IMCI Ở TRẺ

2 THÁNG - 5 TUỔI
Các nguyên nhân chính gây tử
vong ở trẻ em dưới 5 tuổi?
 IMCI TRẺ 2 THÁNG-5 TUỔI
 IMCI (Integrated Management of
Childhood Illness): hoạt động lồng ghép
chăm sóc trẻ bệnh.
 Chiến lược nhằm cải thiện chất lượng
chăm sóc sức khỏe y tế tuyến cơ sở
 Nhằm giảm tỉ lệ mắc bệnh và tử vong của
các bệnh thường gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi
 GIỚI THIỆU

Nguyên tắc xử trí:

 Không bỏ sót các bệnh nặng

 Bảo đảm mức độ chính xác khi phân lọai bệnh

 Tăng cường chất lượng chuyển viện

 Tham vấn để nâng cao chất lượng điều trị tại nhà và
tăng cường sự phát triển của trẻ.
 MỤC TIÊU BÀI HỌC
 Xác định được bệnh nhân có dấu hiệu cần
chuyển viện gấp
 Thực hiện được các xử trí trước khi
chuyển viện
 IMCI Ở TRẺ 2 THÁNG-5 TUỔI
 Bệnh nhân nam, 7 tháng tuổi, mẹ đưa bé
đến phòng khám trạm y tế xã vì ho. Bác sỹ
đo nhiệt độ ở nách bé thấy bé sốt 38 độ C,
nhìn thấy bé thở rút lõm lồng ngực, 55
lần/phút. Nếu bạn là bác sỹ ở trạm y tế,
bạn sẽ làm gì?
 IMCI Ở TRẺ 2 THÁNG-5 TUỔI
 Bệnh nhân nam, 7 tháng tuổi, mẹ đưa bé
đến phòng khám trạm y tế xã vì ho. Bác sỹ
đo nhiệt độ ở nách bé thấy bé sốt 38 độ C,
nhìn thấy bé thở rút lõm lồng ngực, 55
lần/phút. Nếu bạn là bác sỹ ở trạm y tế,
bạn sẽ làm gì?
 Cho liều đầu kháng sinh thích hợp

Chuyển viện gấp

 1. DẤU HIỆU NGUY HIỂM TOÀN
THÂN
 Không thể uống được hoặc bỏ bú
 Nôn ói tất cả mọi thứ
 Co giật
 Li bì hoặc khó đánh thức
Hoàn tất nhanh chóng phần đánh giá còn lại
Xử trí cấp cứu trước khi chuyển viện
Chuyển viện gấp
DẤU HIỆU NGUY HIỂM TOÀN THÂN
KHÔNG UỐNG ĐƯỢC HOẶC BỎ BÚ
NÔN ÓI TẤT CẢ MỌI THỨ
CO GIẬT
LI BÌ HOẶC KHÓ ĐÁNH THỨC
 Nam 8 tháng tuổi, sốt 38,5 độ C, đến
khám trạm y tế vì ho 3 ngày.
 Bác sỹ hỏi: Nam có thể uống hay bú mẹ
được không?
 Mẹ trả lời: Không, cháu không muốn bú.
 Bác sỹ cho Nam uống nước nhưng Nam
quá yếu không thể uống được. Nam mở
mắt nhưng khi bác sỹ và mẹ nói chuyện
thì Nam không nhìn họ. Khi bác sỹ khám
cho Nam thì Nam không có phản ứng lại.
 Nam có dấu hiệu nguy hiểm toàn thân
không?
 2. HO / KHÓ THỞ
Bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm VIÊM PHỔI NẶNG Liều đầu kháng sinh thích hợp
toàn thân nào, HOẶC BỆNH RẤT Chuyển viện gấp
hoặc rút lõm lồng ngực, NẶNG
hoặc thở rít khi nằm yên
Thở nhanh VIÊM PHỔI Kháng sinh 3 ngày
2th -12th ≥ 50l/p Salbutamol nếu trẻ có thở
12 th – 5 tuổi ≥ 40 l/p khò khè
Thuốc ho an toàn
Dặn khi nào tái khám ngay
Khám lại sau 2 ngày
Không có các dấu hiệu trên KHÔNG VIÊM Nếu ho trên 30 ngày, chuyển
PHỔI: HO HOẶC đi bệnh viện
CẢM LẠNH Cho Salbutamol nếu trẻ có thở
khò khè
Thuốc ho an toàn
Dặn khi nào tái khám ngay
Khám lại sau 5 ngày
Xử trí vấn đề họng nếu có
HO / KHÓ THỞ
RÚT LÕM LỒNG NGỰC
THỞ NHANH
THỞ RÍT
THỞ KHÒ KHÈ
 An 18 tháng tuổi, nặng 9 kg, nhiệt độ 37
độ C, ho 3 ngày nay. An uống được,
không bị nôn, không co giật, không ngủ li
bì hoặc khó đánh thức. An thở 45 lần/phút,
rút lõm lồng ngực, không thở rít, không
khò khè
 An 18 tháng tuổi, nặng 9 kg, nhiệt độ 37
độ C, ho 3 ngày nay. An uống được,
không bị nôn, không co giật, không ngủ li
bì hoặc khó đánh thức. An thở 45 lần/phút,
rút lõm lồng ngực, không thở rít, không
khò khè
  Viêm phổi nặng hoặc bệnh rất nặng
  Liều đầu kháng sinh thích hợp.
Chuyển viện gấp
 3. TIÊU CHẢY
 Định Nghĩa: Tiêu chảy là đi ngoài phân
lỏng hoặc tóe nước ≥ 3 lần / 24 giờ
 Một trẻ tiêu chảy có thể có 3 vấn đề dẫn
đến tử vong:
 Tiêu chảy cấp: mất nước, suy dinh dưỡng
 Tiêu chảy kéo dài: các vấn đề về nuôi dưỡng

