MULTIPLIKATOR

Interaktivno dejstvo potrošnje i investicija (C+I) determiniše nivo nacionalnog dohotka u kratkom
roku. U dugom roku, nivo nacionalnog dohotka je određen potencijalnim outputom. Presudan uticaj
na nivo nacionalnog outputa imaju investicije, i u kratkom i u dugom roku. Bez rasta investicija ne
može se govoriti o rastu potencijalnog outputa. Niži porezi (T), rast raspoloživog dohotka (DI), rast
štednje (S), rast investicija (I), koje uzrokuju rast potencijalnog outputa (PO) što konačno povlači rast
realnog outputa (RO).

T↓ → DI↑ → S↑ → I↑ → PO↑ → RO↑

U svojstvu komponente agregatne tražnje, investicije direktno utiču na rast GDP (model C+I).
Multiplikovano dejstvo investicija na output naziva se multiplikator, odnosno: Multiplikator je
numerički koeficijent koji pokazuje veličinu rasta outputa kao posledicu rasta jedinice investicija.

Multiplikator je uslovljen veličinom marginalne sklonosti potrošnji i svodi se na recipročni izraz

marginalne sklonosti šednji.

Multiplikator = I / (I – MPC) = I / MPS

MPC + MPS = I, onda je MPS = I – MPC

MPC = marginalna sklonost potrošnji (marginal propensity to consume)

MPS = marginalna sklonost štednji (marginal propensity to save)

Pođimo od pretpostavke da je na ravnotežnom

nivou realnog outputa od 4000 mlrd novčanih
jedinica, tačka u kojoj se seku planirana štednja i
planirana investicija (E), sada je došlo do rasta
investicija za 100 mlrd nj. Uz uslov da je marginalna
sklonost potrošnji (MPC) ¾ , odnosno marginalna
sklonosti štednji (MPS) ¼ , proizilazi da je
multiplikator 4. Rast investicija od 100 mlrd nj
uzrokovao je rast GDP za 400 mlrd nj, čime je
porastao na 4400 mlrd nj.

Ključno ograničenje modela multiplikatora je da je

upotrebljiv u periodima depresije ili recesije, dakle u
uslovima nezaposlenih resursa ekonomije, dok je u
periodima pune zaposlenosti neupotrebljiv.

Analiza multiplikatora temeljena je na vrlo

pojednostavljenoj viziji fukcionisanja ekonomije. Uključivanjem i drugih elemenata u analizu, efekti
multiplikatora postaju realističniji, a sama veličina multiplikatora se redukuje.
 DEFLACIONI I INFLACIONI GEP

Kada je aktuelni GDP ispod potencijalnog reč je o pozitivnom output gepu (recesioni ili deflacioni gep)
koji uzrokuje visoke nivoe nezaposlenosti.

U poziciji OEd, zapravo presekom linije C+I sa

linijom 45o, mora postojati neki merljivi rast
krive C+I, odnosno ukupne potrošnje, koji će
dovesti u presek sa linijom 45 o na nivo pune
zaposlenosti. Ovaj rast je hipotetički i
predstavlja distancu između stare C+I krive i
linije koja je odraz neinflatornog full-
employment nivoa. Predstavljena distanca
između C+Id (d = depression) i C+I fe (fe = full-
employment) označena je kao deflacioni
(recesioni ili depresioni) gep.

Kada aktuelni GDP premašuje nivo potencijalnog reč je o negativnom output gepu (inflacioni gep) koji
dovodi do značajnog rasta nivoa cena.

S druge strane, kada je ravnotežni nivo lociran

iznad kritičnog nivoa pune zaposlenosti,
obeleženog sa Ein, prisutna je inflacija. U tom
smislu, mora postojati neki merljivi pad total
spending C+I koji uzrokuje novu ravnotežu, opet
na neinflatornom nivou pune zaposlenosti. Onaj
hipotetički pad označen vertikalnom distancom
između stare linije ukupne potrošnje C+I in (in =
inflatorni) i neke nove linije C+I fe (fe = full
employment), poznat je kao inflacioni gep.