Bước 1: 

Xác định tổng số e mà các nguyên tử mà từng nguyên tố cần cho hay nhận để đạt cấu hình bền
vững theo quy tắc bát tử (lớp ngoài cùng có 8 e, đối với Heli thì lớp ngoài cùng có 2e là bền vững).
- Đối với phi kim thì tính số e nhận thêm.
- Đối với kim loại thì tính số e nhường đi.
Bước 2: Xác định tổng số e của tất cả các nguyên tố cần để đạt cấu hình bền vững theo quy tắc bát tử (xét
tổng của toàn bộ phân tử).
Bước 3: Tính số liên kết tồn tại trong phân tử hợp chất đó. Vì mỗi liên kết cộng hóa trị là sự góp chung 2e từ
hai nguyên tử → mỗi liên kết chứa 2e.
Số liên kết = (tổng số e mà phân tử cần để đảm bảo quy tắc bát tử (tổng số e mà phân tử cần để đảm bảo
quy tác bát tử): 2
Bước 4: Sắp xếp các nguyên tử sao đúng trật tự của chúng và tổng số liên kết phải bằng tổng số liên kết để
tính ở trên.
- Viết bộ khung liên kết giữa các nguyên tử (thường nguyên tử nào có độ âm điện nhỏ hơn, có trị tuyệt đối số
oxi hóa lớn hơn là nguyên tử trung tâm)
- Cho liên kết giữa các nguyên tử trong bộ khung cấu tạo vừa viết là các liên kết đơn.
- Bố trí các liên kết cho bằng với tổng số liên kết tính ở trên.
- Xem xét các nguyên tử trong công thức đã đạt cấu hình bát tử chưa để có sự điều chỉnh phù hợp.
=> Nếu các nguyên tử đạt bát tử rồi -> CTCT của phân tử.
Ví dụ 1: Viết CT của PCl3 theo qui tắc bát tử
Bước 1: Xác định số e mà các nguyên tử cần để đạt cấu hình bát tử.
- 1 nguyên tử Cl cần thêm 1 e để thỏa mãn bát tử → 3 nguyên tử Cl cần 3.1 = 3e
- 1 nguyên tử Cl cần thêm 3 e để thỏa mãn bát tử
Bước 2: Tổng số e mà phân tử PCl3 cần để đạt bát tử= 3 + 3 = 6e
Bước 3: Số liên kết = 6/2 = 3 liên kết
Bước 4: Số oxi hóa của P = 3, độ âm điện của P < Cl -> P là nguyên tử trung tâm
Bộ khung liên kết: Cl - P - Cl
|
Cl
Số liên kết trong bộ khung = 3
Số liên kết mà phân tử cần = 3
Kiểm tra: các nguyên tử trong trên đều đã đạt cấu hình bát tử
=> CTCT của PCl3

Ví dụ 2: Viết công thức cấu tạo của SO2 theo qui tắc bát tử
Bước 1: Xác định số e mà các nguyên tử cần để đạt cấu hình bát tử
- Nguyên tử S có 6e lớp ngoài cùng -> cần thêm 2 e để đạt bát tử.
- Nguyên tử O có 6e lớp ngoài cùng -> cần thêm 2e để đạt cấu hình bát tử.
Bước 2: Số e cần = 2 + 2.2 = 6e
Bước 3: Số liên kết = 6/2 = 3 liên kết
Bước 4: |Số oxi hóa của S| > |Số oxi hóa O|; độ âm điện S < O
=> S là nguyên tử trung tâm
Thứ tự liên kết O – S – O => Số liên kết trong bộ khung liên kết = 2
Còn 1 liên kết nữa => CT O = S – O
Nguyên tử O (O=S) đã đạt cấu hình bát tử, nguyên tử S đạt bát tử, nguyên tử O (S-O chưa đạt bát tử) => S
tạo liên kết cho nhận với nguyên tử O.
=> CT: O=S->O ,các nguyên tử đều đã đạt cấu hình bát tử
=> CTCT của SO2: O=S->O