა ემილიას, ახლა კი ჩემთვის თითქმის მოკლეს. მიზეზის პოვნის შემდეგ ადვილია მკვლელის ვინაობის
ყველაფერი ნათელი იყო. ამ ახალმა აღმოჩენამ მოულოდნელად დადგენა... - მიზეზი ან ემილიასთან უნდა მეძებნა, ან ჩემთან.
გაანათა ჩემი გონების აქამდე ბნელი კუნჭული და ახალი კითხვა რადგან ჩემის მხრივ ყოველგვარ მიზეზს გამოვრიცხავდი,
დაბადა. მაშასადამე, თუ ემილიას აღარ ვუყვარვარ, რა თქმა მივხვდი, მიზეზი მხოლოდ ემილიასი უნდა ყოფილიყო. აქედან
უნდა, ამის მიზეზიც ექნება. ეჭვი არ იყო, თუ ამ მიზეზს

ასეთი დასკვნა გავაკეთე - ემილიას მე აღარ ვუყვარვარ, ესე იგი, თუმცა აღარ ვუყვარდი, სხვა მამაკაცი მას ნამდვილად არ ჰყავდა
უყვარს სხვა. ჩემ გარდა.
მაგრამ მაშინვე უკუვაგდე ეს ფიქრი, რადგან ბოლო გარდა ამისა, კიდევ ერთი მოსაზრება მკარნახობდა
ხანებში ემილიას საქციელში ვერაფერს ვამჩნევდი ისეთს, რაც უკუმეგდო აზრი, თითქოს ემილია სხვა მამაკაცზე იყო
ჩემს ჰიპოთეზას დაადასტურებდა. არაფერზე არ ეტყობოდა, რომ შეყვარებული. კარგად ვიცნობდი მის ბუნებას. ემილიას
მის ცხოვრებაში სხვა მამაკაცი გაჩნდა, პირიქით, უფრო ტყუილის თქმა არ შეეძლო. პირიქით, ზომაზე მეტად
ჩაკეტილიც გახდა, თითქმის მთელი დღეები სახლში იჯდა, ან გულახდილიც იყო. ყოველგვარი ტყუილი მას არა მარტო
წიგნებს კითხულობდა, ან დედამისს ელაპარაკებოდა სამარცხვინოდ, არამედ დამღლელ, მოსაბეზრებელ და მოსაწყენ
ტელეფონზე, ან რაღაცას საქმიანობდა. რაც შეეხება გართობას - საქმედ ეჩვენებოდა. ამასთან, მდიდარი ფანტაზიის უნარს
კინოს, გასეირნებასა და ვახშამს რესტორანში, მუდამ ჩემთან იყო, მოკლებულს, არ შეძლო შეეთხზა და დამაჯერებლად ეცრუა
მუდამ თან მახლდა. რა თქმა უნდა, ქორწინების პირველ წლებში იმაზე, რაც სინამდვილეში არ მომხდარა.
უფრო მრავალფეროვანი იყო მისი ცხოვრება, უფრო მეტად რადგან მისი ბუნება კარგად ვიცოდი, დარწმუნებული
ტრიალებდა ხალხში, მაშინ ჯერ კიდევ მეგობრობდა ვიყავი, ემილია სხვა მამაკაცზე შეყვარებული რომ ყოფილიყო,
ქალიშვილობის ამხანაგებთან, მაგრამ ისინი ნელ-ნელა უკეთესს ვერც მოიფიქრებდა, ადგებოდა და მისთვის ჩვეული
ჩამოშორდნენ და საბოლოოდ ისე ახლოს აღმოვჩნდი მასთან, უხეში გულახდილობით სიმართლეს პირში მომახლიდა, რაც ასე
რომ სადღაც შებორკილიც ვიყავი ასეთი დამოკიდებულების დამახასიათებელია იმ მეშჩანური წრისათვის, რომელსაც ის
გამო. ეს დამოკიდებულება არც მაშინ შეცვლილა, როცა ემილიას ეკუთვნოდა.
ჩემზე გული გაუცივდა, იგი სულაც არ ცდილობდა ვინმეში ემილიას შეეძლო ჩუმად და გულჩათხრობილად
გავეცვალე, ან თავის ცხოვრებიდან ჩემი არსებობა ამოეშალა და ეცხოვრა. სწორედ ასე ცხოვრობდა ახლა, რადგან აღარ
თუმცა აღარ ვუყვარდი, მაინც წინანდებურად ელოდა ვუყვარდი. მაგრამ მისთვის მეტად ძნელი იქნებოდა - თუ
სამსახურიდან ჩემს დაბრუნებას და მისი პატარ-პატარა საერთოდ შესაძლებელია - გაორებულად ეცხოვრა,
გართობანიც ჩემზე იყო დამოკიდებული. მის ასეთ უსიყვარულო ეთვალთმაქცა თავისი მრუშობის დასაფარავად. მაგალითად,
ურთიერთობაში იყო რაღაც ამაღლებული და ნაღვლიანიც. იგი მოეგონებინა მკერავებთან სიარული, ნათესავების ან მეგობარი
იმ ქალს ჰგავდა, ვისაც თავის მოწოდებად ქმრის უსაზღვრო ქალების გვიან მონახულება ან, თუ შინ გვიან მოვიდოდა,
ერთგულება გაუხდია და მაშინაც ერთგული რჩება, როცა როგორც სჩვევიათ ხოლმე მსგავს შემთხვევებში ქალებს, თავი
ამისთვის ძალიან მცირე საფუძველი აქვს, ერთი სიტყვით, ემართლებინა, სპექტაკლი გვიან დამთავრდაო ან დაგვიანება
ქალაქის ტრანსპორტისათვის გადაებრალებინა.

არა. მისი გულგრილობა ნამდვილად არ იყო სხვა მართლაც სქელკანიანი ცხოველი იყო, მაგრამ ცხოვრების შნო და
მამაკაცის სიყვარულით გამოწვეული. ამრიგად, თუ მიზეზი მარიფათი კი დიდი ჰქონდა. უზარმაზარი სასიცოცხლო ძალა
არსებობდა, და შეუძლებელიცაა არ არსებულიყო, ამჯერად იგრძნობოდა არა მარტო ფულის შოვნის მის ზღაპრულ მადაში,
საკუთარ თავში უნდა მეძებნა. არამედ მის საქმიანობაშიც. დაუცხრომლად ილტვოდა
ისე ვიყავი ამ ფიქრებში გართული, რომ დიდხანს ვერ მიზნისაკენ, ფაქიზად და ზუსტად ასრულებდა ყველაფერს,
შევამჩნიე მდივანი გოგონა, რომელიც ჩემ წინ იდგა და ღიმილით რასაც სამსახური მოითხოვდა და წარმატებებსაც აღწევდა.
ალბათ მერამდენედ იმეორებდა: ბატისტა საშუალო ტანის კაცი იყო, ჰქონდა ზომაზე
- სინიორ მოლტენი, დოქტორი ბატისტა გელოდებათ. მეტად განიერი მხრები, ვიწრო თეძოები და მოკლე ფეხები,
უცებ გამოვერკვიე, დროებით შევწყვიტე ჩემი ძიება და რითაც მართლაც ჰგავდა მაიმუნს და იმსახურებდა შერქმეულ
აჩქარებით შევედი პროდიუსერის კაბინეტში. ბატისტა ზედმეტ სახელს. სახეზე ჰქონდა რაღაც მაიმუნის მაგვარი: უკან
ჭერმოხატულ და ოქროსფრად მოვარაყებულ კედლებიან ფართო გადავარცხნილი მეჩხერი თმა, დაბალი, გამელოტებული შუბლი,
დარბაზში იჯდა ლითონის მწვანე საწერ მაგიდასთან, სწორედ მოკლე და განიერი ცხვირი, მსხვილი, მოძრავი წარბები,
ისეთთან, როგორიც მისაღებში იდგა. მოუსვენარი წვრილი თვალები, დიდი, მაგრამ თითქმის უტუჩო
თუმცა ბევრჯერ ვახსენე ბატისტა, აქამდე არ ამიწერია და დანისავით თხელი პირი და ოდნავ წინ წამოწეული ნიკაპი.
მისი გარეგნობა. ვფიქრობ, დროა ეს ახლა გავაკეთო. მუცელი სულ არ ეტყობოდა, სამაგიეროდ მკერდი ჰქონდა წინ
ბატისტა ერთი იმ უფროსთაგანი იყო ვისაც გამოშვერილი. დაკუნთული ხელები შავ თმას დაეფარა. ერთხელ
თანამშრომლები და ხელქვეითები ზურგსუკან ისეთი ზაფხულში ზღვაზე ყოფნისას შევამჩნიე, მხრებიც და მკერდიც ამ
მომხიბლავი ეპითეტებით ამკობენ, როგორიც არის: „უშნო შავი ბალნით ჰქონდა დაფარული.
ცხოველი”, „მაიმუნი”, „პირუტყვი”, „გორილა”. თუმცა არ მაგრამ ასეთი ტლანქი გარეგნობის კაცი ლაპარაკობდა
შეიძლება არ ვაღიარო ამ სახელების შემრქმევთა უადო ნიჭი, საოცრად ტკბილად, შემპარავად, დამაჯერებლად,
პირადად მე არასოდეს მომსვლია აზრად მსგავსი ეპითეტები დამრიგებლურად, ოდნავ უცხოური აქცენტით, - იგი ხომ
მეხმარა მის მიმართ. ჯერ ერთი იმიტომ, რომ ზედმეტი არგენტინაში იყო დაბადებული. პირდაპირ მაჯადოებდა მისი
სახელების შერქმევა ჭირივით მძულს და უკადრისად მიმაჩნია, ტკბილი ხმა, მისი ლაპარაკის მანერა, მაოცებდა ამ ხმის ასეთი
მეორეც იმიტომ, რომ ჩემი აზრით, ეს სახელები სრულიად არ არაბუნებრივი შეუსაბამობა გარეგნობასთან, მაგრამ აქაც
ესადაგებოდა ბატისტას პიროვნებას, მის მტკიცე ხასიათს, ბატისტას მოხერხებულობასა და ცბიერებას ვხედავდი.
განსაცვიფრებელ ეშმაკობას, უფრო სწორად, გაქნილობას, რაც ბატისტა მარტო არ იყო კაბინეტში. მის საწერ მაგიდასთან
მის გარეგნულ სიტლანქეში იმალებოდა. რა თქმა უნდა, ბატისტა ვიღაც უცნობი მამაკაცი ოჯდა. შესვლისთანავე გამაცნო,

რეინგოლდიაო. ბევრი რამ გამეგო მასზე, მაგრამ ნახვით კი მოგაგონებდათ. ისეთი შთაბეჭდილება დაგრჩებოდათ, თითქოს
პირველად ვხედავდი. ამ ნიღბის ქვეშ არაფერი არ იყო, ისევე როგორც არაფერი არ იყო
რეინგოლდი გერმანელი კინორეჟისორი იყო. გერმანიაში იმ დიდ თავებში, კარნავალებზე ქონდრის კაცები რომ
დადგმული ჰქონდა არაერთი ფილმი, რომლებსაც თავის დროზე ჩამოიმხობენ ხოლმე თავზე. რეინგოლდი ხელის
დიდი წარმატება ხვდათ წილად. რა თქმა უნდა, რეინგოლდი არ ჩამოსართმევად წამოდგა. თავი ოდნავ დახარა, ხელი
იყო ისეთი დიდი კინორეჟისორი, როგორც პაბსტი ან ლანგი, გამომიწოდა და სუფთა გერმანული მანერით ქუსლი ქუსლს
მაგრამ იმ დროისათვის მაინც საკმაოდ ცნობილი გახლდათ, შემოჰკრა. ახლა ისიც შევამჩნიე, რომ რეინგოლდი ტანდაბალი
არასდროს მისდევდა სუფთა კომერციულ მოგებას, ჰქონდა კაცი იყო, თუმცა განიერი მხრები წარმოსადეგ და დიდებულ
გარკვეული ესთეტიკური მოსაზრებანი, თუმცა საკამათო, მაგრამ შეხედულებას სძენდა. ხელის ჩამორთმევისას მომხიბლავად,
ყოველთვის სერიოზული და პრინციპული. ნახევარმთვარისებურად გამიღიმა და გამოაჩინა ერთმანეთზე
მას შემდეგ, რაც გერმანიაში ხელისუფლებას ჰიტლერი მიჯრილი, გასაოცრად თეთრი კბილები, რომლებიც, არ ვიცი,
ჩაუდგა სათავეში, არავინ არაფერი იცოდა რეინგოლდზე, რატომ, ხელოვნური მომეჩვენა, მაგრამ დაჯდა თუ არა, სახეზე
ამბობდნენ, ჰოლივუდში მუშაობსო, მაგრამ ბოლო წლებში არც ღიმილი უკვალოდ გაუქრა, თითქოს მთვარეს ღრუბელი
ერთი მისი ფილმი არ გამოჩენილა იტალიის ეკრანებზე. გადაეფარაო, და კვლავ მკაცრი, უსიამო მბრძანებლური და
ახლა კი აგერ სულ უეცრად გამომეცხადა იგი მომთხოვნი იერი მიიღო.
პროდიუსერის კაბინეტში. სანამ ბატისტა ლაპარაკობდა, ბატისტამ, ჩვეულებისამებრ, ლაპარაკი შორიდან დაიწყო.
ცნობისმოყვარეობით ვაკვირდებოდი რეონგოლდს. გინახავთ რეინგოლდზე მანიშნა და თქვა:
ოდესმე ძველ გრავიურაზე ამოკვეთილი გოეთეს სახე? დიახ, - მე და რეინგოლდი ახლა კაპრიზე ვლაპარაკობდით.
რეინგოლდს სწორედ ამ ოლიმპიელივით კეთილშობილი და მოლტენი, თქვენ იცნობთ კაპრის?
მკაცრი სახე ჰქონდა. გოეთესავით მასაც თვალისმომჭრელად - ცოტათი, - ვუპასუხე.
თეთრი თმის შარავანდედი მოსავდა. ერთი სიტყვით, გენიოსის - კაპრიზე ვილა მაქვს, - განაგრძო ბატისტამ, - სწორედ
თავი ჰქონდა. ახლა ვეუნნებოდი რეინგოლდს, საოცრად წარმტაცი ადგილია-
მაგრამ ეს იყო პირველი შთაბეჭდილება. ცოტა ხნის მეთქი კაპრი... ისეთი საქმიანი კაციც კი, როგორიც მე ვარ,
შემდეგ კი, როცა დაკვირვებით შევავლე თვალი მის სახეს, შეიძლება იქ პოეტად იქცეს.
რატომღაც ის თვალშისაცემი კეთილშობილება და ბრწყინვალება ეს ბატისტას ერთ-ერთი ყველაზე საყვარელი ფანდი იყო.
ცოტა ხელოვნური მეჩვენა. მისი მსხვილნაკვთებიანი და ამით უნდოდა დაემტკიცებინა, როგორ აღიქვამდა ყველაფერ
რამდენადმე მოშვებული, ფოროვანი სახე მუყაოს ნიღაბს კარგს, მშვენიერს, ამაღელვებელს, კეთილშობილს - ერთი

სიტყვით, ყველაფერს, რაც იდეალურს განეკუთვნება. ყველაზე ასეთები იმიტომ არიან, რომ დიდს არაფერს მოითხოვენ
მეტად მანცვიფრებდა ის, რომ ამ დროს ბატისტას აღტაცება ცხოვრებაში, პატარა მოთხოვნები, პატარა მისწრაფებები აქვთ.
გულწრფელი - თუმცა არც უმიზნო და უანგარო - მეჩვენებოდა. ეჰ, ბედნიერები ისინი არიან.
თავისივე სიტყვებით გულაჩუყებულმა ბატისტამ ცოტა ცოტა ხანს იყუჩა, შემდეგ ისევ განაგრძო:
ხნის შემდეგ განაგრძო: - როგორც გითხარით, კაპრიზე ვილა მაქვს, მაგრამ,
- წარმოიდგინეთ თვალწარმტაცი ბუნება, სამწუხაროდ, ჩასვლას ვერ ვახერხებ. რაც ეს ვილა ვიყიდე, ორი
განსაცვიფრებელი ზეცა, მუდამ ლურჯი ზღვა, ყვავილები, თვეც არ გამიტარებია იქ. სწორედ ახლა ვეუბნებოდი
ყვავილები, საითაც გაიხედავ, ყველგან ყვავილები... მოლტენი, რეინგოლდს, ჩემი ვილა ყველაზე უფრო შესაფერისი ადგილია
შენსავით მწერალი რომ ვიყო, სხვაგან ცხოვრებას არც სცენარზე სამუშაოდ-მეთქი. მომხიბლავი პეიზაჟი მუშაობის
ვისურვებდი, იქ ყველაფერია შთაგონებისათვის. საოცარია, განწყობას შეგიქმნით, შემოქმედებითი ცეცხლით აგანთებთ,
მხატვრებს რატომ არ სურთ დახატონ კაპრის მომხიბლავი თანაც ეს პეიზაჟი მთლიანად ემთხვევა ფილმის სიუჟეტს-მეთქი.
პეიზაჟები, მაშინ როცა რაღაც უცნაურ გაუგებარ სურათებს - სინიორ ბატისტა, მუშაობა ყველგან შეიძლება. თუმცა
ხატავენ. კაპრიზე, შეიძლება ითქვას, უკვე მზა ნახატებია, შესაძლოა, კაპრიც შესაფერისი ადგილი იყოს ამისთვის, მით
საკმარისია მიხვიდე და გადმოიღო... უმეტეს, თუ გადაღებები ნატურიდან ნეაპოლის ყურეში უნდა
არაფერი მითქვამს, მხოლოდ ქურდულად გავხედე გავაკეთოთ, - თქვა რეინგოლდმა.
რეინგოლდს, რომელიც მოწონების ნიშნად იქნევდა თავს. მის - სწორედ ეგრეა. რეინგოლდი ამბობს, სასტუმროში
სახეზე აკიაფებული ღიმილი კვლავ უღრუბლო ცაზე მთვარის მირჩევნია ცხოვრებაო. რას იზამ, ასეთი ჩვეულება აქვს, თანაც
გამონათებას დამსგავსებოდა, ბატისტა კი განაგრძობდა: მარტო მუშაობა ჰყვარებია. ვფიქრობ, მოლტენი, ეს შენთვის
- რამდენჯერ მინატრია, ერთი თვე მაინც გამეტარებინა უკეთესიცაა, შეგიძლია, ცოლთან ერთად იცხოვრო ჩემს
კაპრიზე-მეთქი, არაფერს გავაკეთებ, არაფერზე ვიფიქრებ-მეთქი, ვილაში... ამით მეც მასიამოვნებ, ჩაკეტილი არ იქნება, ვინმე
მაგრამ ვერასოდეს მოვიცალე. აქ, ქალაქში, არანორმალურად მაინც იცხოვრებს იქ. ყოველნაირად მოწყობილი ვილაა,
ვიტვირთავთ თავს, განა ესაა ცხოვრება?! ადამიანი სრულიად არ მოსამსახურე ქალის შოვნაც არ გაგიჭირდებათ.
არის იმისთვის შექმნილი, საქაღალდეში ჩაფლულმა იცხოვროს როგორც ყოველთვის, ახლაც ემილიაზე გავიფიქრე: ისიც
კაბინეტში, კაპრელები კო ჩვენზე ბედნიერად გამოიყურებიან..., ვიფიქრე, რომ კაპრიზე ბრწყინვალე ვილაში ცხოვრება ბევრ
საღამოობით, როდესაც ქალ-ვაჟნი ქუჩებში გამოეფინებიან რამეს შეცვლიდა ჩვენს ურთიერთობაში. სიმართლე რომ ვთქვა,
ხოლმე, მათ შეხედვას არაფერი სჯობს. მოდიან მომღიმარნი, თვითონაც არ ვიცი, საიდან დამებადა ასეთი აზრი, რომ კაპრიზე
სიცოცხლოთ სავსენი, მშვიდნი, მოხდენილები, მხიარულები. და ცხოვრება ჩემთვის ყველა თავსამტვრევ საკითხს საბოლოოდ

გადაჭრიდა. ამიტომ დაუფიქრებლად მომადგა ენაზე როგორც ზემოთ ვთქვი, ბატისტა ყოველთვის შორიდან
გულწრფელი მადლიერების სიტყვები: მოვლას ამჯობინებდა, ის ცინიკოსი არ იყო, ყოველ შემთხვევაში,
- დიდად გმადლობთ, სინიორ ბატისტა. მეც ასე ვფიქრობ, ცდილობდა, არ ყოფილიყო. სხვა პროდიუსერებისგან
კაპრი სწორედ შესაფერისი ადგილი იქნება სცენარზე სამუშაოდ. განსხვავებით, ძალზე იშვიათად ლაპარაკობდა მოგებაზე.
მე და ჩემი მეუღლე სიამოვნებით ვიცხოვრებთ თქვენს ვილაში. ფულის საკითხი არა მარტო აინტერესებდა, არამედ, შეიძლება
- კეთილი, - თქვა ბატისტამ და ხელი ისე ასწია, თითქოს ითქვას, სხვა კინოპროდიუსერებზე მეტადაც ანიჭებდა
სურდა სიხარულით გამოწვეული ჩემი მადლობის სიტყვების მნიშვნელობას, მაგრამ არასოდეს ლაპარაკობდა მასზე.
ნაკადი შეეჩერებინა, რასაც მე სულაც აღარ ვაპირებდი. თუ ფილმის სიუჟეტი მომგებიანი არ ეჩვენებოდა, სხვა
- მაშ ასე, შევთანხმდით: თქვენ კაპრიზე გაემგზავრებით, პროდიუსერებივით როდი იტყოდა ხოლმე, ამ სიუჟეტზე
მე კი ხანდახან სტუმრად გეწვევით... ახლა დროა საქმეზე, ცოტა აგებული ფილმი ერთი ლირის მოგებასაც ვერ მოგვიტანსო, -
ფილმზეც ვილაპარაკოთ. ასეთ დროს ბატისტა ამბობდა, „ეს სიუჟეტი იმიტომ და ამიტომ
„ნამდვილად დროა”, - გავიფიქრე და ყურადღებით არ მომწონს”. განსაცვიფრებელი ის იყო, რომ მის მიერ
შევაჩერდი ბატისტას. ახლა უკვე ვნანობდი, ასე რომ ავჩქარდი დასახელებული მიზეზები ყოველთვის ესთეტიკური და
და უცებ დავეთანხმე ბატისტას მიპატიჟებას, არ ვიცი რატომ, მორალური ხასიათისა იყო.
მაგრამ გუმანით ვგრძნობდი, ემილია ამ აჩქარებას არ ასე იყო თუ ისე, საბოლოოდ, რა თქმა უნდა, ყველაფერს
მომიწონებდა. უნდა მეთქვა, ვნახოთ, მოვიფიქრებ, ცოლს მოგება სწყვეტდა. მისთვის კინოხელოვნებაში, - კარგსა და
მოველაპარაკები-მეთქი. ვერ მეპატიებია ჩემი თავისთვის, რა მშვენიერზე ბევრი ლაპარაკის შემდეგ, რასაც მე ბატისტას
დაუფარავი აღტაცებით და მადლიერებით დავთანხმდი მის „კვამლის ფარდას” ვეძახდი, - მისი არჩევანი ბოლოს და ბოლოს
წინადადებას. უნდა ითქვას, ჩემი თანხმობა ახლა უადგილო და მაინც მომგებიან ვარიანტზე ჩერდებოდა. ეს ფანდი ჩემთვის
სასირცხვილოც კი მეჩვენებოდა. უკვე ნაცნობი იყო და ძალზე უგულისყუროდ ვუსმენდი,
- ყველანი იმ აზრისა ვართ, რომ კინოში რაღაც ახლის ტყუილად დროს დაკარგვად მიმაჩნდა ბატისტას გრძელი
პოვნაა საჭირო. ომისშემდგომი პერიოდი დამთავრდა და უკვე მსჯელობა კარგ და ცუდ, მორალურ და ამორალურ ფილმებზე,
ახალი ფორმულის შექმნის აუცილებლობა წამოიჭრა... ავიღოთ რაც არაერთხელ მომესმინა.
მაგალითისათვის, ნეორეალიზმი. ნეორეალისტურმა ფილმებმა მოთმინებით ველოდი ხოლმე, როდის მივიდოდა
ყველას თავი მოაბეზრა. თუ გავაანალიზებთ და აქედან დასკვნამდე, ეს კი უთუოდ ფილმის ფინანსური მხარე იქნებოდა.
გამომდინარე, დავაზუსტებთ იმ მიზეზებს, მაშინ იქნებ ამჯერადაც გავიფიქრე, ნეორეალისტურ ფილმებს იმიტომ
ამოვხსნათ, როგორი უნდა იყოს ახალი ფორმულა... აძაგებს და ამბობს, ხალხს მობეზრდაო, რომ პროდიუსერებს

მოგებას არ აძლევთ, ვნახოთ, ახლა რას იტყვის. და მართლაც, ბატისტამ განაგრძო მსჯელობა. ხმა რაღაც არაბუნებრივი
ბატისტამ ცოტა ხნის დუმილის შემდეგ თქვა: ჰქონდა, თითქოს ლითონისებური მაშინაც კი, როცა ცდილობდა
- ჩემი აზრით, ნეორეალისტური ფილმები მაყურებელს ალერსიანად ელაპარაკა:
იმიტომ მობეზრდა, რომ ჯანსაღი არ არიან. - რეინგოლდმა ერთი წინადადება შემომთავაზა, რამაც,
ბატისტა გაჩერდა, მე რეინგოლდს გადავხედე. მას უნდა გამოვტყდე, ნამდვილად დამაინტერესა. ამ ბოლო ხანებში
თვალიც არ დაუხამხამებია. ბატისტას ამ პაუზით ხაზი უნდოდა თურმე დიდი წარმატება აქვთ ბიბლიურ სიუჟეტებზე აგებულ
გაესვა სიტყვა „ჯანსაღისათვის”. შემდეგ კი განმარტა: ფილმებს, ეს ფილმები თურმე ბევრ მაყურებელს იზიდავენ...
- როცა ვამბობ, ნეორეალისტური ფილმები ჯანსაღი არაა- ბატისტამ ეს ისე თქვა, სასხვათაშორისოდ, თითქოს
მეთქი, იმის ვგულისხმობ, რომ ისინი მაყურებელს ვერ ფრჩხილებში მოაქციაო, თითქოს მხოლოდ ამბავი აღნიშნა,
ამხნევებენ, არ უნერგავენ სიცოცხლის რწმენას. პირიქით, რომელსაც თვითონ არავითარ მნიშვნელობას არ ანიჭებდა.
ნეორეალისტური ფილმები აბეჩავებენ მათ, პესიმისტურ - რატომ იზიდავენ? იმიტომ რომ, ჩემი აზრით, ბიბლია
განწყობილებას უქმნიან. გარდა ამისა, უცხოელთა გულის ერთადერთი ჯანსაღი წიგნია, რაც კი ოდესმე ქვეყნად შექმნილა...
გასახარად, ამ ფილმებით იტალია წარმოდგენილია როგორც ჰოდა, რეინგოლდმა მითხრა: თუ ანგლოსაქსებს ბიბლია აქვთ,
მათხოვართა და უპოვართა ქვეყანა, უცხოელებს კი ხელს თქვენ, ხმელთაშუაზღვის კულტურის ხალხებს, ჰომეროსი
აძლევთ ასეთი წარმოდგენა. ამასაც თავი დავანებოთ, არის უფრო გყავთ, ასე არაა? - მიმართა რეინგოლდს თითქოს იმის
მნიშვნელოვანი მიზეზიც. ნეორეალისტურ ფილმებში დასამოწმებლად, სწორად გადმოვეცი თუ არა შენი აზრიო.
გამოკვეთილად არის ნაჩვენები ცხოვრების უარყოფითი - სწორედ ეგრეა! - დაუდასტურა რეინგოლდმა, მაგრამ
მხარეები, ყველაფერი მდაბალი, ჭუჭყიანი, არანორმალური. ღიმილით გაბადრულ სახეზე შეშფოთების ჩრდილმა მაინც
ერთი სიტყვით, არის პესიმისტური, უსარგებლო ფილმები, გადაურბინა.
ისინი ხალხს წარამარა ახსენებენ ცხოვრებისეულ სიძნელეებზე, - თქვენთვის, ხმელთაშუაზღვის კულტურის
ნაცვლად იმისა, რომ მათ გადალახვაში დაეხმარონ. ხალხებისათვისო, - განაბრძო ბატისტამ რეინგოლდის სიტყვები,
ვუყურებდი ბატისტას და განცვიფრებული ვფიქრობდი: - ჰომეროსი იგივეა, რაც ბიბლია ანგლოსაქსებისათვისო... რატომ
ნუთუ მართლა იმას ფიქრობს, რასაც ლაპარაკობს, თუ მხოლოდ არ შეიძლება, მაგალითად, გავაკეთო ფილმია „ოდისეას”
თავს გვაჩვენებს? არადა, გულწრფელობაც კი ერია მის მიხედვით?
სიტყვებში. შესაძლოა, ეს იმ ადამიანის გულწრფელობას ჰგავდა, სიჩუმე ჩამოვარდა, განცვიფრებისაგან პირი დავაღე.
ვინც სიამოვნებით იჯერებს იმას, რაც მისთვის სასარგებლოა. გონების მოსაკრებად დრო რომ მომეგო, გაჭირვებით
ყოველ შემთხვევაში, ახლა იგი ნამდვილად გულწრფელი ჩანდა. ამოვილუღლუღე:

- ლაპარაკია მთელ „ოდისეაზე” თუ მის რომელიმე თითქოს სურდა გაეგო, რა იმალებოდა ჩემი გულგრილობის
ეპიზოდზე? მიღმა. ბოლოს, როგორც ჩანს, გადაწყვიტა ეს საქმე მცირე ხნით
- ამ საკითხზე უკვე ბევრი ვიმსჯელეთ და იმ დასკვნამდე გადაედო. ადგა, თავი უკან გადააგდო. ხელები ჯიბეებში ჩაიწყო
მივედით, რომ უმჯობესია მთლიანად გამოვიყენოთ იგი და ოთახში ბოლთის ცემას მოჰყვა. ჩვენც სკამები შევაბრუნეთ და
ფილმისათვის, მაგრამ ამას ჩვენთვის ისე გადამწყვეტი მის მოძრაობას თვალს ვადევნებდით, ის ოთახში დადიოდა და
მნიშვნელობა არა აქვს. უფრო მნიშვნელოვანი სულ სხვაა, - ხმას თან ლაპარაკობდა:
აუწია მან. - „ოდისეის” ხელმეორედ გადაკითხვისას წავაწყდი - ყველაზე მეტად „ოდისეა”-ში გამაოცა ჰომეროსის
იმას, რასაც კარგა ხანია ამაოდ ვეძებდი, წავაწყდი იმას, რასაც ვერ პოეზიის სანახაობითმა მხარემ. როცა სანახაობაზე ვლაპარაკობ,
ნახავთ ვერცერთ ნეორეალისტურ ფილმში. და ვერცერთ იმ მხედველობაში მაქვს ის, რაც ყოველთვის მოსწონს და იზიდავს
სიუჟეტშიც, რასაც ამ უკანასკნელ ხანებში შენ მთავაზობდი, მაყურებელს. მაგალითისათვის ეპიზოდი ნავზიკაასთან,
მოლტენი. ვიპოვე რაღაც ისეთი, ვგრძნობ, მაგრამ ვერ მომხიბლავი შიშველი ქალწულები წყალში ბანაობენ, ამ დროს
გამომითქვამს, რაღაც ისეთი, რაც ისე სჭირდება ულისე ბუჩქებიდან უთვალთვალებს მათ - ეს ხომ უკვე
კინოხელოვნებას, როგორც ცხოვრებას - პოეზია. ვარიანტია კადრისა „მობანავე მზეთუნახავები”, ან აიღეთ
ისევ რეინგოლდს შევხედე. ის კვლავ იღიმებოდა პოლითემი; ცალთვალა საშინელება, გოლიათი, ზღაპრული
წეღანდელზე უფრო ფართოდ და მოწონების ნიშნად თავს ურჩხული. ეს ხომ კინგ-კონგია, ომისშემდგომი კინოს
იქნევდა. უცებ, ჩემდა უნებურად, საკმაოდ უხეშად ვთქვი: სახელმოხვეჭილი და პოპულარული პერსონაჟი. ანდა გაიხსენეთ
- რა თქმა უნდა, „ოდისეაში” პოეზია ბევრია, მაგრამ კირკეი, თავისი სასახლით. ეს ანტინეა „ატლანტიკიდან”. აი, რას
მთავარია, ფილმში როგორ შევძლებთ მის გადმოცემას. ვეძახი სანახაობას. მაგრამ, როგორც ვთქვი, ეს არა მარტო
- მართალია, - ბატისტამ მაგიდიდან სახაზავი აიღო და სანახაობაა, არამედ დიდი პოეზიაც. - ბატისტა აღტაცებული იყო,
მომიმიზნა - მართალია. სწორედ ამისთვის არსებობთ თქვენ ჩვენ წინ გაჩერდა და წარმოთქვა: - აი, როგორ მაქვს
ორნი: თქვენ, მოლტენი და ბატონი რეინგოლდი. ვიცი, რომ იქ წარმოდგენილი ფირმა „ტრიუმფ-ფილმის” მიერ გამოშვებული
პოეზიაა, იმის ამოღება კი თქვენი საქმეა. „ოდისეა”.
- „ოდისეა”... - შევნიშე, - ეს ხომ მთელი სამყაროა... იქიდან გაჩუმება ვამჯობინე, რადგან ვიცოდი, რომ პოეზია
შეიძლება რაღაც-რაღაცების ამოკრება, ოღონდ უნდა იცოდე, ბატისტასთვის ის არ იყო, რაც ჩემთვისაა იგი. უკვე
რომელი კუთხიდან მიუდგე... წარმოდგენილი მქონდა, როგორი იქნებოდა „ტრიუმფ-ფილმის”
ეტყობა, ბატისტას გაუკვირდა, დიდად რომ არ მიერ გამოშვებული „ოდისეა”. ეს იქნებოდა ბობლიურ
აღმაფრთოვანა მისმა წინადადებამ, დაჟინებით შემომაცქერდა, სიუჟეტებზე შექმნილი ჰოლივუდის ყაიდის ფილმი

ურჩხულებით, შიშველი ქალებით, მაცთუნებელი სცენებით, და ასეთ რისკზე ძნელად წავიდოდა. მაშ, რა იყო მიზეზი? იქნებ
ეროტიკითა და თეატრალური ზარ-ზეიმურობით. ბატისტას ხომ დიდი ჰომეროსის სახელის წყალობით დიდძალი თანხის მიღება
ისეთივე გემოვნება აქვს, როგორიც ჰქონდათ დ'ანუნციოს ეპოქის იზიდავდა ამერიკიდანაც კი?
იტალიელ პროდიუსერებს! ჰოდა, რაღა გასაკვირია მაშინ მისი ვიცოდი, ჰომეროსის სახელი და რეინგოლდის
ასეთი მსჯელობა? სიტყვებით რომ ვთქვათ, ეს ხმელთაშუაზღვის ბიბლია -
- აბა, ამაზე რას იტყვი, მოლტენი? ვინც კი კინოს სამყაროს „ოდისეა”, ნამდვილად დიდ ეფექტს მოახდენდა, მაგრამ, ისიც
კარგად იცნობს, იცის, რომ არის ფილმი, რომლის სცენარი ჯერ ვიცოდი, თუ ფილმი არ დაიდგმებოდა, რაშიც ეჭვიც არ
არც დაწერილა, მაგრამ ყველანი დარწმუნებული არიან, ამ მეპარებოდა, სხვა პროდიუსერებივით ბატისტაც მონახავდა
ფილმს უსათუოდ გადაიღებენ, არის ისეთი ფილმიც, რომლის რაიმე საბაბს და სამუშაოს ანაზღაურებამდე უარს მეტყოდა. ასეა
ასეულობით გვერდი სცენარიც დაწერილია, ხელშეკრულებაც ყოველთვის: თუ ფილმი არ დაიდგმება, პროდიუსერი ამ
დადებულია, მაგრამ ყველამ იცის, ამ ფილმს დადგმა არ უწერია. სამუშაოს ანაზღაურებას მომავალი ფილმის წარმოებამდე
ვიდრე ბატისტა ლაპარაკობდა, გამოცდილი გადასდებს ხოლმე და საწყალ სცენარისტსაც სხვა გზა არ რჩება,
სცენარისტის პროფესიულმა ალღომ მიკარნახა, „ოდისეა” ისეთი უნდა ელოდოს.
ფილმი იქნებოდა, რომელზედაც ბევრს ლაპარაკობენ, მაგრამ ამიტომ, პირველი, რაც გავიფიქრე, ეს იყო
ეკრანზე მაინც არ უშვებენ. ასე რატომ ვფიქრობდი, ამის ახსნა არ გამეთვალისწინებინა ეს საკითხი და თავიდანვე მომეთხოვა
შემეძლო, არ ვიცი, შეიძლება ბატისტას ლაპარაკმა იმოქმედა ხელშეკრულების გაფორმება და რაც მთავარია, ავანსიც.
ჩემზე, ასე დიდ მოთხოვნებს რომ უყენებდა ფილმს. ან შეიძლება ამისთვის კი საჭირო იყო, მომემიზეზებინა შემოთავაზებული
რეინგოლდის მაცდუნებელმა გარეგნობამ მოახდინა გავლენა, სამუშაოს სირთულე, რათა ბატისტას აქეთ ეთხოვა ჩემთვის ამ
რომელიც სანამ იჯდა, დიდებულ შთაბეჭდილებას სტოვებდა, ფილმზე თანამშრომლობა.
ხოლო როცა ადგა, პატარა და უბადრუკ კაცუნად წარმომიდგა. - ჩემის აზრით, საუცხოო იდეაა, - მშრალად ვუპასუხე მე.
მივხვდი, რომ რეინგოლდის მსგავსად ეს ფილმიც თავისი - რაღაც დიდ აღფრთოვანებას ვერ გატყობ.
სათაურით ბრწყინვალე ეფექტს მოახდენდა, მაგრამ თვითონ - მე მგონი, ეს ჩემი ჟანრი არ არის. ვერ შევძელებ. -
ფილმი სუსტი იქნებოდა. ამის დასამოწმებლად სირინოზებზე ვუპასუხე საკმაოდ გულწრფელად.
ნათქვამი ცნობილი ფრაზა მოვიშველიე: „desinit in piscem” - რატომ? - ბატისტა უკვე გაბრაზებული ჩანდა. -
(“ყველაფერი თევზის ბოლოთი სრულდება”). ყოველთვის მარწმუნებდით, სერიოზულ ფილმებზე მუშაობა
ჩემთვის გაუგებარი იყო, ბატისტას რამ აფიქრებინა ამ მსურსო, ახლა კი, როცა ამის საშუალება გეძლევათ, უკან იხევთ,
ფილმის დადგმა. ვიცოდი, ბატისტა ძალიან ფრთხილი კაცი იყო უარს ამბობთ.

ვცადე მისთვის ამეხსნა: მართალი არაა, პენელოპეს ოდისევსი უყვარდა-მეთქი, რომ მის
- იცით რა, ბატისტა, მე ფსიქოლოგიური ფილმები უფრო მნიშვნელობას ახლა ჩასწვდა ჩემი გონება: „ქმარს უყვარს ცოლო,
მიზიდავს, ეს კი, პირიქით, თუ სწორად გაგიგეთ, ამერიკული ცოლს კი არა”. ამის გაფიქრებაზე მოულოდნელად გამახსენდა
ფილმებივით, სანახაობითი უნდა იყოს, ბიბლიურ სიუჟეტებზე რაღაც ისეთი, რომელსაც, როგორც მაშინ მივხვდი, შეეძლო
შექმნილი კინოსურათი. პასუხი გაეცა იმ კითხვაზე, რაზედაც რამდენიმე წუთის წინ ასე
ამჯერად პასუხის გაცემა ვერ მოასწრო ბატისტამ, ვიმტვრევდი თავს ბატისტას მისაღებ ოთახში: „რატომ აღარ
მოულოდნელად საუბარში რეინგოლდი ჩაგვერია: ვუყვარვარ ემილიას?”
- სინიორ მოლტენი, - თქვა მან და სახეზე კვლავ ახლა, როცა ამ ამბავს ვყვები, მკითხველს ალბათ ეგონება,
ნახევარმთვარისებური ღიმილი ისე აიკრა, როგორც მსახიობები დიდი დრო გავიდაო, მაგრამ ამ ფიქრებმა სულ რაღაც ერთ წამში
აიკრავენ ხოლმე ხელოვნურ ულვაშს სცენაზე გამოსვლის წინ. გაიქროლეს ჩემს ტვინში. სანამ რეინგოლდს თავისი მომღიმარე
ოდნავ წინ წამოიხარა და მოკრძალებით, თითქმის ენის სახე ჩემკენ მოჰქონდა, მე უცებ ფიქრით ჩვენს ადრინდელ
ბორძიკით დაიწყო: - სინიორ ბატისტამ შესანიშნავად გადმოსცა ნაქირავებ ბინის სასტუმრო ოთახში გავჩნდი, უცებ თვალწინ
ჩვენი ჩანაფიქრი. მან სწორად წარმოგვიდგინა ფილმი, რომელიც წარმომიდგა სურათი: ხელში სცენარი მიჭირავს და მბეჭდავ
მე უნდა დავდგა თქვენი დახმარებით, მაგრამ სენიორ ბატისტა ქალს ვკარნახობ. სამუშაო უკვე დასასრულს უახლოვდება,
ლაპარაკობდა როგორც პროდიუსერი, მან უმთავრესი რამდენიმე თვე იყო, ერთად ვმუშაობდით და ჯერ კარგად არც
ყურადღება ფილმის სანახაობით მხარეს დაუთმო. თუ შემეხედა ქალისათვის. ვინმეს რომ ეკითხა, ლამაზი იყო თუ არა.
ფსიქოლოგიური ფილმები გიზიდავთ, დაუყოვნებლივ უნდა ვერაფერს ვიტყოდი, მხოლოდ ერთმა უბრალო შემთხვევამ
შევუდგეთ ამ ფილმზე მუშაობას, რადგან იგი სხვა არა არის რა, ამიხილა თვალები. არ მახსოვს, რა წინადადებას ბეჭდავდა
თუ არა ფსიქოლოგიური ურთიერთდამოკიდებულება ცოლ- მანქანაზე, დავიხარე და საჩქაროდ ჩავბეჭდე საჭირო სიტყვა,
ქმარს - ოდისევსსა დე პენელოპეს შორის. სწორედ ჩემი მიზანიც ჩაბეჭდვისას ჩემდა უნებურად მის თითებს შევეხე, შევამჩნიე,
ესაა, მინდა გავაკეთო ფილმი ადამიანზე, რომელსაც უყვარს ხელები დიდი და ღონიერი ჰქონდა. გამიკვირდა, ასეთი ნაზი
ცოლი, მას კი არა... აგებულების ქალს ასეთი ხელები რომ ჰქონდა. ქალს ხელი არ
ამ სიტყვებმა ძალზე დამაბნია. უფრო იმიტომ, რომ მოუშორებია, არც უკმაყოფილება გამოუთქვამს. შემდეგი
რეინგოლდმა თავისი ხელოვნური ღიმილით გასხივოსნებული სიტყვაც ჩავბეჭდე და ამჯერად უკვე განზრახ დავადე ხელი
სახე ზედ ჩემს სახესთან მოიტანა, ასე რომ, უკანდასახევი გზა თითებზე. სახეზე შევხედე, მანაც ჯიქურ შემომხედა, თითქოს
მოჭრილი მქონდა. უნდა მეპასუხა და რაც შეიძლება მალე, მაქეზებდა კიდეც. მეც, თითქოს პირველად ვხედავო, უცებ
მაგრამ ის იყო შეკამათება დავაპირე რეჟისორთან, ეგ ხომ აღმოვაჩინე, რომ ლამაზი იყო, პატარა, ოდნავ მოსქო,

მიმზიდველი ტუჩები, ჟინიანი ცხვირი და დიდი, შავი თვალები კოცნამ შეაერთა. საგულისხმოა მისი სიტყვები კოცნის შემდეგ:
ჰქონდა. უკან გადავარცხნილი ხშირი და ხვეული თმა ძალზე „ოჰ, როგორც იქნა! უკვე იმედს ვკარგავდი, გამბედაობა არ ეყოფა-
უხდებოდა, მაგრამ მის ნაზ და ფერმკრთალ სახეზე უკვე მეთქი”. ერთი სიტყვით, ისე იყო დარწმუნებული თავის
აღბეჭდილიყო გულგატეხილობა და სასოწარკვეთილება. კიდევ გამარჯვებაში - რომ უკვე ხელთ ვყავდი, კოცნა აღარც
ერთი რამ შევამჩნიე; როცა ქალმა პრანჭვით წარმოთქვა - პატიეთ, მოუსურვებია. მაშინვე განაგრძო ბეჭდვა. შეცბუნებული ვიყავი,
ყურადღება დამეფანტაო, - განმაცვიფრა მისმა მკვეთრმა და სინდისის ქენჯნას და სინანულს ვგრძნობდი. არა, გოგონა
მშრალმა, საკმაოდ უსიამოვნო ხმამ. სახეში რომ შევხედე, აშკარად მომწონდა, ასე რომ არ ყოფილიყო, არც ვაკოცებდი.
თვალები ძირს არ დაუხრია, პირიქით, გამომწვევადაც დამიწყო მაგრამ ცოდნით ნამდვილად ვიცოდი, არავითარი გრძნობა არ
ცქერა. ცოტა არ იყოს, დავიბენი და იმ დღიდან მოყოლებული გამაჩნდა მის მიმართ. მხოლოდ მისი დაჟინებული და უტიფარი
რამდენიმე დღე მხოლოდ ერთმანეთის ცქერაში ვიყავით. უფრო გამომწვევობით გაღიზიანებულმა მამაკაცურმა
სწორად, ის მიყურებდა ხოლმე, ურცხვად და გამომწვევად. პატივმოყვარეობამ მაიძულა მეკოცნა მისთვის. ქალი
ვცდილობდი მისი მზერა ამერიდებინა, ის კი თვალს არ თავაუღებლად მუშაობდა, თვალები დაბლა დაეხარა, არასდროს
მაცილებდა, ჯიუტად მომაჩერდებოდა, სანამ თავისას არ ისე მომხიბლავი არ მჩვენებია მისი მრგვალი და ფერმკრთალი
მიაღწევდა. ხოლო როცა ჩვენი თვალები ერთმანეთს ხვდებოდა, სახე, უკან ლამაზად გადავარცხნილი, მხრებზე დაყრილი
მისი მზერა ჩემს თვალებში იძირებოდა. პირველ ხანებში ქალი მშვენიერი შავი თმის კულულები. შემდეგ, როგორც ეტყობა,
იშვიათად შემომაცქერდებოდა ხოლმე, შემდეგ კი უფრო და განზრახ დაუშვა შეცდომა. კვლავ მის გასასწორებლად დავიხარე.
უფრო მოუხშირა, ბოლოს და ბოლოს გაბეზრებულმა რომ აღარ გოგონა თვალს მადევნებდა, არც ერთი ჩემი მოძრაობა არ
ვიცოდი, თვალები საით წამეღო და მისი დაჟინებული მზერაც გამოჰპარვია. მისკენ რომ დავიხარე, უცებ სკამზე
ამეცდინა, მის უკან მოვყევი ბოლთის ცემას და კარნახს, მაგრამ შემოტრიალიდა, მკლავები კისერზე შემომხვია, თავი დამიჭირა
ჯიუტმა კეკლუცმა ქალმა აქაც მონახა გამოსავალი, პირდაპირ და ტუჩებზე დამეკონა. სწორედ იმ წუთში კარი გაიღო და
კედელზე დიდი სარკე დაკიდა. როგორც კი თავს ავიღებდი, ოთახში ემილია შემოვიდა.
სარკეში მის დაჟინებულ მზერას ვაწყდებოდი. ბოლოს და ვფიქრობ, საჭირო არ არის იმის დაწვრილებით აღწერა,
ბოლოს მოხდა ის, რაც უნდა მოჰყოლოდა თვალებით ამგვარ რაც შემდეგ მოხდა. ემილია უცებ გაბრუნდა.
თამაშს და რასაც ის კარგა ხანია დიდი მონდომებით ცდილობდა. - ქალიშვილო, დღეს სამუშაო დამთავრებულია,
ერთ დღეს ჩვეულებისამებრ ვკარნახობდი, შეცდომა შეგიძლიათ სახლში წაბრძანდეთ, - აჩქარებით ვუთხარი
შევამჩნიე და მის გასასწორებლად დავიხარე. ქალს შევხედე, მბეჭდავს და თითქმის გავვარდი ემილიას ოთახში. მეგონა,
მანაც შემომხედა და უცებ ჩვენი ტუჩები აჩქარებულმა, მოკლე ეჭვიანობის ნიადაგზე წამეჩხუბებოდა, მაგრამ მხოლოდ ეს

მითხრა: „პომადა მაინც მოგეცილებინა ტუჩებიდან”. პომადა შემდეგში როგორ განვითარდა მოვლენები: ემილიამ
მაშინვე მოვიცილე. ახლოს მივუჯექი და თავის მართლება თავდაპირველად ისე მომაჩვენა თავი, თითქოს ამ შემთხვევას
დავიწყე. ყველაფერი ისე მოვუყევი, როგორც სინამდვილეში არაფრად აგდებდა, სინამდვილეში ეს ამბავი ალბათ ძალიან
იყო. ემილია რაღაც უნდობლად, მაგრამ შემწყნარებლურად სტანჯავდა, მაგრამ არ უნდოდა თავს გამოტყდომოდა. მერე და
მისმენდა, ბოლოს თქვა: თუ ნამდვილად გიყვარს ეგ ქალი, მერე, როცა კი ემილიას ეს შემთხვევა გაახსენდებოდა,
ყოველგვარი ბოდიშების გარეშე შეგიძლია თქვა და თანახმა ვარ გულგატეხილობა ეუფლებოდა და ეს გულგატეხილობა
დამშორდეო. ეს სიტყვები რბილად, ყოველგვარი გაბრაზების თანდათანობით იზრდებოდა და გორგალივით ეხვეოდა. კოცნამ,
გარეშე წარმოსთქვა, თითქოს მთხოვდა, პასუხად ჩემგან „არა” რაც ჩემი წუთიერი სისუსტის შედეგი იყო, შეუხორცებელი
გაეგონა. ბოლოს, ბევრი ახსნა-განმარტებისა და ჭრილობა მიაყენა მის სულს, ხოლო დრომ კი არ განკურნა, უფრო
სასოწარკვეთილი ფიცის შემდეგ (პირდაპირ შიშით ვძრწოდი მტკივნეული გახადა იგი.
იმის გაფიქრებაზეც კი, რომ ემილია გამშორდებოდა) მგონი ამ ფიქრებში გართულს ალბათ ძალიან დაბნეული და
შევძელი დამურწმუნებინა ჩემს სიმართლეში. ემილია ცოტათი გაფანტული მზერა მქონდა, რადგან უცებ თითქოს
გაჯიუტდა, მაგრამ ბოლოს მაინც მაპატია. იმავე დღეს, ემილიას ჩასქელებული ნისლიდან მომესმაო, ჩემამდე მოაღწია
თანდასწრებით დავურეკე იმ მემანქანე გოგონას, აღარ რეინგოლდის შეშფოთებულმა ხმამ:
მჭირდებით და ნუღარ მოხვალთ-მეთქი. მან მაინც სცადა - თქვენ მისმენთ, სენიორ მოლტენი? - გამოვერკვიე, უცებ
ჩემთვის ქალაქში პაემანი დაენიშნა, მაგრამ ორჭოფულად ჩემ წინ ნისლი გაიფანტა და შევკრთი, ჩემკენ მომართული
ვუპასუხე და მას შემდეგ აღარსად მინახავს. რეინგოლდის მომღიმარი სახე რომ დავინახე.
როგორც უკვე ვთქვი, შეიძლება ადამიანს მოეჩვენოს, ამის - მაპატიეთ, ფიქრმა წამიღო... თქვენმა ნათქვამმა
გაფიქრებას დიდი დრო მოანდომაო. სინამდვილეში ერთ წუთში ჩამაფიქრა: კაცი, რომელსაც უყვარს ცოლი, მას კი არა... - არ
გამიელვა თავში ამ მოგონებამ. ელვასავით გაანათა გონების ის ვიცოდი, რა მეთქვა და რაც პირველად მომადგა ენაზე, ისა ვთქვი.
ბნელი კუნჭული, სადაც ამდენი ხნის მანძილზე იყო - პოემის მიხედვით პენელოპეს უყვარს ოდისევსი. შეიძლება
მიჩქმალული ეს შემთხვევა. მიკვირდა, რატომ აქამდე არ ითქვას, მთელი პოემა ძირითადად სწორედ პენელოპეს
გამახსენდა-მეთქი. აი პასუხი იმ კითხვაზე, რამაც დიდი ხანია ოდისევსისადმი უსაზღვრო სიყვარულზეა აგებული.
მოსვენება დამიკარგა. ახლა კი ეჭვი აღარ მეპარებოდა, მიზეზი, - ერთგულება, სენიორ მოლტენი, - გაიღიმა რეინგოლდმა,
სწორედ ეს იყო. კვლავ წარმომიდგა თვალწინ: როგორ შემოვიდა - სიყვარული როდია. პენელოპე ოდისევსის ერთგულია, მაგრამ
ოთახში ემილია და როგორ წამასწრო მბეჭდავ ქალთან კოცნაში ჩვენ არ ვიცით, რამდენად უყვარს იგი... როგორც თქვენთვის
გართულს. ახლა უკვე შემეძლო ზუსტად წარმომედგინა, ცნობილია, შეიძლება უერთგულესი იყო, მაგრამ არ გიყვარდეს.

ხანდახან მეტისმეტი ერთგულება ერთგვარი შურისძიებაცაა, აღელვებული ვიყავი ემილიაზე ფიქრითა და ჰომეროსის
შურისძიება სიყვარულისათვის... ერთგულება სიყვარულს არ რეინგოლდისებური გაგების გამო, რომელიც საოცრად
ნიშნავს, მოლტენი... ემთხვეოდა ჩემს პირად ცხოვრებას.
რეინგოლდის ამ სიტყვებმა მთლად გადამრია. ჩემი კარს რომ მივუახლოვდით, მაინც ვერ მოვითმინე და
ფიქრი ისევ ემილიას გადასწვდა. საკუთარ თავს ჩავეკითხე. ასეთ ხმადაბლა ჩავილაპარაკე:
ერთგულებას და გულგრილობას მერჩია თუ არა ღალატი, რასაც - კი მაგრამ, ხელშეკრულება?
შემდეგ მონანიება მოჰყვებოდა-მეთქი? რა თქმა უნდა, მერჩია. - ხელშეკრულება მზადაა, - მშვიდად მიპასუხა ბატისტამ,
ღალატის შემთხვევაში მარტო ემილია იქნებოდა დამნაშავე, მე კი - მასთან ავანსიც. მოლტენი, თქვენ მხოლოდ კანცელარიაში
სინდისი სუფთა მექნებოდა და შემეძლო თამამად შემეხედა უნდა შეიაროთ, ხელშეკრულებას ხელი მოაწეროთ და ავანსი
მისთვის თვალებში. თუმცა რომელ სინდისზე ვლაპარაკობ, მიიღოთ.
როცა ეს-ესაა ჩემს თავს დავუმტკიცე, რომ ემილიას მე ვუღალატე მოულოდნელობისაგან დავიბენი. მეგონა, როგორც
და არა მან მე. ისევ ფიქრებს გავყევი, მაგრამ ამჯერად ბატისტას სჩვეოდა სცენარებზე მუშაობის დაწყებისას, ბატისტა მიკიბ-
ხმამ გამომარკვია. მოკიბავდა, ეცდებოდა ჰონორარი შეემცირებინა, ან ავანსი
- ერთი სიტყვით, შევთანხმდით, მოლტენი, თქვენ დაეყოვნებინა. მოხდა პირიქით. ყოველგვარი უთანხმოების
იმუშავებთ რეინგოლდთან. გარეშე მაძლევდა ავანსს. სანამ კანცელარიაში შევიდოდით,
- შევთანხმდით, - გაჭირვებით ამოვილუღლუღე. რომელიც გვერდოთ ოთახში იყო, ვერ მოვითმინე მადლობა არ
- ძალიან კარგი, - კმაყოფილებით წარმოთქვა ბატისტამ. - მეთქვა ბატისტასთვის და ჩავილაპარაკე:
ახლა ასე მოვიქცევით: რეინგოლდი ხვალ პარიზს გაემგზავრება, - გმადლობთ, ბატისტა. ალბათ იცით, რომ მიჭირს.
იქ ერთ კვირას დაჰყოფს. თქვენ კი, მოლტენი, ამ ხნის უცებ ტუჩები მოვიკვნიტე. ვინ მრჯიდა ეს სიტყვები
განმავლობაში „ოდისეის” სცენარის მონახაზს გააკეთებთ და მეთქვა, მით უმეტეს არც ისე მიჭირდა, როგორც ჩემი
მომიტანთ, ხოლო როგორც კი რეინგოლდი პარიზიდან ნათქვამიდან დაასკვნიდა კაცი. უცებ მივხვდი, ზედმეტი
დაბრუნდება, ერთად გაემგზავრებით კაპრიზე და მაშინვე მომივიდა. ამის თქმა სულ არ იყო საჭირო. ბატისტამ დამწვარზე
შეუდგებით მუშაობას. მდუღარე გადამასხა:
ბატისტას ამ დასკვნითი სიტყვის შემდეგ რეინგოლდი - მივხვდი, ძვირფასო ყმაწვილო... - მითხრა და მხარზე
ადგა. მეც ანგარიშმიუცემლად წამოვდექი, ვიცოდი, მამობრივი მზრუნველობით დამარტყა ხელი. - წინასწარვე
ხელშეკრულებაზე და ავანსზე უნდა ჩამომეგდო სიტყვა, რადგან ვიზრუნე. - მერე საწერ მაგიდასთან მჯდარ მდივანს მიმართა: -
ბატისტას შეიძლება მშრალზე დავესვი. მაგრამ ძალზე ეს სენიორ მოლტენია, ხელშეკრულება და ავანსი...

მდივანი მაშინვე წამოხტა, საქაღალდე გახსნა, იქიდან თავი მეცხრე

უკვე გამზადებული ხელშეკრულება ამოიღო. მასზე
ქინძისთავით იყო მიმაგრებული ავანსის ქვითარი. ჯერ შვიდი საათიც არ იქნებოდა, შინ რომ მოვედი. ამაოდ
ბატისტა ჯერ რეინგოლდს დაემშვიდობა, შემდეგ კვლავ ვეძებდი ემილიას ოთახებში, იგი სახლიდან გასულიყო და
მე მომიბრუნდა, მხარზე ხელი დამარტყა, წარმატება მისურვა და ალბათ ვახშმობამდე არც დაბრუნდებოდა. გული ჩამწყდა, შინ
თავის კაბინეტში შევიდა. რომ არ დამიხვდა. არადა როგორ მოვიჩქაროდი! მინდოდა
- სინიორ მოლტენი, - მითხრა რეინგოლდმა ხელის მისვლისთანავე მბეჭდავი ქალის ამბავი გამეხსენებინა. მე ხომ,
ჩამორთმევისას, - შევხვდებით, როგორც კი პარიზიდან როგორც იქნა, მივაგენი იმას, რაც დიდი ხანია მაწვალებდა. ჩვენი
დავბრუნდები... ამასობაში თქვენ „ოდისეას” სცენარის მონახაზი განხეთქილების მიზეზი ნამდვილად ის უნებური კოცნა იყო და
გააკეთეთ და სენიორ ბატისტასთან ერთად განიხილეთ... იმედი მქონდა, სულ რამდენიმე სიტყვით შევძლებდი გამეფანტა
- კარგი, - ვუთხარი ცოტა არ იყოს გაკვირვებულმა: გაუგებრობათა ბურუსი, შემდეგ კი მეხარებინა ხელშეკრულება
მომეჩვენა, რომ რეინგოლდმა მრავალმნიშვნელოვნად და „ოდისეაზე”, ავანსი და კაპრიზე გამგზავრება. თუმცა ვიცოდი,
მეგობრულად დამიქნია თავი. რომ სულ რაღაც ორიოდე საათით გადაიდებოდა ჩვენი საუბარი,
ჩემი გაოცება რომ შეამჩნია, რეინგოლდი უცებ მაგრამ გულზე მაინც მწარე ნაღველი შემომაწვა. ეს ავის
მომიახლოვდა, ხელი მკლავში გამომდო, პირი ყურთან მომიტანა მომასწავებლად მენიშნა.
და ჩამჩურჩულა: იმ წუთში მჯეროდა, ემილიას ადვილად
- ნუ ღელავთ, ნურაფრისა გეშინიათ, ბატისტამ რაც უნდა, დავარწმუნებდი ჩემს სიმართლეში, მაგრამ ორი საათის შემდეგ,
ის ილაპარაკოს, ჩვენ გავაკეთებთ ფსიქოლოგიურ ფილმს. ვინ იცის, შევძლებდი ამას თუ არა. როგორც ხედავთ, თავს
მხოლოდ ფსიქოლოგიურს. ვირწმუნებდი, ემილიას გულგრილობის ნამდვილ მიზეზს
აქვე უნდა აღვნიშნო, რომ სიტყვა „ფსიქოლოგიური” მივაგენი-მეთქი, მაგრამ, სიმართლე რომ ვთქვა, სადღაც გულის
გერმანულ აქცენტზე წარმოთქვა: „ფსიუკოლოგიური”, შემდეგ სიღრმეში არ მჯეროდა და საკმარისი აღმოჩნდა, ემილია შინ არ
გამიღიმა, ხელი მაგრად ჩამომართვა, ჩვეულებისამებრ ქუსლი დამხვედროდა, რომ ეს ეჭვი კიდევ უფრო გაღრმავებულიყო და
ქუსლს შემოჰკრა და წავიდა. რეინგოლდს თვალი გავაყოლე. ცუდ გუნებაზეც დავმდგარიყავი.
უცებ მდივნის ხმა ჩამესმა: მძიმე საგონებელში ჩავარდნილი, აღელვებული და
- სინიორ მოლტენი, ინებეთ ფული, აქ მომიწერეთ წელი. დაბნეული შევუდექი კარადაში „ოდისეას” პონდემონტესეული
თარგმანის ძებნას.

