KOMFIL1 Modyul Withcover 2

Paunang Salita
Komprehensibo, pili at napapanahon ang mga paksa na nag-aangat sa

kasanayang pangkomunikatibo ng mga estudyante ang nilalaman ng Modyul
na ito sa Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Filipino (KomFil). Layunin
nito na maipamulat at maangkin ng bawat estudyante sa unang taon sa
Kolehiyo na magkaroon ng malalim na kasanayan sa pakikinig, pagsasalita,
pagbabasa, pagsusulat at panonood nang mayroong kakayahang umunawa at
dumalumat.
Sadyang idinesenyo sa kasalukuyang panahon na “new normal” ang mga
pagtatalakay, gawain at pagsasanay upang malinang ang inaasahang bunga.
Ang mga ito ay kinatatampukan ng mga usapin na magbibigay linaw at
modelong halimbawa upang higit na maunawaan ang mga aralin sa paraang
simple at personal.
Nabuo ang modyul na ito sa inisyatibo ng Sentro ng Wika at Kultura at
Departamento ng Lingwistika at Literatura upang maging kaagapay sa
pagtuturo sa kurso.
Malaking pasasalamat mula sa lahat ng mga guro sa/ng Filipino kasama ang
pamunuan ng Pamantasang-NEUST sa Mutya Publishing House, Inc., St.
Andrew’s Publishng House, Inc. at sa mga website na naging sanggunian
upang mabuo ang modyul na ito.
Kasihan nawa tayo ng pagpapala ng Maykapal sa mabilis at magaan na pag-
aaral ng mga nilalaman ng modyul na ito.
Mga guro ng/sa Filipino

at mga Editor 2020
TALAAN NG NILALAMAN
KABANATA 1
Ang Pagtataguyod Ng Wikang Pambansa Sa Mas Mataas Na Antas Ng
Edukasyon At Lagpas pa……………………………………………………1
1.1. Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Pambansa …………….4
1.1.1. Ebolusyon ng Wikang Pambansa…………………….4
1.1.2. Ebolusyon ng Alpabetong Filipino…………………...4
1.1.3. Mga Probisyong Pangwika Saligang Batas…………..5
1.2. Rebyu sa Pagkakaiba ng Tagalog, Pilipino at Filipino………..5
1.3. Batayang Kaalamang Pangwika……………………………..12
1.3.1. Depenisyon ng Wika…………………………………14
1.3.2. Katangian ng Wika…………………………………..14
1.3.3. Tungkulin ng Wika…………………………………..14
1.4. Kahalagahan ng Filipino Bilang Disiplina at Wika ng
Edukasyon at Komunikasyon sa Pilipinas…………………...19
1.5. Buod ng mga posisyong Papel ng Iba´t ibang organisasyon,
Unibersidad, at Institusyon ng Pmahalaan Hinggil sa Kanilang
Tindig Laban CMO Bilang 20, Serye 2013 ng Komisyon sa
Lalong Mataas na Edukasyon……………………………..…25
KABANATA 2
Pagpoproseo ng Impormasyon Para sa Komunikasyon…………………29
2.1. Pagpili ng Batis (Sources) ng Impormasyon ………………..33
2.2. Pagbabasa at Pananaliksik ng Impormasyon………………...35
2.3. Pagbubuod at Pag- uugnay-ugnay ng Impormasyon………...41
2.4. Pagbubuo ng Sariling Pagsusuri Batay sa Impormasyon……50
2.5. Kakayahang Komunikatibo……………………………….....56
2.5.1. Kakayahang Linggwistik…………………………….56
2.5.2. Kakayahang sosyolinggwistik…………………….....56
2.5.3. Kakayahang Pragmatik………………………………56
2.5.4. Kakayahang Diskorsal……………………………….56
2.5.5. Kakayahang Estratehiko……………………………..57
2.5.6. Mga teorya ng Diskurso at Pakikidiskurso…………..62
2.5.7. Organisasyon ng Pasalita at Pasulat na Diskurso,
Kaisahan, Kohirens, Empasis………………………..63
2.5.8. Batayang Uri ng Diskurso, Uri, Layunin, Mga
Kahingian……………………………………………64
KABANATA 3
Mga Gawing Pangkomunikasyon ng mga Pilipino……………………....70
3.1. Tsismisan.…………………………………………………….73
3.2. Umpukan……………………………………………………...73
3.3. Talakayan……………………………………………………..73
3.4. Pagbabahay-bahay……………………………………………74
3.5. Pulong-bayan ………………………………………………...74
3.6. Komunikasyong Di Berbal (Kumpas atbp)…………………..74
3.7. Mga Ekspresyong Lokal……………………………………..75
3.8. Batayang Uri ng Diskurso, Narasyon, Mga elemento ng
naratib, Uri at kahingian……………………………………..78
3.9. Batayang Uri ng Diskurso 4: Argumentasyon, Uri, Fallacies of
reasoning, mga kahingian………………………………..…..80
KABANATA 4
Mga Napapanahong Isyung Lokal at Nasyonal…………………………..87
4.1. Pangkalahatang Sipat sa mga Pangunahing isyu ng Bayan:
Korapsyon sa Pilipinas……………………………………….90
4.2. Konsepto ng Bagong “Bayani”………………………………99
4.3. Pangkalahatang Sipat sa mga Pangunahing Isyu ng Bayan:
Mga kalamidad sa Pilipinas………………………………...104
4.4. Politikal at Kultural na Estado sa Pilipinas…………………112
KABANATA 5
Mga Tiyak na Sitwasyong Pangkomunikasyon…………………………121
5.1. Forum, Lektyur, Seminar…………………………………...124
5.2. Worksyap…………………………………………………...125
5.3. Symposium at kumperensya………………………………..131
5.4. Roundtable at Small Group Discussion…………………….132
5.5. Kondukta ng Pulong/Miting Asembliya, Pasalitang Pag-uulat
sa Maliit at Malaking Pangkat...............................................138
5.6. Programa sa Radyo at Telebisyon.………………………….139
5.7. Video Conferencinng……………………………………….142
5.8. Komunikasyon sa Social Media………………………….....143
Talaan ng mga Sanggunian…………………………………………………149

1
KABANATA 1
ANG PAGTATAGUYOD NG WIKANG PAMBANSA SA MAS
MATAAS NA ANTAS NG EDUKASYON AT LAGPAS PA
Modyul Blg. 01
Mga Paksa:
1.1. Kasaysayan ng Pag-unlad ng
Wikang Pambansa
1.2. Rebyu sa Pagkakaiba ng Tagalog,
Pilipino, at Filipino
Panimula
Ang yunit na ito ay magbibigay ng idea kung paano nagsimulang

magkaroon ang Pilipinas ng pagkakakilanlan at kung paano nakamit ang
kalayaan mula sa pang-aalipin ng mga banyaga sa pamamagitan ng
pagkakaroon ng pambansang wika. Kaugnay nito, tatalakayin rin ang mga
kahalagahan ng pagtataguyod ng wikang pambansa sa mas mataas na antas ng
edukasyon at lagpas pa upang ito’y mas lalong mapayabong at mapagyaman
bilang disiplina at wika ng edukasyon at komunikasyon sa Pilipinas.
KONTEKSTWALISIDONG KOMUNIKASYON SA
NEUST-CAS
FILIPINO
2
Matapos mong mapag-aralan ang yunit na ito,

inaasahang maisasagawa mo na:
1. Maipaliwanag ang kahalagahan at saysay ng Filipino
bilang disiplina at wika ng edukasyon at komunikasyon
sa Pilipinas;
2. Makapagbahagi ng sariling pananaw o pagtataya
kaugnay sa Filipino bilang disiplina at wika ng
edukasyon at komunikasyon sa Plipinas;
3. Matukoy ang mga dahilan ng mga iba’t ibang
organisasyon, unibersidad, at institusyon ng
pamahalaan hinggil sa kanilang tindig laban CMO
bilang 20, serye 2013 ng komisyon sa lalong mataas na
edukasyon;
4. Makapagbigay ng sariling komento at posisyon
kaugnay sa mga posisyong papel ng iba´t ibang
organisasyon, unibersidad, at institusyon ng
pamahalaan hinggil sa kanilang tindig laban CMO
bilang 20, serye 2013 ng komisyon sa lalong mataas na
edukasyon;
5. Magamit ang wikang Filipino sa iba’t ibang tiyak na
sitwasyong pangkomunikasyon sa lipunang Pilipino; at
6. Makagawa ng mga malikhain at mapanghikayat na
presentasyon ng impormasyon at analisis na akma sa
iba’t ibang konteksto.
NEUST-CAS
FILIPINO
3
Panimulang Pagtataya
Pangalan:____________________________ Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
Panuto:
TAMA O MALI. Isulat ang TAMA kung wasto ang pangungusap at
MALI kung hindi wasto.
_________1. Pilipino ang naging opisyal na wika ng Pilipinas

simula noong taong 1959.
_________2. Ang Pilipinas ay mayroong walong pangunahing

wika.
_________3. Monolingguwal ang tawag sa patakaran kung

saan ang asignatura sa elementarya at
sekundarya ay hinati upang ang isang pangkat ay
ituro sa Filipino at ang isang pangkat ay ituro sa
Ingles.
_________4. Tagalog ang naging batayan ng wikang

Pambansa.
_________5. Sa kasalukuyan, may dalawampu’t anim (26) na

titik ang alpabetong Filipino.
_________6. Filipino lamang ang opisyal na wika ng Pilipinas.
_________7. Alibata ang tawag sa sinaunang paraan ng

pagsulat ng mga Pilipino.
_________8. Tagalog ang kasalukuyang pambansang wika ng

Pilipinas.
_________9. Abakadang Tagalog ang kasalukuyang alpabeto

ang nililinang sa antas tersyarya.
_________10. Dalawampu’t anim ang titik ng kasalukuyang

alpabeto ng bansa.
NEUST-CAS
FILIPINO
4
Daloy ng Kaalaman
1.1. Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Pambansa
1.1.1. Ebolusyon ng Wikang Pambansa
Disyembre 30, 1937 –Tagalog ang

magiging batayan ng Wikang Pambansa.
1940 – ipinag-utos ang pagtuturo ng

Wikang Pambansa sa ikaapat na taon sa facebook.com
lahat ng paaralan at sa mga pribadong
institusyong pasanayang pangguro.
Hunyo 4, 1946 –Wikang Pambansang Pilipino ay isa nang wikang

opisyal.
1959 –Wikang Pambansa ay tatawaging Pilipino.
1987 – Filipino na ang ngalan ng wikang pambansa.
1.1.2. Ebolusyon ng Alpabetong Filipino
1940 – binuo ni Lope K. Santos ang Abakada, na may 20 titik: a, b,

k, d, e, g, h, i, I, m, n, ng, o, p, r, s, t, u, w, y.
Oktubre 4,1971 – pinagtibay ng Sanggunian ng SWP ang

pinayamang alpabeto, na binubuo ng 31 letra: a, b, c, ch, d, e, f, g, h,
i, j, k, l, ll, m, n, ñ, ng, o, p, q, r, rr, s, t, u, v, w, x, y, z
Matapos ang Repormang Ortograpiko, nabuo ang sumusunod na

Alpabetong Filipino, na may 28 letra: a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, I, m,
n, ñ, ng, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y, z
NEUST-CAS
FILIPINO
5
2001 –walong karagdagang letra ng alpabeto, ang

mga letrang c, f, j, ñ, q, v, x, z.
Agosto, 2007 – inilabas ng KWF ang borador ng

Ortograpiya ng Wikang Pambansa.
Mayo 20, 2008 – inilabas ng KWF ang Gabay sa

Ortograpiya ng Wikang Pambansa.
1.1.3. Mga Probisyong Pangwika Saligang Batas

kwf.gov.ph
Saligang Batas ng Biyak-na-Bato (1896)
Ang Wikang Tagalog ang magiging opisyal na wika ng
Pilipinas.
Saligang Batas ng 1935
Ang Ingles at Kastila ay patuloy ng gagamiting mga wikang
opisyal.
Saligang Batas ng 1973

Paglinang at pormal na adopsiyon ng isang panlahat na
wikang pambansa na tatawagingFilipino.
Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987: WIKA

SEK.6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino.
Samantalang nalilinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa
salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.
Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na
maaaring ipasya ng Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin
ang Pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit
ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang
wika ng pagtuturo sa sistemang pang-edukasyon.
1.2. Rebyu sa Pagkakaiba ng Tagalog, Pilipino, at Filipino
Wikang Tagalog
Isang wikang natural, may sariling mga katutubong tagapagsalita.
Wikang Tagalog Bilang Wikang Pambansa

Ideklara ni Presidente Manuel L. Quezon ang Wikang Pambansa
na batay sa Tagalog.
NEUST-CAS
FILIPINO
6
Wikang Pilipino
Ang wikang Pilipino ay ang Filipino National Language (noong
1943) na batay sa Tagalog mula noong 1959
Pagkakaiba ng Pilipino sa Filipino

Magkaiba ang Filipino at Pilipino kahit parehong naging Wikang
Pambansa ang mga ito dahil magkaiba ng konsepto ang mga ito - ang
Pilipino ay batay sa iisang wika at ang Filipino ay sa maraming wika sa
Pilipinas, kasama na ang Ingles at Kastila.
Tagalog Imperialism
Nakondisyon na ang mga tao sa Tagalog kung kaya't kahit nabago
na ang tawag sa Wikang Pambansa(Pilipino, Filipino), Tagalog parin ang
itinatawag dito ng mga Pilipino at mga dayuhan.
Ang pinakaubod ng konsepto ng Filipino bilang batay sa mga wika

ng Pilipinas ay ang pagiging pambansang lingua franca nito.
NEUST-CAS
FILIPINO
7
GAWAIN GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
PANUTO: Ngayong nalaman mo na ang pinagdaanan ng wika. Gumawa

ka ng Timeline ng wikang Filipino na nagpapakita ng mga
proseso bago ito naging ganap na wikang pambansa ng
Pilipinas. Gawing simple at hindi maligoy ang mga itatalang
impormasyon.
(ilagay sa loob ng kahon ang gagawing timeline)
NEUST-CAS
FILIPINO
8
ANI NG TAGUMPAY
GAWAIN GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
PANUTO: Magtala ng tig-iisa na pagkakatulad at pagkakaiba ng mga

naging wika pambansa ng Pilipinas sa pamamagitan ng Venn
Diagram. Pagbatayan ng magiging sagot ang tinalakay na aralin
at ang artikulo sa ibaba.
Bakit Filipino at ‘di Tagalog?

August 10, 2019
MARAHIL ay dapat tuldukan na ang pagkalito. Ang Wikang

Pambansa ay Filipino – hindi Tagalog. Ang Filipino ay pinagsama-samang
wika mula sa iba’t ibang rehiyon sa Pilipinas na may pagsasaalang-alang din
sa mga dayong wika na naging bahagi na ng pang-araw-araw na talastasan.
Dumaan ito sa masusing pag-aaral ng Surian ng Wikang Filipino na
naglalayong pagpasiyahan kung katanggap-tanggap sa mas nakararami.
Pansinin na mas dominante ang Tagalog. Ito ang pinagmulan ng Wikang
Pambansa.
Pinakamalaki ang Luzon sa tatlong pangunahing islang bumubuo sa

arkipelago – ito nga, Luzon, Bisaya, at Mindanao. Sa Luzon ay mas
nakararami ang nagsasalita ng Tagalog, bagama’t may iba pang diyalekto –
Pampango, Iloko, Bikol, Ibanag, Itawis, atbpa – ngunit namamayani at
tanggap ang Tagalog bilang pangunahing salita. Ayon sa mga kuwentong
bayan, ang Tagalog ay hango sa “taga-ilog”, mga naninirahan sa paligid ng
Ilog Pasig, ang pangunahing ilog na bumabaybay sa malaking bahagi ng
lalawigan ng Rizal kasama ang Metro Manila. Kahit noon, uhuan ng mga
NEUST-CAS
FILIPINO
9
migrante buhat sa iba’t ibang lalawigan ang bahaging ito dahil ito ang
kinikilalang lundo ng komersyo. Kailangang umakma sa kultura ang mga
dumarayong taga-ibang probinsya kaya natuto silang magsalita ng wika ng
mga “taga-ilog.” Hanggang ngayon, itinuturing na pinaka-dominante ang
wika ng “taga-ilog”, ang Tagalog, na siyang pinagbasehan ng pagbuo ng
Wikang Pambansa.
Pinagtibay ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na nagkabisa

nuong Disyembre 13, 1937, na Tagalog ang maging “batayan ng wikang
pambansa ng Filipinas.” Ang naturang batas ay nagkabisa lamang nuong
1940.
Nuong Hulyo 4, 1946, sa bisa ng Batas Komonwelt Blg. 570 na

pinagtibay nuong Hunyo 7, 1940, ay kinilala ang Wikang Filipino bilang
opisyal na Wikang Pambansa. Ayon kay Roberto T. Añonuevo, ng
Komisyon sa Wikang Filipino: “Nagpalabas ng kautusan ang kalihim ng
Tanggapan ng Edukasyon noong 13 Agosto 1959, na tawaging ‘Pilipino’ ang
‘Wikang Pambansa’. Ang ‘Pilipino’, na ibinatay nang malaki sa Tagalog ay
maghuhunos na “Filipino” alinsunod sa atas ng Saligang Batas 1973 ‘na
linangin, paunlarin, at pagtibayin ang Filipino alinsunod sa umiiral na mga
katutubong wika at diyalekto nang di-alintana ang pagtanggap ng mga salita
mula sa mga dayuhang wika.’”
May pananaw si Ben G. Domingo, retiradong propesor sa

komunikasyon sa Central Luzon State University. “Nang bago pa lamang
akong natututo ng wikang Pilipino, may pagka-purista ang aking
pagpapahalaga at paggamit sa noon ay pambansang wikang tumuntong sa
Tagalog. Unti-unting nagbago ang aking pananaw nang malinawan ako sa
pagiging dinamiko at masigla ng isang buhay na wika. Nagbabago o
lumalago ito dulot ng iba’t ibang kaganapan sa lipunang kinapapalooban
nito.”
Bagama’t nagpahayag din siya ng pagkalito. “Naisip ko rin noon,

bakit kinakailangang isama ang mga letrang c, ch, f, j, ll, ng, q, v, x at z sa
wikang Filipino? Hindi ba balangkas-kolonyal ito?
NEUST-CAS
FILIPINO
10
“Hanggang sa mapagtanto kong ang mga ito ay likas (na tunog) sa

maraming katutubong wika sa ating bansa, tulad ng Ibanag at Itawis na
sagana sa ‘f’ at ‘v’ ang kanilang mga salita.”
Ito ang malinaw na tugon kung bakit ang Filipino ay “nag-ampon”

ng mga titik na sa unang tingin o dinig ay banyaga.
“Mahabang salaysayin — at masalimuot — ang pinagdaanan sa batas

ng Tagalog bilang wikang pambansa (1936), at ang pagiging Pilipino (1959)
at Filipino (1992) nito,” patuloy ni Domingo.
May agam-agam siya kung bakit Tagalog ang pinagbasehan ng

Wikang Pambansa. “Nuong simula ng ilang-20 siglo, tinatayang wala pang
25 porsyento ng mga mamamayan sa Pilipinas ang nagsasalita ng Tagalog
samantalang mahigit 40 porsyento, diumano, ay gumagamit ng Bisaya,
bagama’t ang bilang na ito ay nagbago na (mahigit na 90 porsyento na ang
gumagamit ng wikang Filipinong nakatuntong sa Tagalog [ngayon])
pagkatapos na maisabatas na Tagalog ang naging lunsaran ng wikang
pambansa, na ipinatupad sa mga paaralan at lalong pinakalat ng midya.”
Noong 1986, nakapaloob sa binagong Saligang Batas ng 1986 na

kilalanin ang pambansang wika ng Pilipinas bilang “Filipino.” Ayon sa
naturang bahagi ng batas na ito ay, “habang nililinang ang Filipino ay dapat
itong payabungin at pagyamanin nang nakasalig sa mga katutubong salitang
umiiral sa wikang Filipino at iba pang wika.” #
1. Tagalog at Pilipino
NEUST-CAS
FILIPINO
11
2. Tagalog at Filipino
3. Pilipino at Filipino
NEUST-CAS
FILIPINO
12
KABANATA 1
Modyul Blg. 02
Mga Paksa:
1.3. Batayang Kaalamang Pangwika
1.1.1. Depinisyon ng Wika
1.1.2. Katangian ng Wika
1.1.3. Tungkulin ng Wika
LAYUNIN
Matapos mong mapag-aralan ang yunit na ito, inaasahang
maisasagawa mo ang mga sumusunod:
1. Maipaliwanag ang kahalagahan at saysay ng Filipino bilang

disiplina at wika ng edukasyon at komunikasyon sa Pilipinas;
2. Makapagbahagi ng sariling pananaw o pagtataya kaugnay sa
Filipino bilang disiplina at wika ng edukasyon at
komunikasyon sa Plipinas;
3. Matukoy ang mga dahilan ng mga iba’t ibang organisasyon,
unibersidad, at institusyon ng pamahalaan hinggil sa kanilang
tindig laban CMO bilang 20, serye 2013 ng komisyon sa lalong
mataas na edukasyon;
4. Makapagbigay ng sariling komento at posisyon kaugnay sa
mga posisyong papel ng iba´t ibang organisasyon, unibersidad,
at institusyon ng pamahalaan hinggil sa kanilang tindig laban
CMO bilang 20, serye 2013 ng komisyon sa lalong mataas na
edukasyon;
5. Magamit ang wikang Filipino sa iba’t ibang tiyak na
sitwasyong pangkomunikasyon sa lipunang Pilipino; at
presentasyon ng impormasyon at analisis na akma sa iba’t
ibang konteksto.
NEUST-CAS
FILIPINO
13
Pangalan:_______________________________Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
TAMA O MALI. Isulat ang TAMA kung wasto ang pangungusap

at MALI kung hindi wasto.
_________1. Lahat ng wika sa daigdig ay sistematikong

nakaayos sa isang tiyak na balangkas.
_________2. Lahat ng tunog ay wika.
_________3. Ang wikang hindi ginagamit ay mananatiling

buhay na wika.
_________4. Maaaring mabuo ang isang salita sa isang

partikular na grupo kung ang simbolo ng
sinasalitang tunog ay wala sa kanilang kultura.
_________5. Ang wika na hindi pinagkasunduan na gamitin sa

isang lipunan ay yayabong at mapagyayaman.
_________6.
Ang wika ay hindi nagbabago.
_________7. Ang wika ay hindi lamang pantao kundi para sa
lahat ng nilikha ng Diyos na may buhay.
_________8. Pasalita lamang ang paggamit ng wika.
_________9. Mahalaga na nauunawaan ng bawat isa ang

wikang sinasalita upang maging epektibo ang
pagpapahayag.
_________10. Ang mga salita ay maaaring magkaroon ng

bagong kahulugan sa paglipas ng panahon.
NEUST-CAS
FILIPINO
14
Daloy ng Kaalaman
1.3. Batayang Kaalamang Pangwika
1.3.1. Depinisyon ng Wika
Ang wika ay isang kalipunan ng mga salita at

ang pamamaraan ng pagsasama-sama ng mga ito paramagkaunawaan
o makipagkomyunikeyt ang isang grupo ng mga tao (Constantino at
Zafra).
Ayon naman kay Henry Gleason, ang wika ay masistemang
balangkas ng sinasalitang tunog na pinipili at isinasaayos sa paraang
arbitraryo upang magamit ng mga taong kabilang sa isang kultura.
1.3.2. Katangian ng Wika
1. Ang wika ay masistemang balangkas.

2. Ang wika ay sinasalitang tunog.
3. Ang wika ay arbitraryo.
4. Ang wika ay pantao.
5. Ang wika ay kaugnay ng kultura.
6. Ang wika ay ginagamit.
1.3.3. Ang wika ay dinamiko.
Tungkulin ng Wika ayon kay Michael A. K Halliday
1. Personal
Halimbawa:
Allan: Talaga? Nanalo ako ng limang milyon sa lotto?
Yaoooooooo!
Rinelle: Balato naman diyan!
NEUST-CAS
FILIPINO
15
2. Imahinatibo
Halimbawa:
Siri: Christian, kung sakaling may makilala kang genie, ano ang
hihilingin mo sa kanya?
Christian: Siyempre, ang makalipad tulad ng isang ibon para
makapaglakbay ako sa paraang gusto ko at makita ang buong
mundo.
3. Interaksyonal
Halimbawa:
Candy: Aba, ang hitad kong sister, wis na ang pagka-chaka doll.
Abrey: Siyempre, salamat po Doc yata ang drama ko!
4.Impormatibo/Representasyonal
Halimmbawa:
Doms: Alam mo ba na nag salitang goodbye ay nagmula sa
pahayag na God be with ye?
Jon: A, talaga?
5. Instrumental
Halimbawa:
Aladin: Nais ko sanang maipadama sa iyo kung gaano kita
kamahal.
Jennifer: Ganun ba? Sige walang problema.
6. Regulatori
Halimbawa:
Islogan ng MMDA: (Bawal Umihi Rito. Multa: Php. 500)
George: Naku! Saan kaya ako maaaring umihi? Bawal pala dito.
7. Heuristik
Halimbawa:
Nicko: Gaanong katagal na po kayo nagtuturo bilang isang guro
sa pampublikong paaralan?
Nixan: Labing-isang taon na po.
NEUST-CAS
FILIPINO
16
Nicko: Batay sa karanasan ninyo? Ano po ang malaking

pagbabago ang naganap sa ating wikang Pambansa batay sa mga
aralin na itinuturo ninyo? At paano po ito nakaapekto sa inyo?
Nixan: Ang malaking pagbabagong naganap ay ang pagkakaroon
ng mga bagong salita at baybay. Naging malaking hamon kung
paano ito ilalapat sa pagtuturo gayong napakaraming libro ang
naililimbag na iba-iba ang pagpapaliwanag sa mga nasabing
pagbabago.
GAWAIN GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
PANUTO: Paglilista at pagtukoy sa wastong katanungan ng wika..