 Lỵ hoặc tiêu chảy phân máu: mất nước, suy

dinh dưỡng
Ít nhất 2 trong 4 dấu MẤT -Có phân loại bệnh nặng khác: chuyển viện
hiệu: gấp và uống ORS trên đường đi
NƯỚC
-Li bì, khó đánh thức -Không có phân loại bệnh nặng khác: phác
-Mắt trũng
NẶNG đồ C
-Không uống được hoặc - > 2 tuổi + đang có dịch tả tại địa phương:
uống kém cho 1 liều kháng sinh điều trị tả
-Nếp véo da mất rất
chậm

Ít nhất 2 trong 4 dấu CÓ MẤT -Có phân loại bệnh nặng khác: chuyển viện
hiệu: gấp và uống ORS trên đường đi
NƯỚC
-Vật vã, kích thích -Không có phân loại bệnh nặng khác: phác
-Mắt trũng đồ B
-Uống háo hức, khát -Kẽm 14 ngày
-Nếp véo da mất chậm -Dặn khi nào tái khám ngay
-Khám lại sau 5 ngày nếu chưa tiến triển tốt
Không đủ dấu hiệu đẻ KHÔNG
phân loại mất nước nặng
-Phác đồ A
hoặc có mất nước MẤT -Kẽm 14 ngày
NƯƠC -Dặn khi nào tái khám ngay
-Khám lại sau 5 ngày nếu chưa tiến triển tốt
 TIÊU CHẢY KÉO DÀI
 Nếu tiêu chảy ≥14 ngày:
1. Có mất nước hoặc mất nước nặng  Tiêu
chảy kéo dài nặng  Điều trị mất nước
trước khi chuyển trừ trường hợp có phân loại
nặng khác. Chuyển gấp đi bệnh viện
2. Không mất nước  Tiêu chảy kéo dài 
Khuyên bà mẹ cách nuôi dưỡng trẻ tiêu
chảy kéo dài. Khám lại sau 5 ngày
 LỴ
 Nếu có máu trong phân  Lỵ  Cho
kháng sinh thích hợp đối với lỵ. Khám lại
sau 2 ngày
MẮT TRŨNG
UỐNG HÁO HỨC - KHÁT
NẾP VÉO DA
Trẻ có mắt trũng không?
Trẻ có mắt trũng không?
Trẻ có mắt trũng không?
Trẻ có mắt trũng không?
 4. SỐT
Phải đánh giá triệu chứng sốt khi:
 Bà mẹ nói là trẻ có sốt, hoặc

