TEORIA DYSONANSU POZNAWCZEGO LEONA FESTINGERA (1957)

(TEORIA NADAWANIA SENSU)

1. Ludzie dążą do zgodności, pomiędzy różnymi przekonaniami o tej samej

sprawie i spójności pomiędzy swoimi poglądami i postępowaniem.
2. Jeżeli człowiek utrzymuje dwa przekonania, które są ze sobą sprzeczne
odczuwa dysonans.
3. Dysonans jest nieprzyjemnym stanem emocjonalnym i człowiek pragnie go
wyeliminować lub zredukować

NIEZGODNOŚĆ PRZEKONAŃ
psychologiczna sprzeczność ważnych przekonań pojawia się wskutek:
1. odebrania informacji lub myślenia
2. zachowania sprzecznego z postawą
3. podjęciem decyzji

DYSONANS POZNAWCZY
nieprzyjemny stan emocjonalny o własnościach popędu wywołuje:
1. ogólna mobilizację organizmu
2. motywacje do jego usuwania redukcji
3. motywacje do jego antycypacyjnego unikania

REAKCJE USUWANIA DYSONANSU

1. Zmianę postaw i opinii
2. Uzasadnienie zachowania sprzecznego z postawą- zmieniając jeden z
elementów poznawczych tak aby był on mniej sprzeczny z zachowaniem
3. Uzasadnienie zachowania poprzez dodanie nowych elementów poznawczych
4. Zamrożenie decyzji (redukacja dysonansu podecyzyjnego) – wzrost
subiektywnej atrakcyjności opcji przyjętej
( Aronson, 1997, Wojcieszke 2006)

Dysonans jest tym silniejszy im:

 wieksza jest wywołująca go niezgodność
 im ważniejszych dla człowieka spraw dotyczy
 im silniej sprzeczne przekonania powiązane są z innymi
przekonaniami człowieka

Ograniczenia teorii:
 Czym jest niezgodność psychologiczna ?
 Brak precyzji w przewidywaniu, które z dwóch lub więcej
sprzecznych przekonań ulegną zmianie.
Badania Festingera (zm: zależna: wykształcona postawa na temat zadania)
1.Badany otrzymywał 1 $ - oceniali zadanie jak interesujący ( grupa
uzasadniała własne kłamstwo)
2. Badany otrzymwal 20$ - oceniali zadanie jako nieinteresujące

Badania Aronso, Field Stone 1990 ( studenci college`u )

1. przygotowanie taśmy video nakłaniającej do używania prezerwatywy,
przypomnienie sobie sytuacji w których użycie prezerwatywy było
trudne lub niemożliwe (stwierdzenie własnej hipokryzji – redukacvja
dysonansu poprzez zmianę zachowania)
2. wyliczanie argumentów za urzywaniem prezerwatywy