ANATOMIA E SISTEMIT TË TRETJES

SISTEMI I TRETJES
Sistemi tretës është grupi i organeve që transformmojnë
ushqimet në lëndë ushqyese, d.m.th, në elementë që mund të
asimilohen drejtëpërdrejtë nga trupi.
Sistemin tretës e përbëjnë: goja (os), gypi tretës (esofagu),
lukthi (gaster) dhe zorrët (intenstinum), dhe gjëndrat e varura
(pankreasi, mëlçia dhe gjëndra e pështymës.
 GOJA (OS)
Goja ose gaviteti oral është pjesa e parë e sistemit tretës.
Gaviteti oral goja përmban dhëmbët (dentes), gjuhën
(linguae),
 DHËMBËT (DENTES)
Dhëmbi përbëhet prej dy pjesëve: kurorës (corona dentes), dhe një apo më
shumë rrënjë.

që del nga mishi i dhëmbëve (gingiva) që është e mbuluar me zmalt (zmalti është
struktura më e fortë në trup), Dentina ( është pak më e dobët por thuajse e fortë
si ashti) dhe një apo dy dhe tre rrënjë.

Dhëmballa (molaris)

Dhëmbët janë organe të forta me ngjyrë të bardhë që janë të

vendosura në nofullën e poshtme (mandibulla) dhe të sipërme
(maxilla). Një i ritur numëron 32 dhëmbë (gjashtëmbëdhjetë dhëmbë
në pjesën e poshtme në mandibull dhe gjashtëmbëdhjetë në pjesën e
sipërme maxilla. Dhëmbët shërbejnë për përtypjen e ushqimit.
Dhëmbët ndahen në dhëmbët prerës (dentes incisivus), të qenit (dentes caninus),
paradhëmballët (dentes praemolaris) dhe dhëmballët (dentes molaris).

Dhëmbët prerës (incisivus dentes) gjithsej janë tetë dhe ndahen në dhëmbët
prerës qëndror (që gjenden në pjesën qëndrore të dhëmbëve) që janë katër dhe
dhëmbët prerës anësor (që gjenden në mes të dhëmbëve prerës qëndror dhe
dhëmbëve të qenit) që janë gjithesej katër. Dhëmbët prerës kanë një tehë prerës
që bë bën të mundur nguljen e tyre në ushqim. Dhëmbët prerës kanë nga një
rrënjë Dhëmbët prerës qëndror të pjesës së sipërme dalin midis moshës 7- 8
vjeqare, ndërsa të pjesës së poshtme dalin midis moshës 6 -7 vjeqare. Dhëmbët
prerës anësor të pjesës së epërme dalin midis moshës 8 – 9 vjeqare, ndërsa të
pjesës së poshtme midis moshës 7 – 8 vjeqare.

Dhëmbët e qenit gjithsej janë katër dy në pjesën e poshtme dhe dy në pjesën e

sipërme këto dhëmbë gjenden në mes të dhëmbëve prerës anësor dhe
paradhëmballëve. Dhëmbët e qenit ka një maje e cila bën të mundur shpimin dhe
copëtimin e ushqimit. Dhëmbët e qenit të pjesës së epërme dalin midis moshës
11 – 12 vjeqare, ndërsa të pjesës së poshtme 9 – 10. Kanë nga një rrënjë

Paradhëmballët gjithsej janë tetë (katër në pjesën e poshtme dhe katër në pjesën
e sipërme). Gjenden në mes të dhëmbëve të qenit dhe dhëmballëve.
Paradhëmballët kanë një kurorë të sheshtë që i mundëson bluarjen e ushqimit.
Kanë nga dy rrënjë.

Dhëmballët gjithsej janë dymbëdhjetë (gjashtë në pjesën e poshtme dhe gjashtë

një pjesën e sipërme. Këto kanë dy apo tre rrënjë. Këto kanë kurorë të sheshtë që
i mundëson bluarjen e ushqimit sikurse paradhëmballet, por dhëmballët janë më
të mëdha. Kanѱ nga tre rrënjë.

Dhëmballa e fundit (dhëmballa e pjekurisë) e harkut të dhëmbëve del përafërsisht

midis moshës 18 – 30, por në disa njerëz mungon krejtësisht.
 Average "eruption" time (in
Teeth
months after birth)

1) Lower central incisor 8 months

2) Upper central incisor 10 months

3) Upper lateral incisor 11 months

4) Lower lateral incisor 13 months

5) Lower first molar 16 months

6) Upper first molar 16 months

7) Upper canine 19 months

8) Lower canine 20 months

9) Lower second molar 27 months

10) Upper second molar 29 months

 Eruption time averages have been calculated among the general population (US). They are average
values, so the variation can range ±6 months.

Interesting isn't it?

-Stef

 stefan's blog


 Email this page
GJUHA (LINGUA)