DERMATOLOGIJA NEONATALNOG PERIODA

Osobine kože novorođenčeta u odnosu na kožu

odrasle osobe
Tanja, manje maljava, slabije međućelijske veze
Manja sekrecija znojnih i lojnih žlijezda
Povećana osjetljivost na vanjske iritanse
Smanjena reaktivnost na kontaktne alergene
Povećana osjetljivost na infekcije
Povećan rizik od potencijalno toksičnih supstanci nanijetih lokalno na kožu (kortikosteroidi)
I. Fiziološke promjene na koži novorođenčeta
Javljaju se nekoliko dan po rođenju i spontano nestaju
Važo ih je poznavati i razlikovati od poremećaja na koži.
Koža novorođenčeta je meka, glatka, baršunasta;
Nakon 24-36 sati od rođenja dolazi do deskvamacije, koja može trajati do 3. sedmice života;
Deskvamacija prisutna na rođenju je patološka (kongenitalna ihtioza, intrauterina anoksija ili
prenesena trudnoća)
Lividni eritem na rođenju, brzo se mijenja u ružičastu boju (osim na šakama, stopalima i
usnama, gdje je promjena postupna);
Lividni ton akralnih dijelova pri plaču i rashlađivanju (posljedica povećanog tonusa
arteriola---vazospazam---sekundarna vazodilatacija---skupljanje krvi u venskim pleksusima)
Cutis marmorata
Mrežasta, eritematozno-plavičasta diskoloracija kože na trupu i ekstremitetima
Fiziološka reakcija na rashlađivanje, nestaje kod zagrijavanja
Traje nekoliko sedmica ili mjeseci
Liječenje nije potrebno
Promjena boje kože “kao harlekin”
(Harlequin colour change)
Kod 15% prematurusa
Od 2. do 5. dana života
Kad dijete leži na boku, polovina tijela koja je do podloge postaje eritematozna, dok je druga
polovina bljeđa;
Nastaje naglo, traje 0,5-20 minuta;
Uzrok je nezrelost centara u hipotalamusu koji kontrolišu tonus perifernih krvnih sudova
Sindrom bronzane bebe
(Bronze baby syndrom)
U novorođenčadi na fototerapiji zbog hiperbilirubinemije
Sivkasta boja kože, seruma i urina
Rijetko se javlja, obično 1 do 7 dana od početka fototerapije
Prolazi nakon nekoliko sedmica
II. Promjene na koži novorođenčeta kao posljedica dijagnostičkih procedura u trudnoći
Ožiljci
Iskrvarenja
Trauma oka
Pneumotoraks
Mjesta uboda (u 1-3% novorođenčadi čijim majkama je rađena amniocenteza
Njega kože novorođenčeta
Na rođenju, koža je prekrivena masnom, bjeličastom supstancom – vernix caseosa
To je fiziološki zaštitini sloj, sastavljen od produkata sebacealnih žlijezda i lipida epidermisa
Tokom prvih nekoliko mjeseci postepeno se odstranjuje
Novorođenče nema razvijenu normalnu floru kože koja štiti od infekcije, a istovremeno ima
otvorenu hiruršku ranu (umbilicus)
Do infekcije mogu dovesti osobe koje se brinu o djetetu ili se dijete može inficirati u
direktnom kontaktu sa zaraženim predmetima iz okoline.
Koža se njeguje neutralnim sredstvima i mlakom vodom
Za pranje glutealne i genitalne regije koriste se blagi sapuni, a za njegu umbilikalnog patrljka-
povidon jodid ili bacitracin-neomycin.
III. Tranzitorne promjene na koži novorođenčeta
Promjene se počinju povlačiti ili se potpuno povuku do kraja 1. mjeseca života
1. Milia
40-50% novorođenčadi
Lice (čelo, nos, obrazi)
Epidermalne ciste
Klinička slika – bjeličaste. Čvrste papule, 1-2 mm, u velikom broju
Spontano nestaju tokom 3 do 4 sedmice
2. Bohnovi noduli i Epsteinove perle
Pandam milijama, smještene na sluznicama
65-85% novor.
