 Felipe de Jesus 

– sumulat ng unang
tunay na tulang Tagalog na nalathala
TULA noong 1708.

 Ang tula ay isang repleksyon ng mga
damdamin ng isang makata/manunulat.
 Amado V. Hernandez – makata ng mga
manggagawa. “Isang Dipang Langit”
 Fransisco Baltazar – Ama ng Panulaang
Tagalog. “Florante at Laura”
 “Ang tula ay isang pagbabagong hugis
ng buhay.” – Alejandro at Pineda
 “Ang tula ay isang kamalayang
napasigasig.” – Fernando Monleon
 “Ang tula ay kagandahan, iwa, katas,
larawan at kabuuan.” – Regalado
 “Ang tula ay isang kaisipang
naglalarawan ng kagandahan.” – Julian
C. Balmaceda
 Jose Rizal – nilikha niya ang “Sa Aking
mga Kabata” para sa kabataan, upang
mamulat na mahalin at pahalagahan
ang sariling wika.
 Fernando Bagongbanta – sumulat ng
tulang “Salamat nang Walang Hanggan”
 Artes Y. Reglas – aklat na ipinalimbag ni
P. Blancas de San Jose
MGA ELEMENTO NG TULA
 Sukat – tumutukoy ito sa bilang ng
pantig sa bawat linya/taludtod
 Tugma – pagkakapareho ng tunog ng
mga huling pantig ng huling salita sa
bawat taludtod
 Talinghaga – mensaheng nais ipabatid
ng makata
 Kagandahan – pamamaraang ginamit ng
makata

MGA URI NG TULA

 – “Mi Ultimo Adios” ang tampok sa
Panahon ng Propaganda.

 Tulang Liriko – ito ay nagpapahayag

 Andres Bonifacio – tampok sa Panahon
lamang ng anumang damdamin o
ng Himagsikan.
diwang nais ibahagi ng makata.

 – “Katapusang Hikbi ng Pilipinas” ay

 – Ito ay uri ng t ulang hindi
nagpapahayag ng poot at pagbabanta
nagpapahayag tulad sa isang kwento na
sa mga sumakop.
naglalarawan sa karakter at aksyon.
Direkta sinasabi ng makata sa mga
 Tomas Pinpin  – unang paglathala ng
mambabasa.
tula sa kanyang aklat na “Librong Pag-
aaralan ng mga Tagalog ng Wikang
 Tulang Pasalaysay  – isang tula na may
Castila” 1610
balangkas.
  – Ang tula ay maaaring maikli/mahaba  Awit – may sukat na lalabindalawahin.
at ang kwento na may kaugnayan sa  Korido – may sukat na wawaluhin.
maaaring maging simple/kumplekadong  Balada – karaniwang nagsasalaysay ng
pangyayari. malungkot na pangyayari

 Tulang Patnigan – ipinahahayag ng
tulang ito ang pagtatalo sa MGA URI NG TULANG PATNIGAN
pamamagitan ng patulang
pamamaraan.
 Karagatan – isang laro sa
tula/paligsahan sa pagtula na kabilang
 Tulang Padula – karaniwang
sa tinatawag na “Libingang
itinatanghal sa teatro. Ito ay patulang
Itinatanghal” na ang taglay na pamagat
ibinibigkas na kung minsan ay
ay nanggaling sa isang alamat ng
sinasabayan ng ritmo o melodiya ng
singsing ng isang prinsesa.
isang awitin.
 Duplo – paligsahan sa husay sa
pagbigkas at pangangatwiran nang
MGA URI NG TULANG LIRIKO patula.
 Balagtasan – tagisan ito ng talino sa
pagbigkas ng tula.
 Awit – tulang binubuo ng tig-aapat na  Batutian – malilipat sa mga magasin o
taludtod ang bawat saknong. pahayagan.
 Soneto – tula ng karaniwang may 14
linya.
 Oda – pumupuri sa nagawa ng isang tao MGA URI NG TULANG PADULA
o isang bagay.
 Elehiya – ito ay tulang may kinalaman
 Moro-moro/komedya – paglalabanan
sa guniguni tungkol sa kamatayan o
ng mga Muslim at mga Pilipinong
panimdim.
Kristiyano
 Dalit – tulang karaniwang
 Senakulo – isang dulang naglalarawan
pangrelihiyon.
ng buong buhay, pasakit at pagkamatay
hanggang sa muling pagkabuhay ng
MGA URI NG TULANG Panginoong Kristo.
 Tibag – pagsasadula ng paghahanap ng
PASALAYSAY
krus
 Sarswela – dulang musical
 Epiko – ay isang mahabang kwento/tula  Panuluyan – isang prusisyong ginaganap
tungkol sa isang seryosong paksa na kung bisperas ng pasko.
naglalaman ng mga detalye ng
kabayanihan.
MGA URI NG TALUDTURAN
 Pasyon – inaawit tuwing mahal na araw.
  Malayang taludturan – walang sukat, MGA URI NG SANAYSAY
walang tugma.
 Blangko-berso – may sukat, walang
tugma. May tugma, walang sukat.  Pasalaysay
 Tradisyonal – may sukat at tugma.  Naglalarawan
 Mapagdili-dili
 Kritikal
 Ang sukat ay tumutukoy sa bilang ng  Deduktiko
panig sa bawat taludtod.  Nagpaala-ala
 Sesura – saglit na tigil  Editoryal
 Makasayantipiko
 Sosyo-politikal
 Pangkalikasan

SANAYSAY  Bumabalangkas sa isang tauhan

 Salaysay ng isang sanay, pinakabunso sa TEKSTO AYON SA LAYON

lahat ng anyo ng panitikan.