 Thân nhiệt lúc khám ≥ 37,5oC (nhiệt độ

nách), hoặc
 Sờ ở nách, bụng thấy trẻ nóng
 SỐT
 Một trẻ bị sốt có thể do sốt rét, sởi, sốt
xuất huyết, hoặc cũng có thể là do bị
nhiễm các virus khác, hoặc các bệnh nặng
khác.
 Cần biết cách đánh giá một trẻ bị sốt rét,
sởi, sốt xuất huyết vì đây là 3 nguyên nhân
gây tử vong cao ở trẻ em.
XÁC ĐỊNH NGUY CƠ SỐT RÉT
Trẻ được xem là có nguy cơ sốt rét nếu:
- Sống trong vùng dịch tễ sốt rét, hoặc
- Lui tới vùng dịch tễ sốt rét trong vòng 6
tháng qua.
(Vùng dịch tễ sốt rét được xác định dựa vào
thông tin của Sở Y tế từng tỉnh).
 SỐT CÓ NGUY CƠ SỐT RÉT
Baát kyø daáu hieäu nguy hieåm
toøan thaân naøo hoaëc
Coå cứng hoaëc
Thoùp phoàng
Kyù sinh truøng soát reùt döông tính SOÁT REÙT
P. falciparum hoaëc / vaø P. vivax
Chöa coù keát quaû xeùt nghieäm
hoaëc xeùt nghieäm KSTSR aâm
tính vaø
Khoâng chaûy muõi vaø
Khoâng coù nguyeân nhaân gaây soát
do beänh khaùc
Chöa coù keát quaû xeùt nghieäm
hoaëc xeùt nghieäm KSTSR aâm
tính vaøCoù nguyeân nhaân gaây soát GIOÁNG SOÁT Daën khi naøo taùi khaùm ngay
do beänh khaùc
SOÁT REÙT Lieàu ñaàu khaùng sinh thích hôïp
NAËNG/ Lieàu ñaàu khaùng soát reùt thích hôïp
BEÄNH RAÁT Phoøng ngöøa haï ñöôøng huyeát
NAËNG COÙ Paracetamol neáu T≥ 38,5oC
SOÁT Chuyeån vieän gaáp
Khaùng soát reùt thích hôïp
Paracetamol neáu T≥ 38,5oC
Taùi khaùm sau 2 ngaøy nếu vẫn còn sốt
Daën khi naøo taùi khaùm ngay
Neáu soát haøng ngaøy treân 7 ngaøy, chuyeån vieän
SOÁT – GIOÁNG Khaùng soát reùt thích hôïp
SOÁT REÙT Paracetamol neáu T≥ 38,5oC
Taùi khaùm sau 3 ngaøy neu van còn sốt
Daën khi naøo taùi khaùm ngay
Neáu soát haøng ngaøy treân 7 ngaøy, chuyeån vieän
SOÁT – Paracetamol neáu T≥ 38,5oC
KHOÂNG Taùi khaùm sau 2 ngaøy neu van còn sốt
REÙT* Neáu soát haøng ngaøy treân 7 ngaøy, chuyeån vieän
 SỐT CÓ NGUY CƠ SỐT RÉT

Baát kyø daáu hieäu SOÁT Lieàu ñaàu khaùng sinh thích hôïp
nguy hieåm toøan REÙT Lieàu ñaàu khaùng soát reùt thích
thaân naøo hoaëc NAËNG/ hôïp
Coå cứng hoaëc BEÄNH Phoøng ngöøa haï ñöôøng huyeát
Thoùp phoàng RAÁT Paracetamol neáu T≥ 38,5oC
NAËNG Chuyeån vieän gaáp
COÙ SOÁT
 SỐT KHÔNG NGUY CƠ SỐT RÉT

Baát kyø daáu hieäu nguy hieåm BEÄNH RAÁT Lieàu ñaàu khaùng sinh thích hôïp
toøan thaân naøo hoaëc NAËNG COÙ Phoøng ngöøa haï ñöôøng huyeát
Coå cứng hoaëc SOÁT Paracetamol neáu T≥ 38,5oC
Thoùp phoàng Chuyeån vieän gaáp

Khoâng coù caùc daáu hieäu treân SOÁT – Paracetamol neáu T≥ 38,5oC
KHOÂNG COÙ Taùi khaùm sau 2 ngaøy neáu coøn
NGUY CÔ soát
SOÁT REÙT Daën khi naøo taùi khaùm ngay
Neáu soát haøng ngaøy treân 7 ngaøy,
chuyeån vieän
 SỐT KHÔNG NGUY CƠ SỐT RÉT