Bjeličaste izrasline, 2-3 mm., na ivicama desni ili sredini tvrdog nepca
Spontano nestaju tokom prvih sedmica života
3. Hiperplazija lojnih žlijezda
50% novorođenčadi
Sebacealne žlijezde se aktiviraju pod dejstvom majčinih androgena
Sitne, žućkaste papule na čelu, bradi, nosu; oko otvora folikula
Slične milijama, ali su milije bjelje i čvršće
Spontano prolazi
4. Acne neonatorum
50% novorođenčadi
Stimulacija lojnih žlijezda majsčinim androgenima
10-15 dana nakon rođenja
Komedoni i papulopustule na licu, grudnom košu i leđima
Terapija uglavnom nije potrebna, pp 2,5% benzoyl peroxid
Spontano prolaze
5. Bule na mjestima sisanja
(Socking blisters)
Izaziva ih intenzivno sisanje dijela kože in utero
Postoje na rođenju u 0,5% novor.
Klinička slika – pojedinačne erozije i bule, 1-2 cm., bez okolnog eritema; na zonama koje
mogu biti u kontaktu sa usnama (prsti, gornja usna, podlaktica)
Dif.dg. – bulozni impetigo, herpes infekcija, epydermolisis bullosa hereditaria
Spontano prolazi za 2 sedmice
IV. Infekcije kože novorođenčeta
Infekcije herpes simplex i herpes zoster virusom
Impetigo
Dermatitis exfoliativa neonatorum
Abscessus mammae
Omphalitis
1. Herpes neonatorum
Sistemska infekcija koju novor. dobije od majke koja boluje od genitalne h.simplex infekcije:
Ascendentna infekcija
Pri prolasku kroz porođajni kanal inficirane majke
Transplacentarno (u toku viremije majke)
 Nakon rođenja (u direktnom kontaktu sa oboljelim od h.simplexa)
Klinička slika
4-8 dana nakon rođenja
Vezikule na eritematoznoj osnovi
Lice, kapilicij, gluteusi, kasnije generalizacija promjena
Purpurične makule, velike bule
Klinička slika
U 70% novor. javljaju se sistemske promjene:
Konjuktivitis
Anoreksija
Febrilnost
Icterus
Hepatosplenomegalija
Oboljenje CNS-a
Dijagnoza
Tzankov test
Kultura virusa
Biošsija promjene
PCR, ELISA (sadržaj vezikule)
Terapija
Aciclovir i.v. (30 mg/kg/dan u 3 doze, bar 14 dana)
Tok i prognoza
Neliječen – letalan ishod u 60% slučajeva
Porodilje sa aktivnom infekcijom treba odvojiti od druge novor.
Majke sa h. labialisom trebaju nositi zaštitnu masku (smiju dojiti dijete)
Novor. Koje su rodile majke sa dg. Genitalnog herpesa, a koja su zdrava, treba pratiti svakih
nekoliko dana, bar do kraja 1. mjeseca života
2. Neonatalna varicella
Transplacentarni prenos infekcije, kada majka bude inficirana virusom varicella zoster u
posljednjih 2-3 sedmice trudnoće
Klinička slika – diseminirane makule i papule, potom vezikule i kruste
Počinje do 10. dana života
Terapija
Do 48 sati nakon poroda treba dati:
Zoster Ig (ZIG) i.m. (od pacijenata koji seoporavljaju od h. zostera)
ili
Varicella- zoster Ig (VZIG) (od zdravih odraslih osoba sa visokim titrom At)
Tok i prognoza
Važno je kada jke bolest počela:
Ako bolest majke počne 5 ili više dana prije porođaja ili kod djeteta u prva 4 dana života –
klinička slika je blaga;
Ako bolest majke počne od 4 dana prije porođaja do 48 sati nakon porođaja, ili kod djeteta u
prva između 5-10 dana života, infekcija je teška, fulminantna, sa pneumonijom, hepatitisom,
meningoencefalitisom i letalnim ishodom u 30% novorođenčadi.
