Sosyedad at Literatura

Pagtatasa:
1. Pumili ng isang karagdagang babasahin at gawan ng buod.
“Mga Ibong Mandaragit” ni A. Hernandez (nobela)
Sa kalagitnaan ng 1944, kung saan humihina na ang hukbo ng mga Hapones sa
digmaan, napagpasiyahan nilang atakihin ang Sampitan at tinangkang agawin din
ang Infanta mula sa mga gerilyang Pilipino. Nagkaroon ng digmaan at halos
mapulbos ang mga Pilipino gerilya.
May ilan-ilan namang nakaligtas mula sa madugong digmaan at salakayan. Isa sa
mga ito ay si Mando. Nilakbay niya ang kagubatan upang makaligtas nang tuluyan
sa mga sundalong Hapon. Sa gubat ay nakita niya rin ang dalawa pang gerilyang
nakaligtas, sina Martin at Karyo.
Ang tatlo ay nagpasiyang magtungo sa bahay ni Tata Matyas na isang gerilya rin
noong kaniyang kabataan. Pinatuloy sila nito sa kaniyang tahanan. Habang
naghahapunan sina Martin at Karyo, nag-uusap naman sina Tata Matyas at Mando
tungkol sa nobela ni Jose Rizal na El Filibusterismo at Noli Me Tangere.
Ayon kay Tata Matyas, totoo ang mga kayamanang iniwan ni Rizal. Dahil dito ay
nakumbinsi rin ang tatlo na totoo nga ito. Hinanap nilang tatlo kung nasaan ang
iniwang kayaman ni Simoun na mula sa mga nobela ni Rizal.
gintong aral ng Mga Ibong Mandaragit (Buod) wakasNakita nila ang kayamanan sa
karagatan ng Atimonan. Gayunman, nasawi naman si Karyo dahil sa pating na
sumalakay sa kanila. Si Martin naman ay pinaslang ni Mando dahil sa kasakiman
nito at nais masolo ang kayamanan.

2. Ibigay ang inyong sariling suri ukol sa akdang Pitong Sundang ni Ericon Acosta.
- Ang Pitong Sundang ay tungkol sa nagpapatuloy na paglalakbay ng magsasaka ng
Pilipinas mula pa ng pagsilang nito sa isang hindi makatarungang lipunan, hanggang
sa iba`t ibang mga isyung pampulitika na kinakaharap nila at tungo sa kanilang
tagumpay sa kanilang pakikibaka para sa lupa at kanilang karapatang mabuhay.
Ito ay inspirasyon ng isang koleksyon ng mga tula sa sektor ng magsasaka ng
Pilipinas na may parehong pamagat ng makata at dating bilanggong pampulitika na
si Ericson Acosta na naging finalist sa international Prize, Freedom to Create.
Kabilang sa mga tula ni Acosta na kasama sa produksyon ay ang: Tala, Sipat at
Gabud - kung saan pinagsasama niya ang simple, pang-araw-araw na bokabularyo
ng ordinaryong tao at talinghaga na tumatagos sa nerbiyos ng mga mambabasa.
Sa tala (listahan), tila nagbigay ng mga salita si Acosta sa hindi mailalarawan, halos
hindi masabi ang kalungkutan, sakit, takot at sakripisyo ng mga inaapi- ang mga
nagugutom, walang tulog, mga biktima ng mga paglabag sa karapatang pantao.
