You are on page 1of 18

n}+lus pTt/bflo ah]6 kl/If0f cf=a=@)&$÷&% / @)&%÷&^

v}/xgL gu/kflnsf, lrtjg

k|ltj]bg

k|:t't stf{ M “of]udfof s8]n”


n};;f; lj1

km|G6nfOg sG;N6 k|f ln, cgfdgu/


!= k[i7e"ld

g]kfnsf] ;+ljwfg, @)&@ df /fHosf] bfloTj, lgb]{zs l;4fGt tyf gLltcGtu{t …dlxnf, blnt, cflbjf;L
hghflt, dw]zL, pTkLl8t, pk]lIft / cNk;ª\Vos ;d'bfo, lk5l8Psf If]qnufotsf ;d:ofx¿nfO{ ;Daf]wg
ug{ /fHosf] ;dfj]zL, nf]stflGqs / cu|ufdL k'gM;+/rgf ug]{ k|fjwfg 5 . ;fy} /fHo ;+/rgfsf ;a}
cª\ux¿df dw]zL, blnt, cflbjf;L hghflt, dlxnf, dhb"/, ls;fg ckfËtf ePsf JolQm, lk5l8Psf ju{ /
If]q ;a}nfO{ ;dfg'kflts ;dfj]zLsf cfwf/df ;xefuL u/fpg] Joj:yf ul/Psf] 5 . g]kfn ;/sf/sf] gLlt,
sfo{qmd tyf ah]6 jStJo;d]tdf n}lËs ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zLs/0fsf d'2fx¿nfO{ k|fyldstfsf
;fy ;Daf]wg ul/Psf] 5 .

dlxnf / k'?ifsf] ;dfg'kflts ljsf; af6 g} ;du| ;dfhsf] ljsf; x'g k'Ub5 . ;dfg'kflts ljsf; cfhsf]
cfjZostf xf] . ;d'Ggt kl/jf/ / ;du| ;dfhsf] ljsf;df dlxnf / k'?ifsf] ;dfg bfloTj / of]ubfg x'g
cfjZos 5 . ;d'Ggt ;dfhsf] ljsf;df oL b'j} ju{sf] ;dfg dxTj x'+bfx'+b} klg /fi6«sf] ;du| l:yltdf
;dfgtf b]lvb}g . cfwf hg;+Vof cf]u6]sf] dlxnfx?sf] ljsf;df /fHon] ljleGg cGt/{fli6«o If]qdf u/]sf]
k|ltj4tfnfO{ ;dodf k'/f ug{ /fi6«sf] ;Dk'0f{ c+un] ljz]if hf]8 lbg' kg]{ b]lvG5 . ;+ljwfgn] dlxnf / k'?ifaLr
e]befj gx'g] jf ug{ gkfO{g] eg] klg Jojxf/df ;dfgtf 5}g . t;y{ o;/L lgdf{0f x'g] ;+ljwfg, P]g,
lgod,gLlt tyf ;+/rgfx?df nl}Ës d"nk|jfxLs/0f k|lqmonfO{ tLa|tf k|bfg ug{ cfjZos 5 .

;fj{hlgs ;]jf k|jfx ug]{ pb]Zon] v8f ePsf :yflgo ;/sf/ tyf ;+:yf cfkm} n}lËs b[li6sf]0faf6 ;Ifd /
;+j]bglzn x'g cfjZos 5 . :yfgLo ;/sf/sf] sfo{nfO{ a9L k|efjsf/L agfpg ;+:yfdf n}+lËs l:yltsf]
klxrfg / of]hgfa4 tj/af6 n}+ËLs pQ/bfoL ljsf; k|s[ofnfO{ ;+:yfut ug{ n}+lËs pQ/bflo ah]6 kl/If0f
cfjZos ePsf]n] ;+l3o dfdnf tyf ;fdfGo k|zf;g
dGqfnon] :yflgo ;/sf/x?sf] nflu n}lËs pQ/bflo ah]6 k/LIf0f ljlw tof/ u/]sf] / ;f] cg'?k o; k|b]z g+
# cGtu{t =v}/xgL gu/kflnsf, lrtjgn] @)&% sf] n}+lËs pQ/bflo ah]6 kl/If0f ;DkGg u/]sf 5g\ .

@ cWoogsf] dxTj

:yfgLo :jfoQ zf;g P]g @)%% n] dlxnf, hghftL, cflbaf;L, blnt, ;fdflhs, cfly{s ?kdf kmfO{bfaf6
al~rt ;d"xx?sf] ;xeflutfnfO{ a9fP/ ljsf;sf] k|lqmofnfO{ ;+:yfut ug]{ kIfdf hf]8 lbP/ cfkm\gf] If]qsf]
ljsf;sf nflu ;fwgx?sf] kl/rfng / afF8kmfF84f/f ;fdflhs ;dfgtf Nofpg] pb]Zo /fv]sf] 5 . ;f]xL
cg';f/ :yfgLo ;/sf/x?n] sfo{ ub}{ cfO{/x]sf] 5 .