.
1. Maglista ng sampung bagong salita na hindi pa umiiral noon.
2. Maglista ng sampung salita na hindi na o bihira nang gamitin ngayon.
NEUST-CAS
FILIPINO
17
3. Maglista ng sampung lumang salita na may bago nang kahulugang ngayon.
4. Aling katangian ng wika ang napatunayan mo sa bilang 1,2 at 3? Tukuyin at

ipaliwanag.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
____________________.
5. Maglista ng sampung salitang Ingles na walang katumbas sa Filipino.
6. Maglista ng sampung salitang Filipino na walang katumbas sa Ingles.
7. Aling katangian ng wika ang napatunayan mo sa bilang 5 t 6? Tukuyin at

ipalaiwang.
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
___________________________________
NEUST-CAS
FILIPINO
18
GAWAIN GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
PAGGAWA NG MAIKLING USAPAN O DAYALOGO

PANUTO: Pumili ng dalawang tungkulin ng wika at gumawa ng maikling usapan o
dayalogo na naglalarawan sa dito. Isaalang-alang ang wastong gramatika,
pagbabaybay at paggamit ng mga bantas.
1. Tungkulin ng Wika: __________________________
2. Tungkulin ng Wika:____________________________
NEUST-CAS
FILIPINO
19
KABANATA 1
Modyul Blg. 03
Mga Paksa:
1.4. Kahalagahan ng Filipino Bilang Disiplina at Wika
ng Edukasyon at Komunikasyon sa Pilipinas
1.5. Buod ng mga posisyong Papel ng Iba´t ibang
organisasyon, Unibersidad, at Institusyon ng
Pamahalaan Hinggil sa Kanilang Tindig Laban
CMO Bilang 20, Serye 2013 ng Komisyon sa Lalong
Mataas na Edukasyon
LAYUNIN
7. Maipaliwanag ang kahalagahan at saysay ng Filipino bilang
disiplina at wika ng edukasyon at komunikasyon sa Pilipinas;
8. Makapagbahagi ng sariling pananaw o pagtataya kaugnay sa
Filipino bilang disiplina at wika ng edukasyon at komunikasyon sa
Plipinas;
9. Matukoy ang mga dahilan ng mga iba’t ibang organisasyon,
unibersidad, at institusyon ng pamahalaan hinggil sa kanilang
tindig laban CMO bilang 20, serye 2013 ng komisyon sa lalong
mataas na edukasyon;
10. Makapagbigay ng sariling komento at posisyon kaugnay sa mga
posisyong papel ng iba´t ibang organisasyon, unibersidad, at
institusyon ng pamahalaan hinggil sa kanilang tindig laban CMO
bilang 20, serye 2013 ng komisyon sa lalong mataas na edukasyon;
11. Magamit ang wikang Filipino sa iba’t ibang tiyak na sitwasyong
pangkomunikasyon sa lipunang Pilipino; at
12. Makagawa ng mga malikhain at mapanghikayat na presentasyon
ng impormasyon at analisis na akma sa iba’t ibang konteksto.
NEUST-CAS
FILIPINO
20
Pangalan:_______________________________Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
Panuto:: Hanapin sa loob ng kahon ang mga salitang may kaugnayan sa

Wikang Filipino at kahalagahan nito.
T U N O G P N O L
I N A D K A K O E
N W A T L I A I N
I O K O G K L V A
G T I N I G L O T
D A W O A U I J S
K O M U N I D A D
P N T G H M E R C
S S A I A T B H U
N F O B N A R P I
T R U I S D I I N
U E R B Y U I H E
B A R E F B Y G S
NEUST-CAS
FILIPINO
21
Daloy ng Kaalaman
1.4. Kahalagahan ng Filipino Bilang Disiplina at Wika ng Edukasyon at
Komunikasyon sa Pilipinas
Ang wikang ito ay ginamit bilang lunan ng diskurso sa iba’t ibang
larangan gaya ng pag-aaral ng Kasaysayan, Pilosopiya, Sikolohiya, Etika,
Antropolohiya o maging sa Agham at Matemateka sa Iba’t Ibang
unibersidad sa Pilipinas.
Subalit sa kabila ng ganitong tugatog na narating ng Filipino ay

tila nagbubulag-bulagan pa rin ang karamihan sa kahalagahan ng wikang
ito bilang wika ng karunungan at komunikasyon. Marami pa rin ang hindi
tumatanggap at nagsasabing mas natututo ang mga Filipino sa Ingles at
naniniwala na lalalim ang kaalaman at uunlad ang Pilipinas. Ito ay
pahayag mula kay Renato Constantino (1996).
Narito ang ilang mahahalagang argumento na nagpapaliwanag

bakit dapat manatili ang Filipino bilang wika ng edukasyon at asignatura
sa kolehiyo at sa mas mataas na antas batay sa sanaysay/pananaw ni Dr.
David Michael M. San Juan (2018), Convenor ng Tanggol Wika .
1.4.1. ANG FILIPINO AY DISIPLINA, ASIGNATURA, BUKOD

NA LARANGAN NG PAG-AARAL, AT HINDI
SIMPLENG WIKANG PANTURO LAMANG.
Hindi simpleng wikang panturo lamang ang Filipino. Disiplina,

asignatura, bukod na larangan ito ng pag-aaral.
1.4.2. BAHAGI NG COLLEGE READINESS STANDARDS ANG

FILIPINO AT PANITIKAN.
NEUST-CAS
FILIPINO
22
Kaugnay sa naunang argumento nabanggit, mismong CHED ay

naglabas ng College Readiness Standards na sumasaklaw sa Filipino
at Panitikan, sa pamamagitan ng CHEDResolution No. 298-2011.
1.4.3. PARA MAGING EPEKTIBONG WIKANG PANTURO

ANG FILIPINO, KAILANGANG ITURO AT LINANGIN
DIN ITO BILANG ASIGNATURA.
Sa asignaturang Filipino,lilinangin ang kasanayanng mga

estudyantesa paggamit ngwikang pambansa saintelektwal na
diskursona kinakailangan saepektibong paggamitnito bilang midyum
saiba pang asignatura.
1.4.4. SA IBANG BANSA, MAY ESPASYO RIN SA

KURIKULUM ANG SARILING WIKA BILANG
ASIGNATURA, BUKOD PA SA PAGIGING WIKANG
PANTURO NITO.
Sa halos lahat ng mga unibersidad sa Estados Unidos ay bahagi

ng kurikulum sa kolehiyo –sa anumang kurso –ang pag-aaral ng
wikang English. Required subject din sa Malaysia ang Bahasa Melayu
gaya ng pinatutunayan ng requirements for graduation sa Universiti
Sains Malaysia (2017), Universiti Kebangsaan Malaysia (2017), at
Universiti Tenaga Nasional (2016). Required subject naman ang
Bahasa Indonesia sa mga unibersidad gaya ng Universitas Gadjah
Mada (2017) at Institut Teknologi Bandung (2017).
1.4.5. PINAG-AARALAN DIN SA IBANG BANSA ANG

FILIPINO–AT MAY POTENSYAL ITONG MAGING
ISANG NANGUNGUNANG WIKANG GLOBAL–KAYA
LALONG DAPAT ITONG PAG-ARALAN SA PILIPINAS.
Itinuturo ang Filipino at/o Panitikan at/o Araling Pilipinas sa 46

na unibersidad sa ibang bansa gaya ng Estados Unidos, Australia,
Switzerland, France, Russia, China, Japan, Canada, Malaysia, at
Brunei, bukod pa sa mahigit 40 Philippine Schools Overseas (PSOs)
–pawang hayskul –sa Bahrain, China, East Timor, Greece, Kuwait,
Libya, Oman, Qatar, Kingdom of Saudi Arabia, at United Arab
Emirates.
NEUST-CAS
FILIPINO
23
1.4.6. FILIPINO ANG WIKA NG MAYORYA, NG MIDYA, AT

NG MGA KILUSANG PANLIPUNAN: ANG WIKA SA
DEMOKRATIKO AT MAPAGPALAYANG DOMEYN
NA MAHALAGA SA PAGBABAGONG PANLIPUNAN.
Halos lahat ng mga

Pilipino ay marunong nang
mag-Filipino. Luzon,
Visayas, at Mindanao
sandiegouniontribune.com
1.4.7. MULTILINGGWALISMO ANG KASANAYANG AKMA

SA SIGLO 21.
Sa konteksto ng multilinggwal
na realidad ng daigdig sa panahon ng
globalisasyon, hindi maaaring
magpakalunod sa monolinggwalismong
English ang mga Pilipino. Matagal
nang multilinggwal ang Europa, batay
na rin sa realidad na may sapat na
suporta ang European Union sa mga
malawakang programa sa pag-aaral ng
mga wikang Europeo, alinsunod sa insidehighered.com
matibay nilang pagpapahalaga sa
ekonomikong pakinabang ng multilinggwalismo: “Multilingualism, in
the EU’s view, is an important element in Europe’s competitiveness.
One of the objectives of the EU’s language policy is therefore that every
European citizen should master two other languages in addition to their
mother tongue”(Frankeat Mennella, 2017). Ang mga bansa naman sa
Asya ay nagsisimula na ring mag-aral ng English at ng iba pang wikang
dayuhan habang hindi binibitiwan ang pagpapalakas ng kani-kanilang
sariling wika. Tingnan halimbawa ang mga South Korean sa Pilipinas
na nagsisikap matutong English sa ating mga unibersidad, habang
nananatiling matatas sa sariling wika –wikang ginagamit pa rin nila
kapag sila-silang mga magkakabababayan ang nag-uusap-usap (batay
sa sariling karanasan ng may-akda bilang guro sa Colegio San Agustin-
Makati mula 2007-2010 na may malaki-laking populasyong Koreano).
NEUST-CAS
FILIPINO
24
Samantala, ang mga ahensyang pang-edukasyon sa Pilipinas ay nag-

aakalang hindi na dapat pag-ukulan ng pansin ang wikang sarili upang
mapanatili ang inaakalang bentahe ng mga Pilipino sa diumano’y husay
sa English. Pansinin na hanggang ngayo’y English ang default na wika
ng DepEd at CHED sa lahat ng anunsyo at dokumento, gaya halimbawa
sa competencies para sa Mother Tongue subject sa elementarya na
katawa-tawa o kakatwang nasa English, o ng mga suggested syllabi ng
CHED para sa lahat ng core courses sa bagong General Education
Curriculum na katawa-tawa at kakatwang may literal na mga salin sa
Filipino –nakasalin pati ang mga bibliyograpiya/sanggunian, taliwas sa
isa sa mga malinaw na tuntunin ng paggawa ng silabus: huwag
mangopya ng silabus, kundi gumawa ng sarili. Dapat bigyang-diin na
hindi dapat magpatali na lamang sa monolinggwalismong English ang
Pilipinas dahil napakarami pang wika na umaabante na rin sa larangan
ng pananaliksik at publikasyon, at ang labis na pagsandig sa English ay
makaaapekto sa kapasidad ng bansa na tumuklas at magbasa ng
kaalaman sa iba pang wika..Ang wikang sarili ang pinakamabisang
tulay sa pag-aaral ng sariling wika.
1.4.8. HINDI PINAUNLAD, HINDI NAPAUNLAD AT HINDI

MAPAPAUNLAD NG PAGSANDIG SA WIKANG
DAYUHAN ANG EKONOMYA NG BANSA.
Ilang beses na nating narinig ang buladas ng mga nasa gobyerno

na kailangan ang English upang makaakit ng dayuhang puhunan –
foreign investment –ang Pilipinas, ngunit bihirang sipatin ang realidad
na mula 1906 pa pangunahing wika sa edukasyon ng Pilipinasang
English pero hanggang ngayo’y hindi pa rin nakakaakit ng malaking
foreign investment ang bansa, kumpara sa ilang bansa ng Timog-
Silangang Asya at Amerika Latina na hindi naman (masyadong)
Inglesero. Batay sa datos ng World Bank (2017), mula 1990-2016 ay
mas malaki ang kabuuang halaga ng foreign direct investments (FDI)
na pumasok sa Thailand, Malaysia, Indonesia, at Vietnam, kaysa sa
kabuuang halaga ng FDI na naakit ng Pilipinas. Mas malaki rin ang
kabuuang halaga ng FDI na pumasok sa Venezuela, Mexico,
Argentina, Brazil, at Colombia kaysa sa FDI na naakit ng Pilipinas sa
gayunding mga dekada, ayon sa datos ng World Bank. Ang FDI na
tinatamasa ng mga bansang ito ay ebidensya na hindi naman malaking
salik ang pag-Iingles para makaakit ng dayuhang puhunan. Dapat
bigyang-diin na kwestyonable rin ang masyadong pagbibigay-pokus
sa dayuhang puhunan bilang diumano’y sandigan ng kaunlaran,
NEUST-CAS
FILIPINO
25
sapagkat maliit na porsyento lamang ng kita ng mga dayuhang

korporasyon sa FDI ang kanilang muling ipinupuhunan sa Pilipinas.
Ang wikang Filipino, ito ay nagsisilbi pa rin na wika ng
komunikasyon at transaksyon sa pamahalaan at midyang pangmasa sa
bansa. Sa ganitong gana, patunay na ang wikang Filipino ay wika ng
karunungan at tagapagbigkis ng mga Filipino.
“PANATILIHIN ANG ASIGNATURANG FILIPINO SA

KOLEHIYO: HUWAG PATAYIN ANG PAMBANSANG
KARAPATAN NG WIKANG FILIPINO, MGA GURO NG
FILIPINO, KABATAANG PILIPINO AT MAMAMAYANG
PILIPINO”.
Kagalingan ang kanilang pagtutol sa planong pagtatanggal ng

mga asignaturang Filipino sa kolehiyo at unibersidad.
Hindi pumapayag ang Kagawaran ng Filipinolohiya ng PUP na

mangyari ang mga bagay na ito. Sapagkat malinaw na isinasaad sa 1987
Konstitusyon ng Pilipinas Artikulo XIV, itinakda ang Filipino bilang
wikang pambansa ng Pilipinas. Kung susuriing mabuti ang CHED
Memorandum, malinaw na lihis sa hangarin at konteksto ng
Pangkalahatang Edukasyon ang pagtatanggal ng asignaturang Filipino
dahil nakasaad sa pahina apat (4) ng memorandum ang ganito: "General
education enables the Filipino to find and locate her/himself in the
community and the world, take pride in and hopefully assert her/his
identity and sense of community and nationhood amid the forces of
globalization. As life becomes more complex, the necessity of
appreciating the gifts of nature and addressing social problems in the
general education program increasingly become more pressing." Hindi
ba't ang asignaturang Filipino ang pangunahing tiyak na tutugon sa
hangarin at kontekstong isinasaad? Sapagkat ang mga asignaturang
Filipino ay nakatuon sa pagtuklas at inobatibong pag-aaral hinggil sa
kalinangang Pilipino (wika, kultura at kabihasnan), nasa Filipino ang
identidad ng mamamayan sa bansang Pilipinas, nasa Filipino ang diwang
makabansa na makatutugon sa mga kahingiang panlipunan at
makatutulong sa pangangailangan ng mamamayang Pilipino, at makapag-
aambag ng kalinangan at karunungan sa daigdig. Hindi ito simpleng
maibibigay lamang ng mga asignaturang tila pira-pirasong kinopya sa
dayuhang kaisipan na pilit binibigyan ng malaking puwang na kung
tutuusi'y hindi naman makatuwiran.
NEUST-CAS
FILIPINO
26
Sa halip na alisin, hindi ba't nararapat na lalo pang patatagin ang

disiplinang Filipino sa kurikulum ng kolehiyo sa pamamagitan ng mga
asignaturang Filipino na magiging pundasyon nito. hindi ba't paurong na
hakbang ng Pilipinas nang alisin ang asignaturang Filipino ng technical
panel ng pangkalahatang edukasyon ng CHED na binuo lamang ng iilang
mga tao na at walang malinaw na konsultasyong isinagawa. Samantalang
sa maraming unibersidad sa labas ng ating bansa ay pinatatatag ang
disiplinang Filipino gaya sa University of Hawaii at University of
Michigan sa U.S.A, Osaka University at Tokyo University sa Japan, St.
Petersburg University at University of Moscow sa Russia.
Gumawa rin ng isang Posisyong Papel ng Pamantasang De La

Salle-Maynila (DLSU-M). Ito ay tinawag nilang Pagtatanggol ng
Wikang Filipino, Tungkulin ng Bawat Lasalyano.
Inilahad sa kanilang petisyon na dapat bigyang-diin na hindi sapat

na maging opsyonal na wikang panturo lamang ang wikang Filipino
sapagkat alam naman nating mas nakakiling sa Ingles ang sistemang
pang-edukasyon sa Pilipinas dahil na rin sa ating pinagdaanang malalim
at matagal na kolonisasyon ng mga Amerikano. Hindi rin magiging
mabisang wikang panturo ang Filipino sa Agham, Matematika,
Inhenyeriya, Komersyo, Agham Panlipunan, Humanidades, at iba pa,
kung walang asignatura sa kolehiyo na magtitiyak sa pagkakaroon ng
mataas na antas ng kasanayan ng mga mag-aaral sa paggamit nito sa
intelektwal na diskurso, komunikasyon, at pananaliksik. Samakatuwid,
ang intelektwalisasyon ng wikang Filipino sa iba’t ibang larangan ay
matitiyak lamang kung may asignaturang Filipino na may
inter/multidisiplinaring disenyo sa kolehiyo.
Inihayag din sa kanilang petisyon ang Una, naniniwala kami na

ang pagkakaroon ng asignaturang Filipino ay nakapag-aambag sa
pagiging mabisa ng community engagement ng ating pamantasan
sapagkat ang wikang Filipino ang wika ng mga ordinaryong mamamayan
sa mga komunidad na ating pinaglilingkuran. Ang pagpapalakas sa
ugnayan ng ating pamantasan at ng mga ordinaryong mamamayan ay
alinsunod sa bokasyon ni San Juan Bautista De La Salle na nagsikhay sa
paggamit ng wika ng mga ordinaryong mamamayan sa edukasyon.
NEUST-CAS
FILIPINO
27
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
1. Gamit ang iyong karanasan, ipaliwanag ang kahalagahan ng

Wikang Filipino sa pang-araw-araw na buhay ng bawat Filipino.
Ipaliwanag ang iyong sagot. (10 puntos)
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
NEUST-CAS
FILIPINO
28
GAWAIN GAWAIN
Pangalan:_______________________________
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Puntos:_______
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Gumawa ng isang video hinggil sa realisasyon sa pagpapahalaga

sa wikang pambansa bilang wika ng komunikasyon at edukasyon.
Ang video ay kailangang hindi bababa sa 2 minuto at hindi naman
lalagpas sa 3 minuto. Gagawin ito sa paraang pa-adbokasiya kaya
maaaring gumamit ng anomang paraan upang makapanghikayat.
Pamantayan sa Pagmamarka
Nilalaman 40%
Pagkamalikhain/ 30%
Nakapanghihikayat
Wastong Paraan ng Paggamit ng 30%

Wika
KABUOAN 100%
NEUST-CAS
FILIPINO
29
KABANATA 2
PAGPOPROSESO NG IMPORMASYON PARA SA KOMUNIKASYON
Modyul Blg. 04
Mga Paksa:
2.1. Pagpili ng Batis (Sources) ng
Impormasyon
2.2. Pagbabasa at Pananaliksik ng
Impormasyon
LAYUNIN

13. Matutukoy ang mga mapagkakatiwalaan, makabuluhan at

kapaki-pakinabang na sanggunian sa pananaliksik;
14. Makapagpapahayag ng mga makabuluhang kaisipan sa

pamamagitan ng tradisyonal at modernong midyang akma sa
kontekstong Pilipino;
15. Makagagawa ng mga malikhain at mapanghikayat na

presentasyon ng impormasyon at analisis na akma sa iba’t ibang
konteksto; at
16. Makagagawa ng makabuluhan at mabisang materyales sa

komunikasyon na akma sa iba’t ibang impormasyon at
konteksto.
NEUST-CAS
FILIPINO
30
Panimula
Talamak na ang
impormasyon na nagkalat saan
mang sulok ng mundo. Ngunit
hindi lahat ay
mapagkakatiwalaan sapagkat sa
modernong panahon ay marami
nang naglipanang mga
impormasyong kalahating totoo
at kalahating kasinungalingan.
Kinakailangan ang pagiging
mapanuri upang maiwasan ang
mabilis na pagtanggap sa Iconfinder.com
impormasyong nababasa,
naririnig o napanonood sa
telebisyon.
Sa panahon ng mis-impormasyon, napakahalaga ng pagbabasa
sapagkat ito ang ugat ng karunungan. Dito nalilinang at nahahasa ang
galing at pag-iisip ng tao. Sa kasalukuyan, nauuso ang social media
kung saan naglipana ang tinatawag na fake news. Kung hindi magiging
mapanuri ay madali ka nitong mabibihag at mapapaniwala. Sabi nga sa
liriko ng awiting "Maling Akala" ng bandang Eraserheads ""Bago
maniwala mag-isip-isip ka muna, marami ang namamatay sa maling
akala”.
NEUST-CAS
FILIPINO
31
Sa dami ng
impormasyong nagkalat,
paano nga ba masisigurado
ang relayabiliti nito? Ang
yunit na ito ay makatutulong
upang maayos na maiproseso
ang impormasyong nakalap.
Malalaman at matututunan
dito ang wastong pagpili ng
batis o hanguan, ang wastong
pagsusuri, pagbubuod at pag-
tandfonline.com uugnay-ugnay ng
impormasyon para sa
mabisang komunikasyon.
NEUST-CAS
FILIPINO
32
Pangalan:______________________ Puntos:__________
Antas:_________________________ Petsa:____________
Panuto: Isulat ang T kung ang pahayag ay tama at M kung mali.
______1. Ang mga hanguang primarya ay mga datos na pawang orihinal

na gawa ng isang mananaliksik.
______2. Ang mga hanguang sekondarya ay mga impormasyong galing
sa iba o nalaman lang dahil sa taong nakasaksi ng pangyayari.
______3. Ang .org ay mula sa komersyo o bisnes.
______4. Ang pag-unawa ay isang proseso ng pagbuo ng kahulugan
mula sa mga salita (Anderson, 1998).
______5. Mayroong apat na hakbang sa pagbasa ayon kay Kenneth S.
Goodman na kinikilalang ama ng pagbasa.
______6. Ang Persepsyon ay isang hakbang sa pagbasa na tumutukoy sa
pagkilala at pagtukoy sa mga nakalimbag na simbolo at kakayahan sa
pagbigkas ng mga tunog.
______7. Ang internet ay isa sa pinakamalawak at pinakamabilis na
hanguan ng mga impormasyon o datos.
______8. Ang teoryang ibaba-pataas ay isang teorya ng pagbasa na
naniniwalang ang pag-unawa ay nagmumula sa isipan ng mambabasang
mayroon nang dating kaalaman at karanasan.
______9. Ang pananaliksik ay isang proseso ng pangangalap ng mga
totoong impormasyon na humahantong sa kaalaman.
______10. Ang ikalawang yugto ng pananaliksik sa silid-aklatan ay
pagbabasa at pagtatala ng impormasyon o datos.
NEUST-CAS
FILIPINO
33
Daloy ng Kaalaman
2.1. Pagpili ng Batis (Sources) ng Impormasyon
1. Ang mga hanguang primarya (primary sources)

Ay mga datos na pawang orihinal na gawa ng
isang mananaliksik na maaaring gamitin para maging
pokus o pansuportang kaalaman sa isinusulat na
papel..
Mga Halimbawa:
learninglab.si.edu
 Mga pampublikong kasulatan o dokumento tulad
ng konstitusyon, batas-kautusan, treaty o kontrata
 Ang lahat ng orihinal na tala, katitikan sa korte, sulat, journal at
taalarawan o dayari
 Rekord ng talumpati at mga larawan
2. Ang mga hanguang sekondarya (secondary sources) naman ay
Anumang bagay na naglalarawan, nagsasalin

o nagsusuri ng impormasyon mula sa primaryang
sanggunian. Ito ay mga impormasyong galing sa iba
o nalaman lang dahil sa taong nakasaksi ng
pangyayari. erasmushogeschool.be
Mga Halimbawa:
 Mga aklat tulad ng diksyunaryo, ensayklopidya, taunang-ulat o

yearbook, almanac at atlas;
 Mga nalathalang artikulo sa journal, magasin, pahayagan, at newsletter;
NEUST-CAS
FILIPINO
34
 Mga tisis, disertasyon at pag-aaral ng fisibiliti, nailathala man ang mga

ito o hindi; at
 Mga monograp, manwal, polyeto, manuskrito at iba pa.
3. Hanguang Elektroniko o Internet
Isa sa pinakamalawak at pinakamabilis na hanguan ng mga

impormasyon o datos.
Narito ang mga ilang payo hinggil sa paggamit ng hanguang elektroniko:

a. Anong uri ng website ang iyong tinitingnan?
1. Ang web page Uniform Resource Locators (URLs) na nagtatapos sa .edu ay
mula sa institusyon ng edukasyon o akademiko.
Halimbawa: http://www.university_of_makati.edu/
2. Ang .org ay nangangahulugang mula sa isang organisasyon at ang .com ay
mula sa komersyo o bisnes.
Halimbawa:
www.knightsofcolumbus.org
www.yahoo.com
3. Ang .gov ay nangangahulugang mula sa institusyon o sangay ng
pamahalahaan.
Halimbawa: www.makaticity.gov
http://www.tourism.gov/
b. Sino ang may akda?
c. Ano ang layunin?

d. Paano inilahad ang impormasyon?
e. Makatotohanan ba ang teksto?

f. Ang impormasyon ba ay napapanahon?
NEUST-CAS
FILIPINO
35
2.2 Pagbabasa at Pananaliksik ng Impormasyon

Mga Layunin sa Pagbasa:
1) Nagbabasa upang maaliw.
2) Tumuklas ng mga bagong kaalaman at maimbak ito.
3) Mabatid ang iba pang mga karanasan na kapupulutan ng aral.
4) Mapaglakbay ang diwa sa mga lugar na pinapangarap na marating.
5) Mapag-aralan ang mga kultura ng ibang lahi at mabatid ang pagkakatulad at
pagkakaiba sa kulturang kinagisnan.
Mayroon ring apat na hakbang sa pagbasa na dapat tandaan ayon
kay William S. Gray na siyang kilala bilang isang ama ng pagbasa.
1. Persepsyon – ito ay pagkilala at pagtukoy sa mga nakalimbag na simbolo at
kakayahan sa pagbigkas ng mga tunog.
2. Komprehensyon – ito ay pag-unawa sa mga nakalimbag na simbolo o salita.
3. Reaksyon – ito ay kaalaman sa pagpasiya o paghatol ng kawastuhan,
kahusayan, pagpapahalaga at pagdama sa teksto.
4. Integrasyon – ito ay kaalaman sa pagsasanib o pag-uugnay o paggamit ng
mambabasa sa kanyang dati at mga bagong karanasan sa tunay na buhay.
Ano ang teorya sa pagbasa?