შემდეგ საბეჭდ მანქანას მივუჯექი, ქაღალდი ჩავდე. რაც შეეხება რეინგოლდს, მისი არაორაზროვანი ნათქვამი
სიგარეტს მოვუკიდე და „ოდისეას” მოკლე შინაარსის ბეჭდვა - ფსიქოლოგიური ფილმი უნდა დავდგათო, - ჩემს ღმერთებს
დავიწყე. მეგონა, მუშაობა შემოწოლილ დარდს კარგს არაფერს უქადდა, რადგან ფსიქოლოგიზმი ბედისწერის
გამიქარწყლებდა, ან მცირე ხნით მაინც დამიყუჩებდა ტკივილს. იდეას და ყოველგვარი ზეციური ძალის ჩარევას გამორიცხავს,
ამ ხერხისათვის წინათაც არაერთხელ მიმიმართავს. წიგნი მისი მიმდევარნი უკეთეს შემთხვევებში ბედისწერის
გადავშალე და დინჯად ჩავიკითხე „ოდისეას” პირველი სიმღერა, გარდაუვალობას ადამიანის სულის სიღრმეში ეძებენ, მის ბნელ
ქაღალდზე ჯერ სათაური დავბეჭდე: „ოდისეას” მოკლე ლაბირინთებში, ეგრეთ წოდებულ ქვეცნობიერებაში.
შინაარსი”, ქვემოთ კი განვაგრძე: აქედან გამომდინარე, ღმერთების გამოყვანა ზედმეტი
„ტროას ომი კარგა ხანია დამთავრდა. ელინთა გმირები, იყო, ისინი არც სანახაობითი ფილმის სცენარისათვის
ვინც კი ამ ომში მონაწილეობდა, უკლებლივ დაბრუნდნენ გამოდგებოდნენ და არც ფილმის ფსიქოლოგიური
სამშობლოში გარდა ოდისევსისა, რომელიც ჯერ კიდევ შორსაა ვარიანტისათვის... ასეთ აბურდულ და დახლართულ ფიქრებში
თავისი კუნძულისა და საყვარელი ოჯახისაგან.” იყო გართული ჩემი დაღლილი გონება. დროდადრო საბეჭდ
ამ ადგილზე ბეჭდვა შევწყვიტე, ვერ გადამეწყვიტა, მანქანას გადავხედავდი და თავს ვაიძულებდი მუშაობა
„ოდისეას” მოკლე შინაარსში შემეტანა თუ არა ღმერთების ბჭობა განმეგრძო, მაგრამ არაფერი გამომდიოდა. თითის განძრევაც არ
ოდისევსის ითაკაზე დაბრუნების თაობაზე. ჩემი აზრით, ეს შემეძლო, უმოქმედოდ ვიჯექი საწერ მაგიდასთან და ღრმად
მონაკვეთი მეტად მნიშვნელოვანი იყო, რადგან პოემაში მას ჩაფიქრებულს თვალები სიცარიელისთვის მიმეშტერებინა.
შეჰქონდა აზრი ბედისწერის გარდუვალობაზე, ამავე დროს სინამდვილეში, „ოდისეას” სიუჟეტზე ისე არ ვფიქრობდი,
ადამიანის გმირულ ნებისყოფაზე, სიძნელეთა დაძლევაზე. ამ როგორც ვცდილობდი გავრკვეულიყავი იმ ჩემთვის უსიამოვნო
ეპიზოდის ამოღება ნიშნავდა უარი მეთქვა პოემაში აღწერილ გრძნობებში, რომლებიც ჩემს სულს მწარე ნაღველითა და
არამიწიერ სამყაროზე, ზებუნებირვ მოვლენებზე, ზეციურ სიცივით ავსებდნენ, მაგრამ ისე ვიყავი ამ ფიქრებისაგან
სასწაულთმოქმედებაზე, სცენარში უაღრესად პოეტური და დაღლილ-განაწამები, გამოფიტული და სულდამძიმებული,
სათაყვანო ღმერთების შემოყვანაზე. ეჭვი არ მეპარება, ბატისტა თვითონაც ვერ გამეგო, რა ხდებოდა ჩემს თავს.
უარს იტყოდა სცენარში ღმერთების მონაწილეობაზე: აქაოდა, უცებ სრულიად მოულოდნელად, უმოძრაოდ დამდგარ
ღმერთები ლაყბობის მეტს არაფერს გააკეთებენო, თანაც გუბურას წყლის ჭავლი რომ გადაურბენს ხოლმე, ისე გამიელვა
ტყუილად გაირჯებიან იმაზე, რასაც პოემის გმირებიც გონებაში: ახლა მე „ოდისეაზე” ისეთი ქირურგიული ოპერაციის
შესანიშნავად შეძლებენო. ჩატარებას ვაპირებ, როგორსაც ატარებენ ყოველთვის
მხატვრული ნაწარმოების ეკრანიზაციისას, ხოლო როცა სცენარი

დამთავრდება, წიგნს კარადაში დავაბრუნებ, ის კვლავ დაიკავებს მისკენ შევბრუნდი. ის კარის ზღურბლზე იდგა. ჯერ
თავის ადგილს იმ წიგნთა შორის, რომლებიც ასევე გამოვიყენე ქუდიც არ მოეხადა, ხელში შეკვრა ეჭირა, მაშინვე ვუპასუხე
სცენარისათვის... გავა რამდენიმე წელი და როცა რომელიმე მშვიდად და აუღელვებლად, რამაც თვითონ გამაკვირვა, ამდენი
ახალი ფილმისათვის სხვა წიგნს დავუწყებ ძებნას განცდებისა და თავისმტვრევის შემდეგ.
დასამახინჯებლად და გამოსაშიგნავად, „ოდისეა” ალბათ კვლავ - არა, არ ვმუშაობ... ვფიქრობ, ხელი მოვკიდო თუ არა
მომხვდება ხელში და ვიტყვი, ეს ის „ოდისეაა”, რომლის ბატისტას მიერ შემოთავაზებულ ახალ სცენარს.
მიხედვით სცენარი გავაკეთე რეინგოლდთან ერთად. ფილმი, მან კარი მოიხურა და მომიახლოვდა.
რომელიც ვერ გავიდა ეკრანებზე... არაფერი არ გამოვიდა. ფუჭად - ბატისტასთან იყავი?
ჩაიარა რამდენიმე თვის განმავლობაში ყოველდღიურმა, - ჰო.
დილიდან დაღამებამდე ლაპარაკმა ოდისევსზე, პენელოპეზე, - რა, ვერ შეთანხმდით? საკმარისს არ გიხდის სცენარში?
ციკლოპებზე, კირკეზე, სირინოზებზე... ყველაფერი ამაო - კი, როგორ არა, შევთანხმდით. ფულსაც საკმაოდ
გამოდგა, მხოლოდ იმიტომ, რომ... საკმარისი სახსრები არ მაძლევს.
აღმოჩნდა ფილმის დადგმისათვის. ამის გაფიქრებაზე უფრო - მაშ, რა მოხდა? იქნებ სიუჟეტი არ მოგწონს?
მეტად, ვიდრე ოდესმე, ზიზღი ვიგრძენი იმ ხელობისადმი, - არა, სიუჟეტი კარგია.
რომლის შესრულებაც ჩემი სურვილის წინააღმდეგ მოხდა. - რა სიუჟეტია?
აქამდე ემილიას სიყვარულისათვის ემუშაობდი, მხოლოდ ვიდრე ვუპასუხებდი, წამით შევხედე, მომეჩვენა,
მისთვის, მაგრამ ახლა, როცა შევამჩნიე, აღარ ვუყვარდი, ჩემმა როგორც ყოველთვის, ის ახლაც გაფანტული და გულგრილი იყო.
სამუშაომ ყოველგვარი აზრი დაკარგა. ეტყობა, მოვალეობის მოხდის მიზნით ლაპარაკობდა.
არ ვიცი, რამდენი ხანი დავყავი ასეთ მდგომარეობაში. - „ოდისეაა”, - მოკლედ ვუპასუხე.
უძრავად ვიჯექი სავარძელში, თვალები ფანჯრისკენ მქონდა მან შეკვრა საწერ მაგიდაზე დადო, შემდეგ ცალი ხელი
მიპყრობილი. როგორც იქნა, გავიგონე შემოსასვლელი კარის თავისკენ წაიღო და ქუდი ნელა მოიხადა. თავი გააქნია, რათა
ჯახუნი. შემდეგ სასტუმრო ოთახიდან ჩემს სმენამდე მოაღწია დატკეპნილი თმა გაესწორებინა. სახე უმეტყველო ჰქონდა,
ნაბიჯების ხმამ და მივხვდი, ემილია დაბრუნდა. არ მზერა დაბნეული. ან ვერ გაიგო, რომ ლაპარაკი ეხებოდა უკვდავ
გავნძრეულვარ, ადგილიდან ფეხი არ მომიცვლია. რამდენიმე პოემას, ან, რაც უფრო სინამდვილესთან ახლოა, ეს სათაური
წუთის შემდეგ ჩემს ზურგს უკან კაბინეტის კარი გაიღო და გაეგონა, მაგრამ არაფერი იცოდა.
ემილიამ მკითხა: - ოჰ, - თქვა ბოლოს მოთმინებადაკარგულმა, - არ
- შენ აქა ხარ? რას აკეთებ? მუშაობ? მოგწონს?

- ხომ გითხარი, მომწონს-მეთქი, შენ კი ამაზე მიპასუხე, მიყვარხარ და გირჩევ ხელი მოჰკიდო
- „ოდისეა” ის არ არის, სკოლაში რომ სწავლობენ? რატომ სცენარზე მუშაობასო. ასე იყო, ხომ?
არ გინდა გააკეთო ? - ჰო, ეგრე იყო.
- იმიტომ, რომ საერთოდ მინდა ხელი ავიღო კინოში - ასე და ამგვარად, - წარმოვთქვი მტკიცედ. - არ ვიცი,
მუშაობაზე. რატომ, მაგრამ მგონია, ტყუილი მითხარი... ეს ან ჩემი
- კი მაგრამ, ჯერ კიდევ ამ დილით არ დათანხმდი? სიბრალულით მოგივიდა, ან საკუთარი ანგარებისათვის.
და უცებ მივხვდი, რომ ახლა დადგა წუთი ახალი, - საკუთარი ანგარებისათვის? რა გინდა მაგითი თქვა?
ამჯერად უკვე გადამწყვეტი ახსნა-განმარტებისთვის. წამოვხტი, - ის მინდა ვთქვა, რომ, - დავიწყე ახსნა, - შენ შეგიძლია
მკლავში ხელი ჩავავლე და ვუთხარი: დარჩე ამ ბინაში, რომელიც ძალიან მოგწონს.
- სხვა ოთახში გავიდეთ. უნდა მოგელაპარაკო. მისმა უხეშმა პასუხმა გამაოცა. ადგილიდან წამოხტა და
ემილია იმან უფრო შეაშინა. მთელი ძალით რომ თითქმის ყვირილით მითხრა:
ვუჭერდი მკლავზე ხელს, ვიდრე ჩემმა კილომ. - კი მაგრამ, ვინ მოგახსენა რომ ეს ასეა?.. ამ ბინას ჩემთვის
- რა დაგემართა, გაგიჟდი? არავითარი ფასი არა აქვს, სრულიად არავითარი... მზადა ვარ
- არა, არ გავგიჟებულვარ, გავიდეთ მეორე ოთახში და იქ ახლავე დავბრუნდე ნაქირავებ ბინაში. როგორც ჩანს, ჯერ კიდევ
ვილაპარაკოთ. ვერ მიცნობ კარგად... სულ არ მჭირდება შენი ბინა.
კაბინეტის კარი გავაღე, ჩემს მკლავზე დაყრდნობილი მისმა მწარე სიტყვებმა გული მატკინა. აბა როგორი
ემილია სასტუმრო ოთახში შევიყვანე და სავარძლისაკენ საქმეა, ხელი გიკრან საჩუქარზე, რის გულისთვისაც დიდი
ვუბიძგე. მსხვერპლი გამიღია, არაერთი სანუკვარი ოცნება შემიწირავს,
- დაჯქი. ბინა, რომელზეც ემილია ასე აგდებულად და ზიზღით
მე მის პირდაპირ დავჯექი. ლაპარაკობდა, სიცოცხლის ფასად მიღირდა. მთელი ორი წლის
- ახლა მოვილაპარაკოთ. მანძილზე მხოლოდ მას შევალიე ძალა და ენერგია, ხელი ავიღე
მან იჭვნეულად და ჯერ კიდევ შიშჩამდგარი თვალებით ჩემთვის საყვარელ საქმიანობაზე, დავთმე საუკეთესო
შემომხედა: მისწრაფებები. მისი სიტყვების დაჯერება არ მინდოდა, ამიტომ
- აჰა, ილაპარაკე, გისმენ. ჩავეკითხე:
დავიწყე ცივი და ჩავარდნილი ხმით: - მაშ, არავითარი მნიშვნელობა არა აქვს, ხომ?
- გახსოვს, გუშინ რომ გითხარი, აღარა მაქვს სურვილი - ნამდვილად არავითარი.
კინოში ვიმუშაო, რადგან შენი სიყვარულის აღარ მჯერა-მეთქი. ხმა ბრაზისა და სიძულვილისაგან უკანკალებდა.

- არ მჭირდება, გაიგე? ჩემთვის არაფერს არ - კი მაგრამ, ვინ გითხრა, რომ გატყუებ? ეგ რამ
წარმოადგენს!, გაფიქრებინა?
- გუშინ რომ თქვი, მინდა ამ ბინაში დარჩენაო? - არაფერმა და ყველაფერმა. ამის თაობაზე გუშინ უკვე
- ეს იმიტომ ვთქვი, რომ მინდოდა შენთვის ვილაპარაკეთ და არ მინდა ახლა კვლავ დავუბრუნდეთ. არის
მესიამოვნებინა, მეგონა, გაგახარებდი. მეგონა, შენ გინდოდა აქ ისეთი რამ, რომლის ახსნა არ შეიძლება, ამას გრძნობ მხოლოდ...
ცხოვრება... ჰოდა, ვგრძნობ, რომ აღარ გიყვარვარ.....
ჩემს გაოცებას საზღვარი არ ჰქონდა. მისი ლაპარაკიდან ამ სიტყვებზე ემილიას, პირველად მთელი ჩვენი
გამოდიოდა, რომ მე, ვინც უარი ვთქვი სანუკვარ ოცნებაზე - საუბრის განმავლობაში, თავისდა უნებურად გულახდილად
თეატრზე, ვინც ბევრი რამ გავიღე მსხვერპლად იმისათვის, აღმოხდა:
რისთვისაც არასოდეს მნიშვნელობა არ მიმინიჭებია, თურმე მე - რას ჩამაცივდი, რაში გჭირდება ამის გაგება? - თქვა
ვგიჟდები ამ ბინისთვის. ჩემთვის ყოველთვის სულ ერთი იყო, მოულოდნელად ნაღვლიანი და დაღლილი ხმით, თან
როგორ ბინაში ვიცხოვრებდი, ნაქირავებში თუ საკუთარში. ფანჯარაში იხედებოდა, - რად გინდა, მოეშვი. გარწმუნებ,
მივხვდი, ემილია რატომღაც ცდილობდა ყველაფერში მე ორივესათვის ასე სჯობია.
გამოვეყვანე დამნაშავე. მისი მხრივ ეს დიდი უსამართლობა იყო. - მაშასადამე, - შევაწყვეტინე სიტყვა, - შენ აღიარებ, რომ
რა საჭიროა ასეთი გულქვაობა, მე მხოლოდ ის გავახსენე, რაც მე არ ვცდები და ჩემი ეჭვები მთლად უსაფუძვლო არ არის?
წინათ ძალიან უნდოდა ჰქონოდა და ახლა კი უარს ამბობს, - არა, არაფერსაც არ ვაღიარებ. მინდა მხოლოდ რომ
თუმცა რა შუაშია ბინა, აქ სულ სხვა რამ არის მთავარი. მომეშვა. ნუ ჩამაცივდი, ძალიან გთხოვ თავი დამანებე... - ეს
- მოვეშვათ ბინას. - ვცდილობდი ხმა შემერბილებინა და სიტყვები თითქმის ტირილით წარმოთქვა, შემდეგ დასძინა: - მე
მშვიდად, გონივრულად მელაპარაკა: - ბინაზე სრულებით არ წავალ, ტანსაცმელს გამოვიცვლი!
მინდა შენთან ლაპარაკი, სულ სხვა რამეზე მტკივა გული, შენს ამ სიტყვებზე ფეხზე წამოდგა და კარისაკენ გაეშურა.
ჩემდამი გრძნობაზე... გუშინ, არ ვიცი რა მიზეზით, მაგრამ უცებ ხელი მაჯაში წავავლე და შევაჩერე. სხვა დროსაც ასე
ნამდვილად იცრუე, როცა მითხარი, მიყვარხარო... ვიცოდი ხოლმე, როცა მეტყოდა, უნდა გავიდეო,
დარწმუნებული ვარ, ეს ტყუილია და ამიტომაც არ მინდა კინოში მოულოდნელად ხელს წავავლებდი ხოლმე გრძელსა და ნატიფ
მუშაობა. აქამდე თუ ვმუშაობდი, მხოლოდ შენი გულისთვის მაჯაში, რაც მოულოდნელად მწველი სურვილით მანთებდა. ეს
ვმუშაობდი. ახლა კი, როცა ვიცი, აღარ გიყვარვარ, ჩემთვის თვითონაც კარგად იცოდა, ამიტომ მორჩილად ჩერდებოდა,
არავითარი აზრი აღარ აქვს სცენარებზე მუშაობას. მოთმინებით ელოდა ჩემს ალერსს. დამჯდარივე მოვხვევდი
ხოლმე ხელს ფეხებზე, მოვიზიდავდი, სახეს მის მკერდში

ჩავმალავდი, ან მუხლებზე დავისვამდი. ეს ყველაფერი დაუმორჩილებელი და ამავე დროს განუხორციელებელი

ცოტაოდენი წინააღმდეგობისა და ალერსის შემდეგ მწველი სურვილი ემილიას დაუფლებისა. გულდამძიმებულმა
თავდავიწყებით მთავრდებოდა იქვე, სადაც ვიყავით, ავწიე თავი და ვკითხე:
სავარძელსა თუ დივანზე. ამჯერად კი ჩემს ქცევაში გრძნობა არ - ემილია, რას მერჩი, რა გინდა ჩემგან?
ერია, რის გაფიქრებამაც გული მწარედ მატკინა. - სრულიადაც არაფერი. ახლა კი გამიშვი!
არც ახლა დამსხლტომია ხელიდან. ამჯერადაც იდგა და მთელი ძალით მოვეხვიე ფეხებზე, თავი კაბის კალთებში
ზემოდან დამყურებდა დამჯდარს. ჩავრგე. წინათ ცოტა ხნის შემდეგ თავზე მისი ხელის შეხებას
- ბოლოს და ბოლოს გამაგებინე, რა გინდა ჩემგან?! ვგრძნობდი ხოლმე. ნაზად, ალერსით მისვამდა ხელს და ეს იმის
- სიმართლე. ნიშანი იყო, რომ ჩემს სურვილს თანაუგრძნობდა. ახლა კი მისი
- შენ მაინცდამაინც გინდა ჩვენი ურთიერთობა ხელი უმოძრაოდ და უსიცოცხლოდ ეკიდა. მისმა ასეთმა
გაუარესდეს... აი, რა გინდა! განსხვავებულმა საქციელმა წინანდელსა და დღევანდელს
- მაშასადამე, შენ ფიქრობ, რომ სიმართლე არც ისე შორის გული მატკინა, ფეხებზე ხელი შევუშვი, და ახლა მაჯაში
სასიამოვნო იქნება ჩემთვის, გულს მატკენს, ხომ? ვწვდი გამწარებული:
- მე ეგ არ მითქვამს, - არა, არ წახვიდე... ახლავე, ამ წუთში სიმართლე უნდა
- ახლა არა თქვი, გინდა რომ ჩვენი ურთიერთობა მითხრა. აქედან ვერსად ვერ წახვალ მანამ, სანამ სიმართლეს არ
გაუარესდესო? მეტყვი.
- ეს ისე ვთქვი... ახლა კი გამიშვი... ის იდგა და კვლავ ზემოდან დამყურებდა. მე
მაგრამ ადგილიდან არც დაძრულა, არც ხელის თავჩაქინდრული ვიჯექი და თუმცა მის სახეს ვერ ვხედავდი,
განთავისუფლება უცდია. უბრალოდ, იდგა და მოთმინებით მაინც ვგრძნობდი, როგორ ყოყმანობდა იგი, რაღაცის თქმა
იცდიდა, თვითონ როდის გავუშვებდი. მის ასე ცივსა და სურდა. ბოლოს, როგორც იქნა, გადაწყვიტა ეთქვა:
ზიზღით სავსე მოთმინებით ლოდინს ათასჯერ მერჩია - ღმერთმა იცის, თანახმა ვიყავი ყველაფერი
გაცხარებულიყო, უხეშად მომქცეოდა. წინანდებურად ყოფილიყო, ორივესთვის უმჯობესი იქნებოდა,
ხელები შემოვხვიე ფეხებზე იმედით, იქნებ ჩამქრალი მაგრამ რაკი ასე ისურვე, რაკი სიმართლე გინდა იცოდე, გეტყვი,
სიყვარული გავუღვივო-მეთქი. ემილიას გრძელი, ფართო მე მართლა აღარ მიყვარხარ...,
ნაოჭებიანი კაბა ეცვა და, როგორც დაშვებული აფრა შემოევლება ადამიანებს ძალგვიძს უამრავი უსიამო ამბავი, ათასი
ხოლმე ხომალდის ანძას, ისე შემოვავლე კაბის კალთები მის უბედურება წარმოვიდგინოთ და ვივარაუდოთ კიდეც, რომ ეს
ჩამოსხმულ, მკვრივ ფეხებს და ვიგრძენი, როგორ აღმეძრა ყველაფერი ერთ მშვენიერ დღეს შეიძლება დაგვატყდეს თავზე,

მაგრამ როცა ეს წარმოდგენები, უფრო სწორად, ეს ვარაუდი - ემილია, ერთში მაინც უნდა დამეთანხმო, მოვალე ხარ
გამართლდება და თანაც გამართლდება მოულოდნელად, მაშინ ცოტათი მაინც ამიხსნა მიზეზი... მსახურს რომ ითხოვენ
კი აღარაფერი დაგვრჩენია გულისტკივილის გარდა. სახლიდან, მიზეზს ხომ იმასაც უხსნიან.
თუმცა დიდი ხანია ვგრძნობდი, ემილიას აღარ ვუყვარდი, - აღარ მიყვარხარ, მეტი არაფერი მაქვს სათქმელი.
მაინც პირადად მისმა ნათქვამმა სიმართლემ სხვანაირად - კი მაგრამ, რატომ? ადრე ხომ გიყვარდი?
იმოქმედა. აღარ ვუყვარვარ - ამ სიტყვებს ხომ გუნებაში - ჰო, მიყვარდი და ძალიანაც. მაგრამ ახლა აღარ
არაერთხელ ვიმეორებდი, მაგრამ ახლა მათ თავზარი დამცეს და მიყვარხარ.
სულ სხვა, ახალი მნიშვნელობა მიიღეს. ეს უკვე სინამდვილე იყო - მართლა ძალიან გიყვარდი?
და არა ვარაუდი, უფრო მეტიც, მწარე სინამდვილე. ახლა ეს - ჰო, ძალიან, მაგრამ ახლა ყველაფერი დამთავრდა.
სიტყვები ნათლად ჩამოყალიბდა ჩემს გონებაში, რაც აქამდე - კი მაგრამ, რატომ? რაღაც მიზეზი ხომ უნდა იყოს?!
ყოველთვის ბუნდოვნად მესახებოდა. ახლა უკვე აღარ მახსოვს - მიზეზი?... შესაძლოა კიდეც არის... მაგრამ ამის ახსნა არ
კარგად, როგორ შევხვდი ამ სიტყვებს, ალბათ იმ ადამიანივით შემიძლია, მხოლოდ ის ვიცი, რომ აღარ მიყვარხარ.
ამიტანა ძაგძაგმა, რომელიც ყინულივით ცივი შხაპის ქვეშ - ნუ იმეორებ ეგრე ხშირ-ხშირად. - ჩემდა უნებურად
დადგა, თუმცა იცოდა, რომ წყალი ცივი იქნებოდა. ვცადე აღმომხდა ხმამაღლა.
ჩამეხშო ამ სიტყვებით გამოწვეული მწვავე ტკივილი და - თვითონ მაიძულებ გავიმეორო. არ გინდა გაიგო ჩემი
შეძლებისდაგვარად მშვიდად, ტკბილად განმეგრძო დაწყებული ნათქვამი, ამიტომაც ვიმეორებ.
საუბარი: - კმარა, გავიგე...
- ემილია, მოდი აქ, დაჯექი და ამიხსენი, რატომ აღარ სიჩუმე ჩამოვარდა. ემილიამ სიგარეტს მოუკიდა, თავი არ
გიყვარვარ. აუწევია, ისე ეწეოდა, მე თავი ხელებში მქონდა ჩარგული,
ემილია მორჩილად ჩამოჯდა დივანზე და ცოტა ბოლოს ვთქვი:
გაბრაზებით მიპასუხა: - რომ დაგისახელო მიზეზი, დამეთანხმები?
- რა უნდა გითხრა, აღარ მიყვარხარ, მორჩა და გათავდა. - როგორ უნდა დაგეთანხმო, როცა მიზეზი თვითონაც არ
ესაა და ეს, რაც შემიძლია გითხრა. ვიცი.
რაც უფრო ვცდილობდი თავს მოვრეოდი და - მე თუ გეტყვი მიზეზს, შეგიძლია დამეთანხმო ან უარი
აუღელვებლად მელაპარაკა, მით უფრო ეკალივით მჩხვლეტდა თქვა?
გულზე მისი სიტყვებით მოყენებული აუტანელი ტკივილი. - კარგი, რა გაეწყობა, თქვი!
ნაძალადევი ღიმილით ვუთხარი:

მინდოდა მთელი ძალით მეყვირა, ასე ნუ მელაპარაკები- ჩემდაში პატივისცემა. ვიცოდი, ემილია ბუნებით არ იყო ცუდი
მეთქი, რადგან გულზე მომხვდა მისი აუღელვებელი, ცივი და ადამიანი, არ შეეძლო ვინმეს წყენინება, რაღა ბევრი ლაპარაკი
გულგრილი კილო, მაგრამ თავს მოვერიე და ვცადე ისევ უნდა, ნამდვილ მიზეზს არ მიმხელდა, არ უნდოდა გული
მშვიდად მელაპარაკა: მოეკლა ჩემთვის.
- გახსოვს ის ქალიშვილი, რამდენიმე თვის წინ სახლში ტკბილად ვუთხარი:
რომ მოდიოდა ჩემი სცენარის დასაბეჭდად?. აი, ის მემანქანე, შენ - რატომ ტყუი, ის კოცნა არ არის მიზეზი.
რომ შემოგვისწარი კოცნის დროს... რა თქმა უნდა, მაშინ მან გაიკვირვა:
სულელური სისუსტე გამოვიჩინე, მაგრამ, გეფიცები, ის კოცნა - რატომ?.. ხომ გითხარი, მიზეზი ეგ არის-მეთქი.
პირველი და უკანასკნელი იყო. იმის შემდეგ ის ქალიშვილი - არა, მიზეზი სულ სხვა რამეა.
არსად მინახავს. მითხარი, მიზეზი ხომ ის კოცნა იყო, ჩემი - არ მესმის, რა გინდა მაგით თქვა.
სიყვარული გულიდან რომ ამოგაღებინა? სიმართლე მითხარი, - მშვენივრად იცი.
ნუთუ ამ კოცნისათვის აიყარე ჩემზე გული? სახეზე მოუთმენლობა გამოეხატა და თითქოს პატარა
ლაპარაკის დროს ყურადღებით ვაკვირდებოდი ემილიას, ბავშვს ჭკუას არიგებსო, იმ კილოზე დამიწყო ლაპარაკი:
თავდაპირველად მის სახეზე გაკვირვება გამოისახა, შემდეგ - კი მაგრამ, რაში გჭირდება ამის ცოდნა?... რა კაცი ხარ,
უარყოფის ნიშნად ისე გააქნია თავი, თითქოს, აქაოდა, შენი ვერ გამიგია. ჩაციება გიყვარს... შენთვის სულ ერთი არაა?
ვარაუდი სრული უაზრობააო, მერე ნათლად დავინახე, - არ არის სულ ერთი, მირჩევნია სიმართლე ვიცოდე,
გამომეტყველება უცებ შეიცვალა, თითქოს რაღაც აზრი როგორიც არ უნდა იყოს იგი, ვიდრე ტყუილით
დაებადაო, და წყნარად მიპასუხა: დავკმაყოფილდე... გარდა ამისა, თუ სიმართლეს არ მეტყვი, ვინ
- ვთქვათ, ეგ კოცნაა მიზეზი. ახლა ხომ დამშვიდდი? იცის, რამდენი რამ შემიძლია წარმოვიდგინო, შესაძლოა ძალიან
მივხვდი, ეს კოცნა არც ახსოვდა, მაგრამ ახლა რატომღაც ცუდიც...
უნდოდა დავერწმუნებინე, მიზეზი ეგ არისო. ყველაფერი ერთი წუთით გაჩუმდა, შემდეგ კი რაღაც უცნაურად
ნათელი იყო, ემილია პირველად გააკვირვა ჩემმა ვარაუდმა, ისე შემომხედა:
შორს იყო სინამდვილისგან. შემდეგ კი უცებ გადაწყვიტა - რა მნიშვნელობა აქვს შენთვის? შენ ხომ სინდისი სუფთა
დამთანხმებოდა და ამით მოვეცილებინე: ვიგრძენი, ემილიას გაქვს.
ჩემდამი გულგრილობის მიზეზი უფრო ღრმა იყო, ვიდრე ის - მე ჰო, რა თქმა უნდა.
უცოდველი კოცნა. ეტყობა, ნამდვილი მიზეზის თქმა უჭირდა. - ჰოდა, აბა სხვისა რაში გეკითხება შენ?
არ უნდოდა მოვეშხაშე, რადგან ჯერ კიდევ არ გაქრობოდა

- მაშასადამე, არ შევმცდარვარ, ნამდვილად უფრო ცუდი ვლაპარაკობდი, საჭირო სიტყვებს ვეძებდი, რათა ჯეროვნად,
რამაა მიზეზი. - არ მოვეშვი მე. დალაგებულად გამომეთქვა ჯერ კიდევ ბუნდოვანი ვარაუდი, -
- მე ეგ არ მითქვამს... მე მხოლოდ ის ვთქვი, რომ შენ თუ არა, მხოლოდ მაგიტომ არ გადამიყვარებდი. შენს ცხოვრებაში
სინდისი სუფთა გაქვს, ის კოცნა არ უნდა გაღელვებდეს-მეთქი. ნამდვილად მოხდა რაღაც ისეთი, რამაც გული გაგიცივა, ან
- სინდისი სუფთა მაქვს, მართალია. მაგრამ ეს კიდევ უფრო სწორად რომ ვთქვა, ჯერ აზრი შეგიცვალა, შემდეგ კი
არაფერს ნიშნავს, რადგან ზოგჯერ სინდისიც ტყუის... გრძნობაც.
- ყოველ შემთხვევაში, შენი არა, ხომ მართალია? - თქვა ეტყობა, რაღაც ენიშნა ემილიას, ჩემი მსჯელობით
ოდნავ შესამჩნევი ირონიით, მაგრამ მე ეს ირონია არ გაოცებულმა - გულწრფელად, ლამის შექებით წარმოთქვა:
გამომპარვია. ამან უფრო მატკინა გული, ვიდრე მისმა - უნდა ვაღიარო, ჭკვიანი ყოფილხარ.
გულგრილმა კილომ. - მაშ. მართალი ვარ.
- შეიძლება ჩემიც. - ვუპასუხე, - მე ეგ არ მითქვამს... მხოლოდ ის აღვნიშნე, ჭკვიანი
- ჰო, კარგი, კარგი, უნდა წავიდე. - თქვა მოულოდნელად. ყოფილხარ-მეთქი.
- კიდევ გაქვს რამე სათქმელი? ვცდილობდი ჭეშმარიტების დადგენას და ვგრძნობდი,
- არა, შენ ვერსად ვერ წახვალ, სანამ სიმართლეს არ სულ ახლოს ვიყავი მასთან.
მეტყვი. - მაშასადამე, ვიდრე ის რაღაც მოხდებოდა, კარგი
- უკვე გითხარი: აღარ მიყვარხარ. შეხედულებისა იყავი ჩემზე, შემდეგ კი აზრი შეგეცვალა და
გულში ისარივით მეძგერა ეს ორი სიტყვა, გავფითრდი და გულიც აიყარე.
თითქმის ტირილით წამოვიძახე: - შესაძლოა ეგრეც იყოს.
- ხომ გთხოვე, მაგ სიტყვებს ასე ხშირად ნუ იმეორებ- გაუსაძლისად დამიმძიმდა გული. საკუთარი
მეთქი! გულსა მტკენ... აულულვებელი და მშვიდი კილო თავადვე მომეჩვენა ყალბი,
- შენ მაიძულებ გავიმეორო, თორემ არც მე მეხალისება სინამდვილეში ბოღმა ამოხეთქვას ლამობდა, უიმედობისგან
მაგის თქმა. სასოწარკვეთილი თავს ვაიძულებდი, მშვიდად განმესაჯა
- რატომ გინდა დამარწმუნო, რომ ვითომ იმ სულელური ყოველივე. რაში მჭირდებოდა ეს მოჩვენებითი, ყალბი კილო?
კოცნის გამო გადამიყვარე? - ხმამაღლა მოვყევი ფიქრს, - ის კოცნა თვითონაც არ ვიცოდი, იმ წუთში რა დამემართა. სანამ გონს
ნამდვილად არაფერ შუაშია, ის ქარაფშუტა გოგო მეტი აღარსად მოვიდოდი, ფეხზე წამოვხტი და მთელი ძალით ვიყვირე:
მინახავს. ეს ყველაფრი შენ კარგად იცი და გაგეგება... აღარ - ხომ არ გგონია, ცარიელი ლაპარაკისთვის ვიკლავ თავს!
გიყვარვარ, ამას წყალი არ გაუვა. - ახლა უკვე ნელა

უცებ ვეცი ემილიას, ხელები ყელში წავუჭირე და ნამდვილად მომკლავსო. შეშინებულმა წამოიყვირა და სახეზე
დივანზე დავახეთქე. ხელები აიფარა. მაგრამ ჩემმა მფარველმა ანგელოზმა მიხსნა. არ
- სიმართლე მითხარი, ახლავე, ამ წუთში! ვიცი, თავს როგორ მოვერიე, საფერფლე ისევ მაგიდაზე დავდე
მისი ჩამოსხმული სხეული, ასე ძალიან რომ მიყვარდა, და ოთახიდან გავედი.
ახლა ჩემი სხეულის ქვეშ ფართხალებდა. ემილიას სახე
წამოუწითლდა, გაუსივდა, ალბათ ძალიან ვუჭერდი ხელებს, თავი მეათე
ცოტაც და დავახრჩობდი, - ახლავე, ამ წუთში სიმართლე
მითხარი! როგორც უკვე ვთქვი, ემილიას დიდი განათლება არ
მისი დუმილით გააფთრებულმა გაორკეცებული ძალით ჰქონდა მიღებული, დაწყებითი სკოლის დამთავრების შემდეგ
წავუჭირე ხელები ყელში, თავში გამიელვა: „ახლა კი ნამდვილად სულ რაღაც ორიოდე წელი იარა საშუალო სასწავლებელში და
შემომაკვდება, მაგრამ სჯობს მოკვდეს, ვიდრე ჩემი მტერი იყოს”, მერე თავი მიანება. შეისწავლა მანქანაზე ბეჭდვა, სტენოგრაფია
ვიგრძენი, როგორ ცდილობდა ემილია მუხლი ამოერტყა და უკვე თექვსმეტი წლისა ერთი ადვოკატის კანტორაში
ჩემთვის. კიდეც შესძლო, დარტყმა ისეთი ძლიერი იყო, რომ მუშაობდა. ისიც უნდა ვთქვა, რომ როგორც იტყვიან ხოლმე,
სიმწრისაგან სუნთქვა შემეკრა და ისეთივე ტკივილი მომაყენა, კარგი ოჯახიდან იყო. წარსულში დიდი შეძლება და გარკვეული
როგორც მისმა ნათქვამმა - „აღარ მიყვარხარ”. ეს დარტყმა ქონებაც ჰქონიათ მის წინაპრებს რომის გარეუბანში, მაგრამ მის
ნამდვილად მტრის დარტყმას ჰგავდა, რომელიც ცდილობს რაც თავქარიან პაპას მთელი მამულები კომერციულ სპეკულაციაში
შეიძლება მეტი ტკივილი მიაყენოს მოწინააღმდეგეს. მაგრამ გაენიავებინა, მამა კი სიკვდილამდე ფინანსთა სამინისტროს
იმავე წუთს ჩემი გაშმაგებაც დაცხრა: ოდნავ შევუშვი კისერზე უბრალო მოხელედ დარჩენილა, ისე რომ, ემილია სიღარიბეში
მარწუხებივით შემოჭერილი თითები. თავი გაინთავისუფლა თუ გაიზარდა. მისი აღზრდისა და გონების მიხედვით თუ
არა, ისეთი ძალით მიბიძგა, კინაღამ დივანიდან გადმომაგდო. ვიმსჯელებდით, მას ხალხის დაბალი ფენებიდან გამოსულ
სანამ გონს მოვიდოდი, გააფთრებულმა მომახალა: ქალებს მივაკუთვნებდით. ამ ქალებივით მასაც მხოლოდ თავისი
- მეზიზღები, მხოლოდ ზიზღსა ვგრძნობ შენ მიმართ. საზრიანობის იმედი ჰქონდა და მართლაც, ამ ერთადერთი,
ზიზღია მიზეზი, რომ აღარ მიყვარხარ, ყოველ შენს შეხებაზე ღვთისგან მომადლებული ნიჭის წყალობით, ჩემდა
გული მერევა... აი სიმართლე, თუ გინდა. მეზიზღები, მძულხარ! განსაცვიფრებლად, ემილია შეუცდომლად მსჯელობდა ხოლმე
წამოვდექი, მთელი სხეული მიცახცახებდა. უცებ ჩემი ამა თუ იმ მოვლენებზე. დაბალი წრიდან გამოსულ ხალხს
მზერა მაგიდაზე მძიმე ბროლის საფერფლეს მისწვდა. ხელი სჩვევია ასე და ეს ალბათ იმიტომ, რომ ისინი უფრო ახლოს არიან
გავიშვირე მის ასაღებად. ემილიამ გაიფიქრა, ახლა კი ბუნებასთან და თავი გამოტენილი არა აქვთ ათასგვარი

პირობითობითა და სხვათა შეხედულებებით. ემილია ისე ღრმად ვიყავი დარწმუნებული ამ სიტყვის

მოუფიქრებლად არაფერს იტყოდა. ამიტომაც იყო მისი ნათქვამი სიწრფელესა და სიმართლეში, რომ კაბინეტში მარტო
ყოველთვის პირდაპირი, გულწრფელი და დამაჯერებელი. დარჩენილი უთავბოლო ბოლთის ცემას მოვყევი.
მაგრამ თვითონ ემილიას თავისი მსჯელობა არასოდეს მიაჩნდა ნერვიულობისგან ხელებს ვიმტვრევდი, თვალებს უაზროდ
საკმარისად გამართულად და ჩამოყალიბებულად და მისთვის ვაცეცებდი, არ ვიცოდი, რა წყალში ჩავვარდნილიყავი. ეს სიტყვა
დამახასიათებელი თავმდაბლობით ცდილობდა ხოლმე ეკალივით მჩხვლეტდ, გულზე დი გაუსაძლისად მტკენდა და ამ
დასარწმუნებლად მეტი საბუთი მოეტანა, ნათქვამი უფრო ტკივილის გარდა ვეღარაფერს ვგრძნობდი. ყველაზე მეტად, რა
საფუძვლიანი გაეხადა. ამიტომაც იყო, რომ ემილიას თქმა უნდა, იმოს შეგნება მტანჯავდა, რომ ემილიას არა მარტო
წამოსროლილ სიტყვების სიმართლეში - მეზიზღებიო - ერთი არ ვუყვარდი, არამედ ვეზიზღებოდი კიდეც. ამაოდ ვეძებდი
წუთითაც არ შემპარვია ეჭვი. თუმცა სხვა ქალისგან იგივე რომ საკუთარ თავში ისეთ რამეს, თუნდაც უმნიშვნელოს, რითაც
გამეგონა, შესაძლოა არაფრად ჩამეგდო. მაგრამ ეს სიტყვა შემეძლო მისი ზიზღი გამომეწვია, ვგრძნობდი,
ემილიამ თქვა და, მაშასადამე, მართალი თქვა, მაშასადამე, - დაუმსახურებლად მაწყენინეს, მაგრამ თან შიში მიპყრობდა,
ნამდვილად ვეზიზღებოდი და ამ შემთხვევაში მე უღონოდ იქნებ ეს ზიზღი საფუძვლიანია, იქნებ რაღაც ობიექტურ
ვიყავი. ემილიას ბუნებაც რომ არ მცოდნოდა, მარტო კილო, მიზეზზეა დამყარებული, იქნებ მე ვერ ვამჩნევ ამ მიზეზს,
რითაც ეს სიტყვა წარმოთქვა, ყოველგვარ ეჭვს ფანტავდა. ეს იყო სხვებისთვის კი აშკარა და თვალნათლივია-მეთქი. აქამდე ასე
მართალი სიტყვა, ეს იყო იმ ადამიანის ნათქვამი სიტყვა, ვისაც მეგონა, მთლად პატივისცემას თუ არა, ყოველ შემთხვევაში,
შესაძლოა ცხოვრებაში არც არასოდეს უთქვამს, მაგრამ რაკიღა შებრალებანარევ პატივისცემას მაინც ვიმსახურებდი იმ
შემთხვევა მიეცა, გულის სიღრმიდან ამოისროლა და ამოხეთქა. უიღბლო კაცივით, ვისაც ცხოვრებაში ბედი არ სწყალობდა,
ასე სჩვევიათ ხოლმე გლეხებს: საუბრობენ სოფლურ, კუთხურ მაგრამ ზიზღს კი არაფრით არ მოველოდი. ემილიას
ყაიდაზე და უცებ ისეთ მნიშვნელოვან, ღრმააზროვან ზუსტად წამოსროლილმა სიტყვამ მთლად თავდაყირა დააყენა
მორგებულ სიტყვას ჩაურთავენ, რომ გაგიკვირდება, გლეხის ყველაფერი, ჩემს სიცოცხლეში პირველად შემეპარა ეჭვი
პირით ნათქვამი დაუჯერებელი გეჩვენება. საკუთარი თავის შეცნობაში: თურმე აქამდე მცდარი აზრისა
„მეზიზღები”, - ამ სიტყვაში ისეთივე დამაჯერებლობა და ვყოფილვარ საკუთარ თავზე.
სიმართლე იყო ჩაქსოვილი, როგორც ემილიას ნათქვამ ემილიას სიტყვით დანთებული ხანძარი ტვინს მიწვავდა.
სრულიად საწინააღმდეგო სიტყვაში „მიყვარხარ”, - სიყვარულში სააბაზანოში შევედი და თავი შხაპს შევუშვირე. ყინულივით
რომ გამომიტყდა პირველად, და როცა ეს საერთო მსგავსება ცივმა წყალმა ცოტა გამომაკეთა. პირი დავიბანე, თმა
აღმოვაჩინე, გული ტკივილმა დამისერა. დავივარცხნე, ჰალსტუხი გავიკეთე და სასტუმრო ოთახში

დავბრუნდი. გაწყობილი სუფრის დანახვაზე კვლავ არ გამომნელებოდა ის ბავშვური პატივმოყვარული გრძნობა,

აღვშფოთდი. ყველაფერი ისე იყო, როგორც წინათ. თითქოს რასაც მსგავსიფუფუნების საგნების შეძენა იწვევს ხოლმე. მაგრამ
არაფერი მომხდარიყოს. განა შეიძლებოდა წინანდებურად ამ საღამოს, როცა მე და ემილია ერთმანეთის გვერდიგვერდ
მივსხდომოდით სუფრას იმ ოთახში, სადაც ემილიას უცხოებივით მდუმარედ მივდიოდით მანქანისაკენ, მწარედ
გულისგამგმირავი სიტყვები ჯერ კიდევ ჰაერში ტრიალებდა?! გავიფიქრე: „ისევე, როგორც ბინას, ამ მანქანასაც მსხვერპლად
სწორედ იმ წუთში კარი გაიღო და ზღურბლზე ემილია შევწირე მთელი ჩემი საუკეთესო მისწრაფებები და შევწირე
გამოჩნდა. სახეზე უკვე ჩვეუწლი წყნარი და აულელვებელი იერი თურმე ამაოდ, თურმე არავის სჭირდებოდა ეს მსხვერპლი”. და
ედო. არც შემოხედავს, ისე ვუთხარი: მართლაც იმ წუთში განსაკუთრებულად შევიგრძენი, რა
- ამ საღამოს არა მსურს სახლში ვივახშმოთ... მოსამსახურე უაზროდ დაუპირისპირდა ერთმანეთს გაკრიალებული
გააფრთხილე, მივდივართ-თქო. ჩაიცვი ჩქარა, რესტორანში ავტომანქანებით გაჭედილი ქუჩა, - სადაც ყველაფერი ახალი და
მივდივართ. მდიდრული იყო, ჩვენი ბინა, - რომლის ფანჯრებიც მესამე
გაკვირვებულმა შემომხედა: სართულიდან გადმოგვყურებდა, მანქანა, რომელიც
- კი მაგრამ, სუფრა უკვე გაწყობილია, ხომ არ გადავყრი! სადარბაზოს შორიახლოს გველოდა - და სულისშემძვრელი
უცებ ავენთე: გრძნობა თავს დატეხილი უბედურებისა. სწორედ ამ
- კმარა! გადაყარე, რაც გინდა oს ქენი, ახლა კი სასწრაფრდ უკანასკნელის გამო ყველაფერი მეჩვენებოდა ამაო და
ჩაიცვი, მივდივართ. გამაღიზიანებელი.
არც ახლა შემიხედავს მისთვის, მხოლოდ მომესმა, მანქანაში ჩავჯექი და ვიდრე ემილია არ მოკალათდა,
ჩაილაპარაკა: კარის მოსახურად ხელი არ გამიწევია. ჩვეულებრივ, როცა ამის
- არ მესმის, რა საქციელია. - და კარი გაიხურა. ვაკეთებდი, ხელოსგულებით მის მუხლებს ვეხებოდი ან აზად
რამდენიმე წუთის შემდეგ სახლიდან გავედით, ვიწრო ლოყაზე ვკოცნიდი ხოლმე. მაგრამ ამჯერად უნებურად ერთსაც
ქუჩაში, სადაც ერთმანეთის მიყოლებით ჩამწკრივებულიყვნენ და მეორესაც თავი მოვარიდე და ხმაურით მოვიხურე მანქანი
ჩვენი სახლივით ვერანდიან-აივნიანი ერთნაირი ახალი კარი.
სახლები, ჩემი მცირე ლიტრაჟიანი მანქანა გვიცდიდა. იგი მცირე ხანს ორივე ვდუმდოთ, შემდეგ სიჩუმე ისევ
საცოდავად ჩაყარგულიყო გაკრიალებული, მდიდრული ემილიამ დაარღვია:
მანქანების ზღვაში. ამ ახალი შენაძენისა და ბინის ვალის - სად მივდივართ?
გადახდასაც მომავალი სცენრის ჰონორარის იმედით ვაპირებდი. ცოტა ხანს ვიყუჩე, შემდეგ კი ვერაფერი რომ ვერ
სულ რამდენიმე თვე იყო, რაც მანქანა ვიყიდე, მაგრამ ჯერ კიდევ მოვიფიქრე, ალალბედზე წამოვისროლე:

- აპიის გზაზე. თვალისდახამხამებაში გაჩნდნენ ჩვენ წინ ოფიციანტი და

ემილიამ ოდნავი გაოცებით თქვა: ბარმენი. ერთი - კერძების მენიუს გვთავაზობდა, მეორე -
- რა დროს აპიის გზაზე წასვლაა. შეგვცივდება. თანაც სხვადასხვა მარკის საუკეთესო ღვინოებს. კერძებს ვარჩევდი, თან
ახლა იქ არავინ იქნება. ემილიას ვუთანხმებდი, მოსიყვარულე და მზრუნველი
- ნუ იქნება, ჩვენ ხომ ვიქნებით. ქმარივით.
ის გაჩუმდა. მთელი სისწრაფით მივაქროლებდი მანქანას ემილიას თვალები დაეხარა და თავაუღებლივ მხოლოდ
აპიის გზისაკენ. ჩვენს კვარტალს გავცდი, ქალაქის ცენტრი ერთი სიტყვით მპასუხობდა:
გადავჭერი და ტრიონფისა და პასეჯიატა არქეოლოჯიკას ქუჩაზე - ჰო... არა... კარგი...
გავედი. უკვე გამოჩნდა ქალაქის უძველესი დახავსებული ერთი ბოთლი ძვირფასი ღვინოც დავუკვეთე, რაზედაც
კედლები, ბოსტნები, ბაღები, ხეებში ჩამალული სააგარაკო ემილიამ გადაჭრით განაცხადა არ დავლევო.
სახლები აპიის გზის დასაწყისში. აი, ფარნების მკრთალი შუქით - მე დავლევ. - ვთქვი მე.
განათებული კატაკომბების შესასვლელი. მართალი იყო ემილია: ბარმენმა შეთქმულივით გამიღიმა და ოფიციანტთან
აქ სულიერი არ ჭაჭანებდა. ერთად გაშორდა ჩვენს მაგიდას.
შევედით რესტორანში, რომელიც არექოლოგების სახელს არ მინდა აღვწერო ამ ვახშმობის თვითეული წვრილმანი,
ატარებდა. ძველებურ ყაიდაზე ამოყვანილ, ქვის კედლებზე აქა- მსურს მხოლოდ დავხატო იმსაღამომდელი ჩემი სულიერი
იქ დაეტანებიათ მარმარილოს ნატეხები - საფლავის ქვების მდგომარეობა, ასე ახალი და უჩვეულო, რომელსაც შემდეგში
ნაწილები, და დარბააიც თიხის ამფორებით მოერთოთ. ჩვეულებრივ მოვლენად გახდომა, ეწერა.
რესტორანში ცარიელი მაგიდებისა და ოფიციანტების ამბობენ, ადამიანებს ყოველდღიურ ცხოვრებაში დიდი
გარდა არავინ დაგვხვდა. მარტო აღმოვჩნდი უკაცრიელ და ცივ ენერგიის დახარჯვა არ გვიწევს, ყველა მოქმედება სრულდება
დარბაზში. სინანუილთ გავიფიქრე, ცნობისმოყვარე, უსაქმო დროთა განმავლობაში გამომუშავებული ავტომატიზმის
ოფიციანტებით გარეშემოჯარული ალბათ ვერც მოვახერხებთ წყალობით. ბევრ მოძრაობას ჩვენ სრულიად ანგარიშმიუცემლად
ჩვენი ურთიერთობის გარკვევას-მეთქი. შესაძლოა პირიქითაც ვასრულებთ. ერთი ნაბიჯიც რომ გადავდგათ, ამ საქმიანობაში
მომხდარიყო. უცებ მივხედი: შემთხვევითი არ იყო, ასე საძაგელი არაერთი კუნთი მონაწილეობს. მაგრამ ამას ვერ ვამჩნევთ,
ამონდის მიუხედავად ჩემი არჩევანი ამ რესტორანზე რომ სწორედ ასევეა ადამიანთა ურთიერთობაშიც. სანამ მჯეროდა,
შეჩერდა. ჩვენთვის იმ ბედნიერ დროს, იმ ორ წელიწადს, როცა რომ ემილიას ვუყვარდი, ერთგვარი ბედნიერების ავტომატიზმი
ერთმანეთი გვიყვარდა, ყოველთვის აქ ვვახშმობდით ხოლმე. მართავდა ჩვენს ურთიერთობას. გონების შუქით განათებული
იყო ჩემი მოქმედების მხოლოდ გარეგნული მხარე, დანარჩენი კი

- გაუცნობიერებელი - დიდი სიყვარულით აღსავსე ჩვევების დაარქმევდით ჩვენს დუმილს. ჩვენ (ყოველ შემთხვევაში, მე)
წყვდიადში რჩებოდა, მაგრამ ახლა, როცა სიყვარულის ილუზია არავითარ მტრობას არ ვგრძნობდით ერთმანეთის მიმართ,
დამემსხვრა. აღმოვაჩინე, რომ თვითეულ ჩემს უმნიშვნელო ერთადერთი რამ, რასაც ამ წუთში ვგრძნობდით, ეს იყო სრული
მოქმედებასაც კი ვზომავდი, ვაკვირდებოდი - სასმელს უძლურება ყოველგვარი ახსნა-განმარტების მიმართ.
ვთავაზობდი თუ მარილს ვაწოდებდი, სახეში შევხედავდი თუ ძალიან მინდოდა ბევრი რამ მეთქვა მისთვის, მაგრამ
თვალს მოვაცილებდი, თვითეული ჩემი მოძრაობა წინასწარ იყო ვგრძნობდი, რომ ახლა სიტყვები ვერაფერს მიშველიდნენ,
მოფიქრებული და ამის შეგნება აუტანლად მტკენდა გულს, გამიჭირდებოდა სასურველი კილოს მოძებნაც. ამიტომ დუმილს
კიდევ უფრო მაგრძნობინებდა უძლურებასა და ვამჯობინებდი. მაგრამ ჩემი დუმილი იმ კაცის იძულებითი
სასოწარკვეთილებას, მთლად შებოჭილად ვგრძნობდი თავს, სიმშვიდე როდი იყო, რომელიც მხოლოდ იმიტომ დუმს, რომ
გონებაამღვრეული, თითქოს დადამბლავებული ვიყავი, ყოველ არაფერი აქვს სათქმელი. პირიქით, ლაპარაკის სურვილი
განძრევაზე უნებურად თავს ვეკითხებოდი: სწორედ მოვიქეცი მაშმაგებდა. რამდენი რამის თქმა მინდოდა ემილიასთვის! იმის
თუ არა? ერთი სიტყვით, დავკარგე ყოველგვარი შინაგანი შეგნება, რომ უძლური ვიყავი, სიმშვიდეს მიკარგავდა,
კავშირი ემილიასთან. მავანთან და მავანთან მსგავს შემთხვევაში გამოუთქმელი სიტყვები სულში ბორგავდნენ და ყელს ისე
შესაძლებელია აღადგინო კავშირი, მაგრამ ემილიასთან ის ეხებოდნენ, როგორც პატიმარი რკინის სარკმელს. მაგრამ იყო
მხოლოდ წარსულის დამარხულ მოგონებებადღა უნდა კიდევ ერთი რამ: ვგრძნობდი, ეს აუტანელი დუმილი ჩემთვის
დამრჩენოდა, სიჩუმეს მხოლოდ ჩემი, ყოველგვარ მნიშვნელობას უკეთესი გამოსავალი იყო. თუნდაც ძალზე ტაქტიანად და
მოკლებული სიტყვები არღვევდა: რბილად რომ მეთქვა რამე, ვინ იცის, იქნებ უფრო უარესი
- ღვინოს დალევ? პური ხომ არ გინდა? ხორცი ხომ არ საუბრის მოწმე გავმხდარიყავი, იქნებ უფრო მწარე სიტყვები
მოგაწოდო? მომესმინა ემილიასაგან, ვიდრე თვით ეს დუმილი იყო - მწარე
მსურს აღვწერო მხოლოდ ჩვენთვის გასაგები ამ დუმილის და აუტანელი.
ხასიათი. ეს დუმილი ამ საღამოს პირველად გვეწვია, მაგრამ მაგრამ, საერთოდ, შეჩვეული არ ვიყავი დუმილს. ისე
ალბათ არა უკანასკნელად. როგორც ჩანს, დღეის შემდეგ არც მივირთვით პირველი კერძი, შემდეგ მეორე, რომ სიტყვა არ
არასოდეს დაგვტოვებდა. ამ მძიმე, აუტანელ დუმილში დაგვიძრავს, ხოლო როცა ხილი მოგვიტანეს, ვეღარ მოვითმინე
ჩამალული იყო ჩვენი ღრმა განხეთქილება, იგი სავსე იყო იმ და ვკითხე?
სიტყვებით, რომელიც უთქმელი დამრჩა დიდი სურვილის - რატომ დუმხარ?
მიუხედავად. სურვილი სურვილად დამრჩა, რამეთუ ვერც მან მაშინვე მიპასუხა:
სიტყვებს ვპოულობდი და ვერც ძალას. მტრულ დუმილს ვერ - იმიტომ, რომ არაფერი მაქვს სათქმელი.

