6 cặp phạm trù cơ bản của triết học

1. Cái chung và cái riêng

khái niệm
Cái riêng
là một phạm trù triết học để chỉ một sự vật, một hiện tượng, một quá trình nhất định
Cái đơn nhất
những nét, những mặt, những thuộc tính chỉ có ở một SVHT (link)
Cái chung
những thuộc tính, những mặt, những yếu tố tồn tại phổ biến ở nhiều sự vật hiện tượng
Quan hệ
cái riêng và cái chung đều tồn tại khách quan
cái chung chỉ tồn tại trong cái riêng
cái riêng chỉ tồn tại trong mqh với cái chung
cái riêng là toàn bộ, cái chung là bộ phận ( cái riêng= cái chung+ cái đơn nhất)
cái riêng và cái đơn nhất có thể chuyển hoá cho nhau trong những điều kiện nhất định
Ý nghĩa
vì cái riêng chỉ tồn tại trong mqh với cái chung nênko đc tuyệt đối hoá cái riêng
muốn tìm cái chungphải thông qua việc nghiên cứu cái riêng. Mặt khác phải dựa vào cái chung để
cải tạo cái riêng
trong thực tiễn phải tạo điều kiện để“cái đơn nhất” có lợi cho con người trở thành “cái chung” và
“cái chung” bất lợi trở thành “cái đơn nhất”
2. nguyên nhân- kết quả
Khái niệm
nguyên nhân: tác động lẫn nhau giữa các mặt trong một sự vật, hiện tượng hay giữa các sự vật
hiện tượng với nhau tạo ra các biến đổi nhất định
Kết quả:những biến đổi xuất hiện do nguyên nhân tạo ra (link)
Quan hệ
nguyên nhân sinh ra kết quả-> nguyên nhân có trước, kết quả có sau
KQ tác động ngược lại NN
Thúc đẩy
Cản trở
NN và KQ có thể thay đổi vị trí cho nhau
Tính chất
Tính khách quan
Tính phổ biến
Tính tất yếu
Ý Nghĩa