Ito ay nagtatangkang ipaliwanag ang mga proseso at salik na kasangkot
at may kaugnayan sa mga gawaing nararanasan sa akto ng pagbasa at ang pag-
unawa sa mga ito (Singer at Ruddell, 1985).
A. Teoryang Itaas – Pababa (Top-Down)
Ang teoryang ito ay naniniwalang ang pag-unawa ay nagmumula sa
isipan ng mambabasang mayroon nang dating kaalaman at karanasan. Ang
daloy ng impormasyon sa teoryang ito ay nagsisimula sa itaas (top) patungo sa
ibaba (down) na ang ibig sabihin, ang pag-unawa ay batay sa kabuuang
kahulugan ng teksto.
Ayon kay Goodman (1967), ang pagbasa ay isang
saykolingguwistikong larong pahulaan (psycholinguistic guessing game).
NEUST-CAS
FILIPINO
36
B. Teoryang Ibaba – Pataas (Bottom-Up)

Ang pag-unawa ng isang bagay ay nag-uumpisa sa ibaba (bottom), ito
ang teksto (reading text) at napupunta sa itaas (up), sa utak ng mambabasa
matapos maproseso sa tulong ng mata at utak o isipan. Ang kaisipang ito ay
batay sa teoryang behaviorist at sa paniniwalang ang utak ay isang blangkong
papel o tabula rasa.
Ayon kay Smith (1994), ang impormasyon ay hindi nagmumula sa
mambabasa kundi sa teksto. Ang teoryang ito ay tinatawag ding data-driven
model o part to whole model. Higit na umaasa ang mambabasa sa mga
impormasyong nasa teksto.
C. Teoryang Interaktibo
Nagaganap ang interaksyon sa pagitan ng teksto at ng mambabasa. Ito’y
nabubuo mula sa kaalaman at ideya na dala ng mambabasa sa pag-unawa sa
teksto. Samakatuwid, nagkakaroon ng epektibong pag-unawa sa teksto kapag
ginagamit ng isang mambabasa ang kaalaman niya sa estruktura ng wika at sa
bokabularyo kasabay ang paggamit ng dating kaalaman (schema) at mga
pananaw.
D. Teoryang Iskema (Schema)

Ang lahat ng ating naranasan at natutuhan ay nakaimbak sa ating isipan
o memorya. Ito ay nagiging dating kaalaman (prior knowledge). Iskemata
(schemata), ang sistema ng pag-iimbak ng impormasyon sa utak ng tao
(Anderson at Pearson, 1984). Ang dating kaalaman (iskema) ang unang
kailangan sa pag-unawa sa binasa upang maunawaan ang binasang teksto. Ang
iskema ay nadaragdagan, nalilinang, nababago at napauunlad.
PANANALIKSIK
Ang pananaliksik ay isang proseso ng pangangalap ng mga totoong
impormasyon na humahantong sa kaalaman. Isinasagawa ito sa pamamagitan
ng paggamit ng kung ano ang nalalaman o napag-alaman na. Matatanggap ang
karagdagang kaalaman sa pamamagitan ng pagpapatunay ng mga panukala
(teorya) o mga pamamaraan (sistema), at sa pagsubok sa mas mainam na
pagpapaliwanag ng mga napapansin o obserbasyon.
NEUST-CAS
FILIPINO
37
Ang isang pananaliksik ay may iba’t ibang katangain, ito ay

kinakailangang magtaglay ng pagiging: Sistematiko, Empirical, Mapanuri,
Obhetibo, lohikal at walang pagkiling, Akyureyt na imbestigasyon, Matiyaga
at hindi minamadali, Nangangailan ng tapang, at Maingat na pagtatala at pag-
uulat .
Tatlong Yugto ng Pananaliksik sa Silid-Aklatan

Ang tatlong yugtong ito ay dapat sundin kung gusto ng isang
mananaliksik na maging sistematiko ang kanyang pananaliksik.
Yugto 1: Panimulang paghahanap ng kard katalog, sangguniang aklat,
bibliograpiya, indeks at hanguang elektroniko o internet.
Yugto 2: Pagsusuri na kinasasangkutan ng browsing, skimming at scanning ng

mga aklat at artikulo at ng pagpili ng citation mula sa mga babasahin.
Yugto 3: Pagbabasa at pagtatala mula sa aklat, sanaysay, artikulo, computer
printouts, at iba pang sanggunian.
Mga uri at gamit ng kard katalog sa aklat nilang Pagbasa at Pagsulat sa
Iba’t Ibang Disiplina.
1. Kard ng Paksa (Subject Card) Nangunguna

sa entri ng kard na ito ang mismong paksa bago
pa ang ibang impormasyon tulad ng awtor at
pamagat ng libro.
2. Kard ng Awtor (Author Card Nangunguna sa
entri ng kard na ito ang pangalan ng awtor bago
pa ang ibang entris.
3. Kard ng Pamagat (Title Card) - ang pinakalapitin ng mga mananaliksik na
hindi pa tukoy ang paksa o awtor na gusto nilang saliksikin, kung kaya parang
naghahanap pa sila ng kanilang paksa sa mga librong pamilyar sa kanila.
Ang ikalawang yugto ay ang pagsusuri ng mga nakuhang
impormasyon o datos. Kinakailangan na gamitin ang mga kasanayang
browsing, skimming, at scanning sa mga aklat at artikulong posibleng magamit
NEUST-CAS
FILIPINO
38
sa pagsulat ng pananaliksik. Alamin kung ito’y may kaugnayan sa paksang

tinalakay at makatutulong sa isinasagawang pananaliksik.
Sa bahaging ito, ang mga napiling impormasyon o datos ay kailangang

salain upang malaman kung magagamit ito, gayundin ang dapat gawin sa mga
sangguniang hindi makatutulong sa pananaliksik. Gamitin ang mga sumusunod
na gabay na tanong sa pagsusuri ng mga nakalap na sanggunian.
1. Ano ang kaugnayan nito sa paksa?
2. Mapagkakatiwalaan ba ang may-akda at tagapaglathala?
3. Makatotohanan ba ito?
Ang ikatlong yugto ay ang pagbabasa at pagtatala ng mga
impormasyon o datos mula sa mga napiling sanggunian. Mahalaga rito sa
ikatlong yugto ang pagsasagawa at paghahanda ng mga tala ng impormasyon o
datos.
NEUST-CAS
FILIPINO
39
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Basahin ang artikulong “Ang Pagsasa-Filipino ng mga Panoorin sa

Daigdig ng Telebisyon, Pagda-dub ng Anime, at Paglaganap ng Wikang
Filipino sa Bawat Sulok ng Mundo: Mga Patunay na ‘Moog’ ng Pagka-Pilipino.
Pagkatapos ay sagutin ang mga tanong ayon sa pagkakasunod-sunod sa ibaba.
Anong uri ng website ang iyong binasa?
Sino ang may-akda?
Ano ang layunin?
Paano inilahad ang impormasyon?
Makatotohanan ba ang teksto?
Ang impormasyon ba ay napapanahon?
NEUST-CAS
FILIPINO
40
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Magsaliksik ng isang napapanahong isyu tungkol sa edukasyon gamit

ang hanguan tulad ng pahayagan o telebisyon. Pagkatapos ay sumulat ng isang
reaksyong papel hinggil rito.
Pagpupuntos sa gawain:
Pamantayan Puntos
Kawastuhan ng impormasyon 50
Kaayusan ng mga salitang 25

ginamit
Maayos na pagkakasulat ng 25
reaksyong papel
Kabuoan 100
NEUST-CAS
FILIPINO
41
KABANATA 2
Modyul Blg. 05
Mga Paksa:
2.3 Pagbubuod at Pag-uugnay-ugnay ng
Impormasyon
2.4 Pagbubuo ng Sariling Pagsusuri
batay sa Impormasyon
LAYUNIN

17. Matutukoy ang mga mapagkakatiwalaan, makabuluhan at

kapaki-pakinabang na sanggunian sa pananaliksik;
18. Makapagpapahayag ng mga makabuluhang kaisipan sa

pamamagitan ng tradisyonal at modernong midyang akma sa
kontekstong Pilipino;
19. Makagagawa ng mga malikhain at mapanghikayat na

presentasyon ng impormasyon at analisis na akma sa iba’t
ibang konteksto; at
20. Makagagawa ng makabuluhan at mabisang materyales sa

komunikasyon na akma sa iba’t ibang impormasyon at
konteksto.
NEUST-CAS
FILIPINO
42
Pangalan:_____________________ Puntos:_________
Antas:________________________ Petsa:__________
Panuto: Piliin sa loob ng kahon ang tamang sagot. Titik lamang ang
isulat sa patlang.
a. Hawig f. Opinyon
b. Lagom o sinopsis g. Pagbubuod
c. KWL Chart h. Paraphrasis
d. Pagkiling o bayas i. Graphic oraganizer
e. Story Pyramid j. Fishbone Planner
________1. Ito ay isang paraan ng pagpapaikli ng anumang teksto o

babasahin.
________2. Ito ay tinatawag na paraphrase sa Ingles.
________3. Nangangahulugan na “dagdag o ibang paraan ng
pagpapahayag”.
________4. Pagpapaikli ng mga pangunahing punto, kadalasan ng
piksyon. Karaniwang di lalampas ito sa dalawang pahina.
________5. Ito ay mga kagamitang pedagohikal.
________6. Uri ng graphic organizer na ginagamit upang matukoy ang
dati ng kaalaman at iniuugnay sa mga bagong kaalaman.
________7. Ginagamit sa pagtitimbang-timbang sa maganda at hindi
magandang epekto ng isang isyu o paksang pinag-uusapan.
________8. Ginagamit upang ilahad ang mga importanteng
impormasyon sa isang kuwento tulad ng pangunahing tauhan, tagpuan
at mahahalagang pangyayaring bumubuo sa banghay.
_______9. Impormasyon na base sa saloobin at damdamin ng tao.
_______10. Isang inklinasyon, predisposisyon o pagkakagusto na
nagiging balakid upang maging kapani-paniwala ang isang
pinagmumulan ng impormasyon.
NEUST-CAS
FILIPINO
43
Daloy ng Kaalaman
2.3 Pagbubuod at Pag-uugnay-ugnay ng Impormasyon
Pagbubuod
Ito ay pagpapaikli ng anumang teksto o babasahin. Ito ay paglalahad ng
mga kaisipan at natutuhang impormasyong nakuha sa tekstong binasa.
Kinukuha lamang ang pinakamahalagang kaisipan ng teksto
Iba’t Ibang Paraan ng Pagbubuod

Ang hawig ay tinatawag na paraphrase sa Ingles. Galing ito sa salitang
Griyego na “paraphrasis”, na ibig sabihi'y "dagdag o ibang paraan ng
pagpapahayag." Ang Lagom o Sinopsis ay isang pagpapaikli ng mga
pangunahing punto, kadalasan ng piksyon. Karaniwang di lalampas ito sa
dalawang pahina.
Pamantayan sa Pagsulat ng Buod
 Basahing mabuti ang buong akda upang maunawaan ang buong diwa
nito.
 Tukuyin ang pangungusap na nagpapahayag ng pangunahin at
pinakamahalagang kaisipan ng talata.
 Isulat ang buod sa paraang madaling unawain.
 Gumamit ng sariling pananalita.
 Hindi dapat lumayo sa diwa at estilo ng orihinal na akda.
Katangian ng Pagbubuod
 Tinutukoy agad ang pangunahing ideya o punto na kaugnay sa paksa.

 Hindi inuulit ang mga salita ng may akda at gumagamit tayo ng sarili
nating mga salita.
 Ito ay pinaikling teksto.
NEUST-CAS
FILIPINO
44
Pag-uugnay-ugnay ng Impormasyon
Ang graphic organizers ay mga kagamitang pedagohikal. Ang mga ito
ay may dalawang dimensyong naghahatid ng katotohanan at kaisipan sa paraang
maayos, malinaw, at maikli ngunit malaman at buo. Ginagamit dito ang
kombinasyon ng mga guhit, larawan, at mga salita upang linawin at ilantad ang
mga kaisipan, konsepto, proseso, at ugnayan ng mga bagay-bagay.
Ginagamit ito upang ibigay ang kategorya ng konsepto ng mga
pangyayari, biswal ng mga larawan at mga kaalaman. Ito ay ibinibigay upang
mahasang mabuti ang pag-iisip ng mga mag-aaral.
Mga Uri ng Graphic Organizer

1. K-W-L Chart – teknik upang matukoy ang dati nang kaalaman at iniuugnay
sa mga bagong kaalaman.
Know/ Alam na Want/Nais malaman Learn/Natutunan
Ang panghalip ay isang Ano ang mga uri ng - Panghalip Panao

bahagi ng pananalita na panghalip? - Panghalip Pananong
ginagamit na panghalili - Panghalip Panaklaw
sa pangngalan. - Panghalip Pamatlig
2. Venn Diagram – ginagamit sa paghahambing ng mga katangian ng dalawang

paksa upang makita ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga ito.
Piksyon Di-piksyon
 Tunay na
 Kathang-isip pangyayari
 Di-maaaring  Talambuhay
mangyari  May tagpuan, tauhan,  Kasaysayan
 Alamat balangkas ng mga  Makasaysayang
 Kuwentong pangyayari pangyayari
bayan  Mga karanasan
 Epiko  Kuwento ng
 pabula tagumpay
NEUST-CAS
FILIPINO
45
3. Main Idea and details chart – ginagamit tuwing may pinag-aaralang

pangunahing kaisipan at pag-iisa-isa sa mga detalye.
PANGUNAHING KAISIPAN
DETALYE 1
DETALYE 2
DETALYE 3
4. Cause and Effect Chart – ito ay nagbubuod sa sanhi at bunga ng isang

pangyayari o phenomena.
BUNGA
SANHI BUNGA
BUNGA
NEUST-CAS
FILIPINO
46
5. What If? Chart – ito ang chart na susubok sa kahusayan ng mga mag-aaral
sa pagbibigay ng mga kasagutang maaaring itugon sa mga pangyayaring
susuriin.
Paano Kung? Posibleng Katugunan
1. Paano Kung?
2. Paano Kung?
3. Paano Kung?
6. Fishbone Planner – ang fishbone planner ay ginagamit sa pagtitimbang-

timbang sa maganda at hindi magandang epekto ng isang isyu o paksang pinag-
uusapan.
PAKSA
NEUST-CAS
FILIPINO
47
BENTAHE DISADBENTAHE
7. Story Ladder – katulad ng story sequence, ginagamit ito upang ipakita ang
pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari mula sa simula, gitna, at wakas.
Isinasaayos ang mga pangyayari sa anyong hagdanan.
Wakas
Kakalasan
Kasukdulan
Tunggalian
Simula
NEUST-CAS
FILIPINO
48
8. Story pyramid – ginagamit upang ilahad ang mga importanteng

impormasyon sa isang kuwento tulad ng pangunahing tauhan, tagpuan at
mahahalagang pangyayaring bumubuo sa banghay.
Mga
Tauhan
Mga Tagpuan
Mga naging suliranin
Mga iba pang pangyayari
Kasukdulan at katapusan
9. Cluster Map - Ginagamit ito upang ilarawan ang isang sentral na ideya at
ang mga sumusuportang konsepto o datos.
Presidensyal
Federal Monarkiya
Mga Uri ng
Pamahalaan
Diktatoryal
Unitary
Parlamentaryo
NEUST-CAS
FILIPINO
49
10. Organizational chart – ginagamit ito upang ilarawan ang hirerkiya sa isang
organisasyon.
Organisasyon ng Komisyon sa Wikang Filipino
11. Fact and opinion chart – ginagamit upang paghiwalayin ang mga
impormasyong katotohanan at opinyon.
Katotohanan Opinyon
Ang Pilipinas ay nasa Timog- Ang Pilipinas ay isang kahanga-
Silangang Asya. hangang bansa sa mundo.
Ang Bulkang Taal ay matatagpuan sa Maganda raw ang Bulkang Taal.
Batangas.
12. Timeline –ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari ang itinatampok

kasama ang panahon kung kailan naganap ang bawat pangyayari.
Pagsalakay ng mga Hapon Tumakas si Hen. Pagbagsak

sa Pearl Harbor McArthur papuntang ng
Australia Corregidor
Disyembre 8, Disyembre Marso 11, Abril 9, Mayo 6,

1941 26, 1941 1942 1942 1942
Pagdeklara sa Maynila Pagbagsak ng Bataan

bilang Open City
NEUST-CAS
FILIPINO
50
2.4 PAGBUBUO NG SARILING PAGSUSURI BATAY

SA IMPORMASYON
 Paghahambing at Pag-iiba-iba
 Pagkilala sa Pagkakaiba ng Katotohanan sa Opinyon
 Pagtantiya ng Pagkiling o Bayas
Mga halimbawa ng propaganda techiniques:

1. Name Calling—ang pag-aakusa o pagbatikos sa isang tao sa pamamagitan
ng paggamit ng hindi magandang etiketa. Halimbawa: Isa siyang sinungaling
at basagulero.
2. Glittering Generalities—mga malabo at mapanlinlang na general terms na
ginagamit sa isang tao upang maiwasan ang mga hindi magagandang detalye
tungkol sa kanya. Halimbawa: pagmamahal, kapayapaan, kalayaan,
katotohanan
3. Bandwagon—ang pagkumbinsi sa mga tao na gumawa ng isang bagay kung
saan ipinapakita nilang marami din ibang tao ang gumagawa nito (“makisali sa
bandwagon”). Halimbawa: Maraming tao ang gumagamit ng Produkto X dahil
alam nila ang mga kabutihang dulot nito. Ikaw ba, alam mo?
4. Card Stacking—ang pagpresinta ng magagandang katotohanan tungkol sa
isang tao o bagay at pagtatago ng hindi kanais-nais na katangian nito
Halimbawa: Nang tanungin si Julie tungkol sa mapang-api niyang ama, sinabi
niyang “Matangkad at guwapong lalaki ang tatay”.
5. Testimonial—ang paggamit ng mga salita ng sikat na personalidad upang
mahikayat ang ibang mga tao Halimbawa: Gumagamit si Sharon Cuneta ng
facial cleanser na ito. Sabi niya, pinapaganda, pinapalambot at nililinis nito ang
kanyang kutis.
6. Transfer—ang paggamit ng pangalan o larawan ng mga sikat na
personalidad upang mahikayat ang mga tao Halimbawa: Ginagamit ni Paeng
Nepomuceno ang ganitong tatak ng sapatos. Gagaling ka din sa paggamit ng
tatak ng sapatos na ito.
7. Makamasa—ang pagtatatag ng isang tao bilang “masa” upang maraming tao
ang magkagusto sa kaniya Halimbawa: Nagsusuot ng mga ordinaryong damit
na pantrabaho ang mga mayayamang politiko upang makakuha ng maraming
mga boto sa susunod na eleksiyon.
NEUST-CAS
FILIPINO
51
GAWAIN 1
GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Puntos:___________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Antas:_________________________________
Panuto: Panoorin ang dokumentaryong “Brigada:Ano ang epekto ng pag-alis

ng Filipino at Panitikan sa college curriculum?”. Pagkatapos ay gawin ang
sumusunod sa sagutang papel.
1. Ibuod ang mahahalagang impormasyong tinalakay sa dokumentaryo.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
____________________________________
2. Sumulat ng reaksyong papel tungkol sa mga impormasyong tinalakay sa

dokumentaryo.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
____________.
NEUST-CAS
FILIPINO
52
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Suriin ang mga impormasyong nakatala sa saliksik na artikulo/balita

hinggil sa Coronavius, Gumamit ng angkup na graphic organizer upang ito ay
maiprisinta.
 s: Ano-ano ang alam natin tungkol sa 2019 novel coronavirus?

