Professional Documents
Culture Documents
Γαντζώνομαι στη μαμά, σπαράζω στο κλάμα, ουρλιάζω, κολλάω πάνω της.
Φοβάμαι...φοβάμαι...φοβάμαι...
Το φαινόμενο της σχολικής φοβίας δεν είναι καινούριο και ούτε οι διαστάσεις του
μπορούν να θεωρηθούν ιδιαίτερα ανησυχητικές. Ωστόσο, η τάση που καταγράφεται
είναι ανοδική και οι ειδικοί της ψυχικής υγείας συμβουλεύουν τέτιου τύπου
προβλήματα να αντιμετωπίζονται εγκαίρως, ώστε να μην μετεξελίσσονται αργότερα
χαρακτηρίζοντας μια δυσλειτουργική ενήλικη κοινωνική ζωή.
Η σχολική φοβία περιγράφηκε για πρώτη φορά το 1941 από την αμερικανίδα
ψυχίατρο Αντελάιντε Τζόνσον και για πολλά χρόνια ερμηνευόταν κυρίως ως
συνέπεια των σχέσεων εξάρτησης μεταξύ της μητέρας και παιδιού. Αργότερα, κατα
τη διάρκεια εξέλιξης της επιστήμης , μελετήθηκαν και άλλες παράμετροι του
φαινομένου αυτού, τους οποίους θα δούμε στη συνέχεια.
Γενικά, ο όρος φοβία κατά τον Martin Herbert, καθηγητή της ψυχολογίας του
Πανεπιστημίου Leicester της Aγγλίας αποτελεί έναν διαγνωστικό όρο που
περιγράφει τον έντονο και παράλογο φόβο που συνήθως στρέφεται προς κάποιο
συγκεκριμένο ερέθισμα ή κατάσταση στο περιβάλλον.
Ειδικότερα τώρα, ό όρος σχολική φοβία περιγράφει αυτή την έντονη άρνηση του
παιδιού να πάει σχολείο λόγω του έντονου και παράλογου φόβου για κάποιες πτυχές
της σχολικής ζωής( Herbert,1998)
Το παιδί που εκδηλώνει τη σχολική φοβία βασανίζεται συνήθως από την έγνοια ότι
πρέπει να αφήσει το σπιτικό περιβάλλον και όχι τόσο από ένα συγκεκριμένο φόβο
στο σχολείο. Έτσι , επικαλείται διάφορους λόγους για να παραμείνει στο σπίτι ,
λογικοφανείς δικαιολογίες που συνήθως δεν πείθουν τους οικείους του.
Τα συμπτώματα της σχολικής φοβίας
Για να συμπεράνει κανείς ότι ένα παιδί παρουσιάζει σχολική φοβία πρέπει να
εμφανίζει τα ακόλουθα (Schmitt, 1991) :
Αόριστα σωματικά συμπτώματα, όπως στομαχόπονοι, πονοκέφαλοι, πόνος στο λαιμό,
ναυτία ή ζάλη, διάρροια, ιδιοτροπίες στο φαγητό, νυχτερινούς εφιάλτες, ενούρηση,
εγκόπριση κλπ
Το παιδί έχει απουσιάσει πέντε ή περισσότερες μέρες από το σχολείο αυτών των
συμπτωμάτων, τα οποία εμφανίζονται κατά κύριο λόγο το πρωί.
Την ώρα που πρέπει να πάει το παιδί στο σχολείο παρουσιάζει συμπτώματα
αντικοινωνικής συμπεριφοράς, όπως εκρήξεις θυμού, επιθετικότητα,
υπερκινητικότητα, άρνηση να δεχτεί φαγητό, συμπτώματα τα οποία επιδεινώνονται
τη στιγμή της αναχώρησης για το σχολείο ή κατά την άφιξη στο σχολικό χώρο.
Όταν η οικογένεια δεν έχει αναπτύξει κοινωνικότητα και οι γονείς νιώθουν πως δεν
έχουν ικανοποιήσει επαρκώς τις δικές τους ανάγκες προσωπικές, επαγγελματικές.