3. Impetigo neonatorum
Od 2-3 dana života
Staphyloccocus aureus
Klinička slika – vezikule, bule i pustule na eritematoznoj osnovi
Mlitav pokrov, brzo prskaju
Predio ispod pelena, ingvinalna i aksilarna regija, nabori vrata
Terapija
Opšta antibiotska (prema AB), do rezultata AB – cefalosporini
 Lokalna terapija (obrada, antibiotske masti)
Tok i prognoza
Dobra prognoza
Rijetko – apsces pluća, pneumonija, SSSS
4. Dermatitis exfoliativa infantum (SSSS)
Opisan 1878. godine
Staphyloccocus aureus
Klinička slika – malaksalost, febrilnost
Generalizovani eritem, bolna koža
Bule i eksfolijacija velikih površina kože
Terapija
Opšta antibiotska (cloxacillin)
Izolacija
Naknada tečnosti i elektrolita
Lokalna terapija (obrada, antibiotske masti, sredstva za epitelizaciju)
Tok i prognoza
Epitelizira bez ožiljka za 14 dana
Letalan ishod u 4-5% novorođenčadi
5. Abscessus mammae
Rijetko oboljenje
Staphyloccocus aureus, preko ductusa mliječne žlijezde
Klinička slika – 2 do 3 sedmice nakon rođenja; Eritem, edem i fluktuacija u predjelu dojke
Terapija – opšta antibiotska
5. Omphalitis
Inflamacija peiumbilikalnog tkiva koja se može proširiti na umbilikalnu venu
Staphyloccocus aureus, preko mjesta gdje je presječen pupčanik
Klinička slika
Eritem i edem perimbilikalne regije
Terapija
Opšta antibiotska
Tok i prognoza
Brza regresija
Neliječen može dovesti do akutnog tromboflebitisa v. umbilicalis
Aplasia cutis congenita
Razvojna anomalija
Ne dolazi do formiranja epidermisa i dermisa
Klinička slika – jasno ograničeni defekti kože, 1-3 cm., u sredini okcipitalne regije; bez dlake,
ponekad ulceracija;
Diferencijalna dijagnoza
Porođajna trauma (npr. Forceps)
Terapija
Spontano epitelizira ožiljkom ili se hirurški zatvori primarnim šavom

Kožne promjene u dijabetičara

Diabetes mellitus (DM) je heterogena grupa poremećaja, karakterizirana visokom razinom glukoze u
krvi, poremećenim metabolizmom lipida i ugljikohidrata, uz insuficijentno djelovanje inzulina na
periferna tkiva.
Postoje četiri osnovna tipa dijabetesa:
• tip I (inzulin ovisni),
• tip II ili inzulin-neovisni,
• gestacijski dijabetes,
• poremećena tolerancija glukoze.
Od DM boluje oko 5% svjetske populacije (samo u USA broj oboljelih je preko 11 miliona, u
Njemačkoj 5 miliona, itd.).
Oko 25-30% osoba sa dijabetesom, a prema rezultatima nekih istraživanja i njih 70%, tokom bolesti
ima različite promjene na koži i vidljivim sluznicama.
Neke se promjene razvijaju kao izravna posljedica dijabetesa, kao znak vaskularnih oštećenja ili
neuropatije. Drugi poremećaji kože povezani su s promjenama imunološkog statusa ili nastaju kao
komplikacija liječenja.
Promjene na koži dijabetičara mogu se podijeliti u četiri kategorije:
1. Promjene na koži udružene s dijabetesom
2. Infekcije kože
3. Promjene na koži kod komplikacija dijabetesa
4. Kožne reakcije na antidijabetičku terapiju
1. Promjene na koži udružene s dijabetesom
Pruritus diabeticorum
Lokalizirani (anogenitalna regija, vlasište)
Generalizirani (kod dijabetične nefropatije)
 
Necrobiosis lipoidica diabeticorum (NLD) javlja se u 0,3-5,3% oboljelih od dijabetesa. Oko 80%
bolesnika s NLD ima dijabetes ili poremećaj tolerancije glukoze.
eritematozni plakovi sa žućkastosmeđim, atrofičnim , teleangiektatičnim centrom, uglavnom na
donjim ekstremitetima.