(https://www.rappler.com/nation/250499-frequently-asked-questions-
2019-novel-coronavirus)
 MGA FAQS UKOL SA NOVEL CORONAVIRUS DISEASE
(COVID-19)
(https://www.doh.gov.ph/2019-nCov/FAQs-Filipino)
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
__________________.
NEUST-CAS
FILIPINO
53
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Magbasa ng isang maikling kuwento. Gumamit ng graphic organizer

tulad ng story ladder o story pyramid upang ibuod ang mahahalagang
pangyayari rito. Pagkatapos ay ilahad ang aral na iyong natutuhan sa kuwento
Pagpupuntos sa Gawain:
Pamantayan Puntos
Maayos na pagkakalahad 25
Naipakita ang mga 25

mahahalagang pangyayari sa
kuwento
Mahusay na nailahad ang 50

mensahe ng kuwento
Kabuoan 100
NEUST-CAS
FILIPINO
54
KABANATA 2
Modyul Blg. 06
Mga Paksa:
2.5. Kakayahang Komunikatibo
2.5.1. Kakayahang Linggwistik
2.5.2. Kakayahang
sosyolinggwistik
2.5.3. Kakayahang Pragmatik
2.5.4. Kakayahang Diskorsal
2.5.5. Kakayahang Estratehiko
LAYUNIN
1. Matalakay at masuri ang pagkakaiba-iba ng kakayahang

komukatibo batay sa pagkakagamit, katangian at kahingian nito
at bilang mabisang bahagi ng konstekstwalisadong
komunikasiyon;
2. Maiugnay ang kahalagahan at ang kabuluhan ng kakayang
komunikatibo sa pang-araw-araw na pamumuhay, bilang
bahagi ng tahanan, paaralan, lipunan at bansa;
3. Makasulat at makapagbahagi ng sanaysay, tula, kwento atbp na
may kaugnay sa tinalakay na aralin, partikular sa
komunikasiyon na/o may kaugnayan sa kasalukuyang mga
pangyayari; at
4. Makapagmungkahi ng mga solusyon sa mga pangunahing
suliraning panlipunan sa mga komunidad at buong bansa batay
sa kakulangan ng paggamit ng komunikasiyon o
pakikipagdiskurso.
NEUST-CAS
FILIPINO
55
Unang Bahagi
Panuto: Tukuyin ang bawat pahayag kung tama o mali batay sa salitang may
salungguhit. Isulat ang TAMA kung tama ang pahayag at MALI
kung mali.
_________1. Ang komunikasyon ay ang akto ng pagpapahayag ng ideya
sa pamamagitan ng pasalita o pasulat na paraan.
_________2. Sa konsepto ng kakayahang sosyolinggwistik ang abilidad
na maunawaan at makalikha ng mga anyo ng wika na mas
malawig kaysa sa mga pangungusap.
_________3. Ang kakayahamg linggwistik ay tumutukoy sa kakayahang
maunawaan ang konteksto ng lipunan kung saan nangayari
ang komunikasiyon.
_________4. Ang kakayahang diskorsal ay tumutukoy sa abilidad ng
isang indibidwal na ibalik sa makinis na daloy ang
komunikasiyon kapag ito ay nagiging problematiko na. isa
itog kakayahang hindi medaling matamo.
_________5. Ang kakayahang estratehikal ay tumutukoy sa kakayahan
ng tunog ng wika, sa pagbuo ng mga salita at sa gramatika
ng wikang ito.
Ikalawang Bahagi
Panuto: Suriing mabuti ang bawat pahayag at tukuyin kung ito ay nabibilang
sa kakayahang linggwistik, diskorsal, sosyo-linggwistik,
pragmatiko at estratehikal. Isulat sa patlang bago ang bilang kung
ang pahayag ay LIN kung linggwistik, DIS kung diskorsal, SOLIN
kung sosyo-linggwistik, PRA kung pragmatiko at EST kung
estratehiko.
_____1. Ipabatid ang mnsahe ng may senribilidad.
_____2. Argumentasiyon o pagtatalo/pangangatwiran.
_____3. Maibalik sa normal na daloy ang usapan.
_____4. Kakayahan sa tunig ng wika sa pagbuo ng salita.
_____5. Nakaangkop sa lipunan ang ibinabahaging kaalaman.
_____6. Pagbabago ng ginagamit na wika ayon sa pangangailangan.
_____7. Pagbuo at/o koneksiyon ng isang pangungusap patungo sa
isa pang pangungusap.
_____8. Pagpapahayag sa pamamgitan ng lohikal, koherent at
kohesib na paraam.
_____9. Nakatuon sa kahusayan sa bokabularyo.
_____10. Kabilang sa paglalahad ng mensahe ang tunguhin ng
nagaganap sa SA
KONTEKSTWALISIDONG KOMUNIKASYON ugnayan
NEUST-CAS
FILIPINO
56
Daloy ng Kaalaman
2.5.1. Kakayahang Linggwistik

Ang abilidad sa angkop na paggamit ng
mga pangungusap batay sa hinihingi ng isang
interaksiyong sosyal (Hymes, 1972).
2.5.2. Kakayahang sosyolinggwistik shutterstock.com

Ang sosyolinggwistiko ay tumutukoy sa
kakayahang gamitin ang wika nang may naaangkop na
panlipunanng pagpapakahulugan para sa isang tiyak na sitwasyon
pangkomunikasyon.
2.5.3. Kakayahang Pragmatik

Nakatuon ito sa komunikatibong aksyon sa loob ng kontekstong
sosyo-kultural at binigyang pansin ang kaangkupan ng gamit ng wika sa
isang partikular na sitwasyon. Ito ang pagtatagpo ng intension at
pagpapakahulugan
2.5.4. Kakayahang Diskorsal

Kakayahan na matiyak na tama ang isa o higit pang kahulugan
ng teksto at sitwasiyon na nakapaloob o nakaayon sa konteksto, o
magbigay nang wastong interpretasiyon sa mga napakinggang pahayag
upang makabuo ng makabuluhang kahulugan.
Dalawang uri ng Kakayahang Diskorsal
1. Kakayahang Tekstuwal
Kahusayan ng isang indibidwal sa pagbasa at pag-unawa ng iba’t
ibang teksto.
2. Kakayahang Retorikal
Kakayahang unawain ang iba’t ibang tagapagsalita at
makapagbigay ng mga pananaw o opinyon.
NEUST-CAS
FILIPINO
57
2.5.5. Kakayahang Estratehiko

Ito ay naglalayong maiparating ang mensahe sa kapwa sa
pamamagitan ng mga paraang tiyak na mauunawaan ngunit hindi
nalilimitahan sa berbal na paraan.
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
1. Sa iyong palagay, ano ang pamantayan ng mabuti at masamang paraan

ng pagpo-post ng mensahe sa social media partickular sa Facebook?
Isinasaalang-alang ba ang wika? Kuktura? Pag-unawa ng mambabasa o
makabasa? Bakit?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
_____________________________________________
2. Bilang gumagamit ng Facebook o iba pang social networking sites,

paano mo sinusuri ang iyong post at paano mo ito sinusuri batay sa
tamang kaalaman o pamantayan ng kakayahang komunikatibo sa
pagbuo at pagpapadala/pagsasapubliko ng mensahe? Na isasaalang-
alang ba? Bakit?
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
_____________________________________________
*paalala: (ang gawain ay ipapasa sa google classroom

na nakatalaga)
NEUST-CAS
FILIPINO
58
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
.Panuto: Mula sa artikulo sa gawain 2, bumuo ng isang grapikong

paglalarawan ng kabuoan o naging daloy ng artikulo batay sa
pagkakagamit o paagsasaalang-alang ng kakayahang
komunikatibo sa pagbuo at pagpapadala ng mensahe sa publiko
o posibleng mambabasa.
*paalala: (ang gawain ay ipapasa sa google classroom na nakatalaga)
NEUST-CAS
FILIPINO
59
GAWAIN 2
Panuto: Tumalakay ng isang isyung panlipunan at magbigay ng repleksiyong

papel kaugnay nito.
PAMANTAYAN NG BAHAGADAN
PAGMAMARKA
Nilalaman 50
Balangkas o pagkakaayos ng mga salita 30
at kaisipan (ugnayan)
Pag-uugnay ng sarili sa video 20
KABUOAN 100
NEUST-CAS
FILIPINO
60
KABANATA 2
Modyul Blg. 07
Mga Paksa:
2.5.6. Mga teorya ng Diskurso at
Pakikidiskurso
2.5.7. Organisasyon ng Pasalita at Pasulat na
Diskurso, Kaisahan,
Kohirens,Empasis
2.5.8. Batayang Uri ng Diskurso, Uri,
Layunin,Mga Kahingian
LAYUNIN
1. Matalakay at masuri ang pagkakaiba-iba ng mga teorya ng
diskurso at pakikidiskurso at nabibigyang halimbawa batay sa
pagkakagamit, katangian at kahingian nito at bilang mabisang
bahagi ng konstekstwalisadong komunikasiyon;
2. Maiugnay ang ang kahalagahan at ang kabuluhan ng
kakayahang komunikatibo sa pasalita at pasulat na paraan sa
pang-araw-araw na pamumuhay, bilang bahagi ng tahanan,
paaralan, lipunan at bansa;
3. Makasulat at makapagbahagi ng sanaysay, tula, kwento atbp na
may kaugnay sa tinalakay na aralin, partikular sa komunikasiyon
na/o may kaugnayan sa kasalukuyang mga pangyayari at sarili;
at
4. Makapagmungkahi ng mga solusyon sa mga pangunahing
suliraning panlipunan sa mga komunidad at buong bansa batay
sa kakulangan ng paggamit ng komunikasiyon o
pakikipagdiskurso.
NEUST-CAS
FILIPINO
61
Pangalan:_______________________ Puntos:________
Antas:_____________________ Petsa:_________ serenetymovers.com
Panuto: Tukuyin ang bawat pahayag kung tama o mali batay sa

salitang may salungguhit. Isulat ang TAMA kung tama ang pahayag at
MALI kung mali.
_________1. Ang koherens ay tumutukoy sa pangangailangan ng
kakipilan o pagkakasunod-sunod.
_________2. Ang diin ay pagbibigay ng higit na pansin sa
pinakamahalagang kaisipan sa loob ng isang
komunikasiyon.
_________3. Kilala rin ang paglalahad sa tawag na narrative.
_________4. Pagpapahayag ng isang malinaw, tiyak, detalyadong
katangian ng mga bagay-bagay ang pangunahing
layunin ng paglalarawan.
_________5. Higit na naniniwala ang teoryang Ethnography of
Communication na ang madalas na pagbigkas ng isang
tiyak na salita o mga salita ay tumutugon sa pokus ng
diskurso.
_________6. Ang diskurso ay isang pormal na pagtalakay sa isang
paksa, pasulat at pasalita.
_________7. Kaisahan ang organisasiyong ginagamit kung
nangangailangan ng iisang pagksang tatalakayin sa
kabuoan ng isang komposisyon.
_________8. Ang pagsasalaysay ay ang paghahabi ng mga episodo
o serye ng pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari
mula umpisa hanggang wakas.
_________9. Ang teoryang Variationist Theory ay nakatuon sa
kakayahang komunikatibo ng tagapagsalita higit sa
kakayang gramatika ng wika na ginagamit sa diskurso.
_________10. Kilala ang pangangatwiran sa tawag na argumentative.
NEUST-CAS
FILIPINO
62
Daloy ng Kaalaman
2.5.6. Mga Teoryang Pandiskurso
a. Ethnography of Communication
 Pinasimulan ni Dell Hymes noong 1962,
isang sosyolinggwista na nagsulong sa
kahalagahan ng antropolohiya sa
linggwistika.
 Unang tinawag na “ethnography of
speaking”
 Ito ay nakatuon sa kakayahang
komunikatibo ng tagapagsalita at kakayang
gramatika.
 Mahalagang salik dito ang pakikiangkop sa kultura, tradisyon,
at kinaugalian ng mga taong
dlpng.com
kasangkot sa diskurso.
b. Variationist Theory
 Pinangunahan ni William Labov (1971), isang Amerikanong
linggwista.
 Ito ay naniniwala na ang madalas na pagbigkas ng isang tiyak na
salita o mga salita ay tumutugon sa pokus ng diskurso.
 Binibilang ang dalas na gamit sa wika upang masuri ang
kalikasan ng diskurso.
 Ang “gamit” ng salita ay nababago sa “porma” nito, halimbawa,
ang panghalip na kayo ay ginagamit na panghalili sa
maramihang ngalan; , “Pasok po kayo.”
NEUST-CAS
FILIPINO
63
c. Pragmatic Theory
 Pinangunahan ni Paul Grice (1967), pilosopo ng wika na may
impluwensya sa pag-aaral ng semantika sa dulog pilosopikal.
 Kakayahan ng tagapagsalita na magamit ang wika sa diskurso
na mauunawaan agad ng tagapakinig o tagatanggap.
 Dapat isa-alang alang sa pag-unawa, kasama ang intelektwal na
kalagayan ng decoder, kalinawan ng encoder at ang pagtatagpo
ng kani-kanilang interpretasyon.
 Nililinaw ang relasyon sa pagitan ng intensyon at kahulugan.
d. Speech Act Theory

 Isinulong ni John Langshaw Austin (1962) at pinalawig ni John
Rogers Searle, pilosopo ng wika sa Britanya na nakilala sa
kanilang paniniwala na kayang mabago ng salita ang realidad.
 Ang pananalita o diskurso ay kaugnay ng aksyon.
 Aktong Locutionary pagsasabi ng mga tiyak na kahulugan sa
tradisyunal na paraan.
 Aktong Illocutionary may tiyak na "pwersa" tulad ng
pagpapabatid, pag-uutos o pagbababala atbp.
 Aktong Prelocutionary Nagtatamo o nagpapalabas ng isang
bagay tulad ng paghihikayat, pagkumbinse at pagbabawal.
Diskurso
 Mula sa Latin na discursus na nangangahulugan ng pagtutuloy
tuloy.
 Pakikipagtalastasang pasalita at pasulat.
 Paraan ng pagbuo ng kaalaman, kaisipan, o pangangatwiran para
sa masining na pagpapahayag.
 Tumutukoy sa berbal na kakayahan ng tao sa komunikasyon.
 Kakayahan ng tao sa pakikipag-usap, pagkukuwento, pagbabalita
o anumang proseso ng taong makipag-ugnayan.
 Sa pamamagitan nito ay nagkakaroon ng ugnayan sa pagitan ng
tagapagsalita at tagapakinig, at ng manunulat at mambabasa.
2.5.7. Organisasyon ng Pasalita at Pasulat na Diskurso
a. Kaisahan
b. Kohirens
c. Empasis
d. Hulwaran ng pagbuo ng teksto/konsepto
NEUST-CAS
FILIPINO
64
2.5.8. Batayang Uri ng Diskurso, Uri, Layunin, Mga Kahingian
a. Paglalahad o Ekspositori
Tinatawag din ito EXPOSITORY Nagbibigay linaw hinggil sa anumang
paksa na nararapat alisan ng pag-aalinlangan.Ito ang pinakasimple at
pinakatiyak na pagpapakahulugan at pagpapaliwanag. Ito ay nagbibigay-linaw
sa mga pangyayari, sanhi at bunga, at pagbibigay ng mga halimbawa. Ang
pangunahin nitong kaitangian ay “OBHETIBO” – Walang kinikilingan, walang
pinoprotektahan at walang kasinungalingan
Mga Katangian at Uri ng Paglalahad

1. Depinisyon
Binibigyan-kahulugan ang isang ideya na maaaring
magsimula sa pagbibigay ng salitang kasingkahulugan.
Karaniwan niting binibigyang tuon ang tatlong salik na
isinasaalang-alang sa pagbibigay depinisyon. Salita,
kaurian, kaibahan.
 Denotasyon
 Ang kahulugan ng mga salita ay tiyak at karaniwang
nakikita sa diksyunaryo
 Konotasyon
 Ang isang salita ay may dalang ibang kahulugan na
batay sa lipunan o bumabasa kaysa sa tiyak na
kahulugan nito.
2. Enumerasyon
Karaniwan itong tinatawag na pag-iisa-isa kung
saan matapos banggitin ang pangunahing paksa ay isa-isang
ihahanay ang kaugnay na kaisipan.
3. Sikwensiyal
Nakasaayos ang depinisyon batay sa pagkakasunod-
sunod ng pangyayari mula una hanggang huli o
kabaligtaran.
4. Kronolohikal
Nakasaayos ang depinisyon batay sa tiyak na
pagkakasunod-sunod ng pangyayari o baryabol. Mula ito sa
salitang krono– time at lohikal– reasoning.
NEUST-CAS
FILIPINO
65
5. Prosedyural
Nakasaayos ang depinisyon batay sa pagkakasunod-
sunod o mga hakbangin sa pagbuo ng isang gawain.
6. Paghahambing
Ipinapakita ang pagkakatulad ng dalawang kaisipan
o ideya sa paksa o pangyayari.
7. Pagkokontras
Binibigyang-diin ang lubhang pagkakaiba ng
dalawang kaisipan o ideya.
8. Sanhi at Bunga
Ito ay paglalahad ng ugnayan ng iilang epekto na
dulot ng iisang sentral na sanhi.
9. Problema at Solusyon
Inilalatag ang suliranin kinahaharap at
ipinapaliwanag pagkatapos ay inilalahad ang mga
posibleng solusyon na maaaring resulta ng pag-aaral.
10. Panunuri
Ito ay nangangailangan ng paglilista ngunit ang mga
naitalang detalye ay ilalahad sa pamamagitan ng
pinagghihiwalay at ipinaliliwanag.
b. Pagsasalay o Narrative/Naratibo
Ang paghahabi ng mga episodo o serye ng pagkakasunod-
sunod ng mga pangyayari mula umpisa hanggang wakas.
c. Paglalarawan o Descriptive/Diskriptibo
 Ang diskursong ito ay pagpapahayag na nagbibigay ng isang
malinaw, tiyak, detalyadong katangian ng mga bagay-bagay.
 Maaaring ang inilalantad ay panlabas o panloob na katangian
na maaaring kapareho o kaibahan ng inilalarawan sa iba
pang mga bagay.
 Lahat ng pagpapahayag na nagbibigay ng isang malinaw, tiyak,
Dalawang Uri ng Paglalarawan

1. Karaniwan
2. Masining
NEUST-CAS
FILIPINO
66
d. Pangangatwiran o Argumentative/Argumentatibo
 Ang sining at agham ng paglalatag, pagtitimbang at
paghahanay ng mga kaisipan upang mapaniwala at mahikayat
ang kabilang kampo sa isang proposisyong pinagtatalunan.
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Panooring mabuti ang ang dalawang video na naging sentro ng media
kamakailan lamang patungkol sa pahayag ng artres na si Kim Chui at actor na
si Coco Martin. Bigyang-pansin ang mga kaganapan, diyalago kaugnay ang
ginamit na salita at paraan ng pagpapahayag nito, tagpuan kaugnay ang
posibleng manonood. Sagutin ang mga pamprosesong tanong matapos panoorin
ang video clip.
Link:
 https://www.facebook.com/Masbatebestbykeillitravelista/videos/239437
630622717/
 https://www.facebook.com/107524750884340/videos/539926266909973
1. Ano-ano ang sanhi ng kanilang mga pahayag?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
___________________.
NEUST-CAS
FILIPINO
67
2. Paano inilarawan ang bawat pangyayaring pinagdaraan ng artista batay sa

sanhi ng kanilang mga pahayag? Sa paggamit, pagbuo o paghahabi ng
salita o ideya naging malinaw ba ang kabuoan?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
3. Paano ito tinatanggap ng taong nakapanood? Ikaw? Ang mga salitang

ginamit ba nagbigay ng dalawang kahulugan? O maaaring
nagpapahiwatig ng ibang konsepto na batay sa ibang paraan ng
pagpapaliwanag rito?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
4. Sa kabuoan ng video o pahayag nakaapekto ba ang kultura sa kanilang

ipininaglalaban o ibinabahagi? Sa paanong paraan?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
5. Sa iyong palagay, ano ang pamantayan ng mabuti at masamang pahayag

kung ang batayan ay kanilang pagkakaunawa at pagbuo ng pahayag?
Nakaaapekto ba ang ang lipunan sa kapasidad ng ipinaglalaban ng tao? O
ng kulturang kinabibilangan?
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
6. Sa iyong palagay, ano ang pinakamabisang solusiyon sa kinahaharap nila?

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
*paalala: (ang gawain ay ipapasa sa google classroom na

nakatalaga)
NEUST-CAS
FILIPINO
68
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Unang bahagi
Panuto: Mula sa video sa gawain 1, ipakita , ilahad at ilarawan ang pagngyayari

batay sa sanhi at bunga ng kanilang aksiyon at/o pahayag at isalaysay ang
argumentong ipinaglalaban batay sa kanilang perspektibo kalakip
ang iyong ideya sa huling bahagi
Kim Chui Coco Martin
Pahayag Pahayag
Pahayag Pahayag
Pahayag Pahayag
Sariling opinyon kaugnay ng pahayag.
Ang/ang mga teorya ng diskurso ang masasalamin sa dalawang video.



NEUST-CAS
FILIPINO
69
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Bumuo o sumulat ng isang konsepto batay sa mga paksang:

1. ilarawan ang sarili at iugnay ang mga katangiang ito sa
hinahangaaang tao (maaaring pagkakaiba o pagkakatulad depende
sa nais maging sentro ng pagbuo)
2. papanaw o pagpapakita ng ideya sa pangyayari o suliranin sa
lipunan o lipunan at sarili (bilang bahagi ng nagdedesisiyon para sa
bayan o bansa)
3. ako at hinaharap na hindi ko inaasahan (pangyayaring hindi mo
nakikita ang sarili mo ngunit maaari halimbawa magiging pangulo
ng Pilipinas ngunit ayaw mo ng responsibilidad o ang sobrang
atensiyon)
Mula sa napiling paksa gawin ito sa pamamagitan ng pagbuo
ng modernong panulaan at i-video ang sarili.
KARAGDAGANG PANUTO:
a. Ang pamantayan ng pagmamarka ay ilalahad para sa
kahandaan at ilagay ang Sipi sa MSword at ipasa sa
pamamagitan ng google classroom.
b. Para sa nabuong sipi itiman at tukuyin kung saang
teorya o uri ng diskurso nabibilang ang pahayag.
NEUST-CAS
FILIPINO
70
KABANATA 3
Panimula
Ang komunikasyon ay isang mahalagang sangkap ng ating buhay na
siyang nagbibigay kulay at silbi sa ating pang-araw-araw na pamumuhay. Ayon
kay Birvenu (1987) ang komunikasyon ay isang proseso ng pagpapasa ng
nararamdaman, ugali, kaalaman, paniniwala at ideya sa pagitan ng mga
nabubuhay na nilalang. Mahalaga sa bawat tao na matuto na magkaroon ng
mahusay na pakikipag-ugnayan o pakikipagkomunikasyon sa kanyang kapwa
upang magkaroon ng pagkakaunawaan hinggil sa mga bagay na pinag-uusapan.
Bilang Pilipino likas na sa atin ang pakikipagkapwa tao at bahagi na ng ating
kultura ang pagsangkot sa mga komunikatibong sitwasyon.
Sa kabanatang ito, matatalakay ang mga kahulugan at maging ang mga

gawi na dapat isaalang-alang upang magkaroon ng maayos na
pakikipagkomunikasyon berbal man o di-berbal. Matatalakay rin ang ilang uri
ng diskurso: Naratib at Argumentatib at ang ilang mga kahingian sa pagbuo nito
upang higit na malinang ang gawaing pangkomunkasyon ng mga Pilipino.
KABANATA 3
Modyul Blg. 01
Mga Paksa:
A. Tsismisan
B. Umpukan
C. Talakayan
D. P:agbabahay-bahay
E. Pulong-bayan
F. Komunikasyong Di Berbal
( Kumpas atbp), at
G. Mga Ekspresyong Lokal
NEUST-CAS
FILIPINO
71
LAYUNIN
Matapos mong mapag-aralan ang yunit na ito, inaasahang maisasagawa mo

ang mga sumusunod:
1. Makabubuo ng mga diagram ng pagkakaiba at pagkakatulad ng mga di-berbal na

komunikasyon.
2. Mailarawan ang mga gawing pangkomunikasyon ng mga Pilipino sa iba’t ibang

antas at larangan.
3. Makapagpahayag ng mga makabuluhang kaisipan sa pamamagitan ng

tradisyonal at modernong midyang akma sa kontekstong Pilipino.
4. Magamit ang wikang Filipino sa iba’t ibang tiyak na sitwasyong

pangkomunikasyon sa lipunang Pilipino.
Pangalan:____________________________ Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
Gawain 1
Panuto: Sa pamamagitan ng pagbuo ng isang KWL Chart ay itala mo ang iyong
nalalaman at gustong malaman sa unang dalawang kolum tungkol sa mga
salita na nasa ibaba. Maari mong sagutan ang huling kolum matapos pag-
aralan ang mga impormasyon sa ibaba ukol sa paksang ito. Maari kang
magsagot gamit ang Microsoft Word. Gayahin ang pormat na nasa ibaba.
Salita/Paksa Ano ang alam Ano ang gusto Ano ang

ko? kong malaman? Natutunan Ko?
Pagtatampo
Pagmumukmok
Pagmamaktol
Pagdadabog
NEUST-CAS
FILIPINO
72
Pangalan:_______________________________ Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
Gawain 2
Panuto: Tukuyin kung tama o mali ang diwa ng sumusunod na pangungusap. Isulat
ang T kung Tama at M kung Mali.
_____1. Ang tsismisan ay isang pagbaabhaginan ng impormasyong ang

katotohanan ay di-tiyak.
_____2. Ang karaniwang layon ng umpukan ay pagbusisi sa isyu o isyung
kinakaharap ng isang tao o isang grupo.
_____3. Hindi planado o pinag-iisipang mabuti ang paksa sa umpukan.
_____4. Ang pagtitipon ng isang grupo ng mamamayan sa itinakdang oras ay
tinatawag na talakayan.
_____5. Ang lumalapit sa isang umpukan ay tinatawag na usisero.
_____6. Sa pagbabahay-bahay nagaganap ang pagdalaw ng isang grupo sa isang
bahay.
_____7. Ekspresyong Lokal ay mga salita o parirala na nasasambit ng mga Pilipino
dahil sa bugso ng damdamin.
_____8. Ang pormal na talakayan ay madalas nagaganap sa umpukan.
_____9. Ang komunikasyong di-berbal ay ginagamitan ng salita lamang.
_____10. Ang tsismis ay maaaring totoo, bahagyang totoo, binaliktad na
katotohanan,dinagdagan o binawasang katotohanan.
NEUST-CAS
FILIPINO
73
Daloy ng Kaalaman
A. Tsismisan
Ang Tsismisan ay isang pagbabahaginan ng

impormasyong ang katotohanan ay di-tiyak. Ito ay
isang uri ng pag-uusap sa pagitan ng dalawa o higit
pang magkakakilala o magkapalagayang loob..
Ang tsismis ay maaaring totoo, bahagyang totoo,
binaliktad na katotohanan, dinagdagan o
binawasang katotohanan, sariling interpretasyon sa
nakita o narinig, pawang haka-haka sadyang di totoo o naimbentong
kuwento lamang.
B. Umpukan thenation.com
Ang Umpukan ay impormal na paglalapit ng tatlo o

higit pang mga kakilala para makausap ng magkakaharap.
Ito ay hindi planado o nagaganap na lamang sa bugso ng
pagkakataon.
C. Talakayan
Ang talakayan ay pagpapalitan ng ideya sa pagitan

ng dalawa o higit pang kalahok na nagkakaroon nang tukoy
na paksa. Ito a maaaring pormal o impormal at pwedeng
harapan o mediated o gumagamit ng anumang midya. Ito ay
maaaring pormal at impormal.
clipart.email
NEUST-CAS
FILIPINO
74
D. Pagbabahay-bahay
Ang pagbabahay-bahay ay ang
pagdalaw o pagpunta ng isang tao o isang grupo
sa isang bahay sa isang pamayanan para
maghatid ng mahalagang impormasyon,
magturo ng isang teknolohiya, komunsulta sa
mga miyrmbro ng pamilya, hinggil sa isyu o
programa, mangumbinsi sa pagsali sa isang
paligsahan o samahan o maghimok na
tumangkilik sa isang produkto, kaisipan, gawain o
adbokasiya.
E. Pulong-bayan
Ang Pulong-bayan ay ang pagtitipon

ng isang grupo ng mamamayan sa
itinakdang oras at lulan upang pag-usapan
nang masinsinan at pagdesisyunan kung
maaari ang mga isyu, kabahalaan,problema, negroschronicle.net
programa at iba pang usaping pampamayanan.
F. Komunikasyong ‘Di Berbal
Ang komunikasyong Di-Berbal ay paraan ng pagbabatid ng kahulugan

o mensahe sa pamamagitan ng samo’t saring bagay maliban sa mga salita. Ito
ay isang karaniwan at lahat ng uri o kapamaraanan ay ginagamit upang
ipahayag ang mensahe, ng hindi ginagamitan ng salita.
NEUST-CAS
FILIPINO
75
Sa larangan ng komunikasyon;
Kinesika- Pamamaraan ng komunikasyon gamit ang kilos
ng katawan
Proksemika- Pamamaraan ng komunikasyon na

ginagamitan ng espasyo.
Vocalics- Komunikasyong naipararating gamit ang tono ng

pagsasalita.
Chronemics- Komunikasyong nakabatay sa panahon o oras.
Haptics- Komunikasyong nakabatay sa pandama.
G. Mga Ekspresyong Lokal
Ang mga ekspresyong lokal ay

mga salita o parirala na nasasambit ng
mga Pilipino dahil sa bugso ng
damdamin kagaya ng galit, yamot, gulat,
pagkabigla, pagkataranta, takot,
wheninmanila.coml
dismaya, tuwa o galak.
Ang mga halimbawa ng ekspresyong

lokal ay Manigas ka!, Malay mo.,
Hay Naku, Susmaryosep,
NEUST-CAS
FILIPINO
76
GAWAIN 1 GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Basahin ang liriko ng awit ng ”Dito sa Pitong Gatang” ni Fred

