8.

Aleksander Wielki
Obszary pomiędzy zboczami Olimpu a rzeką Aksios.
Twórcami państwa byli królowie z dynastii Argeadów ( Temenidzi – od imienia mitycznego przodka –
Temenosa z Argos)
Perdikkas (VIIw.p.n.e.) – pierwszy władca
Sanktuarium Zeusa w Dion – Vw.p.n.e. igrzyska ku czci Zeusa i muz
Ajgaj – najstarsza siedziba królów (później Pella)
Aleksander I (ok. 498-454r.p.n.e.) filhellen – przyjaciel Hellenów
Archelaos I (413-399wr.p.n.e.) założyciel Pelli, organizator pierwszych igrzysk w Dion
Filip II (360/359-336r.p.n.e.) „największy budowniczy państwa i armii w świecie starożytnym”,
utworzył korpus tzw paziów – synowie macedońskich arystokratów, długie włócznie – sarisy,
hetajrowie – ciężkozbrojna jazda macedońska
338r.p.n.e. – bitwa pod Cheroneją (filip II (z) – Tebańczycy i Ateny (p)) – zapewniło mu to
hegemonię w Grecji
337r.p.n.e. – utworzenie Związku Korynckiego z Filipem II na czele – „strażnik pokoju
powszechnego w Grecji” (wszystkie znaczące greckie poleis oprócz Sparty)
336r.p.n.e. – śmierć Filipa II, władze przejmuje syn Aleksander
Aleksander macedoński – zburzył Teby, wprowadził perską etykietę dworską
334r.p.n.e. – bitwa pod Granikos ( z persami)
333r.p.n.e. – bitwa pod Issos w Cylicji (zwyc Aleksandra p persów -Dariusz III), została
uwieczniona na mozaice w Pompejach
331r.p.n.e. – bitwa między Arbelą a Gaugamelą ( macedonia – persja śmierć Dariusza III)
330r.p.n.e. – Aleksander spalił i splądrował Persepolis, urządził pogrzeb Dariusza)
9.Świat hellenistyczny
323r.p.n.e. – śmierć Aleksandra
Diadochowie – wodzowie
Ptolemeusze – władali Egiptem ( Ptolemeusz I Soter)
Antygonidzi – władali Macedonią (Lizymach)
Seleukidzi – władali wschodem (Seleukos I Nikator)
Koine – język współny
Aleksandria staje się stolicą świata greckiego, Ptolemeusz I utworzył Muzeum-skupiało literatów i
uczonych, Biblioteka Aleksandryjska, w dzielnicy Bruchejon
Wielki ołtarz pergamoński – arcydzieło sztuki hellenistycznej
Poezja erudycyjna – pełna odniesień do historii, geografii oraz mitologii (Kallimach – twórca katalogi
Biblioteki Aleksandryjskiej)
Teokryt III w.p.n.e. – pisał sielanki
Polibiusz z Megapolis IIw.p.n.e. – przedstawiciel historiografii hellenistycznej, autor „Dziejów”
Stoicyzm (Zenon z Kition) – nauczał w portyku na ateńskiej agorze, głosił że wszyscy ludzie są równi,
sprawiedliwość
Epikur z Aten (IV i IIIw.p.n.e.) – człowiek jest tym szczęśliwszy, im mniej ma zmartwień oraz potrzeb,
założył szkołę fil. - Ogrody
Cynizm – jedyne dobro prowadzące do szczęścia to cnota (Antystenes z Aten) Diogenes z Synopy –
wyrzekł się dóbr, mieszkał w beczce „psi żywot”, powrót do natury
Pyrron z Elidy IV/ IIIw.p.n.e. – za warunek szczęścia uznawał spokój, zachowanie postawy
sceptycyzmu – powstrzymywanie się od osądów
Pergamon, Aleksandria Rodos – najważniejsze ośrodki okresu hellenistycznego
„grecki barok” – dynamizm i patetyczność np. Grupa Laokoona
„grecki klasycyzm” – akademickie kontynuacje klasycznych tradycji np. Wenus z Milo
„greckie rokoko” – finezja i subtelność np. Afrodyta
Ammon – Zeus Tyche – bogini ślepego losu Asklepios – uzdrowiciel
Synkretyzm – łączenie cech bóstw greckich i wschodnich
Kult władców – nie przyjął się w Macedonii
Euklides IV/IIIw.p.n.e. – zebrał wiedze matematyczną – „Elementy”
Archimedes z Syrakuz IIIw.p.n.e. – określił ok. liczbę pi, statyka, hydrostatyka, prawo wyporu
Eratostenes z Cyreny IIIw.p.n.e. – obliczył obwód ziemi
Hipparchos z Niaki IIw.p.n.e. – twórca siatki współrzędnych
Arystrach z Samos IIIw.p.n.e. – model heliocentryczny