 Essay: essai – French, exaguism – Latin
 Informativ – magbigay ng
 “Ang Katamaran ng mga Pilipino” –  Jose
impormasyon, nagpapaliwanag (Ang
Rizal
Katamaran ng mga Pilipino)
 Ang sanaysay ay isang komposisyong
 Narativ – pasalaysay
panitikan na tumatalaky sa iisang paksa
 Deskriptiv – paglalarawan
 Francis Bacon – ang sanaysay ay isang
 Argumentativ – paghihikayat
kasangkapan sa pagsasatinig ng
maikling pagbubulay-bulay at
pagkokomentaryo sa buhay.
 Alejandro G. Abadilla – ang sanaysay ay  Pangunahing kaisipan

isang paglalahad ng may layuning  pinakamahalagang kaisipan

pagtitimbang-timbang. tungkol sa paksa. Maaaring

hindi lantad o hindi tuwiran.
 Genoveva Edroza Matute – ang saaysay
 Pwedeng mahanap: unahan,
ay sumasakop sa lahat ng lathalain.
gitna, hulihan, magkabilang-
 Sanaysay: pormal, di-pormal.
dulo.
 Mga katangian: kaisahan, kaugnayan,
 Pantulong na kaisipan
kalinawan.
 nagtataglay ito ng mahalagang
 Ang sanaysay ay pormal kapag
impormasyong magiging gabay
tumatalakay ng seryosong paksa at di-
para maunawaan ang
pormal naman kapag magaan ang
pangunahing kaisipan
paksang pinag-uusapan.
 pamaksang pangungusap
MAIKLING KWENTO  Serafin Guinigundo – Umagang
Dumaratal, Nagmamadali ang Maynila.
 Hernando R. Ocampo – Unang
 Mayroong kakinalan na naiiwan ng Pamumulaklak
isang manunulat.  Macario Pineda – Sinag sa Dakong
 Edgar Allan Poe – Ama ng Maikling Silangan, Suyuan sa Tubigan.
Kwento
 Deograsyas A. Rosario – Ama ng
Maikling Kwentong Tagalog HAIKU AT TANAGA
 Liwayway – amerikano. Ipinagbawal ang Haiku Tanaga
tribune at free press. Ipinagbawal ang Sukat 5/7/5 7-8
pagsusulat ng Ingles. Tugma x ✓
Talinghaga ✓ ✓
 Juan C. Laya – dula. Federico Mangahas,
Paksa Kalikasan ✓
Salvador P. Lopez
May layuning ✓ ✓
 Fransisco B. Icasiano, Manuel Aguila –
mangaral
may kaugnayan sa guerilla Ikasasalaminan ✓ ✓
 Jose Garcia Villa – Chorus for America, ng kilos, ugali
Letters from America (ipinalathala sa at pamantayan
Viking 1942). The Laughter of my Father sa buhay
(ipinalathala sa Hardcourt Bruce)
 Kin-ichi Ishikawa – pinuno ng mga
 Noceda at Sanlucar – ang tanaga ay
Hapon. Dahil sa kanya, nagkaroon ng
tulang lubhang mataas ang uri at
seminar classes “Pasanayan ng mga
binubuo ng guniguni at marangal na
Manunulat.”
kaisipan.
 Brigido C. Batungbakal (Ikaw, Siya at
 Ang haiku at tanaga ay tulang maikli na
Ako), Macario Pineda, Serafin
maikli ngunit nagtataglay ng masaklaw
Guinigundo.
na kahulugan, kagandahan, malalim na
 1944 – Lupang Tinubuan ni Narciso
kaisipan at damdamin.
Reyes
 – Uhaw ang Tigang na Lupa ni
Liwayway Arceo PANGUNGUSAP NA WALANG
 – Lunsod, Nayon at Dagat-dagatan PAKSA
ni N.V.M. Gonzales
 1943 – Gintong Panahon ng Panitikang
Filipino 1. Penomenal – mga pangungusp na
 Emilio Aguilar Cruz, Pura Santillan tumutukoy sa mga kalagayan o
Castrence, Maria Luna Lopez. pangyayaring pangkalikasan. (ex.
 Paksa ng maikling kwento: tungkol sa umulan, bumagyo)
bayan, pag-ibig, kalikasan, buhay
lalawigan/nayon, relihiyon, sining.
 Censor: Manila Shimbun-sha
2. Temporal – nagsasaad ito ng mga 16. Padamdam – masidhing damdamin,
kalagayan o panahong panandalian (ex. pagkatakot, pagkamuhi. (ex. ay! wow!)
gabi na, pasko na)

3. Eksistensyal – nagsasaad ito ng
pagkamayroon o pagkawala (ex. may,
mayroon, wala)

4. Modal – nangangahulugan ito ng gusto,

nais, ibig, pwede, maaari,
dapat/kailangan.

5. Pormulasyong Panlipunan  – mga

pahayag na karaniwang ginagamit sa
pagkahalubilo, pagbati, pagsasalamat.
(ex. tuloy ka, maligayang magdating)

6. Pahanga – mga salitang nagsasaad ng

paghanga (ex. wow!)

7. Sambitla – isang saltik (ex. naku, jusko

po)

8. Patawag – (ex. huy, apo!)

9. Pasasalamat – (ex. salamat, maraming

salamat)

10. Pagbati – (ex. magandang umaga)

11. Pagpaalam – (ex. paalam na po)

12. Panagot sa tanong – (ex. hindi, oo,

wala)

13. Pautos – (ex. alis na, takbo)

14. Pakiusap – (ex. paki)

15. Pasukdol – (ex. kay, napaka-)