Panopio. Matapos ay sumulat ng reaksyong Papel hinggil dito kung
paano pa rin katotoo sa lipunang Pilipino ang senaryong
inilalarawan sa awit. Maari mo rin itong panoorin sa Youtube sa
sumusunod na link: (https://youtu.be/Kqu6nsJtbf4.)
Maaring gawin ang iyong sagot sa Microsoft Word at ipasa ang file
sa guro sa pamamagitan ng Facebook messenger, Google
Classroom at iba pa.
REAKSYONG PAPEL
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_______________________________________________.
NEUST-CAS
FILIPINO
77
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: FaceIskrip. Mula sa ating naging talakayan, panahon naman upang

ilipat ang inyong mga natutuhan sa araling ito. Sa pamamagitan ng
iyong Facebook account ay lilikha ka ng iyong sariling iskrip na
nagpapakita ng mga gawaing pangkomunikasyon. Ipopost mo ito sa
Facebook at itatag sa iyong guro. Hikayatin ang iyong mga kaibigan
sa Facebook na i-like ang iyong post.
PAMANTAYAN PUNTOS
Nilalaman 20 %
Pagiging malikhain 30 %
Orihinalidad 25 %
Impact sa Social Media 10 %
Gamit ng Wika 15 %
Kabuuang puntos: 100 %
NEUST-CAS
FILIPINO
78
Modyul Blg. 02
Mga Paksa:
H. Batayang Uri ng Diskurso, Narasyon, mga
Elemento ng Naratib, Uri at Kahingian
I. Batayang Uri ng Diskurso: Argumentasyon, Uri,
Falacies of Reasoning, mga kahingian
LAYUNIN

1. Makapaglalahad ng mga pangangatwiran hinggil sa ilang

napapanahong usapin nang nagsasaalang-alang ng mga kahingian ng
epektibong argumentasyon sa pamamagitan ng pagsulat ng
Opinyong Papel.
2. Makapagsusuri ng mga teksto at diskurso.
3. Makapagsalaysay ng magkakaugnay na pangyayari nang

nagsasaalang-alang sa mga kahingian ng epektibong narasyon.
NEUST-CAS
FILIPINO
79
Pangalan:____________________________ Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
Gawain 1
Panuto: Bumuo ng Concept Mapping tungkol sa mga impormasyon na

nakatala ibaba.
Uri ng
Diskurso
NARATIB ARGUMENTATIB
Mga Batayang Uri ng Diskurso
1. Diskriptib/Paglalarawan
Halimbawa:
Paglalarawan ng pook pasyalan upang makahikayat ng
mga turista.
2. Naratib/Pagsasalaysay
3. Ekspositori/Paglalahad
4. Argumentatib/ Pangangatwiran
Mga Elemento ng Nararatib, Uri at Kahingian
1. Tauhan
2. Pangunahing Tauhan
3. Katunggaling Tauhan
4. Kasamang Tauhan
5. Ang May-Akda
NEUST-CAS
FILIPINO
80
Iba Pang Uri ng Tauhan
1. Tauhang Bilog (Round Character)

 maraming saklaw ang personalidad
 nagbabago ang katangian at damdamin
2. Tauhang Lapad (Flat Character)
 nagtataglay nang dalawang katangian
 madaling maunawaan ang katangian o predictable
3. Tagpuan at Panahon
 tumutukoy hindi lamang sa lugar kundi sa panahon
(oras,petsa,taon) nang pinangyarihan at damdaming umiiral
sa kapaligiran ng maganap ang pangyayari
4. Banghay
 daloy ng panyayari
Iba’t ibang Uri ng Banghay

a. Analepsis (Flashback)- dito ipinapasok ang mga pangyayari sa
naganap na nakalipas
b. Prolepis (Flash Forward)- dito naman ay ipinapasok ang mga
pangyayaring magaganap pa lang sa hinaharap.
c. Ellipsis- may mga puwang o patlang sa pagkakasunod-sunod ng
mga pangyayari na nagpapaktan may bahagi sa pagsasalaysay
na tinanggal o hindi isinama.
5. Paksa o Tema
 pangunahing ideya kung saan umiikot ang mga pangyayari
H. Batayang Uri ng Diskurso: 4 Argumentasyon, Uri, Falacies of Reasoning, mga

kahingian
Argumentasyon
Naglalayong makahikayat ng tao sa isang

isyu o panig. Mahalaga ang argumentasyon sapagkat
nakapagbibigay ito ng impormasyon tungkol sa isang
tiyak na isyu o panig sa lipunan.
Uri ng Argumentasyon
1. Pabuod na Pangangatwiran
wbur.org nagsisimula sa isang maliit at espesipikong
halimbawa o katotohanan at nagsisimula sa isang
panlahat na simulain.
2. Pasaklaw na Pangangatwiran
 nagsisimula sa malaking kaisipan ng mga tiyak na pangyayari o
katotohanan.
NEUST-CAS
FILIPINO
81
GAWAIN 1 GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Pangalan:_______________________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Sa pamamagitan ng Internet, I-search sa Google ang kuwentong

“Kuwento ni Mabuti”, na akda ni Genoveva Matute. Matapos itong basahin ay
suriin mo ang mga elementong nakapaloob batay sa paksang ating pinag-aralan
tungkol sa mga elemento ng Naratib. Itala sa pamamagitan ng Microsoft Word
ang iyong mga sinuri. Maaring sundin ang pormat na nasa ibaba.
Mga Tauhan Tagpuan Banghay Paksa at aral

ng akda
Isa-isahin at Tukuyin ang Ibuod ang kuwento Tukuyin ang
ilarawan ang lugar at sa pamamagitan ng ideyang
mga tauhan. panahon ng pagbabanghay sa nakapaloob sa
Tukuyin kung kuwento kuwento kuwento
tauhang bilog o
lapad at
ipaliwanag
Paraan ng Pagpupuntos sa Gawain:

Pamantayan Bahagdan
Nilalaman ng Pagsusuri 30 %
Kaayusan at kalinawan 40 %
ng pagsusuri
Orihinalidad 30 %
Kabuoan 100 %
NEUST-CAS
FILIPINO
82
GAWAIN 2 GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Debate Hanan. Humanap ng isang napapanahong isyu sa ating

lipunan, maari kang makinig sa radyo, manood sa telebisyon at
magbasa sa mga dyaryo/ editoryal. Matapos mo itong gawin ay
humanap ka ng isa mong kasama sa iyong tahanan. Ipaalam mo sa
kanya ang napili mong napapanahong isyu at bumuo ka ng isang
debate ukol dito. Maari mong irekord ang inyong mga argumento sa
pamamgitan ng iyong cellphone. Matapos mo itong irekord ay suriin
mo kung nasunod ba sa inyong argumento ang mga dapat isaalang-
alang sa pagbubuo ng isang matibay na argumentasyon. Itala ang mga
dayalogo mula sa iyong record na naglalaman ng mga maling
pangangatwiran at paano mo nasabi na ito ay maling pangangatwiran.
Isend sa guro ang record ng iyong naging pagsusuri sa pamamagitan
ng Facebook messenger.
Debate Hanan
NEUST-CAS
FILIPINO
83
GAWAIN 1 GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Sumulat ng isang maikling kuwentong naratibo. Isaalang-alang ang

mga kahingian na dapat ilagay sa pagbuo ng isang epektibong
narasyon. Itala ito sa sa Microsoft word at i-send sa inyong guro sa
Facebook messenger. Matapos mo itong gawin ay gumawa ka ng
video habang binabasa mo ang iyong sariling kuwento. I-post ito sa
iyong facebook account at ipa-like sa iyong mga kaibigan.
_____________________________
Pamagat
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
_____________________________________________________
____________________________________________________.
NEUST-CAS
FILIPINO
84
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Sumulat ng isang tekstong argumentatibo hinggil sa iba’t ibang

napapanahong isyu sa ating lipunan, halimbawa ang social media
na ginagamit ng mga kabataan sa kasalukuyan. Alam nating
nagiging malawak na ang impluwensiya ng social media sa mga
kabataan. Halos lahat ng kabataan ngayon ay nakatuon na lamang
ang pansin dito. Hindi na yata kumpleto ang kanilang araw kung
hindi sila gagamit ng social media. Alam nating may positibo at
negatibo itong epekto sa bawat kabataan. Maari mo itong
pagbatayan.
PAMANTAYAN PUNTOS
Nailatag ng kongkreto ang argumento 20%
Gumagamit ng angkop na uri ng 25%

pangangatwiran
Sapat ang naging batayan ng ebidensiya 25%

upang maging matatag ang argumento
Nakabuo ng isang matuwid na 30%

kongklusyon batay sa pangangatwiran
Kabuoan 100%
NEUST-CAS
FILIPINO
85
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Basahin ang bawat pahayag sa bawat bilang. Piliin ang titik ng
tamang sagot mula sa kahon at isulat sa patlang bago ang bilang.
H. Chronemics Q. Pagtatampo A. Ekspositori

I. Dilemma R. Ignoratio Elenchi B. Naratib
J. Umpukan S. Pagbabahay- C. Paksa
K. Pagmamaktol bahay D. Elepsis
L. Analepsis T. Ekspresyong E. Proksemika
M. Haptics Lokal F. Tsismisan
N. Banghay U. Argumentasyon G. Argumentum
O. Vocalics Ad Baculum Ad Baculum
P. Talakayan
1. Ito ay isang gawaing pangkomunikasyon na bahagi ng kulturang

Pilipino.
2. Pamamaraan ng komunikasyon gamit ang kilos ng katawan.
3. Ito ay komunikasyong nakabatay sa panahon o oras.
4. Dito isinasambit natin ang mga detalyeng kalakip ng isang particular
na pangyayari upang maibahagi sa iba ang mga bagay na nagaganap
sa atin o mga bagay na ating nasaksihan.
5. Tumutukoy ito sa pagpapalitan ng kuro-kuro ng mga kalahok sa
nasabing usapan na binubuo ng tatlo higit pa.
NEUST-CAS
FILIPINO
86
6. Ito ang mga salita o pariralang nasasambit ng mga Pilipino dahil sa

bugso ng damdamin.
7. Tumutukoy sa kakayahan sa pagsasaayos ng kaisipan, pamamaraan
o pagiging makatuwiran ng isang tao.
8. Pangunahing ideya kung saan umiikot ang mga pangyayari.
9. Isang anyo ng diskurso na nakatuon sa pagbibigay ng sapat at
matibay na pagpapaliwanag ng isang isyu o panig.
10. Dito ipinapasok ang mga pangyayari sa naganap na nakalipas.
11. Akto ng pagpapahayag na ang layunin ay ipakita ang pagrereklamo,
paghihimagsik o pagtutol sa paggawa ng isang bagay na labag sa
kalooban.
12. Ipinapasok dito ang mga pangyayari na magaganap pa lamang sa
hinaharap.
13. Damdaming dala ng pagkabigo sa isang bagay na inaasahan sa isang
malapit na tao gaya ng kapatid, magulang, kamag-anak, kasintahan o
kaibigan.
14. Pwersa o awtoridad ang gamit upang maiwasan ang isyu o tuloy
maiplano ang argumento.
15. Komunikasyong nakabatay sa pandama.
16. Gamitin ito ng mga Pilipino lalo na sa mga usapang barberya, wika
nga. Ito ay kilala sa Ingles na “circular reasoning” o paligoy-ligoy.
17. Ito ay kalimitan naman na isinasagawa sa mga sitwasyong
nangangailangan ng impormasyon ang isang indibidwal o
organisasyon ukol sa kalagayan o sitwasyon ng komunidad gamit ang
pagtatanong-tanong bilang metodo.
18. Komunikasyong naipaparating gamit ang tono ng pagsasalita.
19. Maayos na daloy nang pangyayari sa tekstong binasa.
20. Naghahandog lamang ng dalawang opsyon o pagpipilian na para
bang iyon lamang at walang nang ibang alternatib
NEUST-CAS
FILIPINO
87
KABANATA 4
MGA NAPAPANAHONG ISYUNG LOKAL AT NASYONAL
Panimula
Mababasa sa mga aklat ng kasaysayan kung

gaan o kasalimuot ang naging kalagayan ng
Pilipinas sa kanyang mga mananakop. Sakbibi ng
hilakbot ang naging karanasan ng bayan sa kamay
ng mga Kastila. Mahigit 300 daang taon ng pasakit
at kawalang kalayaan ang kanilang ipinaranas na
siya ring humubog ng kolonyal na pag-iisip ng
maraming Pilipino.
Patuloy ang pagdanas ng Pilipinas na

kabilang sa tinaguriang third world country sa
lokal, nasyonal at global na Iebel ng mga isyung
tulad ng korapsyon, kawalang pagmamahal sa
bayan, mga iba't ibang uri ng kalamidad,
dislokasyon ng mga marhinalisadong sektor ng lipunan, kahirapan,
malnutrisyon, mababang kalidad ng edukasyon, militarisasyon at iba pang
mahahalagang isyung hindi pinagtutuunan ng mga pinuno ng bayan kaya
patuloy na nagdudulot ng 'di pagkakapantay-pantay at kawalang-katarungan
Kontekstwalisidong komunikasyon sa
NEUST-CAS
Filipino
88
KABANATA 4
Modyul Blg. 01
Paksa:
A. Pangkalahatang Sipat sa mga Pangunahing Isyu ng Bayan:
Korapsyon sa Pilipinas
LAYUNIN

1. Mapalalim ang pagpapahalaga sa sariling paraan ng pagpapahayag ng

mga Pilipino sa iba’t ibang antas at larangan.
2. Makapagpahayag ng mga makabuluhang kaisipan sa pamamagitan ng

tradisyonal at modernong midyang akma sa kontekstong Pilipino.
3. Makagawa ng mga malikhain at mapanghikayat na presentasyon ng

impormasyon at analisis na akma sa iba’t ibang konteksto.
NEUST-CAS
Filipino
89
Pangalan:_______________________________ Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
GAWAIN 1
Panuto: Batay sa iyong sariling ideya at/o sa mga impormasyon na maaari mong
makalap sa pamamagitan ng libro at internet bilang hanguan , bigyang
kahulugan ang salitang “KORAPSYON” sa tulong ng grapikong
representasyon na nasa ibaba:
NEUST-CAS
Filipino
90
Daloy ng Kaalaman
A. Pangkalahatang Sipat sa mga Pangunahing Isyu ng Bayan:

Korapsyon sa Pilipinas
KORAPSYON
Ang korupsiyon/korapsyon/katiwalian o pangungurakot (Ingles:
corruption) ay tumutukoy sa kawalan ng integridad at katapatan. Sa pilosopikal,
teolohikal, o moral na talakayan, ito ay tumutukoy sa espiritwal o moral na
kawalang puridad at paglihis sa anumang kanais-nais na pag-aasal.
MGA GAWAING PANG-KORAPSYON
1. Pang-aabuso sa Kapangyarihan
Ang Pang-aabuso sa diskresyon ay ang

hindi angkop na paggamit ng kapangyarihan ng
isang tao at mga pasilidad ng paggawa ng
desisyon. Ang mga halimbawa ay
kinabibilangan ng isang hukom na hindi angkop
na nagtakwil ng isang kasong kriminal o isang
isang opisyal ng kustom na gumagamit ng
kanilang diskresyon sa pagpayag ng isang
ipinagbabawal na substansiya sa pagpasok sa isang puerto. Ang Paglalako ng
impluwensiya ang ilegal na kasanayan ng paggamit ng impluwensiya ng isang
tao sa pamahalaan o mga koneksiyon sa mga taong nasa kapangyarihan upang
magkamit ng mga pabor sa ibang tao na karaniwang ay kapalit ng kabayaran.
Ang mga tiwaling pinuno ay nagtatakda rin ng mga kautusan o atas na ang
layunin ay makinabang ang sarili, mga kamag-anak o ilang mga indibidwal.
Ang Kolusyon o pakikipagsabwatan, ang kasunduan sa pagitan ng

dalawa o higit pang mga partido na minsang ilegal o kaya ay malihim upang
limitahan ang bukas na kompetisyon sa pamamagitan ng pandaraya, pagliliko
NEUST-CAS
Filipino
91
o panloloko ng iba sa mga karapatang nito o

magkamit ng isang layuning ipinagbabawal ng
batas na tipikal sa pamamagitan ng pandaraya o
pagkakamit ng hindi patas na kalamangan. Ito ay
kasunduan sa mga kompanya o indibidwal na
hatiin ang pamilihan, magtakda ng mga presyo,
limitahan ang produksiyon o limitahan ang mga
oportunidad. Ito ay maaaring kasangkutan ng
pagtatakda ng sahod, mga kickback o maling
pagkakatawan sa indepediyensiya ng relasyon sa
pagitan ng mga magkakasabwat na partido. Sa
mga terminong legal, ang lahat ng mga akto na naapektuhan ng kolusyon ay
itinuturing na walang bisa. Ang Pagmamanipula ng presyo (price fixing) ang
kasunduan sa pagitan ng mga kalahok sa parehong panig ng isang pamilihan na
bumili o magbenta lamang ng isang produkto o komoditad sa isang itinakdang
presyo o panatilihin ang mga kondisyon ng pamilihan sa gayong ang presyo ay
napapanatili sa isang ibinigay na lebel sa pamamagitan ng pagkokontrol ng
suplay at pangangailangan. Ang Pagmamanipula ng alok (bid rigging) ay isang
anyo ng pandaraya kung saan ang isang kontratang pangkalakalan
(commercial) ay ipinangako sa isang partido bagaman alang alang sa hitsura,
ang ibang mga partido ay nagtatanghal rin ng isang alok. Ang anyo ng
pakikipagsabwatang ito ay ilegal sa karamihan ng mga bansa. Ito ay isang anyo
ng pagtatakda ng presyo at pagtatalaga ng pamilihan na karamihan ay sinasanay
kung saan ang mga kontrata ay tinutukoy ng isang pagtawag sa mga nag-aalok
halimabawa sa kaso ng mga kontratang konstruksiyon ng pamahalaan.
2.Pandaraya sa Halalan
Ang pandaraya sa halalan ang ilegal na panghihimasok sa proseso ng

isang halalan. Ang mga akto ng pandaraya ay nakaaapekto sa mga bilang ng
boto upang magdulot ng isang resulta ng halalan. Kabilang sa mga pandarayang
ito ang pagsupil at pagpaslang ng mga katunggali, pagsabotahe ng mga balota
at pagbili o panunuhol ng mga botante.
3. Pagnanakaw sa kabang yaman ng bansa

Pangunahing lathalain: Pandarambong
Ang paglustay ang pagnanakaw ng mga pinagkatiwalaang pondo na

pampubliko sa pamahalaan. Ito ay pampolitika na paglulustay kung ito ay
kinasasangkutan ng pera na pampubliko o pera ng taong bayan na kinuha ng
isang opisyal ng pamahalaan para sa anumang sariling paggamit na hindi
NEUST-CAS
Filipino
92
itinakda para dito gaya halimbawa, kapag ang isang opisyal ay nagtatakda sa
mga empleyado ng gobyerno na kumpunihin ang kanyang bahay. Sa batas ng
Pilipinas, ang pandarambong ay inilalarawan na sinumang opiser na
pampubliko na sa kanyang sarili o pakikipagsabwatan sa mga kasapi ng
kanyang pamilya, mga kamag-anak sa pamamagitan ng kasal o dugo, mga ka-
negosyo, mga nasasakupan o iba pang mga tao ay humahakot, nagtitipon o
nagkakamit ng kayamanan na kinuha sa masama sa pamamagitan ng pinagsama
o sunod sunod na hayagan o mga gawaing kriminal na inilalarawan sa seksiyon
1 (tingnan sa baba) sa tinipong halaga o kabuuang halaga ng hindi bababa
limampung milyong piso (P50,000,000.00) ay magkakasala sa krimen ng
pandarambong at mapaparusahan ng reclusion perpetua hanggang kamatayan.
Ito ay:
 Sa pamamagitan ng paglustay, paglipat, hindi angkop na paggamit,

maling pag-aasal ng mga pondong pampubliko o mga pagsalakay sa
kabangyaman ng publiko;
 Sa pamamagitan ng pagtanggap ng direkta o hindi direkta, anumang
paggawa, regalo, bahagi, persentahe, mga kickback o ano pa mang mga
anyo ng pangsalaping pakinabang mula sa anumang tao at/o mga
entidad na may kaugnayan sa anumang kontrata o proyekto ng
pamahalaan o sa dahilan ng opisina o posisyon ng pinatutungkulang
opiser ng publiko;
 Sa pamamagitan ng ilegal o pandarayang pagpapadala o pagbibigay ng
mga ari-arian na pag-aari ng pambansang pamahalaan o anumang mga
subdibisyon nito, ahensiya o mga instrumentalidad o mga pag-aari ng
pamahalaan o kinokontrol ng pamahalaan na mga korporasyon at mga
subsidiyario nito;
 Sa pamamagitan ng pagkakamit, pagtanggap ng direkta o hindi direkta
ng anumang mga bahagi ng stock, ekwidad o ano pa mang anyo ng
interes o pakikilahok kabilang ang pangako ng pang hinaharap na
trabaho sa anumang negosyo o isinasagawa;
 Sa pamamagitan ng paglikha ng agrikultural, industriyal o
pangkalakalan (commercial) na mga monopolyo o iba pang
kombinasyon at/o pagpapatupad ng mga atas at kautusan na ang layunin
ay makinabang ang mga partikular na tao o mga espesyal na interes; o
 Sa pamamagitan ng higit sa nararapat na kalamangan ng opisyal na
posisyon, kapangyarihan, ugnayan, koneksiyon o impluwensiya upang
hindi makatarungang payamanin ang/mga sarili nito sa panganib o
kapinsalaan ng madlang Pilipino at Republika ng Pilipinas.
NEUST-CAS
Filipino
93
4.Panunuhol at Pagtanggap ng Suhol
Ang suhol ang akto ng pagbibigay ng salapi o

regalo na nagpapabago ng pag-aasal ng tumanggap
nito. Ito ay inilalarawan sa Black's Law Dictionary
bilang ang pag-aalok, pagbibigay o panghihingi ng
anumang bagay na may halaga upang
impluwensiyahan ang mga aksiyon ng isang opisyal o
ibang tao na may pangangasiwa ng isang tungkuling
pampubliko pambatas. Ang kickback ay isang anyo ng
panunuhol kung saan ang isang komisyon ay
binayaran sa kumukuha ng suhol bilang isang quid pro
quo para sa mga serbisyong ginawa. Ang kickback ay
iba mula sa ibang mga uri ng panunuhol sa kadahilanang may ipinapahiwatig
na pakikipagsabwatan sa pagitan ng mga ahente ng dalawang partido sa halip
na ang pangingikil ng isang partido mula sa isa. Ang layunin ng kickback ay
karaniwang hikayatin ang ibang partida na makipagtulungunan sa ilegal na
gawain.Mamamo
5.Pagtangkilik o Padrino
Mga pangunahing lathalain: Nepotismo, Kronyismo, at Paboritismo
Ang Pagtangkilik o Padrino na tumutukoy sa

pagpapabor sa mga tagasuporta, halimbawa sa trabaho sa
gobyerno. Ito ay maaaring lehitimo gaya kapag ang isang
bagong nahalal na pamahalaan ay nagpapalit ng mga mataas
na opisyal sa administrasyon upang mapatupad ng epektibo
ang mga patakaran nito. Ito ay nakikitang isang korupsiyon
kung ang mga walang kakayahang mga tao bilang kabayaran
sa pagsuporta ng administrasyon ay napili bago sa mga mas
may kakayahang mga indibidwal. Sa karamihan ng mga hindi
demokrasya, ang maraming mga opisyal ng gobyerno ay
kadalasang pinipili para sa kanilang katapatan sa halip na
kakayahan. Ang pagpapabor sa mga kamag-anak (nepotismo)
o personal na mga kaibigan (kronyismo) ng isang opisyal ng pamahalaan ay
isang anyo ng isang hindi lehitimikong kapakinabangang pampribado. Ito ay
maaaring samahan ng panunuhol halimbawa sa paghiling ng isang opisyal ng
pamahalaan sa isang negosyo na magbigay trabaho sa isang kamag-anak ng
NEUST-CAS
Filipino
94
opisyal na kumokontrol sa mga regulasyon na umaapekto sa negosyo. Ang

pinakasukdulang halimbawa ay kung ang buong estado ay namamana gaya ng
sa Hilagang Korea o Syria. Ang isang mas maliit na anyo nito ay sa Good ol'
boys sa Katimugang Estados Unidos kung saan ang mga kababaihan at
minoridad ay hindi isinasama. Ang mas katamtamang anyo ng kronyismo ay
ang "old boy network" kung saan ang mga hinirang sa mga opisyal na posisyon
sa pamahalaan ay napipili lamang mula sa isang malapit at eksklusibong
network na panlipunan gaya ng mga alumni ng mga partikular na unibersidad
sa halip na sa paghirang ng pinaka may kakayahang kandidato.Hakdog
Isa ring maituturing na korapsyon ang “Pangingikil” o mas kilala natin sa tawag
na “Blackmail”
PAGSIBOL NG KARUNUNGAN
GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
NUTO: Panoorin at unawain ang video na ito na may kaugnayan sa korapsyon

sa Pilipinas:
Link: https://www.youtube.com/watch?v=DJOmiLvwzSw
Matapos mapanood ay punan ang grapiko sa ibaba upang
mailahad ang mga mahahalagang impormasyong nakalap ukol
dito:
NEUST-CAS
Filipino
95
BAKIT
NAGKAKAROON
NG KASO NG
KORAPSYON SA
PILIPINAS?
ANONG
MUNGKAHING
SOLUSYON ANG
ATING MAIHAHARAP
UPANG MAIWASAN
ITO?
NEUST-CAS
Filipino
96
GAWAIN 2
Panuto: Gamit ang iyong FACEBOOK ACCOUNT ay i-post ang

katanungang “Ano-ano ang maaaring paraan upang
masolusyunan ang korapsyon sa Pilipinas?”I-screenshot
ang bawat komento at isaayos ito sa isang file document .
Matapos maisaayos lagyan ito ng maikling tala o paglalagom
tungkol sa kinalabasan ng iyong post.
PANUTO: Pakinggan , unawain at suriin ang AWIT na ito:
Link: https://www.youtube.com/watch?v=NzpG9vjXG-Y
BLIND RHYME PRODUCTIONS presents "KORAPSYON"
by CRAZYMIX featuring INOZENT ONE
Matapos mapakinggan , sipiin ang BAHAGI NG LIRIKO ng

nasabing awit na lubos na pumukaw sa iyo . Disenyuhan ito sa paraang
pa-Slogan sa isang short bond paper.
Pamantayan Puntos
Pagkamalikhain 30
Kaangkupan ng 10
disenyo sa mensahe
Pagkaorihinal 10
KABUOAN 50 puntos
KABANATA 4
NEUST-CAS
Filipino
97
Modyul Blg. 02
Paksa:
B. Konsepto ng Bagong Bayani
LAYUNIN