Kaagad, nadarama ng isa ang pagluluksa o ang memorya nito. Nakasalalay sa
pananaw ng isang tao, ang mga linya na ito ay nag-iisip ng isang martir na
 Sosyedad at Literatura
kalalakihan at kababaihan na lumaban para sa isang kadahilanan - pinatay o dinukot
at nananatiling nawawala. Ang kanilang mga pangalan ay nakaukit sa anumang
pipiliin natin, ayon kay Acosta- sa isang kahoy na tungkod halimbawa, o sa isang
palayok na luwad. At isiniwalat niya ang mga kwento. Isiniwalat niya kung paano at
bakit, ang mga sagot na nagmamakaawang marinig o makita o maramdaman,
Sa Gabud (Grindstone), hinayaan tayo ni Acosta ng mas malalim sa kanyang
pananaw sa politika at ideolohikal. Gumagamit siya ng mga malinaw na imahe na
nagdadala sa kanyang mga mambabasa sa isang partikular na kapaligiran- sa
kanayunan. Pinasasaksi niya tayo sa isang ritwal- kung saan nagtitipon ang mga
magbubukid, manggagawa, kabataan at iba pang nagising na masa dahil hindi na
nila ito madala. Inilalarawan nito ang nagngangalit na galit ng mga tao. Naghahanda
na sila, naghahanda para sa giyera. Sa buong tula, mga imahe ng pagsasama-sama
patungo sa bukang-liwayway ng pagtutuos, pagpapalakas ng mga ranggo upang
harapin ang isang mapagpasyang labanan. Ang nagpapabisa sa tulang ito ay ang
malinaw na pagtunaw ng literal na mga imahe at talinghaga, ang paraang ginagawa
ni Acosta sa karamihan ng kanyang mga tula. At dahil ito ay isang tula ng pagtitipon
para sa giyera, ang paghigpit ng bolos ay hindi titigil, buong gabi, kung kinakailangan
nila. Tiyak na gayon, sapagkat may kamalayan na sila sa pang-aapi, kawalang-
katarungan, kagutuman at pagpatay sa kanilang mga ranggo kaya't ipinagpatuloy
nila ang pagtitipon at paghuhugas ng kanilang mga sandata. At sa mga huling talata
ng tula, hindi na pinigilan ni Acosta, wala na siyang itinatago para sa kanyang sarili.
Masaganang inilabas niya ang lahat.
Para sa kanyang bahagi, ibinabahagi ni Jazmines ang direkta ngunit mayaman sa
paningin na "maliit at malaking piitan" (maliit at malaki ang bilangguan) na nagsasabi
tungkol sa isang bilanggo na naglalarawan sa kanyang sitwasyon sa loob ng
kanyang selda. Gayunpaman, ang parehong bilanggo, na nakaranas ng
pagpapahirap at lahat ng uri ng panunupil sa loob ng selda ng bilangguan, na hindi
nakakulong: kung hindi tayo nakikipaglaban at naninindigan laban sa terorismo ng
estado, ang tila malaya, malaking labas ng mundo na ating ginagalawan. puno ng
maliliit na kulungan. Tulad ng Acosta at Jazmines, marami sa mga magsasaka at
kanilang mga kakampi ay pinahihirapan, dinukot, iligal na nakakulong o pinatay nang
marahas dahil nakikipaglaban sila upang palayain ang kanilang sarili at ang mga api.
Pinapasok tayo, dinala sa loob ng pinakadulo na sulok, sa loob ng kaunting metro
kuwadradong nakakulong siya, kasama ang iba pang mga bilanggo. Biglang
napipilitan ang isang tao na maramdaman ang kanyang pagsubok, upang hangarin
na mailabas siya at ang iba pa doon. Habang nakikiramay tayo, pinapaalala niya sa
atin na ang mundong ginagalaw niya ay lilitaw na magkakaiba lamang sa unang
tingin. Sa katunayan, pinapaalalahanan niya tayo, na may isang hint ng pang-iinis,
kung sakaling makalimutan natin. Mukhang hindi siya naiinggit sa atin na malaya
kung tutuusin. Sa katunayan, hinihimok niya kaming labanan ang malaking pasista
sa labas ng mundo.
Sa wakas, tinapos ng makata ang kanyang tula na may malakas na mga linya gamit
ang mga literal na bagay, paksa at hugis at paglalagay ng tamang dami ng mga
talinghaga kung kinakailangan, at sa huli ay tama ang pako sa ulo.
 Sosyedad at Literatura
Samakatuwid, ito ay nagsilbing salaysay na naghabi ng napakatagal na paglalakbay
ng magsasakang Pilipino sa gitna ng pyudal na pagkaalipin, dikta ng imperyalista,
burukrata-kapitalismo at ang kanilang palakasang pagpapatibay para sa paglaya sa
pamamagitan ng agraryong rebolusyon.