U 1/3 pacijenata manje traume dovode do pojave ulceracija.
Rezistentni na terapiju.
U oko 20% oboljelih promjene nestaju spontano za nekoliko godina.
Terapija:
potentni lokalni kortikosteroidi na aktivnim ivicama promjene;
PUVA terapija
antimalarici.
Dermopathia diabeticorum
• uzrokovana okultnim traumama s posljedičnom atrofijom i hiperpigmentacijom zbog slabe
prokrvljenosti kože.
Povlače se nakon 12-18 mjeseci, ali se neprekidno stvaraju nove.
Pojava 4 ili više hiperpigmentiranih makula karakteristilčna je za DM.
Prediktor razvoja komplikacija DM, posebno dijabetične retinopatije.
Bullosis diabeticorum (dijabetesne bule)
• Rijetke, karakteristične za DM
• spontano na stopalima, šakama i potkoljenicama
• obično zacjeljuju za par sedmica bez ožiljaka.
• Rekurentne bule mogu biti i rani znak dijabetesa.
• U 75% slučajeva udruženost sa retinopatijom.
Dijabetesna koža
1/3 dijabetičara
Zategnuta i zadebljala koža voštanog izgleda na dorzumu šaka.
Ograničena pokretljivost zglobova
Povećan rizik mikroangiopatije
Scleroedema diabeticorum
Difuzna induracija kože na potiljku i gornjim dijelovima trupa koja može dovesti do ograničene
pokretljivosti vrata. Nastaje zbog taloženja kiselih mukopolisaharida u dermis i povećane količine
kolagena.
10-14% dijabetičara tipa 2
Udruženost s retinopatijom i albuminurijom.
Acanthosis nigricans benigna,
baršunasto zadebljana i hiperpigmentirana koža u pregibima, osobito u pazušnim jamama i na vratu
nastaje zbog direktne stimulacije epidermisa inzulinom.
Xanthomathosis
u dijabetičara sa poremećenim metabolizmom lipida,
u vidu žućkastih papula na ekstenzornim stranama ekstremiteta i gluteusima.
Žuta obojenost kože
uz normalnu razinu karotena, uzrokovana je neenzimatskim promjenama kolagena i drugih proteina
koji pri tome dobivaju žutu boju.
Oko 50% dijabetičara ima žučkastu boju noktiju, što može biti jedan od ranih znakova dijabetesa.
2. Infekcije kože
u pacijenata sa loše regulisanim dijabetesom.
Uzrok nastanka infekcije je smanjena hemotaksa i fagocitoza leukocita zbog hiperosmolarnosti
hiperglikemičnog seruma, nemogućnosti migracije leukocita kroz zadebljale zidove kapilara, kao i
zbog smanjene difuzije inzulina i drugih supstanci neophodnih ekstravaskularnim leukocitima.
Bakterijske infekcije najčešće su uzrokovane stafilokokama i streptokokama i uključuju: impetigo,
folikulitis, furunkulozu, celulitis i erizipel.
Osobe s dijabetesom sklonije su i drugim bakterijskim infekcijama kao što su eritrazma i maligni otitis
uzovanog pseudomonasom.
Gljivične infekcije uzrokovane Candidom albicans se često sreću kod dijabetičara, ali nisu
patognomonične za DM.
Ponekad mogu biti prvi znak DM. Najčešće se manifestiraju kao angularni stomatitis, paronihija ili
intertrigo.
3. Promjene na koži kod komplikacija dijabetesa
Promjene na koži kod mikroangiopatije:
• pigmentna purpura,
• periungualne teleangiektazije,
• dijabetičko stopalo
Promjene na koži kod makroangiopatije:
distrofija noktiju,
atrofija kože,
alopecija.