ემილია არც მტრულად განწყობილი და არც მისმა გულწრფელმა, მაგრამ სევდანარევმა პასუხმა
გაბრაზებული ჩანდა. ახლაც, როგორც ყოველთვის. მის განმაცვიფრა. მან თითქოს იცოდა, საკმარისი იყო იმ წუთს
სიტყვებში სიმართლე გამოსჭვიოდა. ტყუილი ეთქვა, რომ ყველაფერი გარეგნულად უცვლელად
მოსამართლის კილოზე განვაგრძე: დარჩებოდა, დროებით მაინც. ნათლად დავინახე, რაღაც წამით
- მომისმინე ემილია. ცოტა ხნის წინ შენ ისეთი სიტყვები თითქოს ცდუნებას ებრძოდა, ტყუილი ეთქვა, მაგრამ შემდეგ
მითხარი, რაც შესაფერის ახსნა-განმარტებას მოითხოვს. გადაიფიქრა. განუზომელი ტკივილი ვიგრძენი გულში,
ემილიამ კელავ გულწრფელად მოპასუხა: თავდახრილმა კბილებში გამოვცერი:
- დაივიწყე ისინი, ვითომ არც მითქვამს. - ემილია, არის რაღაცა, რაც ასე უბრალოდ და ჰაიჰარად
- როგორ უნდა დავივიწყო? დავივიწყებდი მაშინ, რომ არ შეიძლება უთხრა ადამიანს, მით უმეტეს, საკუთარ ქმარს.
ვიცოდე, მართალი არაა... რომ ის სიტყვები უნებურად წამოგცდა ემილიას არაფერი უთქვამს, მხოლოდ ლამის
გაბრაზებისას. შეშინებულმა შემომხედა. ეტყობა სახე ბრაზისგან დაღრეჭილი
ამჯერად ემილიას არაფერი უთქვამს, გაჩუმდა. კვლავ და შეცვლილი მქონდა.
იმედის ნაპერწკალმა გამიელვა გულში. შეიძლება მართლაც ასე ბოლოს მიპასუხა:
იყო, ჩემი უხეშობის პასუხად მომახალა, „მეზიზღებიო”. - თვითონ მკითხე და მეც გიპასუხე.
- თქვი, ემილია, - არ ვეშვებოდი მე. - დღეს რომ - შენ უნდა ამიხსნა...
გულისმომკვლელი სიტყვები მითხარი, ხომ არ არის მართალი? - უნდა აგიხსნა?
ხომ იმიტომ მითხარი, რომ იმ წუთში მოგეჩვენა, გეზიზღებოდი, - რად, რა მიზეზით გეზიზღები?
გინდოდა, ამით ჩემთვის შეურაცხყოფა მოგეყენებინა. - აჰ, ამას კი არასოდეს გეტყვი... სიცოცხლის უკანასკნელ
შემომხედა, კვლავ დუმდა. მომეჩვენა, - თუმცა შესაძლოა წუთებშიც კი. - გამაოცა მისმა სიმტკიცემ, მაგრამ გაოცება მალე
ვცდებოდე, მის დიდრონ და მუქ თვალებში ცრემლმა გაიკიაფა. რისხვამ შეცვალა, მშვიდად ლაპარაკი აღარ შემეძლო:
გამბედაობა მოვიკრიბე, ემილიას თითებს დავწვდი, ხელში - მითხარი, - და კვლავ ავიღე მისი ხელი, მაგრამ ამჯერად
მოვიქციე და თითქმის მუდარით ვუთხარი: არცთუ ალერსიანად, - მითხარი, რატომ გეზიზღები?
- ემილია, რაც მითხარი, ტყუილია? - ხომ გითხარი, არ გეტყვი-მეთქი.
ამჯერად მან უჩვეულო ძალით გამომგლიჯა ხელი, - მითხარი, თორემ, იცოდე, გატკენ, -
მთელი ტანით შეტრიალდა, ზურგი შემაქცია და წარმოთქვა: მოთმინებადაკარგულმა მთელი ძალით, მარწუხებივით
- არა, მართალია. მოვუჭირე ხელი მის თითებს. ცოტა ხანს გაოცებული

მიყურებდა: მერე ბრაზისაგან ტუჩები მოკუმა და ის ზიზღი, კიდევ როდის მივაყენე ასეთი ტკივილი? ნეტავ რას
რაზეც აქამდე მხოლოდ ლაპარაკობდა, ახლა სახეზე გამოეხატა. გულისხმობდა ამ „კიდევ”-ში?
- გეყოფა, თავი გამანებე. - უჩეშად წარმოთქვა, - კიდევ ალბათ ადრეც ვაწყენინე რაღაც, ხაზგასმით იმიტომაც
გინდა მატკინო? მითხრა „კიდევ”-ო. საინტერესოა რას გულისხმობდა? ნეტავ
სიტყვა „კიდევ” ისე ხაზგასმით თქვა, გულზე მომხვდა, როდის ვაწყენინე? ეს კითხვები მოსვენებას არ მაძლევდა. ბოლოს
თითქოს რომელიღაც წინანდელ წყენაზე გადამიკრა სიტყვა. და ბოლოს ოფიციანტი მოვიხმე და ფული გადავიხადე.
წუთით სუნთქვა შემეკრა. რესტორნიდან რომ გავედი, ვნახე, ამინდი მთლად
- გეყოფა, არა გრცხვენია? ოფიციანტები გვიყურებენ. გაფუჭებულიყო. დილიდან მოსაწყენი და ღრუბლიანი ამინდი
- მითხარი, რატომ გეზიზღები? იდგა, ახლა კი წვრილად სცრიდა. მალე სიბნელეში ემილიაც
- კარგი ერთი, ნუ სულელობ, მოშეშვი. დავინახე, იგი მანქანასთან იდგა წვიმაში და მოთმინებით
- მითხარი-მეთქი, რატომ გეზიზღები? მელოდა. მანქანის გასაღები მე მქონდა.
- გამიშვი ბოლოს და ბოლოს. - მაპატიე, დამავიწყდა, გასაღები თან რომ მქონდა, -
მან თითები გამომგლიჯა ხელიდან, ჭიქას გაჰკრა და უხერხულად ჩავილაპარაკე მე. პასუხად ემილიას წყნარი,
იატაკზე დააგდო. ჭიქა ხმაურით დაიმსხვრა. ემილია წამოდგა, დამშვიდებული ხმა მომესმა:
კარისკენ გაემართა და ხმამაღლა მომიგდო: - არა უშავს, არც ისე წვიმს.
- მანქანაში დაგელოდები, მანამ ფული გადაიხადე. მისმა მორჩილმა პასუხმა - თუმცა ეს სიგიჟე იყო - კვლავ
ემილია გავიდა, მაგიდასთან გახევებული და შემცბარი შერიგების იმედი გამიღვივა. განა ასე მშვიდად და ნაზად
ვიჯექი არა იმდენად სირცხვილისაგან (მართალი აღმოჩნდა დაელაპარაკებიან ადამიანს, ვინც ეზიზღებათ? მანქანა გავაღე და
უმილია. იმ უსაქმო ოფიციანტებს მთელი საღამო თვალი არ საჭეს მოვუჯექი, ემილიაც გვერდით მომიჯდა. ძრავა ჩავრთე და
მოუცილებიათ ჩვენთვის, არც ერთი სიტყვა და მოძრაობა არ მოულოდნელი სიხარულით ატაცებულმა ლამის ხუმრობით
მოგამოპარვიათ ჩვენი საუბრიდან), რამდენადაც ვუთხარი:
განცვიფრებისაგან. გამაოცა მისმა უჩვეულო საქციელმა, აქამდე - აბა, ჩემო ემილია, საით ისურვებ გასეირნებას?
არასდროს დამლაპარაკებია ამ კილოზე, არასოდეს ემილია წინ იყურებოდა, არც მოუხედია, ისე მიპასუხა:
შეურაცხვყვივარ ასე. თანაც მისი ნათქვამი სიტყვა „კიდევ “ ისევ - არ ვიცი... საითაც გინდა...
ყურებში მედგა ახალ, უსიამო გამოცანასავით, რაც ახლა სხვა აქსელერატორს ფეხი დავაჭირე და მანქანაც დაიძრა.
თავსატეხთან ერთად უნდა ამომეხსნა. ნეტავ რაზე მანიშნებდა, როგორც უკვე ვთქვი, გაელვებულმა იმედის ნაპერწკალმა მეტად
მხიარულ გუნებაზე დამაყენა. იმ წუთში ლამის ვირწმუნე, რომ

თუ ჩვენს შორის მომხდარ უსიამოვნებას ხუმრობაში აღმა-დაღმა საქარე მინაზე და ვერ ასწრებდნენ წვიმის მსხვილი
გავატარებდი და არაფრად ჩავაგდებდი, მდუმარების ყინულიც წვეთების გადაწმენდას.
გალღვებოდა და ძველი ურთიერთობაც აღდგებოდა. თვითონაც - ვითომ სტუდენტები ვართ, - განვაგრძე არცთუ ისე
არ ვიცოდი, რა მემართებოდა, ეტყობა, მეტისმეტი გაბედულად, - მე მარიო მქვია, შენ - მარია,... ბევრი ძებნის
სასოწარკვეთილება მაგარ ღვინოსავით ამივარდა თავში, შემდეგ, როგორც იქნა, მოვნახეთ მყუდრო ადგილი. მერე რა, რომ
მოჩვენებით უდარდელობას მივმართე: წვიმს. კარგიცაა ამ დროს მანქანაში ყოფნა... მაკოცე,..
- ეგრე იყოს, ვიაროთ, სანამ გზა არ დაილევა. ამ სიტყვებზე მთვრალი კაცის სიჯიუტით მოვხვიე
ვგრძნობდი, ამ სიტყვების წარმოთქმისას ისევე მხრებზე, ჩემკენ მოვიზიდე და კოცნა დავუპირე.
სასაცილოდ გამოვიყურებოდი, როგორც კოჭლი კაცი, რომელიც არ ვიცი, რისი იმედი მქონდა, ამას რომ ვაკეთებდი.
ცდილობს რთული საცეკვაო ილეთი გააკეთოს. მეგონა, ჩემი რესტორანში მომხდარი ამბის მერე რა დიდი ცოდნა
მხიარულება დაუშრეტელ ნაკადად იდინებდა, მაგრამ ის ჭირდებოდა, რაც მოყვებოდა ამ ხუმრობას. ჯერ მშვიდად სცადა
მხოლოდ პატარა რუ აღმოჩნდა. ემილიას ჯიუტმა დუმილმა ემილიამ თავი დაეღწია ჩემი ხელებისაგან, შემდეგ როცა
სათავეშივე დაწყვიტა იგი. მთელი სიჩქარით მივაქროლებდი შეამჩნია, არ ვეშვებოდი, ნიკაპზეც წავავლე ხელი და
მანქანას აპიის გზაზე. ფარნების შუქზე წვიმის ბრჭყვიალა საკოცნელად მოვიზიდე, მთელი ძალით მიბიძგა:
ძაფებში ხან კვიპაროსები გაიელვებდნენ, ხან ძველი ნანგრევები, - ხომ არ შეიშალე? მთვრალი ხარ?
ხან თეთრი მარმარილოს ქანდაკებები, ხან საგანგებოდ - არა, მთვრალი არა ვარ, - ჩავილუღლულე, - მაკოცე...
მოუასფალტებელი, უსწორმასწორო ქვებით მოკირწყლული - არც ვიფიქრებ, - დაუფარავი რისხვით თქვა მან და
ძველი რომის გზა. ცოტა რომ გავიარეთ, უცებ ყალბ, კვლავ ხელის კვრით მომიშორა, შემდეგ დასძინა: - შენ კიდევ
თეატრალურ ყაიდაზე წარმოვთქვი: გიკვირს, როცა გეუბნები, მეზიზღები-მეთქი. როგორ შეგიძლია
- მოდი ერთი წუთით დავივიწყოთ, ვინცა ვართ და ასე მოიქცე ყოველივე იმის შემდეგ, რაც ჩვენს შორის მოხდა...
წარმოვიდგინოთ, რომ ვითომ შეყვარებული სტუდენტები ვართ, - მე შენ მიყვარხარ, ემილია,
მყუდრო ადგილს ვეძებთ, რათა უცხო თვალთაგან მოფარებით - მე კი - არა.
თავისუფლად მივეცეთ სიყვარულის თავდავიწყებას. ვგრძნობდი, სასაცილო ვიყავი და გული აუწერელი
არც ახლა უთქვამს ემილიას რამე. მისი დუმილით ტანჯვით მევსებოდა. ახლა მარტო სასაცილო კი არა, გამოუვალ
გათამამებულმა მანქანა დავამუხრუჭე. ახლა უკვე მდგომარეობაში ჩავარდნილიც ვიყავი, მაგრამ ჯერ კიდევ არ
კოკისპირულად წვიმდა. საწმენდები გახელებული დარბოდნენ მინდოდა თავს გამოვტყდომოდი, დავმარცხდი-მეთქი.

- ისე მაკოცებ, როგორც დაგიბარებია! - ამ სიტყვების ბოლოს, როგორც იქნა, უკუნიდან გამოვიდა ემილია -
წარმოთქმისას ვცდილობდი ხმისთვის მამაკაცური სიუხეშე მანქანის ფარების სინათლეზე.
მიმეცა, და ემილიას ვეცი. - მაშ, მპირდები, რომ ხელს არ მახლებ?
ემილიამ ამჯერად ბღლარძუნს ამჯობინა მანქანის კარი - ჰო, გპირდები.
გაეღო და გადასულიყო. ასეც მოიქცა, მე კი ცარიელ სავარძელზე ემილია მანქანაში ჩაჯდა და ჩაილაპარაკა:
დავენარცხე. გარბოდა იგი თავსხმა წვიმაში. - რა სულელური ხუმრობაა, მთლად გასაწური ვარ, თმაც
წუთით გახევებული დავცქეროდი ცარიელ სავარძელს, დამისველდა, ხვალ დილით საპარიკმახეროში წასვლა მომიწევს.
შემდეგ თავს ვუსაყვედურე, ნამდვილი სულელი ხარ-მეთქი და უსიტყვოდ დავჯექი და მაშინვე დავძარი მანქანა.
მანქანიდან გადმოვედი. ემილიამ ჯერ ერთხელ დააცემინა, რამდენიმე წუთის შემდეგ
გადაუღებლივ წვიმდა, თითქოს ცამ პირი მოიხსნაო. მეორედ, მესამედ და თანაც ხმამაღლა და არც მთლად
მანქანიდან რომ გადმოვედი, წყლის გუბეში ჩავტოპე, ამან კიდევ ბუნებრივად. ამას, რა თქმა უნდა, განგებ აკეთებდა, უნდოდა
უფრო გამაბრაზა და მწვავედ მაგრძნობინა საკუთარი უმწეობა. ეჩვენებინა, შენი გულისთვის გავცივდიო. მაგრამ ამჯერად მის
- ემილია, მოდი აქ, ნუ გეშინია, ხელს არ გახლებ! ანკესზე არ წამოვეგე. ისე მიმყავდა მანქანა, თითქოს სიზმარში
- თუ არ მომეშვები, იცოდე, რომში ფეხით დავბრუნდები, ვიყავი. ოღონდ მეტისმეტად ცუდი იყო ეს სიზმარი: მე
- სიბნელეში საიდანღაც, არცთუ შორიდან, მომესმა ემილიას ხმა. სინამდვილისამებრ რიკარდო მერქვა და მყავდა ცოლი, სახელად
- მოდი, პატიოსან სიტყვას გაძლევ, ისე მოვიქცევი, ემილია, მე იგი მიყვარდა, მას კი არამარტო არ ვუყვარდი,
როგორც შენ გინდა, - ვთქვი აკანკალებული ხმით. ვეზიზღებოდი კიდეც.
წვიმა შეუბრალებლად ასხამდა, საყელოში ჩამდიოდა,
კეფას და კისერს მისველებდა, შუბლსა და საფეთქელზე ნაკადად თავი მეთერთმეტე
ჩამომდიოდა.
მანქანის ფარები წინ მხოლოდ გზის ერთ მონაკვეთს მეორე დილით მთლად გაბრუებულმა და დამტვრეულმა
ანათებდნენ. სინათლის ზოლები სიბნელეს სტაცებდნენ გავიღვიძე, ყველაფერი მძულდა, იმის გაფიქრებაც კი მზარავდა,
რომელიღაც უძველესი ნაგებობის ნანგრევებსა და მაღალ რაც იმ დღეს, ან მომდევნო დღეებში მელოდა. ემილიას ჯერ
ჩაშავებულ კვიპარისს. როგორადაც არ დავძაბე თვალები, კიდევ ეძინა საწოლ ოთახში, მე კი ნახევრად ჩაბნელებულ
ვერსად ვერ დავინახე ემილია. ავფორიაქდი, კვლავ დავუძახე: სასტუმროში ვიწექი დივანზე. დიდი ხანია მეღვიძა, მაგრამ
- ემილია!... ემილია!... - ხმაში ლამის ცრემლი გამერია. ადგომას ვაყოვნებდი. ნელ-ნელა მოვდიოდი გონს, მეხსიერებაში
ნელ-ნელა ცოცხლდებოდა ის უსიამოვნო ამბები, რაც ძილმა

დროებით მიმავიწყა. უპირველესად სასწრაფოდ უნდა ტკბილ ზმანებაში წასულმა წარმოვიდგინე, რომ
გადამეწყვიტა, მემუშავა თუ არა „ოდისეას” სცენარზე, შემდეგ „ოდისეაზე” მუშაობა დავამთავრე, თანაც ძალზე ადვილად. მე
გამერკვია, რატომ ვეზიზღებოდი ემილიას და ბოლოს მისი და ემილიას ურთიერთობაც გავარკვიე და ბოლოს ისიც გაირკვა,
სიყვარულის დაბრუნებაზე მეზრუნა. რომ მის მიერ წამოსროლილი გულსაკლავი სიტყვები, ვითომ
როგორც უკვე ვთქვი, გაბრუებულს, დაღლილს და ვეზიზღებოდი, მხოლოდ უბრალო გაუგებრობის შედეგი იყო და
დამტვრეულს გამომეღვიძა. ჩემი ცხოვრების ამ სამი სხვა არაფერი, და რაც მთავარია, შევრიგდით.
გადამწყვეტი საკითხის ასე ბიუროკრატული სიზუსტით ასე კი ვფიქრობდი, მაგრამ ძალიან კარგად ვიცოდი, რომ
ჩამოყალიბება სინამდვილეში წარმოადგენდა - და ამას მე ეს ყველაფერი მხოლოდ ჩემი ოცნების ნაყოფი იყო. ასეთი
მაშინვე მივხვდი - თავის მოტყუების ცდას, ვითომ ძალაც ბედნიერი დასასრული მხოლოდ ჩემს დიდ სურვილს
შემწევდა და ჭკუაც მათი გადაწყვეტისათვის, მაგრამ ვაი, რომ გამოხატავდა, ხოლო მას და სინამდვილეს შუა ისეთი დიდი
არც ერთი არ გამაჩნდა. უფსკრული იდო, ვერაფრით რომ ვერ ამოვავსებდი, თუნდაც
გენერალი, პოლიტიკოსი თუ საქმოსანი ასევე ცდილობენ მცირე ხნით. ერთი სიტყვით, მინდოდა როგორმე თავი დამეღწია
რაც შეიძლება დახვეწონ, მოკლედ, სხარტად და ნათლად ამ გამოუვალი მდგომარეობიდან, მაგრამ როგორ - წარმოდგენა
ჩამოაყალიბონ მათ წინაშე მდგარი ამოცანები, დაიყვანონ ისინი არ მქონდა. ასე ძილ-ღვიძილში რამდენიმე წუთის შემდეგ კიდეც
ზუსტ, უსიცოცხლო, მშრალ სქემამდე, რომელიც სამოქმედოდაა ჩამეძინა, მაგრამ მოულოდნელად გამეღვიძა და ჩემს ფერხთან
მოხერხებული. დილის ხალათში გახვეული ემილია დავინახე. სასტუმრო
მაგრამ მე არც ერთი მათგანი არ ვიყავი. პირიქით, მეგონა ოთახში ისევ ნახევრად ბნელოდა, ფარდები ჩამოშვებული იყო,
ჭკუაც მიჭრიდა და ძალაც გამაჩნდა იმ წუთში, თუმცა ისიც დივანთან ახლოს პატარა მაგიდაზე ღამის ნათურა ენთო. ემილია
ვიცოდი, რომ როგორც კი ფიქრიდან საქმეზე გადავიდოდი, ისე შემოსულიყო, შუქი აენთო და ჩემ ახლოს დამჯდარიყო.
ყოველგვარი განსჯის უნარი დამეკარგებოდა. არაფერი გამიგია.
კარგად მესმოდა, სწორედ ამ ჩემი ნაკლის გამო ვერც ემილია ჩემი საწოლის ფერხთით ძველებურად სათნოდ
ერთი საკითხის გადაჭრასაც ვერ შევძლებდი. ის კი არადა, აი, მჯდარი რომ დავინახე, მაშინვე ის ბედნიერი დრო გამახსენდა,
ახლაც დივანზე გულაღმა წამოწოლილი და თვალებდახუჭული როცა ერთმანეთი გვიყვარდა. გაღვიძებისას ხშირად ვყოფილვარ
ვგრძნობდი, რომ როგორც კი გონებაში დავიწყებდი ამ ასეთი სურათის მოწმე და ახლა წუთით კვლავ ტკბილ ოცნებას
საკითხებზე გასაცემი პასუხის ძებნას, ნაღვლიან სინამდვილეს მივეცი თავი. საწოლიდან წამოვიწიე და მთრთოლვარე ხმით,
ვშორდებოდი და სამაგიეროდ სადღაც ზეცაში დავფრინავდი თითქმის ენის ბორძიკით, ვკითხე:
ოცნების ფრთებით. - გიყვარვარ, ემილია?

სანამ მიპასუხებდა, ცოტა შეყოყმანდა, შემდეგ კი - ჰო.

მითხრა: ერთი წუთით ვიყუჩე, შემდეგ ვიგრძენი, რომ რაღაც
- ყური მიგდე, უნდა მოგელაპარაკო... უნდა გამეკეთებინა, გულში ტკივილი ჩამეყუჩებინა. დივანიდან
ცუდი წინათგრძნობისაგან ტანში ავად გამაჟრჟოლა, წამოვხტი, ფანჯრებს მივვარდი, რომ მძიმე ფარდები გადამეწია
ვიგრძენი, მთლად გავცივდი, მინდოდა მაშინვე მეპასუხა, და ოთახში დღის სინათლე შემომეშვა, მაგრამ კვლავ
არაფრის მოსმენა არა მსურს, თავი დამანებე, მეძინება-მეთქი, შემოვბრუნდი და მთელი ხმით ვიყვირე:
მაგრამ სინამდვილეში სულ სხვა ვთქვი: - არა, შენ ასე ვერ წახვალ! მე ეს არა მსურს, გესმის?!
- მაინც რაზე უნდა მომელაპარაკო? - ნუ სულელობ. - ბავშვივით დამტუქსა ემილიამ. - ჩვენ
- ჩვენზე, ორივეზე. უნდა დავშორდეთ ერთმანეთს, ეს არის ერთადერთი გზა. ჩვენ
- უკვე ვიცი, რომ აღარ გიყვარვარ, გეზიზღები კიდეც.. აღარაფერი გვაკავშირებს. ყოველ შემთხვევაში, მე... ორივესთვის
მეტი რაღა უნდა მითხრა? - ვუპასუხე. თან ვცდილობდი ასე აჯობებს...
წინათგრძნობით გამოწვეული მღელვარება დამეოკებინა. არ მახსოვს რა გავაკეთე ამის შემდეგ. უფრო სწორად,
- არა, მე მინდოდა მეთქვა... - დაიწყო ემილიამ მახსოვს საუბრის ნაწყვეტები, ცალკეული მოძრაობები. ალბათ
აუჩქარებლად, - დღესვე გადავდივარ დედაჩემთან. ვიფიქრე, სიცხიანი ავადმყოფივით ვლაპარაკობდი და ისე
სანამ დედას დავურეკავდი, ჯერ შენთვის შემეტყობინებინა ჩემი ანგარიშმიუცემლად ვეხლებოდი აქეთ-იქით, როგორც ბოდვისას
განზრახვა. აი, ეს არის სულ, ახლა, შენ იცი... ხდება. მახსოვს, დავრბოდი ოთახის ერთი კუთხიდან მეორეში
არაფრით არ მოველოდი მისგან ასეთ ნაბიჯს, თუმცა დიდი ნაბიჯებით, თმა-აბურძგნული, ჩემს უილაჯო
იმის შემდეგ, რაც ჩვენს შორის მოხდა, ასეთი ფინალი სრულიად მდგომარეობას ვუხსნიდი ემილიას, ვემუდარებოდი არ
ლოგიკური და მოსალოდნელი იყო. უცნაურობად მოვეტოვებინე, საკუთარ თავსაც ისე ვეკამათებოდი, თითქოს
მოგეჩვენებათ, მაგრამ ფიქრადაც არასდროს გამივლია, რომ ოთახში ჩემ გარდა არავინ იყო. „ოდისეას” სცენარი. ბინა, ბინის
ემილია მიმატოვებდა, იგი ისედაც შეუბრალებლად და გადასახადი, ჩემი ფრთაშესხმული ოცნებები, დრამატურგები,
გულქვად მომექცა და როგორ მეგონა, ამას არ მაკმარებდა? მაგრამ ემილიას სიყვარული, ბატისტასა და რეინგოლდთან
აი ახლა, როგორც ხედავთ, ჩემთვის სრულიად მოულოდნელად, ურთიერთობა, ერთი სიტყვით, საგნები თუ ადამიანები ისე
ისე რომ წუთითაც არ შეყოყმანებულა, ეს სიტყვები გულცივად აირივნენ ჩემს მონოლოგში, როგორც ჭრელაჭრულა შუშის
მომახალა. ნამსხვრევები მაგრად შენჯღრეულ კალეიდოსკოპში, იმასაც
გაურკვევლად წავიჩურჩულე: ვგრძნობდი, კალეიდოსკოპოს უწესრიგოდ მიმოფანტული
- მაშ, გინდა მიმატოვო? ნამსხვრევებივით უაზრო და უბადრუკი რომ იყო ჩემი ლაპარაკი.

მორჩა, ჩემი ფიქრების კალეიდოსკოპი დაიმსხვრა და ახლა ჩემ მჯეროდა, რომ ყველაფერი ეს ცხადში ხდებოდა და არა
ფერხთით უწესრიგოდ ყრია მისი ნამსხვრევები. ხვალინდელი სიზმარში. მივიხედ-მოვიხედე და უცებ შიშმა ამიტანა: აი, ისიც,
მარტოობა შიშსა მგვრიდა, ფიქრის უნარს მართმევდა, სუნთქვას განხეთქილება და მარტოობა. ოთახი რატომღაც უფრო დიდი და
მიკრავდა. მთელი არსებით ვძრწოდი ცოლთან განშორებისა და სხვანაირი მეჩვენა, თითქოს ერთი განზომილება დააკლდაო: ვერ
მარტოდ დარჩენის გამო. მაგრამ მიუხედავად ჩემი გულწრფელი წარმომედგინა ეს ოთახი ემილიას გარეშე. არადა, ვინ იცის,
აღიარებისა, ჩემს სიტყვებს მაინც აკლდათ დამაჯერებლობა და რამდენი წელი დამჭირდებოდა შევგუებოდი აზრს, რომ ემილია
სულ რაღაც წამებში, როცა დაბნეულობისა და შიშის ბურუსი აქ აღარ ცხოვრობდა და არც მომავალში იცხოვრებდა. ჰაერიც
გაიფანტებოდა და გონებაც გადამეწმინდებოდა ხოლმე, მარტოობის გრძნობით იყო გაჟღენთილი. ირგვლივ ყველაფერს
ვხედავდი ემილიას, რომელიც დივანზე იჯდა და მშვიდად მარტოობის კვალი ეტყობოდა, მაგრამ საოცარი იყო: ამას
მესიტყვებოდა შიგადაშიგ: მაგრძნობინებდა არა საკუთარი თავი, არამედ ნივთები, საგნები,
- კარგი, რიკარდო, დაფიქრდი. რიკარდო... ჩვენთვის ეს ეს ყველაფერი გაცნობიერებული კი არ მქონდა, არამედ სადღაც
ერთადერთი გზაა.. დატანჯულ და განაწამებ სულის სიღრმეში ვგრძნობდი. ლოყაზე
- არ მინდა, გესმის, არ მინდა! - ეს მერამდენედ რაღაც ჩამომიგორდა. ხელი მოვისვი! ლოყა ცრემლით მქონდა
ვიმეორებდი ერთსა და იგივეს. სველი. ოხვრა აღმომხდა მკერდიდან, თავი ვეღარ შევიკავე და
- რატომ არ გინდა? კარგად დაფიქრდი. ხმამაღლა ავქვითინდი, მერე ავდექი და ტირილისგან
არ მახსოვს, ამაზე რა ვუპასუხე. ოთახის კუთხეში თვალებდასიებული სასტუმრო ოთახიდან გავედი.
მივიკუნჭე და თავზე თმის გლეჯა დავიწყე; მაგრამ იმ წუთშივე ნახევრად ჩაბნელებული სასტუმრო ოთახის შემდეგ
მივხვდი, ამ მდგომარეობაში მყოფი ვერ შევძლებდი ემილიას საწოლ ოთახში გაჩახჩახებულმა დღის სინათლემ თვალი
დარწმუნებას, ჩემი გრძნობების დალაგებულად გამოხატვას. მომჭრა. ემილია აულაგებელ საწოლზე იჯდა და ტელეფონზე
ამიტომაც სიმხნევე მოეიკრიბე, თავს მოვერიე, კვლავ დივანზე ლაპარაკობდა, უფრო სწორად, უსმენდა. მივხვდი, დედამისს
დავჯექი, თავი ხელებში ჩავრგე და ემილიას ვკითხე: ელაპარაკებოდა. ემილიას ახლა რატომღაც სახეზე დაბნეულობა
- როდის აპირებ წასვლას? ეტყობოდა, რაღაცით იყო შეშფოთებული. იქვე ჩამოვჯექი და
- დღესვე. ასლუკუნებულმა თავი კვლავ ხელებში ჩავრგე, თვითონაც ვერ
ამ სიტყვებზე ის ადგა, ჩემთვის არავითარი ყურადღება გავრკვეულიყავი, რა მემართებოდა, რატომ ვტიროდი.
არ მოუქცევია და ოთახიდან გავიდა. ისევ საცოდავად მოხრილი, შესაძლოა, იმიტომ კი არ ვტიროდი, რომ ცხოვრება მენგრეოდა,
ხელებში თავჩარგული ვიჯექი დივანზე, არ მოველოდი, თუ არამედ რომელიღაც ძველი ტკივილი მგვრიდა ცრემლს და იმ
წავიდოდა. ცოტა ხანს გაოგნებული ვიჯექი, თითქოს არ ტკივილს არავითარი კავშირი არ ჰქონდა არც ემილიასთან და

არც მის დღევანდელ გადაწყვეტილებასთან. ამასობაში ემილია მამშვიდებდა, მაგრამ, მეორეს მხრივ, სინდისი მქენჯნიდა:
დედამისთან ლაპარაკს განაგრძობდა. ეტყობოდა, დედამისი თითქოს ვპირფერობდი და ვცდილობდი, ჩემი ცრემლებით თავი
რაღაცას ურჩევდა, უხსნიდა, ემილიას კი ვერაფერი გაეგო. შემეცოდებინა ემილიასათვის. უცებ შემრცხვა, ემილიას
ცრემლით დაბინდული თვალებით მაინც შევამჩნიე, - როგორც პასუხისთვის არც დამიცდია, ისე ავდექი და გავედი ოთახიდან.
შავი ღრუბელი დაჩრდილავს ხოლმე ლამაზ პეიზაჟს, ისე სასტუმრო ოთახში ხალათი მოვისხი და სავარძელში
გადაურბინა ემილიას სანდომიან სახეს უსიამოვნების ჩრდილმა: ჩავჯექი, ნელ-ნელა ვმვიდდებოდი, ცრემლიც შემაშრა. ასანთი
ჯერ გულგრილობა გამოეხატა, შემდეგ ნაღველი და მოვიმარჯვე სიგარეტის მოსაკიდებლად, თუმცა სულ არ
სასოწარკვეთილება, ბოლოს თქვა: მინდოდა მოწევა. რამდენიმე წუთში ოთახში თვითონ ემილია
- კარგი, კარგი, გავიგე, ამაზე მეტს ნუღარ შემოვიდა, დაჯდა და მაშინვე თქვა:
ვილაპარაკებთ... - მაგრამ, ეტყობა, დედამისმა შეაწყვეტინა - შეგიძლია დამშვიდდე, ნუ გეშინია. არსადაც არ
სიტყვების ნიაღვარი. ემილიას მოთმინება აღარ ეყო ბოლომდე მივდივარ... - ხმაში ეტყობოდა სასოწარკვეთა და უიმედობა,
მოესმინა მისი გრძელი საუბარი: - ხომ გითხარი, გავიგე-მეთქი, რაღაცნაირი გულგრილობა და დაღლილობა. შევხედე, თვალები
ყველაფერი ნათელია, კარგად იყავი, ნახვამდის. დაეხარა და, როგორც ჩანს, კიდევ რაღაცის თქმას აპირებდა,
დედამისს რაღაცის თქმა უნდოდა კიდევ, მაგრამ ტუჩის კუთხეები უთრთოდა, ხალათის საყელოს აწვალებდა. ასე
ემილიამ კვლავ გაუმეორა, „ნახვამდის” და ყურმილი დადო, იცოდა ხოლმე აღელვებისას ან დაბნეულობისას. შემდეგ,
თუმცა დადებამდე კიდევ ისმოდა დედამისის ხმა. ემილიამ თავი მოულოდნელად, გაბოროტებით დასძინა:
აიღო და ისე შემომხედა, თითქოს სიზმარში იყო და ვერ - დედაჩემს არ უნდა მასთან გადავიდე. მითხრა, შენი
მამჩნევდა. ანგარიშმიუცემლად ხელები დავუჭირე და ოთახი გაქირავებული მაქვსო. აქამდე ორი მდგმური ჰყავდა,
შევემუდარე: ახლა სამნი არიან, სახლი სავსეა მდგმურებითო. ისიც მითხრა,
- ნუ წახვალ, ემილია. გთხოვ, გეხვეწები, ნუ მიმატოვებ. არა მგონია, მაგას სერიოზულად ამბობდე, კარგად
მოზრდილთა გრძნობებზე რომ იმოქმედონ, ბავშვები დაუფიქრდიო... და ახლა არ ვიცი, რა ვქნა, სად წავიდე. არავის არ
მიმართავენ ერთადერთ ხერხსა და საშუალებას - ტირილს. ასევე ვუნდივარ, იძულებული ვარ ისევ შენთან დავრჩე.
იქცევიან ქალები და, საერთოდ, სუსტი ნებისყოფის ადამიანები. ამ მწარე, მაგრამ გულწრფელად ნათქვამმა სიტყვებმა
თუმცა იმ წუთში მე გულწრფელად ვტიროდი ბავშვივით, გული დამიკოდეს. მახსოვს, მათ გაგონებაზე ისე
ქალივით და თუნდაც სუსტ არსებასავით. მაინც სადღაც იმედი შევტორტმანდი, თითქოს რაღაც დამარტყესო და გულნატკენმა
მქონდა, ჩემი ცრემლები ემილიას გრძნობაზე იმოქმედებდა და შევძახე:
ჩემგან წასვლას გადაათქმევინებდა. ამის შეგნება ცოტათი

- მაგას როგორ მეუბნები, ემილია, იძულებული ვარ გავიფიქრე, ახლა შეკითხვების დრო არ არის და კიდეც
შენთან დავრჩეო?! რა დაგიშავე? რატომ გეჯავრები ასე ძალიან? რომ ჩავაცივდე, ვერაფერ პასუხს ვერ მივიღებ-მეთქი, საჭირო
ამჯერად ემილია ატირდა, დავინახე, რომ ატირდა, იყო უფრო შესაფერისი წუთი გამომენახა და პირდაპირ კი არა,
თუმცა ხელები სახეზე აიფარა, შემდეგ თავი გაიქნია და თქვა: მოიარებით გამომეწვია გულახდილ საუბარზე და ამ გზით
- შენ გინდოდა, დავრჩენილიყავი... ჰოდა, ვრჩები, ხომ მიმეღწია სიმართლისათვის.
კმაყოფილი ხარ?! ცოტა შევიცადე, ვიდრე ჩემგან ზურგშექცეული ჩუმად
სავარძლიდან წამოვდექი, ემილიას მოვუჯექი და ტიროდა, შემდეგ ვუთხარი:
მოვეხვიე. ის ცოტათი გვერდზე გაიწია, შეუმჩნევლად სცადა - მომისმინე, ემილია. შევწყვიტოთ ამ თემაზე
თავის განთავისუფლება ჩემი მკლავებიდან. ყოველგვარი კამათი, მით უმეტეს, რომ ვერაფერს მივაღწევთ
- რასაკვირველია, მინდა რომ დარჩე, - ვთქვი, - მაგრამ არა ერთმანეთის გულის ტკენის გარდა, აღარაფერს შეგეკითხები,
ასე იძულებით, ემილია, რა დაგიშავე, ასე რომ მელაპარაკები?! ახლა მაინც... სჯობს ყურადღებით მომისმინო, ბევრი ყოყმანის
- თუ გინდა წავალ... ოთახს ვიქირავებ, მხოლოდ პირველ შემდეგ, ბოლოს და ბოლოს გადავწყვიტე „ოდისეას” სცენარი
ხანებში დამჭირდება შენი დახმარება. ისევ მემანქანედ დავიწყებ დავწერო, მაგრამ ბატისტას უნდა, რომ მე და რეჟისორმა
მუშაობას. როგორც კი სამსახურს ვიშოვი, არასდროს არაფერზე ნეაპოლის ყურეში ვიმუშაოთ სცენარზე. სწორედ იქ უნდა
შეგაწუხებ. გადაიღონ ფილმი ნატურიდან. ასე რომ, გადავწყვიტეთ კუნძულ
- არა, ემილია, შენ ვერ გამიგე! - წამოვიძახე. - რა თქმა კაპრიზე გამგზავრება. იქ არ შეგაწუხებ, შენთვის იქნები წყნარად,
უნდა, მსურს, რომ დარჩე. მაგრამ არა იმიტომ, რომ სხვა გზა არა ხელს არ შეგიშლი. გეფიცები, ძალიანაც რომ მინდოდეს, ამისი
გაქვს. მერწმუნე, ემილია, არ მინდა იძულებით დარჩე. საშუალება არც მექნება, რადგან დილიდან საღამომდე უნდა
- შენ კი არ მაიძულებ დავრჩე, - სლუკუნით მიპასუხა. - ვიმუშაოთ, შესაძლოა, მხოლოდ სადილ-ვახშამზე შევხვდეთ
ცხოვრება... ერთმანეთს, ისიც არა ყოველდღე. კაპრი მომხიბლავი ადგილია,
ხელები კვლავ ღონივრად შემოვხვიე და მივიზიდე. იქ მალე გაიხსნება ბანაობის სეზონი, დაისვენებ, იბანავებ,
გულში მყავდა ჩაკრული, ენაზე კი მიტრიალებდა და მოსვენებას სანაპიროზე ისეირნებ, დაწყნარდები, შემდეგ კი კარგად
არ მაძლევდა კითხვა: რატომ აღარ ვუყვარვარ, რატომ მოიფიქრებ და გადაწყვეტ, როგორ მოიქცე, - დედაშენი, სხვათა
ვეზიზღები? რატომ? რა მოხდა ისეთი? ბოლოს და ბოლოს, რა შორის, მართალს ამბობს. საჭიროა კარგად მოიფიქრო, სანამ
დავაშავე? - მაგრამ მისმა დაბნეულმა სახემ და ცრემლებმა ცოტა რაიმე გადაწყვეტილებას მიიღებ. რამდენიმე თვის შემდეგ კი
დამამშვიდეს. მეტყვი, რა გადაწყვიტე და მხოლოდ მაშინ დავუბრუნდებით ამ
საუბარს.

ემილია კვლავ ზურგშექცეული იჯდა, თითქოს ჩემი - ბატისტას აგარაკზე? და შენ უკვე დაეთანხმე?
დანახვა არ სურდაო. შემდეგ სრულიად დამშვიდებულმა - მეგონა, გაგეხარდებოდა, - ვცდილობდი თავი
მკითხა: მემართლებინა. - აგარაკზე ცხოვრება არ სჯობია სასტუმროში
- როდის უნდა გავემგზავროთ? წვალებას?
- მალე, ასე ათი დღის შემდეგ, როგორც კი რეჟისორი - და შენ უკვე დაეთანხმე?
პარიზიდან დაბრუნდება. - ჰო, მეგონა, ასე უკეთესი იქნებოდა,
თუმცა ემილია ისევ მკლავებში მყავდა მოქცეული და - რეჟისორიც აგარაკზე იცხოვრებს?
ვგრძნობდი მისი მრგვალი და რბილი ძუძუების შეხებას, კოცნა - არა, ის სასტუმროში იცხოვრებს.
მაინც ვერ გამებედა, იგი ცივი და მიუკარებელი ჩანდა, - ბატისტა?! ბატისტა არ ჩამოვა?
ეტყობოდა, მოთმინებით იტანდა ჩემს ხვევნას, მაგრამ მე მაინც - ბატისტა? - ძალიან გამაკვირვა ამ შეკითხვამ. - ალბათ
არ ვკარგავდი იმედს, იქნებ ეს გულგრილობა მთლად ჩამოვა ხანდახან, უიქ-ენდზე ერთი-ორი დღით, ხომ უნდა ნახოს,
გულცივობას არ ნიშნავს-მეთქი. ცოტა ხნის შემდეგ ემილიამ როგორ მიდის სცენარზე მუშაობა.
დამშვიდებულმა, მაგრამ კვლავ მტრულად მკითხა: ამჯერად ემილიას არაფერი უთქვამს. ხალათის ჯიბეში
- სად უნდა ვიცხოვროთ კაპრიზე? სასტუმროში? ცხვირსახოცი მოიძია და ცხვირი ხმამაღლა მოიხოცა.
მინდოდა მისთვის მესიამოვნებინა და გახარებულმა ცხვირსახოცის ძებნისას ხალათი გადაეხსნა. ფეხიფეხზე
მივუგე: გადადებული იჯდა. თითქოს სურდა ნაწილობრივ მაინც
- არა, სასტუმროში არ ვიცხოვრებთ... სასტუმროში ხომ დაეფარა თავისი სიშიშვლე, მაგრამ გადახსნილი ხალათიდან
მუდამ ხმაურია... უკეთეს ადგილას ვიცხოვრებთ, ბატისტა თვალისმომჭრელი სითეთრით გამოკრთოდა ოდნავ
გვთავაზობს თავის აგარაკს, იგი ჩვენს განკარგულებაში იქნება შემრგვალებული მუცელი, ჩამოსხმული ფეხები. ვერავითარი
რამდენიმე თვის განმავლობაში, სანამ სცენარზე მუშაობას არ აკრძალვა ვერ გაუძლებდა ამ თეთრი, მარმარილოსებრ მკვრივი
დავამთავრებთ. და მშვენიერი შიშველი სხეულის ხილვას. ემილია თავისდა
უცბად ვიგრძენი, რომ ემილია რატომღაც არ იზიარებდა უნებურად მიზიდავდა, მაღიზიანებდა. უცებ დაუოკებელმა
ჩემს სიხარულს. ზუსტად ასე მოხდა ამ რამდენიმე დღის სურვილმა შემიპყრო. წუთით წარმოვიდგინე, რომ სულ
წინათაც, როცა ბატისტას მეტისმეტად ჩქარა, თითქმის ადვილად შემეძლო ხელი მომეხვია და დავუფლებოდი.
მოუფიქრებლად დავეთანხმე. მართლაც, ემილიამ უბოდიშოდ მაგრამ გონს მალე მოვეგე და მივხვდი, რა ძლიერიც არ
გაინთავისუფლა თავი ჩემი მკლავებიდან, ასევე უბოდიშოდ უნდა ყოფილიყო სურვილი, მისი აღსრულება შეუძლებელი იყო.
გადაჯდა სავარძლის კუთხეში და ჩამეკითხა: ისღა დამრჩენოდა მხოლოდ, მისი ხილვით დავმტკბარიყავი.

ამასობაში მან ცხვირი მოიწმინდა და თვალები შეიმშრალა. მე ქურთუკში და ფანელის შარვალში გამოწყობილი ბატისტა იქვე
თითქმის ქურდულად ვუყურებდი. მეშინოდა, ჩემი უტიფარი თავის მანქანასთან რეინგოლდს ელაპარაკებოდა.
მზერა არ შეემჩნია და არ შერცხვენოდა. ეს რომ გავიფიქრე, თავს რეინგოლდისთვის, ისევე როგორც ყველა ღირსეული
ვუსაყვედურე: „აი, სადამდე მიხვედი, საკუთარი ცოლის გერმანელისთვის, იტალია მზის ქვეყანას წარმოადგენდა და
სიშიშვლეს ისე ქურდულად უმზერ, როგორც პატარა ბიჭი ამიტომაც შილიფად გამოწყობილიყო კოლონიურ თარგზე
უმზერს ხოლმე შიშველ ქალებს ჭუჭრუტანიდან პლაჟის შეკერილ მსუბუქ პიჯაკსა და თეთრი ტილოს კეპში.
გასახდელებში”. მე და ემილია სახლიდან გავედით შვეიცრისა და
გაცეცხლებული წამოვხტი ადგილიდან. ხელი მოსამსახურის თანხლებით, რომლებსაც ჩვენი ჩემოდნები
გავიწვდინე და მუხლებზე გადავაფარე. ემილიას მგონი ჩემი მოჰქონდათ. ბატისტამ და რეინგოლდმა როგორც კი დაგვინახეს,
მოძრაობა არც შეუმჩნევია. ცხვირსახოცი კვლავ ჯიბეში ჩაიდო მანქანას მოსცილდნენ და ჩვენ შესახვედრად გამოემართნენ.
და ამჯერად წყნარად მითხრა: - აბა, ვინ სად დაჯდება? - თქვა ბატისტამ მისალმების
- კარგი, წამოვალ კაპრიზე.. მაგრამ ერთი პირობით... შემდეგ, მაგრამ ჩვენი პასუხებისთვის არც დაუცდია, განაგრძო -
- არავითარი პირობა! არაფრის გაგონება არ მსურს. ახლა წინადადება შემომაქვს, სინიორა ჩემს მანქანაში დაჯდეს,
კი გადი აქედან! რეინგოლდი კი შენს მანქანაში, მოლტენი. ამგვარად, გზაში
ეტყობა, ისეთი გაშმაგებით ვყვიროდი, რომ ემილიას საშუალება გექნებათ ფილმზე ისაუბროთ, რადგან... - დასძინა
შეეშინდა. მაშინვე წამოდგა და სწრაფად გავიდა ოთახიდან. სიცილით, მაგრამ საკმაოდ ავტორიტეტულად. - დღეიდან იწყება
თქვენი ნამდვილი სამუშაო... ორი თვის შემდეგ სცენარი ხელთ
თავი მეთორმეტე უნდა მქონდეს.
უნებურად ემილიას შევხედე და შევამჩნიე, როგორ
დადგა კაპრიზე გამგზავრების დღეც, ბატისტამ დაეღრიჯა სახე, რაც ადრეც შემიმჩნევია. ასე მოსდიოდა ხოლმე
გადაწყვიტა თვითონ გვხლებოდა კუნძულზე, მისი სიტყვით სულიერი მღელვარების დროს. უდაოა, რაღაცით
ვთქვათ, სტუმართმოყვარე მასპინძლის შესაფერისი თადარიგის აღშფოთებული და უკმაყოფილი იყო. მაგრამ ახლა ამისათვის
დასაჭერად. ქუჩაში, ჩვენს სადარბაზოსთან, ჩემი ყურადღება ისევე არ მიმიქცევია, როგორც მაშინ, ბატისტას
მცირელიტრაჟიანი მანქანის გვერდით პროდიუსერის მძლავრი, წინადადება და კაპრიზე გამგზავრების ამბავი რომ შევატყობინე.
არასერიული გამოშვების წითელი მანქანა დავინახე. თუმცა მართალი გითხრათ, მე პირადად ბატისტას წინადადება
ივნისის პირველი რიცხვები იყო, კარგ ამინდს ჯერ კიდევ ვერ სავსებით გონივრულად მიმაჩნდა. გამგზავრებაში კარგის მეტს
მოეკიდა ფეხი. მოღრუბლული და ქარიანი დღე იდგა. ტყავის ვერაფერს ვხედავდი. და მაინც ხასიათი გამიფუჭდა.

- ძალიან კარგი, - ვთქვი მე, ამასთან, ვცდილობდი - რა არის, რომ სულ ამას გაიძახით: ჩემი ქმარი, ჩემი
მხიარული და უდარდელი იერი მიმეღო, ასეთ სასიამოვნო ქმარი. მთელი დღე თქვენს ქმართან არა ხართ?! დაჯექით, თორემ
გასეირნებას ზღვის წარმტაცი სანაპიროსკენ ხომ მხოლოდ მართლა მეწყინება.
აღტაცებული განწყობა შეეფერებოდა. - ძალიან კარგი, - ამ ლაპარაკში მანქანასთან მივიდნენ. ბატისტამ მანქანის
გავიმეორე. - ემილია თქვენთან ერთად წამოვა, რეინგოლდი წინა კარი გამოაღო და ემილიაც დაჯდა. ბატისტამ მანქანას
ჩემთან, მხოლოდ იმის პირობას ვერ მოგცემთ, რომ გზაში შემოუარა, რათა თვითონაც დამჯდარიყო საჭესთან. თითქოს
სცენარზე ვილაპარაკებთ... სიზმარში ვიყავიო, ისე გაოგნებული ვუყურებდი მათ.
უცბად ემილიამ წამოიძახა: რეინგოლდის ხმამ შემაკრთო.
- ძალიან მეშინია, როცა მანქანა ჩქარა დაჰყავთ. აი, თქვენ, - აბა, წავედით?
მაგალითად, გიჟივით დააქროლებთ. უცებ გამოვერკვიე, საჭეს მივუჯექი და მანქანა დავძარი.
ბატისტამ მაშინვე ხელი ჩაავლო ემილიას: ზურგიდან მომესმა ბატისტას მანქანის გუგუნი, ბატისტა
- ჩემთან ნურაფრისა გეშინიათ, და საერთოდაც, რისა ჯერ უკან მოგვყვებოდა, მაგრამ მალე გაგვისწრო, სწრაფად
გეშინიათ? როგორა გგონიათ, მე არ მიყვარს სიცოცხლე? - ამ გაიჭრა წინ და შეუყვა მთების ძირში გაჭრილ ვიწრო გზას. ძლივს
სიტყვებით თითქმის ძალით წაიყვანა ემილია მანქანისკენ. მოვასწარი გვერდიგვერდ მჯდარი ემილიას და ბატისტას
ემილია შესაბრალისად და დაბნეულად მომჩერებოდა. ზურგების დანახვა, რომ მანქანა მოსახვევში მიიმალა.
მის თვალებში თხოვნა ჩანდა - გამოვსარჩლებოდი. წუთით ბატისტამ მე და რეინგოლდს გვირჩია გზაში მომავალ
კიდეც გავივლე გონებაში, იქნებ მართლაც სჯობდეს გავჯიუტდე სცენარზე გველაპარაკა. მაგრამ მისი რჩევა არ იყო საჭირო,
და ემილია ჩემს მანქანაში ჩავსვა-მეთქი, მაგრამ მაშინვე ისედაც, როგორც კი ჩემი მცირელიტრაჟიანი მანქანის
გადავიფიქრე, ვაითუ ბატისტას ეწყინოს-მეთქი. ნამდვილად შესაფერისი სიჩქარით ქალაქს გავცდით და ფორმიას
გიჟივით დააქროლებს მანქანას, მაგრამ რაც მართალია გზატკეცილზე გავედით, რეინგოლდმა, რომელიც აქამდე
მართალია, დიდებულად დაჰყავს. ამიტომ დუმილი ვამჯობინე. დუმდა, წამოიწყო:
ემილია კვლავ უარზე იდგა. მაგრამ ახლა უკვე არცთუ მტკიცე - მართალი მითხარით, მოლტენი, იმ დღეს ბატისტასთან
უარზე. რომ ვიყავით, ხომ შეგეშინდათ, რომ კინობოევიკის გაკეთება
- ჩემი ქმრის მანქანით მერჩია წამოვსულიყავი... მოგიწევდათ. ხომ შეგეშინდათ?
ბატისტამ ხუმრობით უპასუხა: სიტყვა „კინობოევიკი” განსაკუთრებული ღიმილით
წარმოთქვა:

- ახლაც მეშინია, - დაბნეულად ჩავილაპარაკე მე, - ეს - „რა თქმა უნდა. არ შემიძლიაო”, რომ გეპასუხათ, უფრო
ტენდენცია ამ ბოლო დროს იტალიურ კინოსტუდიებშიც სწორი იქნებოდა, - გადაიხარხარა რეინგოლდმა,
შეინიშნება, - ეგ არაფერი, - ვუთხარი ცოტა არ იყოს
- ჰო, შეიძლება ეს ასეა, მაგრამ თქვენ ნურაფრისა საქციელწამხდარმა, - ხარები ისე მოულოდნელად გამოჩნდნენ,
გეშინიათ, ჩვენ... - თქვა მან მტკიცედ და ავტორიტეტულად. - რომ... განაგრძეთ, გისმენთ.
ფსიქოლოგიურ ფილმს გავაკეთებთ, მხოლოდ და მხოლოდ რეინგოლდს დიდი ხვეწნა არ დასჭირვებია:
ფსიქოლოგიურს, როგორც უკვე გითხარით ამის შესახებ იქ, - აი, რა უნდა გითხრათ, მოლტენი. კაპრიზე წამოსვლას
ბატისტასთან. მე, ძვირფასო მოლტენი, ჩვეული არ ვარ ვაკეთო იმიტომ დავთანხმდი, რომ ცალკეული გადაღებები ნატურიდან
ის, რაც პროდიუსერებს სურთ. ყოველთვის ვაკეთებ იმას, რაც მე მართლაც ნეაპოლის ყურეში უნდა გავაკეთოთ. მაგრამ ეს
მსურს. სტუდიაში მე უნდა ვიყო ყველაფრის ბატონ-პატრონი, მხოლოდ ფონი იქნება. შეგვეძლო რომშიც დავრჩენილიყავით,
სხვა არავინ. წინააღმდეგ შემთხვევაში უარს ვამბობ ხოლმე ოდისევსის დრამა ხომ ახალი მიწების აღმომჩენი მეზღვაურის ან
ფილმის გაკეთებაზე. ხომ ყველაფერი ნათელია?! ომიდან შინ დაბრუნებული მეომრის დრამა არ არის. ეს ყოველი
ვუპასუხე, ნათელია-მეთქი და ვერ დავფარე ის ჩვენგანის დრამაა, ადამიანის დრამა. მითი ოდისევსზე - ეს არის
გულწრფელი სიხარული, რაც რეინგოლდის სიტყვებმა ნამდვილი ამბავი გარკვეული ხასიათისა და ტიპის
მაგრძნობონა, რამეთუ რეინგოლდის ასეთი დამოუკიდებლობა ადამიანებზე...
ჩემთვისაც სასიხარულო იყო. იმედი მომეცა, რომ მასთან საერთო რაც ენაზე მომადგა, ისა ვთქვი:
ენას ადვილად გამოვნახავდი. სამუშაოც ჩვეულებისამებრ - ყველა ბერძნულ მითში ადამიანური ტრაგედიებია
მოსაწყენი და აუტანელი აღარ იქნებოდა. ცოტა ხნის სიჩუმის გადმოცემული. სწორედ იმიტომაა, რომ მათ დღესაც არ
შემდეგ რეინგოლდმა კვლავ განაგრძო: დაუკარგავთ თავიანთი მნიშვნელობა, მარად უკვდავნი არიან.
- ახლა მინდა ჩემი მოსაზრებები გაგიზიაროთ, მოლტენი. - მეც მაგისი თქმა მინდა. ყველა ბერძნული მითი, სხვა
შეგიძლიათ მანქანა ატაროთ და თან მისმინოთ? სიტყვებით რომ ვთქვათ, ადამიანთა ცხოვრების ალეგორიული
- რა თქმა უნდა, შემიძლია, - ვუთხარი და ის იყო ასახვაა. ახლა ისმება კითხვა: რა გვევალება ჩვენ, თანამედროვე
მოსასმენად მოვემზადე, უეცრად სოფლის შარაგზიდან ადამიანებს, რათა გავაცოცხლოთ ეს ძველი და ასე შორეული
გზატკეცილზე გამოვიდა ხარებშებმული ურემი და გზა მითები? უპირველეს ყოვლისა, უნდა განვსაზღვროთ რა
გადაგვიღობა. მანქანა მკვეთრად შევატრიალე და ურემს გვერდი მნიშვნელობა აქვთ მათ ჩვენთვის, თანამედროვე
ავუქციე. მანქანა გადაფერდდა. ზიგზაგებით წავიდა. ის იყო ხეს ადამიანებისათვის, შემდეგ უნდა გავშიფროთ, გავხსნათ,
უნდა დავჯახებოდით, რომ როგორღაც მოვახერხე გასწორება. ყველასთვის ნათელი და მისაწვდომი გავხადოთ მათი

მნიშვნელობა... და ეს ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ ცოცხლად, კილომეტრს გადის. ჩემი ვარაუდით ახლა ორმოცდაათი
დამოუკიდებლად, ისე რომ აღტაცებულ თრთოლვას არ კილომეტრით მაინც იქნებოდა ჩვენგან დაწინაურებული.
განვიცდიდეთ ამ მითების საფუძველზე შექმნილი ბერძნული რეინგოლდმა კვლავ განაგრძო:
ლიტერატურის შედევრების წინაშე. მოვიყვანოთ ერთი - მართალია, ო’ნილმა სწორად გაიგო ის ჭეშმარიტება,
მაგალითი. თქვენ ალბათ იცნობთ ო’ნილის პიესას „ძაძა შვენის რომ ბერძნული მითები ფსიქოლოგიის უკანასკნელი
ელექტრას”, ამ პიესის მიხედვით ფილმიც არის დადგმული, აღმოჩენების შესაბამისად, თანამედროვე ყაიდაზე დამუშავებას
- როგორ არა, ვიცი. მოითხოვს, მაგრამ მან თემას არ გადაუხვია, მთლიანად მის
- აი, რა, ო’ნილმაც სწორად გაიგო უბრალო ჭეშმარიტება, ლიტერატურულ საფუძველს დაეყრდნო მაშინ, როცა შეეძლო
რომ საჭიროა ამ ანტიკური მითების თანამედროვე ყაიდაზე იგი უშიშრად, თავისუფლად გადაეკეთებინა და განეახლებინა.
გადმოტანა. ასეც მოიქცა „ორესტეაზე” მუშაობისას, მაგრამ მე მან ეს არ გააკეთა. ამიტომაა, რომ „ძაძა შვენის ელექტრას”
მაინც არ მიყვარს „ძაძა შვენის ელექტრას”... და იცით რატომ? გაკვეთილივით ცივი და მოსაწყენი გამოუვიდა.
იმიტომ, რომ ო'ნილს ესქილესი შეეშინდა. მან სწორად - მე კი მომწონს, - შევეპასუხე.
განსაზღვრა, რომ შეიძლებოდა „ორესტეას” ფსიქოლოგიური რეინგოლდმა ჩემს ნათქვამს ყურადღება არ მიაქცია და
წაკითხვა, მაგრამ თემისა შეეშინდა და ისე ზედმიწევნით განაგრძო:
ზუსტად გადაიღო მითი, როგორც ბეჯითი მოსწავლე დაწერს - ახლა ჩვენს ხელთაა „ოდისეა” და უნდა გავაკეთოთ ის,
ხოლმე სასკოლო ცალხაზიან რვეულში შინაარსს. ჰოდა, რისი გაკეთებაც ო'ნილმა არ ისურვა. ან უფრო სწორად, ვერ
იგრძნობა, რომ ო’ნილიც ცალხაზიან ქალალდზე წერს, მოლტენი. შესძლო „ორესტეაზე” მუშაობის დროს. უნდა ავიღოთ „ოდისეა”,
რეინგოლდი იცინოდა, კმაყოფილი იყო, რომ მიწასთან გავკვეთოთ, როგორც გვამი ანატომიურ მაგიდაზე, შევისწავლოთ
გაასწორა ო'ნილი. მისი ცალკეული ნაწილები, შემდეგ კი თანამედროვეობის
ახლა უკვე რომის გავაკებაზე მივქროდით. ზღვის მოთხოვნილების შესაბამისად ავაწყოთ.
სანაპიროსთან ახლოს, მწიფე თავთავით გადაყვითლებულ ვერაფრით ვერ მივხვდი, ამით რისი თქმა უნდოდა
ბორცვებს შუა აქა-იქ მოჩანდა ხშირფოთლოვანი ხეები: „ალბათ რეინგოლოდს, ამიტომ რაც უცებ თავში მომივიდა, ისა ვთქვი:
ძალიან ჩამოვრჩით ბატისტას”, - გავიფიქრე მე, რადგან - „ოდისეას” არსი, მგონი, ყველასთვის ცნობილია.
თვალმისაწვდომზე რამდენსაც არ ვათვალიერებდი ლარივთ ოდისევსი უსაზღვრო დარდითაა შეპყრობილი ოჯახზე,
გაჭიმულ გზასა თუ მოსახვევებს, მანქანა არსად ჩანდა. ბატისტა სამშობლოზე, ახლობლებზე. მაგრამ შინ დაბრუნებისას
ალბათ გიჟივით მიაქროლებს ახლა მანქანას, ალბათ საათში ას დაბრკოლება ეღობება, რაც ხელს უშლის დაუბრუნდეს
სამშობლოს, ოჯახს, საყვარელ ადამიანებს. აი, სად არის

