“Ang ‘Aswang’ Sa Baryo Dekada Sitenta”

I-ilan lang ang mga nakatira sa Baryo Sitenta dahil sa sabi-sabi na may “aswang” raw
na nakatira sa baryo na iyon. Kabilang sa mga nakatira doon ay ang pamilya Cruz –
sina Mang Kaloy at Aling Cecilia at ang kanilang dalawang anak na sina Carlos at
Cerio.

Bantog na “aswang” raw ang kapitbahay nila, si Mang Boy. Ngunit, kahit kailan, hindi ito
pinaniniwalaan ng pamilya Cruz dahil sa kabutihan na ipinapakita ng matanda sa kanila.

Maikling Kwento
Isang araw, may isang grupo ng kabataan na pumunta sa bahay ni Mang Boy.
Nagkataon rin na nasa bakuran sina Mang Kaloy at ang dalawa niyang anak na lalaki
naglilinis.

“Hoy aswang lumabas ka riyan! Iwan mo na ang baryo namin susunugin namin ‘tong
bahay mo,” sigaw ni Elias, isa sa mga grupo ng kabataan.

“Elias! Ba’t ganyan ka magsalita sa matanda? Galangin mo naman siya,” sabi ni Mang
Kaloy sa anak ng tindero sa baryo nila.

Umalis ang grupo ng mga kabataan bago pa man nakalabas si Mang Boy sa maliit
niyang bahay. Kinabukasan, usap-usapan sa baryo nila na nawawala si Elias at isa sa
mga kaibigan niya.

“Siguro kinuha sila ng matanda kagabi, nakakatakot na talaga ‘tong lugar natin,” sabi ng
tindera sa maliit na tyangge.

Narinig nina Mang Kaloy ang usap-usapan ngunit panatag ang kalooban nilang mag-
asawa na walang kinalaman si Mang Boy sa pagkawala ng dalawang bata. Sina Carlos
at Cerio naman ay may kaunting duda at takot na.

Lumipas ang isang araw ng hindi pa rin nakikita sina Elias at ang kaibigan niya.
Nagplano ang mga nakatira sa Baryo Dekada Sitenta na gumawa na ng aksyon.
“Ano kaya kung ipagpatulog natin yung banta nina Elias sa matanda? Baka sakaling
ipakita na niya ang totoo niyang pagkatao,” sabi ng isa sa mga residente doon.

Nagtipun-tipon sila ng madaling araw. Walang kaalam-alam ang pamilya Cruz sa plano
ng mga kapitbahay nila na sunugin ang bahay ni Mang Boy. Naisagawa nila ito.

“Carlos, Cerio gising! Nasusunog yung bahay ni Mang Boy, labas na tayo at baka
madamay yung bahay natin,” sigaw ni Aling Cecilia habang ginigising ang dalawang
anak niya.

Lumabas ang pamilya at nakita nilang nag-aabang ang mga tao sa paglabas ng
tinatagurian nilang “aswang”. Subalit, halos maubos na ang likuran na parte ng bahay ni
Mang Boy ay walang “aswang” na lumabas.

Ang lumabas ay isang matanda na mahinang-mahina na at halos hindi na makahinga

sa usok sa nasusunog niyang bahay. Sinalubong siya ni Mang Kaloy bago pa siya
bumagsak sa lupa.

Hinikayat ng pamilya Cruz ang mga tao na magtulong-tulong apulahin ang apoy. Hindi
makatanggi, ginawa ito ng mga taga Baryo Dekada Sitenta kahit medyo labag sa
kalooban nila.

Kinabukasan, dumating si Elias at ang kaibigan niya. Mula pala sila sa bayan may
pinuntahang kaibigan at hindi nakauwi agad. Sising-sisi ang mga taga Baryo Dekada
Sitenta sa ginawa nila kay Mang Boy.

Pinatira ng pamilya Cruz ang matanda sa bahay nila ngunit hindi rin ito nagtagal. Labis
na na-apektuhan ang kalusugan niya sa mga usok na nasimhot noong araw na iyon at
mahinang-mahina na siya.