1. Matutukoy at maipaliliwanag ang mga pangunahing

suliraning panlipunan sa mga komunidad at sa buong
bansa;
2. Makapagmungkahi ng mga solusyon sa mga

pangunahing suliraning panlipunan sa mga komunidad
at buong bansa batay sa pananaliksik;

presentasyon ng impormasyon at analisis na akma sa
iba’t ibang konteksto.
NEUST-CAS
Filipino
98
Pangalan:__________________________ Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
Panuto: Bumuo ng mahalagang kaisipan mula sa mga nasa

kahon na maglalarawan sa katangian ng isang “Bayani” .
MAY TAGLAY NA HINAHANGAAN

KABUTIHAN
HANDANG MAY PANININDIGAN

MAGSAKRIPISYO
MAPAGMAHAL SA MAY KATAPATAN

BAYAN
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
__________________________________________________
NEUST-CAS
Filipino
99
PUNLA NG BUHAY
Daloy ng Kaalaman
B. Konsepto ng Bagong Bayani
Ang Talata Hango sa Konsepto ng Bagong Bayani sa mga Naratibo ng
Overseas Filipino Workers
Ma. Jovita Zarate

Pamantasang De La Salle-Maynila, Pilipinas
Bawat bayan ay may pangangailangan para sa bayani.
Kung kaya naman, mahalaga rin ang teksto ng buhay at

pakikipamuhay ng mga bayani dahil masasaksihan ang pagtirintas ng
pribado at pampublikong aspekto ng kanilang buhay. Maaaninag ang
epekto ng mga usaping panlipunan sa mga hakbang na tatahakin ng isang
indibidwal. Sa pagkilatis ng mga ganitong teksto, nasasaksihan natin ang
salimbayan ng personal at pulitikal, sarili at komunidad, indibidwal at
kolektibo. Ngunit mas nananaig ang masaklaw— ang pamayanan, ang
lipunan, at ang hinaharayang bayan.
Nitong huling 30
taon, may pagbabago na ring
naganap sa konsepto ng
bayani. Ang pamahalaan na
mismo ang nangunguna sa
pagpapalaganap ng
konsepto ng bagong bayani
sa katauhan ng Overseas
Filipino Workers (OFWs).
Mabilis lumaganap ang
retorikang ito sa mga opisyal na daluyan ng pamahalaan. Halimbawa,
NEUST-CAS
Filipino
100
mismong ang Philippine Overseas Employment Agency (POEA) ang

naglunsad ng isang parangal, ang Bagong Bayani Awards, upang
“kilalanin at magbigay pugay sa OFWs sa kanilang makabuluhang
kontribusyon sa pagkakaisa ng mga mamamayan sa iba’t ibang panig ng
daigdig; paglinang at pagtaguyod sa positibong imahen ng Filipino bilang
isang mahusay, mapagkakatiwalaan, at marangal na manggagawa; at, sa
kanilang malaking ambag sa kaunlarang pangekonomiya ng kani-kanilang
komunidad at ng buong bansa.”
NEUST-CAS
Filipino
101
GAWAIN 1
GAWAIN
Pangalan:_______________________________
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Puntos:_______
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Basahing mabuti ang isang tula sa pamamagitan ng link na nasa

ibaba. Matapos itong maunawaan ay sagutin ang mga tanong na nasa
ibaba sa tulong ng grapikong representasyon.
Link: https://www.ofw-bagongbayani.com/
NEUST-CAS
Filipino
102
GAWAIN 2 GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Puntos:_______
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto. Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
1. Paano mo maipakikita ang pagpapahalaga sa mga itinuturing na

bagong bayani?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
2. Sa iyong munting paraan , paano mo maipapakita na ikaw ay

maituturing ding isang bagong bayani?
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
NEUST-CAS
Filipino
103
GAWAIN GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
PANUTO: Lumikha ng isa/dalawang minutong video na nagpapakita ng

“pagpapasalamat” at “pagkilala” sa mga OFW na tinaguriang
“Bagong Bayani” . Ilagay ang mahahalagang detalye na
kinakailangang makita sa bidyo. Maaaring gumait ng application
sa cellphone upang mas maging malikhain ang maisasagawang
video . (hal. Tiktok)
Pamantayan ng Pagmamarka:
Pamantayan Puntos
Nilalaman 20
Pagkamalikhain 15
Pagka-orihinal ng konsepto 15
Kabuoan 50 puntos
NEUST-CAS
Filipino
104
KABANATA 4
Modyul Blg. 03
Mga Paksa:
C. Pangkalahatang Sipat sa mga Pangunahing

Isyu ng Bayan: Mga Kalamidad sa Pilipinas
1. Pagbabagong Klima o Climate Change
2. Kahandaan sa Pagharap sa Kalamidad
3. Urbanisasyon ng Lungsod
LAYUNIN

inaasahang maisasagawa mo ang mga sumusunod:
1. Matukoy at maipaliwanag ang mga pangunahing

suliraning panlipunan sa mga komunidad at sa buong
bansa;
2. Makapagmungkahi ng solusyong nakabatay sa

pananaliksik sa mga pangunahing suliraning
panlipunan;
3. Mapataas ang antas ng kamalayan sa kalagayan ng

lipunan at higit na mapagmalasakitan ang bayan.
NEUST-CAS
Filipino
105
Pangalan:_______________________________ Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
GAWAIN 1
Panuto: Gamit ang Cluster Map na nasa ibaba, bigyang paglalarawan
ang salitang Kalamidad, sa tulong ng mga konsepto o datos
na iyong masasaliksik.
KALAMIDAD
NEUST-CAS
Filipino
106
Panimulang Pagtataya GAWAIN

Pangalan:______________________________
GAWAIN 2 Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Pangalan:_______________________________
Puntos:_______
Panuto: Gamit ang grapiko na nasa ibaba, punan ng sagot ang mga katanungan
nasa kanang bahagi, pagkatapos ay magtala ng ilang kahandaan na nauukol dito.
Maaaring magsaliksik o kaya ay maaaring batay sa sariling karanasan ang
magiging kasagutan.
Paano kung? Posibleng kasagutan
Sakaling lumindol ng 5.3 magnitude

sa inyong lugar, ano ang iyong
gagawin?
Magkaroon ng storm surge sa inyong

lugar, ano-ano ang mga dapat mong
gawin?
NEUST-CAS
Filipino
107
Daloy ng Kaalaman
C. Pangkalahatang Sipat sa mga Pangunahing Isyu ng Bayan:

Mga Kalamidad sa Pilipinas
Ang “kalamidad” ay binigyang kahulugan bilang “malubhang

kapahamakan, gaya ng bagyo, lindol, pagsabog ng bulkan o sunog”
(Sacona).
Kabilang sa mga kalamidad ang pagbagyo at pagbaha, paglindol,
pagputok ng bulkan, at pagkakaroon ng sunog. At walang kahandaan sa
mga epekto, masasabing walang katiyakan din ang kinabukasan. Bagamat
maaaring hindi maiiwasan sa pamamagitan ng malay sa kalinangang
pangangasiwa at pangangalaga sa kalikasan at kapaligiran.
Ayon sa pahayag ng DOH, ang climate change ay ang pagbabago
ng klima o panahon dahil sa pagtaas ng greenhouse gases na nagpapainit
sa mundo. Nagdudulot ito ng mga sakuna kagaya ng heatwave, baha at
tagtuyot na maaaringmagdulot ng pagkakasakit o pagkamatay. Kapag
tumaas ang temperature ng mundo, dadami ang sakit kagaya ng dengue,
diarrhea, malnutrisyon at iba pa.
SANHI NG CLIMATE CHANGE
Ayon sa pag-aaral, dalawa ang sanhi ng climate change ito ay ang:
1. Natural na pagbabago ng klima ng buong mundo nitong mga nagdaang
matagal na panahon. Ito ay sama-samang epekto ng enerhiya mula sa
araw, sa pag-ikot ng mundo, at ang init na nagmumula sa ilalim ng lupa
na nagpapataas ng temperature o init sa hangin na bumbalot sa mundo.
NEUST-CAS
Filipino
108
2. Mga gawain ng tao na nagbubunga ng pagdami o pagtaas ng carbon

dioxide at iba pang greenhouse gases (GHGs). Ang GHGs ang
nagkukulong ng init sa mundo.
1. Kahandaan sa Pagharap sa Kalamidad

Kadalasan, ang pang-ekonomiyang plano ng mga probinsya ay
nakasalalay sa pagmaksima sa likas-yaman nito,” Ngunit ang hindi
maiuugnay sa mga planong ito ang maaaring mga epekto sa tao ng
eksploytasyon sa kalikasan.
2. Urbanisasyon ng Lunsod
Ang urbanisasyon ay ang pisikal na paglaki ng mga pook na urbano
dahil sa mga pagbabago sa isang lugar. Ayon din sa mga Bansang
Nagkakaisa, tumutukoy din ang urbanisasyon sa daloy ng mga tao mula sa
mga pook na rural tungo sa mga pook na urbano.
Tinukoy din naman sa nasabing artikulo ang mga kailangang
gawin. Una, malalabanan ang kahirapan sa pagtataguyod ng higit pang
pag-unlad ng ekonomiya at paglikha ng trabaho. Ikalawa, dapat na
isangkot ang lokal na komunidad sa lokal na pamamahala. Ikatlo, dapat
bawasan ang polusyon ng hangin sa pamamagitan ng pagbabago sa
paggamit ng enerhiya at mga alternatibong sistema ng transportasyon.
Ikaapat, palaguin pa ang mga pampribado at pampublikong pagtutulungan
upang makapaghain ng mga serbisyo tulad ng tamang pagtatapon ng
basura at pabahay. Ikalima, magtanim ng mga puno’t halaman ayon sa
binagong disenyo ng lugar o tiyakin ang paglilinang ng mga tinatawag na
“luntiang lungsod” bilang isang mahalagang elemento sa pagpaplano ng
kalunsuran.
NEUST-CAS
Filipino
109
GAWAIN 1 GAWAIN
Pangalan:_______________________________
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Puntos:_______
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Gamit ang link. Panoorin ang isang video clip tungkol sa tamang
pangangalaga sa kalikasan, pagkatapos nito, gumawa ng isang
sanaysay na binubuo ng tatlo hanggang apat na talata.
Link: https://m.youtube.com/watch?v=lNudV69gcjY
Pamantayan Bahagdan
1. Kaangkupan at organisasyon 50%

ng mga ideya
2. Maayos na pagkakahanay- 25%
hanay ng mga impormasyon
3. Gramatika at pagbabaybay 25%
KABUOAN 100%
NEUST-CAS
Filipino
110
GAWAIN 2 GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Pangalan:_______________________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Gumawa ng slogan tungkol sa pangangalaga ng ating Kalikasan,

pagkatapos ay ipost ito sa social media (facebook, twitter,
Instagram) , at humingi ng mga suhestiyon o komento mula sa
mga tao kung paano matutugunan ang problemang kinahaharap.
Magbigay ng kaunting paglalarawan kung ano na ang estado ng
ating kalikasan upang higit na makahikayat.
Pamantayan sa Pagmamarka:
Pamantayan Bahagdan
1. Kalinawan ng ideyang nais 30%

iparating
2. Kasiningan sa pagkakalikha 20%
3. Bahagdan ng nagbigay ng 25%

komento
4. Linaw ng pagbibigay 25%
impormasyon
KABUOAN 100%
NEUST-CAS
Filipino
111
GAWAIN
GAWAIN
Pangalan:_______________________________
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Puntos:_______
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Magsagawa ng isang adbokasiya na maaaring tumagal ng 3-5

minuto tungkol sa pagbabagong klima o climate change na
nararanasan ng ating bansa. Ang gawain ay pangkatan na
binubuo ng 4-6 na miyembro Pagkatapos ay ipost ito sa
social media at manghikayat ng mga manonood upang
mapalaganap ang impormasyon.
Pamantayan ng Pagmamarka
Pamantayan Bahagdan
1. Malinaw na konsepto at ideyang 30%
nais iparating
2. Maayos na pagkakalikha ng 20%

adbokasiya
3. Sining ng pagpapahayag 25%

4. Dami ng mga naging manonood 25%
sa adbokasiya
KABUOAN 100%
NEUST-CAS
Filipino
112
KABANATA 4
Modyul Blg. 04
Mga Paksa:
D. Politikal at Kultural na Estado sa Pilipinas

1. Mga Mangagawang Pilipino
2. Multikulturalismo
3. Kahirapan at Malnutrisyon
LAYUNIN

1. Matukoy ang mga pangunahing suliraning

panlipunan sa mga komunidad at sa buong bansa.
2. Malinang ang Filipino bilang daluyan ng

inter/multidisiplinaring diskurso na nakaugat sa
mga realidad ng lipunang Pilipino.
3. Maisaalang-alang ang kultura at iba pang

aspektong panlipunan sa pakikipagpalitang-
ideya.
NEUST-CAS
Filipino
113
FACT O BLUFF
Panuto: Tukuyin ang bawat pahayag. Isulat ang FACT, kung ang
pahayag ay tama at BLUFF naman kung ito ay mali. Isulat ang
sagot sa patlang bago ang bilang.
_________1. Kabilang sa marhinalisadong sektor ang grupo ng mga

mambubukid, mangingisda, arawang manggagawa, mga
manggagawang mababa ang sahod, mga katutubo at
marami pang iba.
_________2. Ang modernisasyon ng mga dyip ay bahagi ng programa
ng Pamahalaang Duterte sa modernisasyon ng mga
pampublikong sasakyan na binalangkas sa loob ng
Omnibus Franchising Guidelines o OFG.
_________3. Isa sa may pinakamababa na Literacy rate sa Asya ang
Pilipinas.
_________4. Ang malnutrisyon ay isang palansak na kataga sa
kondisyong medical na sanhi ng mali o kakulangan sa
pagkain.
_________5. Ang katutubo o majorities ay salitang ginagamit upang
ilarawan ang mga pangkat etniko na naninirahan sa isang
relihiyon o lugar na sama-sama.
_________6. Maituturing na isa sa sanhi ng maraming drop-out rate
sa Pilipinas ang isyu ng kagutuman at malnutrisyon sa
bansa.
_________7. Ang anemia ay isang uri ng malnutrisyon na sanhi ng
kakulangan ng kaloriya sa katawan o nang hindi sapat na
bilang o dami ng kinakain. Ito ay karaniwang
nararanasan ng mga batang nasa mga mahihirap at
under-developed na mga bansa.
_________8. Lumalabas sa ulat ng DOH na ang Pilipinas ay nasa ika-
9 na puwesto, sa may pinakamaraming bansot o stunted
na bata na may edad na lima pababa.
_________9. Lumad ang ginagamit na kolektibong pangalan ng mga
katutubo sa Mindanao gaya ng B’laan, Manobo,
Mamanwa, Bagobo, at iba pa.
_________10. Ang Endo ay ang paulit-ulit na pagsasailalim ng mga
manggagawa sa ilang buwang kontrata lamang sa
trabaho, kaya hindi sila nagiging regular at nagkakaroon
ng benepisyo.
NEUST-CAS
Filipino
114
Panimulang Pagtataya GAWAIN

Pangalan:______________________________
GAWAIN 2 Puntos:___________________
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Pangalan:_______________________________
Panuto: Basahin ang isang journal na matatagpuan sa link na nasa ibaba.

Pagkatapos itong basahing mabuti ay ihanay ang mga pangkat
etniko na naaayon sa kanilang kinabibilangang grupo at sagutin ang
sumusunod na tanong na nasa ibaba.
Link: https://ejournals.ph/article.php?id=7268
Maguindanao Bicolano Tausug

Ilocano Kalagan Samal
Tagalog Pangasinense Cebuano
Maranao Pampango Ilonggo
Tausug Zambal Yakan
Mayoriyang Kristiyano ng Minoryang/Mayoryang Muslim

Kapatagan ng Mindanao
NEUST-CAS
Filipino
115
Ang mga Mayorya at Minoryang Pangkat sa loob ng Estado ng

Pilipinas
Ano ang konsepto ng “Multikulturalismo?”.

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________.
Ilarawan ang Pilipinas bilang isang Multikultural na bansa.

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________.
Katayuan ng mga Minoryang Pangkat Etniko.

_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________.
NEUST-CAS
Filipino
116
Daloy ng Kaalaman
A. Politikal at Kultural na Estado sa Pilipinas
“Ang Pilipinas ay isang demokratiko at republikanong Estado. Nasa
mga mamamayan ang kapangyarihan nito at nagmumula sa kanila ang buong
pamunuan ng pamahalaan.”
-Artikulo II, Seksyon 1 ng 1987 Konstitusyon
1. Mga Mangagawang Pilipino
Kapag sinabing Paggawa –

ito ay ang paggamit ng lakas,
talino, at kakayahan ng tao upang
makatulong sa produksyon. Sila ay
mahalaga bilang kasangkapan sa
pag-unlad ng isang ekonomkiya,
sapagkat sila ang lumilikha ng
podukto na kailangan ng isang
bansa, pinoproseso ang mga hilaw
https://www.google.com/search?q=mga+mang
gagawa
na material ng agrikultura,
nagpapaandar at gumagamit ng
makinarya at ibang teknolohiya, lumilinang ng likas na yaman,
nagbabayad ng buwis sa pamahalaan, konsyumer ng mga produkto at iba
pa. Gayunpaman, kahit napakalaki ng gampanin ng paggawa nanroon
parin ang katotohanan na natatapos ito. Iba’t ibang klase ng manggagawa
sa ilalim ng batas.
 Regular employee.
 Project employee
 Seasonal employee
 Casual employee
 Probationary
NEUST-CAS
Filipino
117
2.Multikulturalismo
Ang “multikultural” ay tumutukoy sa pagkakaroon ng isang

estado ng maraming bansa, katulad ng mga sinaunang Europyang
emperyo, at ng Estados Unidos at Canada. Samantalang ang
“multikulturalismo” ay isang kamalayan, o ideolohiya, na minsan ay
naisasabatas, na kumikilala at nasisiyahan sa pagkakaroon ng isang estado
ng maraming maliliit na bansa, sinisikap ng kamalayan at ideolohiyang
ito na nananatili ang kultural na pagkakaiba-iba, at mabibigyan ng
pagkakapantay-pantay ang lahat ng mga etnikong grupo na nasasakop ng
estado.
ANG KATAYUAN NG MGA MINORYANG PANGKAT ETNIKO
Ayon kay Dr. Mamitua Saber, sa kanyang papel na “The Majority-
Minority Situation in the Philippines,” ang usapin tungkol sa mayoriya at
minoriya sa ating bayan ay umiikot sa tatlong malalaking pangkat: ang
mga Kristiyanong nasa kapatagan, ang mga Muslim ng Mindanao, at ang
kalat-kalat ng mga tribung pagano. Medyo etnosentriko ang katawagang
“pagano” na ginagamit ni
Saber. Mas angkop sana ang
katagang “indigenous
people,” na siyang ginagamit
sa ating batas, ngunit
sumasaklaw ito pati sa grupo
ng mga Muslim. Sa
Mindanao ang salitang
“Lumad” ay ang ginagamit
nila para sa mga tao roon na
hindi Kristiyano at hindi rin Muslim.
NEUST-CAS
Filipino
118
3. Kahirapan at Malnutrisyon
Ayon sa Food and

Agriculture Organization (FAO),
ang kaso ng malnutrisyon sa
Pilipinas ay konektado sa
kakulangan ng sapat na
masusustansyang pagkain o
kaya’y dahil sa hirap na maiabot
ang mga kinakailangang pagkain
https://www.google.com/search?q=MALNUTR sa buong populasyon. Bukod pa
ISYONEDITORIAL
rito hindi din daw sapat ang
kaalaman ng lahat tungkol sa
kahalagahan ng nutrisyon.
Ayon pa sa mga pag-aaral ng ilang respetadong institusyon, ang
mataas na kawalan ng trabaho sa Pilipinas ay tinuturo ding salik kung
bakit hindi sapat ang sustansyang nakukuha ng bawat pamilya. Ang
tinatayang 7.8 na porsyente ng kawalan ng trabaho sa bansa ay
masasabing dahilan kung bakit hindi nabibili ang mga wastong pagkain
na kailangan ng bawat myembro ng pamilya. Dagdag pa rito ang mataas
na presyo ng mga bilihin sa merkado. Ang mga pamilya na biktima ng
mga kalamidad ay nanganganib din na maging biktima ng malnutrisyon.
Sa huli, mahirap man malabanan ang malnutrisyon sa bansa, hindi
pa rin dapat mawalan ng pag-asa na darating at darating pa rin ang
panahon na masusugpo ang ito sa bansa. Kinakailangan lamang siyempre
na pag-ukulan ng pansin ang isyung ito, lalo na mula sa gobyerno.
Siyempre pa, kinakailangan din ang pakikiisa ng lahat ng sektor ng
lipunan nang sa gayon ay makamtan natin ang layuning mabura ang
malnutrisyon sa mga Pilipino.
Lahat ng mga nailahad na suliraning kinakaharap ngayon ng bayan
ay patuloy na binabaka ng bawat Pilipino. Naghahangad ang bawat isa na
sa pamamagitan ng isang kolektibong pagkilos na naghahangad ng pro-
aktibong pagbabago ay malulunasan ang kalikuan ng sistemang umiiral.
NEUST-CAS
Filipino
119
GAWAIN 1
GAWAIN
Pangalan:_______________________________
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Puntos:_______
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Panoorin ang isang dokumentasyon na isinagawa ng

broadcaster na si Maki Pulido, gamit ang link na nasa ibaba.
Matapos ito, ay sagutin ang mga katanungan na nasa ibaba sa
pamamagitan ng isang grapikong representasyon.
Link: https://m.youtube.com/watch?v=z5lZxSd0P7o
TEMA O PAKSA
MGA ISYUNG DAHILAN NG KASAGUTAN SA