კონფლიქტი, იგივე შეიძლება შემთხვეოდა თვითეულ სამხედრო პენელოპესადმი სიყვარულზე, მაინც არაერთხელ უღალატა მას.
ტყვეს ან ომგადახდილ ჯარისკაცს, რომელიც დიდხანს ჰომეროსი გვარწმუნებს, რომ ოდისევსი მხოლოდ პენელოპეზე
დაყოვნდა გზაში, სანამ სამშობლოს მიაღწევდა. ჩემი აზრით, ფიქრობს, მისი ერთადერთი და სანუკვარი სურვილია, რაც
თვითეული მათგანი თავისებურად პატარა ოდისევსია. შეიძლება მალე იხილოს ცოლი, მაგრამ განა ეს სარწმუნოა,
რეინგოლდმა ქათამივით ჩაიკაკანა: შეგვიძლია დავუჯეროთ ჰომეროსს, მოლტენი?
- ასეც მოველოდი, რომ ამას იტყოდით - ჯარისკაცი, - ჰომეროსს თუ არა, მაშ ვის უნდა დავუჯერო, - ვუთხარი
ტყვე. არც ერთი, არც მეორე, მოლტენი, თქვენ გამოჰყოფთ ხუმრობით.
„ოდისეას” მხოლოდ გარეგნულ მხარეს, ფაქტებს. ასეთი - საკუთარ თავს, ჩვენ, თანამედროვე ადამიანებს,
მიდგომით შეიძლება ფილმი დავღუპოთ. ამ შემთხვევაში რომლებსაც უნარი შეგვწევს ნათლად დავინახოთ, ღრმად
„ოდისეასაც” არ ასცდება ის საფრთხე, რომ ჩვეულებრივ ჩავწვდეთ მითის არსს. მოლტენი, „ოდისეა” ერთხელ და ორჯერ
სანახაობით „ფილმ-გიგანტად” იქცეს, როგორც ბატისტა ამბობს. როდი წამიკითხავს, შემიძლია ვთქვა, უამრავჯერ წამიკითხავს
მაგრამ ბატისტა პროდიუსერია... და გასაკვირიც არაა, ასე რომ და საბოლოოდ იმ დასკვნამდე მივედი, რომ ოდისევსს
აზროვნებს. მას სულ სხვა მიზნები ამოძრავებს, მაგრამ თქვენ, ქვეცნობიერად არ უნდა შინ დაბრუნება, გაურბის პენელოპესთან
მოლტენი... თქვენ ხომ ჭკვიანი, განათლებული კაცი ხართ, შეხვედრას. აი, ჩემი დასკვნა, მოლტენი...
ინტელიგენტი, ეგ ნამდვილად არ გეპატიებათ. საჭიროა ცოტა არც ახლა ამომიღია ხმა. ჩემი სიჩუმით გამხნევებულმა
ჩასწვდეთ ჩემს ნათქვამს, იფიქროთ მასზე. აბა, სცადეთ, ნახავთ, რეინგოლდმა განაგრძო:
თუ მართალი არ აღმოვჩნდები... - სინამდვილეში, ოდისევსს ეშინია ცოლთან
- მთელი დღე მაგაზე არ ვფიქრობ? - ვუთხარი ცოტა არ დაბრუნებისა და, როგორც შემდგომში დავინახავთ, თითქმის
იყოს განაწყენებულმა. ხელოვნურად განგებ ქმნის დაბრკოლებებს, თითქოს ამას რაღაც
- არა, თქვენ არ გინდათ ჩაუფიქრდეთ, მოლტენი, აბა, ქვეშეცნეული გრძნობა კარნახობს, რაც შეიძლება გააჭიანუროს
კარგად ჩაუფიქრდით, ღრმად ჩასწვდით სიუჟეტს და თავისი მოგზაურობა. ამ ხნის მანძილზე მას ბევრი რამ ისეთი
მიხვდებით, რომ „ოდისეა” სხვა არაფერია თუ არა ოდისევსსა და გადახდება, რის გამოც მისი დაბრუნება მართლაც ყოვნდება,
პენელოპეს ცოლქმრულ ურთიერთობაზე აგებული ამბავი. ხოლო რაც შეეხება მის ლტოლვას სათავგადასავლო ამბებისა და
ამჯერად ხმა არ ამომიღია. რეინგოლდმა განაგრძო: მოგზაურობისაკენ ახალ-ახალი ქვეყნების სანახავად, სხვა არა
- ყველაზე მეტად რა გვანცვიფრებს „ოდიესეაში?” არის რა, თუ არა ამ ქვეშეცნეული გრძნობებისგან ნაკარნახევი
ოდისევსის სიდინჯე. მან ხომ ათი წელი მოანდომა შინ საბაბი მოგზაურობის გასაგრძელებლად. ოდისევსის შინ
დაბრუნებას და ამ ათ წელიწადში თუმცა ბევრს ლაპარაკობდა დაბრუნებას ხელს არ უშლის არც სცილა და ქარიბდა, არც

კალიფსო და ნიმფები, არც პოლითემი და კინკე, თვით ცხოვრებას, რისი მიზეზითაც წარმოიშვა ეს შინაგანი
ღმერთებიც კი, ხელს უშლის სწორედ ის ქვეშეცნეული გრძნობა, უთანხმოება და განხეთქილება. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ,
რომელიც ოდისევსს კარნახობს ამა თუ იმ მიზეზს, ერთი წელი ათი წელიწადი ოდისევსი თვითონ ქმნის დაბრკოლებებს,
ერთგან გაჩერდეს, ორი წელი სხვაგან და ასე შემდეგ. ყველანაირად ეძებს საბაბს, რათა მოგზაურობა გაახანგრძლივოს
აი, თურმე საით უმიზნებს რეინგოლდი! კლასიკური და რაც შეიძლება გვიან დაუბრუნდეს ცოლქმრობის უღელს.
ნაწარმოების ტიპური ფროიდული ინტერპრეტაცია ჰქონია მეტიც, იმასაც ცდილობს, თავისი ბედი სხვა ქალს დაუკავშიროს,
ჩაფიქრებული. აქამდე როგორ ვერ მივხვდი? რეინგოლდი ხომ მაგრამ ბოლოს თავს ერევა და გადაწყვეტს დაბრუნდეს...
გერმანელი იყო? მისი მოღვაწეობის პირველი წლები სწორედ იმ ოდისევსის დაბრუნება კი სწორედ იმას ნიშნავს, რომ იგი
პერიოდს ემთხევვა, როცა ფროიდს დიდი წარმატება ჰქონდა. შეურიგდა თავის ხვედრს, არადა, სწორედ ამ ხვედრისთვის
შემდეგ რეინგოლდი სამუშაოდ ამერიკის შეერთებულ შტატებში მიატოვა ოჯახი და უკან დაბრუნება აღარ უნდოდა.
გადავიდა, სადაც ფსიქოანალიზი დიდ პატივში იყო, - რომელ ხვედრს? - ვკითხე ამჯერად აშკარად
ბუნებრივია, ახლაც ამ გზით ცდილობდა გაეხსნა ისეთი სადა, გაოცებულმა, - განა ოდისევსი იმიტომ არ წავიდა, რომ ტროას
სრულიად ნათელი სახე, როგორიც ოდისევსია, ვინც ძალზე ომში მიეღო მონაწილეობა?
შორს იყო მსგავსი განცდებისგან. - ეგ მხოლოდ გარეგნულად ჩანს ასე, გარეგნულად, -
მშრალად წარმოვთქვი: მოუთმენლად გაიმეორა რეინგოლდმა, - ოდისევსის
- შესანიშნავადაა მოფიქრებული, ოღონდ ჯერ კიდევ გამგზავრებამდე ითაკაში მომხდარ ამბებზე, სასიძოებზე,
მთლად კარგად არ მესმის... სხვებზე მერე გეტყვით, ახლა კი აგიხსნით იმის მიზეზს, რატომ
- ერთი წუთით, მოლტენი, ერთი წუთით, ახლავე არ უნდოდა ოდისევსს კუნძულზე დაბრუნება და რად ეშინოდა
აგიხსნით. ამრიგად, როგორც ჩემი ინტერპრეტაციიდანაც ცოლთან შეხვედრისა. ამასთან, ხაზს გავუსვამ ერთ მეტად
ნათლად ჩანს - რაც ამ პოემის გახსნის ერთადერთი უტყუარი მნიშვნელოვან გარემოებას: „ოდისეას” მიზანი სრულიად არ არის
გზაა, - და თანამედროვე ფსიქოლოგიის უახლოეს აღმოჩენათა გვიჩვენოს ათასნაირი, ფათერაკებითა და ხიფათებით სავსე
მიხედვითაც თუ ვიმსჯელებთ, ეს ნაწარმოები ბოლოს და ბოლოს თავგადასავლები, ან გარკვეული გეოგრაფიული სივრცე, ან
არის ოდისევსისა და პენელოპეს ცოლქმრული ცხოვრების ვითარებანი სხვადასხვა ქვეყნებში, როგორც ჰომეროსი
ამბავი: ამბავი მათ უთანხმოებებსა და ამით გამოწვეულ მათი ცდილობს დაგვაჯეროს. არა, პირიქით, ეს არის ოდისევსის
ურთიერთობის გაუარესებაზე, ოდისევსს დიდი ხანია აწვალებს უდიდესი სულიერი დრამა. და ყველაფერი, რაც მასშია
ასეთი ყოფა, მაგრამ თვითონვე ამწვავებს მას. ლამის ათი წლის მოცემული, ქვეშეცნეული გრძნობების უშუალო ასახვაა... თქვენ,
სულიერი ბრძოლა შეალია გამოსავლის ძიებას: დაბრუნებოდა იმ უეჭველია, იცნობთ ფროიდის მოძღვრებას, მოლტენი.

- დიახ, ცოტა. გავედით, რომელიც ზღვის სანაპიროს გასდევდა მთელ

- ამრიგად, ოდისევსის რთული შინაგანი სულიერი გაყოლებაზე. ზღვა შფოთავდა. შავ-ყვითელი სანაპირო
სამყაროს ამოცნობაში ჩვენი მეგზური იქნება ფროიდი და არა დიუნების გასწვრივ იგი მღვრიე მწვანე მოჩანდა.
ვიღაც ბერარდი, თავისი გეოგრაფიული რუკებითა და უსუსური ამასწინანდელმა ქარიშხალმა ფსკერიდან ამოყარა ქვიშა.
ფილოლოგიით. ხმელთაშუა ზღვის ნაცვლად ჩვენ აგორებული, გოლიათი ტალღები ზანტად დგებოდნენ ყალყზე,
გამოვიკვლევთ და შევისწავლით ოდისევსის სულიერ სამყაროს, ზათქით ეხეთქებოდნენ ლოდებს და რძისფერ ქაფს ანთხევდნენ
ან უფრო სწორად მის ქვეცნობიერს. სანაპიროზე. ნაპირიდან მოშორებით ზღვას ჭავლი გადასდიოდა
აქ კი ვეღარ მოვითმინე და გაღიზიანებულმა იქნებ და ახლა უკვე მწვანე კი არა, თითქმის იისფერი ჩანდა. ქარი რომ
ზომაზე მეტადაც ვთქვი უხეშად: დაუბერავდა, ზღვას ხან თეთრხუჭუჭა ტალღები
- თუ ასეა, მაშინ რაღა საჭირო იყო კაპრიზე წამოსვლა? გადაურბენდნენ, ხანაც მდორედ გაიშლებოდა, ცაც ასეთივე
ბუდუარული დრამის გადაღებას რომის რომელიმე ახალ შფოთიანი იყო. თეთრი ღრუბლები უწესრიგოდ დაცურავდნენ
კვარტალში თანამედროვე გემოვნებით გაწყობილ ბინაშიც აქეთ-იქეთ, ღრუბელსა და ღრუბელს შუა კი გამოკრთოდა მზით
მოვახერხებდით! განათებული, სარკესავით კრიალა ლაჟვარდისფერი ზეცა. ზღვის
ამ სიტყვების გაგონებაზე რეინგოლდს თვალები ფრინველები მარდად ტრიალებდნენ ჰაერში. უცებ ტალღებისკენ
გადმოეკარკლა გაოცებისა და შეურაცხყოფისაგან. მან უსიამოდ დაეშვებოდნენ ტყვიანაკრავივით, შემდეგ ისევ ჰაერში
ჩაიქირქილა. ასე იცინიან, როცა სურთ ხუმრობაში გაატარონ აიჭრებოდნენ, თითქოს სურდათ ქარის ქროლვას არ
უსიამოვნოდ წარმართული საუბარი. ჩამორჩენოდნენ და აქეთ-იქით მასავით ენავარდათ
- უმჯობესია ეს საუბარი კაპრიზე განვაგრძოთ, - თავისუფლად.
რეინგოლდი აღარ იცინოდა. - თქვენ, მოლტენი, ერთდროულად მიმყავდა მანქანა და თვალს ვერ ვაშორებდი ზღვის ამ
მანქანის მართვა და „ოდისეაზე” საუბარი არ შეგძლებიათ. ასე მომხიბლავ პეიზაჟს. და უცებ სრულიად მოულოდნელად,
რომ, თქვენ საჭეს მიხედეთ, მე კი ამ მომხიბლავი პეიზაჟით თითქოს ჩემი სინდისის ქენჯნის გასაქარწყლებლად, - რასაც
დავტკბები. რეინგოლდის გაჯავრებული და შეურაცხყოფი გამოხედვის
შეპასუხება აღარ მიცდია და ერთი საათი სრულ შემდეგ ვგრძნობდი, როცა მის ინტერპრეტაციას ბუდუარული
სიჩუმეში ვიარეთ. ასე გავიარეთ პონტოს უძველესი ჭაობები: დრამა ვუწოდე, ამ სილამაზის დანახვაზე უნებურად
მარჯვნივ დიდი არხი იყო თითქმის უძრავი წყლით, მარცხნივ კი დავრწმუნდი, რომ მე მართალი ვიყავი - სწორედ ამ ზღვაში, ამ
მწვანედ აბიბინებული მინდორი, ჩავუქროლეთ ჩისტერნას, საოცრად ცოცხალი ფერებით მოლივლივე ზღვაში, ამ ნათელი
ტერაჩინის. მერე კლდოვანი მთების ძირში გაჭრილ გზაზე ცის ქვეშ და სწორედ ამ უკაცრიელ ნაპირთან ვხედავდი

ოდისევსის შავ ხომალდებს, რომლებიც მიემართებოდნენ აბსტრაქტული ფსიქოანალიზისათვის და რაც ყველაზე

ხმელთაშუა ზღვის ჯერ კიდევ ფეხდაუდგმელი მიწებისაკენ. მთავარია, ეს ექსპერიმენტი უნდა ჩაეტარებინათ ისეთ მშვენიერ
ჰომეროსს სწორედ ასეთი ზღვის, ასეთივე ნათელი ზეცისა და და ნათელ ნაწარმოებზე, როგორიც „ოდისეა” იყო.
ნაპირების დახატვა უნდოდა. მისი გმირებიც ამ ბუნებას უნდა მანქანა ახლა ზედ ზღვისპირას მიმყავდა, გზის გასწვრივ.
ჰგვანებოდნენ. ამ ბუნებასთან უნდა ყოფილიყვნენ წილნაყარი ხელის გაწვდენაზე, ლამის სილიანში, მწვანე ყურძნის
თავიანთი კლასიკური სისადავით და გასაოცარი ზომიერების მტევნებით მძიმედ დახუნძლული ვაზები ჩამწკრივებულიყვნენ,
გრძნობით. აი, რა უნდოდა ჰომეროსს! მხოლოდ ეს უნდოდა, სხვა მათ უკან კი ჩამუქებულიყო კლდის ჩამონამსხვრევებით
არაფერი! რეინგოლდს კი გადაუწყვეტია, ეს ნათელი და მოფენილი ვიწრო პლაჟი, სადაც დროდადრო თეთრად
მშვენიერი, ქარის ქროლვით ათრთოლებული და მზის სხივებში აქაფებული ტალღები ეხეთქებოდნენ.
ჩაძირული საუფლო, სადაც სიცოცხლით სავსე და გამჭრიახი უცებ მანქანა დავამუხრუჭე და მშრალად ვთქვი:
ადამიანები სახლობდნენ, უფერულ, უფორმო, უმზეო და - აქ შევისვენოთ, ცოტა მუხლი გავშალოთ.
უჰაერო ქვეცნობიერის სამყაროდ, ვითომდა ოდისევსის სულის მანქანიდან გადმოვედით, მე იმ ბილიკს გავყევი,
იდუმალ ლაბირინთად აქციოს. ამრიგად, მისი მსჯელობიდან რომელიც ვენახზე გადიოდა და სანაპიროსკენ ეშვებოდა.
გამოდის, რომ „ოდისეა” საოცარ მოგზაურობათა ამბავი კი არ თითქოს თავს ვიმართლებდი, რეინგოლდს ვუთხარი:
იყო, რომელსაც მიაწერენ ჯერ კიდევ კაცობრიობის - მთელი რვა თვე სახლიდან გარეთ არ გამოვსულვარ,
ლეგენდარულ ბავშვობაში ხმელთაშუა ზღვის ახალი, უცნობი ჩაკეტილი ვიყავი... შარშანდელი ზაფხულის მერე ზღვა აღარ
მიწების აღმოჩენას, არამედ ეს იყო უსასრულო ხელის ფათური მინახავს... ერთი წუთით გავიდეთ ნაპირზე...
წინააღმდეგობებით აღსავსე ადამიანის სულში, მაშინდელი ის გაჩუმებული მომყევებოდა. ეტყობა კვლავ
გმირის სულიერი დრამა, ადამიანისა, რომელიც ფსიქოზის გაჯავრებული იყო ჩემზე, ჯერ კიდევ ვერ მოენელებინა
სახიფათო მიჯნაზე იმყოფებოდა. შეურაცხყოფა. ორმოცდაათიოდე მეტრის გავლაც ვერ
წარმოუდგენელი იყო, ამაზე უარესად გაეგო ვინმეს მოვასწარით, რომ ზღვისკენ მიმავალი ბილიკი სილაში ჩაიკარგა.
„ოდისეა”. წარმოუდგენელი იყო ასეთ შეუფერებელ მთელი გზა მანქანის ძრავის უსიცოცხლო და ერთფეროვანი
თანაავტორთან დამეჭირა საქმე. გარდა იმისა, რომ კინოში ხმაურის შემდეგ ყურს ტკბილად ელამუნებოდა წყლის
გავრცელებული ახალი მიმართულების თანახმად - ტყლაშუნი. ზღვა წუთით იყუჩებდა, შემდეგ აბორგდებოდა.
უმართებულოდ და უსაფუძვლოდ შეეცვალათ სიუჟეტი და ყალყზე შემდგარი ტალღები ერთმანეთს ეხეთქებოდნენ და
თანაც შეეცვალათ ცუდად - ამან კიდევ ზედ დაუმატა oს ხმაურით იმსხვრეოდნენ კლდოვან ლოდებზე. ცოტა გავიარ-
უღიმღამობა, რაც დამახასიათებელია წმინდა მექანიკურისა და გამოვიარე. ვცდილობდი ზღვის შხეფები არ მომწვდენოდა,

შემდეგ შევჩერდი და დიდხანს ვიდექი სილიან ბორცვზე. აქედან მართლად ასახავს რეალურ სამყაროს, სწორედ იმ სამყროს,
გავყურებდი თვალუწვდენელ ჰორიზონტს. ვგრძნობდი, რომელიც კითხვისას წარმოგვიდგება ხოლმე თვალწინ. ეს
რეინგოლდს შეურაცხყოფა მივაყენე, გავანაწყენე. ზრდილობა ნაწარმოები ან ასეთი ფორმით უნდა მიიღო, ან სულ უარი უნდა
მოითხოვდა როგორმე განმეახლებინა მასთან საუბარი, რასაც, თქვა მის დადგმაზე. არავითარი დამატება ან რაიმეს შეცვლა არ
ეტყობა, ისიც მოელოდა, თუმცა არ მინდოდა შემეჩერებინა შეიძლება, უნდა დარჩეს ისე, როგორც არის. სხვა სიტყვებით რომ
ფიქრთა უწყვეტი ნაკადი, რაც ამ ჩემ წინ გადაჭიშულმა ვთქვათ, - არც ახლა მიმიხედავს რეინგოლდისკენ, ზღვას
უკიდეგანო ზღვამ ამიშალა. მაგრამ თავაზიანობა მოითხოვდა გავყურებდი, - ჰომეროსის სამყარო რეალური სამყაროა...
განმეახლებინა საუბარი: ჰომეროსი იმ ცივილიზაციას მიეკუთვნება, რომელიც
- მაპატიეთ, რეინგოლდ. - ვუთხარი მოულოდნელად, - ვითარდებოდა ბუნებასთან სრულ ჰარმონიასა და არა მასთან
ცოტა ხნის წინ მგონი კარგად არ გამომივიდა. გაწყენინეთ, წინააღმდეგობებში. ამიტომაც ჰომეროსს მტკიცედ სჯეროდა
მაგრამ, მართალი გითხრათ, მთლად სწორი არ მეჩვენა თქვენი გარე სამყაროს რეალობა და ხედავდა მას ისეთს, როგორიც
მსჯელობა და თუ გნებავთ. მოგახსენებთ, რატომაც. სინამდვილეში იყო. ამიტომ მისი „ოდისეა” ჩვენც ისევე უნდა
მან სასწრაფოდ მომიგო: მივიღოთ, როგორიც სინამდვილეშია, ისევე გეჯეროდეს,
- მითხარით, მითხარით, კამათი ხომ ჩვენი მუშაობის როგორც ავტორს სჯეროდა, ისევე გავიგოთ, როგორც ჰომეროსმა
ერთ-ერთი მხარეა, ასე არაა? დაწერა, - სადად, გასაგებად, ყოველგვარი დაფარული აზრების
- ასე და ამგვარად, - განვაგრძე ისე, რომ მისთვის არ გარეშე.
შემიხედავს, - ერთი წუთით დავუშვათ, „ოდისეა” ისე გავიგეთ, გავჩუმდი, მაგრამ როდი დავშოშმინდი: რაღაცნაირი
როგორც თქვენ ბრძანეთ, თუმცა არ გეთანხმებით, მაგრამ ახლა აღშფოთება დამეუფლა. ვიგრძენი, ამაოდ ვიცავდი ჩემს
არ გედავებით. უნდა ვთქვა, რომ ჰომეროსის პოემებს და მოსაზრებას. მართლაც, თითქმის იმავე წუთს მომესმა
საერთოდ, ანტიკური ხელოვნების ნაწარმოებებს სწორედ რეინგოლდის სიცილი, მაგრამ ამჯერად აღტაცებული:
სისადავე და ნათელი სიუჟეტი ახასიათებთ, ამიტომაც არაფერი - თქვენ ექსტროსპექტული ხართ, მოლტენი, როგორც
არ არის მათში მიჩქმალული და საჩხრეკი. აქედან გამომდინარე, ყველა სამხრეთელი, და არ გესმით იმათი, ვინც
ჩვენი, თანამედროვე ადამიანების, კამათი და მსჯელობა ამ ინტროსპექტულია... მაგრამ აქ არაფერია ცუდი... უბრალოდ მე
ნაწარმოებებზე ყოველთვის უნდა ემყარებოდეს თვით ამ ინტროსპექტული ვარ, თქვენ - ექსტროსპექტული. ამიტომაც
ნაწარმოების დასრულებულ ფორმას, მის ღრმა შინაარსს... - და აგირჩიეთ თანაავტორად. თქვენი ექტროსპექტულობა
რაღაცნაირი აუხსნელი გაცხარებით დავუმატე. - სიტყვით, გააწონასწორებს ჩემს ინტროსპექტულობას. აი ნახავთ, რა
„ოდისეას” მთელი სიმშვენიერე და სიდიადე ის არის, რომ იგი შესანიშნავად შევეწყობით ერთმანეთს მუშაობაში.

ის იყო, უფრო მეტად აღშფოთებულმა პასუხის გაცემა ნაპირთან მდგარ ემილიასკენ წაგვიყვანა. - ახლა -
დავაპირე, და ალბათ ჩემი პასუხი ახლაც გამოიწვევდა მის გადამეტებული პრანჭვით განაგრძო ბატისტამ, რაც საძაგლობად
გულისწყრომას, რომ უცებ ზურგს უკან მომესმა ჩემთვის კარგად მომეჩვენა, - მშვენიერო სინიორა, სად ინებებთ ვისადილოთ,
ნაცნობი ხმა: ნეაპოლში თუ ფორმიაში?
- რეინგოლდ, მოლტენი, აქ რას აკეთებთ? ზღვის სუფთა ემილია შეკრთა:
ჰაერზე სეირნობთ? - თვითონ გადაწყვიტეთ, ჩემთვის სულ ერთია.
მოვბრუნდი და დილის მზის ნათელ სხივებში, სილის - ღმერთო ჩემო, ეს ისეთი რამაა, ქალმა უნდა
ბორცვზე, ორი ფიგურა დავინახე: ბატისტასი და ემილიასი. გადაწყვიტოს.
ბატისტა სწრაფად გამოეშურა ჩვენკენ, თან ხელს გვიქნევდა; - მაშინ ნეაპოლში ვისადილოთ, ჯერ არ მშია.
ემილია ნელი ნაბიჯით მოსდევდა უკან, თავდახრილი. ბატისტა - ძალიან კარგი, მაშ ასე, შევთანხმდით, ნეაპოლში.
ზედმეტად მხიარული და თვითდაჯერებული ჩანდა, ხოლო თევზის წვნიანი პომიდვრის საწებლით. პატარა ორკესტრი. „ო,
ემილიას უკმაყოფილება და დაბნეულობა ეტყობოდა სახეზე. მზეო ჩემო”... - მეტისმეტად მხიარულ გუნებაზე იყო ბატისტა.
მოახლოებულ ბატისტას გაკვირვებით ვუთხარი: - რომელ საათზე გადის გემი კაპრისაკენ? - იკითხა
- ჩვენ გვეგონა ბევრად გაგვისწარით. ახლა უკვე რეინგოლდმა.
ფორმიაში ან უფრო იქით გვეგულებოდით. - სამის ნახევარზე... სჯობს ნუ დავაყოვნებთ. ახლავე
- ჩვენ ცოტა შორიდან შემოვუარეთ, - ძალზე ბუნებრივად დავიძრათ. - უპასუხა ბატისტამ, შემდეგ დაგვტოვა და გზაზე
მიპასუხა ბატისტამ. - მინდოდა თქვენი მეუღლისათვის გავიდა. რეინგოლდი უკან მიჰყვა, მერე დაეწია, ერთად
მეჩვენებინა მიწის ნაკვეთი, რომის ახლოს, სადაც ახალ აგარაკს წავიდნენ. ემილია თითქოს იმათ წასვლას უცდიდა, ცოტა ხანს
ვაშენებ, ერთი-ორჯერ რკინიგზის გადასასვლელებთან, მოშორებით იდგა, ვითომ ზღვის ცქერით იყო გართული, მაგრამ
შლაგბაუმებთან დავყოვნდით... - შემდეგ რეინგოლდს როგორც კი მივუახლოვდი, მკლავში ხელი ჩამავლო და
მიუბრუნდა და ჰკითხა: - როგორ არის საქმე, რეინგოლდ, ჩურჩულით მითხრა:
ისაუბრეთ „ოდისეაზე”? - ახლა შენს მანქანაში ჩავჯდები. გთხოვ, უარი არ
- ყველაფერი რიგზეა, - ასევე მოკლედ, ტელეგრაფულ მითხრა.
სტილზე უპასუხა რეინგოლდმა. ეტყობა, გააღიზიანა ბატისტას შეშფოთებულმა ხმამ განმაცვიფრა.
გამოჩენამ, ჩემთან საუბრის გაგრძელება ერჩია. - ისეთი არაფერი... ბატისტას ძალიან სწრაფად დაჰყავს
- ძალიან კარგი, შესანიშნავია, - თქვა ბატისტამ, ორივეს მანქანა.
შინაურულად გამოგვდო ხელმკლავი და მოშორებით ზღვის

დუმილით გავყევით ბილიკს. როცა გზაზე გავედით და არ ვიცი იმ წუთში რატომ მოვიქეცი ასე. შესაძლოა,
იქვე მდგარ მანქანებს მივუახლოვდით, ემილია მტკიცედ გავიფიქრე, ასე უბრალო რამისათვის გუნებას ხომ არ გავიფუჭებ-
გამოემართა ჩემი მანქანისკენ. მეთქი. ასე იყო თუ ისე, ემილიას ვუთხარი:
- როგორ, სინიორა, ჩემთან ერთად არ მოდის? - წადი, ემილია, არ გინდა ბატისტას ასიამოვნო?... თანაც
შემოვბრუნდი: ბატისტა თავისი მანქანის ღია კართან ის მართალია, - დავსძინე სიცილით, - რეინგოლდთან კინოს
იდგა მზით განათებულ გზაზე. რეინგოლდი მანქანებს შუა გარდა შეუძლებელია რაიმეზე ლაპარაკი.
გაჩერდა ყოყმანით, ჩვენ დაგვიწყო ცქერა. ემილიამ ხმის - სწორედ ეგრეა, - კმაყოფილებით დამემოწმა ბატისტა.
აუმაღლებლად, წყნარად თქვა: შემდეგ მკლავში ხელი მოჰკიდა, თითქმის იღლიასთან.
- ახლა ჩემს ქმართან ერთად წამოვალ. შევხვდებით - წავიდეთ, მშვენიერო სინიორა, ნუ ჯიუტობთ.
ნეაპოლში. პატიოსან სიტყვას გაძლევთ, კუს ნაბიჯით ვივლი.
მეგონა, ამ სიტყეების შემდეგ ბატისტა არ ახირდებოდა, ემილიამ ისე შემომხედა, მაშინ ვერ მივხვდი. შემდეგ კი
არ დაიჟინებდა, მაგრამ, ჩემდა გასაოცრად, ჩვენკენ გამოიქცა: წყნარად ჩაილაპარაკა:
- სინიორა, თქვენს ქმართან მთელი ორი თვე იქნებით - რას ვიზამ, რაკი შენ მეუბნები.
კაპრიზე, მე კი, - აქ მან ხმას დაუწია, რეჟისორმა არ გაიგონოსო - მოულოდნელი გადაწყვეტილებით შებრუნდა და თქვა:
საკმაოდ დიდი ხანი დავყავი რეინგოლდთან იქ, რომში და „წავიდეთ, რაღას უყურებთ?” - და ბატისტასთან ერთად წავიდა.
გარწმუნებთ, არცთუ დიდად სასიამოვნოა მასთან ყოფნა. თქვენს ბატისტას ისე მაგრად ჩაებღუჯა ემილიას ხელი, თითქოს
ქმარსაც არაფერი აქვს საწინააღმდეგო, ჩემთან ერთად ეშინოდა, არსად გამექცესო. მე ისევ ჩემს მანქანასთან ვიდექი და
წამოხვიდეთ, ასე არაა, მოლტენი?! გვერდიგვერდ მომავალ ბატისტას და ემილიას გავცქეროდი.
რაღა დამრჩენოდა, თავს ძალა დავატანე და ვუპასუხე: ბატისტა ემილიაზე ბევრად დაბალი იყო. თუმცა ემილიამ
- სრულიად არაფერი, მხოლოდ, ემილია ამბობს, ძალიან მოდუნებული სიარული იცოდა, მაინც ეტყობოდა, რაღაც
სწრაფად დაჰყავს მანქანაო,... გამოუცნობი მგრძნობიარობა. იმ წუთში ემილია მეტად ლამაზი
- პირობას გაძლევთ, კუს ნაბიჯით ვივლი. - იხუმრა მეჩვენა. მისი სილამაზე ჰარმონიულად ერწყმოდა კრიალა
ბატისტამ, - ოღონდ ძალიან გთხოვთ, მარტო ნუ დამტოვებთ ზღვასა და ლაჟვარდოვან ცას, რომელთა ფონზე ნათლად
რეინგოლდთან. - ამ სიტყვებზე კვლავ ხმას დაუწია, - რომ იკვეთებოდა ქალის ლამაზი ფიგურა, მაგრამ ემილიას
იცოდეთ, რა მოსაწყენი კაცია, ერთთავად კინოზე ლაპარაკობს. სილამაზეში იგრძნობოდა რაღაცნაირი შეშფოთება, შინაგანი
პროტესტი, ხოლო რისთვის მიმეწერა ეს ყველაფერი, ვერაფრით
ამეხსნა. მე კვლავ ემილიას შევცქეროდი, რომ უცებ გამიელვა

თავში: „ნამდვილი სულელი ვარ, ვინ იცის, იქნებ ჩემთან მაგრამ მე მანქანას მივაქროლებდი და ვერაფერს ვამჩნევდი.
დარჩენა უნდოდა... იქნებ უნდოდა ბოლოს და ბოლოს უფრო და უფრო მიფუჭდებოდა გუნება. არც ვცდილობდი
გაგვერკვია ჩვენი ურთიერთობა... გული გადაეშალა, ეთქვა, რომ ამეხსნა მიზეზი ჩემი ასეთი ყოფისა, მიზეზი, ეტყობა, უფრო
ვუყვარვარ... მე კი ვაიძულე, ბატისტას მანქანაში დამჯდარიყო”. ღრმა იყო, ვიდრე ჩემი სინანული - ბატისტას სურვილს რომ
ამის გაფიქრებაზე გული შემეკუმშა, ხელიც ავწიე მის დავმორჩილდი და ამით ემილიას ნება მივეცი მის მანქანაში
დასაძახებლად, მაგრამ უკვე გვიან იყო. ემილია მანქანაში ჩამჯდარიყო. მაგრამ ძალიან გულითაც რომ მდომოდა მიზეზში
ჯდებოდა. ბატისტაც გვერდით მიუჯდა, ხოლო რეინგოლდი გავრკვეულიყავი, ტვინი ისე მიხურდა, არაფერზე ფიქრი არ
ჩემსკენ გამოეშურა. ჩვენც ჩავსხედით მანქანაში. სწორედ იმ შემეძლო. ხშირად ემართებათ ადამიანებს ასეთი ნერვიული
წუთში ბატისტას მანქანამ ჩაგვიქროლა და სულ მალე თვალს შეტევები, ეს შეტევები გარკვეული დროის განმავლობაში
მიეფარა. ძლიერია, შემდეგ თანდათან სუსტდება, ქრება, მაგრამ
შესაძლოა რეინგოლდმა შეამჩნია გაბრაზებული, უფრო ავადმყოფს არაქათგამოცლილს და სხეულდამტვრეულს ტოვებს.
სწორად, გაშმაგებული რომ ვიყავი. „ოდისეაზე” დაწყებული მეც ასევე დამემართა. სანამ მანქანას მინდვრებში, ტყეებში,
საუბარი აღარ გაუგრძელებია, რისიც ასე შეშინოდა. ქუდი ბაღებსა და ხეივნებში მივაქროლებდი, ჩემმა გაშმაგებამ
თვალებზე ჩამოიფხატა, სავარძელზე გადაწვა და მალე ჩაეძინა. უმაღლეს წერტილს მიაღწია. შემდეგ თანდათან შესუსტდა და
მდუმარებაში მივაქროლებდი მანქანას, მივაქროლებდი ნეაპოლს რომ მივუახლოვდით, უკვალოდ გაქრა.
მაქსიმალური სიჩქარით, როგორიც კი ჩემს მცირელიტრაჟიან ბორცვიდან ნელ-ნელა ზღვისკენ ვეშვებოდით,
მანქანას შეეძლო. ვგრძნობდი, სიშმაგე თანდათან მიპყრობდა, მაგნოლიებსა და ნაძვებში უკვე მოჩანდა ნეაპოლის ყურე, მისი
უზომოდ მაცოფებდა. ზღვის სანაპიროს ნელ-ნელა ვტოვებდით ლურჯად მოლაპლაპე ნაპირი. ძალაგამოცლილი და სულ
და ახლა მზის ოქროსფერ სხივებში გახვეულ აყვავებულ დაცარიელებული ვიყავი, ალბათ ასეთი შეგრძნება იპყრობს
მინდვრებში გაჭრილი გზით მივდიოდით. სხვა დროს ეპილეფსიით დაავადებულ კაცს, რომლის სულმა და სხეულმა
განუსაზღვრელ სიამოვნებას მომანიჭებდა ამ დაფოთლილი, ეს-ესაა საშინელი, უმძიმესი კრუნჩხვები გადაიტანა.
ერთმანეთზე ტოტებგადაბარჯღული ხეების დანახვა,
რომლებიც ცოცხალ მოშრიალე დერეფნებს ქმნიდნენ. თავი მეცამეტე
მოწითალო ბორცვებზე ზეთისხილის ხეები
მიმოფანტულიყვნენ. ხასხასა მწვანე ფოთლებში ოქროსფრად ბატისტას აგარაკი, როგორც თვითონ გვითხრა კაპრიზე
ელავდა ფორთოხალი, ჟამთა მსვლელობისგან გაშავებულ აქა-იქ ჩამოსვლამდე, მთავარი მოედნიდან შორს, სორენტოს მხრისკენ,
ჩადგმულ ქოხებთან ყვითლად მოჩანდნენ თივის ზვინები, სანაპიროს ერთ მყუდრო კუთხეში, შემაღლებულ ბორცვზე

მდებარეობდა. რეინგოლდი სასტუმრომდე მივაცილეთ და მე, ალბათ იმიტომ არის ლურჯი, რომ ცაც ლურჯია ზემოთ და
ბატისტა და ემილია ვიწრო ქუჩით გავემართეთ აგარაკისკენ. ზღვაც ლურჯად გაწოლილა ქვემოთ-მეთქი.
მალე დაჩრდილულ ხეივანში გავედით. ხეივანი მთელს ემილია დიდი გულისყურით მისმენდა, თითქოს წუთით
კუნძულს შემოხვეოდა გარს. მზე დასავლეთისაკენ ეშვებოდა, გადავიწყებოდა ჩემ მიმართ მტრობა. კვლავ მთელი ძალით
დაისი დგებოდა და აყვავებული ოლიანდრების ჩრდილში, იფეთქა ჩემს არსებაში შერიგების იმედმა. ამ ციცაბო კლდეთა
აგურით მოკირწყლულ გზაზე, რომელიც მთელს გაყოლებაზე ნაპრალებში მცხოვრები ლურჯი ხვლიკი ჩემს გონებაში რაღაც
გასდევდა ქალაქის ჩრდილიან ბაღებს, სიჩუმეში მხოლოდ სიმბოლოდ წარმოისახა. „ვინ იცის, - გავიფიქრე, - ჩვენც რომ
რამდენიმე ტურისტი დასეირნობდა. იქ, სადღაც შორს, დაბლა, დიდხანს დავრჩენილიყავით კუნძულზე, როგორები
ნაძვებსა და წიწვოვან მცენარეებში მოჩანდა მუქი გავხდებოდით. ზღვის პირას უშფოთველი და აუმღვრეველი
ლაჟვარდისფერი ზღვის მოსარკული ზედაპირი, რომელიც უკვე ცხოვრება ალბათ ჩვენს სულსაც ჩამოფხეკდა ცხოვრებისეულ
ჩამავალი მზის ძალაგამოლეულ სხივებზე თვალისმომჭრელად ჟანგს; ჩვენი სული და გრძნობები ისეთივე ნათელი სილურჯით
ბრწყინავდა. იქნებოდა სავსე, როგორც ზღვა და ზეცა და განა მარტო ისინი -
უკან მივდევდი ბატისტასა და ემილიას, გზადაგზა ყველაფერი, რაც ნათელია და დილის ცვარივით სუფთა და
ვჩერდებოდი ამ მშვენიერი ადგილებით მოხიბლული და ჩემდა კამკამა.
განსაცვიფრებლად შევნიშნე, რომ ბუნების მადლმა თავისი გავცდით ფარალიონის კლდეებს. პეიზაჟი შეიცვალა.
გაიტანა - თუ დიდი სიხარული არ მაგრძნობინა, ყოველ გზა მოტიტვლებულ ქვიან ხრამებს შუა მიიკლაკნებოდა. არსად
შემთხვევაში, ნერვები დამიწყნარა და სიმშვიდე მომგვარა. ასე ჩანდა ბაღები და აგარაკები. ბოლოს, ერთ განმარტოებულ
გავიარეთ მთელი ხეივანი და ბოლოს უფრო ვიწრო გზაზე ადგილას დავინახეთ გრძელი, დაბალი და თეთრი შენობა,
გადავუხვიეთ. უკიდეგანო სივრცე და ცამდის აზიდული რომლის ტერასა ზღვის ნაპირზე გამოდიოდა. სწორედ ეს
ფარალიონის კლდეები. სიხარულით აღვივსე, როცა ემილიას გახლდათ ბატისტას აგარაკი. იგი დიდი არ იყო: ტერასაზე
აღტაცებული შეძახილი გავიგონე. კაპრიზე ის პირველად იყო და გამავალი ერთი და კიდევ სამი ოთახისაგან შედგებოდა,
მთელი გზა მოჯადოებული დუმდა. წყლის ზედაპირიდან ბატისტა წინ მიგვიძღვოდა და წარამარა ტრაბახობდა.
ამომართული უზარმაზარი წითელი ციცაბო კლდე მაღლიდან გვითხრა, აქ არასოდეს მიცხოვრია, ეს აგარაკი ერთი წელიც არ
საოცარ შთაბეჭდილებას ახდენდა. ისინი ციდან ჩამოვარდნილ არის, ერთი მოვალისაგან დამრჩა გადაუხდელი ვალის
მეტეორიტებს ჰგავდნენ. მეც აღტაცებული ვიყავი ამ ანგარიშშიო.
მომხიბლავი პეიზაჟით. ემილიას ვუთხარი, ლურჯი ხვლიკი წელებზე ფეხს იდგამდა, ოღონდ ეჩვენებინა ჩვენთვის,
მხოლოდ ფარალიონის ციცაბო კლდეებზე ცხოვრობს-შეთქი; თქვენ დასახვედრად არაფერი გამომრჩენიაო. მართლაც, ოთახში

ცოცხალი ყვავილების გამაბრუებელი ნაზი სურნელება იდგა. იგრძნობოდა, რომ ფულზე იტყოდა რამეს. გადავწყვიტე
იატაკს კრიალი გაჰქონდა, სამზარეულოში კი დარაჯის ცოლი ხმაამოუღებლივ მომესმინა ბოლომდე, გამეგო, სად უმიზნებდა.
ვახშმის მზადებაში იყო. ბატისტას უნდოდა, უკლებლივ მან განაგრძო:
ყველაფერი ეჩვენებინა ჩვენთვის. საკუჭნაოებიც კი დაგვატარა, - აი რა, მოლტენი, თავიდანვე გადავწყვიტე, რომ
ის კი არადა, კარადებიც დააღო, თან ემილიას ეკითხებოდა, რეინგოლდთან იმუშავებთ თქვენ, იტალიელი, ის ჩვენ არა
ტანსაცმლის საკიდრები საკმარისია თუ არაო. გვგავს, სხვანაირია... მოლტენი, მე თქვენ გენდობით, და ვიდრე
შემდეგ ისევ სასტუმრო ოთახში დავბრუნდით. ემილია უკან გავემგზავრებოდე, და სამწუხაროდ ძალიან მალე
ტანსაცმლის გამოსაცვლელად გავიდა, მეც მინდოდა მომიხდება კუნძულის დატოვება, მინდა ზოგიერთ რამეზე
მივყოლოდი მას, მაგრამ ბატისტამ შემაჩერა, იქვე სავარძელში გაგაფრთხილოთ.
ჩაჯდა, ხელით მანიშნა, ჩემ პირდაპირ დაჯექიო, სიგარას - თქვით, გისმენთ, - ცივად წარმოვთქვი.
მოუკიდა და მოულოდნელად მკითხა: - ფილმზე საუბრის დროს მე ვაკვირდებოდი
- მოლტენი, რა აზრისა ხართ რეინგოლდზე? რეინგოლდს... და შევამჩნიე, რომ ის ან მეთანხმება რაიმეზე, ან
ცოტა განცვიფრებულმა ვუპასუხე: დუმს. მაგრამ უკვე საკმაოდ გამოცდილი ვარ ადამიანთა
- სწორე გითხრათ, არ ვიცი, რა ვთქვა, ჯერ კიდევ არ გამოცნობაში, კარგად მესმის, რას ფიქრობენ, როცა ასე იქცევიან...
ვიცნობ ისე, რომ მასზე გარკვეული შეხედულება მქონდეს... ჩემი თქვენ, ინტელიგენტებს, უკლებლივ ყველას მიგაჩნიათ, რომ
აზრით, სერიოზული ადამიანის შთაბეჭდილებას ტოვებს... პროდიუსერები მხოლოდ საქმოსნები არიან და მეტი არაფერი...
ამასთან, კარგ, გამოცდილ რეჟისორად ოცნობენ.. არ გინდათ, ნუ შემედავებით, მოლტენი, ვიცი, თქვენც ასე
ბატისტა მცირე ხანს ჩასფიქრდა, შემდეგ განაგრძო: ფიქრობთ და ეჭვი არ მეპარება, ასევე ფიქრობს რეინგოლდიც.
- არც მე ვიცნობ, მაგრამ მაინც, ცოტად თუ ბევრად ვიცი, მაგრამ შეიძლება ეს მხოლოდ ნაწილობრივ იყოს მართალი. იქნებ
რით სუნთქავს, რა ასულდგმულებს, რა სურვილები აქვს, რაზე რეინგოლდს ჰგონია, რომ ამ თავისი პასიური მოქმედებით ჩემს
ფიქრობს... უპირველეს ყოვლისა, გასათვალისწინებელია, რომ სიფხიზლეს მოადუნებს და რაიმეს გამომაპარებს. არა, მოლტენი,
ის გერმანელია, ასე არაა, მოლტენი? ჩვენ, მე და თქვენ, მე მეტისმეტად ფხიზლად გადევნებთ თვალს ორივეს.
იტალიელები ვართ, ერთი სიტყვით, ორ სხვადასხვა სამყაროს - მოკლედ რომ ვთქვათ, რეინგოლდს არ ენდობით? -
ვეკუთვნით. სხვადასხვა შეხედულებები, სხვადასხვაგვარი უხეშად ვკითხე ბატისტას.
მსოფლმხედველობა გვაქვს. - როგორ გითხრათ, კიდეც მჯერა და არც მჯერა.
ხმა არ ამომიღია. ბატისტა ახლაც, ჩვეულებისამებრ, ვენდობი მას, როგორც თავისი საქმის კარგ მცოდნეს, ოსტატს,
შორიდან იწყებდა მოვლას. მის საუბარში არც ახლა მაგრამ არ ვენდობი და არ მჯერა მისი, როგორც გერმანელისა,

როგორც სხვა სამყაროს ადამიანისა, რომელიც ასე მკვეთრად ბატისტამ მცირე ხანს იყუჩა, შემდეგ კვლავ სიგარეტი
განსხვავდება ჩვენგან, ახლა, - ბატისტამ სიგარა საფერფლეზე აიღო და განაგრძო:
დადო და თვალი თვალში გამიყარა - მოლტენი, კარგად - ალბათ გახსოვთ ის დღე, პირველად რომ შეხვდით
დაიმახსოვრეთ: მინდა მივიღო ჰომეროსის „ოდისეას” მსგავსი რეინგოლდს, იქ, ჩემს კაბინეტში. ჯერ კიდევ მაშინ თქვით,
ფილმი. რა უნდოდა ეჩვენებინა ჰომეროსს „ოდისეაში”? სანახაობითი ფილმები ჩემი მოწოდება არ არის და არ
ჰომეროსს უნდოდა მოეთხრო სათავგადასავლო ამბვი, რომელიც გამოვდგები მსგავსი სიუჟეტისათვისო. ასე არ იყო?
გაგიტაცებს, სულით ხორცამდე დაგძაბავს, ასე ვთქვათ, - მგონი, კი.
სანახაობითი ამბავი, აი, რა უნდოდა ჰომეროსს. მეც მინდა, რომ - და რა გიპასუხათ რეინგოლდმა დასამშვიდებლად?
თქვენ მხოლოდ ჰომეროსს დაეყრდნოთ, მისი ერთგული - ახლა რაღაც არ მაგონდება.
დარჩეთ, „ოდისეაში” მას გამოყვანილი ჰყავს გოლიათები, - შემიძლია დაგეხმაროთ, რეინგოლდმა გიპასუხათ, ნუ
სასწაულმოქმედნი, ქარიშხალი, ჯადოქრები, ურჩხულები... ღელავთ, განზრახული მაქვს დავდგა ფსიქოლოგიური ფილმი
- ეგენი ხომ ჩვენც გვეყოლება, - ვთქვი გაკვირვებულმა. პენელოპეს და ოდისევსის ურთიერთობაზეო, განა ასე არ იყო,
- ეგენი ხომ ჩვენც გვეყოლება, ეგენი ხომ ჩვენც მოლტენი?
გვეყოლება! - მოულოდნელად გაცხარდა ბატისტა. - მოლტენი, ამჯერად გაოცებისაგან პირი დავაღე, ამ ვითომც
თქვენ მე სულელი გგონივართ, მაგრამ სულაც არა ვარ სულელი! გაუნათლებელი და ხეპრე პირუტყვის ნიღაბქვეშ გამჭრიახი
ხმა აიმაღლა და განრისხებულმა შემომხედა. ადამიანი აღმოჩნდა მიმალული.
გაკვირვებული ვიყავი მისი უეცარი აფეთქებით, დავემოწმე.
განსაკუთრებით კი მისი ამტანიანობა მანცვიფრებდა. მთელი - მგონი, ნამდვილად თქვა მსგავსი რაღაც.
დღე საჭეს ეჯდა, შემდეგ ნეაპოლიდან კაპრიზე გემმა დაანჯღრია - ჰოდა, ვიდრე სცენარზე მუშაობას შეუდგებოდეთ, ჩემს
და ახლა იმის ნაცვლად, რომ დაესვენა, როგორც მის ადგილას მე მოვალეობად მიმაჩნია სერიოზულად გაგაფრთხილოთ: ჩემთვის
მოვიქცეოდი, რეინგოლდის ზრახვებზე მოისურვა საუბარი! ჰომეროსის პოემა პენელოპე-ოდისევსის ცოლქმრული
უხალისოდ ვთქვი: ურთიერთობის ამბავი არ არის.
- კი მაგრამ, საიდან დაასკვენით, რომ სულელი ამაზე არაფერი მიპასუხია, ბატისტამ კი ცოტა ხნის
მგონიხართ? შემდეგ დასძინა:
- თქვენ ორის, თქვენი და რეინგოლდის საქციელიდან... - როცა ცოლქმრულ ურთიერთობაზე მინდა ფილმის
- რა გინდათ მაგით თქვათ, ჩემთვის გაუგებარია, დადგმა, ვარჩევ რომელიმე თანამედროვე რომანს, ფეხს არ
ამიხსენით. ვიცვლი რომიდან და კადრებს ვიღებ პარიოლის საწოლ და

სასტუმრო ოთახებში. ერთი სიტყვით, სულაც არ მჭირდება ეხებოდა, უცებ პოეზიის ღვთაებრივ სამყაროში ავიჭერით და
ჰომეროსის შეწუხება, გასაგებია? მისი მაგიური ძალით შთაგონებულნი ხელოვნებისა და
- რა თქმა უნდა, გასაგებია. მშვენიერების სამყაროში დავქროდით. საუბარი სულიერ
- ახლა მე ცოლქმრული ურთიერთობა არ მაინტერესებს. ინტერესებზე გადავიტანეთ. თავს ძალა დავატანე და
გამიგეთ, მოლტენი? „ოდისეა” - ეს არის ოდისევსის შორეული ნაძალადევი ღიმილით ვუთხარი ბატისტას:
მოგზაურობის ამბავი. მე მინდა, ჩემი ფილმი მხოლოდ - ეჭვი ნუ გექნებათ, ბატისტა, თქვენ მიიღებთ „ოდისეას“
ოდისევსის თავგადასავალს გადმოსცემდეს. შემდეგ რაიმე მთელ პოეზიას, ყოველ შემთხვევაში, იმდენს, რამდენის
გაუგებრობა რომ არ მოხდეს, ახლა გაფრთხილებთ: მე მჭირდება ამოღებაც შესაძლებელია.
სანახაობითი, გასართობი, თ ა ვ შ ე ს ა ქ ც ე ვ ი ფილმი. გაიგეთ, - ძალიან კარგი, ძალიან კარგი, ამაზე ნუღარ
მოლტენი? ვილაპარაკებთ.
- დარდი ნუ გექნებათ! - ვუპასუხე ამ საუბრით ბატისტა სავარძლიდან წამოდგა, გაიზმორა, მაჯის
გაბეზრებულმა. - მიიღებთ სანახაობით ფილმს. საათზე დაიხედა, წაიბურტყუნა, ვახშმისთვის ტანსაცმელს
ბატისტამ სიგარეტი გადააგდო და არხეინად წარმოთქვა: გამოვიცვლიო და გავიდა.
- მე სულაც არა მაქვს რაიმეს დარდი. სხვა რომ არა იყოს მარტო დავრჩი. ჯერ გავიფიქრე, მეც მისი
რა, ფულს მე გიხდით. უნდა გამიგოთ, მოლტენი, ამას მხოლოდ მაგალითისთვის მიმებაძა, მაგრამ ბატისტასთან საუბარმა ისე
იმიტომ გეუბნებით, რომ შემდეგში დაზღვეული ვიყოთ დამაბნია და ამაღელვა, რომ თვითონაც არ ვიცი რატომ, ანაზდად
ყოველგვარი გაუგებრობისგან. ხვალ დილიდანვე შეუდგებით ბოლთის ცემას მოვყევი ოთახში. ბატისტას სიტყვებმა ერთხელ
მუშაობას. მინდოდა წინასწარ გამეფრთხილებინეთ, მოლტენი, კიდევ დამარწმუნა, რა ძნელ საქმეს მოვკიდე ხელი და ისიც
თქვენსავე სასიკეთოდ, მე თქვენ გენდობით, მსურს მხოლოდ ფულისთვის. წინდაწინვე ვგრძნობდი, რა დაღლილი
რეინგოლდთან მუშაობის დროს ყოველთვის გახსოვდეთ ჩემი და გამოფიტული ვიქნებოდი ამ სცენარის დამთავრების შემდეგ.
დარიგება, თქვენ უნდა იყოთ ჩემი თვალი მის მის გვერდით ნეტავ რისთვის მინდოდა, რად მჭირდებოდა ეს ყველაფერი?
მუშაობისას და ყოველთვის, როცა კი საჭირო გახდება, უნდა რატომ მოვკიდე ხელი ასეთ არასასიამოვნო და ძნელ სამუშაოს?
მოაგონოთ რეინგოლდს: „ოდისეა" ხალხს მოსწონდა და მოსწონს ფიქრიც კი მაშინებდა იმის წარმოდგენაზე, რა დავა და კამათი
მხოლოდ იმიტომ, რომ პოეზიით სუნთქავს და მინდა, ეს პოეზია მომივიდოდა ბატისტასთან ამ სცენარის გამო. რეინგოლდთან
სრულად შეინარჩუნოს ფილმმაც... უთანხმოებაზე აღარც ვლაპარაკობ. სცენარზე მუშაობისას, ეჭვი
სრულად მიწიერ ანგარებაზე დამყარებული მოკლე არაა, დათმობა მომიწევდა ერთთანაც და მეორესთანაც. ყველაზე
ექსკურსის შემდეგ, რაც ბატისტას სალაროს წარმატებას მეტად გულს ის მტკენდა. რომ ხელი უნდა მომეწერა იმ ფილმზე,

რომელმაც ასე შერყვნა ჰომეროსის დიდებული პოემა. ნეტავ, თავი მეთოთხმეტე

რისთვის ვაკეთებ ამას?
ცოტა ხნის წინ, როცა მაღლიდან გადმოვცქეროდი ამასობაში დაღამდა. უჩინარი მთვარის სხივები
ფარალიონის ციცაბო კლდეებს, კაპრიზე ცხოვრება და მუშაობა ვერცხლისფრად აციალდა და იქაურობა გაანათა. ტერასიდან
მიმზიდველად მეჩვენებოდა, ახლა კი პირიქით მოხდა და ალბათ ჩამავალი საფეხურები პირდაპირ გადიოდა ბილიკზე, რომელიც
იმიტომ, რომ წინ მეტად უხალისო, ძნელად შესასრულებელი მთელ კუნძულს გარს ერტყმოდა. წუთით შევყოყმანდი,
სამუშაო მელოდა. საჭირო იყო კეთილსინდისიერი ჩავსულიყავი და ცოტა გამევლო თუ არა, მაგრამ გადავიფიქრე,
ლიტერატორის მოთხოვნილებები პროდიუსერის გვიან არის-მეთქი, ბილიკიც მეტად ჩაბნელებული მეჩვენა.
საწინააღმდეგო აზრებთან შემეფარდებინა. ახლა მწვავედ გადავწყვიტე ტერასაზე დავრჩენილიყავი. სიგარეტს მოვუკიდე
ვიგრძენი ბატისტას ყოველნაირი ბატონ-პატრონობა, მე კი მისი და მოაჯირს გადავეყუდე - ვარსკვლავებით მოჭედილ ცაში
მსახური ვიყავი და უსიტყვოდ უნდა დავმორჩილებოდი მის წვეტიანი კლდეების შავი სილუეტები აზიდულიყვნენ. დაბლა
ნებას. ის გზები კი, - ეშმაკობა და პირფერობა - რისთვისაც უნდა სიბნელეში - ჩემ ფერხთით - ასეთივე კლდეები მდუმარებდნენ -
მიმემართა მუშაობის დროს ბატისტასაგან თავის დასაცავად - ირგვლივ ყველაფერი მდუმარებას მოეცვა. ქვემოდან ტალღების
უფრო დამამცირებელია, ვიდრე უსიტყვო მორჩილება... მოკლედ სუსტი დგაფუნი წვდებოდა ყურს. მაგრამ იქნებ ეს ტალღის
ამ ხელშეკრულებაზე ხელის მოწერით სული მივყიდე ეშმაკს, დგაფუნი კი არა, ზღვის მშვიდი სუნთქვა იყო. ჰაერი არ
ყველა ეშმაკივით მომთხოვნსა და წვრილმანს. ბატისტამ მოძრაობდა, სადღაც შორს, ჰორიზონტთან, გაჭირვებით
მეტისმეტი გულწრფელობით, საკმაოდ ნათლად გამოთქვა: გავარჩიე თეთრი, მკრთალი სხივი შუქურისა, რომელიც ხან
„ფულს ხომ მე გიხდით“. სულ მცირე გულახდილობა ჩაქრებოდა, ხან აინთებოდა. ეს შუქურა პუნტო კამპანელაზე
მჭირდებოდა, საკუთარ თავს რომ გამოვტყდომოდი: „მე კი ის იდგა. ამ უკუნეთ ღამეში მხოლოდ მისი შუქი იძლეოდა
ვარ, ვისაც უხდიან!“ ეს ფრაზა ყოველთვის მედგა ყურში, სიცოცხლის ნიშან-წყალს.
როგორც კი სცენარზე დავიწყებდი ფიქრს. უცებ სული ისე ვგრძნობდი, რა დამამშვიდებლად მოქმედებდა ჩემზე ეს
შემეხუთა, თითქოს ამ სიტყვებმა წამიჭირეს ყელში. რაც წყნარი ღამე. თუმცა მშვენივრად ვიცოდი, არავითარ სილამაზეს
შეიძლება სწრაფად უნდა გავცლოდი ამ ოთახს, რათა აღარ არ შეეძლო დროებით მაინც შეეჩერებინა ჩემი მტანჯველი
მესუნთქა ის ჰაერი, ცოტა ხნის წინ ბატისტა რომ სუნთქავდა. ფიქრების მდინარება. კარგა ხანს ფეხი არ მომიცვლია, ამ
მინის კარი გავაღე და ტერასაზე გავედი. წარმტაცი ღამის სილამაზითა და სიმყუდროვით
მოჯადოებულს. ვცდილობდი არაფერზე არ მეფიქრა, მაგრამ
მალე ანაზდად კვლავ შემომეჯარნენ მწარე ფიქრები ემილიაზე:

ამჯერად უფრო არეულ-დარეული იყო ჩემი ფიქრები და ვადარებდი მას პეტრარკას ცნობილ სონეტს, რომელიც იწყება
რაღაცით სცენარის სიუჟეტს ეხლართებოდა. შესაძლოა სტრიქონით:
რეინგოლდთან და ბატისტასთან სცენარზე საუბრის ბრალი იყო
ეს ან ჰომეროსის პოემაში დახატული ადგილების საოცარი „წყნარ ნავსაყუდელად მომევლინა მე სიყვარული“
მსგავსებით აქაურ გარემოსთან. თვითონაც არ ვიცი, რატომ
მომადგა ენაზე „ოდისეას“ უკანასკნელი სიმღერა; ოდისევსი და მთავრდება:
დაწვრილებით აღწერს თავის საქორწინო სარეცელს, რის შემდეგ
პენელოპე ბოლოს და ბოლოს იცნობს თავის ქმარს, თითქმის „თითქოს მას შეეძლო ოხვრა აღმოხდენოდა
გონდაკარგული მკლავებს კისერზე შემოხვევს და ტირილით და ნაზი თრთოლვით ეპასუხა ღვთაებრივ ბაგით
ეუბნება სიტყვებს, რომლებიც იმდენჯერ მაქვს გადაკითხული იმ ორ გარდასულ სახესა და ჭაღარაზე...“
და გადამეორებული, რომ ზეპირად მახსოვს:
ის, რაც მანცვიფრებდა ჰომეროსისა და პეტრარკას
„ჰოი, ნუ მირისხდები ოდისევს, კაცთა შორის პოეზიაში, იყო სიყვარულის ძლიერი, უსაზღვრო და ურყევი
ყოვლის მჯობო ჭკვით და გონებით, გრძნობა, ვერავითარი წლები ვერ წაშლიდა მათ, ვერ
ჩვენ ტანჯვისათვის გაგვიმეტეს ღმერთთა ზვიადთა, დაანგრევდა. რამ ამოატივტივა ჩემს მეხსიერებაში ეს ლექსები?
არ მოისურვეს შეერთება ჩვენი გულების... ცხადია, ჩემი და ემილიას ურთიერთობამ მომაგონა, რომელიც
მწარედ წარვიდნენ სიჭაბუკის ლამაზი წლები, სულ არ ჰგავს ოდისევსისა და პენელოპეს, პეტრარკასა და
ჟამთა სრბოლაში შეგვევერცხლა ჭაღარით თმები...“ ლაურას ურთიერთობას, თანაც ამ ურთიერთობას საფრთხე
მოელოდა არა ათი წლის ერთად ცხოვრების, არამედ
სამწუხაროდ, ძველბერძნული ენა არ ვიცი, მაგრამ შეუღლებიდან სულ რაღაც ორიდე წლის შემდეგ. რა თქმა უნდა,
ყოველთვის ვგრძნობდი, პინდემონტეს თარგმანი ზუსტი არ თავს ვიიმედებდი, სიკვდილამდე ისე ტკბილად
უნდა ყოფილიყო, ვერ გამოხატავდა იმ მომხიბლავ უშუალობას, ვიცხოვრებდით, როგორც პირველ დღეს, მაგრამ მე, ვისაც ეს
რაც ორიგინალს გააჩნდა, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ეს ლექსები იმედი მასულდგმულებდა, ახლა დაბნეული და შეშინებული
ყოველთვის განსაკურთებით მომწონდა; ისინი სავსე იყო ვიყავი ამ უეცარი, ჩემთვის გაუგებარი განხეთქილებით,
გრძნობებით, თუმცა ოდნავ მაღალფარდოვანი სტილი რომელმაც ოცნებები დამიმსხვრია. ბოლოს და ბოლოს რა მოხდა?
დაჰკრავდა. ვკითხულობდი ამ ნაწყვეტს და უნებურად ზღვას ზურგი შევაქციე და თითქოს პასუხს იქიდან
ველოდი, იმ ოთახის ფანჯრებისკენ მივბრუნდი, სადაც ახლა

ემილია იმყოფებოდა. ტერასის კუთხეში ვიდექი. აქედან სამაგიეროდ სახეზე არ ეხატა ის, რასაც სხეულით გამოხატავდა.
თავისუფლად შემეძლო დამენახა ყველაფერი, რაც სასტუმროში ბოლოს, ეს უხერხული სიჩუმე რომ დაერღვია, ემილიამ რაღაც
ხდებოდა, თვითონ კი შეუმჩნეველი დავრჩენილიყავი. როგორც ჩაილაპარაკა, და ბატისტას თავით ანიშნა ბუხართან
კი ავიხედე, ოთახში ბატისტა და ემილია დავინახე. თავმოყრილი სავარძლებისკენ. ემილია ფრთხილი ნაბიჯით
ემილია ბოთლებით დახუნძლულ პატარა მაგიდასთან გაემართა იქით, და მოხდა ის, რასაც დიდი ხანია ველოდი.
იდგა, ეცვა სწორედ ის ღრმად გულამოჭრილი შავი აბრეშუმის ბატისტა შუა ოთახში დაეწია ემილიას, წელზე ხელი შემოხვია,
კაბა, როგორც ბატისტასთან ჩვენი პირველი შეხვედრისას. კისერი წაიგრძელა და ლოყა ლოყაზე მიადო. ემილიამ
ბატისტა მაგიდისკენ დახრილიყო და უზარმაზარ ბროლის წინააღმდეგობის გაწევა სცადა, მაგრამ არც მთლად
თასში კოქტეილს აზავებდა. რატომღაც თვალში მეცა ემილიას ენერგიულად. თითქოს ოდნავი კეკლუცობითაც კი სთხოვდა
არაბუნებრივი პოზა. იგი დაბნეულიც ჩანდა და გამომწვევიც, გაეშვა, თან თვალით სავსე ჭიქაზე ანიშნებდა - დამექცევაო.
თითქოს ცდილობდა თავისი ბუნებისთვის ეღალატა და ბატისტამ გაიცინა, უარის ნიშნად თავი გაიქნია, უფრო ძლიერ
ბატისტას მაცდუნებლად მომხიბლავი სჩვენებოდა. მაგრამ მაინც მიიკრა მკერდზე და ღვინოც გადმოიღვარა. "ახლა ტუჩებში
ეტყობოდა, რომ თავს უხერხულად გრძნობდა. იდგა და იცდიდა, აკოცებს", - გამიელვა გონებაში. მე ეტყობა დამავიწყდა ბატისტას
როდის შესთავაზებდა ბატისტა სასმელს, თან ირგვლივ ხასიათი, მისი სიუხეშე და ავხორცობა. მართლაც, მან ემილიას
გაფანტულად და უმწეოდ იხედებოდა. მთელი მისი არსება კოცნა როდი დაუწყო, მხართან სახელო ხელში მოიქცია,
შეშფოთებას გამოხატავდა. მის ყოველთვის მშვიდ და წყნარ მოჭმუჭნა, რაღაც გაუგებარი სიავით და გააფთრებით მთელი
სახეზე ახლა მღელვარება ასახულიყო, ბაგეზე ორაზროვანი ძალით გადაგრიხა და მოქაჩა. ემილიას შიშველი მხარი
ღიმილი დასთამაშებდა. ბატისტამ კოქტეილი დაამზადა, დიდი გამოუჩნდა და ბატისტაც ტუჩებით დააცხრა მას. ემილია არ
სიფრთხილოთ შეავსო ორი ჭიქა და ერთი მათგანი ემილიას განძრეულა, წელგამართული იდგა, სადღაც წერტილს
გაუწოდა. ემილია უცებ შეკრთა, თითქოს ღრმა ფიქრებიდან მიშტერებოდა და თითქოს მოთმინებით იცდიდა, როდის
გამოერკვაო და ნელა გაიწვდინა ხელი ჭიქისკენ. თვალი არ გაძღებოდა ეს პირუტყვი. სახეზე წეღანდელი დაბნეულობა,
მომოცილებია ემილიასთვის. დაძაბული ველოდი, შემდეგ რა გულგრილობა და შეშფოთება ეხატა კვლავ. შემდეგ ემილიამ
მოხდებოდა. ემილია ბატისტას წინ იდგა, ოდნავ უკან თავი ფანჯრისკენ მოაბრუნა, და მე მომეჩვენა, რომ ჩვენი
გადახრილი, ცალი ხელით სავარძლის ზურგს დაყრდნობოდა, თვალები ერთმანეთს შეხვდა. დავინახე, რა ზიზღით დაემანჭა
მეორეში კი კოქტეილით სავსე ჭიქა ეჭირა. უნებურად შევამჩნიე, სახე, შემდეგ ჩამოგლეჯილი სახელო მკერდზე აიფარა და
შავ პრიალა ქსოვილში გამოკვართული მკერდი და მუცელი წინ აჩქარებით გავიდა ოთახიდან. მეც ტერასის შუაგულისკენ
ისე წამოსწია, თითქოს საკუთარ სხეულს სთავაზობდა ბატისტას; გადავინაცვლე.