Promjene na koži kod neuropatije:
• periferna hiperemija sa eritemom, edemom i atrofijom;
• poremećaji znojenja.
• kombinacija neuropatije, mikroangiopatije, mehaničkih faktora i sekundarne infekcije dovodi
do razvoja dijabetičkog stopala.
4. Reakcije na antidijabetičku terapiju
Reakcije na inzulin javljaju se u 10-50% pacijenata i uključuju: lipoatrofiju, lipohipertrofiju i alergijske
reakcije.
Mogu biti potencijalno opasne zbog poremećene absorpcije inzulina ili imati kozmetski nepovoljan
efekat za pacijenta. Zahvaljujući novim generacijama lijekova, rjeđe su nego u prošlosti.
Lipoatrofija je imunološki poremećaj uzrokovan lipolitičkom komponentom nekih vrsta inzulina.
Ponovljeno davanje inzulina na istom injekcionom mjestu povećava rizik od lipoatrofije, a zbog manje
bolne osjetljivosti lipoatrofičnog područja kože pacijenti često i dalje koriste isto injekciono mjesto.
Međutim, apsorpocija inzulina na takvim dijelovima kože je poremećena, što dovodi do poteškoća u
regulaciji niova glukoze. Kako bi se smanjio rizik od lipoatrofije, pacijentima treba savjetovati da ne
koriste ista injekciona mjesta.
Lipohipertofija je najčešća kutana komplikacija inzulinske terapije i poput lipoatrofije može uticati na
apsorpciju primjenjenog inzulina.
Liposukcija može dati dobre kozmetske efekte kod lipohipertofije.
Lokalne alergijske reakcije na inzulin su: eritem, pruritus i induracija. Javljaju se u oko 1% pacijenata
u prvom mjesecu terapije, obično su kratkotrajne i prolaze za par sedmica. Liječenje se sastoji u
primjeni dexamethasona i inzulinskih pumpi. Međutim, primjena inzulinskih pumpi nosi i veći rizik od
stvaranja abscesa i ožiljaka.
Sistemske alergijske reakcije na inzulin manifestuju se urtikarijom, angioedemom i anafilaksijom.
Reakcije na oralne antidijabetike javljaju se u 1-5% pacijenata, kao makulopapulozna ospa ili
fotosenzitivna reakcija.
Diabetes mellitus je bolest koja u najvećoj mjeri pokazuje značaj kože kao „ogledala“ zbivanja na
unutrašnjim organima.
Većina se promjena na koži pojavljuje kada se dijabetes već razvio, ali neke promjene mogu
godinama prethoditi osnovnoj bolesti.
Stoga dijagnostikovanje pojedinih dermatoza, uz analizu biohemijskih parametara, može doprinijeti
pravovremenom otkrivanju poremećenog metabolizma glikoze, a samim tim i prevenciji komplikacija
koje prate diabetes mellitus.

VITILIGO
To je stecena, rijetko autosomno dominantno nasledna depigmentacija koze skolona je progresiji, a
moze se pojaviti zajedno u sklopu s nekim drugim bolestima.
Patogeneza:
Nepotpuno istrazena, postoje 3 teorije nastanka:
-imunoloska
-neuralna(neuromedijatori koji inhibiraju i/ili ostecuju melanocite)
-hipoteza samodestrukcije melanocita
Postoje i kriticni faktori koji uzrokuju vitiligo:suncane opekotine, stres, ponavljane traume, dijabetes,
bolesti stitnjace, perniciozna anemija,Adison.
Klinicka slika:Ostro ogranicene mlijecno bijele makule na ekstenzornim stranama ekstremiteta na
koljenima,laktovima, licu, aksilama,periumbilikalno,perigenitalno,na ledjima,oko ociju. Ponekad se uz
te promjene mogu javiti i depigmentacije kose(leukotrichia)i sluznica usne supljine.
Terapija:
Nezadovoljavajuca. Nekakav napredak pokazuje PUVA(nakon nekoliko stotina tretmana), beta
karoten u obliku kapsula.