Baát kyø daáu hieäu nguy BEÄNH Lieàu ñaàu khaùng sinh
hieåm toøan thaân naøo RAÁT thích hôïp
hoaëc NAËNG Phoøng ngöøa haï ñöôøng
Coå cứng hoaëc COÙ SOÁT huyeát
Thoùp phoàng Paracetamol neáu T≥
38,5oC
Chuyeån vieän gaáp
CỔ CỨNG
 SỞI
Baát kyø daáu hieäu nguy hieåm toøan SÔÛI BIEÁN Vitamin A
thaân naøo hoaëc CHÖÙNG NAËNG Lieàu ñaàu khaùng sinh thích hôïp
Môø giaùc maïc hoaëc Môø giaùc maïc/chaûy muû maét: tra
Veát loeùt mieäng saâu hoaëc roäng thuoác môõ tetracycline
Chuyeån vieän gaáp
Chaûy muû maét hoaëc SÔÛI BIEÁN Vitamin A
Ñau loeùt mieäng CHÖÙNG MAÉT Chaûy muû maét: tra thuoác môõ maét
VAØ/HOAËC tetracycline hoac glycerin borat
MIEÄNG 3%
Daën daáu hieäu taùi khaùm ngay
Khaùm laïi sau 2 ngaøy
Ban toàn thân và một trong các COÙ KHAÛ NAÊNG Vitamin A
dấu hiệu: ho, chảy mũi, mắt đỏ ÑANG MAÉC Daën daáu hieäu taùi khaùm ngay
SÔÛI Khaùm laïi sau 2 ngaøy
Sởi trong vong 3 thaùng gần đây ÑAÕ MAÉC SÔÛI Vitamin A neáu chöa uoáng
trong/sau khi mắc sởi
 SỞI

Baát kyø daáu hieäu SÔÛI BIEÁN Vitamin A

nguy hieåm toøan thaân CHÖÙNG Lieàu ñaàu khaùng sinh
naøo hoaëc NAËNG thích hôïp
Môø giaùc maïc hoaëc Môø giaùc maïc/chaûy muû
Veát loeùt mieäng saâu maét: tra thuoác môõ
hoaëc roäng tetracycline
Chuyeån vieän gaáp
BAN SỞI
 XÁC ĐỊNH NGUY CƠ SỐT XUẤT
HUYẾT
Trẻ được xem là có nguy cơ sốt xuất huyết nếu:
 - Sống trong vùng dịch tễ sốt xuất huyết, hoặc

 - Lui tới vùng dịch tễ sốt xuất huyết trong

vòng 2 tuần qua.
Vùng dịch tễ sốt xuất huyết được xác định dựa
vào thông tin của Sở Y tế từng tỉnh.
Cần chú ý, hãy xác định “nơi trẻ đang sống”,
không hỏi “địa chỉ”.
Tay chaân nhôùp laïnh vaø BỆNH RẤT NẶNG Buø dòch
Maïch nhanh vaø yeáu CÓ SỐC HOẶC HỘI Chuyeån vieän gaáp
CHỨNG SỐC SXH
DENGUE
Li bì hoaëc vaät vaõ hoaëc COÙ KHAÛ NAÊNG Chuyeån vieän gaáp
Chaûy maùu muõi hoaëc chaûy SOÁT XUAÁT HUYEÁT Treân ñöôøng ñi cho treû uoáng ORS
maùu lôïi hoaëc Noân ra maùu DENGUE NAËNG caøng nhieàu caøng toát theo khaû naêng
hoaëc tieâu phaân ñen hoaëc cuûa treû
Chaám, noát, maûng xuaát huyeát
döôùi da

Sốt cao liên tục tục từ 2 đén SOÁT – CÓ KHẢ Paracetamol neáu T≥ 38,5oC
7 ngày và NĂNG SOÁT XUAÁT Tiếp tục cho trẻ ăn, uống nhiều
Không tìm được các nguyên HUYEÁT DENGUE nước
nhân khác gây sốt Khám lại hàng ngày cho đến khi hết
sốt 2 ngày liên tục (khoâng duøng
paracetamol)
Daën khi naøo taùi khaùm ngay
Khoâng coù caùc daáu hieäu treân SOÁT – KHOÂNG Paracetamol neáu T≥ 38,5oC
GIOÁNG SOÁT XUAÁT Taùi khaùm sau 2 ngaøy neáu coøn soát
HUYEÁT DENGUE Daën khi naøo taùi khaùm ngay
Neáu soát haøng ngaøy treân 7 ngaøy,
chuyeån vieän
Tay chaân nhôùp laïnh vaø BỆNH RẤT Buø dòch
Maïch nhanh vaø yeáu NẶNG CÓ SỐC Chuyeån vieän gaáp
HOẶC HỘI
CHỨNG SỐC
SXH DENGUE

Li bì hoaëc vaät vaõ hoaëc COÙ KHAÛ NAÊNG Chuyeån vieän gaáp
Chaûy maùu muõi hoaëc SOÁT XUAÁT Treân ñöôøng ñi cho treû uoáng
chaûy maùu lôïi hoaëc Noân HUYEÁT ORS caøng nhieàu caøng toát
ra maùu hoaëc tieâu phaân DENGUE theo khaû naêng cuûa treû
ñen hoaëc NAËNG
Chaám, noát, maûng xuaát
huyeát döôùi da
 5. VẤN ĐỀ VỀ TAI
Söng ñau sau tai VIEÂM TAI  Khaùng sinh thích hôïp
XÖÔNG  Paracetamol giaûm ñau
CHUÕM  Chuyeån vieän gaáp