იმ წუთებში ყველაზე მეტად გაკვირვებას და მიუხედავად ამ კოცნისა, ასე მგონია, მაინც ემილიას ჰქონდა ჩემი
დაბნეულობას ვგრძნობდი. რისი უნებური მოწმეც ახლა გავხდი, შეძულების უფლება. მაშასადამე, რაღაც ვერ გამეგო: ემილიას არ
სრულიად ეწინააღმდეგებოდა იმას, რაც ვიცოდი და რაზეც უღალატნია ჩემთვის ან, ყოველ შემთხვევაში, ეს ღალატი
აქამდე მიფიქრია. ემილიას არა მარტო არ ვუყვარდი ან, მისი გარეგნული იყო, ნამდვილი მიზეზი ემილიას ღალატისა ჯერ
სიტყვით რომ ვთქვათ, ვეზიზღებოდი, არამედ ბატისტასთანაც კიდევ ბურუსით იყო მოცული. იგი იმალებოდა ამ გარეგნულად
მღალატობდა. ყველაფერი თავდაყირა დადგა. თუ აქამდე გამომჟღავნებული ორგულობის მიღმა.
სადღაც გულის სიღრმეში თავს ვიდანაშაულებდი, ახლა გამახსენდა: ჩემთვის გაუგებარი მიზეზების გამო
ნათლად ვიგრძენი, რომ სიმართლე ჩემს მხარეზე იყო. მან მე ემილია ბატისტას მიმართ მუდამ ცივად იყო განწყობილი.
უმიზეზოდ შემიძულა, მე კი სრულიად სამართლიანად მქონდა თუნდაც დღეს დილით ორჯერ მაინც მთხოვა მარტო არ
საბაბი, ის შემეძულებინა. ამ აზრმა მოულოდნელად სხვა დამეტოვებინა პროდიუსერის მანქანაში. მაგრამ, თუკი ასე
თავსატეხსაც მოუნახა გასაღები. ახლა მივხვდი, ემილიას აქამდე სძულს, მაშ ეს კოცნა რაღას ნიშნავს? ეჭვი არ მეპარება, ეს
საიდუმლოებით მოცული საქციელი ჩვეულებრივი პირველი კოცნა იყო. ეტყობა, აქამდე ამის საშუალება არ მისცემია
სასიყვარულო ინტრიგა იყო და სხვა არაფერი. ბატისტას, ახლა კი ხელსაყრელი წუთი ხელიდან არ გაუშვა.
ამ მოულოდნელმა, შესაძლოა მეტისმეტად მაშასადამე, ჯერ კიდევ ყველაფერი დაკარგული არა არის. ჯერ
პრიმიტიულმა, მაგრამ სავსებით ლოგიკურმა ფიქრებმა, რაც კიდევ შემიძლია გავარკვიო რატომ მისცა ემილიამ პროდიუსერს
უფრო მეტად თავმოყვარეობით იყო ნაკარნახევი, წუთით გააქრო კოცნის ნება, და რაც მთავარია, შემიძლია გავიგო, რატომ ვარ
ის ტკივილი, რაც ცოლის ღალატის (სხვა არად მეჩვენებოდა დარწმუნებული, რომ მიუხედავად ამ კოცნისა, ჩვენს
ემილიას საქციელი, თუ არა ღალატად) შეტყობისას უნდა ურთიერთობაში მაინც არაფერი შეცვლილა. ჩემის აზრით,
მეგრძნო. მაგრამ როცა მთლად გაოგნებული და დაბნეული, ემილიას ადრინდელთან შედარებით მეტად ჰქონდა უფლება,
თითქმის ბურანში მყოფი, ტერასის ნაპირს მივადექი, გულში ხელი ეკრა ჩემი სიყვარულისათვის, ვძულებოდი.
მაინც გამკრა ტკივილმა და მაინც დარწმუნებული ვიყავი, ის რაც შეიძლება თქვათ, რა დროს ფიქრი და განსჯა იყოო,
დავინახე, არ შეიძლებოდა ყოფილიყო ჩვენი განხეთქილების უფრო სწორი და ბუნებრივი იქნებოდა, მაშინვე სასტუმრო
ნამდვილი მიზეზი. დიახ, ემილიამ კოცნის ნება მისცა ბატისტას, ოთახში შევჭრილიყავი და საყვარლების წინაშე
მაგრამ, ჩემდა გასაოცრად, საკუთარი თავი მიმაჩნდა წარვმდგარიყავი, მაგრამ იმდენს ვფიქრობდი ჩემსა და ემილიას
დამნაშავედ. ამასთან, ვგრძნობდი, უფლება არ მქონდა, ჩემი ურთიერთობაზე, ისე დაღლილი ვიყავი, რომ ასე უეცრად და
მხრივ მხოლოდ ამისთვის შემეძულებინა ემილია. უფრო მეტიც, უბრალოდ აფეთქება აღარ შემეძლო. თანაც ჩემთვის მთავარი არ
არ ვიცი რატომ და ამ უფლებას ისევ ემილიას ვუტოვებდი და იყო ემილიას დანაშაულის მტკიცება, ჩემთვის მთავარი იყო,

ბოლომდე გაგვერკვია ჩვენი ურთიერთობა. ახლა რომ მე იმ ანგარიშმიუცემლად მოვცილდი მოაჯირს, მინის კარს ხელი
ოთახში შევვარდნილიყავი, ვერც დადგენას მივაღწევდი და ვერც ვკარი და სასტუმრო ოთახში შევედი.
ემილიას სიყვარულის დაბრუნებას. ახლა საჭიროა სიფრთხილე არ ვიცი, რამდენი ხანი დავყავი ტერასაზე მას შემდეგ,
და გონივრულობა. - ვარწმუნებდი თავს. - ამას მოითხოვდა რაც ემილია ბატისტას მკლავებში დავინახე. ალბათ უფრო მეტი,
ჩემგან სიფრთხილე და არც მთლად ნათელი გარემოებები. ვიდრე მეგონა, რადგან ბატისტა და ემილია უკვე მაგიდას
იყო კიდევ ერთი, შესაძლოა, ეგოისტური მოსაზრება, შემოსხდომოდნენ და ვახშმობდნენ. ემილიას უკვე მოესწრო იმ
რამაც შემაჩერა, არ გადამაბიჯებინა სასტუმრო ოთახის კაბის გამოცვლა, ბატისტამ რომ დაუხია. ახლა ის ეცვა, რაც
ზღურბლზე. ახლა კარგი საბაბი მქონდა „ოდისეას" სცენარზე მგზავრობისას. ამ წვრილმანმა მეტად ამაღელვა, თითქოს
უარი მეთქვა, თავი დამეღწია ამ ჩემთვის უსიამოვნო დამარწმუნა ემილიას ღალატში.
სამუშაოსთვის და საყვარელ საქმეს - დრამატურგიას - - ჩვენ ვიფიქრეთ, - მხიარულად თქვა ბატისტამ, -
დავბრუნებოდი, მით უმეტეს, ეს სამივესთვის ხელსაყრელი იყო საბანაოდ წახვედი, ღამე სად დაეხეტებოდი?
- ჩემთვის, ემილიასთვის და ბატისტასთვისაც. სინამდვილეში ეს - არსადაც არ წავსულვარ. აქ ვიყავი ტერასაზე, - წყნარად
კოცნა იყო გაუგებრობათა ჯაჭვის ერთ-ერთი მთავარი რგოლი, ვუპასუხე მე.
ხოლო თვით ამ გაუგებრობათა ჯაჭვს წარმოადგენდა მთელი ემილიამ ერთი სწრაფად შემომხედა და ისევ დახარა
ჩემი ცხოვრება და სამუშაოც. ახლა კი, როგორც იქნა, თვალები. დარწმუნებული ვიყავი, ემილიამ შემამჩნია,
შესაძლებლობა მეძლეოდა გაუგებრობისთვის თავი დამეღწია, ტერასიდან რომ ვუთვალთვალებდი მათ. ისიც მშვენივრად
ერთხელ და სამუდამოდ გამერკვია სიმართლე, მაგრამ იცოდა, რომ მეც ვიცოდი, ემილიამ რომ დამინახა.
ამისათვის საჭირო იყო აუჩქარებლად, ნელ-ნელა, უჩხუბრად
მემოქმედა. თავი მეთხუთმეტე
ამ ფიქრებმა ისეთი სისწრაფით გამიელვეს თავში, რა
სისწრაფითაც შემოყრის ხოლმე ქარი გაღებული ფანჯრიდან ემილია სუფრასთან ჩუმად, აუღელვებლად იჯდა,
მტვერს და გამხმარ ფოთლებს, როცა ფანჯარას მიხურავ და თითქოს არაფერი მომხდარიყოს. ამან მეტად გამაოცა, მეგონა,
ოთახში სიჩუმე დაისადგურებს და ჰაერიც დაჯდება. მეც ისე შეშფოთებული იქნებოდა. არ მინდოდა დამეჯერებინა, ემილიას
დამემართა, ფიქრებმა თითქოს თავი დამიცარიელეს, გონება თვალთმაქცობა თუ შეეძლო, ბატისტა კი - პირიქით, აღტაცებას
დამიჩლუნგდა. გაოგნებული და ფართოდ თვალგახელილი ვერ ფარავდა. სიხარულით სახეგაბრწყინებული,
ვიყურებოდი სიბნელეში, არც არაფერს ვგრძნობდი და არც გამარჯვებულის იერით სულმოუთქმელად ლაპარაკობდა,
არაფერზე ვფიქრობდი. ასე თითქმის ბურანში მყოფი მადიანად ჭამასაც ასწრებდა და სასმელსაც არ იკლებდა. რაზე

ლაპარაკობდა? ბევრ რამეზე, მაგრამ რაზეც არ უნდა ელპარაკა, შემთხვევაში, მისადმი ინტერესი მაინც შევამჩნიე. ხანდახან
ბოლოს მაინც საკუთარ თავზე ჩაურთავდა ხოლმე. მისი პატივისცემითა და აღტაცებითაც კი შესცქეროდა სახეში, და
ნათქვამი „მე" აგრესიულად ჟღერდა და თანაც ისე ხშირად ემილიას ეს მზერა უფრო მიკოდავდა გულს, ვიდრე ბატისტას
იმეორებდა, მოთმინებას მაკარგვინებდა. ისეთ რამეზე როხროხი და ბაქიობა. ემილიას გამოხედვა ვიღაცის გამოხედვას
მოჰყვებოდა ლაპარაკს, საერთოდ რომ არ ჰქონდა რაიმე კავშირი მაგონებდა, მაგრამ ვერაფრით ვერ გამეხსენებინა, ვისას.
მასთან, მაგრამ ბატისტა ადვილად ახერხებდა თავის თავზე მხოლოდ ნავახშმევს მომაგონდა როგორც იქნა. ზუსტად ასეთი
გადაეტანა საუბარი, რაც წარმოუდგენლად მაღიზიანებდა და თუ არა, ყოველ შემთხვევაში, ძალზე მსგავსი გამოხედვა
ნერვებს მიშლიდა. კარგად მესმოდა, რატომ იქებდა თავს ასე დავიჭირე რეჟისორ პაზეტის მეუღლის, სინიორა ლუიზას
მონდომებით. ეს მას პატივმოყვარეობით არ მოსდიოდა, უფრო თვალებში მათთან სადილობის დროს. როცა უსანდომო,
მამაკაცური ჟინი ალაპარაკებდა, ცდილობდა ემილიას თვალში უფერული და არც ისე გამორჩეული რეჟისორი პაზეტი სცენარზე
საკუთარი პიროვნება განედიდებინა. შესაძლოა, ამით ჩემი მსჯელობდა, მისი ცოლი თვალმოუშორებლად შესცქეროდა
დამცირებაც უნდოდა: მას ხომ საკუთარ გამარჯვებაში ეჭვი აღარ ქმარს და ამ მზერაში ერთდროულად შეგეძლოთ ამოგეკითხათ
ეპარებოდა, ემილია უკვე დამორჩილებულად მიაჩნდა და ახლა, სიყვარულიც, აღფრთოვანებაცა და უსაზღვრო ერთგულებაც.
ბუნებრივია, არაფერს ერიდებოდა, თავისი ღირსებები რა თქმა უნდა, ემილია ჯერ ისე არ აღმერთებდა
გამოემზეურებინა და ამით ემილიას გული მოეგო. მაგრამ, ბატისტას, მაგრამ მეჩვენებოდა, რომ მის მზერაში უკვე
სიმართლე უნდა ითქვას, ბატისტა ბრიყვი არ იყო. მართალია, შეიმჩნეოდა იმ გრძნობის ჩანასახი, რაც სინიორა პაზეტის
საკუთარ თავზე ბევრს ლაპარკობდა და ამით მამაკაცურ თვალებში კიაფობდა. ერთი სიტყვით, ჰქონდა კიდეც საყოყოჩო
თავმოყვარეობას იკმაყოფილებდა, მაგრამ სხვა ამბებსაც არ ბატისტას! რაღაც, ჩემთვის ჯერ კიდევ გაუგებარი მიზეზით,
ივიწყებდა. თუ ყველა არა, რამდენიმე ამბავი საინტერსოც კი ემილია უკვე ნაწილობრივ დაპყრობილი ჰყავდა, სულ მალე
იყო. ასე მაგალითად, ნავახშმევს ბატისტამ მხიარულად და ალბათ მთლიანად დაიმორჩილებდა. ამის გაფიქრებაზე უფრო
ცოცხლად მოგვითხრო თავისი მოგზაურობის ამბავი ამერიკაში, მწარე ტკივილი ვიგრძენი მკერდში, ვიდრე მაშინ, ბატისტა რომ
ჰოლივუდის სტუდიებში. მაგრამ მისი ავტორიტეტული, ემილიას კოცნიდა. ამჯერად ტკივილი ვერ დავფარე, ჩემდა
უბოდიშო და თვითკმაყოფილი კილო მაინც აუტანელი უნებურად დამეღრიჯა სახე. ბატისტას არ გამოპარვია ჩემს
მეჩვენებოდა და გულუბრყვილოდ მეგონა, ემილიასაც ასეთი სულში მომხდარი ცვლილება, დაკვირვებით შემომხედა და
ეჩვენება, ისევე ეზიზღება-მეთქი. მაგრამ კიდევ შევცდი. ვიდრე მკითხა:
ბატისტა ლაპარაკობდა, მე ემილიას გამომეტყველებას - რა გემართებათ, მოლტენი... უკმაყოფილო ხართ,
ვაკვირდებოდი და მის თივალებში თუ გატაცება არა, ყოველ კაპრიზე რომ ჩამოხვედით? რამე არ მოგწონთ?

- რატომ მეკითხებით? ასე მშვენიერ და ჩემი სამუშაოსთვის ზედგამოჭრილ ადგილას

- იმიტომ გეკითხებით, რომ... - ბატისტამ ღვინო დაისხა დრო უნდა დავკარგო... მაპატიეთ, მაგრამ თვითონ ისურვეთ
ჭიქაში, - ძალზე ნაღვლიანი სახე გაქვთ... ცუდ გუნებაზე ხართ? გულახდილი ვყოფილიყავი. დრო უნდა დავკარგო სცენარზე,
ამრიგად, ის შეტევაზე გადმოდიოდა, იცოდა, რომ რომელიც შესაძლოა ძალიან კარგიც გამოვიდეს, მაგრამ
თავდაცვის საუკეთესო საშუალება თავდასხმა იყო. ჩემდა რომლისკენაც გული არ მიმდის და თითქმის მეზიზღება კიდეც...
გასაკვირად დაუფიქრებლად ვუპასუხე: მე მთელ ჩემს ძალას, ნიჭს მივცემ რეინგოლდს, ის ისე
- გუნება მაშინ გამიფუჭდა, ტერასაზე რომ ვიდექი და გამოიყენებს, როგორც მას მოესურვება, მე კი საბოლოოდ ხელში
ზღვას გავცქეროდი. შემრჩება მხოლოდ სალაროს ჩეკი... თანაც როდის?
ბატისტამ წარბები აზიდა და კითხვის გამომხატველი შემოქმედებითი სიმწიფის ასაკში მყოფმა ამ სცენარს უნდა
თვალებით სრულიად აუღელვებლად თქვა: შევალიო ჩემი ცხოვრების ყველაზე საუკეთესო დრო. ვიცი, ამას
- აჰ, მართლა? რატომ? არ უნდა გეუბნებოდეთ არც თქვენ და არც სხვა რომელიმე
ემილიას გავხედე, არც მას ემჩნეოდა მღელვარება. პროდიუსერს. მაგრამ თქვენ თვითონ ისურვეთ გულახდილი
ეტყობა ორივენი მტკიცედ იყვნენ დარწმუნებული საკუთარ ვყოფილიყავი... აი, ახლა უკვე იცით, რატომ არა ვარ გუნებაზე.
თავში. ტერასაზე ემილიამ ნამდვილად დამინახა და ეჭვი არ იმის ნაცვლად ის მეთქვა, რისი თქმაც მსურდა და
მეპარება, ბატისტას უთხრა ამის თაობაზე. ანაზდად ჩემს ბაგეებს მოსვენებას არ მაძლევდა, ის რაც ბატისტასა და ჩემი ცოლის
მოსწყდა ის, რის თქმასაც სრულებით არ ვაპირებდი: ურთიერთობას ეხებოდა, თვითონაც არ ვიცი, როგორ წამოვიწყე,
- ბატისტა, შემიძლია გულახდილად გელაპარაკოთ? როგორ ამოხეთქა გულიდან ამ მონოლოგმა. შესაძლოა
კვლავ განმაცვიფრა ბატისტას სიმშვიდემ: მეტისმეტმა ნერვიულმა დაძაბულობამ მათქმევინა ან ემილიას
- გულახდილად? რა თქმა უნდა, შეგიძლიათ ყოველთვის ორგულობამ.
გულახდილი იყოთ ჩემთან. ვგრძნობდი, ემილიას ღალატსა და დაქირავებულ,
- იცით რა, ბატისტა, წეღან ზღვას გავყურებდი და სხვაზე დამოკიდებულ ჩემს სამუშაოს შორის რაღაც უხილავი
წუთით წარმოვიდგინე, რომ ამ კუნძულზე მარტო ვარ ჩემთვის... კავშირი არსებობდა. საკუთარ უსუსურობაზე ჩემი საცოდავი
და საყვარელ საქმეს ვაკეთებ, თეატრისთვის ვწერ; ჰოდა აქ აღსარება რომ მოისმინეს, ემილიასა და ბატისტას წამითაც არ
ამისთვის მართლაც რომ იდეალური ადგილია - ულამაზესი დასტყობიათ, რომ გულში შვება იგრძნეს და ახლა თავისუფლად
ბუნება, სიწყნარე, სიმყუდროვე, საყვარელი მეუღლე გვერდით, ამოისუნთქეს. ასევე არ დასტყობია მათ შიში და შეშფოთება,
არავითარი საფიქრალი და საზრუნავი. მეტი რა უნდა შემოქმედ როცა წეღან, აღსარებამდე, იდუმალი მუქარით მივმართე
კაცს? მაგრამ მალე გუნება წამიხდა, გამახსენდა: ამ კუნძულზე, ბატისტას, შემიძლია გულახდილად გელაპარაკოთ-მეთქი?

ბატისტამ სავსებით სერიოზულად მიპასუხა: მეუღლე შეეცდინა. მაგრამ ისეთი წვრილმანი, როგორიც ჩემი
- დარწმუნებული ვარ, მოლტენი, შესანიშნავ სცენარს განცდები იყო, ვერ დაარღვევდა ბატისტას უშფოთველობას.
დაწერთ. - იცით, მოლტენი, - თქვა მან, - თქვენ რომ გისმენთ, ასე
მივხვდი, ამჯერადაც ვერ შევძელი იმის თქმა, რისი მგონია, საკუთარ თავს ვხედავ იმ ასაკში, რამდენისაც ახლა
თქმაც მინდოდა, თითქოს გზას ავცდი, მაგრამ შეჩერება აღარ თქვენა ხართ.
შეიძლებოდა, გაღიზიანებულმა ვუპასუხე: - ნუთუ? - წავილუღლუღე შემცბარმა.
- მე მგონი, ბატისტა, თქვენ ვერ გამიგეთ... მე მოწოდებით - ჰო. მე ძალიან ღარიბი ვიყავი, - განაგრძო ბატისტამ, თან
დრამატურგი ვარ და არა პროფესიონალი სცენარისტი, ღვინო დაისხა, - მეც მქონდა ის, როგორც თქვენა თქვით,
რომლებიც ახლა ბლომად მომრავლდნენ. და ეს სცენარი, იდეალები. ახლა გამიძნელდება იმის თქმა, რა იყო ეს, შესაძლოა,
როგორი კარგი და უნაკლოც არ უნდა იყოს, ჩემთვის მხოლოდ კარგად მაშინაც ვერ ვერკვეოდი... მაგრამ ნამდვილად კი მქონდა.
ერთი იმ სცენართაგანი იქნება, რომელიც აქამდე გამიკეთებია. არ ან შესაძლოა, იდეალები კი არა, იდეალი დიდი ასოთი... შემდეგ
დაგიმალავთ, ამ სცენარს მხოლოდ და მხოლოდ ფულისთვის შევხვდი ადამიანს, ვის მოვალედაც ვთვლი თავს თუნდაც
ვაკეთებ, მაგრამ ეს იმას როდი ნიშნავს, რომ მე ოცდაშვიდი წლის იმიტომ, რომ მისგან ბევრი რამ ვისწავლე. - ბატისტა წუთით
კაცს იდეალები არ მქონდეს. მეცა მაქვს იდეალი და ეს იდეალი შეჩერდა, ჩვეული უსაგნო ზარზეიმური თვითკმაყოფილება
ჩემთვის თეატრია. თქვენ ალბათ მკითხავთ, რა მიშლის ხელს, აიხატა სახეზე. უცებ გამახსენდა, კაცი, ვისზეც ბატისტა
რატომ არ ვაკეთებ საყვარელ საქმეს. რატომ არ ვაკეთებ და ლაპარაკობდა, მეტად ცნობილი იყო იტალიური კინოს
იმიტომ, რომ დღეს ქვეყანა ისეა მოწყობილი, არავის არ შეუძლია განვითარების პირველ წლებში, მაგრამ ახლა თითქმის
აკეთოს ის, რაც მას სურს. პირიქით, უნდა აკეთოს ის, რაც სხვებს სრულიად მივიწყებული. მართლაც, ამ კაცთან დაიწყო ბატისტამ
სურთ. ყველაფერი ფულზეა დამოკიდებული: რასაც ვაკეთებთ, მუშაობა და მისი წყალობით მიაღწია ასეთ იღბლიან კარიერას, ის
რასაც წარმოვადგენთ, რაც გავხდებით მომავალში, ჩვენი კაცი კი, როგორც გამიგია, დიდი ფულის მკეთებელი ვინმე
სამუშაოც, საუკეთესო მისწრაფებები, ოცნებები, საყვარელ გახლდათ.
ადამიანებთან ურთიერთობაც კი. - და აი, ერთხელ, - განაგრძო ბატისტამ, - მასაც
ვგრძნობდი, მეტისმეტად აღგზნებული ვიყავი. დაახლოებით ის ვუთხარი, რაც დღეს საღამოს თქვენ
თვალებზე ცრემლიც კი მომადგა, მრცხვენოდა საკუთარი თავისა მითხარით... და იცით რა მიპასუხა? ვიდრე ზუსტად არ
და გუნებაში ვწყევლიდი ჩემს მგრძნობიარე გულს, რომელიც გაგირკვევიათ, რა გსურთ, უმჯობესია დაივიწყოთ, ან გვერდზე
მაიძულებდა სული გადამეშალა იმისათვის, ვინც რამდენიმე გადასდოთ თქვენი იდეალი. ხოლო როცა მომაგრდებით და
წუთის წინ ცდილობდა, და საკმაოდ მონდომებითაც, ჩემი მიწაზე მაგრად დადგებით, აი, მაშინ შეგიძლიათ გაიხსენოთ

თქვენი იდეალი და გაიხადოთ იდეალად... თქვენი შრომით უფრო მოკლე მანძილზე... ვთქვათ, კაპირზე... - ბატისტამ
მოპოვებული ათასი ლირა... აი, იდეალიო. როგორც მან მითხრა, გაიცინა. კმაყოფილი იყო თავისი ქარაგმით და დასძინა: - თქვენ
მერე და მერე იდეალი გაიზრდება, გაფართოვდება, იქცევა კი, მოლტენი, გისურვებთ, შორეული ბილეთი აგეღოთ. თუნდაც
კინოსტუდიად, კინოფირმად, გადაღებულ და გადასაღებ ამერიკაში...
ფილმებად... ერთი სიტყვით, იდეალი ჩვენი ყოველდღიური ბატისტა მამობრივად მიღიმოდა, ემილიას გადავხედე.
სამუშაოაო... აი, რა მითხრა მან. მეც ისე მოვიქეცი, როგორც ისიც ოდნავ შესამჩნევად იღიმებოდა, ყოველ შემთხვევაში,
დამარიგა და ბედსაც არ ვემდური... თქვენ ჩემთან შედარებით ის როგორც მომეჩვენა, გულწრფელად იღიმებოდა. ამან კიდევ
უპირატესობაც გაქვთ, რომ იცით, რა არის თქვენი იდეალი... ერთხელ დამარწმუნა, რომ ბატისტამ ამ ერთ დღეში შესძლო, არ
პიესების წერა... და თქვენ დაწერთ კიდეც პიესებს... ვიცი კი რანაირად, ემილიას მტრული განწყობილება თითქმის
- დავწერ? - უნებურად ჩავეკითხე დაეჭვებულმა, მაგრამ სიმპათიით შეეცვალა. ამის გაფიქრებაზე კვლავ ისეთივე
ცოტა დამშვიდებულმა. ტკივილი ვიგრძენი, როგორც მაშინ, ემილიას გამოხედვაში
- ჰო, რა თქმა უნდა, თქვენ დაწერთ პიესებს, - ქალბატონი პაზეტის მზერა რომ ამოვიცანი. რაღაცნაირი
დამიდასტურა ბატისტამ. - დაწერთ, თუ მართლა გულით ნაღველი ვიგრძენი და არა ეჭვიანობა. მგზავრობითა და იმ დღეს
გინდათ, თუნდაც ტრიუმფფილმისთვის სცენარებს რომ გადატანილი უსიამოვნო ამბებით მეტად აღგზნებული,
თხზავდეთ, როგორც თქვენ ამბობთ, მხოლოდ და მხოლოდ აფორიაქებული და ძალაგამოცლილი ვიყავი, ლამის
ფულისათვისო. თუ გულით გინდათ, მაშინაც კი შეგიძლიათ წარმკვეთოდა სასო...
თქვენი საყვარელი პიესები წეროთ. გინდათ იცოდეთ, რა არის ვახშამი ისე დამთავრდა, სულ რომ არ მოველოდი. მას
წარმატების საიდუმლო, მოლტენი? შემდეგ, რაც ემილია გულისყურით უსმენდა ბატისტას და
- რა არის? თითქმის მისადმი სიმპათიაც კი შევამჩნიე, როგორც იქნა, მეც
- რა და, უნდა ჩადგეთ რიგში, როგორც მატარებლის გავახსენდი, უფრო სწორად, ჩემი არსებობა გაახსენდა ჩემს
ბილეთების სალაროს წინ და ელოდოთ თქვენს წუთს უმიზნო შეთავაზებაზე - ტერასაზე ხომ არ გავსულიყავით,
ცხოვრებაში. ის კი აუცილებლად მოვა, თუ მოთმინებით მთვარე უკვე ამოსული იქნება-მეთქი. - მშვიდად მიპასუხა:
დაელოდებით და არ ეცდებით ადგილი გამოიცვალოთ, ერთი - არ მინდა ტერასაზე, მეძინება, დავიღალე... - ამ
რიგიდან მეორეში იხტუნაოთ... ყველაფერს თავისი დრო აქვს. სიტყვებზე სწრაფად ადგა, ღამე მშვიდობისა გვისურვა და
მოლარე ყველას მისცემს მის კუთვნილ ბილეთს. რა თქმა უნდა, გავიდა.
ისეთს, როგორიც დაიმსახურა... ვისაც შეუძლია შორს წავიდეს, ბატისტას თითქოს არც გაკვირვებია ემილიას
კი ბატონო, წავიდეს თუნდაც ავსტრალიაში. ზოგს კი, შესაძლოა, მოულოდნელი წასვლა, პირიქით, ყოველ შემთხვევაში, მე ასე

მომეჩვენა - თითქოს კმაყოფილიც იყო, ემილიას სულიერი - შენი ვერაფერი გამიგია, - თქვა მან გაბრაზებით, -
მღელვარება თავის დამსახურებად მიითვალა. ვგრძნობდი, სწორედ რომ ვერაფერი გამიგია... ადრე ეს სცენარი მოგწონდა და
შეშფოთება თანდათან მიპყრობდა და დაღლილობისგანაც ყველანაირად ეჭიდებოდი მას. ახლა კი პროდიუსერს ეუბნები,
ფეხზე ძლივს ვიდექი. არავითარი აზრი არ ჰქონდა ახლა მხოლოდ ფულისთვის ვაკეთებო, სამუშაო არ მომწონსო, ჩემი
ლაპარაკს, ხვალისათვის უნდა გადამედო. მეც მეძინება-მეთქი, იდეალი თეატრისათვის წერააო და ვინ იცის კიდევ რა
ვუთხარი ბატისტას, ღამე მშვიდობისა ვუსურვე და ოთახიდან სისულელეები არა თქვი. დღეს მან, უბრალოდ, ზრდილობის
გავედი. გულისთვის მოგისმინა, ხვალ კი, რატომ არ ფიქრობ, რომ
გაგიხსენებს და სამუშაოს აღარ მოგცემს? განა შეიძლება ასეთი
თავი მეთექვსმეტე უბრალო რამე არ გესმოდეს?
ამრიგად, ემილიაც აქეთ მესხმოდა თავს. მართალია,
ჩემსა და ემილიას ოთახს ერთი კარი ჰქონდა. ვხვდებოდი, ასე იმიტომ იქცეოდა, რომ უფრო მნიშვნელოვანი
დაუფიქრებლად გავეშურე კარისაკენ და დავაკაკუნე. ემილია და შემაშფოთებელი რამ დაემალა, მაინც გულწრფელობა ჟღერდა
მაშინვე გამომეხმაურა: მის საყვედურში, თუმცა ეს საყვედური შეურაცხმყოფელი და
- მობრძანდით. დამამცირებელი იყო ჩემთვის. თავს სიტყვა მივეცი, მომეთმინა
გახევებული და ჩაფიქრებული იჯდა საწოლზე. როგორც და ყველაფერს უშფოთველად შევხვედროდი, მაგრამ ემილია
კი დამინახა, დაღლილმა და გაბრაზებულმა მომმართა: ისეთი ზიზღით მელაპარაკებოდა, რომ ვეღარ შევიკავე
- ახლა რაღა გინდა ჩემგან, აღარ მომასვენებ? აღშფოთება:
- სრულიად არაფერი არ მინდა, - ცივად ვუპასუხე, - რაც ვთქვი, ყველაფერი სრული სიმართლეა! ეს სამუშაო
რადგან ახლა უფრო დამშვიდებული და თითქოს არც ისე არც ახლა მომწონს და არც არასოდეს მომწონდა და საერთოდ
დაღლილი ვიყავი. - მინდოდა კეთილი ძილი მესურვებინა საიდან დაასკვენი, რომ მთელი სოცოცხლე სცენარებზე
შენთვის. ვიმუშავებ?
- თუ ჩემი აზრის გაგება გინდოდა იმაზე, რაც ამ საღამოს - იმუშავებ, ნახავ თუ არ იმუშავებ. - არასოდეს ასე არ
ბატისტასთან წამოროშე? თუ გინდა, პირში გეტყვი, შენი ვძულებივარ ემილიას. კბილი კბილს დავაჭირე, ვცადე თავს
ლაპარაკი არა მარტო უადგილო იყო, არამედ სასაცილოც. მოვრეოდი.
სკამი ავიღე და დავჯექი, შემდეგ ვკითხე: - ვინ იცის, იქნებ არც ვიმუშავო, - ვთქვი მშვიდად. - ჯერ
- რატომ? კიდევ ამ დილით მინდოდა სცენარზე მუშაობა დამეწყო, მაგრამ

მთელი დღის განმავლობაში ისეთი რამ მოხდა, რომ ხვალვე უარი უარად დაგრჩენია, სამუშაო კი გაგიკეთებია. საკმარისია
მოვახსენებ ბატისტას, უარს ვამბობ-მეთქი. დაიწყო სცენარზე მუშაობა, რომ ყველაფერი გავიწყდება.
ეს სიტყვები თითქმის შურისძიებით ანთებულმა ვთქვი. - ეგ მართალია, მაგრამ ახლა სცენარი არ არის შუაში.
მინდოდა ჩემი ტანჯვის წილ ახლა ემილიასაც ეტანჯა, - აბა რა არის ?
გადაკვრით მეგრძნობინებინა, ფანჯრიდან ყველაფერი დავინახე, - პირადად მე.
მაგრამ თქმით კი არაფერს გეუბნები-მეთქი. ემილიამ თვალი - მაგით რის თქმა გინდა?
თვალში გამიყარა და წყნარად მკითხა: „იმის თქმა მინდა, რომ ბატისტა გკოცნიდა", - მინდოდა
- მაინც რა მოხდა ასეთი? მეთქვა ემილიასთვის, მაგრამ არ ვუთხარი: ჩვენ ხომ არასოდეს
- ბევრი რამ. ვყოფილვართ გულახდილები, სათქმელს მუდამ გადაკვრით
წუთით მომეჩვენა, ემილიას გულწრფელად სურდა ვეუბნებოდით ერთმანეთს, სიმართლეს შორიდან ვუვლიდით.
დამედანაშაულებინა, ორგულობისთვის გამეკიცხა, მე კი კვლავ - ემილია, ისედაც მშვენივრად იცი ყველაფერი. ვახშამზე
მიკიბულ-მოკიბულად განვაგრძე: მე უკვე ვთქვი ჩემი სათქმელი, დამღალა სხვებისათვის
- ეს მხოლოდ ფილმს და მე და ბატისტას გვეხება... ამაზე მუშაობამ, ბოლოს და ბოლოს მინდა საკუთრივ ჩემთვისაც
ლაპარაკი არ ღირს... ვიმუშაო.
- რატომ არ გინდა მითხრა? - მერედა, ვინ გიშლის ხელს?
- იმიტომ, შენთვის საინტერესო არ იქნება. - შენ, - მაღალფარდოვნად წარმოვთქვი მე. ემილიას
- თუ არ გინდა, ნუ იტყვი, მაგრამ სცენარზე კი ვერ იტყვი რაღაც საწინააღმდეგოს თქმა უნდოდა, მაგრამ არ ვაცალე: - არა,
უარს, გამბედაობა არ გეყოფა. ეჭვი არ მეპარება, დაწერ. თვითონ შენ კი არა, არამედ ის, რითაც შენ ჩემს ცხოვრებაზე
კარგად ვერ მივხვდი, ამ სიტყვებში ჩემდამი ზიზღი მოქმედებ. სამწუხაროდ, შენც კარგად იცი, ამ ბოლო დროს
გამოსჭვიოდა თუ სადღაც კიდევ დარჩენილი პატარა იმედი როგორი ურთიერთობა გვაქვს. სჯობს ამაზე არც ვილაპარაკოთ...
უნდა მქონოდა, ამიტომაც ფრთხილად ვკითხე: მაგრამ ცოლი ხარ ჩემი და არაერთხელ მითქვამს, სცენარებზე
- ეგრე რატომ ფიქრობ? მუშაობას მხოლოდ შენი გულისთვის ვთანხმდებოდი. ერთი
- იმიტომ, რომ მშვენივრად გიცნობ, - ცოტა ხანს იყუჩა, სიტყვით, მშვენივრად იცი და ამის გამეორებას აზრი არა აქვს.
დაფიქრდა, სცადა ნათქვამი შეერბილებინა. - სცენარებზე ვალები გვაქვს: ეს ბინის შესატანიო... ეს მანქანის ვალი ბოლომდე
მუშაობას მუდამ ასეთი განწყობილებით იწყებ, ჯერ იტყვი, გასასტუმრებელია და კიდევ რა ვიცი... აი, რატომ ვწერ
არაფრით არ გავაკეთებ, ხელს არ მოვკიდებ ამ სცენარსო, მაგრამ სცენარებს. ახლა ერთი რამ მინდა გკითხო...
- რა?

მეჩვენებოდა, რომ მშვიდად და საღად ვმსჯელობდი, ხელქვეითად მემუშავნა. ამგვარად, კვლავ არ მშორდებოდა
მაგრამ ამავე დროს რაღაც იდუმალი უსიამოვნო გრძნობა თავსამტვრევი კითხვა, ვეზიზღებოდი თუ არა, კვლავ ამის
მკარნახობდა, ეს მხოლოდ მოჩვენებითი და თვალთმაქცური მიზეზს ვეძებდი.
იყო. იმის მერე, ემილია რომ ბატისტას მკლავებში დავინახე, ჩემი ბოლოს თქვა:
ასეთი მსჯელობა, რა თქმა უნდა, მოჩვენებითი და ყალბი იყო. - ეს ისეთი საქმეა, რის გადაჭრასაც სხვას არ უნდა
უფრო მეტიც, სრული უაზრობა იყო და მეტი არაფერი, განა ეკითხებოდნენ.
ტერასიდან რაც დავინახე, არ კმაროდა ასაღელვებლად? - კი მაგრამ, ამას ხომ მე გთხოვ?
სინამდვილეში კი ესა ვთქვი: - კარგი. მხოლოდ დაიმახსოვრე, შენ არ მომეშვი, - თქვა
- აი, რა მინდა გთხოვო. როგორც შენ მირჩევ, ისე მოულოდნელად საზეიმოდ.
მოვიქცევი: მეტყვი, არ გააკეთოო, არ გავაკეთებ, ხვალვე ვეტყვი - დავიმახსოვრებ.
ბატისტას უარს და პირველივე გემით გავემგზავრებით - მაშ, ასე. ჩემის აზრით, რაკი თავიდან იკისრე სცენარის
კაპრიდან. გაკეთება, ახლა უარის თქმა არ ღირს. თანაც შენც ხომ
ემილიას თავი არ აუღია, ეტყობოდა, ფიქრობდა: არაერთხელ გითქვამს ჩემთვის, უარმა შესაძლოა ბატისტა
- დიდი ეშმაკი ხარ, - თქვა მან ბოლოს. გააბრაზოს და სხვა სამუშაო აღარ მომცესო. ვფიქრობ, სცენარი
- რატომ? უნდა დაწერო...
- რატომ და, მერე რომ ეგ ნაბიჯი სანანებელი გაგიხდეს, ამგვარად, ის მირჩევდა მუშაობა განმეგრძო. ეჭვი აღარ
მე წამომაყვედრებ, მე დამაბრალებ. იყო - ნამდვილად ვეზიზღებოდი. მაგრამ არ მინდოდა ამის
- არაფერსაც არ დაგაბრალებ, მით უმეტეს, რომ თვითონ დაჯერება. ამიტომ ხელმეორედ ჩავეკითხე:
გთხოვ. - შენ ასე ფიქრობ?
დავინახე, რა საგონებელში ჩააგდო ჩემმა თხოვნამ. - ნამდვილად ასე ვფიქრობ.
მოუთმენლად ველოდი მის პასუხს, რადგანაც ვიცოდი, ამ წუთით გავხევდი, სიტყვა ვერ მოვნახე სათქმელად,
პასუხში გამომჟღავნდებოდა მისი ჩემდამი გრძნობა, სულერთია, შემდეგ მტრულად ვუთხარი:
როგორი. თუ სცენარის დაწერას მირჩევდა - ეს იმას ნიშნავდა, - ძალიან კარგი... მხოლოდ მერე არ მითხრა, ასე იმიტომ
მართლაც ვეზიზღებოდი, არარად მაგდებდა და შესაძლებლად გირჩიე, შენ თვითონ გულით გინდოდა სცენარზე მუშაობაო,
მიაჩნდა ამ მდგომარეობაში მუშაობა განმეგრძო. თუ მირჩევდა, როგორც მაშინ, ხელშეკრულების დადებისას მომახალე. ამით
არ გააკეთოო, მაშინ უნდა მეფიქრა, რომ ჯერ კიდევ მცემდა გარკვევით მინდა გითხრა, ამ სცენარის დაწერა სრულიად არა
პატივს, იმ ზომამდე არ დამამცირებდა, რომ მისი საყვარლის მსურს, მაგრამ...

- ოჰ, რომ იცოდე, როგორ მომაბეზრე თავი, - აგდებულად - განსაკუთრებულს არაფერს, გავივლ-გამოვივლი,
წარმოთქვა. საწოლიდან წამოდგა და კარადასთან მივიდა. - ზღვაში ვიბანავებ, მზეზე ვიქნები. იმას გავაკეთებ, რასაც სხვები
მირჩიეო, მითხარი, და მეც გირჩიე. შენ კი, როგორც გინდა, ისე აკეთებენ.
მოიქეცი. - მარტო?
მის ხმაში ისევ ზიზღი ჩანდა. ამგვარად, ჩემი ვარაუდი - ჰო, მარტო.
გამართლდა და უცებ გულზე ისეთივე მწვავე ტკივილი - მერე, არ მოგეწყინება?
ვიგრძენი, როგორიც მაშინ რომში, ემილიამ პირველად რომ - მე არასოდეს არ მწყინდება. ათასი საფიქრალი მაქვს.
მომახალა აღარ მიყვარხარო. მეტი ვერაფერი მოვახერხე, ჩემდა - ხანდახან ჩემზეც ფიქრობ ხოლმე?
უნებურად მწარედ ამოვიგმინე და ვკითხე: - ჰო, რა თქმა უნდა, ხანდახან შენზეც.
- რატომ მექცევი ასე, ემილია? რისთვის გჭირდება - რას ფიქრობ, ხოლმე ჩემზე? - ავდექი, მივუახლოვდი და
ყოველივე ეს? განა ჩვენ ერთმანეთის მტრები ვართ? ხელები დავუჭირე.
ემილიამ კარადის კარი გამოაღო, სარკეში ჩაიხედა და - ამაზე ჩვენ არაერთხელ გვისაუბრია.
დაბნეულად წარმოთქვა: ემილია ცდილობდა ჩემგან ხელის განთავისუფლებას,
- რას იზამ, ასეთია ცხოვრება. თუმცა არც ისე მონდომებით.
მღელვარებისგან სუნთქვა შემეკრა, უცებ მეტყველების - ემილია, წინანდელივით ფიქრობ ჩემზე?
უნარი დავკარგე. გავხევდი. არ მახსოვს, ემილიას ოდესმე ჩემთან ამ სიტყვებზე ემილიამ უკან გადადგა ნაბიჯი და უხეშად
ასეთი გაცვეთილი სიტყვებით ელაპარაკოს. ვიცოდი, ჯერ კიდევ მითხრა:
მქონდა შესაძლებლობა, ეს საუბარი სხვა გზით წარმემართა, - სჯობს დასაძინებლად წახვიდე, არის რაღაცები, რისი
შემეძლო მეთქვა, ბატისტასთან გნახე-მეთქი, რაც თვითონაც გაგონებაც გულსა გტკენს და ეს გასაგებიცაა. მე კი მხოლოდ მისი
მშვენივრად იცოდა; სცენარზე რჩევას გეკითხებოდი, ამით გამეორება შემიძლია... რაში გჭირდება, რა სიამოვნებას ხედავ
მხოლოდ შენი გამოცდა მინდოდა-მეთქი, მაგრამ გამბედაობა, ასეთ ლაპარაკში?
უფრო სწორად, ძალა არ მეყო, რადგან მეტისმეტად - არა. მე მაინც მინდა ვილაპარაკოთ.
ძალაგამოცილი ვიყავი. ამის ნაცვლად მოკრძალებულადაც კი - კი მაგრამ, რატომ? იძულებული გავხდები ისევ ის
ვკითხე: გითხრა, რაც არაერთხელ მითქვამს. თუ ფიქრობ, კაპრიზე
- კი, მაგრამ, მე რომ ფილმზე ვიმუშავებ, შენ რას გააკეთებ ჩამოსვლის შემდეგ შენზე აზრი შემეცვალა, ცდები. პირიქით...
კაპრიზე? - მაგით რა გინდა თქვა? რას ნიშნავს „პირიქით"?