“Maraming salamat sa hindi niyo paghusga sa akin sa kabila ng pananaw ng lahat ng

taga rito sa akin. Hindi ako ‘aswang’, sadyang ayaw ko lang na patulan yung mga
sinasabi nila dahil hindi naman totoo.
Inakala nilang may aswang sa Baryo na ‘to dahil paunti na ng paunti ang mga nakatira
dito at akala nila ay ako ‘yon dahil matanda na ako at nakakatakot para sa kanila.

Ngunit ang totoo, ang mapanghusgang mga taga rito ang dahilan kung bakit umaalis
ang ibang mga taga rito para mamuhay sa kabilang baryo. Sana’y balang araw ay hindi
na ganito ang mga nakatira sa baryong mahal ko,” sabi ni Mang Boy bago pumanaw.

Ano ang masasabi mo sa maikling kwento na ito? Pwede mong ibahagi ang iyong
reaksyon o ang aral na iyong natutunan mula sa maikling kwento sa pamamagitan ng
komento.

Ilan sa mga aral na makukuha sa maikling kwento na ito:

Huwag manghusga ng kapwa dahil lang sa sabi-sabi ng iba

Huwag magpadalos-dalos lalong-lalo na kung nakasalalay ang kapakanan ng isang tao
Respetuhin ang mga matatanda
Ang Inang Matapobre

Laging bukambibig ni Aling Osang na ang anak na engineer na si Monching ay dapat

lang makapag-asawa ng isang mayaman dahil may mataas itong katungkulan sa
kumpanyang pinapasukan at topnotcher pa sa board exam. Kaya gayon na lamang ang
galit at pagkabigla nito nang malaman niyang si Corazon na kapitbahay niya ang naging
kasintahan ng anak. Ayaw niya sa babaeng ito. Gagawa siya ng paraan upang
mapaglayo ang dalawa.

Kinausap ni Aling Osang ang anak, ipinakakalas kay Corazon.

“Ngunit Mama, si Corazon ay mahal ko at mahal din niya ako. Mabait siya, masipag,
magalang, at kilala n’yo ang pamilya. Isa rin siyang kapita-pitagang guro. Bakit ayaw
n’yo sa kanya?”

“Gusto ko’y mayaman ang mapangasawa mo. Kung si Corazon lang, hindi ako
makapapayag.”

“Pero, hindi mahirap sina Corazon, Mama. May lupa’t bahay sila, may tindahan at may
niyugan.”

“Pero hindi rin sila mayaman! May tindahan at niyugan nga, tatlo naman silang
magkakapatid na maghahati kung saka-sakali. Baka maging sandalan ka lang ng
pamilya niya pagdating ng araw. Higit pa kay Corazon ang babaeng hinahangad ko
para sa iyo, anak. Huwag mo sana akong bibiguin.”

Tumahimik na lang si Monching upang huwag nang humaba pa ang pagtatalo nila ng
ina. Nag-iisa siyang anak at lumaki siyang masunurin.

Mula noon, naging madalang na ang pagkikita nila ni Corazon. Tinanggap ni Monching
ang malalaking project ng kumpanya sa iba’t ibang lugar sa Visayas at Mindanao. Si
Corazon naman ay naging abala rin sa pagtuturo lalo na nang ma-promote ito bilang
Head Teacher.
Mahigit dalawang taon ang mabilis na lumipas.

Nakatanggap ng sulat si Aling Osang mula kay Monching. Ito pala ay may asawa’t anak
na sa Bacolod.

Anang isang bahagi ng sulat:

“Mama, napikot po ako ng solong anak ng boss ko. Nagpakasal po kami at ngayon ay 3
months old na ang baby girl namin na kamukha ninyo. Napakayaman po ng boss ko, na
ama ni Lanie. Binilhan po kaming lupa at bahay na pinuno ng mamahaling
kasangkapan. May ipinagawa rin akong playhouse sa gilid ng bahay. Sana mabigyan
ko kayo ng maraming apo, Mama. Kalakip nito ang Twenty-thousand pesos para sa
pagbabakasyon n’yo ni Papa rito sa Bacolod. Aasahan ko po kayo sa Linggo.

