/selinhocabiyo /selinhoca

BİYOKAMP
2

www.selinhoca.com
 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ

Organik Maddeler Monosakkarit

✔ Enerji verici, yapıcı – onarıcı ve düzenleyicidirler. ✔ Monomerleridir.
✔ C, H ve O bir arada bulundururlar. ✔ Sindirim ile daha küçük parçalara ayrılamazlar.
✔ Canlılar tarafından üretilirler. ✔ Yapısındaki karbon sayısına göre sınıflandırılırlar.

1) Karbonhidrat Trioz = Gliseraldehit

✔(CH2O)n genel formülüne sahiplerdir. Pentoz = Deoksiriboz, Riboz
✔ Enerji verici ve yapıcı – onarıcıdır. Heksoz = Glikoz, Galaktoz, Fruktoz
✔ Sindirilerek monomer haline gelirler. Monomerleri hücre
zarından geçebilir.

Monosakarit Disakkarit Polisakkarit

• Trioz • Maltoz • Glikojen

• Gliseraldehit • Sükroz • Nişasta
• Pentoz • Laktoz • Selüloz
• Deoksiriboz • Kitin
• Riboz
• Heksoz
• Glikoz
• Galaktoz
• Fruktoz
 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ

Disakkarit
✔ İki heksozun dehidrasyonla birleşmesi sonucu oluşmuş
karbonhidratlardır.
✔ Hidroliz ile parçalanabilirler.

Disakkarit ve polisakkarit oluşumuna sadece heksozlar katılır.

İki heksoz arasında dehidrasyon ile bağ oluşturulur. Bu bağ " " "
"Glikozit Bağı" dır.

Maltoz
Sükroz
Laktoz

Maltoz ve Sükroz hayvan hücrelerinde; Laktoz bitki

hücrelerinde bulunmaz.
 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ

Polisakkarit
✔ Çok sayıda glikozun dehidrasyon sentezi ile birleşmesi n Glikoz  Polisakkarit + (n-1) H2O
sonucu oluşan karbonhidratlardır.
✔ Polisakkaritlerin birbirinden farklı olma sebebi;
- Glikozit bağ şekilleri
- Glikoz sayısı Selüloz Nişasta Kitin Glikojen
• Bitkisel • Bitkisel • Hayvansal • Hayvansal
• Yapı • Depo • Yapı • Depo
• İnsanlar • Suda • İnsanlar • Suda çözünür.
tarafından çözünmez. tarafından
sindirilemez. sindirilemez.
• Suda • Mantarlarda
çözünmez bulunur.
• Suda
çözünmez.
• Diğer
karbonhidratla
rdan farklı
olarak N taşır
 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ

2) Lipitler
✔ C, H ve O elementlerinden oluşur. P ve N gibi elementleri de
içerebilir.
✔ H oranı çok yüksek olduğundan enerji verimi daha fazladır.
✔ Suda çözünmez.

Trigliserit Fosfolipit Steroid

• Enerji verici • Yapıcı–onarıcı • Yapıcı–onarıcı

• Depo • Düzenleyici
 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ

Trigliserit
Gliserol ile 3 yağ asidi dehidrasyon sentezi ile birleşir ve
trigliserit oluşur. Gliserol ile yağ asitleri arasında "Ester Bağı"
oluşur.

Yağ Asidi
✔ Yağların monomerleridir
✔ Uzun karbon zincirlerinden oluşmuştur.
✔ Karbon atomları arasındaki bağın çiftli ya da tekli olmasına
göre ikiye ayrılırlar.

Doymuş Yağ Asitleri

Doymamış Yağ Asitleri
Margarin
Esansiyel Yağ Asitleri

Nötral yağların farklı olmasının sebebi yağ asidi çeşididir.

 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ

Fosfolipid
✔ 1 Gliserol ve 2 Yağ asidinin esterleşmesi sonucu oluşmuştur.
Yapısında C, H ve O ek olarak P ve N bulunur.
✔ Tüm canlılarda hücre zarının yapısında çift katlı olarak bulunur.
✔ Baş ve kuyruk olmak üzere iki kısımdan oluşmuştur.
✔ Yapıcı – onarıcıdır.

Hücre zarının iç kısmı hidrofobik, dış kısmı hidrofiliktir. Hücre zarına

bu özelliği kazandıran fosfolipiddir.