- „პირიქით?“ - შეცბუნდა ემილია. - ამით იმის თქმა გამოვედი, უფრო სწორად, გამოვვარდი სახლიდან. კარგად
მინდა, რომ არაფერი არ შეცვლილა. აი, ეს არის სულ. გამოძინებისა და დასვენების შემდეგ წინა დღეს მომდარი ამბები
- მაშასადამე, შენ ისევ იმას გრძნობ ჩემდამი... ხომ? და საკუთარი საქციელიც სრულ უბადრუკობად მომეჩვენა. ახლა
ჩემდა გასაოცრად ემილიას სიტყვებში აღშფოთება და მინდოდა დამშვიდებულს მეფიქრა, როგორ მოვქცეულიყავი. ისე
ცრემლიც კი შევამჩნიე. უნდა მემოქმედა, აჩქარებით საქმე არ გამეფუჭებინა და მერე
- ბოლოს და ბოლოს, რა გინდა, რატომ მტანჯავ ასე? რა სანანებელი არ გამხდომოდა. ამრიგად, როგორც უკვე ვთქვი,
გინდა ჩემგან? დამიჯერე, არც მე მსიამოვნებს ასეთი რამის სახლიდან გამოვედი და იმ გზას დავადექი, რა გზითაც გუშინ
თქმა... შენზე მეტად მიჭირს ახლა მე. საღამოს მივედი სასტუმროში რეინგოლდთან. რეჟისორი
მის სიტყვებში იმდენი სიწრფელე და გულისტკივილი ვიკითხე, ბაღისკენ მიმასწავლეს. მაშინვე იქით გავეშურე.
ჩანდა, წუთით გული ამიჩუყდა. კვლავ ხელი მოვკიდე და ხეივნის ბოლოში თვალი მოვკარი სხივებით გაბრწყინებულ,
ვუთხარი: თეთრად მოელვარე ბალუსტრადას, რომელსაც მოწმენდილი,
- მე კი შენზე ყოველთვის კარგს ვფიქრობ... და ასეც ლაჟვარდოვანი ცა და წყნარი, უშფოთველი ზღვის ანარეკლი
ვიფიქრებ მუდამ, - შემდეგ, რომ მენიშნებინა, ორგულობა თვალისმომჭრელად აქათქათებდა. იქვე პატარა მაგიდის
გაპატიე-მეთქი, არადა, მართლაც ვაპატიე, დავსძინე. - რაც არ გარშემო რამდენიმე სკამი იყო შემოწყობილი. ერთ-ერთ სკამზე
უნდა მოხდეს. კაცი იჯდა. დამინახა თუ არა, მაშინვე წამოდგა და მოსალმების
ემილიამ არაფერი მიპასუხა. სადღაც გვერდზე ნიშნად ხელი დამიქნია. ეს რეინგოლდი გახლდათ, გემის
იხედებოდა. თითქოს რაღაცას უცდიდა. სწორედ ამ დროს კაპიტანივით იყო გამოწყობილი. თავზე ეხურა ღია ცისფერი
ვიგრძენი, როგორ შეუმჩნევლად, მაგრამ მტრული სიჯიუტით ქუდი, რომელზედაც ოქროსფერი ანძა ჰქონდა ამოქარგული,
ცდილობდა გაენთავისუფლებინა ხელი. უხეშად ვუბიძგე, ღამე პიჯაკიც იმავე ფერისა ეცვა, მხოლოდ შარვალი იყო თეთრი.
მშვიდობისა ვუსურვე და სწრაფად გავედი. თითქმის მაგიდაზე საუზმის ნარჩენებიანი ლანგარი, საქაღალდე და
გასვლისთანავე მომესმა, როგორ ჩაკეტა კარი, რამაც გული საწერი კალამი ეწყო.
ბოღმით ამივსო და კვლავ აუტანელი ტკივილით დამისერა. რეინგოლდი მეტად მხიარულად გამოიყურებოდა.
მაშინვე მკითხა:
თავი მეჩვიდმეტე - მოლტენი, როგორ მოგწონთ ეს დილა?
- რას იტყვით, - განაგრძო მან, თან ხელი მკლავში
მეორე დღეს დილაადრიანად ავდექი და ისე, რომ არც გამომდო და ბალუსტრადისკენ წამიყვანა. - რას იტყოდით, ერთი
დავინტერესებულვარ, სად იყვნენ ბატისტა და ემილია, წუთით რომ მიგვეფურთხა სამუშაოსთვის, ნავში

ჩავმსხდარიყავით და ზღვაში გავსულიყავით კუნძულის რადგანაც შინ დაბრუნება არა სურს და ამას ქვეცნობიერების
გარშემო? განა უკეთესი, ბევრად უკეთესი არ იქნებოდა? კარნახით აკეთებს-მეთქი. მგონი, ამაზე შევჩერდით.
დიდი აღტაცება არ გამომითქვამს, რადგან გულში - დიახ.
გავიფიქრე, რეინგოლდის გვერდით ყოფნა ვერ მაგრძნობინებს- - ახლა კი მინდა აგიხსნათ მიზეზი, რატომ არ უნდა
მეთქი მთელი ამ გასეირნების ხიბლს. უხალისოდ ვუპასუხე: ოდისევსს შინ დაბრუნება. - თქვა რეინგოლდმა.
- ჰო, გარკვეული თვალსაზრისით სასიამოვნო იქნებოდა. ის ერთი წუთით შეჩერდა, თითქოს სურდა
- როგორ თქვით, მოლტენი, გარკვეული თვალსაზრისით? განსაკუთრებული მნიშვნელობა მიენიჭებინა საკუთარი
- დიდის ამბით შესძახა მან. - გარკვეული თვალსაზრისით. კი აღმოჩენისათვის, შემდეგ წარბები მოჭმუხნა და ისე, რომ
მაგრამ, მაინც რას გულისხმობთ? იმ თვალსაზრისით ხომ არა, ჩემთვის თვალი კვლავ არ მოუცილებია, ჩვეული
როგორითაც ცხოვრება გვესმის: ცხოვრება ხომ ჩვენთვის სერიოზულობით და ავტორიტეტულობით წარმოთქვა:
უპირველეს ყოვლისა, მოვალეობაა. ასეა ხომ, მოლტენი? - ოდისევსს ითაკაზე დაბრუნება იმიტომ არ უნდა, რომ
მოვალეობა ხომ? კარგით, მაშ, აბა, შევუდგეთ მუშაობას! სინამდვილეში პენელოპესთან ვერა აქვს კარგი ურთიერთობა.
რეინგოლდი ბალუსტრადას მოსცილდა და კვლავ აი, მიზეზი, მოლტენი. ეს არაკეთილგანწყობილება, ცუდი
მაგიდას მიუჯდა, შემდეგ ჩემკენ გადმოიხედა, თვალებში ურთიერთობა მათ შორის ჯერ კიდევ ოდისევსის ომში
მომაცქერდა და მედიდურად წარმოთქვა: გამგზავრებამდე წარმოიშვა. მაშასადამე, სინამდვილეში,
- ახლოს მოიწიეთ. ამ დილით ჩვენ მხოლოდ ოდისევსი ომში იმიტომ წავიდა, რომ შინ თავს კარგად ვერ
ვილაპარაკებთ. დღეს ბევრი რამ უნდა გითხრათ. გრძნობდა. ეს კი იმით იყო გამოწვეული, რომ მეუღლესთან ცუდ
დავჯექი, რეინგოლდმა ქუდი თვალებზე ჩამოიფხატა და ურთიერთობაში იყო.
განაგრძო: რეინგოლდი წამით გაჩუმდა, ავტორიტეტული და
- თქვენ ალბათ გახსოვთ, მოლტენი, ჩვენი საუბარი გზაში მედიდური გამომეტყველება არ შეუცვლია. ამ სიჩუმით
„ოდისეას” შესახებ. მაშინ ეს საუბარი ბატისტამ შეგვაწყვეტინა. ვისარგებლე და სკამი ისე შევაბრუნე, მზეს პირდაპირ თვალებში
გახსოვთ ალბათ ისიც, დარჩენილი მანძილი თვლემაში გავატარე არ ეცქირა. შემდეგ განაგრძო:
და ამ საუბრის გაგრძელება სხვა დროისთვის გადავდე. რა თქმა - პენელოპესთან კარგი ურთიერთობა რომ ჰქონოდა,
უნდა, ყველაფერი ეს გახსოვთ, მოლტენი! ოდისევსი ომში არ წავიდოდა, რადგან იგი ბუნებით მეომარი არ
- ჰო, რა თქმა უნდა. არის, არც ჩხუბისა და შფოთის მოყვარულია. ის უფრო ბრძენი,
- თუ გახსოვთ, მოლტენი, მაშინ ასე ავხსენი „ოდისეას“ წინდახედული და გონიერი ადამიანია... მას რომ ცოლთან კარგი
არსი: ოდისევსი განზრახ აჭიანურებს თავის მოგზაურობას, ურთიერთობა ჰქონოდა, მენელაეს თავისი თანადგომის

დასამტკიცებლად საექსპედიციო კორპუსს გაუგზავნიდა - ჩვენ არაფერი გვესაქმება თვით „ოდისეასთან" ან, უფრო
რომელიმე ერთგული კაცის მეთავეობით, და მეტი არაფერი. სწორად რომ ვთქვათ, მას ჩვენებური ინტერპრეტაცია უნდა
სინამდვილეში კი რა მოხდა. ამის ნაცვლად, ოდისევსმა თვითონ გავუკეთოთ, უნდა განვავითაროთ, დაიმახსოვრეთ, მოლტენი,
ისარგებლა შემთხვევით, რომ ცოლს გაქცეოდა: ომი შინიდან ჩვენ ფილმი უნდა შევქმნათ... „ოდისეა“ უკვე დაწერილია, ჩვენ
წასვლის საბაბად გამოიყენა. ახლა ფილმი უნდა გავაკეთოთ.
- ძალზე ლოგიკურია. ხმა არ ამომიღია. რეინგოლდმა განაგრძო:
- ძალზე ფსიქოლოგიურიაო, ალბათ ეს გინდოდათ - ამგვარად, ოდისევსსა და პენელოპეს შორის
გეთქვათ, მოლტენი! - მაშინვე შემისწორა რეინგოლდმა, რადგან არაკეთილგანწყობილების მიზეზი მათი ბუნების
ჩემს ხმაში ცოტაოდენი ირონია შეამჩნია. - ძალზე სხვადასხვაობაში უნდა ვეძებოთ. აშკარაა, სანამ ტროას ომი
ფსიქოლოგიურია და დაიმახსოვრეთ, ყველაფერი დაიწყებოდა, ოდისევსმა ისეთი რამ ჩაიდინა, რაც პენელოპეს არ
ფსიქოლოგიაზეა დამოკიდებული; მის გარეშე არ არსებობს მოეწონა... სახელდობრ რა? სწორედ ამის გარკვევაში უნდა
ხასიათები, ხასიათების გარეშე კი ისტორია. ახლა ჯერი დადგა, დაგვეხმარონ სასიძოები... როგორც „ოდისეა“-დან ვიცით,
გავერკვეთ ოდისევსისა და პენელოპეს ფსიქოლოგიაში. ინებეთ: საქმროები ცდილობენ მოინადირონ პენელოპეს გული,
პენელოპე არის ძველი ფეოდალური, არისტოკრატული თითოეულს მისი ცოლად შერთვა სურს, თავაწყვეტილად
საბერძნეთის ტრადიციების მიმდევარი ქალი: სათნო, დათარეშობენ ოდისევსის სახლში და მის ქონებას ანიავებენ...
კეთილშობილი, ამაყი, მორწმუნე, კარგი დიასახლისი, კარგი საჭიროა ძირფესვიანად შეიცვალოს მდგომარეობა.
დედა და კარგი მეუღლე. ოდისევსი კი თავისი ბუნებით წინ გაკვირვებისგან პირი დავაღე.
უსწრებს თავის დროს. ის უფრო გვიანდელი საბერძნეთის - - ვერ გაიგეთ? - მკითხა მან. - კარგით, ახლავე ყველაფერს
სოფისტებისა და ფილოსოფოსების დროის საბერძნეთის აგიხსნით. საქმროები... მე მგონი, ჩვენთვის უმჯობესი იქნება თუ
წარმომადგენელია თავისი ბუნებით. მისთვის უცხოა მათ გავაერთიანებთ და ერთით დავკმაყოფილდებით, თუნდაც
ცრურწმენა. თუ დასჭირდა, თავაშვებულიცაა. იგი გამჭრიახია, მხოლოდ ანტინოეთი. ამგვარად, საქმროები პენელოპეზე
ჭკვიანი, ურწმუნო, სკეპტიკოსი, ხანდახან ცინიკოსიც. შეყვარებულნი არიან ტროას ომის დაწყებამდე... და თავიანთი
შევეპასუხე: სიყვარულის გამოსახატავად, ძველი ბერძნული ჩვეულების
- მე მგონი, მეტად მუქ ფერებში ხატავთ ოდისევსს... თანახმად, უხვი საჩუქრებით ავსებენ. ძველ ბერძნულ ადათებზე
თვით პოემაში კი... აღზრდილი პენელოპე ამაყი, ზნემაღალი ქალია, ძალიან უნდა
მან მოუთმენლად გამაწყვეტინა: უარი თქვას საჩუქრებზე. უფრო მეტად კი უნდა ოდისევსმა
სახლიდან გაყაროს საქმროები... მაგრამ მის მეუღლეს, ჩვენთვის

ჯერ კიდევ გამოუცნობი მიზეზის გამო, რის მონახვაც, ვფიქრობ უკვე სრულიად იმედდაკარგული და სასოწარკვეთილი
არ გაგვიჭირდება, არ სურს გაანაწყენოს საქმროები. ოდისევსს, გადაწყვეტს სახლიდან გაიქცეს. ამ შემთხვევაში კი ტროას ომი
როგორც ჭკვიან და გონებადამჯდარ ადამიანს შეჰფერის, ზედგამოჭრილი იყო. შვიდი წელიწადი გაგრძელდა ომი.
არაფრად მიაჩნია საქმროების ეს მანჭვა-გრეხა მისი ცოლის ოდისევსი კვლავ ითაკაზე დაბრუნებისთვის ემზადება. მაგრამ
გარშემო. ცოლის ერთგულებაში ღრმად დარწმუნებულს ასევე იცის, სახლში ელის ქალი, რომელსაც არა მარტო არ უყვარს,
არაფრად მიაჩნია საჩუქრებიც. ის კი არადა, კიდეც სიამოვნებს... ეზიზღება კიდეც... ამიტომაა, არც ერთ მოხერხებულ შემთხვევას
დაიმახსოვრეთ, მოლტენი, ძველ ბერძნებს საჩუქრები ძალიან არ უშვებს ხელიდან გაახანგრძლივოს, დააყოვნოს შინ
უყვარდათ... რა თქმა უნდა, ოდისევსის ასეთი საქციელი დაბრუნება, რისიც ასე ძალიან ეშინია და რაც კარგს არაფერს
სრულიადაც არ ნიშნავს იმას, რომ საკუთარ ცოლს ხელი უქადის. მაგრამ ადრე თუ გვიან უნდა დაბრუნდეს... დაბოლოს,
შეუწყოს, საქმროების ნებას დაჰყვეს, არა, იგი პენელოპეს ურჩევს როცა ოდისევსი შინ ბრუნდება, მას იგივე გადახდება, რაც
ეთამაშოს, არ გააგულისოს ისინი, და რაც მთავარია, ოდისევსს რაინდს ლეგენდაში გველეშაპზე. გახსოვთ, მოლტენი? პრინცესა
ეჩვენება, რომ სწორია მისი საქციელი. ოდისევსს სურს მშვიდად, რაინდს სთხოვს დაამარცხოს გველეშაპი, თუ უნდა მისი
აუღელვებლად იცხოვროს. იგი ბუნებით მშვიდობისმოყვარე სიყვარულის ღირსი გახდეს. გველეშაპის მოკვლის შემდეგ
კაცია. ჩხუბი და აურ-ზაური ეჯავრება. პენელოპე არ მოელოდა პრინცესა კვლავ შეიყვარებს რაინდს. ასევეა პენელოპეც. ოჯახში
ოდისევსისაგან ასეთ უმოქმედობას. ქალს არ სურს დაიჯეროს ეს, დაბრუნებულ ქმარს არწმუნებს, მთელი ეს ხანი შენი ერთგული
განაწყენებულია და აღშფოთებულიც, ქმარი კი ამას ვერ ამჩნევს, ვიყავიო, მაგრამ იმასაც დასძენს, არ გეგონოს ერთგულება შენმა
საჩუქრები სულაც არ მიაჩნია დამამცირებლად და სიყვარულმა მიკარნახაო, ამით საკუთარ ღირსებას ვიცავდიო,
შეურაცხმყოფელად ურჩევს მეუღლეს, რაც შეიძლება ხოლო თუ ჩემი სიყვარული გსურს დაიბრუნო, დახოცე ეს
თავაზიანად მოექცეს საქმროებს, მით უმეტეს, არ გაგიჭირდება საქმროებიო... ოდისევსი, როგორც ვიცით, ბუნებით
ასეთი მოქცევაო. ბოლოს და ბოლოს პენელოპე ქმრის რჩევას სისხლისმოყვირე და შურისმაძიებელი არაა. შესაძლოა მას ერჩია
დაჰყვება, მაგრამ სამაგიეროდ მის გულში ქმრისადმი უსაზღვრო საქმროები უფრო მშვიდობიანი გზით მოეცილებინა თავიდან,
ზიზღის გრძნობა დაისადგურებს. მას ოდისევსი აღარ უყვარს და სახლიდან გაეყარა, მაგრამ ამჯერად ის თანხმდება
კიდეც ეუბნება ქმარს ამის თაობაზე. ოდისევსი გვიან მიხვდება, მკვლელობაზე, რადგან ამაზეა დამოკიდებული მისი ბედი,
თავისი ვითომდა წინდახედულობითა და ეშმაკობით რომ ჩაკლა მხოლოდ ასე შეუძლია დაიბრუნოს პენელოპეს სიყვარული. აი,
პენელოპეს გულში სიყვარულის გრძნობა. იგი ცდილობს რატომ კლავს ოდისევსი საქმროებს და მაშინ, მხოლოდ მაშინ
შეცდომა გამოასწოროს, კვლავ დაიბრუნოს ცოლის სიყვარული, თავაზიანი პენელოპე თავის სიყვარულს ოდისევსს სთავაზობს.
მაგრამ ამაოდ. ითაკაზე მისი ცხოვრება ჯოჯოხეთად იქცევა... რამდენიმე წლის განშორების შემდეგ გადაიხდიან ისინი

ნამდვილ, სისხლიან ქორწილს. ახლა გაიგეთ, მოლტენი? ასე და იყო ეს მიზეზი? ალბათ ოდისევსს უნდოდა ეჩვენებინა, რომ არა
ამრიგად, ვაყალიბებ: პირველი - პენელოპეს ეზიზღება ქმარი მარტო მოხერხებული, ჭკვიანი, წინდახედული და გამჭრიახი
იმის გამო, რომ არაფრად მიაჩნდა საქმროების საქციელი. ეს კი არ კაცი იყო, არამედ თუ დასჭირდებოდა, არაქსივით შეეძლო
შეეფერება ნამდვილ მამაკაცს, ქმარსა და მეფეს; მეორე - გამძვინვარება, აქილევსივით თავშეუკავებლობა და
ოდისევსი გამოსავალს პოულობს, ტროას ომში მიდის, რადგან აგამემნონივით შეუბრალებლობა. ახლა ისმება კითხვა - კი
იცის, ცოლს ეზიზღება და ამ გარემოებებში აღარ დაედგომება; მაგრამ, ვისთვის სჭირდებოდა ეს ყოველივე მას? ვისთვის და,
მესამე - ოდისევსი ქვეცნობიერების კარნახით განზრახ პენელოპესთვის!.. ამრიგად - ევრიკა!
აჭიანურებს შინ დაბრუნებას, რადგან იცის, შინ აღარ ელოდებიან მე ხმას არ ვიღებდი, რეინგოლდის მსჯელობა
სიყვარულით; მეოთხე - იმისათვის, რომ კვლავ დაიბრუნოს გასაოცრად ნათელი იყო და სრულიად შეესაბამებოდა მის
პენელოპეს პატივისცემა და სიყვარული, ოდისევსი ჰკლავს ლტოლვას, ფსიქოანალიტიკურ, სექსუალურ დრამად ექცია
საქმროებს. ახლა ხომ გაიგეთ, მოლტენი? „ოდისეა“. სწორედ ეს იწვევდა ჩემს აღშფოთებას, ამ ლტოლვაში
გავიგე-მეთქი, ვუპასუხე, მართლაც, რა ძნელი იყო ამის „ოდისეას“ პროფანაციას ვხედავდი მხოლოდ. ჰომეროსს
გაგება? მაგრამ აღშფოთების გრძნობა, რაც ჯერ კიდევ გზაში ყველაფერი უბრალოდ, მარტივად, წმინდად,
დამებადა „ოდისეას“ ასე დამახინჯებული ინტერპრეტაციის კეთილშობილურად, გულუბრყვილოდ აქვს მოცემული.
გამო, კიდევ უფრო გამიძლიერდა და ისე ვუსმენდი რეინგოლდს, ოდისევსის ეშმაკობაც კი პოეტურად წარმოგვიდგინა, როგორც
თითქოს სიზმარში ვყოფილიყავ. ამასობაში რეჟისორი კვლავ მისი გონებრივი განვითარების გამოვლინება. რეინგოლდის
პედანტურად განაგრძობდა ახსნას: ინტერპრეტაციაში კი ყველაფერი შიშველი მორალის
- თქვენ ალბათ გაინტერესებთ, მოლტენი, როგორ მღაღადებელ და ფსიქოლოგიზმით გაჟღენთილ თანამედროვე
მივაგენი მთელი ამ ამბის გასაღებს. აქ მე დამეხმარა სასიძოების დრამის დონემდე იყო დაყვანილი. ამასობაში რეინგოლდი,
უწყალოდ ამოხოცვის ამბავი. ეს მხეცური, სასტიკი, თავისივე ახსნა-განმარტებით კმაყოფილი, უკვე დასკვნას
შეუბრალებელი ხოცვა-ჟლეტა არსებითად განსხვავდებოდა აკეთებდა. - როგორც ხედავთ, მოლტენი, ფილმი უკვე მზადაა.
ოდისევსის ბუნებისაგან. თავიდან ჩვენს წინაშეა ჭკვიანი, თვითეული წვრილმანიც კი გათვალისწინებულია. ისღა
გონებანათელი, გამჭრიახი, მოხერხებული, წინდახედული დაგვრჩენია, დავსხდეთ და დავწეროთ.
ადამიანი. ჰოდა, ვთქვი ჩემთვის: როგორც ოჯახიხს უფროსსა და უხეშად შევაწყვეტინე:
მეფეს, მშვენივრად შეეძლო სასიძოები სახლიდან გაეშვა, ოღონდ - ყური მიგდეთ, რეინგოლდ, შესაძლოა ეგ ყველაფერი
ცოტა უნდა მოენდომებინა, მაგრამ იგი ასე არ მოიქცა, ეს კი იმას მართალია, მაგრამ თქვენი ინტერპრეტაცია მე მაინც არ მომწონს.
ნიშნავდა, მის გაშმაგებას რაღაც საგულისხმო მიზეზი ჰქონდა. რა

მან განცვიფრებისაგან თვალები დააჭყიტა: უფრო ჩემი - კო, როგორც ყოველთვის! - დამიდასტურა
გაცხარება გაუკვირდა, ვიდრე ის, რომ არ ვეთანხმებოდი. რეინგოლდმა. - ახლავე აგიხსნით რატომ. ყურადღებით
- მაშ, არ მოგწონთ, ჰა, ძვირფასო მოლტენი? მაინც მომისმინეთ, მოლტენი.
საინტერესოა, რატომ არ მოგწონთ? - შეგიძლიათ დამშვიდებული ბრძანდებოდეთ, გისმენთ
ჯერ მორიდებით დავიწყე, მაგრამ თანდათან ხმაში მთელი გულისყურით.
გამბედაობა მომემატა: - სრულიადაც არ ვცდილობ, ოდისევსი, თქვენი
- თქვენი მსჯელობა იმიტომ არ მომწონს, იგი ოდისევსის სიტყვებით რომ ვთქვათ, ისეთ უპატიოსნო ადამიანად
ნამდვილი ბუნების ფალსიფიკაციას წარმოადგენს. ჰომეროსის გამოვიყვანო, ვისთვისაც უცხოა საკუთარი ღირსების გრძნობა,
ოდისევსი მართლაც გამჭრიახი, წინდახედული, თუ გნებავთ, ადამიანად, რომელიც პატივისცემას არ იმსახურებს. მინდა
ცბიერი კაციც არის, მაგრამ არასოდეს არ ავიწყდება პატიოსნება მხოლოდ ისეთად გამოვიყვანო, როგორიც ეს თვით „ოდისეა“-
და საკუთარი ღირსება... ის ყოველთვის გმირია, ღირსეული შია. ვინ არის და რას წარმოადგენს ოდისევსი პოემაში?
მეომარია, მეფე და ერთგული ქმარი, თქვენი ინტერპრეტაციიდან ოდისევსი, უბრალოდ, ცივილიზებული ადამიანია... პოემაში
კი რა გამოდის? მაპატიეთ, მაგრამ უნდა გითხრათ, ძვირფასო მოცემულ სხვა არაცივილიზებულ გმირებს შორის ოდისევსი
რეინგოლდ, თქვენი მსჯელობის მიხედვით ოდისევსი ისეთი ერთადერთი ადამიანია, რომელიც ცივილიზაციას ეზიარა. სადა
ადამიანია, ვისთვისაც უცხოა პატიოსნებაც და საკუთარი ჩანს ეს? სადა და, იქ, რომ ოდისევსი თავისუფალია
ღირსების გრძნობაც, ეს არის ადამიანი, რომელიც არავითარ ცრურწმენებისაგან, გაჭირვების დროს ის ყოველთვის გონებას
პატივისცემას არ იმსახურებს, იმაზე უკვე აღარაფერს ვამბობ, უხმობს, იმ შემთხვევაშიც კი უხმობს, როცა, როგორც თქვენ
ორიგინალს რომ ძალზე დაშორდით. ამბობთ, საქმე ეხება პატიოსნებას, პირად ღირსებას,
ვხედავდი, როგორ თანდათან იკლებდა რეინგოლდის პატივისცემას. ბოლოს და ბოლოს ის ჭკვიანი და სამართლიანი
სახეზე ნახევარმთვარისებური ღიმილი, ბოლოს კი სრულიად კაცია, იმასაც ვიტყოდი, უნარი შესწევს სწორად გააანალიზოს
გაქრა. შემდეგ გერმანული აქცენტით, რომლის დაფარვასაც მდგომარეობა, თითქმის მეცნიერულადაც იმსჯელოს, მაგრამ
ჩვეულებრივ დიდი მონდომებით ცდილობდა ხოლმე, მკვახედ ცივილიზაციას, - განაგრძობდა რეინგოლდი, - რა თქმა უნდა,
თქვა: თავისი უარყოფითი მხარეებიც აქვს. ოდისევსი ძალიან მალე
- ძვირფასო მოლტენი, ნება მიბოძეთ გითხრათ. როგორც ივიწყებს, მაგალითად იმას, თუ რა მნიშვნელობას ანიჭებენ ე. წ.
ყოველთვის თქვენ ახლაც ვერაფერი გაიგეთ. პატიოსნების გაგებას არაცივილიზებული ადამიანები.
- როგორც ყოველთვის?! - ვთქვი მე წყენანარევი პენელოპე ხომ არაცივილიზებული ადამიანია. ეს არის ქალი,
ირონიით. რომელიც პატივს სცემს ძველ ტრადიციებს, ემორჩილება

მხოლოდ ინსტინქტს, მჩქეფარე სისხლსა და სიამაყეს... ახლა - ერთი წუთით, - თქვა მან და ხელი ასწია. - თქვენ,
განსაკუთრებული ყურადღებით მომისმინეთ, მოლტენი, რასაც მოლტენი, დღეს რაღაც ვერ აზროვნებთ აუღელვებლად.
ახლა გეტყვით, ეცადეთ გამიგოთ... ყველა არაცივილიზებულ მართლაც პენელოპესავითა ხართ... ასე მოვიქცეთ... ახლა წადით,
ადამიანს შესაძლოა ცივილიზაცია, - და ეს არცთუ არაიშვიათია, ზღვაში იბანავეთ და კარგად იფიქრეთ ყველაფერზე, რაზეც აქ
- მორალურ გახრწნილებად, ამორალურად, უპრინციპობად და გვქონდა საუბარი. ხვალ დილით კი მოდით და მითხარით, რასაც
ცინიზმადაც მოეჩვენოს. ასეთი ბრალდებები ცივილიზაციას გადაწყვეტთ. თანახმა ხართ?
წაუყენა, მაგალითად, ჰიტლერმა, რომელიც, რა თქმა უნდა, დაბნეულმა მივუგე:
არაცივილიზებული ადამიანი იყო. ის ხომ ძალზე ბევრს - თანახმა ვარ, მხოლოდ მეეჭვება აზრი შევიცვალო.
ლაპარაკობდა პატიოსნებაზე. მაგრამ ახლა ხომ ვიცით რას - კარგად იფიქრეთ იმაზე, რაზეც აქ ვისაუბრეთ. -
წარმოადგენდა ჰიტლერი და რა პატიოსანიც იყო. ერთი გაიმეორა რეინგოლდმა, ადგა და ხელი გამომიწოდა
სიტყვით, „ოდისეაში" პენელოპე ბარბაროსობას ანსახიერებს, დასამშვიდობებლად.
ოდისევსი კი ცივილიზაციას. იცით, მოლტენი, თქვენ მე მეც წამოვდექი, რეინგოლდმა წყნარად დასძინა:
ოდისევსივით ცივილიზებული ადამიანი მეგონეთ, მსჯელობთ - დარწმუნებული ვარ, ხვალამდე ყოველივეს კარგად
კი ბარბაროს პენელოპესავით. განსჯით და აღიარებთ ჩემს სიმართლეს.
ბოლო სიტყვების წარმოთქმისას რეინგოლდს - რაღაც ძალიან მეეჭვება, - ვუპასუხე და სასტუმროსკენ
გაბრწყინებულ სახეზე კვლავ ფართო ღიმილი გამოესახა. მიმავალ ბილიკს გავუყევი.
ეტყობა, კმაყოფილი იყო საკუთარი მახვილსიტყვაობით,
პენელოპეს რომ შემადარა, მე კი არ ვიცი რატომ, სწორედ ეს თავი მეთვრამეტე
შედარება მემწვავა, ვიგრძენი, სიბრაზისაგან როგორ მომაწვა
სისხლი სახეში და შეცვლილი ხმით წარმოვთქვი: რეინგოლდთან სულ რაღაც ერთი საათი დავყავი -
- თქვენ ცივილიზაციად მიგაჩნიათ ის, რომ ქმარი თვალს სწორედ იმდენი, რამდენიც „ოდისეაზე“ დისკუსიას
ხუჭავს, როცა მის ცოლს სხვა მამაკაცი ეარშიყება. მაშინ, მოვანდომეთ. ამრიგად, წინ მთელი დღე მქონდა, რეინგოლდის
ძვირფასო რეინგოლდ, ვაღიარებ, რომ არაცივილიზებული სიტყვებით „ყველაფერს ჩავფიქრებოდი და საბოლოო
ადამიანი ვარ. გადაწყვეტილება მიმეღო". სიმართლე უნდა ვაღიარო,
მაგრამ ამჯერად, ჩემდა გასაკვირად, რეინგოლდი არ სასტუმროდან გამოსვლისთანავე დამებადა სურვილი, არა
გაბრაზებულა. მარტო არ მეფიქრა რეინგოლდის ჩანაფიქრზე, არამედ რაც
შეიძლება ჩქარა დამევიწყებინა ის და დავმტკბარიყავი მზით

გაკაშკაშებული დღით. მეორე მხრივ, რაღაცით შეშფოთებული სხივებზე თვალისმომჭრელად მოლაპლაპე და მოლივლივე
ვიყავი, მეჩვენებოდა, თითქოს რეინგოლდის სიტყვებში ისეთი ზღვა გაწოლილიყო. იგი ქარის მიმართულების მიხედვით
რამ იმალებოდა, რაც ჩვენს კინოში ერთობლივი მუშაობის იცვლიდა ფერს. ერთ ადგილას ზღვა ცისფერი იყო, მეორეზე
ფარგლებს სცილდებოდა. მაგრამ სახელდობრ რა, ვერ გამერკვია. ლურჯი, თითქმის იისფერი, უფრო შორს კი - მწვანე. ასე
ეს კი იყო, რომ ამ ამბავმა რატომღაც მეტისმეტად ამალელვა. შორეული და მდუმარე ზღვიდან ამომართულ, კუნძულის
ამრიგად, მე მართლაც აღარაფერი დამრჩენოდა იმის სანაპიროს გასწვრივ ჩარიგებულ ციცაბო კლდეებს - თითქოს
გარდა, რომ „ყველაფერს კარგად ჩავფიქრებოდი". გამახსენდა - მშვილდიდან გამოტყორცნილი ისრები მოფრინავდნენ ჩემკენ -
დილით სახლიდან რომ გამოვდიოდი, დაბლა, იმ გორაკის მოკაშკაშე მზისთვის მიეშვირათ თავიანთი გაშიშვლებული
ძირას, სადაც აგარაკი იდგა, ზღვის პატარა განმარტოებული უბე წვეტიანი თავები. თვითონაც არ ვიცი რატომ, მაგრამ
ლივლივებდა და გადავწყვიტე იქ ჩავსულიყავი. სწორედ რომ რაღაცნაირმა გზნებამ შემიპყრო. გავიფიქრე, რიღასთვის უნდა
შესაფერისი ადგილი იყო, რათა - როგორც რეჟისორმა მირჩია, ვიცოცხლო-მეთქი. იქნებ ჯობდეს ამ მოციალე, უძირო ზღვის
წყნარად, ჩემთვის, აუღელვებლად მეფიქრა ყველაფერზე და თუ სიღრმეში გადაშვება-მეთქი, იქნებ ასეთმა სიკვდილმა
ფიქრს არ მოვისურვებდი, მაშინ ზღვაში მებანავა. ნაწილობრივ მაინც გადაარჩინოს ის, რაც კარგი იყო ჩემს
ამ ფიქრებით ბილიკზე გავედი და იმ ხეივანს გავყევი, არსებაში, ჩემს სულში. დიახ, მზად ვიყავი თავი დამეხრჩო,
რომელიც მთელ კუნძულს გარს ერტყმოდა. ადრიანი დილა იყო, ოღონდ სიკვდილის შემდეგ მომეპოვებინა ის სიმშვიდე, რაც
მზეს ჯერ კიდევ არ დაეცხუნებინა. ხეებით დაჩრდილულ ცხოვრებაში მაკლდა.
ხეივანში არავინ ჩანდა: მხოლოდ რამდენიმე ბიჭუნამ თვითმკვლელობის ეს ცდუნება სრულიად გულწრფელი
გაიტყაპუნა შიშველი ფეხებით მოკირყწულ ბილიკზე. შემდეგ იყო და შესაძლოა იმ წუთებში ჩემს ცხოვრებას მართლაც ელოდა
ორმა გოგონამ აიარა ხელიხელგადახვეულმა, გზადაგზა საფრთხე. შემდეგ თითქმის უნებურად გადაწვდა ჩემი ფიქრი
სულმოუთქმელად ლაპარაკობდნენ ხმადაბლა. ორ თუ სამ ემილიას. ნეტავ, რას იზამს ემილია, ჩემი სიკვდილის ამბავს რომ
ხანშიშესულ მანდილოსანს ძაღლები გამოეყვანა სასეირნოდ. გაიგებს? და მაშინ თავს გამოვუტყდი: „თავს შენ იმიტომ კი არ
ხეივნის ბოლოში, სადაც გზა უკვე ხრიოკი და კუნძულის იკლავდი, რომ ცხოვრებამ დაგღალა... არა... აბა, რა დროს შენი
ფლატებიანი ნაწილისაკენ მიემართებოდა, ვიწრო ბილიკზე დაღლაა... შენ ემილიას გამო იკლავდი თავს". ამ ფიქრმა შემზარა,
გადავუხვიე. ცოტაც გავიარე და ახლა გვერდით ბილიკზე მზაკვრულად დაუკავშირა ჩემი თვითმკვლელობის სურვილი
გადავედი. ამ ბილიკით მივადექი ტერასას, შევდექი და ძირს პირადულ ინტერესს, თითქოს ჩემს ცხოვრებაში არაფერი აღარ
გადავიხედე. ტერასა უფსკრულის პირას დაკიდულს ჰგავდა, არსებულიყო ემილიას გარდა. თავს შევეკითხე: „ემილიას
დაახლოებით ას მეტრზე, ჩემ დაბლა, თვალუწვდენელი, მზის მიზეზით იკლავდი თავს თუ ემილიას გულისათვის? ეს ორი რამ

ხომ არსებითად განსხვავდება ერთმანეთისაგან?" ამ კითხვას ჩვენ ხომ ნაკლებად მკაცრ და მომეტებულად რთულ დროში
მაშინვე ვუპასუხე: „რა თქმა უნდა, ემილიასთვის, ემილიას ვცხოვრობთ, ვიდრე „ოდისეაშია?" ამიტომ სრულიად საკმარისია
სიყვარულისა და პატივისცემის დაბრუნებისათვის, თუნდაც ბატისტას ხვალვე გამოუცხადო, უარს ვამბობ სცენარზე-თქო,
ჩემი სიკვდილის შემდეგ. დაე, მან იგრძნოს სინდისის ქენჯნა, ასე ყოველგვარი ურთიერთობა გაწყვიტო რეინგოლდთან და ხვალ
უსამართლოდ რომ ვძულდი“. დილასვე გაემგზავრო რომში. ემილია იმიტომ გირჩევდა, უარი
ეს თვითგვემა ბავშვების თამაშს ჰგავდა კუბებით: არ გეთქვა სცენარზე, რომ მას სურს ეზიზღებოდე შენ და ასევე
უწესრიგოდ მიმოფანტული კუბები ბავშვებმა ისე უნდა სურს, რომ თვითონ შენვე დაუმტკიცო საკუთარი საქციელით,
დააწყონ, რომ ერთი გარკვეული ნახატი მიიღონ. ერთიც რომ რომ მისი ზიზღი შენდამი უსაფუძვლო არ არის, მაგრამ შენ აღარ
დააკლონ, ნახატი არ გამოვა. მეც ასე მომდიოდა, ვგრძნობდი, დაუგდო ყური მის რჩევას. პირიქით, ისე მოიქეცი, როგორც
მთლიან სურათს რაღაც აკლდა. მოულოდნელად თავში ოდისევსი მოიქცა რეინგოლდის ჩანაფიქრის მიხედვით“.
გამიელვა: „რეინგოლდის სიტყვებმა ასე ძლიერ იმიტომ ახლა სურათი ნამდვილად დასრულებული იყო: ღრმად
ამაღელვა, რომ ოდისევსისა და პენელოპეს ცოლქმრულ გავაანალიზე ყოველივე და შეუბრალებელი სიმართლით
ურთიერთობაზე მსჯელობისას რეინგოლდმა, შესაძლოა, სულაც ვამხილე საკუთარი თავი. ჩემთვის უკვე ნათელი იყო, აღარ
თავისდა უნებურად, - შენ საკუთარი უსიამოვნება, შენი და მჭირდებოდა, „კარგად მეფიქრა ყველაფერზე“, როგორც
ემილიას ურთიერთობა გაგახსენა. როცა მან ოდისევსისადმი რეინგოლდმა მირჩია. ახლა უნდა მივსულიყავი მასთან და ჩემი
პენელოპეს ზიზღი ახსენა, შენ მაშინვე ემილიას ზიზღი გადაწყვეტილება მომეხსენებინა, ამჯერად უკვე ურყევი და
გაგახსენდა შენდამი. ერთი სიტყვით, სიმართლე გემწვავა და საბოლოო, მაგრამ მაშინვე გავიფიქრე, რაკი აღარ იყო საჭირო
ამიტომ შეუტიე რეინგოლდს“. „კარგად მეფიქრა ყველაფერზე“, არც აჩქარება ღირდა, რათა არ
მაგრამ სურათი მთლად დამთავრებული ჯერ კიდევ არ ჰგონებოდათ სწაფად და მოუფიქრებლად მიიღო ეს
იყო. ახლა კი უკვე საბოლოოდ შეავსო იგი ახალმა აზრმა: „თავის გადაწყვეტილებაო. აჯობებდა რეინგოლდთან სადილობის
მოკვლაზე იმიტომ ფიქრობ, რომ თვითონ ვერ გარკვეულხარ შემდეგ შემევლო და სრულიად აუღელვებლად მეცნობებინა ჩემი
საკუთარ თავში... ემილიას სიყვარული რომ დაიბრუნო, სულაც გადაწყვეტილება, შემდეგ ასევე აუღელვებლად
არ არის საჭირო თავის მოკვლა... ამისათვის სულ უბრალო რაღაც დავბრუნებულიყავი შინ, ემილიასთვის მებრძანებინა
უნდა მოიმოქმედო, ხოლო სახელდობრ რა უნდა მოიმოქმედო, ჩემოდნები ჩაელაგებინა და გასამგზავრებლად
ეს უკვე გიკარნახა რეინგოლდმა... პენელოპეს სიყვარული რომ მომზადებულიყო. რაც შეეხება ბატისტას, გადავწყვიტე, მასთან
დაებრუნებინა, ოდისევსმა საქმროები ამოხოცა. მაშასადამე, თუ პირისპირ ლაპარაკს საერთოდ ავრიდებოდი და დილით,
თეორიულად ვიმსჯელებთ, შენ ბატისტა უნდა მოკლა. მაგრამ გამგზავრების წინ მოკლე ბარათი დამეტოვებინა. ბარათში

დავუწერდი, იმიტომ მივდივარ, რომ მე და რეინგოლდი ვერ აფალისთვლიანი ოქროს ბეჭედი, რომელიც სულ ახლახან ვაჩუქე
შევთანხმდით-მეთქი, რაც სინამდვილეში საფუძველს ემილიას დაბადების დღეზე.
მოკლებული არც იქნებოდა. ბატისტა გამჭრიახი კაცი იყო, როგორც უკვე ვთქვი, ემილია განმარტოებულ პლაჟზე
ყველაფერს მიხვდებოდა. შემდეგ კი, გადაწყვეტილი მქონდა, იწვა მთლად შიშველი, ტანსაცმელი იქვე ახლოს დაეწყო ქვებზე.
იგი აღარასოდეს მენახა. ძნელი წარმოსადგენი იყო, რომ ამ ერთ მუჭა ჭრელაჭრულა
ამ ფიქრებში გართული კვლავ ხეივანში აღმოვჩნდი. ნაჭრებს შეეძლო მისი დიდი სხეულის შემოსვა. მართლაც,
შემდეგ იმ კლდემდე მივაღწიე, სადაც ბატისტას სააგარაკო შიშველ ემილიას რომ შევცქეროდი, მისი სხეულის ერთი
სახლი იდგა. როცა გამოვერკვიე, ვიწრო ბილიკით ვეშვებოდი რომელიმე ნაკვთი კი არ მაოცებდა, არამედ მთელი მისი
ზღვის იმ განმარტოებული უბისაკენ, რომელიც დილით სხეულის ჰარმონიულობა, სიდიდე და ძლიერება. თუმც
სახლიდან გამოსვლისას გამოვარჩიე. დაღლილი და ვიცოდი, რომ ემილია სხვა ქალებზე ახოვანი და სრული არ იყო,
აქოშინებული ჩავედი დაბლა. ცოტა ხანს გავჩერდი, სული მაგრამ იმ წუთში მისი შიშველი ტანი რაღაც უზომოდ დიდი
მოვითქვი და აქეთ-იქით მიმოვიხედე. მეჩვენა, თითქოს ზღვისა და ზეცის უსასრულობა გადასდებიაო.
პატარა ქვიან სანაპიროს გარშემო შემორაგვოდნენ ემილია გულაღმა იწვა. მისი რბილი და გადაშლილი
ლოდები, რომლებიც თითქოს ეს-ესაა კლდეებს მოსწყვეტიანო. ძუძუები, ეს ორი მომაღლო ბორცვი, იმ წუთში დიდი და მძიმე
უბეს კეტავდა მწვანე ტალღებიდან ამოზრდილი ორი კლდოვანი მომეჩვენა, დიდი მეჩვენა ვარდისფერი ძუძუსთავები, პლაჟის
კონცხი. წყალი აქ ისე გამჭვირვალე იყო, რომ მზის სხივები ქვებზე მოხერხებულად და მძლავრად დასვენებული თეძოებიც.
თითქმის ზღვის ფსკერამდე აღწევდნენ. შემდეგ იქვე სილაში დიდი მეჩვენა მუცელიც, რომელსაც თითქოს თავის წრეში
ნახევრად შეჭრილი მოშავო ფრიალო კლდე დავინახე, მთლად მოექციოს მთელი მზის სხივები, და გრძელი, ჩამოქნილი
გამოფიტული და დამსკდარი. გადავწყვიტე უკნიდან ფეხებიც, ოდნავ დაბლა რომ დაშვებოდა დამრეც პლაჟზე წოლის
შემომევლო და მის ჩრდილქვეშ შევფარებოდი მცხუნვარე მზის გამო. კაცს ეგონებოდა, თითქოს საკუთარი სიმძიმე ეწეოდა ძირს.
სხივებს. მაგრამ ის იყო კლდეს გარს მოვუარე, რომ ნეტავ საიდან გამიჩნდა ასეთი გრძნობა, რატომ მეჩვენება
მოულოდნელად მთლად შიშველ ემილიას წავაწყდი. იგი მზეზე მისი შიშველი სხეული ასე დიდი, ძლიერი და ასე
გულაღმა იწვა. სიმართლე ვთქვა, უცებ ვერც ვიცანი ემილია, ამაღელვებელი-მეთქი, ვკითხე თავს, მაგრამ ეს ნდომა იმდენად
რადგან სახე დიდი ფარფლებიანი ჩალის ქუდით დაეფარა. ფიზიკური როდი იყო, რამდენადაც სულიერი. მსურდა
პირველად ვიფიქრე, ვიღაც უცნობი ქალია-მეთქი და გაქცევა შევერთებოდი მას, მაგრამ მხოლოდ ხორციელი ტკბობა როდი
დავაპირე. მაგრამ უცებ გამექცა თვალი უცნობი ქალის მეწადა, მისი სული მეწადა, ერთი სიტყვით, თუ შეიძლება
ხელისაკენ. საჩვენებელ თითზე დავინახე ორი პატარა ითქვას, ემილიას სიყვარული მშიოდა, მაგრამ შიმშილის მოკვლა

მარტო ჩემზე არ იყო დამოკიდებული. ეს მხოლოდ და მხოლოდ საზიანოდ გავიგე, როგორც ჩემი ეჭვების კიდევ ერთი
ემილიას შეეძლო. მას უნდა გასჩენოდა სურვილი მოეკლა ჩემი დამამტკიცებელი საბუთი.
შიმშილი, მაგრამ მე ვგრძნობდი, კიდეც რომ მეცადა, იგი ხელს - ხუთ წუთზე მეტია, აქ ვდგავარ და გიყურებ. ასე მგონია,
ჰკრავდა ჩემს სიყვარულს, თუმცა რატომღაც მეგონა, ისე წევს, პირველად გხედავ...
თითქოს თავს მთავაზობს-მეთქი, რაც, სამწუხაროდ, თავის ემილიას არაფერი უთქვამს, მხოლოდ უფრო მეტად
მოტყუება იყო და სხვა არაფერი. შემობრუნდა ჩემკენ, რათა უკეთესად დავენახე. აუღელვებლად,
დიდხანს ვერ შევძელი მეცქირა ამ ამაღელვებელი და ცნობისმოყვარეობით აღსავსემ გაისწორა ცხვირზე მზის შავი
აკრძალული სიმშვიდისათვის, ნაბიჯი წავდგი და ირგვლივ სათვალე.
გამეფებულ სიჩუმეში საკმაოდ მკაფიოდ წამოვიძახე: - ემილია, საწინააღმდეგო თუ არაფერი გაქვს, დავრჩები,
- ემილია! ან იქნებ გინდა წავიდე?
ამის გაგონებაზე ემილიამ ორი რამ გააკეთა სწრაფად: შემომხედა, შემდეგ ნელ-ნელა გაწვა მზეზე და თქვა:
ჯერ სახიდან ქუდი გადაიგდო, შემდეგ ელვის სისწრაფით - ჩემთვის სულერთია, რახან ასე გულით გინდა, დარჩი,
გააქანა ხელი ქვებზე დაწყობილი ტანსაცმლისაკენ, ამავე დროს მხოლოდ თუ შეიძლება, გაიწიე, მზეს ნუ მიჩრდილავ.
წამოჯდა და მიმოიხედა კიდეც, ვინ მეძახისო. რიკარდო ვარ- ამრიგად, მისთვის მართლაც არ ვარსებობდი. მისთვის
მეთქი, რომ ვუთხარი, მაშინ კი კოფთა გააგდო ხელიდან და მხოლოდ უსულო საგანი ვიყავი, რომელიც მზის სხივებს მის
მთელი ტანით შემოტრიალდა, რათა უკეთესად დავენახე. შიშველ სხეულამდე არ უშვებდა. ემილიას ასეთმა
„ამრიგად, პირველად შეეშინდა, ვინმე უცხო მამაკაცი არ გულგრილობამ გული მატკინა და დამაბნია, ის კი არადა,
იყოსო, მაგრამ როცა დაინახა, რომ მე ვიყავი, საჭიროდ აღარ თითქოს შემეშინდა კიდეც, ყელი გამიშრა და ჩემდა უნებურად
მიიჩნია მომრიდებოდა და სიშიშვლე დაეფარა, თითქოს არც სახეზე რაღაც გაურკვეველი, დაბნეული და შემცბარი
არავინ მდგარიყოს მის წინ", გავივლე გუნებაში. ამ ჩემს უგუნურ გამომეტყველება გამომესახა. თავი ნაძალადევად
აზრზე იმიტომ მოგახსენებთ, რომ მინდა ზუსტად გადმოგცეთ მოვიმხიარულე და ვთქვი:
ჩემი მაშინდელი სულიერი მდგომარეობა. მაშინ აზრადაც არ - რა კარგია აქ... მეც გავწვები მზეზე. - და ემილიასგან
მომსვლია, რომ ემილიას იმიტომ არ შერცხვა ჩემი, რომ უცხო ცოტა მოშორებით, ლოდზე გულაღმა წამოვწექი.
მამაკაცი კი არა, მისი ქმარი ვიყავი. მაშინ ასე მეგონა, მისთვის ხანგრძლივი სიჩუმე ჩამოვარდა. მალე ტანზე მზის
აღარ ვარსებობდი, ყოველ შემთხვევაში, აღარ ვარსებობდი, სხივების მაცოცხლებელი ძალა ვიგრძენი. სიამოვნებისგან
როგორც მამაკაცი. მისი მაშინდელი საქციელი, რომელიც თვალები მივლულე და წუთით სიმშვიდისა და უზრუნველობის
ათასნაირად შეიძლებოდა ახსნილიყო, ბუნებრივია, ჩემ გრძნობა დამეუფლა. მაგრამ ეს მხოლოდ წუთით იყო. ვერ

მოვიტყუე თავი, აქ მზეზე გასაწოლად მოვედი-მეთქი. მხოლოდ ჩემთვის არ უკოცნიათ და ახლა რომ ეს მოხდეს, ტკბილ
ვიგრძენი, ვიდრე ემილიას არ დაუბრუნდებოდა ჩემი ზმანებაში ჩასულს უეჭველად ძველ და მაგარ ღვინოსავით
სიყვარული, მზეს არავითარი ფასი აღარ ექნებოდა ჩემთვის. ამ მომეკიდება-მეთქი ნამდვილად. მთელი წუთი, თუ მეტი არა,
ფიქრებში გართულმა ხმამაღლა წარმოვთქვი: დავცქეროდი ემილიას ტუჩებს. შემდეგ ფრთხილად
- ჩემი აზრით, ეს ადგილი მხოლოდ ერთმანეთის მივუახლოვე ჩემი ტუჩები მის ტუჩებს.
მოსიყვარულე ადამიანებისთვისაა შექმნილი. მაგრამ უცებ არ მიკოცნია ემილიასთვის, რამდენიმე წამი
- ნამდვილად ასეა, - გამომეხმაურა ემილია კვლავ სახეზე შევყოვნდი, სულ ახლოს ვგრძნობდი მსუბუქ და მშვიდ
დაფარებული ჩალის ქუდიდან. თან არც შერხეულა. სუნთქვას, მისი ცხელი ტუჩების ცეცხლსაც. წინასწარ განვიცადე
- ეს ჩვენ არ გვეხება. ჩვენ ხომ აღარ გვიყვარს ერთმანეთი. ამ კოცნის სიტკბოება. როცა ჩვენი ტუჩები ერთმანეთს შეეწებნენ,
ამჯერად არაფერი მიპასუხა, მე კი შევცქეროდი და ემილიას არც გაუღვიძია და არც გაკვირვებია. ნაზად შევეხე მის
ვგრძნობდი, რაც უფრო დიდხანს შევცქეროდი, მით უფრო ბაგეებს. შემდეგ უფრო ძლიერად. მერე რომ ვნახე, ემილია არ
მემატებოდა ემილიას დაუფლების სურვილი, უფრო ძლიერი, შერხეულა, გავბედე და მაგრად დავეკონე ტუჩებზე. როგორც
ვიდრე პირველი დანახვისას დამეუფლა. ძლიერი გრძნობები მოველოდი, ტუჩები ნელ-ნელა გაიხსნა ნიჟარასავით,
იმით გამოირჩევიან, რომ მათ ძალუძთ სურვილსა და გონებას არ გაშიშვლდნენ ღრძილებიც და მაშინვე კისერზე შემომაჭდო
დაეკითხონ და პირდაპირ იმოქმედონ. ხელიც.
თვითონაც არ ვიცი, როგორ მოხდა, რომ სრულიად უცებ თითქოს ვიღაცამ ძლიერ მიბიძგაო, შევკრთი,
მოულოდნელად ემილიასაგან მოშორებით კი აღარ ვიჯექი დიდ გამოვერკვიე თვლემისაგან, სიჩუმემ და მზის მცხუნვარებამ რომ
ქვაზე ზურგმიყუდებული, არამედ უკვე უმოძრაოდ მომგვარა ალბათ. ემილია ჩემგან მოშორებით იწვა ისევ. სახეზე
გაშხვართულ ემილიას წინ მუხლებზე ვიდექი კვლავ ჩალის ქუდი ეფარა და მე მივხვდი, რომ ეს კოცნა სიზმარი
თვალებდახუჭული და თანდათან ვიხრებოდი მისი სახისაკენ. იყო, ან უფრო სწორად, მოლანდება უსაზღვრო სევდისაგან
თვითონ მახსოვს, როგორ და როდის გადავხადე სახიდან ჩალის ლამის წალეკილი ადამიანისა, რომელსაც წუთით დაავიწყდა
ქუდი. მინდოდა მეკოცნა, მაგრამ თვალს ვერ ვაცილებდი. ისეთი მწარე სინამდვილე და წარსულის მოჩვენებას აჰყვა.
ნდომით დავყურებდი მის ტუჩებს, როგორც გემრიელ ნაყოფს მე მას ვაკოცე და მანაც მიპასუხა კოცნითვე, მაგრამ ის,
დახედავენ ვიდრე ჩაკბეჩავდნენ. ემილიას, როგორც უკვე ვთქვი, ვინც აკოცა და ისიც, ვინც კოცნითვე უპასუხა, მხოლოდ
მსხვილი, ხორცსავსე ტუჩები ჰქონდა. პომადა გადასცლოდა, აქა- მოლანდებები იყვნენ, ემილიას დაუფლების დიდმა სურვილმა
იქ შეხმოდა, დასკდომოდა, მაგრამ მზეს კი არა, თითქოს რაღაც რომ დაჰბადა. ეს იყო მხოლოდ ჩვენი ჩრდილები, და არაფერი
შინაგან ცეცხლს გაეხმო. გავიფიქრე, კარგა ხანია ამ ტუჩებს საერთო არ ჰქონდათ ჩვენს უმოძრაო, ერთმანეთისათვის

სრულიად უცხო სხეულებთან. ემილიას შევხედე და უცებ ეტყობა, მეგონა, მზის მცხუნვარება და ზღვის იდუმალება
საკუთარ თავს მივმართე: „რა მოხდება, ახლა რომ ავდგე და დაგვავიწყებდა უსიამოვნებას, ამაოებათა ამაოებას,
მართლაც ვაკოცო?" მაგრამ მაშინვე ვუპასუხე საკუთარ შეგვარიგებდა და ჩვენი მეხსიერებიდან სამუდამოდ ამოშლიდა
შეკითხვას. „ვერ გაბედავ... შენ შებორკილი, ხარ რიდით და იმის ყოველივე ცუდს.
შეგნებით, რომ მას ეზიზღები“. თავს ძალა დავატანე და დავძინე:
უცებ ხმამაღლა წამოვიძახე: - ემილია, მე და შენ უნდა მოვილაპარაკოთ.
- ემილია! - მხოლოდ ახლა არა... მაცალე მზეზე ყოფნა...
- რა მოხდა? - მაშ დღეს საღამოს.
- ჩამთვლიმა და დამესიზმრა, ვითომ გკოცნიდი... - - კარგი, იყოს დღეს საღამოს.
ემილიამ არაფერი მიპასუხა. ამ სიჩუმით შეშინებულმა, ავდექი და ბატისტას სახლისკენ მიმავალ ბილიკზე
გადავწყვიტე საუბრისათვის სხვა გეზი მიმეცა და რაც და ენაზე გავედი უკანმოუხედავად.
მომადგა, ის ვკითხე:
- ბატისტა სად არის? თავი მეცხრამეტე
მან ქუდიდან წყნარად მიპასუხა:
- მე რა ვიცი, სად არის... მართლა, დღეს სადილზე არ სადილზე თითქმის არ დავლაპარაკებივართ ერთმანეთს.
იქნება, რეინგოლდთან ისადილებს სასტუმროში. ოთახში მზის მცხუნვარე სხივებთან ერთად თითქოს დუმილიც
ვერც გავიაზრე საკუთარი სიტყვები, რომ უცებ შემოჭრილიყო. მაღალ ფანჯრებში უხვად იფრქვეოდა
წამოვისროლე: ლაჟვარდოვანი ცისა და წყნარად მოლივლივე ლურჯი ზღვის
- ემილია, გუშინ საღამოს დაგინახე, ბატისტა რომ კრიალა ზედაპირიდან არეკლილი ბრწყინვალება. იგი თვალს
გკოცნიდა... გვჭრიდა და ერთმანეთს გვაშორებდა. უცებ თვალისმომჭრელი
- ვიცი, მეც დაგინახე... ლაჟვარდი თითქოს გამკვრივდა, როგორც წყალი ზღვის
მისი ხმა სრულიად ჩვეულებრივად ჟღერდა, მხოლოდ ფსკერზე. ჩვენც თითქოს ამ ფსკერზე ვისხედით და
ქუდის ფარფლები გუდავდა ოდნავ. ცისარტყელასავით ნაირფერი წყლის ნაკადებით
მისმა აუღელვებელმა, მშვიდმა ხმამ და იმ განცალკევებულებს, ვერც ერთს ვერ ამოგვეღო ხმა. მე, ჩემი
გულგრილობამ, რა გულგრილადაც მან ჩემი აღსარება მიიღო, მხრივ, მინდოდა სიტყვა გამეტეხა და დამეწყო ლაპარაკი, რადგან
მთლად ამიბნია თავგზა. ნაწილობრივ შემაშფოთა საკუთარმა თვითონ შევთავაზე ემილიას, საღამოს ვილაპარაკოთ-მეთქი.
საქციელმაც, დაუფიქრებლად რომ წამოვისროლე ეს სიტყვები.