Λόγω ίσως πολλαπλών αρνητικών εμπειριών του παιδιού στο σχολείο( απορριπτικός
δάσκαλος, κακές σχέσεις με συνομηλίκους)
Μπορεί να πυροδοτηθεί από ψυχοπιεστικά γεγονότα στην οικογένεια: ασθένεια,
θάνατος, διαζύγιο, οικονομικά θέματα σε συνάρτηση συνήθως με το πως οι γονείς
αντιμετωπίζουν τα θέματα αυτά.
Αντιμετώπιση
Το παιδί πρέπει να επιστρέψει στο σχολείο. Οι γονείς θα βοηθούσαν προς το σκοπό
αυτό αν αρχικά μπορούσαν να αναλογιστούν σχετικά με την αρχική εκδήλωση του
φαινομένου αυτού στο παιδί.
Ο φόβος και η άρνηση για το σχολείο αφορούν τις διαπροσωπικές του σχέσεις ,την
πιθανή χαμηλή επίδοση ή το σχολείο γενικά? Με το να διερευνήσουν τους τρόπους
με τους οποίους εκφράζει το παιδί τα συναισθήματα του, δείχνοντας υπομονή,
σταθερότητα στη συμπεριφορά τους και έμπρακτο ενδιαφέρον για τη συμπεριφορά
του.
Όταν το παιδί παραπονείται ότι είναι άρρωστο πρέπει να κρίνουν από όσα ξέρουν για
την προσωπικότητά του κατά πόσο συμβαίνει κάτι τέτοιο ή το παιδί προσπαθεί να
κερδίσει την παραμονή στο σπίτι. Είναι πολύ σημαντικό να εδραιωθούν στο σχήμα
επικοινωνίας γονέων- και παιδιού, τόσο η έκφραση συναισθημάτων, του φόβου για
το σχολείο, όσο και η συζήτηση για όσα συνέβησαν στη σχολική μέρα του παιδιού
είτε καλά είτε άσχημα.
Το υποστηρικτικό κλίμα στην τάξη, τα σαφή όρια από την πλευρά του δασκάλου
αλλά και η θερμή υποδοχή του παιδιού στην πόρτα από το δάσκαλο για κάποιο
διάστημα , έτσι ώστε να ενισχυθεί ο αποχωρισμός από το γονιό, θα εξομάλυναν τη
φοβική αντίδραση του παιδιού προς το σχολείο.
Ένας ακόμη τρόπος αντιμετώπισης των συμπτωμάτων θα ήταν η ένταξη του παιδιού
σε αθλητικές ομάδες, επισκέψεις στα σπίτια των άλλων παιδιών , οι συχνές κατά το
δυνατόν έξοδοι από το σπίτι.
Διαδικαστικά:
Το παιδί μπορεί να χρειαστεί κάποια βεβαίωση(πιθανόν από κάποιο δημόσιο φορέα)
ότι αντιμετωπίζει αγχώδη κατάταση, έτσι ώστε να δικαιολογηθούν οι απουσίες του
στο σχολείο
Θεραπευτικά:
Συνήθως το «χτίσιμο» μιας φοβίας έχει ξεκινήσει πριν τη έξαρση των
συμπτωμάτων, τα οποία τελικά εμποδίζουν το παιδί να πάει στο σχολείο. Ο ειδικός,
λόγω της σχετικής κατάρτισής του θα εντοπίσει έγκαιρα τα σχήματα
αλληλεπίδρασης στην οικογένεια, θα ενημερώσει τους γονείς και με τη δική τους
συνεργασία ,θα μπορέσουν να αλλάξουν τα σχήματα αυτά.
Πηγές:
Καλλιμώρου Εβελίνα(2007)”Επαφή με το παρελθόν”, Βιωματική άσκηση,
Ψυχοθεραπεία Gestalt, tvonline.gr
Herbert Martin(1998) «Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας, εφαρμοσμένη
Ψυχολογία 1α, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
Sxoleio98.blogspot.com