Steroid
✔ Yağ asidi ve gliserol içermeyen halkasal özel lipit çeşididir.
✔ Yapıcı – onarıcı ve düzenleyicidirler.
✔ Hücre zarının geçirgenliğini ve dayanıklılığını artırırlar.
✔ Hücre zarından direkt geçebilirler.

Kolesterol
✔ Hayvansal steroid çeşididir.
✔ Hücre zarının yapısına katılır. Zarın geçirgenlik ve dayanıklılığını
artırır.
✔ Kortizon hormonu ve safranın yapısına katılır.
✔ Fazlası damar sertliğine sebep olur.
 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ

3) Protein
✔ C, H, O ve N elementlerinden oluşur. Ayrıca S ve P’da
bulunabilir.
✔ Amino asitlerin dehidrasyon ile birleşmesi sonucu oluşurlar.
✔ Ribozom organelinde genetik maddeye uygun olarak üretilir.
✔ Ribozomda üretilmiş olan ilk işlevsiz proteine polipeptid
denir.
Amio asitlerin birbirine bağlanmasını "Peptit Bağı" sağlar. Bu
olaya peptidleşme denir.

Amino asit
✔ Proteinlerin yapı taşıdır.
✔ Radikal, Amino, Karboksil olmak üzere üç gruptan
oluşmuştur.
✔ Amino ve karboksil grup her amino asitte bulunurken radikal
grubun içeriği amino asitler arasında farklılık göstermektedir.
✔ Peptid bağı, amino grup ile başka bir amino asitin karboksil
grubu arasında kurulur.
✔ Amfoterdir.
✔ Doğada 20 çeşit amino asit vardır. Bu amino asitlerin 8
tanesi hayvanlar tarafından üretilemez. Üretilemeyen bu amino
asitlere temel (esansiyel) amino asit denir.
 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ

Proteinlerin birbirinden farklı olmasının sebebi;

✔ Amino asit sayısının farklı olması
✔ Amino asit sıralamasının farklı olması Çökelme: Yabancı proteinler bir araya geldiğinde çökelme
✔ Amino asit çeşitlerinin farklı olması meydana gelir. Aynı proteinler arasında çökelme olmaz.
✔ Genetik maddedeki nükleotid dizilişinin farklı olması
Çökelme Akrabalık
Proteinlerin görevleri;
✔ Zorunlu hallerde enerji vericidirler.
✔ Bağışıklıkta rol alırlar. (Antikor, interferon…)
✔ Enzim ve hormonların bir kısmı protein yapılıdır.
Metabolizmanın düzenlenmesini sağlarlar.
✔ Yara onarımı ve vücut büyümesinde rol oynar. Denatürasyon: Yüksek sıcaklık, pH değişiklikleri, yüksek
✔ Kanın pıhtılaşmasında görev alır. (Fibrinojen, trombin, basınç, yüksek tuzluluk gibi nedenler ile proteinin üç boyutlu
protrombin) yapısının bozulmasıdır.
✔ Kanın osmotik basıncını düzenler. (Albümin, globulin)
✔ Solunum gazlarının taşınmasını sağlar. (Hemoglobin) Primer yapı denatürasyon ile zarar görmez.
✔ Kasların kasılıp gevşemesini sağlar. (Aktin, miyozin)
✔ Hücre zarında bulunan reseptör ile seçici geçirgenlik sağlar.
 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ

4) Vitamin A:
✔ Düzenleyicidirler.
✔ Enzimlerin yapısına katılır. D:
✔ Enerji verici değillerdir.
✔ Monomerleri yoktur. E:
✔ Sindirime uğramadan hücre zarından geçebilirler.
✔ Eksikliklerinde metabolizmada aksaklıklar görülür. K:
✔ Yüksek sıcaklık, metalle temas, ışık, oksijen ve radyasyon ile
yapıları bozulabilir.
B:
Yağda Çözünen
Suda Çözünen Vitaminler
Vitaminler C:
• A, D, E ve K vitaminleri • B ve C vitaminleri
• Fazlası karaciğerde depo • Fazlası idrarla dışarı atılır.
edilir. • Eksiklikleri hemen ortaya Karaciğer
• Eksiklikleri geç ortaya çıkar
çıkar. Provitamin A A vitamini
• Fazlası ve eksikliği Deri
metabolizma
bozukluklarına yol açar. Provitamin D D vitamini