თქვენ ალბათ იტყვით, როცა ერთმანეთის პირისპირ თავისი ბედი აქვს-მეთქი, გავიფიქრე მე. თავის მხრივ ალბათ
მსხდომ ორ ადამიანს ერთი საერთო, მეტად მნიშვნელოვანი ისინიც გამოიხედავენ კაპრისკენ და ალბათ შეამჩნევენ თეთრ
საკითხი, თავიანთი ურთიერთდამოკიდებულების საკითხი წერტილს. მაგრამ აზრადაც არ მოუვათ, რომ ეს ვილაა და რომ ამ
აქვთ გადასაჭრელი, ალბათ მხოლოდ ამაზე იფიქრებენ და სხვა ვილაში ვცხოვრობთ მე და ემილია, რომ ჩვენ უკვე აღარ გვიყვარს
არაფერზეო. მაგრამ ეს მთლად ასე არ იყო. ჩემი ფიქრები სულ ერთმანეთი, რომ ცოლს ვეზიზღები და მე კი ვერ მომიფიქრებია,
სხვაგან დაჰქროდნენ. იმ წუთში არც ბატისტას კოცნა მახსოვდა როგორ, რა გზით დავიბრუნო მისი სიყვარული.
და არც ჩემი და ემილიას გაძნელებული როცა ვიგრძენი, კვლავ თვლემა მერევა-მეთქი, თავს ძალა
ურთიერთდამოკიდებულება. ალბათ არც ემილია იკლავდა თავს დავატანე გამოვფხიზლებულიყავი და ჩემ მიერ შემუშავებული
ამ ფიქრებით. მე ჯერ კიდევ ვერ დამეღწია თავი რაღაცნაირი გეგმის პირველი ნაწილი შემესრულებინა - დაუყოვნებლივ
შინაგანი მონუსხულობისა და განურჩევლობისათვის და წავსულიყავი რეინგოლდთან და მომეხსენებინა, „უკვე
სწორედ ამის გამო გადავდე ემილიასთან მოლაპარაკება ყველაფერი კარგად მოვიფიქრე“ და სცენარზე უარს ვამბობ-
საღამომდე. მეთქი. ამ გადაწყვეტილებამ ისე გამომაცოცხლა, თითქოს თავზე
სადილის შემდეგ ემილია ადგა, თქვა, უნდა დავისვენოო ცივი წყალი გადამევლოს, წამოვდექი და სახლიდან გავედი.
და საწოლ ოთახში გავიდა. დიდხანს ვიჯექი გახევებული და თითქმის სირბილით გავლიე ბილიკი, რომელიც
ფანჯრიდან გავყურებდი მზით განათებულ ჰორიზონტს, სადაც კუნძულს გარს ერტყმოდა. ნახევარი საათის შემდეგ უკვე
მუქი ლურჯი ზღვა ლაჟვარდისფერ ცას შეერთებოდა. სასტუმროს კარი შევაღე. სასტუმროს მოხელეს დავავალე,
ჰორიზონტის გასწვრივ - როგორც ბუზი გაჭიმულ ძაფზე - რეინგოლდისთვის ჩემი მოსვლა ეცნობებინა და იქვე
მოჩანდა პატარა შავი გემი, თვალს ვადევნებდი მის მოძრაობას სავარძელში ჩავჯექი. მეჩვენებოდა, იმ წუთში მეტად ნათელი
და ჩემდა უნებურად თავში სულელური აზრი დამებადა - გონება მქონდა, მაგრამ ეს იყო რაღაცნაირი ციებ-ცხელებითა და
წარმომედგინა რა ხდებოდა ხომალდზე: აგერ მეზღვაურები აღგზნებულობით შეპყრობილი კაცის გონება. უსაზღვრო შვებას,
საგულდაგულოდ წმენდენ გემის სპილენძის ნაწილებს, თითქმის ენით გამოუთქმელ სიხარულს ვგრძნობდი იმის გამო,
რეცხავენ გემბანს. მზარეული ახლად გარეცხილ თეფშებს რომ სწორად ვიქცეოდი, რომ ბოლოს და ბოლოს, სწორ ნაბიჯს
ამშრალებს, ნასადილევს ოფიცრები ჯერ კიდევ სუფრასთან ვდგამდი. რამდენიმე წუთის შემდეგ ვესტიბიულში რეინგოლდი
სხედან, გემის სამანქანო ნაწილში წელამდე შიშველი გამოჩნდა და მომეგება ჩემი მოულოდნელი სტუმრობით
ცეცხლფარეში დროდადრო ნახშირს უმატებს საცეცხლე ქვაბს. გაკვირვებული და შეშფოთებული. ეტყობა, იგრძნო, კარგი ამბის
შორიდან ხომალდი შავ წერტილს ჰგავდა, ახლოდან ალბათ მაუწყებელი რომ არ ვიყავი.
დიდია, მასზე უამრავი ადამიანი დაფუსფუსებს და თვითეულს თავაზიანობისთვის ვკითხე:

- ხომ არ გაგაღვიძეთ, რეინგოლდ? - მოლტენი, ჩვენ ყველაფერი პირდაპირ უნდა ვუთხრათ

- არა, რას ბრძანებით, არ მეძინა. საერთოდ, ნასადილევზე ერთმანეთს, ნათლად და გასაგებად.
არ ვიძინებ. მობრძანდით, მოლტენი, აქეთ, ბარში შევიდეთ. - მგონი, ძალიან ნათლად და გასაგებად გითხარით:
რეინგოლდს ბარში შევყევი. იქ ჩვენ მეტი არავინ „ოდისეას“ სცენარს არ გავაკეთებ.
აღმოჩნდა. რეინგოლდს დრო რომ მოეგო და მისთვის არც ისე - ღვთის გულისათვის, გამაგებინეთ, რატომ?
სასიამოვნო საუბარი (რასაც წინდაწინვე გრძნობდა) ცოტა - იმიტომ, რომ „ოდისეას" თქვენეულ ონტერპრეტაციას არ
დაეხანებინა, შემეკითხა, რას დალევთ, შავ ყავას თუ ლიქიორსო. ვეთანხმები.
ეს ისეთი მზრუნველობით, მაგრამ უკმაყოფილოდ მკითხა, - მაშასადამე, - მოულოდნელად შეიცვალა მან კილო, -
როგორც ძუნწმა იცის, რომელსაც არაფრად ეპიტნავება შენი ბატისტასეულს ეთანხმებით?
გამასპინძლება, მაგრამ რა ქნას, იძულებულია დაიხარჯოს. მე ამ მოულოდნელმა ცილისწამებამ, არ ვიცი, რატომ, სულ
იმასაც ვხვდებოდი, რომ მის მოპატიჟებას სხვა მიზეზი ჰქონდა - მთლად გამაცეცხლა. რას ვიფიქრებდი, რომ რეინგოლდის
რეინგოლდს, რა თქმა უნდა, ერჩივნა ახლა აქ არ ვენახე. ასეა თუ ინტერპრეტაციაზე უარის თქმა ბატისტას ვარიანტზე თანხმობას
ისე, შეთავაზებულ სასმელზე უარი ვუთხარი და რამდენიმე უდრიდა. ამიტომ გაბრაზებულმა ვუთხარი რეინგოლდს:
უმნიშვნელო სიტყვის შემდეგ პირდაპირ წამოვიწყე მთავარი - რა შუაშია აქ ბატისტა? არც ბატისტას ვეთანხმები...
სათქმელი. მაგრამ გულახდილად გეტყვით რეინგოლდ, თქვენ ორში
- თქვენ ალბათ გიკვირთ, პასუხისთვის ასე მალე რომ არჩევანი რომ მქონოდა, მაინც ბატისტას ვამჯობინებდი. ძალიან
დავბრუნდი... თითქმის მთელი დღე მქონდა ხელთ დიდი ბოდიში რეინგოლდ, მაგრამ უნდა გითხრათ, „ოდისეა”
დაფიქრებისათვის, ხვალამდე დაცდა საჭიროდ აღარ მივიჩნიე... უნდა გაკეთდეს ისე, როგორც ჰომეროსმა დაწერა, თუ არადა,
საკმაოდ ბევრი ვიფიქრე... და ახლა მოვედი ჩემი სჯობს საერთოდ არ დაიდგას.
გადაწყვეტილება მოგახსენოთ... - მაშასადამე, თქვენ ბატისტას ვარიანტს ამჯობინებთ,
- გისმენთ. ჭრელა-ჭრულა მასკარადს, შიშველ ქალებს, საზარელ ურჩხულ
- თქვენთან ერთად ვერ ვიმუშავებ. ერთი სიტყვით, უარს კინგ-კონგს, მუცლით ცეკვას, ბიუზჰალტერებს, მუყაოს
ვამბობ სამუშაოზე. გოლიათებს და მოდების გამოფენას?
რეინგოლდი დიდად არ გაუკვირვებია ჩემს პასუხს. - ეგ სრულიადაც არ მითქვამს. მე ჰომეროსის „ოდისეაზე"
როგორც ჩანს, ამას მოელოდა. მაგრამ მომეჩვენა, ჩემმა ნათქვამმა მოგახსენებთ.
რატომღაც მაინც ააღელვა და გააღიზიანა:

- ჰომეროსის „ოდისეა" სწორედ ისაა, რასაც მე ვამბობ, - - მე ყველაფერი წამიკითხავს, რაც „ოდისეას" ეხება, -
თქვა მან დამაჯერებლად, თან წინ გადმოიხარა, - სწორედ ჩემი მიპასუხა ახლა უკვე ღრმად შეურაცხყოფილმა რეინგოლდმა. -
„ოდისეა“, მოლტენი... მაგრამ თქვენ...
არ ვიცი რატომ, მაგრამ უცებ მომინდა შეურაცხყოფა - ჰოდა, თუ წაგიკითხავთ, - განვაგრძე გაცხარებულმა, -
მიმეყენებინა რეინგოლდისთვის. მისი ყალბი, გამოწერილი ჯოისმაც თავისებურად, ახლებურად გადააკეთა,
ღიმილი, მისი შეფარული ავტორიტეტულობა, მისი სულელური გაათანამედროვა ჰომეროსის „ოდისეა" და თავის
დაჟინება ფსიქოანალიზზე - იმ წუთში პირდაპირ აუტანელი მოდერნიზაციით, ან უფრო სწორად, წაბილწვით, მან ბევრად
მომეჩვენა. გაბრაზებულმა ვუთხარი: უკან მოგიტოვათ თქვენ, ძვირფასო რეინგოლდ!... ჯოისის
- არა, თქვენი ინტერპრეტაცია ჰომეროსის „ოდისეა" არ ულისე რქებდადგმული ქმარი, ონანისტი, უსაქმური და
არის, რეინგოლდ. უფრო მეტსაც გეტყვით, რაკი მაიძულებთ იმპოტენტია, ხოლო პენელოპე - გარყვნილი ქალი... კუნძული
გითხრათ. ჰომეროსის „ოდისეა" მხიბლავს, მატყვევებს თავისი ეოლა მან გაზეთის რედაქციაში გადაიტანა, კირკეს სასახლე
სიმშვენიერითა და სიდიადით, მაშინ როცა თქვენი, პირიქით, საროსკიპოდ გადაკეთა, ხოლო კუნძულ ითაკაზე დაბრუნება
ზიზღს იწვევს, პირდაპირ გულს მირევს. შემდეგნაირად გამოიყენა: ოღონდ შინ ადრე არ მივიდეს და
- მოლტენი!.. - ამჯერად რეინგოლდი ნამდვილად ულისე მთელი მთელი ღამე დახეტიალობს დუბლინის
შეურაცხყოფილი ჩანდა. მიხვეულ-მოხვეულ ქუჩებში, ბნელ კუთხე-კუნჭულებში
- დიახ, გულს მირევს, - გავიმეორე თანდათან უფრო ჩერდება მოსაშარდავად... მაგრამ ჯოისმა იმდენი
გაცხარებულმა და აგზნებულმა. - თქვენ მხოლოდ იმას წინდახედულება მაინც გამოიჩინა, რომ ხელუხლებელი დატოვა
ცდილობთ, რაც შეიძლება დაამციროთ, ლაფში ამოსვაროთ ხმელთაშუა ზღვის კულტურა, მისი ზღვა, ლაჟვარდოვანი ზეცა,
ჰომეროსის ნათელი გმირები, რადგან ძალა არ შეგწევთ ეკრანზე მზე, ანტიკური სამყაროს ჯერ კიდევ აღმოუჩენელი მიწები... მის
ხორცი შეასხათ ჰომეროსის ამ უკვდავ ქმნილებას. თქვენ რომანში ყველაფერი ხდება თანამედროვე ჩრდილოეთის
მხოლოდ ის გინდათ, წაბილწოთ და გააუხამსოთ ჩემს ითვალში ქალაქების ჭუჭყიან ქუჩებში, სამიკიტნოებსა და საროსკიპოებში,
„ოდისეა" - მე კი არავითარი სურვილი არა მაქვს, ასეთ საქმეში საწოლ ოთახებში და საპირფარეშოებში. მის რომანში ვერ ნახავთ
მივიღო მონაწილეობა... ვერც მზეს, ვერც ზღვას, ვერც ცას... ყველაფერი თანამედროვეა,
- მოლტენი, ერთი წუთით მომისმინეთ, მოლტენი... მიწასთან გასწორებული, წაბილწული... ჩვენს საცოდავ ყოფამდე
- თქვენ წაგიკითხავთ ჯეიმს ჯოისის „ულისე"? - დასული... თქვენ კი ჯოისის ზომიერების გრძნობაც არა გაქვთ...
წამოვიძახე გაცეცხლებულმა. - იცით, ვინ არის ჯოისი? აი, რატომ მირჩევნია ბატისტა მთელი თავისი მუყაოს
ურჩხულებით. დიახ, ბატისტას ვამჯობინებდი. თქვენ გსურდათ

გაგებოთ, რატომ არ მინდოდა ამ სცენარის გაკეთება... ახლა - ძალიან კარგად გაგიცანით, ჩემო ძვირფასო! - არ
თქვენ ეს უკვე იცით... ცხრებოდა ის. - შემიძლია კვლავ გაგიმეოროთ სიმართლე: დიახ,
სავარძელში ჩავვარდი არაქათგამოცლილი და მთლად ყოველგვარ პირობაზე!..
ოფლად დაღვრილი, რეინგოლდმა წარბები შეჭმუხნა და ახლა ერთმანეთის პირისპირ ვიდექით, ორივე მძიმედ
მკაცრად შემომხედა. ვსუნთქავდით, მე ქაღალდივით გაფითრებული, ის კიბოსავით
- ერთი სიტყვით, ბატისტას მხარეზე ხართ... გაწითლებული.
- არა, ბატისტას მხარეზე არა ვარ, უბრალოდ, თქვენ არ - რეინგოლდ! - კვლავ შევძახე მე.
გეთანხმებით. მაგრამ ახლა ჩემს ხმაში აღშფოთების ნაცვლად ღრმა
- და მაინც, არა მარტო არ მეთანხმებით, არამედ ბატისტას გულისტკივილი იგრძნობოდა. ჩემ მიერ წამოძახებულ
მხარეზე ხართ, - უცებ ხმას აუწია რეინგოლდმა. „რეინგოლდ!“-ში მუდარა უფრო ისმოდა, ვიდრე რისხვა
ვიგრძენი, სისხლისგან როგორ დაიწრიტა ჩემი სახე და შეურაცხყოფილი ადამიანისა, ვინც მზადაა მუქარიდან
მიცვალებულივით გავფითრდი. მოქმედებაზე გადავიდეს. თუმცა ერთი მაგრად გამეწნა სახეში
- მაგით რა გინდათ თქვათ? - შეცვლილი ხმით ვკითხე რეინგოლდისათვის, ნამდვილად მინდოდა, მაგრამ ვერ
რეინგოლდს. მოვასწარი. საოცარია, რეინგოლდი უსულგულო, სქელკანიანი
რეინგოლდმა კისერი წაიგრძელა და თითქმის გველივით კაცი მეგონა. მან კი შესძლო ჩემს ხმაში დიდი ტკივილი შეემჩნია,
წაისისინა: მაშინვე მოერია თავს და ხმადაბლა, შემრიგებლობით მითხრა:
- იმის თქმა მინდა, რაც უკვე გითხარით. ბატისტამ და მე - მაპატიეთ, მოლტენი... ისა ვთქვი, რაც სულაც არ
დღეს ერთად ვისადილეთ. მას არ დაუმალავს თავისი მიფიქრია...
მოსაზრებები ფილმის შესახებ და თქვენზე მითხრა, მთლიანად თავი ნერვიულად გავიქნიე, თითქოს ამით ვუთხარი,
იზიარებს ჩემს ინტერპრეტაციასო. მოლტენი, თქვენ ჩემი მიპატიებია-მეთქი და ვიგრძენი, როგორ ამევსო თვალები
ინტერპრეტაციის წინააღმდეგი კი არა ხართ, უბრალოდ, ცრემლით. ცოტაოდენი დაბნეულობის შემდეგ რეინგოლდმა
ბატისტას უჭერთ მხარს და იმას გააკეთებთ, რაც მას მოესურვება. განაგრძო:
ხელოვნებას თქვენთვის არავითარი მნიშვნელობა არა აქვს, - კეთილი, ყველაფერი გასაგებია... თქვენ სცენარზე არ
თქვენთვის უფრო მნიშვნელოვანია სულ სხვა რამ - ფული!... იმუშავებთ... ბატისტას უკვე აცნობეთ ამის თაობაზე?
დიახ, დიახ, ფული, მოლტენი. ოღონდ ფული გადაგიხადონ და - არა.
მზადა ხართ ყოველგვარ პირობაზე. - უნდა უთხრათ?
- რეინგოლდ! - შევძახე მე.

- თქვენ უთხარით, მე კი მას ალბათ აღარ შევხვდები, ისიც და ორივეს, მეც და იმასაც, ჯერ კიდევ გვამძიმებდა ამ ღრუბლის
უთხარით, სხვა სცენარისტი მონახოს. ხომ გაიგეთ, რეინგოლდ? არსებობა.
- რა მოხდა ასეთი? - მკითხა განცვიფრებულმა. - მოლტენი, მე მაინც დიდად ვწუხვარ, ერთად რომ არ
- ის, რომ „ოდისეას“ სცენარს არ გავაკეთებ, არც თქვენი მოგვიხდება მუშაობა სცენარზე... იქნებ შევთანხმებულიყავით?
ჩანაფიქრის მიხედვით და არც ბატისტას სურვილის მიხედვით... - მეეჭვება რამე გამოვიდეს...
არც თქვენთან და არც ვინმე სხვა რეჟისორთან... ვინც არ უნდა - შესაძლოა ჩვენი უთანხმოება არც ისე სერიოზულია.
იყოს იგი. გასაგებია, რეინგოლდ? ამაზე საკმაოდ მშვიდად და მტკიცედ ვუპასუხე:
ბოლოს და ბოლოს გაიგო, თვალებში თანაგრძნობა - არა, რეინგოლდ. ძალზე სერიოზულია... თქვენის მხრივ
გამოეხატა, მაგრამ მაინც ფრთხილად მკითხა: ვინ იცის, იქნებ თქვენ მართალიც ხართ, „ოდისეას" ასე რომ
- ჩემთან არ გინდათ მუშაობა თუ საერთოდ უარს ამბობთ ხედავთ. მაგრამ მე მტკიცედ მჯერა, „ოდისეა" დღესაც ისე უნდა
ამ ფილმის შექმნაზე? დაიდგას, როგორც ჰომეროსმა დაწერა.
ცოტა დაფიქრების შემდეგ ვუპასუხე: - თქვენ მეოცნებე ხართ, მოლტენი. თქვენ ისეთ
- მე უკვე გითხარით: თქვენს სცენარზე არ მსურს მუშაობა. სამყაროზე ოცნებობთ, ჰომეროსს რომ აქვს დახატული, მაგრამ,
მე მესმის, ჩემი უარის მიზეზს რომ გაიგებს ბატისტა, მის თვალში სამწუხაროდ, ასეთი სამყარო არ არსებობს...
თქვენ დამცირდებით, ამიტომ ასე მოვიქცეთ: თქვენთვის უარს - ვთქვათ ასეა, მე ვოცნებობ ჰომეროსისეულ სამყაროზე,
ვამბობ იმიტომ, რომ არ მინდა თქვენს სცენარზე მუშაობა, ხოლო მაგრამ თქვენზე კი ამას ვერ ვიტყვი...
ბატისტასათვის კი იმიტომ, რომ საერთოდ არ მინდა ამ ფილმზე - მეც ვოცნებობ მასზე, მოლტენი... ვინ არ ოცნებობს ამ
მუშაობა, როგორადაც არ უნდა გადააკეთონ იგი... უთხარით სამყაროზე, მაგრამ როცა საქმე ფილმს ეხება, მარტო ოცნება ვერ
ბატისტას, რომ შეუძლოდ ვარ, დავიღალე, სულიერად გიშველის...
გადავიღალე. ხომ ეტყვით? კვლავ სიჩუმე ჩამოვარდა. რეინგოლდს შევხედე და
ამ სიტყვებზე რეინგოლდს თითქოს რაღაცის იმედი მივხვდი, ვერ დავაჯერე იგი და მოულოდნელად მივმართე:
მიეცა, მაგრამ მაინც ჩამეკითხა: - თქვენ ალბათ იცით ულისეს სიმღერა დანტეს პოემაში?
- კი მაგრამ, ბატისტა დაიჯერებს? - დიახ, - მიპასუხა ცოტა არ იყოს გაოცებულმა, - ვიცი,
- დაიჯერებს, გარწმუნებთ, დაიჯერებს. მაგრამ კარგად არ მახსოვს.
ხანგრძლივი სიჩუმე ჩამოვარდა. მე და რეინგოლდი - თუ ნებას მომცემთ, წაგიკითხავთ. ზეპირად მახსოვს.
რაღაცნაირ უხერხულობას ვგრძნობდით. ჯერ კიდევ არ - რახან ასე გულით გინდათ. წაიკითხეთ.
გაფანტულიყო ჩვენ შორის მომხდარი უსიამოვნების ღრუბელი

თვითონაც არ ვიცი, რატომ, მაინცდამაინც ეს ნაწყვეტი ნაწყვეტი ჩავამთავრე. წამოვდექი, რეინგოლდიც

ამოვირჩიე. მხოლოდ მერე მივხვდი, მოგვიანებით, ალბათ წამოდგა:
მინდოდა, ზოგ-ზოგი რაღაცა ისე შემეხსენებინა - მაპატიეთ, მოლტენი, მაგრამ მე მაინც ვერ გავიგე,
რეინგოლდისთვის, რომ გული არ მეტკენინებინა მისთვის. რატომ წამიკითხეთ ეს ნაწყვეტი დანტედან? რა გინდოდათ, ამით
რეჟისორი მოხერხებულად მოკალათდა სავარძელში. გეთქვათ? რა თქმა უნდა, ეს ყველაფერი მშვენიერია, მაგრამ რა
სახეზე დაღლილობა და შემწყნარე ღიმილი გამოესახა. საჭიროა?
- ამ სიმღერაში დანტე თხოვს ულისეს მოგვითხროს, - რეინგოლდ, ეს ის ულისეა, რომლის ხორცშესხმასაც
როგორ დაიღუპნენ ის და მისი ამხანაგები. ვისურვებდი მე. ასეთი ოდისეა მყავს მე წარმოდგენილი, ასეთს
- ვიცი, მოლტენი, ვიცი... წაიკითხეთ. ვხედავ ყოველთვის... ვიდრე ერთმანეთს დავშორდებოდეთ,
წუთით ჩავფიქრდი თვალებდახრილი, შემდეგ დავიწყე: მინდოდა რაც შეიძლება სრულად დამენახებინა იგი თქვენთვის,
„შეირხა უზარმაზარი რქა ანტიკური ცეცხლისა...” ვიფიქრე, ჩემზე მეტად დანტე შეძლებდა თქვენ დარწმუნებას.
ვკითხულობდი ჩვეულებრივად და რამდენადაც - თავისთავად ცხადია, დანტემ ეს უკეთესად შეძლო,
შემეძლო სადად. რეინგოლდმა გაჯავრებულმა ამომხედა მაგრამ დანტე დანტეა, შუა საუკუნეების ადამიანი... თქვენ კი
ჩამოფხატული ქუდიდან, შემდეგ ზღვისკენ შებრუნდა და აღარც თანამედროვე ადამიანი ხართ, მოლტენი...
შერხეულა. მე კვლავ განვაგრძობდი, ნელა და მკაფიოდ, მაგრამ ამჯერად არ ვუპასუხე და ხელი გავუწოდე. მან გამიგო
როცა მივადექი ამ სიტყვებს: და მითხრა:
„ - ო, ძმებო! უნდა ჩაესვენოს ჩვენი სიცოცხლის მზე, რაც - მე მაინც გული მწყდება, მოლტენი, ჩვენ რომ ერთად
დიდი გაჭირვებით შევინარჩუნეთ“, - ვიგრძენი ავღელდი და ხმა ვერ ვიმუშავებთ. უკვე შეგეჩვიეთ.
ამითრთოლდა. ამ პატარა ნაწყვეტში ჩაქსოვილი იყო არა მარტო - სხვა დროს იყოს, - ვუპასუხე, - მეც მინდოდა თქვენთან
ოდისევსის ჩემეული გაგება, რამედ ჩემი წარმოდეგნაც საკუთარ ერთად მემუშავა, რეინგოლდ...
თავზე და საკუთარი ცხოვრების რაობაზეც, ცხოვრებისა, - მაშ რა გიშლით ხელს, მოლტენი?
რომელიც, სამწუხაროდ, არ გამომივიდა. მივხვდი, ჩემი - რას იზამთ, ბედისწერას ვერსად გაექცევი, - გავუღიმე,
მღელვარება გამოიწვია იმან, რომ უმშვენიერესი, ნათელი იდეა ხელი ჩამოვართვი და გავშორდი.
და ჩემი სულიერი უძლურება არ ესადაგებოდა ერთმანეთს, რეინგოლდი იჯდა და ხელები ისე გაეშალა, თითქოს
მაგრამ თავს მაინც მოვერიე და ბოლომდე ჩავიკითხე ნაწყვეტი უსიტყვოდ მეკითხებოდა: „კი მაგრამ, რატომ?"
ხმის აუთრთოლებლად: სწრაფად გამოვედი სასტუმროდან.
„დაბოლოს ზღვამ ზემოთ მოგვიქცია და ჩაგვყლაპა".

თავი მეოცე პაპიროსის პომადიანი ნამწვავები, ჩართული რადიომიმღები,

საიდანაც საცეკვაო მუსიკის ნელი ხმა მოისმოდა - ყველაფერი
აგარაკზე ისევე აჩქარებით ვბრუნდებოდი, რა იმაზე მეტყველებდა, რომ ემილია ოთახიდან ახლახან
აჩქარებითაც წამოვედი. ერთი სული მქონდა სანამ ემილიას გასულიყო. შესაძლოა, ოთახში სასიამოვნოდ მიმოფანტულმა
ვნახავდი და ჩემს გადაწყვეტილებას შევატყობინებდი. მზის სხივებმა თუ მუსიკის ჰანგებმა იმოქმედეს, რომ აღგზნება
მოუთმენლობის გრძნობასთან ერთად რაღაცნაირ აღგზნებას მოულოდნელად სულ მთლად დამიცხრა. თუმცა მიზეზი
შეეპყრო ჩემი არსება და ჯერ კიდევ გააზრებული არ მქონდა, ჩემთვის წინანდებურად ნათელი იყო. ყველაზე მეტად გამაოცა
ბოლოს და ბოლოს, რა ჩავიდინე, რა მოხდა. ერთი სიტყვით, სასტუმრო ოთახში გამეფებულმა სიცოცხლის ფეთქვამ,
ფიქრის თავი არ მქონდა. თავდაუზოგავად გავრბოდი შუადღის სიმშვიდემ და სიმყუდროვემ. კაცს ეგონებოდა, ამ სახლში დიდი
მცხუნვარე მზის გულზე მთლად ოფლში გაღვრილი, ერთი რამ ხანია ვცხოვრობდი, ემილია როგორც საკუთარ სახლს, ისე
კი ნამდვილად ვიცოდი: რაღაც მაინც გავაკეთე ისეთი, რომ ამ შეჩვეოდა აქაურობას.
აუტანელი მდგომარეობიდან დამეღწია თავი. ერთ წერტილზე ჩართული რადიომიმღების, გადაშლილი ჟურნალისა და
გაყინული საქმე როგორც იქნა ადგილიდან დავძარი. საფერფლეში პომადიანი პაპიროსის ნამწვავების დანახვაზე, არ
ვგრძნობდი, რაკი ერთი ნაბიჯი გადავდგი, ალბათ მალე ვიცი, რატომ, მაგრამ გამახსენდა, მთელი თავისი ქალური
გაუგებრობათა ბურუსსაც გავფანტავდი და ერთხელ და არსებით როგორ ისწრაფოდა ემილია ჰქონოდა საკუთარი ჭერი
სამუდამოდ დავაზუსტებდი, რატომ აღარ ვუყვარდი ემილიას, და ოჯახური სიმყუდროვე. და მე მივხვდი. მიუხედავად ჩემი
რაც ყველაზე მეტად მაწუხებდა. შემდეგ, რა იქნებოდა, ამაზე გადადგმული ნაბიჯისა, ემილია დიდხანს აპირებდა აქ დარჩენას
ფიქრიც არ მინდოდა. და მეტად კმაყოფილიც იყო კაპრიზე ბატისტას სახლში
საერთოდ ასეა: ფიქრები ან წინ უსწრებს მოქმედებას, ან სტუმრობით.
უკან მისდევს მას. როცა ვმოქმედებთ, უფრო წარსული, უკვე მე კი ახლა იმის სათქმელად გამოვიქეცი, აქედან უნდა
დავიწყებული ფიქრები გვიბიძგებს ასე მოვიქცეთ. მეც ასევე წავიდეთ-მეთქი.
დამემართა, იმ წუთებში ვმოქმედებდი და ამიტომ არ ამ ფიქრებში გართული ემილიას საწოლი ოთახისკენ
ვფიქრობდი. ვიცოდი, დაფიქრებით მერე დავფიქრდებოდი. გავეშურე და შევაღე. იგი არც იქ აღმოჩნდა, აქაც ყველაფერი მისი
როცა უკვე რაღაცას მოვიმოქმედებდი. უბადლო დიასახლისობის ნიჭზე მეტყველებდა. ლამაზად
ამ ყოფაში მივაღწიე ვილას. კიბეზე ავირბინე, ტერასაზე დაკეცილი ღამის პერანგი საწოლის ფეხთან მდგარ დაბალ
გავედი და სასტუმრო ოთახის კარი შევაღე. ოთახი ცარიელი იყო, სკამზე იდო, იქვე სავარძელთან ახლოს ფლოსტები ეწყო. სარკის
მაგრამ სავარძელზე გადაშლილი ჟურნალი, საფერფლეში წინ მაგიდაზე კრიალი გაჰქონდათ ნაირ-ნაირ შუშებს - სუნამოსი

თუ ნელსაცხებლებისა. საწოლთან პატარა მაგიდაზე იდო წუთით დუმილი ჩამოვარდა. ეტყობა, ემილია
ინგლისური ენის გრამატიკა, რომლის შესწავლა დიდი ხანი არ ფიქრობდა, შემდეგ მზარეულს ჰკითხა:
იყო, რაც დაიწყო ემილიამ - იქვე ფანქარი, რვეული და სამელნე. - თევზს ვიშოვით ახლა?
რომიდან ჩამოტანილი ჩემოდნების კვალიც არსად ჩანდა. - თუ იმ მეთევზესთან წავალ, ვინც სასტუმროებს
თითქმის ანგარიშმიუცემლად გამოვაღე ტანსაცმლის კარადა: ემსახურება, ვიშოვი.
კაბები საკდირებზე ჩამოემწკრივებინა, თაროზე ელაგა - მაშინ, ერთი დიდი თევზი... ასე, ერთ კილოგრამს ან
ცხვირსახოცები, თავსაფრები, ბაფთები და ქამრები. იქვე ერთი ცოტა მეტს რომ იწონიდეს... ანეზინა, უეჭველად კარგი თევზი
წყვილი საგარეო ფეხსაცმელიც ეწყო. „რა თქმა უნდა, - უნდა იყოს, ნაკლებად ფხიანი, კეფალი ან ის, ზღვის მგელს რომ
გავიფიქრე. - ემილიასთვის სულ ერთია, ვინ ეყვარება, მე თუ ეძახიან... მოკლედ, რასაც იშოვით, კარგად შეწვით... ან არადა,
ბატისტა. ემილიასთვის მთავარია, ჰქონდეს სახლი, სადაც უკეთესია მოხარშოთ. ანეზინა, მაიონეზის გაკეთება შეგიძლიათ?
შეეძლება წყნარად და უზრუნველად იცხოვროს დიდხანს, - დიახ, მოვამზადებ.
ყოველგვარი საზრუნავის გარეშე". - ძალიან კარგი... თუ თევზს მოხარშავთ, მაიონეზი
საწოლი ოთახიდან დერეფანში გავედი, იქიდან კი გაუკეთეთ... შემდეგ... ვახშამზე მოიტანეთ სალათი ან
აღმოვჩნდი სამზარეულოში, რომელიც სახლის უკან მოხარშული ბოსტნეული - სტაფილო, გოგრუჭა, მწვანე ლობიო,
მიეშენებინათ. სამზარეულოს ზღურბლზე შემომესმა ემილიას რაც კი სახლში მოგეპოვებათ... და ხილი... რაც შეიძლება ბევრი
ხმა, იგი მზარეულ ქალს რაღაცას ეუბნებოდა, ჩემდა უნებურად ხილი. მეთევზიდან როგორც კი დაბრუნდებით, ხილი მაშინვე
შევჩერდი გამოღებულ კართან და ყური მივუგდე მათ საუბარს. მაცივარში შედგით, მაგიდაზე ახალდაკრეფილივით რომ
როგორც მალე გაკარკვიე, ემლია მზარეულს ვახშმის გამოიყურებოდეს.
თადარიგს აძლევდა: - მშრალ་ საუზმედ რას მიირთმევთ?
- ბატონ რიკარდოს უბრალო საჭმელები უყვარს, უწვენო - აჰ, მართლა, კინაღამ დამავიწყდა, ამ საღამოსთვის
და შეუზავებელი, ერთი სიტყვით, მოხარშული ან შემწვარი რაიმე უბრალო მოვიფიქროთ, იოლად გავიდეთ... იყიდეთ
ხორცი ან თევზი... თქვენთვისაც უკეთესია, ანეზინა, ნაკლებად ცოტაოდენი ლორი, მხოლოდ ნაკლებად მსუქანი, ჰო, თან
იწვალებთ... ლეღვიც მოაყოლეოთ... ლეღვი გაქვთ?
- სინიორა, საწვალებელს რა გამოლევს. არც ასეთი კერძის - დიახ, გვაქვს.
მომზადება არ არის ადვილი, ერთი სიტყვით, რა გავაკეთო ამ თვითონაც არ ვიცი, რატომ, ემილიასა და მზარეულის
საღამოსთვის? ასეთმა შინაურულმა და აუღელვებელმა საუბარმა ჩემდა
უნებურად რეინგოლიდის სიტყვები გამახსენა: „ისეთ

ცხოვრებაზე ოცნებობთ, როგორიც „ოდისეაშია" აღწერილი“. მე ჩემთან დარჩეს-მეთქი. ერთი სიტყვით, ემილია ახლა იმაზე
დავეთანხმე, სწორედ ასეა-მეთქი, მან კი სარკასტულად თანხმდებოდა, რისი წინააღმდეგიც იყო მაშინ, ეს კი უფრო
მიპასუხა, ტყუილად ოცნებობთ, დღევანდელი ქვეყანა ისე არაა შეურაცხმყოფელი იყო ჩემთვის, ე.ი. ემილია ბედს შეურიგდა,
მოწყობილი, როგორც „ოდისეაშიო“. ახლა კი გავიფიქრე: მოტყდა და ახლა ამის გამო მარტო მე კი არა, საკუთარი თავიც
ზუსტად ასეთივე ამბავი შესაძლოა მომხდარიყო რამდენიმე ეზიზღებოდა. ამის გაფიქრება საკმარისი აღმოჩნდა, რომ
ასეული წლის წინათ, ჰომეროსის ეპოქაში; დედოფალი თავის სინანული შურისძიების გრძნობას შეეცვალა. მტკიცედ
მოახლეს ესაუბრება და ვახშმის თადარიგს აძლევს. წუთით გადავწყვიტე, ემილიასთვის დაუყოვნებლივ მეთქვა, რომში
ბატისტას სააგარაკო სახლი ოდისევსის სახლად წარმოვიდგინე უნდა დავბრუნდეთ, რადგან ორივესთვის ასე სჯობს- მეთქი.
კუნძულ ითაკაზე, ემილია კი დედოფალ პენელოპედ თავის მონა ცოტა ხანს კიდევ დამჭირდა ცდა, ვიდრე ემილია
ქალთან საუბრის დროს. დიახ, შეიძლებოდა მართლაც შემოვიდოდა. მან რადიომიმღები გამორთო და ჩემ პირდაპირ
ყველაფერი ისე ყოფილიყო, როგორც მაშინ, მაგრამ, დაჯდა.
სამწუხაროდ, ყველაფერი მეტისმეტად მწარე იყო; თავს ძალა - შენ თქვი, სალაპარაკო მაქვსო...
დავატანე, სამზარეულოში შევიხედე და ემილიას დავუძახე. იგი კითხვით ვუპასუხე:
ოდნავ შემობრუნდა ჩემკენ. - ჩემოდნები უკვე ამოალაგე?
- რა გინდა? - ჰო, რატომ მეკითხები?’
- თვითონაც კარგად იცი... ხომ შევთანხმდით, საღამოს - ძალიან ვწუხვარ, მაგრამ ისევ ჩალაგება მოგიწევს...
მოვილაპარაკოთო. ხვალ დილით რომში უნდა დავბრუნდეთ.
- სასტუმრო ოთახში წადი, დამელოდე, საქმე მაქვს ემილია წუთით გახევდა, რაღაც ურწმუნოდ შემომხედა,
ანეზინასთან, ახლავე მოვალ. თითქოს ნათქვამი ვერ გაიგოო. შემდეგ მკვახედ მკითხა:
სასტუმრო ოთახში დავბრუნდი, სავარძელში ჩავჯექი და - კიდევ მოხდა რამე?
ემილიას დაველოდე. ახლა უკვე ვნანობდი, სალაპარაკოდ რომ - ჰო. - სავარძლიდან წამოვდექი და დერეფანში გამავალი
დავუძახე. ემილიას ყველაფერზე ეტყობოდა, დიდხანს აპირებდა კარი მივხურე. - ის მოხდა, რომ სცენარზე უარი ვთქვი...
აქ დარჩენას. მე კი უნდა მეთქვა, კაპრიდან მივდივართ-მეთქი. ჯანდაბას მაგის თავი! სასწრაფოდ რომში უნდა დავბრუნდეთ...
უცებ გამახსენდა, ამ ერთი-ორი დღის წინ ემილიას თვითონ რომ ეტყობა, მართლაც შეაშფოთა ამ ამბავმა. წარბი შეიკრა:
უნდოდა ჩემი მიტოვება. უნებურად შევადარე ერთმანეთს - მაინც რატომ თქვი ამ სამუშაოზე უარი?
მაშინდელი სასოწარკვეთილება და ახლანდელი სიმშვიდე და მშრალად ვუპასუხე:
გავიფიქრე, თუმცა ვეზიზღები, ეტყობა, მაინც გადაწყვიტა

- პირდაპირ მაოცებს შენი კითხვა. იმის შემდეგ, რისი არ გესმის, რომ... არ შემიძლია ფული მივიღო იმ... იმ კაცისგან,
უნებური მოწმეც გუშინ საღამოს გავხდი, რაღა დამრჩენოდა ვინც... ჩემი ცოლის შეცდენას ლამობს?! - ემილიას არაფერი
აქედან წასვლის მეტი. უთქვამს. მე კვლავ განვაგრძე: - სცენარზე უარს იმიტომ ვამბობ,
ემილია შემომეპასუხა: რომ ასეთი პირობებით მუშაობა დიდ სირცხვილად,
- გუშინ საღამოს სულ სხვა აზრისა იყავი... თუმცა უთავმოყვარეობად მიმაჩნია. გარდა ამისა, შენი გულისთვისაც
მაშინაც ყველაფერი იცოდი... ვამბობ უარს ამ სცენარზე. მინდა, კვლავ გჯეროდეს, გწამდეს
- გუშინ საღამოს მინდოდა რაღაც-რაღაცებში ჩემი. არ ვიცი, რატომ, მაგრამ ვგრძნობ, შენ ახლა ისეთი კაცი
დაგერწმუნებინე, მაგრამ შემდეგ გადავწყვიტე, შენი სიტყვები გგონივარ, რომელიც მზადაა ყოველგვარ სამუშაოს დათანხმდეს,
ყურად არ მეღო. არ ვიცი, რა მიზეზით მირჩევ იმ სცენარზე ასეთ პირობებზეც კი. მაგრამ, ემილია, ცდები, არ ვარ ასეთი კაცი.
ვიმუშაო და არც მსურს ვიცოდე, მაგრამ ის კი ვიცი, რომ დავინახე, მის თვალებში როგორ გაიელვა რისხვამ:
შენთვისაც და ჩემთვისაც ჯობია, უარი ვთქვა. - თუ ამას შენთვის აკეთებ, მაშინ რა მეთქმის... მაგრამ,
- ბატისტამ თუ იცის ეს ამბავი? - მოულოდნელად მკითხა როგორც ამბობ, შენი გულისთვის ვიქცევი ასეო, მაშინ ჯერ კიდევ
ემილიამ. დრო გაქვს, გადაიფიქრო. შენი გადაწყვეტილება სულელურია,
- არა, ბატისტამ არ იცის, რეინგოლდს ვუთხარი, ახლა უაზროა. დამიჯერე, წააგებ...
სწორედ იქიდან მოვდივარ. უკვე მოვახსენე ჩემი - მაგით რა გინდა თქვა?
გადაწყვეტილება. - ის, რაც უკვე გითხარი. არაფერი არ გამოვა.
- ძალიან ცუდად მოქცეულხარ. ამის გაგონებაზე საფეთქლებში სისხლი გამეყინა და
- რატომ? ვიგრძენი, გავფითრდი.
- იმიტომ რომ... - წამოიწყო ემილიამ არცთუ ისე - მაინც რას გულისხმობ მაგ სიტყვებში?
დამაჯერებლად, - ხომ იცი, ბინის ფული გადასახდელი გვაქვს - ჯერ ის მითხარი, მე რა დასკვნა შემიძლია გამოვიტანო
და მაგ ჰონორარის იმედზე ვიყავით, თანაც... შენ თვითონ იმ ამბიდან, შენ რომ სცენარზე უარი თქვი?
ამბობდი, თუ ამ სცენარზე დადებულ ხელშეკრულებას მივხვდი, დადგა დრო, ყველაფერი ითქვას საბოლოოდ.
დავარღვევ, ეს იმას ნიშნავს, სხვა სამუშაოს აღარავინ მომცემსო. თვითონ ემილიამ მოისურვა ეს.
ნამდვილად ვერ მოქცეულხარ კარგად, ეგ არ უნდა გაგეკეთებინა. წუთით შიშმა შემიპყრო, მაგრამ მაინც ვთქვი:
გაცეცხლებულმა შევძახე: - ამ ცოტა ხნის წინათ შენ გამომიცხადე, მეზიზღებიო...
- კი მაგრამ, ნუთუ არ გესმის, რა დღეშიც ახლა მე ჰო, სწორედ ასე თქვი... არ ვიცი, რატომ გეზიზღები, ვიცი
აღმოვჩნდი, რა აუტანელია! განა ამის მოთმენა შეიძლება? ნუთუ მხოლოდ, რომ ეზიზღებათ ის ადამიანი, ვინც რაიმე

სამარცხვინო და უმსგავს საქციელს ჩაიდენს... მე რომ სცენარზე - მაინც როგორი ვარ?

დავთანხმებულიყავი ამ პირობებში, როგორშიც ახლა ვარ, ეს - ეგ შენ უკეთ უნდა იცოდე, მე მხოლოდ ის ვიცი, რომ
ნამდვილად სამარცხვინო იქნებოდა ჩემთვის, ახლა კი ჩემი კაცი არა ხარ და კაცურად არ იქცევი...
გადადგმული ნაბიჯით მინდა დაგიმტკიცო, რომ ის არა ვარ, მე კვლავ გამაოცა მისმა გულწრფელმა კილომ და ასევე
ვინც გგონივარ... გამაოცა ამ კილოზე ნათქვამმა, სრულიად განსხვავებულმა და
ემილიამ თითქოს რაღაც სიტყვაზე დამიჭირაო, ამით გაცვეთილმა სიტყვებმა.
გახარებულმა და კმაყოფილმა მითხრა: - მაინც რას ნიშნავს ნამდვილი მამაკაცი? - ირონიულად
- შენი ნაბიჯი და გადაწყვეტილება არაფერსაც არ შევეკითხე. - ვერა ხვდები, რომ უაზრობა თქვი?
მიმტკიცებს... ამიტომ გირჩევ, გადაიფიქრო... - თავი დამანებე. თვითონაც მშვენივრად იცი ყველაფერი.
- როგორ თუ არაფერს გიმტკიცებს? - კვლავ სავარძელში ემილია ფანჯარასთან მივიდა და ზურგშექცეულმა
ჩავჯექი და უნებურად, რითაც მთელი ჩემი შეშფოთება განაგრძო ჩემთან საუბარი. სასოწარკვეთილმა თავი ხელებში
გამოვხატე, სავარძლის ზურგზე დადებულ მის ხელს წავწვდი: - ჩავრგე და წუთით გაოგნებული ვიყურებოდი წინ. ემილიამ არა
ემილია, შენ მეუბნები ამას? მარტო ფიზიკურად შემაქცია ზურგი, არამედ, შეიძლება ითქვას,
მან უხეშად გამომტაცა ხელი: მთელი არსებით შეტრიალდა ჩემგან. გავიფიქრე: ან არ სურს
- ძალიან გთხოვ, მომეშვი... ნუ მეხები... ნურც ეცდები მითხრას, რატომ ვეზიზღები, ან არ შეუძლია ამიხსნას. რაღაც
შემეხო. აღარ მიყვარხარ და ვერც ვერასოდეს შევძლებ მიზეზი რომ აქვს ჩემდაში ზიზღისა, ეს აშკარაა, მაგრამ
შეგიყვარო. საფუძვლიანად თვითონაც არ არის გარკვეული ამ მიზეზის
ხელი მოვაშორე და ნაწყენი ხმით ვუთხარი: არსში და ამიტომაც ამჯობინებს ჩემდამი ზიზღი მიაწეროს
- კარგი, სიყვარულზე აღარ ვილაპარაკოთ, ვილაპარაკოთ ვითომდა ჩემს თანდაყოლილ არაკაცურ, გამოუსწორებელ
ჩემდამი შენს სიძულვილზე. თუ უარს ვიტყვი სცენარის ბუნებას. გამახსენდა რეინგოლდისეული ურთიერთობა
დაწერაზე, მაინც გეძულები? ოდისევსსა და პენელოპეს შორის; ვინ იცის, იქნებ ემილიასაც
უცებ ის ფეხზე წამოხტა და წამოიძახა: ჰგონია, რომ მთელი ეს ბოლოო თვეები ჩემთვის ცნობილი იყო,
- ჰო, ისევ მეძულები და გთხოვ, თავი დამანებო! ბატისტა რომ ეარშიყებოდა და მე განგებ ვდუმდი საკუთარი
- კი მაგრამ, რატომ გეზიზღები? სარგებლიანობისთვის? იქნებ ჰგონია, იმის ნაცვლად, რომ
- იმიტომ, რომ - მოულოდნელად წამოიყვირა, - ასეთად აღვშფოთებულიყავი, პირიქით, ხელს ვუწყობდი ბატისტას ამ
ხარ დაბადებული და რამდენიც არ უნდა მოინდომო, სხვანაირი საქმეში?
ვერ გახდები!..

ამის გაფიქრებაზე სუნთქვა შემეკრა. უცებ ჩემს გულისამრევი, არამედ იმიტომაც, რომ ასე მეგონა, თუ მას
მეხსიერებაში გაიელვა რამდენიმე შემთხვევამ, რასაც მართლაც ხმამაღლა წარმოვთქვამდი, მაშასადამე, ამით ვამტკიცებდი, რომ
შეეძლო ემილიას ასეთი ეჭვი გამოეწვია. თუნდაც ის შემთხვევა ეს მიზეზი მართლაც, ასე თუ ისე, არსებობდა. მსურდა
ავიღოთ, ბატისტასთან პირველი შეხვედრის საღამოს რომ ყველაფერი გამერკვია ბოლომდე და რაც შემეძლო მშვიდად
დავაგვიანე ტაქსის გამო. ვინ იცის, იქნებ ემილიამ იფიქრა, განგებ ვუთხარი ემილიას:
დავაგვიანე, რათა პროდიუსერთან მარტო დამეტოვებინა. - შენ გეზიზღები, მაგრამ არ გინდა მითხრა, რატომ...
თითქოს ჩემს ფიქრებს ადასტურებსო, ემილიამ ჩემკეს შესაძლოა თვითონაც არ იცი... მაგრამ მე უნდა ვიცოდე, რათა
მოუბრუნებლად წარმოთქვა: აგიხსნა, დაგარწმუნო, რომ ცდები, არ ხარ მართალი. მე უნდა
- ნამდვილი მამაკაცი, ამ სიტყვის სრული მნიშვნელობით, ვიმართლო თავი შენ წინაშე... ვთქვათ და მე თავად გითხარი
მას შემდეგ, რაც გუშინ საღამოს დაინახა, შენსავით არ შენი ჩემდამი ზიზღის მიზეზი, დამიდასტურებ, არის თუ არ
მოიქცეოდა... სრულიად აუღელვებლად, ვითომც არაფერი არის ეს მართალი, მპირდები, რომ სიმართლეს მეტყვი?
მომხდარიყოს, მოხვედი ჩემთან და რჩევა მკითხე, სცენარი ემილია ისევ ფანჯარასთან იდგა, ჩემკენ ზურგშექცეული.
დავწერო თუ არ დავწეროო. მკითხე იმ იმედით, იქნებ მირჩიოს, ამ სიტყვებზე ცოტა ხანს იყუჩა, შემდეგ კი მოქანცულმა და
დაწერეო. ასეც მოხდა, მე გირჩიეს ის, რაც შენ გინდოდა და შენც გაღიზიანებულმა თქვა:
დათანხმდი... დღეს კი არ ვიცი, რა მოხდა იმ გერმანელთან, - არაფერსაც არ გპირდები. თავი დამანებე, ბოლოს და
მოდიხარ და მეუბნები, შენი გულისთვის ვიღებ ხელს ბოლოს...
სამუშაოზე, რადგან გეზიზღებიო, შენ კი არ გინდა, - მიზეზი აი რა არის, - დავიწყე აუჩქარებლად, თვითეულ
მეზიზღებოდე, ახლა უკვე გავიგე, ვინც ბრძანდები... ახლა უკვე სიტყვას თითქმის დამარცვლით წარმოვთქვამდი. - შენ
ეჭვი არ მეპარება, შენ კი არა თქვი უარი სამუშაოზე, რეჟისორმა არასწორად გაიგე ზოგიერთი შემთხვევა და წამოიდგინე,
გაიძულა უარი გეთქვა... ერთი სიტყვით, ყველაფერი გათავდა. თითქოს მე... ვიცოდი ბატისტას შესახებ, მაგრამ საკუთარი
უკვე გვიანაა ჩემი სიყვარულის დაბრუნებაზე ფიქრი. მე მაინც ინტერესებისათვის ვცდილობდი ყველაფერზე თვალი
ვეღარ შემაცვლევინებ აზრს და ძალიან გთხოვ, მოეშვა დამეხუჭა. ის კი არადა, თითქოს გიბიძგებდი, მის მკლავებში
არტისტობას. ერთხელ და სამუდამოდ დამანებე თავი. მოხვედრილიყავი... ასე არ არის?
ამრიგად, კვლავ იმ საკითხს დავუბრუნდით, რითიც პასუხის მოლოდინში ემილიასკენ გავიხედე. მას არაფერი
დავიწყეთ. ემილიას ვეზიზღებოდი, მაგრამ რატომღაც მიზეზის უთქვამს, კვლავ ფანჯარაში იცქირებოდა და დუმდა, უცებ
თქმა არ უნდოდა. მე კი ზიზღს მგვრიდა, თვითონ მეთქვა ვიგრძენი, ყურებზე ცეცხლი წამეკიდა. თვითონვე შემრცხვა
მისთვის მიზეზი არა იმიტომ, რომ თვითონ მიზეზი იყო საკუთარი სიტყვებისა, მაშინვე გავიფიქრე - ვაითუ ემილიამ ჩემი

ნათქვამი მართლაც თავის ზიზღის მიზეზად გამოოყენოს-მეთქი, ბედნიერები ვყოფილიყავით ერთად, ახლა კი ამაზე ფიქრიც
ამიტომ სასოწარკვეთილმა განვაგრძე; შეუძლებელია, როგორ უნდა დავივიწყო ეს ყველაფერი? როგორ
- თუ ეს მართლა ასეა, გეფიცები, ცდები... გუშინ არ უნდა გავბრაზდე შენზე?
საღამომდე არაფერი ვიცოდი, ასეთი რამ აზრადაც არ იმედი მომეცა. რაც არ უნდა იყოს, ემილიასგან ის მაინც
მომივიდოდა... რა თქმა უნდა, შეგიძლია დამიჯერო ან არ გავიგე, რომ ადრე ვუყვარდი და ჩემ გარდა არც არავინ ჰყვარებია.
დამიჯერო, მაგრამ თუ ახლა ჩემს სიტყვებს არ ირწმუნებ, - მომისმინე. ემილია, - ვცდილობდი მომეზიდა და
მაშასადამე, გინდა მაინცდამაინც გეზიზღებოდე და თავიც არ მკერდზე მიმეკრა. - ახლავე ჩაალაგებ ჩემოდნებს, ხვალ დილით
მამართლებინო. კი გავემგზავრებით რომში. ყველაფერს აგიხსნი... მჯერა,
ემილიას ხმა არც ამჯერად ამოუღია, მაგრამ მივხვდი, დაგარწმუნებ ჩემს სიმართლეში.
მიზანში მოვარტყი. ემილიამ შესაძლოა მართლაც არ იცოდა, ამჯერად ემილიამ რაღაცნაირი გახელებით
რისთვის ვეზიზღებოდი, არც უნდოდა სცოდნოდა, არამზადად გაინთავისუფლა თავი ჩემი მკლავებიდან და აყვირდა:
მივაჩნდი, ისე უბრალოდ, უმიზეზოდ, მორჩა და გათავდა! ისე - არსადაც არ წამოვალ! რომში წამოვიდე, ხომ? რომში რომ
წარმეკვეთა სასო, ისე ვიყავი მთელი არსებით შეძრული, რომ წამოვიდე, სახლი უნდა მივატოვო, დედაჩემს არ უნდა, მასთან
აზრს აღარ ვატანდი ჩემს საქციელს; ვცადე სხვანაირად დავბრუნდე. იძულებული გავხდები ავეჯიანი ბინა ვიქირავო,
დამერწმუნებინა იგი, წამოვდექი, მივუახლოვდი, მკლავში ხელი ამისათვის კი ისევ მემანქანედ უნდა ვიმუშაო და ასე ვირჩინო
მოვკიდე: თავი... არსადაც არ წამოვალ... არ მოვდივარ, აქ ვრჩები... მე
- ემილია, რატომ გეზიზღები ასე? ნუთუ არ შეგიძლია, სიმშვიდე და დასვენება მინდა... თუ ასე გულით გწადია, შენ
წუთით მაინც რომ დაივიწყო ეს ზიზღი? წადი... ბატისტამ მითხრა, რამდენ ხანსაც გინდა, იმდენ ხანს
ემილია ისე შებრუნდა, თითქოს სახის დამალვას იცხოვრეო აქ... ჰოდა, მეც აქ ვრჩები!
ცდილობსო. მკლავის განთავისუფლება არ უცდია, ხოლო როცა ახლა კი მე ავფეთქდი.
ჩემი გვერდი მის გვერდს შეეხო და არ შერხეულა, ამან - ჩემთან ერთად წამოხვალ, ხვალ დილით!
გამბედაობა შემმატა და წელზე ხელი შემოვხვიე. ბოლოს - ძალიან ვწუხვარ, მაგრამ გეშლება რაღაც, მე აქ ვრჩები!
შემობრუნდა, იგი ტიროდა. - მაშინ მეც დავრჩები და ისეთ რამეს მოვიმოქმედებ,
- ვერასოდეს ვერ გაპატიებ, რიკარდო, ვერასოდეს ვერ ბატისტამ თვითონ გაგვყაროს აქედან ორივე...
გაპატიებ ჩვენი სიყვარულის, ბედნიერების დამსხვრევას. როგორ - არა, შენ მაგას არ იზამ.
მიყვარდი... შენ გარდა არავინ მყვარებია, და არც შემიყვარდება... - ძალიან კარგადაც ვიზამ.
შენ კი შენი ხასიათით ყველაფერი დაღუპე. ჩვენ შეგვეძლო

წუთით მიყურა, შემდეგ უსიტყვოდ გატრიალდა და მივჯდომოდი, ვითომც არაფერი მომხდარიყოს? ერთი წუთით
სასტუმრო ოთახიდან გავიდა. გავიგონე. როგორ ჩაკეტა თავისი ისიც გავიფიქრე, ვახშმად კაპრიზე წავსულიყავი და შინ გვიან
ოთახის კარი. ღამით დავბრუნებულიყავი, მაგრამ იმ დღეს ბარემ ოთხჯერ
ოთხი გზობა გავაკეთე სახლსა და ქალაქს შუა, თანაც სულ
თავი ოცდამეერთე სირბილით და თანაც სიცხეში, გადაქანცული ვიყავი და
სახლიდან გასვლა არაფრით არ შემეძლო. საათს დავხედე, ექვსს
ამგვარად, შებორკილი აღმოვჩნდი ცხელ გულზე ჩემივე უჩვენებდა. ვახშმობამდე სულ ცოტა ორი საათი მაინც იყო
წამოსროლილი სიტყვებით: „მე ვრჩები". დარჩენილი. რა მექნა? ბოლოს მოვიფიქრე: ჩემს ოთახში შევედი,
სინამდვილეში ჩემი აქ დარჩენა აღარ შეიძლებოდა და ეს კარი შიგნიდან ჩავკეტე, დარაბები მჭიდროდ მოვხურე და
ჩემთვის ნათელი გახდა ემილიას გასვლისთანავე. ერთადერთი საწოლზე გავიშხლართე. მართლაც ძალიან დაღლილი ვიყავი.
კაცი, ვისაც აქაურობა უნდა დაეტოვებინა, მე ვიყავი. ბატისტას როგორც კი დავწექი, ვიგრძენი, ჩემმა სხეულმა, რომელიც ჩემს
გავემიჯნე, რეინგოლდს წავეჩხუბე, ახლა კი, როგორც ჩანს, თავზე უფრო ჭკვიანი აღმოჩნდა, ძალდაუტანებლად იპოვა
ემილიასთანაც აღარაფერი მაკავშირებს. ერთი სიტყვით, აქ უკვე ძილისთვის მოხერხებული მდგომარეობა, რაზედაც დიდ
ზედმეტი ვიყავი და დაუყოვნებლივ უნდა მიმეტოვებინა მადლობას ვუხდი და ჩემს დამტანჯველ კითხვასაც - „როგორ
აქაურობა. მაგრამ ემილიას მივაძახე „ვრჩები-მეთქი“ და არ ვიცი მოვიქცე?" - უსიტყვოდ უპასუხა იმით, რომ სულ მალე ღრმად
კიდევ მქონდა რაღაცის იმედი თუ უბრალოდ ჩემი სიჯიუტის ჩამეძინა.
გამო იყო ეს. აქედან წასვლა მართლაც არ მინდოდა. სხვა კარგა ხანს მეძინა, თანაც მეძინა უსიზმროდ.
ვითარებაში ჩემი ასეთი ყოფა ალბათ სასაცილო იქნებოდა, გაღვიძებულს თვალში მეცა ოთახში ჩამოწოლილი სიბნელე.
მაგრამ ახლა ისე წარმკვეთოდა სასო, ისე დამძიმებული მქონდა საწოლიდან წამოვდექი, ფანჯარასთან მივედი და გამოვაღე:
სული, რომ ნამდვილად შესაბრალისი ვიყავი. მე ახლა იმ კარგად დაღამებულიყო. სინათლე ავანთე და საათს დავხედე:
მთამსვლელს ვგავდი, ძლივძლივობით რომ მიაღწია სახიფათო ცხრა საათი გამხდარიყო. მთელი სამი საათი მიძინია. ვახშამი,
მწვერვალს, მაგრამ ვერც ფეხის მოკიდება, ვერც გზის როგორც ვიცოდი, რვა საათზე უნდა გაეწყოთ, უკიდურეს
გაგრძელება და ვერც უკან დაბრუნება რომ ვერ მოუხერხებია. შემთხვევაში - ცხრის ნახევარზე. ჩემ წინ კვლავ იგივე კითხვა
აღელვებული ბოლთას ვცემდი ოთახში და ვინ იცის, წამოიმართა: „როგორ მოვიქცე?" მაგრამ ახლა დასვენებულსა და
თავს მერამდენედ ვეკითხებოდი - რა ვქნა, როგორ მოვიქცე- გამოძინებულს ამ კითხვაზე პასუხის გაცემა არ გამჭირვებია,
მეთქი. ვახშმობის დრო ახლოვდებოდა. განა შემეძლო ყოველივე მაშინვე მოვნახე საკმაოდ უბრალო და გაბედული პასუხი:
ამის შემდეგ ბატისტასა და ემილიასთან ერთად მაგიდას

„რატომ უნდა დავიმალო? მივალ ვახშამზე, მოხდეს, რაც ძალიან ცოტა და უგემურად ვივახშმე. მხოლოდ გემო
მოსახდენია". გავუსინჯე შაშხს, გადავიღე პატარა ნაჭერი თევზი, ასე
ბრძოლის ჟინით ვიყავი ანთებული და ვგრძნობდი, საგულდაგულოდ რომ დაუკვეთა ემილიამ მზარეულს. ვახშამს
ბატისტას შემოტევასაც გავუძლებდი და ვაიძულებდი კიდეც, რამდენიმე წუთში მოვრჩი, მოსამსახურე ქალს ვუთხარი, აღარ
მეც და ემილიაც კინწისკვრით გავეყარეთ სახლიდან. სწრაფად დამჭირდები-მეთქი, დასაძინებლად გავუშვი და ტერასაზე
ჩავიცვი და ოთახიდან გავედი. გავედი. ტერასის კუთხეში რამდენიმე შეზლონგი იდგა. ერთი
სასტუმრო ოთახში არავინ დამხვდა. მაგიდა მხოლოდ მათგანი პირისპირ ბალუსტრადისკენ მოვაბრუნე. ზღვა ახლა
ერთი კაცისთვის გაეწყოთ. ეჭვმა გამკრა გულში და თითქოს ჩემი სიბნელეში არ ჩანდა.
ეჭვის დადასტურება სურსო, მოსამსახურე ქალიც შემოვიდა: რეინგოლდთან ლაპარაკის მერე აგარაკზე რომ
ბატისტა და ემილია კაპრიზე წავიდნენ სავახშმოდო. თუ ვბრუნდებოდი, საკუთარ თავს სიტყვა მივეცი, ჯერ ემილიას
მოისურვებთ, შეგიძლიათ წაბრძანდეთ მათთან, რესტორან მოველაპარაკები და მერე ყველაფერს მშვიდად ავწონ-დავწონი-
„ბელავისტა“-ში არიან. თუ გნებავთ, აქ ივახშმეთმ უკვე ნახევარი მეთქი. იმ წუთებში არ ვიცოდი, რატომ აღარ ვუყვარდი ემილიას,
საათია, სუფრა გაშლილი მაქვსო, - მითხრა მან. მაგრამ რას ვიფიქრებდი, რომ ემილიასთან მოლაპარაკების
მივხვდი, ემილია და ბატისტაც იმ კითხვამ შეაწუხა: შემდეგაც ვერ გავიგებდი ამას. მეგონა, ჩვენი ლაპარაკი ნათელს
„როგორ მოვიქცეთ?" ჩემგან განსხვავებით, ამ კითხვას მათ მოჰფენდა ყოველივეს, რაც აქამდე გაუგებრობის ბურუსში იყო
ძალზე იოლად უპასუხეს, ადგნენ და სახლიდან წავიდნენ, მე გახვეული, მეგონა, ეს ბურუსი გაიფანტებოდა და მეც
საკუთარ თავთან დამტოვეს მარტო. გაოცებული შევძახებდი“. „სულ ეს არის? ამისათვის მტანჯავდი
ამჯერად არც ეჭვიანობას შევუპყრივარ, არც ამდენ ხანს? ასეთი უბრალო რამისათვის გადამიყვარე?”
გავბრაზებულვარ და არც დიდად მწყენია. ორივენი მოიქცნენ მოხდა კი ის, რასაც სრულიად არ მოველოდი.
ისე, როგორც უნდა მოქცეულიყვნენ-მეთქი. მადლობის მეტი ემილიასთან საუბარი შედგა და სწორედ ისეთი საუბარი,
არაფერი მეთქმოდა, უსიამო შეხვედრას რომ გაერიდნენ. ერთ როგორიც შესაძლებელი იყო ჩვენ შორის ასეთ ვითარებაში და
რამესაც მივხვდი: ამ თავისებური, ტაქტიკური ხერხით მაინც იმაზე მეტი ვერაფერი გავიგე, რაც ადრეც ვიცოდი. უფრო
მიბიძგებდნენ, იქაურობა დამეტოვებინა, და თუ ასე უარესიც: დავადგინე, რომ ემილიას ჩემდამი ზიზღის მიზეზი
გააგრძელებდნენ მომდევნო დღეებშიც, ალბათ მიზანსაც ჩვენს წარსულ ურთიერთობაში უნდა მეძებნა. მაგრამ ემილიას
მიაღწევდნენ. მაგრამ მომავალი გვიჩვენებს ყველაფერს, მანამდე ამის გაგონებაც კი არ უნდოდა და სურდა წინანდებურად
კი არავინ არაფერი იცის. მოახლე ქალს ვთხოვე, ვახშამი უმიზეზოდ ვძულებოდი და ამით ჩემთვის მოესპო თავის
შემომიტანე-მეთქი, და მაგიდას მივუჯექი.