KINAKAHARAP ISYUNG ISYUNG
KINAKAHARAP KINAKAHARAP
NEUST-CAS
Filipino
120
GAWAIN GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Pnntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
PanutpPanuto: Gamit ang Zoom app, ang bawat mag-aaral ay

magsasagawa ng isang presentasyon tungkol sa Ilang
Napapanahong Isyung Lokal at Nasyonal sa bansa na
isasagawa sa pamamagitan ng pagbabalita sa loob ng 5
minuto. Ito ay maaaring pangkatan, ang bawat pangkat ay
kailangang binubuo ng 5 miyembro. Ang guro ang
magsisilbing tagapakinig. Ang pagmamarka ay indibidwal.
Pamantayan ng Pagmamarka
Pamantayan Bahagdan
Malinaw na pagpapahayag/pagpapaliwanag ng 25%
napapanahong isyu
Sining sa pagpapahayag 25%
Mahusay na paglalatag ng pangunahing ideya 30%
Pagpapamalas ng 20%
Kaisahan at kooperasyon ng pangkat
KABUOAN 100%
NEUST-CAS
Filipino
121
KABANATA 5
MGA TIYAK NA SITWASYONG PANGKOMUNIKASYON
Panimula
Sa aklat ni Roberto Ampil (2014), “ang komunikasyon ay

binigyang-kahulugan bilang pinagsamang pagkaunawa ng mensahe, at
malaking bahagi ng pagtatagumpay nito ay ang pagkakaroon ng komon
na “wika” ng mga kasapi sa komunikasyon at ang kanilang kahusayan
sa paggamit nito.” Nangangahulugan lamang ito na nangangailangan ng
isang pagkakaunawaan pagdating sa wikang gagamitin upang maging
matagumpay ang isasagawang pagpapalitan ng impormasyon. Ito ay
nakadepende rin sa kung paano ang magiging daloy ng komunikasyon
at kung paano nakaaapekto ang iba pang mga materyales na kasangkot
dito.
Ayon naman kay Stewart Tubbs (2010), “ang komunikasyon ay

‘bahaginan ng karanasan’ sa pagitan ng isa o higit pang mga tao.” Kung
kaya’t malaki ang ginagampanan ng komunikasyon sa pagitan ng bawat
isa. Ito ay upang mahubog ang lahat ng aspeto na kinakailangan upang
mabigyan ng isang matibay na pundasyon ang isang lipunan.
Sa yunit na ito ay malalaman ang iba’t ibang kaparaanan ng

pakikipagkomunikasyon kasabay ng pagbabago ng paraan nang
pamumuhay ng isang pamayanan. Malaki rin ang naging epekto ng
paggamit ng makabagong teknolohiya sa pagbibigay ng mga ideya at
impormasyon gayundin kung paano nito napabibilis ang koneksyon at
talastasan ng bawat indibidwal.
NEUST-CAS
Filipino
122
KABANATA 5
Modyul Blg. 01
Mga Paksa:
A. Forum, Lektyur, Seminar
B. Worksyap
LAYUNIN
Sa pagtatapos ng yunit na ito, inaasahang maisasagawa

mo ang mga sumusunod:
1. Mailarawan ang mga gawing pangkomunikasyon

ng mga Pilipino sa iba’t ibang antas at larang
2. Maipaliwanag ang kabuluhan ng wikang Filipino

bilang mabisang wika sa kontektwalisadong
komunikasyon sa mga komunidad at sa buong
bansa; at

pangunahing suliraning panlipunan sa mga
komunidad at buong bansa batay sa pananaliksik.
NEUST-CAS
Filipino
123
Pangalan:_______________________________ Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
I. TAMA O MALI
Panuto: Tukuyin kung mga pahayag ay Tama o Mali. Isulat ang T kung
tama, at M naman kung mali. Isulat ang iyong kasagutan sa patlang bago
ang mga bilang.
_____1. Isa sa katangian ng isang lektyurer ay ang pagkakaroon
ng interes sa kapaligiran.
_____2. Ang seminar ay isang programa na may partikular na
outline at pormat na sinusunod sa isang aktibidad.
_____3. Ang lektyur ay isang uri ng pagsasalita na nagmula sa
salitang latin na “lectura” na ang ibig sabihin ay
“pagsasalita”.
_____4. Ginagamit ang lektyur upang makapagpakilala ng bagong
asignatura, makapagbuod ng isang tinalakay na usapin, at
maiugnay ang mga teorya sa aktwal na gawain.
_____5. Sa seminar, ang mga aralin ay ginagamit upang ihatid ang
mga kritikal na impormasyon, kasaysayan, mga teorya at
equation.
_____6. Ang worksyap ay ay gawaing pagsasanay sa isang tiyak
na kasanayan na isinasagawa matapos ang isang seminar
o kaya’y sa pagitan ng bawat pagtalakay.
_____7. Ginagamit ang lektyur upang makapagpakilala ng bagong
asignatura, makapagbuod ng isang tinalakay na usapin, at
maiugnay ang mga teorya sa aktwal na gawain.
_____8. Ang seminar ay pagpupulong kung saan ang grupo ng
mga tao ay nakikilahok sa masinsinang talakayan at
aktibidad sa partikular na paksa o proyekto.
_____9. Kinakailangan ng angking kasanayan pagdating sa
pagsasagawa ng lektyur.
_____10.Ang pakikipagkomunikasyon ay isang esensyal na
gawain na ginagawa ng bawat indibidwal sa pang-araw-
araw na pamumuhay.
NEUST-CAS
Filipino
124
Daloy ng Kaalaman
Naging isang esensyal na kakayahan na sa bawat indibidwal ang
pakikipagkomunikasyon sanhi ng iba’t ibang kaganapan sa buhay.
Nagkakaroon ng pagkakasundo kung paano solusyunan ang maraming
mga usaping hinggil sa kinakaharap ng lipunan. Kaalinsabay nito ay ang
pag-usbong ng iba’t ibang paraan kung paano maipararating ang
impormasyon sa isang masistema at mabilis na pamamaraan.
A. Forum, Lektyur, at Seminar
Ang Forum ay isang pagtitipon na bukas

para sa publiko upang magkaroon ng
talastasan o diskusyon kung saan ang pananaw
o opinyon ng mga tao ay maaaring maibahagi.
Ang Lektyur ay isang uri ng pagsasalita

na nagmula sa salitang latin na “lectura” na
ang ibig sabihin ay “pagbabasa”. Ito ay
naglalayon na makapagturo o makapagtanghal
at makapagpabatid ng isang ideya sa tao..
Google images
Mga katangian na dapat taglayin ng isang lektyurer
 May interes sa kapaligiran

 May angking kasanayan
 May pulso sa publiko
 May ganap na kaalaman sa paksa
 Mapakiramdam at may pandamang palatawa
NEUST-CAS
Filipino
125
Google images
Ang seminar ay isang
programa na may partikular na
outline at pormat na sinusunod
sa isang aktibidad. Ang
pagtuturo o talakayan ay
nakaayon sa itinalagang
speaker o tagapagsalita.
Maraming mga seminar na
idinaraos ang idinaraos sa sa
labas ng akademya upang bigyang-kaalaman ang mga propesyonal at
mga manggagawa. Ang seminar ay maaaring gawin sa pagpapataas ng
kaalaman, halimbawa na lamang ay isang seminar tungkol sa medisina
na lalahukan ng mga doktor at nars.
B. Worksyap Google images
Ang worksyap ay pagpupulong kung

saan ang grupo ng mga tao ay nakikilahok sa
masinsinang talakayan at aktibidad sa
partikular na paksa o proyekto. Ito ay
gawaing pagsasanay sa isang tiyak na
kasanayan na isinasagawa matapos ang
isang seminar o kaya’y sa pagitan ng bawat
pagtalakay.
NEUST-CAS
Filipino
126
I. Panuto: Pumili ng isang paksa/isyu sa kasalukuyan na maaaring

talakayin sa seminar. Magbigay ng mga layunin kung bakit mo ito
isasagawa. Magbigay ng ilang mga mahahalagang detalye sa
paksang/isyung napili. Pagkatapos ay bumuo ng mga tanong na
maaaring itanong bago, habang at pagkatapos ng seminar. Sundin
ang balangkas na nasa ibaba.
PAKSA/ISYU:
____________________________________________________
MGA LAYUNIN:
1._________________________________________________
2._________________________________________________
3. ________________________________________________
DETALYE NG PAKSA/ISYU:
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
__________________________
MGA NABUONG TANONG BAGO, HABANG AT PAGKATAPOS NG

SEMINAR:
1._____________________________________________________________
2._____________________________________________________________
3. _____________________________________________________________
4._____________________________________________________________
5._____________________________________________________________
NEUST-CAS
Filipino
127
GAWAIN2
GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________ Puntos:___________________
Puntos:_______
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot. Isulat ang iyong mga sagot sa mga
patlang bago ang mga bilang.
___1. Ito ay isang programa na may partikular na outline at pormat na

sinusunod sa isang aktibidad.
a. forum c. lektyur
b. seminar d. worksyap
___2. Ang mga sumusunod ay mga katangiang dapat taglayin ng isang
lektyurer, maliban sa?
a. may angking kasanayan
b. mapakiramdam at may pandamang palatawa
c. mahusay pagdating sa pananamit
d. may pulso sa publiko
___3. Ito ay isinasagawa upang magpakilala ng bagong asignatura,
makapagbuod ng isang tinalakay na usapin, at maiugnay ang mga
teorya sa aktwal na gawain.
a. forum c. lektyur
___4. Ito pagpupulong kung saan ang grupo ng mga tao ay nakikilahok
sa masinsinang talakayan at aktibidad sa partikular na paksa o
proyekto.
a. forum c. lektyur
___5. Naaangkin ito sa pagkakaroon ng karanasan sa pagsasalita sa
harap ng madla.
a. may pulso sa publiko
b. may ganap na kaalaman sa paksa
c. mapakiramdam at may pandamang palatawa
d. may angking kasanayan
NEUST-CAS
Filipino
128
___6. Ito ay isang pagtitipon na bukas para sa publiko upang

magkaroon ng talastasan o diskusyon.
a. worksyap c. seminar
b. forum d. lektyur
___7. Ito ay naglalayon na makapagturo o makapagtanghal at
makapagpabatid ng isang ideya sa tao.
a. forum c. lektyur
___8. Ito ay karaniwang hinggil sa isang isyu lamang.
a. forum c. lektyur
___9. Karaniwan itong isinasagawa habang o pagkatapos ng seminar.
a. forum c. lektyur
___10. Ito ay isang lugar kung saan maaaring pag-usapan at talakayin
nang masinsinan ng isang paksa o isyu.
a. forum c. lektyur
Panuto: Magsagawa ng isang minutong video advocacy na may kinalaman sa

pagsugpo ng COVID-19. Ilagay ang mahahalagang detalye na kinakailangang
makita sa bidyo. Pagkatapos ay i-post ito sa Facebook.
PAMANTAYAN PUNTOS
Nilalaman 20
Kahusayan sa paggawa 15
Orihinalidad 15
Kabuuang puntos: 50
NEUST-CAS
Filipino
129
KABANATA 5:
Modyul Blg. 02
Mga Paksa:
C. Simposyum at Kumperensya
D. Roundtable at Small Group
Discussion
LAYUNIN

1. Mailarawan ang mga gawing pangkomunikasyon

ng mga Pilipino sa iba’t ibang antas at larangan.

komunikasyon sa mga komunidad at sa buong
bansa.

NEUST-CAS
Filipino
130
Pangalan:_______________________________ Puntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
Panuto: Basahing mabuti ang mga pahayag at tukuyin kung ito

ay simposyum, kumperensya o roundtable discussion.
Isulat sa patlang ang S kung simposyum, K kung
kumperensya at RD kung roundtable discussion.
_____1. Ito ay isang pormal na pagpupulong na inorganisa ng

mga miyembro ng isang organisasyon, grupo o mga
tao upang talakayin ang isang paksa na ang mga
miyembro ay may pangkaraniwang interes.
_____2. Nakaayos ito sa layuning makuha ang opinyon o
damdamin ng mga tao patungo sa isang partikular na
paksa.
_____3. Ito ay tila isang maliit na bersyon ng kumperensya.
_____4. Sitwasyong pangkomunikasyon kung saan
nagkakaroong ng malayang talakayan ang maliit na
grupo.
_____5. Karaniwan ay mga eksperto sa isyu ang nagsasama-
sama at nagtatalakay ng kanilang mga ideya dito.
_____6. Walang tagapagsalita (speaker) dito, ngunit
pinangungunahan ng facilitator
_____7. Ang bilang ng mga opinyon at ang kontribusyon ng
bawat kalahok ay pinag-aralan dahil walang
itinuturing na mahusay kaysa ibang mga kalahok.
_____8. Tinatalakay rin dito ang isang partikular na isyu o
usapin.
_____9. Nagiging bukas ang isipan ng bawat kalahok sa iba’t
ibang ideya na ibinibigay ng iba pang kalahok sa
usapan.
_____10. Ito ay binubuo ng 10 na tao.
NEUST-CAS
Filipino
131
Daloy ng Kaalaman
C. Simposyum at Kumperensya
Ang simposyum at kumperensya Google images

ay halos magkasingkahulugan na
parehong tungkol sa pagpupulong.
Ang simposyum ay tila isang
maliit na bersyon ng kumperensya.
Tinatalakay rin dito ang isang partikular
na isyu o usapin. Karaniwan ay mga
eksperto sa isyu ang nagsasama-sama at
nagtatalakay ng kanilang mga ideya sa
simposyum.
Mga Hakbang sa Pagsasagawa ng
Simposyum
1. Pagsasagawa ng paunang pulong upang matalakay ang detalye ng
simposyum
a. Ang petsa kung kailan isasagawa ang simposyum
b. Ang lugar na pagdarausan
c. Ang mga komite at mga taong magiging bahagi ng bawat
komite
d. Ang pagmumulan ng pondo
e. Ang mga pagkakagastusan tulad ng pagkain, imbitasyon,
bayad sa bulwagan, dekorasyon at iba pa
f. Ang mga tagapagsalita
2. Pagrereserba ng lugar at mga kagamitan
3. Pagbuo ng programa
NEUST-CAS
Filipino
132
Ang kumperensya ay isang pormal na

pagpupulong na inorganisa ng mga miyembro ng
isang organisasyon, grupo o mga tao upang
talakayin ang isang paksa na ang mga miyembro
ay may pangkaraniwang interes.
D. Roundtable at Small Group Discussion

Ang roundtable
discussion ay tinatawag ding small
group discussion kung saan
nagkakaroong ng malayang
talakayan ang maliit na grupo. Ang
grupong ito ay binubuo ng 10 tao.
Walang tagapagsalita (speaker) sa
roundtable discussion, ngunit
pinangungunahan ng facilitator
upang maging maayos ang
pagpapahayag ng ideya ng bawat
isa hinggil ispesipikong paksa at
isyu. Sa ganitong talakayan ay
napapakinggan ang ideya ng bawat
isa.
Kahalagahan ng Rountable Discussion
1. Napapakinggan ang ideya ang bawat miyembro.

2. Nagiging bukas ang isipan ng bawat kalahok sa iba’t ibang ideya
na ibinibigay ng iba pang kalahok sa usapan.
3. Naibabahagi ng bawat isang kalahok ang kanilang ideya hinggil
sa paksa.
Mga Kailangan para sa Epektibong Roundtable Discussion
1. Maayos ang oras ng pag-uusap.

2. Ang facilitator ay nakapokus sa paksa na pinag-uusapan.
3. Buod ng mga mahahalagang natalakay ng pangkat.
NEUST-CAS
Filipino
133
GAWAIN 1 GAWAIN
Pangalan:_______________________________
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Puntos:_______
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Panooring mabuti ang isang Educational Video sa pamamagitan ng

link na nasa ibaba. Matapos itong panoorin ay sagutin ang mga tanong na nasa
ibaba sa pamamagitan ng grapikong representasyon. Ipasa ang awtput sa guro
sa pamamagitan ng gmail o google classroom.
Link: https://youtu.be/JanIcuUz-Z4
Pamagat:
Tema/Paksa Mga Isyung Mahahalagang

pinag-usapan ideya na
napakinggan
NEUST-CAS
Filipino
134
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
GAWAIN 2
Antas:_________________________________ Petsa:_____________________
Panuto: Sagutin ang tanong:
1. Sa iyong palagay, gaano kahalaga ang pagkakaroon ng talakayan

tulad virtual simposyum sa kasalukuyang suliranin sa ating
lipunan? Ipaliwanag.
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
______________________________________________________
_________________________________________.
NEUST-CAS
Filipino
135
GAWAIN GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Sa pamamagitan ng Zoom app ay magkakaroon ng roundtable

discussion ang mga mag-aaral sa loob ng 5 minuto. Bubuo ng
pangkat na mayroong 5 miyembro kung saan ang guro ang magiging
facilitator. Maghahanda ang guro ng tanong hinggil sa paksa na
kaniyang napili at malayang magbigay ng ideya ang bawat mag-
aaral. Ang pagbibigay ng marka ay indibidwal.
Pamantayan sa Pagmamarka
Pamantayan Bahagdan
Kaangkupan ng mga ideyang nailahad 50%
Mahusay na paglalahad/pagpapaliwanag 30%
Aktibo sa pagbibigay ng mga ideya 20%
Kabuoan 100%
NEUST-CAS
Filipino
136
KABANATA 5
Modyul Blg. 03
Mga Paksa:
E. Kondukta ng Pulong/Miting
Asembliya, Pasalitang Pag-uulat
sa Maliit at Malaking Pangkat
F. Programa sa Radyo at Telebisyon
LAYUNIN

4. Mailarawan ang mga gawaing pangkomunikasyon ng

mga Pilipino sa iba’t ibang antas at larangan.

komunikasyon sa mga komunidad at sa buong bansa.

NEUST-CAS
Filipino
137
Pangalan:_______________________________ Pnntos:________
Antas:_______________________ Petsa:_________
TAMA O MALI
Panuto: Tukuyin kung mga pahayag ay Tama o Mali. Isulat ang T
kung tama, at M naman kung mali. Isulat ang iyong kasagutan
sa mga patlang bago ang mga bilang.
_____1. Ang pag-oorganisa ng pulong ay mahalaga upang ito ay

maging epektibo at mabisa.
_____2. Ang pag-uulat na pasalita ay sumasaklaw sa pagsasalaysay
ng mga nalikom na impormasyon tungkol sa maraming
paksang nais talakayin sa harap ng mga tagapakinig.
_____3. Sa pag-uulat sa maliit o maging malaking pangkat higit na
kinakailangan ang husay, bisa sa pagsasalita at ang
kredibilidad ng tagapakinig.
_____4. Ang paksang iuulat ay kahit hindi naaayon sa
pagkakasunod-sunod.
_____5. Higit sa lahat ang tiwala at kompyansa sa sarili ay lubos na
hinihingi sa gagawing pagpapahayag ng ulat maliit o
malaki mang pangkat ito.
_____6. Ang asembliya naman ay isang malakihang pulong ng
grupo ng mga tao para sa iba’t ibang dahilan.
_____7. Kinakailangang may sapat at kakayahang makasagot sa
lahat ng kinakailangan ng mga tagapakinig batay sa paksa.
_____8. Hiniling din ang lakas ng boses para sa gagawing pag-
uulat.
_____9. Maaaring magsuot ng anumang kasuotan na gagamitin sa
gagawing pag-uulat.
_____10.Ang pulong ay regular na pagsasagawa ng isang usapan na
binubuo ng mga opisyal o kasapi ng isang grupo o
organisasyon.
NEUST-CAS
Filipino
138
Daloy ng Kaalaman
E. Kondukta ng Pulong/Miting Asembliya, Pasalitang Pag-uulat sa
Maliliit at Malalaking Pangkat
Ang Pulong ay ang pagsasagawa ng
isang usapan na binubuo ng mga opisyal o
kasapi ng isang grupo o organisasyon.
Google images
Ang Asembliya naman ay isang

malakihang pulong ng grupo ng mga tao para sa
iba’t ibang dahilan. Maaring pagtitipon ito na may
kaugnayan sa negosyo, relihiyon o iba pang
mahahalagang bagay na nais talakayin sa
pagtitipon.
Apat na Elemento ng isang organisadong Pulong:

1. Pagpaplano (Planning)
2. Paghahanda (Arranging)
3. Pagpoproseso (Processing)
4. Pagtatala (Recording)
Pasalitang pag-uulat sa maliliit at malalaking pangkat
Ang pag-uulat na pasalita ay sumasaklaw sa pagsasalaysay ng

mga nalikom na impormasyon tungkol sa isang paksang nais talakayin
sa harap ng mga tagapakinig. Ito ay bunga ng masusi at maingat na
pananaliksik ukol sa isang partikular na paksa na nais talakayin o pag-
usapan.
NEUST-CAS
Filipino
139
Mga Gabay sa Maayos na Pag-uulat

 Kinakailangang may sapat at kakayahang makasagot sa lahat ng
kinakailangan ng mga tagapakinig batay sa paksa.
 Ang paksang iuulat ay dapat naaayon sa pagkakasunod-sunod at
naihahayag ng buong linaw sa mga tagapakinig.
 Hiniling din ang tamang lakas ng boses para sa gagawing pag-
uulat.
 Mahalagang angkop ang kasuotan na gagamitin sa gagawing
pag-uulat.
 Kinakailangan ang tiwala at kompyansa sa sarili.
F. Programa sa Radyo at Telebisyon
Ang Telebisyon ay isa sa

pinakamakapangyarihang media sa
kasalukuyan dahil sa dami ng populasyon o
taong naaabot nito. Isa sa mabuting naging
epekto ng paglaganap ng cable satellite
connection ay upang maabot o marating ang malalayong pulo dito sa
loob at labas ng bansa.
Ang mga sumusunod ay

ang mga halimbawa ng mga
programa sa telebisyon at radyo:
DZMM, Failon Ngayon, i-Witness,
Reporter’s Notebook, Front Row,
Investigative Documentaries, Reel
time at marami pang iba.
NEUST-CAS
Filipino
140
GAWAIN 2 GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Pnntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong:
1. Ano ang kahalagahan ng pagsasagawa ng isang pulong ng mga pinuno

ng ating gobyerno upang malunasan ang lumalalang pandemiya na
NCOV 19?
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
_____
2. Bukod sa mga naitalang gabay sa maayos na pag-uulat, magbigay ng

sariling gabay na maaaring gawin sa isang maayos na pag-uulat.
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
NEUST-CAS
Filipino
141
GAWAIN GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Pnntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Gumawa ng posisyong papel ukol sa pagpapasarang dahil sa hindi

nakapag-renew ng prangkisa ang ABS-CBN.
Pamantayan Puntos
Kaangkupan ng mga detalye 10
Naipapakita ang
katotohanan at katibayan ng 30
mga impormasyon ng isyung
tinatalakay
Nakapagbibigay ng mga 10
ebidensya na magpapatotoo
sa inilalahad na ideya
KABUOAN 50
NEUST-CAS
Filipino
142
KABANATA 5
Modyul Blg. 04
Mga Paksa:
H. Video Conferencing at
I. Komunikasyon sa Social Media
LAYUNIN
Matapos mong mapag-aralan ang yunit na ito, inaasahang maisasagawa mo ang

mga sumusunod:
1. Mailarawan ang mga gawaing pangkomunikasyon ng mga Pilipino sa iba’t

ibang antas at larangan.
2. Maipaliwanag ang kabuluhan ng wikang Filipino bilang mabisang wika sa
kontektwalisadong komunikasyon sa mga komunidad at sa buong bansa.
3. Makapagmungkahi ng mga solusyon sa mga pangunahing suliraning
panlipunan sa mga komunidad at buong bansa batay sa pananaliksik
Daloy ng Kaalaman
E. Video Conferencing
Ang video conferencing ay isang instrumento
na ginagamit sa malawakang
pakikipagkomunikasyon. Ayon din dito, iba’t ibang
sistema o video conferencing platforms ang patuloy
na umuusbong bilang mabisang kasangkapan sa 123rf.com
pagkatuto sa mga higher institutions.
NEUST-CAS
Filipino
143
Ito ay isang pagpupulong kung saan ginagamitan ng

makabagong teknolohiya upang magkaroon ng komunikasyon sa
pagitan ng magkakalayong kalahok. Kalimitan itong isinasagawa kapag
mayroong pagpupulong ang mga malalaking kumpanya na may mga
sangay sa ibang bansa.
Ang video conferencing ay mayroon ding bersyon na
makatutulong sa mga mag-aaral. Ito ay sa pamamagitan ng video call sa
tulong ng messenger app. Kabilang pa sa maaaring gamitin na
aplikasyon ay ang Skype, Facetime, Zoom, Google meet at iba ipa.
F. Komunikasyon sa Social Media
Ang plataporma ng social media

ang isa sa pinakamalawak at mabilis na
paraan ng komunikasyon sa kasalukuyan.
Ayon rin kay Osterreider, (2013).