 Ñau tai hoaëc
Chaûy muû tai hoaëc chaûy nöôùc tai <
14 ngaøy
 Chaûy muû tai hoaëc
 Chaûy nöôùc tai ≥ 14 ngaøy
VIEÂM TAI CAÁP  Khaùng sinh thích hôïp
 Paracetamol giaûm ñau
 Laøm khoâ tai baèng baác saâu
keøn
 Khaùm laïi sau 5 ngaøy
VIEÂM TAI  Quinolone nhoû tai ít nhaát 2
MAÕN tuaàn
 Laøm khoâ tai baèng baác saâu
keøn
 Khaùm laïi sau 5 ngaøy
 Daën khi naøo khaùm laïi ngay

 Khoâng ñau tai vaø KHOÂNG VIEÂM  Khoâng ñieàu trò gì

 Khoâng chaûy nöôùc tai TAI
 5. VẤN ĐỀ VỀ TAI
Söng ñau sau tai VIEÂM TAI  Khaùng sinh thích hôïp
XÖÔNG  Paracetamol giaûm ñau
CHUÕM  Chuyeån vieän gaáp
SƯNG ĐAU SAU TAI
 6. SUY DINH DƯỠNG/ THIẾU MÁU
 Gaày moøn naëng roõ reät hoaëc
 Môø giaùc maïc hoaëc
VAØ/HOAËC THIEÁU
 Phuø caû 2 baøn chaân hoaëc
 Loøng baøn tay raát nhôït
 Loøng baøn tay nhôït
 Nheï caân so vôùi tuoåi
Khoâng nheï caân so vôùi tuoåi vaø
MAÙU VAØ KHOÂNG Treû döôùi 2 tuoåi:
khoâng coù caùc daáu hieäu cuûa suy
dinh döôõng vaø thieáu maùu
SUY DINH  Cho Vitamine A
DÖÔÕNG NAËNG  Chuyeån vieän gaáp
MAÙU NAËNG
THIEÁU MAÙU  Cho vieân saét
 ·Cho Albendazol / Mebendazol neáu
treû > 12 thaùng vaø chöa uoáng caùc
thuoác naøy trong voøng 6 thaùng Khaùm
laïi sau 14 ngaøyÑaùnh giaù cheá ñoä aên
vaø tham vaán dinh döôõng
 Daën khi naøo ñeán khaùm ngay
NHEÏ CAÂN Ñaùnh giaù cheá ñoä aên vaø tham vaán
dinh döôõng
 Khaùm laïi sau 30 ngaøy
 Daën khi naøo ñeán khaùm ngay
KHOÂNG THIEÁU  Daën khi naøo ñeán khaùm ngay
NHEÏ CAÂN  Ñaùnh giaù cheá ñoä nuoâi döôõng
 Tham vaán cho baø meï
Neáu coù vaán ñeà nuoâi döôõng chöa hôïp lyù,
khaùm laïi sau 5 ngaøy
 6. SUY DINH DƯỠNG/ THIẾU MÁU
 Gaày moøn naëng roõ reät SUY DINH  Cho Vitamine A
hoaëc DÖÔÕNG  Chuyeån vieän gaáp
 Môø giaùc maïc hoaëc NAËNG
 Phuø caû 2 baøn chaân VAØ/HOAËC
hoaëc THIEÁU
 Loøng baøn tay raát nhôït MAÙU
NAËNG
GẦY MÒN NẶNG RÕ RỆT
LÒNG BÀN TAY NHỢT
 7. CHỦNG NGỪA
Các bệnh tiêm chủng theo chương trình quốc gia:
 Sơ sinh: Lao - Viêm gan siêu vi B1

 2 tháng: Baị liệt 1 – Bạch hầu – Uốn ván – Ho gà 1,

Viêm gan siêu vi B2, Hib
 3 tháng: Baị liệt 2 – Bạch hầu – Uốn ván – Ho gà 2, Hib

 4 tháng: Baị liệt 3 – Bạch hầu – Uốn ván – Ho gà 3,

Viêm gan siêu vi B3, Hib
 9 tháng: Sởi

 18 tháng: nhắc lại Bạch hầu – Uốn ván – Ho gà, Viêm

gan siêu vi B, Hib