Excited na itiniklop ni Aling Osang ang sulat.

“Martes pa lang ngayon, hindi ko na mahihintay pa ang araw ng linggo. Sabik na akong
makita sila.”

Nang araw ring iyon ay bumiyahe ang mag-asawa mula Bohol patungong Bacolod via
Cebu. Nang sapitin nila ang tahanan ng anak, sa gate ay sinalubong sila ng katulong at
napag-alamang wala roon si Monching. Nasa Davao kasama ang Father-in-law at sa
Sabado pa ng gabi ang dating.

Miyerkules na noon kaya nag-pasiya ang mag-asawa na hintayin na lang ang anak
kaysa bumalik pa ng Bohol.

Lumabas ng pinto si Lanie, ang asawa ni Monching. Maganda ito ngunit bakit hindi man
lamang nagmano sa kanila gayong sinabi na ng maid kung sino sila. Ni hindi nga sila
nginitian, pormal itong nagsalita:

“Wala pa si Monching eh. Kung hihintayin ninyo, okey lang.”

At inutusan ang katulong na ihatid ang dalawa sa tutuluyan nito ang playhouse sa gilid
ng bahay.

Tatlong araw at tatlong gabi na sina Aling Osang sa playhouse, hinahatiran ng pagkain
ng katulong, ngunit minsan man ay hindi pa sila nakapasok sa loob ng malaking bahay.
Ni hindi na nga nila nakita o nakausap muli ang manugang na halatang malayo ang
loob pa kanila.

Sabado ng tanghali. Lumabas ng bahay si Lanie, kasama ang yaya na may kalong na
bata. Agad ay lumapit Si Aling Osang, sabik na niyakap at hinalikan ang apo. Pagalit na
nagsalita si Lanie, “Tama na, baka mangati ang bata!” Sumakay ito ng kotse, kasama
ang anak at yaya at lumabas ng gate. Ang naiwang katulong ang nagsabing pupunta si
Lanie sa bahay ng ina na di-kalayuan doon, tapos ay tutuloy sa airport upang
salubungin ang ama at si Monching.

Nakadama ng tuwa si Aling Osang. Naligo silang mag-asawa sa maliit na banyo sa gilid
ng playhouse. Nagbihis at sabik na hinintay ang pagdating ng anak. Makapapasok na
sila sa malaking bahay, ang isip ni Aling Osang. Makikita na niya ang loob nito.

Ngunit lumalim na ang gabi ay wala pa rin si Monching, pati na si Lanie. Nakatulog na
sila sa kahihintay.

Linggo ng umaga. Nagising sina Aling Osang sa katok sa pinto. Sinabi ng maid na
maaantala raw ang uwi ni Monching sa susunod na linggo pa dahil may panibagong
project na namang sinisimulan. May iniabot na Two-thousand pesos kay Aling Osang
ang maid. Ipinabibigay raw ni Lanie para pamasahe pabalik ng Bohol.

“Sa loob ng bapor, iniisip ni Aling Osang ang mahal na anak, Bakit parang napakahirap
yata niya itong makita? Halos tatlong taon na itong nawalay sa kanya. Maligaya kaya ito
sa piling ng maganda at mayamang asawa ngunit pangit ang ugali? Kung si Corazon
ang nakatuluyan ni Monching, ilang apo na kaya ngayon ang sa kanya ay yumayakap
at naglalambing?

Sising-sisi si Aling Osang. Siya ang naging dahilan kung kaya lumayo si Monching at
nagtrabaho sa ibang lugar. Kailan kaya sila muling mag-kikita? Alam niyang hindi ito
uuwi ng Bohol upang maiwasan si Corazon na hanggang ngayon ay patuloy na
nagmamahal at umaasa.

Kung hindi naging matapobre si Aling Osang, sana’y nakita niyang higit ang halaga ng
magandang ugali kaysa sa materyal na kayamanan.

Aral:
Huwag maging matapobre. Hindi sa dami ng yaman nasusukat ang halaga ng isang
tao.
Higit na mahalaga ang mabuting kalooban kaysa yaman.