Ang social media ay mayroong malaking Google images
ginagampanan sa ating buhay. Halos ang

ating pang araw-araw na pamumuhay ay
hindi lumilipas ng hindi natin ginagamit ang isa o higit pag social media
platforms tulad ng twitter, Instagram, youtube at iba pa. Ayon din sa
kanya ang social media ay isang mabisang instrumento upang
magkaroon ng ugnayan ang mga tao mula sa iba’t ibang bahagi ng
mundo
Sa katunayan nahihigitan na nito ang tradisyonal na mass media

tulad ng radio, telebisyon at print sa dami ng gumagamit nito. Sa
katunayan ang ating bansa ang tinaguriang “Social Media Capital of the
world” pangunahing anyo nito ay ang Facebook, Instagram at Twitter.
NEUST-CAS
Filipino
144
GAWAIN 2 GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Gamit ang iyong facebook account ay ipost ang katanungang “Paano

nakaaapekto ang komunikasyon sa social media at video conference sa
konteksto ng ating Wikang Filipino?”. Gawin ang screenshot method ng
inyong cellphone sa comment section ng inyong post at pagnilayan ito.
Pagkatapos ay isend sa guro ang sreenshot photo ng mga komento. Kasabay ng
maikling tala o paliwanag tungkol sa kinalabasan ng iyong post.
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
___________________.
A. Sa pamamagitan ng paggawa ng poster, ilarawan kung paanong ang

mga gawaing pangkomunikasyon na social media at video conferencing
ay nagagamit at nagiging kapaki-pakinabang sa iba’t-ibang larangan
lalo na ngayong tayo ay humaharap sa pandemya.
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________
__________________________.
NEUST-CAS
Filipino
145
GAWAIN GAWAIN
Pangalan:______________________________
Pangalan:_______________________________Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Puntos:_______ Petsa:_____________________
Antas:_______________________
Panuto: Gawain: Gumawa ng isang minutong INFOMMERCIAL na

nagpapakita ng iyong mungkahi sa kasalukuyang suliraning
panlipunan ng komunidad. Itala rin kung paanong ang
komunikasyon sa social media at video conferencing ay mayroong
mahalagang gampanin sa mga isyung ito. Narito ang ilan sa mga
isyung panlipunan na maaaring gawing paksa:
 Kasalukuyang paglala ng mga kaso ng Corona Virus 20.
 Pagpapasara ng ABS-CBN.
 Pagpapapasok ng POGO sa bansa.
 Online Education at Blended Learning para sa Taong panuruang
ito.
 Nagbabadyang Martial Law ayon sa ilang mga kolumnista at
kritiko.
Pamantayan sa Pagmamarka:
Pamantayan Bahagdan
Nilalaman 30%
Pagiging malikhain/Orihinalidad 30%
Effects at pagkakaedit 10%
Impact sa manonood 20%
Kabuaang kinalabasan ng bidyo 10%
Kabuoan 100%
NEUST-CAS
Filipino
146
GAWAIN
Pangalan:______________________________ Puntos:___________________
Antas:_________________________________
Pangalan:_______________________________Petsa:_____________________
Puntos:_______
Panuto: Isulat sa patlang sa unahan ng bawat bilang ang salitang tinutukoy

sa sumusunod na mga pahayag. Piliin ang sagot sa loob ng kahon
na nasa ibaba.
Forum Lektyur May interes sa kapaligiran

May pulso sa publiko Seminar Worksyap
Simposyum Kumperensya Roundtable discussion
Video conferencing Social Media Pulong
May ganap na kaalaman sa paksa Asembliya Pag-uulat na pasalita
____________________1. Natural na niyang kinalulugdan ang lahat-lahat

sa kanyang kapaligiran. Ito ang nagbibigay sa
kanya ng likas na sigla sa anumang paksang
tatalakayin.
____________________2. Ito ay isang programa na may partikular na
outline at pormat na sinusunod sa isang
aktibidad.
____________________3. Ang grupong ito ay binubuo ng 10 tao. Walang
tagapagsalita (speaker), ngunit pinangungunahan
ng facilitator upang maging maayos ang
NEUST-CAS
Filipino
147
pagpapahayag ng ideya ng bawat isa hinggil

ispesipikong paksa at isyu.
____________________4. Isa itong pagtitipon na bukas para sa publiko
upang magkaroon ng talastasan o diskusyon
kung saan ang pananaw o opinyon ng mga tao ay
maaaring maibahagi.
____________________5. Sumasaklaw ito sa pagsasalaysay ng mga
nalikom na impormasyon tungkol sa isang
paksang nais talakayin sa harap ng mga
tagapakinig.
____________________6. Regular na pagsasagawa ng isang usapan na
binubuo ng mga opisyal o kasapi ng isang grupo
o organisasyon.
____________________7. Ito ay naglalayon na makapagturo o
makapagtanghal at makapagpabatid ng isang
ideya sa tao.
____________________8. Tinatalakay dito ang isang partikular na isyu o
usapin. Karaniwan ay mga eksperto sa isyu ang
nagsasama-sama at nagtatalakay ng kanilang
mga ideya.
____________________9. Isang malakihang pulong ng grupo ng mga tao
para sa iba’t ibang dahilan.
____________________10. Naaangkin ito sa pagkakaroon ng karanasan sa
pagsasalita sa harap ng madla. Sa gayon,
mapipigil na ang nerbyos o takot.
____________________11. Palabasa, palakausap at mapagmasid.
Kinakailangan lamang na bago humarap sa
madla ay naroon ang husay ng isang lektyurer sa
paglalahad ng kanyang mga nalalaman hinggil sa
paksang tatalakayin.
____________________12. Ito ay pagpupulong kung saan ang grupo ng mga
tao ay nakikilahok sa masinsinang talakayan at
aktibidad sa partikular na paksa o proyekto.
____________________13. Isang pormal na pagpupulong na inorganisa ng
mga miyembro ng isang organisasyon, grupo o
mga tao upang talakayin ang isang paksa na ang
mga miyembro ay may pangkaraniwang interes.
____________________14. Tumutukoy ito sa isang paraan ng
pakikipagkomunikasyon sa pagitan ng mga
kalahok na nasa magkalayong lugar.
NEUST-CAS
Filipino
148
____________________15. Ito ay isang anyo ng multimidyang plataporma

sapagkat gumagamit ito ng teksto, video, tunog,
larawan at iba pang mga simbolo sa
pagpapahayag ng mensahe.
NEUST-CAS
Filipino
149
MGA SANGGUNIAN:
Google Images para sa mga larawan
Elektroniko:
https://www.slideshare.net/mobile/JosephCemena/mga-gawaing-
pangkomunikasyon-ng-mga-pilipino
https://brainly.ph/question/1999680
https://brainly.ph/question/2122404https://www.google.com/search?q=halimb
awa+ng+seminar&tbm=isch&ved=2ahUKEwj7j8e_yK7pAhVzw4sBHf_-
BuUQ2-
cCegQIABAC&oq=halimbawa+ng+seminar&gs_lcp=ChJtb2JpbGUtZ3dzLX
dpei1pbWcQARgAMgQIIxAnMgYIABAIEB4yBAgAEBg6AggAUIKzAVj
A0AFg2NYBaABwAHgAgAGYBYgBhiySAQkyLTMuNi4yLjOYAQCgAQ
E&sclient=mobile-gws-wiz-
img&ei=z7a6XrvsBvOGr7wP__2bqA4&bih=630&biw=360&client=ms-
android-oppo-
rev1&hl=en#imgrc=rozDFi_s6QWqcMhttps://www.google.com/search?sxsrf
=ALeKk01qzyqFdI4sn51f83FkNNMBf5SnSA:1589294614173&source=univ
&tbm=isch&q=halimbawa+ng+simpleng+forum&hl=en&client=ms-android-
oppo-
rev1&fir=skSNxPr3QECENM%253A%252CPMQ1jErZGilYuM%252C_%2
53BHCOLz4ZluOeobM%253A%252CPMQ1jErZGilYuM%252C_%253BpC
ekXX1Q6nmWUM%253A%252CCD-
_ljkvJVaq0M%252C_%253BN9cQ1LbHf7fvcM%253A%252Cr_ZeaJega0w
McM%252C_%253B1nX0a3X5H21JiM%253A%252CPMQ1jErZGilYuM%
252C_%253BkXNkRebv1e3HNM%253A%252CHvuvOrZc3_3ZYM%252C
_%253BLbZIgI3RC2_iiM%253A%252CfFVs3ctzvIhmcM%252C_%253Bqz
xyNRJa3ZsXyM%253A%252CPMQ1jErZGilYuM%252C_%253ByRODFm
eu5W_JxM%253A%252CP33vcNjQdnN_rM%252C_%253BeezwzIeDMAk_
qM%253A%252CPMQ1jErZGilYuM%252C_&usg=AI4_-
kQjiUhKXGjLjFjAAbeoD9R0NL8nMA&sa=X&ved=2ahUKEwi97q7nx67p
AhUHA4gKHRUSD1sQ420oCnoECAoQGw&cshid=1589294775298&biw=
360&bih=630&dpr=2https://www.google.com/search?q=halimbawa+ng+wor
kshop&tbm=isch&ved=2ahUKEwj7j8e_yK7pAhVzw4sBHf_-BuUQ2-
cCegQIABAC&oq=halimbawa+ng+workshop&gs_lcp=ChJtb2JpbGUtZ3dzL
Xdpei1pbWcQAzICCAA6BwgjEOoCECc6BAgjECc6BAgAEEM6BggAEA
gQHjoECAAQGFCl-
gZYlLQHYMW6B2gFcAB4AIABvAeIAds8kgEMMi0xMi44LjIuMC4xmA
NEUST-CAS
Filipino
150
EAoAEBsAEF&sclient=mobile-gws-wiz-
img&ei=z7a6XrvsBvOGr7wP__2bqA4&bih=630&biw=360&client=ms-
android-oppo-rev1&hl=en#imgrc=gofLxB-Eobj2fM
https://www.google.com/search?q=lecture&tbm=isch&ved=2ahUKEwiwp-
fEy67pAhXozYsBHbohBA4Q2-
cCegQIABAC&oq=lecture&gs_lcp=ChJtb2JpbGUtZ3dzLXdpei1pbWcQAzI
HCCMQ6gIQJzIHCCMQ6gIQJzIHCCMQ6gIQJzIHCCMQ6gIQJzIHCCMQ
6gIQJ1DuwQFYus4BYP_UAWgCcAB4AIABAIgBAJIBAJgBAKABAbAB
BQ&sclient=mobile-gws-wiz-
img&ei=_7m6XvCrGuibr7wPusOQcA&bih=630&biw=360&client=ms-
andFLP619UBsywKnfw%3A1595164523754&ei=a0cUX8qyLeWIr7wPyZiq
6Aw&q=kakayahang+sosyolingguwistiko&oq=kakayahang+sosyo&gs_lcp=C
hNtb2JpbGUtZ3dzLXdpei1zZXJwEAEYADICCAAyAggAMgIIADICCAAy
AggAMgIIADIFCAAQywEyBQghEKABOgQIIxAnOgYIABAHEB46BAgA
EAo6BQgAEJECUOoRWO8rYL49aARwAHgBgAGOAogBqhaSAQUwLjk
uNZgBAKABAcABAQ&sclient=mobile-gws-wiz-serproid-oppo-
rev1&prmd=inv#imgrc=SCVIIc9PAifMbM
https://tl.wikipedia.org/wiki/Korupsiyon
www.researchgate.net/publication/320558204_Alyansa_ng_Mga_Tagapagtan
ggol_ng_Wikang_FilipinoTANGGOL_WIKA_Internal_na_Kwento_Mga_Su
sing_Argumento_at_Dokumento_2014-2017
aklatangbayan.files.wordpress.com/2013/02/ang-konsepto-ng-bagong-bayani-
sa-mga-naratibo-ng-overseas-filipino-workers.pdf
tl.wikipedia.org/wiki/Korupsiyon
dokumen.site/download/filipino-sa-piling-larang-akademik-a5b39f02fef66d
wenn-mgahanguanngimpormasyon.blogspot.com/2012/01/mga-hanguan-ng-
impormasyon.html
kwf.gov.ph/tungkol-sa-kwf/
komisyonsawikangfilipino.wordpress.com/2013/12/01/kasaysayan/
doku.pub/documents/kontekstwalisadong-komunikasyon-sa-akodemikong-
filipino-d0nvvxzxvoqz
edoc.pub/mga-batayang-konseptong-pangwika-4-pdf-free.html
NEUST-CAS
Filipino
151
docshare.tips/filipino_58534784b6d87f49628b5b63.html
m.facebook.com/ACLCCollegeBalanga/posts/293014270805775
darkemo04.blogspot.com/2014/04/mga-teorya-sa-pagbasa.html
kodao.org/tagi/tagalog/
idoc.pub/documents/komunikasyon-sa-akademikong-filipino-gen5292955no
www.scribd.com/document/392382637/fil1
edoc.pub/kasaysayan-ng-wika-pdf-free.html
kodao.org/paksi/literary/page/3/
de-de.facebook.com/notes/kirt-cantara-segui/posisyong-papel-ng-kagawaran-
ng-filipinolohiya-ng-pup-hinggil-sa-pagtatanggal-ng/727134210658842/
kodao.org/bakit-filipino-at-di-tagalog/
de-de.facebook.com/ACLCCollegeBalanga/posts/293014270805775
www.scribd.com/document/425816822/KONTEKSTUWALISADO
www.scribd.com/presentation/428824953/Mga-Gawaing-Pangkomunikasyon-
Ng-Mga-Pilipino-Autosaved
www.slideshare.net/GinoongGood/anyo-ng-pagpapahag
eskwelanaga.files.wordpress.com/2011/02/pagsusuri-ng-impormasyon.pdf
edoc.pub/mga-estratehiya-sa-pagbasa-pdf-free.html
www.slideshare.net/avigailgabaleomaximo/kasaysayan-ng-alpabeto-at-wika
vdocuments.site/corruption-5651e2c1e7e06.html
edoc.pub/pananaliksik-summary-pdf-free.html
www.docsity.com/en/mga-batas-at-kautusan-na-may-kinalaman-sa-wikang-
pambansa/5294416/
www.docsity.com/en/filipino-reviewer-notes/5328269/
www.slideshare.net/aliciamargaretjavelosa/pangangalap-ng-datos-filipino
slideplayer.com/slide/13995323/
NEUST-CAS
Filipino
152
wika.pbworks.com/w/page/8021671/Kasaysayan?mode=embedded
edoc.pub/ang-proseso-ng-pagbasa-3-pdf-free.html
khristian139.blogspot.com/2015/09/
khristian139.blogspot.com/
fr.slideshare.net/ilabmycrazyboifrendjen/kabanata-v
www.researchgate.net/profile/David_Michael_San_Juan/publication/3210973
03_LIMANG_5_BAGONG_SILABUS_SA_PANITIKAN_AT_FILIPINO_S
A_KOLEHIYO/links/5a0d43a6a6fdcc39e9bfcc3d/LIMANG-5-BAGONG-
SILABUS-SA-PANITIKAN-AT-FILIPINO-SA-KOLEHIYO.pdf
studylib.net/doc/25212459/mga-batayang-konseptong-pangwika
www.scribd.com/presentation/444545599/teoretikal-na-modelo-pptx
www.pinoyweekly.org/2010/09/gaano-kahanda-ang-pilipinas-sa-mga-
kalamidad/
71_Kopya_ng_CMO_No_4_Series_of_2018_at_5_Silabus_sa_Filipino_at_Pa
nitikan/data/5af00310a6fdcc8508b95d41/Kopya-ng-CMO-No-4-Series-of-
2018-at-5-Silabus-sa-Filipino-at-Panitikan.pdf
kalusugan.ph/category/balitang-kalusugan/page/11/
mediko.ph/malnutrisyon-problema-ng-kahirapan-sa-pilipinas/
pt.scribd.com/doc/304309919/Pananaliksik-summary
www.scribd.com/presentation/351937866/anyongpagpapahag-140708040212-
phpapp01
pt.scribd.com/doc/152078740/Mga-Batayang-Konseptong-Pangwika
92_MGA_BAGONG_SILABUS_SA_FILIPINO_SA_KOLEHIYO/links/5a0
5a7a50f7e9bc407977c8f/MGA-BAGONG-SILABUS-SA-FILIPINO-SA-
KOLEHIYO.pdf
vdocuments.site/komunikasyon-sa-akademikong-filipino-563385fb429af.html
vdocuments.site/147232061-komunikasyon-sa-akademikong-filipino.html
NEUST-CAS
Filipino
153
doku.pub/documents/cmono57seriesof2017-silabus-filipinosakolehiyo-
8lyz8v77zeqd
www.slideshare.net/JadeParochelin/argumentativ-68996416
clubmanila.files.wordpress.com/2017/06/tanggol-wika-silabus-
konkomfil1.pdf
www.slideshare.net/En_Teng/reviewer-in-filipino-127693806
www.docsity.com/en/kontekstwalisadong-komunikasyon-sa-filipino-
konkomfil/5182612/
documents with identical matches
aprilrosebarrios.wordpress.com/
www.scribd.com/presentation/432000161/1-Sitwasyong-Pangkomunikasyon
edoc.pub/syllabus-in-kontekstwalisadong-komunikasyon-sa-filipinodocx-pdf-
free.html
archive.org/stream/MOP-Vol3-Gloria-Macapagal-Arroyo/12HD -
GMA_djvu.txt
www.slideshare.net/AngieAlmagro/paksang-pampananaliksik-89087103
www.powtoon.com/online-presentation/eWoXJm92SRJ/argumentasyon11/
www.hau.edu.ph/intra/courseoutline/pdf/sas-dolang/KOMFIL_06242019.pdf
www.hau.edu.ph/intra/courseoutline/pdf/sed-sedgened/KOMFIL.pdf
manilatoday.net/pagtatanggol-sa-wikang-filipino-tungkulin-ng-bawat-
lasalyano/
dokumen.site/download/araling-panlipunan-10-isyu-at-hamong-panlipunan-
panimula-at-gabay-na-tanong-a5b39f114de315
subjectsforstudents.wordpress.com/category/filipino/page/2/
www.slideshare.net/xiaoxiaocamster/argumen
idoc.pub/documents/kasaysayan-ng-wikang-filipino-k6nqmvx51p4w
www.docsity.com/en/science-of-the-monsrter/2480500/
NEUST-CAS
Filipino
154
tl.m.wikipedia.org/wiki/Pandarambong_sa_Pilipinas
mananghayanorman.tumblr.com/
www.researchgate.net/publication/49600923_Ang_Balangkas_Ng_Multikultu
ralismo_At_Ang_Pagbubuo_Ng_Bansang_Pilipino
www.scribd.com/presentation/425816490/Filipino
vdocuments.site/gamit-at-antas-ng-wika.html
www.readbag.com/lumina-hnu-ph-articles-demeteriooct09
www.slideshare.net/diocylannrequillo/filipino-batayang-uri-ng-diskurso-1
edoc.pub/kasaysayan-ng-wikang-fil-pdf-free.html
www.slideshare.net/shirleyveniegas5/sining-ng-pakikipagtalastasan-fil-101
edoc.pub/grade-5-lm-filipinopdf-pdf-free.html
pinoyradio.blogspot.com/2005/
pinoyradio.blogspot.com/2005/06/bagong-bayani-binawian-ng-buhay.html
edoc.pub/module-of-instructionpagbasa-at-pagsulat-tungo-sa-pananaliksik-1-
pagbasa-pdf-free.html
darkemo04.blogspot.com/2014/04/teoryang-itaas-pababa-top-down.html
pinasglobal.com/2018/07/urbanisasyon-ang-paglawak-at-paglaki-ng-mga-
lunsod/
tl.betweenmates.com/difference-between-conference-and-seminar-7409
chaleyann.wordpress.com/2014/11/28/mga-batayang-kaisipan-hinggil-sa-
pagbasa-1128/
www.slideshare.net/AlbertineDeJuanJr/mga-istratehiya-safilipino
www.coursehero.com/file/p6qvc4l/Hindi-bat-ang-asignaturang-Filipino-ang-
pangunahing-tiyak-na-tutugon-sa/
www.slideshare.net/Mehmeh25/kasaysayan-ng-wikang-pambansa-39316996
brainly.ph/question/2326297
NEUST-CAS
Filipino
155
www.slideshare.net/michaelsaudan1/pagtuturo-ng-maikling-kwento-pabula-
at-kwentong-bayan
edoc.pub/nepotismo-o-palakasan-system-pdf-free.html
www.scribd.com/presentation/437158938/MODYUL-1
www.scribd.com/document/402702634/LAYUNIN-docx
www.coursehero.com/file/paf3a68/Ang-Persepsyon-ay-ang-pagkilala-at-
pagtukoy-sa-mga-nakalimbag-na-simbolo-at/
www.scribd.com/doc/304309919/Pananaliksik-summary
dakilapinoy.com/tag/kasaysayan/page/2/
NEUST-CAS
Filipino

KOMFIL1 Modyul Withcover 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KOMFIL1 Modyul Withcover 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Paunang Salita

Komprehensibo, pili at napapanahon ang mga paksa na nag-aangat sa

Mga guro ng/sa Filipino

Talaan ng mga Sanggunian…………………………………………………149

Ang yunit na ito ay magbibigay ng idea kung paano nagsimulang

Matapos mong mapag-aralan ang yunit na ito,

_________1. Pilipino ang naging opisyal na wika ng Pilipinas

_________2. Ang Pilipinas ay mayroong walong pangunahing

_________3. Monolingguwal ang tawag sa patakaran kung

_________4. Tagalog ang naging batayan ng wikang

_________5. Sa kasalukuyan, may dalawampu’t anim (26) na

_________6. Filipino lamang ang opisyal na wika ng Pilipinas.

_________7. Alibata ang tawag sa sinaunang paraan ng

_________8. Tagalog ang kasalukuyang pambansang wika ng

_________9. Abakadang Tagalog ang kasalukuyang alpabeto

_________10. Dalawampu’t anim ang titik ng kasalukuyang

1.1. Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Pambansa

1.1.1. Ebolusyon ng Wikang Pambansa

Disyembre 30, 1937 –Tagalog ang

1940 – ipinag-utos ang pagtuturo ng

Hunyo 4, 1946 –Wikang Pambansang Pilipino ay isa nang wikang

1959 –Wikang Pambansa ay tatawaging Pilipino.

1987 – Filipino na ang ngalan ng wikang pambansa.

1.1.2. Ebolusyon ng Alpabetong Filipino

1940 – binuo ni Lope K. Santos ang Abakada, na may 20 titik: a, b,

Oktubre 4,1971 – pinagtibay ng Sanggunian ng SWP ang

Matapos ang Repormang Ortograpiko, nabuo ang sumusunod na

2001 –walong karagdagang letra ng alpabeto, ang

Agosto, 2007 – inilabas ng KWF ang borador ng

Mayo 20, 2008 – inilabas ng KWF ang Gabay sa

1.1.3. Mga Probisyong Pangwika Saligang Batas

Saligang Batas ng 1973

Artikulo XIV ng Saligang Batas 1987: WIKA

1.2. Rebyu sa Pagkakaiba ng Tagalog, Pilipino, at Filipino

Wikang Tagalog Bilang Wikang Pambansa

Pagkakaiba ng Pilipino sa Filipino

Ang pinakaubod ng konsepto ng Filipino bilang batay sa mga wika

PANUTO: Ngayong nalaman mo na ang pinagdaanan ng wika. Gumawa

(ilagay sa loob ng kahon ang gagawing timeline)

PANUTO: Magtala ng tig-iisa na pagkakatulad at pagkakaiba ng mga

Bakit Filipino at ‘di Tagalog?

MARAHIL ay dapat tuldukan na ang pagkalito. Ang Wikang

Pinakamalaki ang Luzon sa tatlong pangunahing islang bumubuo sa

Pinagtibay ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na nagkabisa

Nuong Hulyo 4, 1946, sa bisa ng Batas Komonwelt Blg. 570 na

May pananaw si Ben G. Domingo, retiradong propesor sa

Bagama’t nagpahayag din siya ng pagkalito. “Naisip ko rin noon,

“Hanggang sa mapagtanto kong ang mga ito ay likas (na tunog) sa

Ito ang malinaw na tugon kung bakit ang Filipino ay “nag-ampon”

“Mahabang salaysayin — at masalimuot — ang pinagdaanan sa batas

May agam-agam siya kung bakit Tagalog ang pinagbasehan ng

Noong 1986, nakapaloob sa binagong Saligang Batas ng 1986 na

1. Maipaliwanag ang kahalagahan at saysay ng Filipino bilang

TAMA O MALI. Isulat ang TAMA kung wasto ang pangungusap

_________1. Lahat ng wika sa daigdig ay sistematikong

_________2. Lahat ng tunog ay wika.

_________3. Ang wikang hindi ginagamit ay mananatiling

_________4. Maaaring mabuo ang isang salita sa isang

_________5. Ang wika na hindi pinagkasunduan na gamitin sa

_________8. Pasalita lamang ang paggamit ng wika.

_________9. Mahalaga na nauunawaan ng bawat isa ang

_________10. Ang mga salita ay maaaring magkaroon ng

1.3.1. Depinisyon ng Wika

Ang wika ay isang kalipunan ng mga salita at