მართლების ყოველგვარი გზაც და მისი სიყვარულის სიმშვიდეს ეძიებდა, მაგრამ როგორც კი გახურებულ სახეზე
დაბრუნების იმედიც. ზღვის ნელი სუნთქვა ვიგრძენი, მაშინვე გავიფიქრე, ასეთი
ერთი სიტყვით, მივხვდი, ემილიას ჩემდამი ზიზღის შვების ღირსი არ ვარ-მეთქი. მივხვდი, კაცი, ვინც
გრძნობა უფრო ადრე, ბევრად უფრო ადრე გაუჩნდა, ვიდრე ჩემი ეზიზღებოდათ, ვერსად და ვერასოდეს იპოვიდა სულის
საქციელით ამის რაიმე საბაბს მივცემდი, საფუძვლიანს თუ სიმშვიდეს. რა თქმა უნდა, ცოდვილივით მასაც შეეძლო
უსაფუძვლოს. ეს გრძნობა მას ყოვლად უმიზეზოდ გაუჩნდა განკითხვის ჟამს სასამართლოზე წარმოეთქვა: „ჰო, მთებო,
ჩვენი ხასიათების ხანგრძლივი თანაარსებობის შედეგად. და დამიფარეთ, ან ზღვებო, მშთანთქეთ!“ - მაგრამ ამით თავს ვერ
მართლაც, როცა გავბედე და ჩემი ვარაუდი გავაცანი, იმიტომ უშველიდა, რამეთუ ზიზღი ღრმად იყო ჩაბუდებული მის
გეზიზღები, რომ ბატისტას საქციელის მიმართ უმოქმედობა სულში და არასოდეს დაეხსნებოდა.
გამოვიჩინე-მეთქი, ემილიას არც ჰო უთქვამს და არც არა, კვლავ შეზლონგში ჩავჯექი და აკანკალებული ხელებით
საერთოდ არ ამოუღია ხმა. ალბათ მართლა ისეთ ადამიანად სიგარეტს მოვუკიდე. „ვარ თუ არა ზიზღის ღირსი?" - გავიფიქრე.
მივაჩნივარ, ყველაფერს რომ იკადრებს-მეთქი, გავიფიქრე ღრმად მწამდა, არაფრით არ დამიმსახურებია იგი. სხვა რომ
გულისტკივილით. იგი არაფერს მეკითხებოდა, ალბათ ეშინოდა, არაფერი, ჭკვიანი ვარ, გონება მიჭრის და ამას არც ემილია
ჩემი პასუხით უფრო არ გამეღრმავებინა მისი ჩემდამი ზიზღის უარყოფს. „ჩემი ჭკუა-გონებით შემიძლია ვიამაყო, ის არის ჩემი
გრძნობა. ჩემი დახასიათებისას ჩემი ბუნებიდან გამომდინარე არსებობის გამართლება, ამიტომ მე უნდა ვიფიქრო, სულერთია
აკეთებდა დასკვნებს და არა საქციელიდან გამომდინარე. ეს ოღონდ უნდა ვიფიქრო. საკუთარი ინტელექტით უშიშრად უნდა
უკანასკნელი, სამწუხაროდ, ადასტურებდა მისეულ დასკვნებს, წარვდგე ყოველგვარი საიდუმლოს ამოხსნის წინაშე. თუკი აღარ
თუმცა უამისოდაც ალბათ ასევე მომექცეოდა ემილია. ამის შემეძლება ფიქრი, განსჯის უნარი, მე მართლაც აღარაფერი
დასამტკიცებლად მისი უცნაური ქცევაც კმაროდა. ემილიას, რა შემრჩება ხელში, გარდა საშინელი შეგრძნებისა, რომ მართლაც
თქმა უნდა, შეეძლო ჩემთვის გულახდილად, გულწრფელად ღირსი ვყოფილვარ შეზიზღებისა, თუნდაც უმიზეზო
ეთქვა, რაც აწუხებდა და ამით გაეფანტა ის გაუგებრობა, რამაც შეზიზღებისა“.
ასე უწყალოდ ჩაკლა ჩვენი სიყვარული, მაგრამ ასე როდი მოიქცა ამგვარად, ჩემი გონება ჯიუტად და საღად ამუშავდა.
და არ მოიქცა სწორედ იმიტომ, რომ მართლაც არ უნდოდა ნეტავ რის გამო დავიმსახურე ზიზღი? უცებ რეინგოლდის
რაიმეს გაგება, უნდოდა ძველებურად ვძულებოდი. სიტყვები გამახსენდა. მან ალბათ თვითონაც არ იცოდა,
ამ ფიქრებმა ისე ამალელვეს, რომ შეზლონგიდან პენელოპესა და ოდისევსზე მსჯელობისას რა ზუსტად
ანგარიშმიუცემლად წამოვდექი და ბალუსტრადის მოაჯირს განსაზღვრა ჩემი და ემილიას ურთიერთობა: „ოდისევსი
გადავეყუდე. ჩემი აფორიაქებული სული ამ წყნარ ღამეში ცივილიზებულია, პენელოპე კი - პრიმიტიული, ბარბაროსული

ბუნების ქალი". ერთი სიტყვით, რეინგოლდმა თავისდა სრულიადაც არ წარმოადგენდა იმ სინამდვილეს, რომელშიც მე
უნებურად ჰომეროსის პოემის თავისუფალი ფანტასტიკური შევძლებდი ცხოვრებასა და მუშაობას.
ინტერპრეტაციით ჯერ ურთიერთობა გამამწვავებინა მაინც რა მიზეზით შემიძულა, რატომ აღარ ვუყვარვარ?
ემილიასთან, მაგრამ ახლა ამავე ინტერპრეტაციით სურდა და რაც მთავარია, საიდან ჰქონდა მას ეს მოთხოვნილება -
დავემშვიდებინე. ოდისევსი კულტურულო კაცი იყო და არა მაინცდამაინც ვძულებოდი? მოულოდნელად მისი სიტყვები
ბარბაროსი (აქილევსის შუბისა არ იყოს, ჯერ რომ ჭრილობას გამახსენდა: „იმიტომ, რომ შენ კაცი არა ხარ“ - გამახსენდა
მოგაყენებდა და მერე მოგარჩენდა). ვგრძნობდი, შემეძლო ამ აგრეთვე მაშინდელი ჩემი გაოცება, რაც ამ გაცვეთილ სიტყვებსა
მოსაზრებას ორივე ხელით ჩავჭიდებოდი, თუკი მოვისურვებდი. და ემილიას გულწრფელ კილოს შორის განსხვავებამ გამოიწვია.
მე მართლაც ის ცივილიზებული კაცი ვიყავი, ბანალური ამბავი იქნებ ამ სიტყვებში უნდა მეძებნა ემილიას საქციელის გასაღები?
რომ შეემთხვა, ვინც საკუთარი ღირსებისა და პატიოსნების მის ამ სიტყვებში ნეგატიურად ისახებოდა იმ მამაკაცის
დასაცავად დანა არ დაატრიალა. ცივილიზებული ადამიანი იდეალური სახე, რომელიც ემილიასათვის, მისივე სიტყვებით,
ყოველთვის ფიქრობს, მაშინაც კი, როცა საქმე რაიმე მისთვის ნამდვილი მამაკაცი იყო, ხოლო ეს ნამდვილი მამაკაცი, მისივე
წმინდასა და სათაყვანებელს ეხება. გავიფიქრე თუ არა ეს, აზრით, მე არ ვიყავი და არც შეიძლება ვყოფილიყავი. მეორეს
მაშინვე დავადგინე, ასეთი, ასე ვთქვათ, ისტორიული ახსნა არ მხრივ, თვითონ სიტყვების ბანალობა გაფიქრებინებდათ, რომ
მაკმაყოფილებს-მეთქი. მართალი რომ ვთქვა, მთლად იდეალური მამაკაცი ემილიას წარმოდგენაში წარმოიშვა არა
დარწმუნებული არც ვიყავი, ჰგავდა თუ არა ჩემი და ემილიას ადამიანის ღირსებების შეგნებული შეფასებით, არამედ იმ წრის
ურთიერთობა რეჟისორის მიერ გამოგონილ ურთიერთობას ადამიანთა დამახასიათებელი პირობითობის გავლენით,
ოდისევსსა და პენელოპეს შორის. ასეთ დასკვნებს შესაძლოა რომელშიც ის აღიზარდა. მისი წრის ხალხისათვის ნამდვილ
მართლაც ძალუძთ რაღაცის ახსნა ისტორიულ ამბავში, მაგრამ აქ მამაკაცს წარმოადგენდა მაგალითად, ბატისტა, თავისი
უძლური აღმოჩნდებოდა, რამეთუ ახლა, სრულიად სხვა დროსა პირუტყვული ძალითა და წარმატებული ცხოვრებით.
და ადგილას მყოფ ადამიანთა ცნობიერებას, მათ ღრმა ეს რომ ასე იყო, ამაზე ნათლად მეტყველებდა
ინტიმურობასა და ინდივიდუალობას ცხოვრებაში შინაგანი გუშინდელი სადილი, როცა ემილია აღტაცებული შესცქეროდა
დემონები განაგებენ. ისტორიას შეუძლია გამამართლოს და ამით ბატისტას, და ისიც, რომ, ბოლოს და ბოლოს, მართალია
დამეხმაროს მხოლოდ საკუთრივ ისტორიულ წიაღში, მაგრამ სასოწარკვეთილების წუთებში, მაგრამ მაინც მოექცა ბატისტას
ამდაგვარი ვითარება - მიუხედავად მისი ისტორიულად მკლავებში. ერთი სიტყვით, ემილიას იმიტომ ვძულდი, ან უფრო
ცნობილი პირველმიზეზებისა - რაშიც მე აღმოვჩნდი, სწორად, სურდა ვძულებოდი, რომ მიუხედავად თავისი
უშუალობისა და უბრალოებისა ან, უფრო სწორად, იქნებ სულაც

ამის გამო, მთლიანად მოექცა იმ ტრადიციული წარმოდგენების მისმა ზნეობრივმა სიწმინდემ და თანდაყოლილმა
გავლენის ქვეშ, რაც ბატისტას წრისათვის იყო სიუხეშემ ერთობლივად შექმნეს ის მოსაზრება, რომელსაც
დამახასიათებელი. ერთ-ერთი ასეთი წარმოდგენა იყო ის, რომ ემილია მართალია არ იზიარებდა, მაგრამ არც უარყოფდა. ეს
ღარიბ ადამიანს არ შეუძლია მდიდრისგან დამოუკიდებლად მოსაზრება იყო ის, რომ ვითომ მე ვუბიძგებდი ემილიას
იაროს. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ არ შეუძლია იყოს ადამიანი, ბატისტასაკენ.
მამაკაცი. რა თქმა უნდა, დარწმუნებული არა ვარ, ემილიას „ერთი წუთით წარმოვიდგინოთ, რომ... - ვთქვი ჩემთვის,
მართლა ეპარებოდა ეჭვი, რომ თითქოს ბატისტას თავისებურად - ემილიას მივანდე არჩევანი ჩვენ სამის - ჩემი, ბატისტასი და
ვეხმარებოდი მზაკვრული განზრახვის აღსრულებაში, მაგრამ რეინგოლდის „ოდისეას” ინტერპრეტაციისა. ეჭვი არ
თუ ეს ასე იყო, მაშინ ემილიამ ალბათ დაასკვნა: „რიკარდო მეპარებოდა, ის ბატისტას ვარიანტს აირჩევდა, მისთვის გასაგები
ბატისტაზეა დამოკიდებული, ბატისტა მას ფულს უხდის, სხვა იქნებოდა ის კომერციული მოსაზრებანი, რის გამოც ბატისტა
სამუშაოებსაც ბატისტასაგან მოელის. ბატისტას მე მოვწონვარ, მოითხოვდა სანახაობითი ფილმი გაეკეთებინათ. შესაძლოა,
მაშასადამე, პირადი ინტერესებიდან გამომდინარე, რიკარდო რეინგოლდის კონცეფციისთვისაც, ფსიქოლოგიური
ამაზე თვალს ხუჭავს და ყოველნაირად მიბიძგებს, რომ ფილმისთვისაც დაეჭირა მხარი, მაგრამ მიუხედავად მისი
ბატისტას საყვარელი გავხდე“. ეს მსჯელობა ძალზე ლოგიკური ბუნებრიობისა და უშუალობისა, ძალზე მეეჭვება გაეგო,
მეჩვენა. გაოცებული ვიყავი, აქამდე ეს როგორ არ მომაფიქრდა- ჩასწვდენოდა ჩემს თვალსაზრისს, უფრო სწორად, ჰომეროსისა
მეთქი. საოცარი ისიც იყო, რომ მე, ვინც შევძელი „ოდისეას“ და დანტეს თვალსაზრისს მისწვდენოდა. მაგრამ ვერ
რეინგოლდისეულსა და ბატისტასეულ ინტერპრეტაციებში მისწვდებოდა არა იმიტომ, რომ გაუნათლებელი იყო, არამედ
ნათლად დამენახა ორი, სრულიად საწინააღმდეგო იმოტომაც, რომ იგი იდეალების სამყაროშო კი არ ცხოვრობდა,
მსოფლმხედველობა, - ვერ მივხვდი, ჩემ შესახებ ასეთი არამედ ბატისტებითა და რეინგოლდებით სავსე რეალურ
სინამდვილისგან დაშორებული, უსამართლო წარმოდგენა რომ სამყაროში“.
ჩამოეყალიბებინა, ემილიამ თითქმის იგივე გზა განვლო, რაც ამგვარად, წრე შეიკრა. ემილია ჩემთვის ერთდროულად
რეჟისორმა და პროდიუსერმა. განსხვავება მხოლოდ ის იყო, რომ იყო საოცნებო ქალიც და ის ქალიც, ვინც მე მასამართლებდა
ბატისტამ და რეინგოლდმა გამოგონილ გმირთა - ოდისევსისა და გაცვეთილი, უბადრუკი წარმოდგენების საფუძველზე და
პენელოპეს სახეები გადაამუშავეს, ემილიამ კი აიღო და თავისი ამიტომაც ვძულდი, ამიტომ ვეზიზღებოდი. ემილია იყო
უბადრუკი პირობითობით შეპყრობილმა დაუწყო ჯიჯგნა ორ პენელოპეც, ვინც ათი წელიწადი ელოდა ქმარს და ოჯახის
ცოცხალ ადამიანს - მე და საკუთარ თავს. ერთგული დარჩა; ის იყო მემანქანე ქალიც, ვინც საეჭვო
ანგარებას ხედავდა იქ, სადაც მსგავსიც კი არაფერი იყო. იმ

ემილიას რომ დავუფლებოდი, როგორიც მიყვარდა და მასაც იყო. რატომ ვხედავდით ოდისევსს ასე სხვადასხვანაირად მე,
ისეთად მივეჩნიე, როგორიც სინამდვილეში ვიყავი, ამისათვის ბატისტა და რეინგოლდი? ალბათ იმიტომ, რომ სხვადასხვანაირი
მე უნდა ვცდილიყავი, ემილია თავისი რეალური სამყაროდან ცხოვრება და ადამიანური იდეალები გვქონდა. ბატისტასეული
გამომეტაცა და დამესახლებინა ისეთივე ბუნებრივ და უბრალო ოდისევსი ზერელე, უხეში, რიტორული, უშინაარსო,
სამყაროში, როგორიც თვითონ იყო. უნდა დამესახლებინა იმ გამოფიტული კაცი იყო. იგი პროდიუსერის იდეალებს, ან უფრო
სამყაროში, რომლისკენაც, რეინგოლდის სიტყვით რომ ვთქვათ, სწორად, მის ინტერესებს უფრო გამოხატავდა. უფრო რეალური,
ასე მგზნებარედ მივისწრაფოდი, მაგრამ რომელიც მაგრამ მდაბალი და გულნამცეცა რეინგოლდისეული ოდისევსი
სინამდვილეში არც არსებობდა. კარგად ესადაგებოდა ამ რეჟისოროს ზნეობრივ და
მაგრამ ცხოვრება თავისას მოითხოვდა, მე უნდა მეარსება შემოქმედებით კრიტერიუმს. დაბოლოს, ოდისევსის ჩემეული
და მემუშავა ბატისტებისა და რეინგოლდების სამყაროში. ჰოდა, სახე. ჩემი ოდისევსი იყო უფრო ამაღელვებელი და ამავე დროს
როგორ მოვიქცე ახლა? გადავწყვიტე უპირველესად თავიდან ბუნებრივიც, უფრო პოეტური და ამავე დროს, რეალურიც. იგი
ამომეგდო მტანჯველი ფიქრი საკუთარ ვითომდა იყო ნაყოფი ჩემი დიდი, გულწრფელი და აუხდენელი
არასრულფასოვნებაზე, უნდა ამოვიგდო თავიდან ფიქრი იმაზე, სურვილისა სიცოცხლე შთამებერა მისთვის, ისეთი სიცოცხლე,
თითქოს დედის საშოდანვე საძულველი ადამიანი ვიყავი, ჯერ რომ არ წაებილწა და სულითგან არ დაეცალა ფულს, ჯერ
რამეთუ სწორედ ეს აზრი გამოსჭვიოდა ემილიას ჩემდამი რომ არაფერი ჰქონდა ცხოველურ და მხოლოდ ფიზიოლოგიურ
დამოკიდებულებაში. ჩემს საქციელზე მეტად ვითომ ჩემს მოთხოვნილებამდე დასული. რამდენადმე მამშვიდებდა ის
ბუნებაში უფრო ჩანდა თანდაყოლილი არამზადობა. მტკიცედ ამბავი, რომ ჩემ მიერ შექმნილი ოდისევსის სახე ყველაზე
მჯეროდა, ვერავინ ვერ მიიჩნევს თავს საძულველ ადამიანად ისე, უკეთესი იყო. მეც უნდა ავმაღლდე მასავით - მერე რა, რომ
თავისთავად. უნდა ყურად იღო მისი ქცევაც და ადამიანებთან სცენარში მას სიცოცხლე ვერ მივანიჭე; მერე რა, რომ ვერც
დამოკიდებულებაც, მაგრამ საკუთარ საძულველობაზე ფიქრი რეალურ ცხოვრებაში შევასხამ ხორცს! მხოლოდ ასე ვაიძულებ
რომ ამოშეგდო თავიდან, საჭირო იყო ჯერ ემილია ემილიას ირწმუნოს ჩემი, მხოლოდ ასე დავიბრუნებ მის
დამერწმუნებინა, რომ მე მართალი ვიყავი. სიყვარულსა და პატივისცემას, მაგრამ როგორ გავაკეთო ეს?
კვლავ გავიხსენე ოდისევსის პიროვნების სამნაირი მხოლოდ ერთ გზას ვხედავდი - უნდა მყვარებოდა ემილია
დახასიათება, ჩემი გაგებით, არსებობის სამი შესაძლებელი უფრო მეტად, უნდა დამერწმუნებინა იგი თითქმის ყოველდღე,
ფორმა: ბატისტას მიერ დახატული ოდისევსი, რეინგოლდის რაოდენ სუფთა და უმწიკვლო იყო ჩემი მისადმი სიყვარული.
მიერ შექმნილი ოდისევსი, დაბოლოს ჩემი ოდისევსი, რომელიც, მაგრამ თან გავიფიქრე, სჯობს ცოტა ხანს მოვიცადო, ძალა
ჩემი აზრით, ყველაზე ნამდვილი და ყველაზე ჰომეროსისეული არ დავატანო, ხვალამდე დავრჩები, ხვალ კი გემით ისე

გავემგზავრები, არც დაველაპარაკები ემილიას. რომიდან მოვწერ ჯაგრისის შარიშური და კიდევ რაღაც ხმები აკლდა და ამით
ვრცელ წერილს, სადაც დაწვრილებით ავუხსნი ყველაფერს, უფრო იკვეთებოდა ღრმად ჩამოწოლილი სიჩუმე. ისეთი
რისი თქმაც ვერ მოვახერხე დღეს. იმ წუთში ტერასისკენ მდუმარება იყო გამეფებული, თითქოს ირგვლივ სულიერი არ
მომავალი ბილიკის მხრიდან ხმადაბალი ლაპარაკი შემომესმა. ჭაჭანებდა, ერთი სიტყვით, იდგა სიჩუმე არა სიცოცხლით სავსე,
მაშინვე ვიცანი - ემილია და ბატისტა იყვნენ. სასწრაფოდ არამედ სამარისებური.
გავეშურე ჩემი ოთახისკენ და კვლავ ჩავიკეტე. ძილით არ - სიჩუმე - როგორც იქნა, მოვნახე შესაფერისი სიტყვა
მეძინებოდა, არადა, სუნთქვა მიჭირდა ჩაკეტილ ოთახში, თანაც სრული მარტოობისა. ეს სიტყვა გავიაზრე თუ არა, მაშინვე
იმის გაფიქრებაც მტანჯავდა, რომ მე აქ გამოკეტილი ვიყავი, საწოლიდან წამოვხტი და ემილიას ოთახისაკენ გავქანდი. კარი
ოთახში, ისინი კი სუფთა ჰაერზე არხეინად მიდი-მოდიოდნენ შევაღე და პირველი, რაც თვალში მომხვდა, იყო წერილი,
და საუბრობდნენ. საერთოდ, უძილობას ვუჩიოდი, რომელიც აულაგებელ საწოლზე, ბალიშზე დაედო ემილიას.
განსაკუთრებით - ბოლო ხანებში. ამიტომ რომიდან ბლომად წერილი მოკლე იყო: „ძვირფასო რიკარდო, ვხედავ, შენ არ გინდა,
ჩამოვიტანე სწრაფად მოქმედი დასაძინებელი წამალი. ამჯერად წახვიდე, ამიტომ მე მივდივარ. შესაძლოა ასე უცებ ვერც
ორმაგი დოზა გადავყლაპე და გაუხდელად მივეგდე საწოლზე. გადამეწყვიტა წასვლა, მაგრამ ბატისტა მიდიოდა და მეც წავყევი.
თითქმის მაშინვე ჩამეძინა მკვდარივით. ემილიასა და ბატისტას ესეც არ იყოს, მარტოობისა მეშინია. ბატისტასთან ყოფნა
ხმა მხოლოდ რამდენიმე წუთი მესმოდა. მარტოობას მაინც სჯობია. რომში ალბათ დავცილდები
ბატისტას და მარტო ვიცხოვრებ. თუ ყური მოკარი ჩემზე,
თავი ოცდამეორე ბატისტას საყვარელიაო, არ გაიკვირვო. რკინა ხომ არა ვარ, სხვა
გზა არ მქონდა, ძალა არ მეყო. მშვიდობით, ემილია“.
უკვე საკმაოდ გვიან იყო, რომ გავიღვიძე. მიხურული წერილი რომ ჩავიკითხე, გაოგნებული ჩამოვჯექი
დარაბის ჭუჭრუტანებიდან მზის სხივები აღწევდა ოთახში. საწოლზე, თან წერილს ხელს არ ვუშვებდი, თვალგაშტერებული
წუთით ყური მივუგდე ირგვლივ გამეფებულ სიწყნარეს, რაც ასე ვიხედებოდი წინ. ღია ფანჯრებიდან მოჩანდა მაღალი ფიჭვები,
განსხვავდებოდა ქალაქის ყოველდღიური ხმაურისაგან. მათ უკან კი ჩამოფცქვნილ–გადახეხილი კედლები. მერე ცივ,
ქალაქში, მაშინაც კი, როცა სიჩუმე ჩამოვარდება ხოლმე, ჰაერში უკაცრიელ ოთახში მიმოვიხედე, აქ სრული უწესრიგობა
თითქოს მაინც იგრძნობა ჩავლილი ხმაურის კვალი. უძრავად სუფევდა, სიცარიელესა და მარტოობას დაესადგურებინა.
ვიწექი გულაღმა და ყურს ვუგდებდი ამ იდუმალ სიწყნარეს. ტანსაცმელი, ფეხსაცმელი თუ სუნამო-კრემები უკვალოდ
უცებ მომეჩვენა, რაღაც აკლდა ამ სიჩუმეს - ელექტრული გამქრალიყო; ყუთები, უჯრები - დაცარიელებულიყო,
წყალსაქაჩის გაბმული ზუზუნი, მოსამსახურე ქალის იატაკის გამოღებულ კარადებში ცარიელი საკიდრები მოჩანდა.

მართალია, თვით ეს ამბავი მოულოდნელი არ იყო, რადგან სამრეკლოს საათის ზარმა ქუხილივით გადაუარა მოედანს.
ვიცოდი, ადრე თუ გვიან ემილია მიმატოვებდა და ამის სწორედ ამ დროს ავტობუსი ჩამოდგა. იგი პლაჟ „პიკოლა
გაფიქრებაც კი ძრწოლას მგვრიდა, მაგრამ ახლა, როცა ეს მარინაზე“ მიდიოდა. ჩავჯექი.
უბედურება მართლაც მეწვია, ყრუ ტკივილი ვიგრძენი მკერდში, ცოტა ხნის შემდეგ უკვე პლაჟზე ვიყავი, მზე მწვავედ
მთელი არსებით სულის სიღრმემდე ვიყავი შეძრული. ხეს რომ აცხუნებდა. ავტობუსის გაჩერებაზე მძაფრად ყარდა შარდი. იქვე
შეგრძნება ჰქონდეს, ალბათ უპირველესად ფესვებში იგრძნობდა ცხენებშებმული ეტლები იდგა, მეეტლეები შეჯგუფულიყვნენ
ტკივილს ძირიანად ამოთხრისას. ახლა მე მართლაც და წყნარად მასლაათობდნენ. მსუბუქად დავეშვი საბანაო
ძირფესვიანად ამოგლეჯილ ხეს ვგავდი. ჩემი გაშიშვლებული ჯიხურისკენ მიმავალ კიბეზე. დაბლა წვრილი თეთრი კენჭებით
ფესვები მოსწყდა მის მაცოცხლებელ, მასაზრდოებელ მიწას - მოფენილი პატარა პლაჟი და ცის ქვეშ გადაჭიმული ლურჯი
ემილიას. ჩემი ფესვები ამიერიდან ვეღარ შესძლებენ მისი ზღვის კიდური მოჩანდა. წყნარი და უშფოთველი იყო იგი,
სიყვარულის სასიცოცხლო წვენით დატკბნენ და თანდათან ზღვის ზედაპირი ოდნავ ლივლივებდა და მზის სხივებზე
ხმობაც შეეპარებათ. ვგრძნობდი, უკვე იწყებდნენ კიდეც ხმობას ატლასივით ბრწყინავდა. მომხიბლავი სანახაობა იყო. „ახლა
და გამოუთქმელად ვიტანჯებოდი. კარგი იქნება ნავით გასეირნება, იქნებ ნიჩბების მოსმამ
ბოლოს წამოვდექი და ჩემს ოთახში დავბრუნდი. შემოწოლილი ნაღველი გულიდან გადამყაროს", - გავიფიქრე მე,
გაოგნებული და დაბნეული ვიყავი. როგორც უკვე ვთქვი, ყრუ თანაც საკუთარ თავთან მარტო დავრჩებოდი, ფიქრებს სადავეს
ტკივილს ვგრძნობდი, მაგრამ მალე ალბათ იგი აუტანლად მივუშვებდი. აქ კი, ხალხით უკვე სავსე პლაჟზე ფიქრის
გადამექცეოდა და მის მოლოდინში შიშით ვძრწოდი. მინდოდა საშუალება არ მექნებოდა. საბანაო ჯიხურს მიუახლოვდი,
ყური არ მეთხოვებინა ამ ტკივილისათვის, რადგან შიშს პლაჟის მომსახურე კაცს ნავის მომზადება ვთხოვე და საბანაო
შესაძლოა უფრო გაეღრმავებინა ჭრილობა. ანგარიშმიუცემლად კოსტუმი გადავიცვი.
წამოვავლე ხელი საბანაო კოსტუმს და ბილიკით, რომელიც ჯიხურიდან ფეხშიშველი გამოვედი ფიცარნაგზე, თან
კუნძულს გარს უვლიდა, კაპრის მოედანზე გავედი. აქ გაზეთი დაბლა ვიხედებოდი, ვფიქრობდი, ფეხი არ გამკაწროდა
ვიყიდე, რომელიღაც კაფეში მივუჯექი მაგიდას და, ჩემდა ხორკლიან და მარილიანი წყლისგან გამოფიტულ ფიცრებზე.
გასაოცრად, რომ მეგონა, გულს ვერაფერს დავუდებ-მეთქი, ივნისის მცხუნვარე მზე უხვად მაფრქვევდა სხივებს, ზურგს
გაზეთი ბოლომდე ჩავიკითხე. იმ ბუზს ვგავდი, ვერაგმა ბიჭუნამ მიწვავდა და ისეთ სიამოვნებას მგვრიდა, სულ რომ არ
თავი რომ მოაგლიჯა. ჯერ ვერაფერს გრძნობს, ვითომც არაფერი შეეფერებოდა ჩემს უნუგეშო მდგომარეობას. პატარა კიბით
მომხდარაო, აქეთ-იქით დადის, ცაცებს იწმენდავს და მხოლოდ ზღვის სანაპიროზე ჩავედი და გავუყევი მხურვალე კენჭებით
მერე ვარდება უსულოდ. საათმა თორმეტჯერ ჩამოკრა. მოფენილ ნაპირს.

ის იყო წყალში უნდა ჩამედგა ფეხი, რომ მაღლა ავიხედე არავინ, ისევე როგორც იქ, აგარაკზე მინდოდა მარტო
და დავინახე ემილია. ვყოფილიყავით, როცა რაღაც მნიშვნელოვანის თქმას ვაპირებდი.
საბანაო ჯიხურების მომსახურე კაცი გამხდარი, კვლავ გამალებით ვუსვამდი ნიჩბებს და
ჩაკუნთული და ძალზე მზემოკიდებული მოხუცი იყო. მოულოდნელად დიდი ხნის დაგროვილი ნაღველი ყელში
თვალებზე ფართო ფარფლებიანი ჩალის ქუდი ჩამოეფხატა. ბურთივით მომაწვა, ამას დაემატა რაღაც ჩემთვის ახალი,
წყალში ნახევრად ჩასულ ნავთან იდგა. ემილია ნავის კიჩოზე უცნაური სიხარულის გრძნობაც, და მივხვდი, ვტიროდი.
იჯდა, ჩემთვის კარგად ნაცნობი, მწვანე, ოდნავ გამოხუნებული ღვარად მომსკდარი მდუღარე ცრემლი მიწვავდა თვალებსა და
ბიკინი ეცვა, მუხლები ერთმანეთზე მიეტყუპებინა, ხელები უკან სახეს.
გადაეწია და მთელი ტანით ზედ დაყრდნობოდა. წელი წვრილი კონცხს რომ გავუსწორდი, უფრო მძლავრად მოვუსვი
და გამოყვანილი მოუჩანდა, მთელი მისი სხეული სავსე იყო ნიჩბებს, რათა დინებისთვის თავი დამეღწია. ამ ადგილას წყალი
მომხიბლავი ქალური გრაციით. გაკვირვება რომ შემამჩნია, შფოთავდა და თავზე ქაფს იყენებდა. მარჯვნივ უზარმაზარი
გამიღიმა, თვალებში შემომხედა, თითქოს მეუბნებოდა: ლოდი იყო, მარცხნივ კი - ფრიალო კლდე, ნავი მათ შუა უნდა
„როგორც ხედავ, აქ ვარ... არაფერი თქვა... ისე მოიქეცი, თითქოს გამეტარებინა. უფრო გამეტებით მოვუსვი ნიჩბებს და კონცხს
იცოდი, რომ აქ ვიქნებოდი". გარს შემოვუარე. ლოდი ზღვის მარილს მთლად გაეთეთრებინა
წამსვე დავემორჩილე მის უსიტყვო თხოვნას. და მზის სხივებზე თვალისმომჭრელად ქათქათებდა. ტალღების
სიხარულით აღელვებულმა, გულის ფანცქალით გავუწოდე მიმოქცევისას გამჭვირვალე წყალში დროდადრო მწვანე
ხელი მსახურს და არც ცოცხალი და არც მკვდარი ჩავხტი ნავში. წყალმცენარეთა ღერბები და ზღვის იშვიათი მიწავაშლა
მოხუცი წყალში მუხლებამდე შევიდა, ნიჩბები გაამაგრა და ნავს გაიელვებდა ხოლმე. კონცხის გადაღმა ფრიალო კლდის მხარეს
უბიძგა. მე ნიჩბებს მივუჯექი, თავი არ ამიღია, ისე ვუსვამდი უცნაური სანახაობა გადაგვეშალა. უზარმაზარი ქვები თითქოს
ნიჩბებს მცხუნვარე მზის ქვეშ. ნავი მივმართე პატარა ამფითეატრს ქმნიდნენ, ქვებს შუა პატარ-პატარა მთლად თეთრი
კონცხისკენ, ზღვის პატარა ყურეს რომ ჰკეტავდა. ჩუმად და კენჭებით მოფენილი, უკაცრიელი პლაჟები მოჩანდა. აქ ზღვაც
გამალებით მივაცურებდი ნავს, ემილიას ვუყურებდი. სულ უკაცრიელი იყო. არც ნავი ჩანდა, არც მობანავეები. ამ ადგილას
რაღაც ათიოდე წუთში კონცხს მივაღწიე. ვგრძნობდი, ემილიას წყალს მუქი ლურჯი ფერი ედო, რაც იმას ნიშნავდა, რომ წყალი
ვერ დაველაპარაკებოდი მანამ, სანამ ზღვის სანაპირო თვალს არ აქ ღრმა იყო. შორს სხვა კონცხები უცნაური თეატრის კულისებს
მიეფარებოდა თავისი საბანაო ჯიხურით და მობანავეებით. ჰგავდნენ. ზღვა მზეში ჩაძირულივით ჩანდა.
მინდოდა მარტონი ვყოფილიყავით, მხოლოდ მე და ის. სხვა

ახლა უკვე ნელა ვუსვამდი ნიჩბებს და ემილიას სახეში - არ ვიცი... შესაძლოა შენმა ხმამ, კილომ გუშინ საღამოს...
შეხედვაც გავბედე. სანამ კონცხს შემოვუვლიდით, ემილია - ახლა დარწმუნდი, რომ არასოდეს არაფერი სათაკილო
ჩუმად იჯდა, ახლა კი გამიღიმა და მკითხა: არ ჩამიდენია, არაფერი ისეთი, რაშიც ბრალს მდებდი?
- რატომ ტირი? - ჰო, ახლა დავრწმუნდი.
- შენ რომ გხედავ, სიხარულისგან ვტირი. კიდევ ერთი შეკითხვა მქონდა დარჩენილი, ბოლო და
- ასე გაგეხარდა ჩემი ნახვა? ყველაზე მნიშვნელოვანი:
- ძალიან გამეხარდა. მეგონა, წახვედი. თურმე აქა ხარ. - შენ ხომ ბუნებით საძაგელ ადამიანად არ მიგაჩნივარ,
- გადაწყვეტილი მქონდა, წავსულიყავი, დილით წავედი ემილია, მითხარი, ხომ არ მიგაჩნივარ?
კიდეც ნავსადგურში ბატისტასთან ერთად, მაგრამ ბოლო წუთში - არც არასოდეს მიმაჩნდი. უბრალოდ მომეჩვენა, ისე არ
გადავიფიქრე და დავრჩი... მოიქეცი, როგორც საჭირო იყო. ამიტომ პატივს აღარ გცემდი.
- აქამდე სად იყავი, რას აკეთებდი? მაგრამ ახლა ვიცი, რომ ყველაფერი მხოლოდ გაუგებრობის
- ნავსადგურში ვიბოდიალე, კაფეში ვიჯექი, მერე კაპრის ბრალი იყო. მოდი, ამაზე ნუღარ ვილაპარაკებთ, კარგი?
ფუნიკულორზე ავედი და იქიდან აგარაკზე დავრეკე. შენზე არაფერი მიპასუხია. ისიც დუმდა. კვლავ მძლავრად
მითხრეს, წავიდაო. ვიფიქრე, „პიკოლა მარინაზე“ წავიდოდა- მოვუსვი ნიჩბებს ახლა გაორკოცებული სიხარულით
მეთქი და მეც აქეთ გამოვეშურე. გავიხადე და დაგელოდე. მაშინ ატაცებულმა. ეს სიხარული ამომავალ მზესავით ათბობდა ჩემს
დაგინახე, პლაჟის მოხელეს ნავის მომზადებას რომ თხოვდი. გაცივებულ გულს. ამასობაში მივაღწიეთ „მწვანე მღვიმეს" და
იქვე მზეზე ვიწექი. გვერდით ჩამიარე და ვერ დამინახე. ნავში ნავიც მისკენ მივმართე, გამოჩნდა კიდეც მღვიმის პირი,
მაშინ ჩავჯექი, ტანზე რომ იხდიდი. რომელიც შავი თაღივით მოჩანდა მწვანე წყლის მოსარკულ
ერთი ხანობა ვდუმდი. შუა გზაზე ვიყავით კონცხსა და ზედაპირზე. კვლავ ვკითხე:
ზღვაში ღრმად შეჭრილ კლდეს შორის. ვიცოდი, ამ კლდის უკან - გიყვარვარ, ემილია?!
პატარა მღვიმე იყო, „მწვანე მღვიმე“-ს ეძახდნენ, და უცებ ემილია წუთით შეყოყმანდა, შემდეგ მიპასუხა:
მომინდა მებანავა. შემდეგ წყნარად ვკითხე ემილიას: - მე ყოველთვის მიყვარდი... და მეყვარები კიდეც. - მაგრამ
- რატომ არ გაემგზავრე ბატისტასთან ერთად? ძალზე გამაოცა მისმა სევდიანმა ხმამ და შეშფოთებულმა
- იმიტომ, რომ დღეს ბევრი ვიფიქრე და მივხვდი, ვკითხე:
ვცდებოდი შენს შეფასებაში. ეს ყველაფერი მხოლოდ - რატომ ლაპარაკობ ასე ნაღვლიანად?
გაუგებრობის შედეგი იყო და სხვა არაფერი. - რა ვიცი, შესაძლოა იმიტომ, ბევრად აჯობებდა
- რამ მიგიყვანა მაგ დასკვნამდე? არავითარი გაუგებრობა არ მომხდარიყო ჩვენ შორის. არაფერს

დავეშორებინეთ და ყოველთვის ერთად ვყოფილიყავით, კლდეს ნავი. სტალაქტიდური თაღის ქვეშ გავატარე, გაშლილ
ერთმანეთი გვყვარებოდა წინანდუბურად, ადგილზე გავიყვანე და „წითელი მღვიმის" ბნელი
- რა თქმა უნდა, აჯობებდა, მაგრამ ეს ყველაფერი უკვე შესასვლელისკენ მივმართე. ემილიას შევძახე, თავი დაღუნე-
უკან დარჩა... ნუღარ ვიფიქრებთ წარსულზე. რაც მოხდა, მოხდა, მეთქი და ერთხელ კიდევ მძლავრად მოვუსვი ნიჩბებს. ნავი
ახლა ჩვენ მუდამ, ყოველთვის გვეყვარება ერთმანეთი. თავისუფლად შესრიალდა მღვიმეში.
მომეჩვენა, რომ თანხმობის ნიშნად თავი დამიქნია. მაგრამ „წითელი ძღვიმე" ორი ნაწილისგან შედგებოდა: წინა
მთელი ამ საუბრის დროს თვალები დახრილი ჰქონდა და მეტად ნაწილი მეორისგან დიდი შვერილით იყო გამოყოფილი. მის
ნაღვლიანი ჩანდა. წუთით ნიჩბებს ხელი შევუშვი და მისკენ უკან მღვიმე მიიკლაკნებოდა პატარა პლაჟამდე, რომელიც
გადავიხარე: სიღრმეში მდებარეობდა. მღვიმის მეორე ნაწილი წყვდიადით
- ემილია, ახლა „წითელი ზღვისკენ" გავცუროთ, ის იყო მოცული. ვიდრე სიბნელეს თვალს არ შეაჩვევდი, ვერც
„მწვანე მღვიმეზე" უფრო პატარა და ღრმაა. სწორედ ამის უკანაა. დაინახავდი პატარა პლაჟს. იგი რაღაც უცნაური მოწითალო
იქ პატარა პლაჟიცაა, სიბნელეში მოვესიყვარულოთ ერთმანეთს, შუქით იყო განათებული. ალბათ ამის გამო ჰქონდა შერქმეული
გინდა? ასეთი სახელიც.
თანხმობის ნიშნად თავი უსიტყვოდ დამიქნია და ოდნავ - ეს ძალიან ბნელი მღვიმეა, - ვუხარი ემილიას, - მაგრამ
დარცხვენით შემომხედა. ახლა უფრო მონდომებით მოვუსვი თვალებს მალე შევაჩვევთ სიბნელეს და ჩვენც ყველაფერს
ნიჩბებს. დავინახავთ.
აი, უკვე მაღალთაღიან ქვის მღვიმეში ვართ, წყალი და ნავი კვლავ ინერციით მიცურავდა დაბალ, ჩაბნელებულ
მზე ზურმუხტოვან სხივთა კონებს ტყორცნის მას და მზეზე თაღებს ქვეშ. კვლავ ვერაფერს ვხედავდი. ბოლოს იგი დაეჯახა
აელვარებს. უფრო ღრმად, იქ, სადაც ტალღები თაღს რაღაცას და ცხვირით ჩაესო ხრეშში. მაშინვე ხელი შევუშვი
ტყლაშუნით ეხეთქება და ბუბუნებს, წყალი მუქია და შავი, ნიჩბებს, წამოვიწიე და ხელი გავიწვდინე ნავის ქიმისკენ.
ლაპლაპა ქვები ისე გამოჩრილან, ზღვის ცხოველთა ზურგებს - ემილია, ხელი მომეცი, გადმოსვლაში მოგეხმარები,
გვანან. აგერ ორ კლდეს შუა გასასვლელიც, „წითელი ემილიამ არ მიპასუხა. გაოცებულმა კვლავ გავიმეორე:
მღვიმისკენ“ რომ მიიმართება. - ხელი მომეცი, ემილია.
ემილია ჩემს ყოველ მოძრაობას თვალს ადევნებდა, კიდევ რომ არ მიპასუხა, უფრო მეტად გადავიხარე და
უძრავად იჯდა იმ მომლოდინე პოზაში, ქალებს რომ აქვთ ფრთხილად, სიბნელეში ემილიასთვის ხელი რომ არ მეტაკებინა
ხოლმე, როცა ნიშანს ელიან, რათა დაგნებდნენ. ხან ერთი, ხან სახეში, თითები მოვუფათურე ნავის კიჩოს, მაგრამ იმ ადგილას,
მეორე ნიჩბით, როგორც იქნა, რის ვაი-ვაგლახით მოვაცილე სადაც ემილია მეგულებოდა, ჩემი თითები ფიცარს წააწყდნენ.

მოულოდნელად განცვიფრებას საზარელი შიშის გრძნობაც ზღვის ზედაპირს. ირგვლივ ვერაფერს ვამჩნევდი. ცხადია,
დაემატა. ახლაც ჰალუცინაციის მსხვერპლი ვიყავი, როგორც ორი დღის
- ემილია! - შევძახე განწირული ხმით, - ემილია! - მაგრამ წინ პლაჟზე შიშველი ემილიასკენ რომ დავიხარე და ვკოცნიდი.
მხოლოდ სუსტმა ექომ მიპასუხა, ყოველ შემთხვევაში, ასე არადა, მაშინ ადგილიდანაც არ დავძრულვარ და მისგან კარგა
მომეჩვენა. ამასობაში თვალი სიბნელეს შეეჩვია და ამ მოშორებითაც ვიწექი. ამჯერად ჰალუცინაცია უფრო მკაფიო და
წყვდიადში, როგორც იქნა, გავარჩიე ნაპირში ცხვირით შეჭრილი ცხადი იყო, მაგრამ მაინც ჰალუცინაცია და მეტი არაფერი.
ნავი, წვრილი მუქი ხრეშით მოფენილი პლაჟი, ჩემს და ჩემს დასტურად თუნდაც ჩემი წარმოსახული საუბარი კმაროდა
თავზე გადმოხრილი ლაპლაპა სველი თაღები. ნავის კიჩოზე ემილიას მოჩვენებასთან. ემილიას ვათქმევინე ის, რაც მსურდა
არავინ იყო. პლაჟიც უკაცრიელი ჩანდა. ირგვლივ სულიერი არ ეთქვა. აქ მე ვიყავი მთავარი, ემილიას მიხრა-მოხრა, ქცევა
ჭაჭანებდა. მივხვდი, მარტო ვიყავი. მხოლოდ ჩემს სურვილს გამოხატავდა, კითხვებიც და პასუხებიც
კვლავ კიჩოს დავაკვირდი და დაბნეულად ჩავიჩურჩულე: ჩემი შეთხზული იყო. არა მარტო წარმოვიდგინე ყოველივე, რაც
- ემილია! - შემდეგ ცოტა უფრო ხმადაბლა გავიმეორე: - სად ხარ, გულით მეწადა, არამედ ისე ძლიერი აღმოჩნდა ეს ილუზია,
ემილია? - და სწორედ იმ წუთს მივხვდი ყველაფერს. ნავიდან რომელსაც ალბათ დიდი ხანია გულში სათუთად
გადმოვედი და ხრეშში პირქვე ჩავემხე. ალბათ გონდაკარგული ველოლიავებოდი, რომ ხორცშესხმული წარმომიდგა და
დიდხანს ვეგდე იქ გაუნძრევლად. შემდეგ ავდექი, ნამდვილად დავიჯერე. შეიძლება უცნაურად მოგეჩვენოთ,
ანგარიშმიუცემლად ჩავჯექი ნავში და მღვიმიდან გამოვედი. მაგრამ სულ არ გავუკვირვებივარ ასე იშვიათსა და შესაძლოა
მაშინვე მომჭრა თვალი შუადღის მცხუნვარე მზის თავისი უჩვეულობით ერთადერთ მოლანდებას. ჩემს
ბრწყინვალებამ, ზღვის ზედაპირზე რომ ირეკლებოდა. საათს მეხსიერებაში კვლავ ერთმანეთის მიყოლებით ვაცოცხლებდი ამ
დავხედე. ზუსტად ორი საათი იყო. მღვიმეში საათზე მეტხანს მოჩვენების ცალკეულ წვრილმანს, ვნეტარებდი და ენით
დავყავი. გამახსენდა, შუადღე მოლანდებების დრო რომ იყო და აუწერელო სიამოვნებით ვივსებოდი. რა მშვენიერი სანახავი იყო
მივხვდი, ყველაფერი, რაც გადამხდა, მხოლოდ მოჩვენება იყო. ნავის კიჩოზე მჯდარი ემილია, რომელსაც უკვე აღარ
ვეზიზღებოდი, წინანდებურად ვუყვარდი. მერედა, რა ტკბილ
თავი ოცდამესამე სიტყვებს მეუბნებოდა! რა სიამოვნების ჟრუანტელმა დამიარა და
ავეგზნე, როცა ემილიამ თანხმობის ნიშნად თავი დამიქნია,
უკან დაბრუნებას დიდი დრო მოვანდომე. ხან თავდავიწყებას მივეცი, ახლად გამოღვიძებულ კაცს რომ
შევჩერდებოდი, ხელში ნიჩბებშეყინული, ხან გაოგნებული სასიამოვნო სიზმარი აჰყვება ხოლმე ძილიდან და კარგა ხანსაა
მივაშტერდებოდი მზის სხივებით გასხივოსნებულ ლურჯი მისი გავლენის ქვეშ, სწორედ ასეთ მდგომარეობაში ვიყავი ახლა

მეც. ვცდილობდი კვლავ და კვლავ გამეცოცხლებინა გონებაში ეს მოსაზრება უფრო საფუძვლიანი მეჩვენა, მაგრამ
ყველაფერი. არად დაგიდევდით, რომ ეს მხოლოდ ჰალუცინაცია მთლად დაჯერება მაინც არ შემეძლო. თავში ყველაფერი ამერია,
იყო და არა სინამდვილე. მათი წარმოდგენა ხომ ისეთსავე ვეღარ გამერკვია ზღვარი სიზმარსა და ცხადს შუა. ზღვარად,
სიამოვნებასა და ნეტარებას მანიჭებდა, თითქოს ნამდვილად უეჭველია, ის წუთი უნდა ჩამეთვალა, როცა მღვიმეში,
მომხდარიყოს. მიწისქვეშა პლაჟზე დავწექი, იქნებ დამეძინა და დამესიზმრა,
ამ ტკბილ ზმანებაში ვიყავი, რომ უცებ აზრად მომივიდა, ვითომ ემილიასთან ერთად ვიყავი, ხორცითაც და სულითაც
კიდევ ერთხელ შემემოწმებინა ის დრო, რაც „პიკოლა მარინადან“ ნამდვილ ემილიასთან, ან იქნებ დამეძინა და დამესიზმრა,
„წითელ მღვიმე“-მდე და იქიდან გამოსვლას მოვანდომე. კიდევ ვითომ ემილიას აჩრდილი გამომეცხადა? იქნებ დამესიზმრა,
ერთხელ განმაცვიფრა იმან, თუ რა დიდი ხანი დამიყვია რომ ვითომ მძინავს და იმ ორიდან ერთ სიზმარს ვხედავდი?
მღვიმეში, მიწისქვეშა პლაჟზე. თუ „პიკოლა მარინადან" ჩინური ზარდახშების მსგავსად - ერთს რომ გახსნი და შიგ რომ
მღვიმემდე ორმოცდახუთი წუთი მოვანდომე, მაშინ გამოდის, უფრო პატარა დევს, - ასევე მეც სინამდვილეში სიზმარს
რომ მღვიმეში მეტი დამიყვია. როგორც უკვე ვთქვი, ეს დრო ვხედავდი, სიზმარში - სინამდვილეს და ასე დაუსრულებლივ.
შეუმჩნევლად გამეპარა, როცა, ჩემი აზრით, გულწასული ვიყავი, ვერაფერი გამერკვია.
ანუ უფრო სწორად, ცოტაღა რომ მაკლდა ცნობიერების მერამდენეჯერ შევუშვი ხელი ნიჩბებს შუა ზღვაში და
დაკარგვას, მაგრამ ახლა, როცა უკვე კარგად და ღრმად გავიაზრე მერამდენეჯერ ვკითხე თავს: სიზმარი იყო ეს ყველაფერი თუ
ჩემი ჰალუცინაცია, ასე რთული და ასე სასურველი, ასეთი მოლანდება? ან იქნებ სულაც, რაც უფრო ძნელი დასაჯერებელია,
კითხვა დამებადა, ხომ არ დამსიზმრებია ეს ყველაფერი-მეთქი. ემილიას აჩრდილი გამომეცხადა? ბოლოს იმ დასკვნამდე
სხვანაირად რომ ვთქვათ, შესაძლოა „პიკოლა მარინაზე“ ნავში მივედი, რომ ამაოდ ვიტანჯავდი თავს, სულ ერთია, მაინც
დავჯექი მარტო, მარტომვე შევცურე მღვიმეში, იქ პლაჟზე ვერაფერს გავარკვევდი ვერც ახლა და ვერც როდისმე.
დავწექი და ჩამეძინა. ჰოდა, დამესიზმრა, რომ ემილიასთან ამ ფიქრებში გართულმა მივაცურე ნავი გასახდელ
ერთად ჩავჯექი ნავში, დაველაპარაკე, ვთხოვე, ჩემი გახდი- ჯიხურამდე, საჩქაროდ ჩავიცვი, მოედანზე გავედი და ძლივს
მეთქი და მღვიმეში შევცურეთ. მერე დამესიზმრა ისიც, ვითომ მოვასწარი ახტომა კაპრის მოედნისკენ მიმავალ ავტობუსზე,
ემილიას ხელი გავუწოდე, ნავიდან გადმოსვლაში მოგეხმარები- რომელიც ის იყო უნდა დაძრულიყო. არ ვიცი რატომ, მაგრამ
მეთქი. ხელი რომ არ გამომიწოდა და ნავშიც ვერ დავინახე, აი, ახლა გული რატომღაც აგარაკისკენ მიმიწევდა, რატომღაც
მაშინ შემიპყრო შიშმა, აჩრდილთან ერთად ვყოფილვარ-მეთქი დარწმუნებული ვიყავი, რომ ამ თავსატეხს ამოვხსნიდი. თანაც
ნავში და ნაპირზე დავეცი გონწასული. იმიტომაც ვჩქარობდი, რომ გემი ექვს საათზე გადიოდა, მანამდე
კი სადილობაც უნდა მომესწრო და ჩემოდნის ჩალაგებაც.

როგორც კი ავტობუსიდან ჩამოვხტი, მოედნიდან თითქმის უნახავს, რომ ემილია მკვდარი იყო. ფორანის გამოჩენაზე
სირბილით დავადექი ბილიკს, რომელიც კუნძულს გარს ბატისტას მანქანა რომ მოულოდნელად დაუმუხრუჭებია,
ერტყმოდა. ოცი წუთის შემდეგ უკვე აგარაკზე ვიყავი. ემილიას მთელი სხეული მოშვებული ჰქონია, როგორც
სასტუმრო ოთახში შესულს იმდენი დრო აღარ მქონდა, საერთოდ ხდება ხოლმე ძილში, უეცარ ბიძგზე კი ხერხემალი
მარტოობისა და სიცარიელის გრძნობა განმეცადა გაწყობილ გადასტეხია. სიკვდილი ისე სწრაფად სწვევია, არც უგრძვნია
სუფრაზე. თეფშის გვერდით დეპეშა იყო. რატომღაც ავღელდი რამე.
და შევშფოთდი კიდეც. ნეტავ რისი მაუწყებელია ეს დეპეშა - მისი დაკრძალვის დღეს სულისშემხუთველი ბუღი იდგა,
ბედნიერების თუ უბედურების? მოუთმენლად დავტაცე ხელი ცა ღრუბლებს დაეფარა, მაგრამ ცვარიც არ ჩამოვარდნილა. ჰაერი
ყვითელ კონვერტს და გავხსენი. ბატისტას სახელმა გამაოცა, უმოძრაო იყო, სუსტი სიოც კი არსაიდან ქროდა. საღამოს,
მაგრამ რატომღაც იმედიც მომეცა. სასწრაფოდ გადავიკითხე. დაკრძალვის შემდეგ, შინ რომ დავბრუნდი, ახლა კი ნამდვილად
ბატისტა ორიოდე სიტყვით მაცნობებდა, ემილია უკაცრიელი და უსარგებლო მეჩვენა სახლი. მხოლოდ ახლა
საავტომობილო კატასტროფაში მოჰყვა და მეტად მძიმე ვიგრძენი საბოლოოდ, რომ ემილია აღარ იყო და ვერც
მდგომარეობაშიაო. ვერასოდეს ვიხილავდი. ყველა ფანჯარა ღია იყო ოთახების
მოსაყოლი თითქმის აღარაფერი მაქვს. მგონი ზედმეტია გასანიავებლად, მაგრამ ამაოდ. ოთახიდან ოთახში დავდიოდი
აქ იმაზე ლაპარაკი, რომ აგარაკი მაშინვე დავტოვე და ნეაპოლში მოპრიალებულ იატაკზე და ვგრძნობდი, სუნთქვა მიჭირდა,
ჩავედი. იქ გავიგე, ემილია საავტომობილო კატასტროფაში სული მეხუთებოდა. უკვე ღამდებოდა. ახლომახლო სახლებში
დაღუპულიყო. მეტად უცნაური იყო მისი სიკვდილი. აუტანელი განათებულ ფანჯრებს რომ ვხედავდი, ლამის
სიცხისგან მოთენთილსა და დაქანცულ ემილიას მანქანაში გავცოფებულიყავი. შუქი მაგონებდა იმ სამყაროს, სადაც
ჩასძინებოდა. თავჩაქინდრულსა და მკერდზე ნიკაპდადებულს ადამიანებს ერთმანეთი უყვართ, სადაც არავითარი გაუგებრობა
ეძინა თურმე. ბატისტა მისთვის ჩვეული სისწრაფით არ ხდება, სამყაროს, საიდანაც ჩემი აზრით, სამუდამოდ ვიყავი
მიაქროლებდა მანქანას, მოულოდნელად გვერდითი გზიდან განდევნილი. ამ სამყაროს რომ დავბრუნებოდი, საჭირო იყო
ხარებშებმულ ფორანს გადმოუხვევია; ბატისტას უცებ ემილია ჩემს სიმართლეში დამერწმუნებინა, კვლავ
დაუმუხრუჭებია მანქანა, ერთი მაგრად შეუკურთხებია დამებრუნებინა მისთვის ჩემდამი რწმენა და პატივისცემა, ერთი
მეფორნისთვის და გზა გაუგრძელებია. ემილია თურმე ხმას არ სიტყვით, სიყვარულის კიდევ ერთი სასწაული უნდა მომეხდინა,
იღებდა, თავი აქეთ-იქით უვარდებოდა. ბატისტა ისეთი სიყვარულისა, როცა არა მარტო შენ იწვი, არამედ სხვასაც
დალაპარაკებია, მაგრამ პასუხი ვერ მიუღია, ერთ მოსახვევში კი წვავ ამ გრძნობით. ახლა კი ყველაფერი გათავდა. ასე მეგონა,
ემილია ზედ დასცემია ბატისტას. მაშინვე გაუჩერებია მანქანა და ემილიას სიკვდილი, მისი ჩემდამი ზიზღის, ასე ვთქვათ,

მტრული განწყობილების, უკანასკნელი გამოვლინება იყო. ამ ურთიერთობას რომ გვიწამლავდა, სიკვდილის შემდეგაც
აზრს ლამის ჭკუიდან შევეშალე, მაგრამ ცხოვრება თავისას გრძელდებოდა.
მოითხოვდა. მეორე დღეს ავიღე ჩემოდანი, რომელიც არც მწუხარებით შეპყრობილი დავეხეტებოდი კაპრიზე იმ
გამიხსნია და გამოვედი სახლიდან. კარს რომ ვკეტავდი, ასე ადგილებში, სადაც კი მას გაევლო. ერთხელ იმ პლაჟზე არავინ
მეგონა, საძვალეს ვაკეტავ-მეთქი. გასაღები შვეიცარს დავუტოვე იყო. უზარმაზარ კლდეებს შუა გავძვერი და ჩემ წინ წყნარად
და ვუთხარი, როგორც კი აგარაკიდან დავბრუნდები, სახლს მოლივლივე ლურჯი ზღვის სივრცე გადაიშალა. ამის დანახვაზე
გავყიდი-მეთქი. „ოდისეა", მისი გმირები, ოდისევსი და პენელოპე გამახსენდა და
კვლავ კაპრიზე გავემგზავრე. შეიძლება უცნაურობად გავიფიქრე: ემილიაც მათსავით მშვიდად განისვენებს ამ
მოგეჩვენოთ, მაგრამ იქ დაბრუნება იმიტომ მოვისურვე, სულში თვალუწვდენელ ზღვის სივრცეში სამუდამოდ გაყინული იმ
იმედის ნაპერწკალი მიღვიოდა - იქნებ ემილიას შევხვდე, ან იქ, პოზაში, როგორც სიცოცხლეშივე ჰქონდა მინიჭებული. ახლა
სადაც ერთხელ მომეჩვენა, ან სადმე სხვა ადგილას-მეთქი, მხოლოდ ჩემზე იყო დამოკიდებული და არა რაღაც სიზმრებსა
შევხვდებოდი და ავუხსნიდი, რატომ მოხდა ეს ყოველივე. ჩემს და ჰალუცინაციებზე, შევძლებდი თუ არა იგი კვლავ მეპოვა და
მისდამი სიყვარულზე ვეტყოდი და ისიც ყველაფერს გამიგებდა აქ მიწაზე დაწყებული საუბარი განმეგრძო მასთან. მხოლოდ ასე
და კვლავ შემიყვარებდა. კარგად მესმოდა, რომ ეს იმედი სიგიჟეს შეუძლია ემილიას ჩემგან დაიხსნას თავი და როცა
ჰგავდა, არასოდეს ისე ახლოს არ ვყოფილვარ გაგიჟებასთან, განთავისუფლდება ჩემი გრძნობების სიმძიმისაგან, თავს
როგორც იმ დღეებში. სინამდვილე სიცოცხლეს მიმწარებდა, დამადგება იგი როგორც ნუგეშისმცემელი მშვენიერების
წინანდელ ჰალუცინაციებს ვნატრობდი. განსახიერება. მეც ეს მოგონება იმ იმედით დავწერე, იქნებ ეს
მაგრამ, საბედნიეროდ, იმის შემდეგ ემილია არც ცხადში, სურვილი ამიხდეს.
არც სიზმარში მომჩვენებია. როდესაც ერთმანეთს შევუდარე
დრო, - მე რომ უკანასკნელად ვნახე და მისი სიკვდილის დრო -
დავადგინე, რომ ეს ორი შემთხვევა დროის მიხედვით არ
ემთხვეოდა ერთმანეთს. ემილია ჯერ კიდევ ცოცხალი იყო, ნავის
კიჩოზე მჯდარი რომ მომეჩვენა. შესაძლოა მკვდარი იყო მაშინ,
როდესაც უგონოდ სახეჩარგული ვიწექი სილაში, „წითელ
მღვიმეში“. ამგვარად, არაფერი არ ემთხვეოდა არც სიცოცხლეში,
არც სიკვდილში და ჩემთვის აუხსნელი დარჩა, რა იყო ეს,
ჰალუცინაცია თუ გრძნობების მოტყუება? ის გაუგებრობა,

მსგავსი წიგნები
გ.გ. მარკესი ა. კამიუ კ. აბე
კ.ხ. სელა ე. ჰემინგუეი ფ. საგან

ზიზღი

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ზიზღი

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

შეძენილია ელ. წიგნების ონლაინ მაღაზიაში iBooks.

დღეს უკვე შემიძლია დაბეჯითებით ვთქვა, რომ

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

გადადებულს - მაგრამ მორიგი ბინის შესატანისათვის კი არ მე შეიძლებოდა დავმსგავსებოდი ლიტერატურულ სარბიელზე

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

ემილიამ შემომხედა და მშვიდად მიპასუხა. - არ გინდა გაკოცო?

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

ურთიერთობაში ისე არ იქცევა, როგორც შენ იქცევი ეს - მაშ როგორ, საინტერესოა!

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

მდივანი მაშინვე წამოხტა, საქაღალდე გახსნა, იქიდან თავი მეცხრე

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას Philos