;+:yfsf] sfo{nfO{ a9L k|efjsf/L agfpg ;+:yfdf n}+lËs l:yltsf] klxrfg / of]hgfa4 tj/af6 n}+ËLs
pQ/bfoL ljsf; k|s[ofnfO{ ;+:yfut ug{ n}+lËs ah]6 kl/If0f cfjZos 5 . n}+lËs pQ/bflo ah]6 kl/If0f
k|so[ f cfkm}df Pp6f ;xeflutfd'ns :jd"NofÍg ePsf]n] sd{rf/L tyf kbflwsf/Lx?sf] JolQmut tyf
;+:yfut s[ofsnfkx?nfO{ n}+lËs ;dfgtf / dlxnf ;zlQms/0fsf] If]qdf sfd ug{ pT;fx hufpF5 . ;fy}
o; k|lqmofdf ;+nUg ;]jf k|bfosx?nfO{ n}+lËs kIfdf pQ/bfoL x'g] tkm{ klg pGd'v u/fpFb5 .

o; k|lqmofn] :yfgLo ;/sf/sf] n}lËs d"nk|jfxLs/0f tyf dlxnf ;zlQms/0f ;DaGwL sfo{qmddf k|efjsfl/tf
a9fpg / ;+:yfut ckgTjsf] efjgf hu]gf{ ug{ klg ;3fpFg] x'G5 . kl/If0f4f/f sfo{qmd tyf ah]6sf]
ljZn]if0f u/L cfufdL jif{sf] sfo{qmd tyf ah]6nfO{ n}+lus b[li6sf]0faf6 to ug{ tyf ah]6 5'6\6ofpg ;d]t
;3fp k'¥ofpFb5 .

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


#=n}lËs ah]6 kl/If0fsf] p2]Zox?

-s_ :yfgLo ;/sf/sf] cfjlws / aflif{s of]hgfdf n}+lËs d"nk|jfxLs/0fnfO{ ;+:yfut ug]{ .
-v_ ;dfj]zLs/0fsf] nIonfO{ :yfgLo lgsfosf] ;+/rgf / sfo{ of]hgfdf :yfg lbg] .
-u_ :yflgo ;/sf/sf] n}lËs Pj+ ;dfj]zLs/0f ah]6 gLlt tyf sfo{s|d cWoog u/L n}lus d}qL agfpg] .

$=cWoogsf If]qx?

If]q – != :yfgLo lgsfosf] gLltdf n}lËs ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zL ljsf;
If]q– @= :yfgLo lgsfosf] Ifdtf ljsf; of]hgfdf n}lËs pQ/bfoL tyf ;fdflhs ;dfj]zL sfo{j|mdsf] d"n
k|jfxLs/0f
If]q– # nlIft sfo{s|d
If]q – $= n}lËs ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zL ljsf; of]hgf th'{df, sfof{Gjog, cg'udg / d"Nof+sg
If]q – %= cfGtl/s ;+/rgf
If]q – ^= ;'zf;g
If]q –&= dfgj ;+;fwg, ;DaGw lj:tf/
If]q – *= g]kfn ;/sf/sf n}lËs ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zL ljsf;sf gLlt / k|ltj¢tf

%= cWoogsf] ljlw

Nf}lËs pQ/bflo ah]6 kl/If0fn] Pp6f kIfnfO{ dfq geO{ w]/} kIfnfO{ ;d]6]/ :yflgo lgsfonfO{ ;'wf/fTds
af6f]df n}hfg klg d2t ug]{ ePsf]n] ljifoj:t' ;'xfpFbf] ljlw jf k|s[ofx? ckgfpg cfjZos 5 . o;
kl/If0fdf gu/kflnsfsf] sd{rf/L / sfo{kflnsfsf k|ltlglwx? Af;]/ n}lËs kl/If0faf6 ;+:yfsf] :jd"NofËg
ul/Psf] lyof] . gu/kflnsfsf] ut tyf rfn' cfly{s jif{sf] jh]6, jflif{s gLlt sfo{s|d, jh]6 tyf of]hgfsf]
cWoog u/L n}lus pQ/bflo jh]6 sfo{s|dsf /fd|f kIfx? tyf s'wf/ ug'{kg]{ kIfx?sf jf/]df cfjZos ;NNffx
;"emfj k|:t't ul/Psf] lyof] .

^=g]kfn ;/sf/sf] n};;f; tyf n}lus pQ/bflos jh]6


;DjlGw gLlt

g]kfn ;/sf/sf] cflys{ jif{ @)^#÷@)^$ sf] ah]6 jStJodf pNn]v ePsf n}lËs pQ/bfoL ah]6 th'{df ug]{
Joj:yfnfO{ ;+:yfut ul/g]5 eGg] gLltnfO{ sfof{Gjog Pj+ :fygLo :jfoQ zf;g P]g @)%% Pj+ lgodfjnL
@)%^ df ePsf] Joj:yf cg';f/ d"ntM :fygLo lgsfodf n}lËs tyf ;dfj]zL ljsf; kIfnfO{ ljsf; Pj+
k|j4{g ug{ g]kfn ;/sf/ ;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnon] :yfgLo lgsfo n}lËs pQ/bfoL tyf
;fdflhs ;dfj]zL ah]6 th'{df Pj+ kl/If0f lgb]{lzsf @)^* :jLs[t u/L sfof{Gjogdf NofPsf] 5 .

cf=a=@)^$÷)^% b]lv sfof{Gjogdf cfPsf] n}lËs pQ/bfoL ah]6 k|0ffnLnfO{ :yfgLos/0f u/L :yfgLo
;/sf/;Dd n}hfg] p¢]Zon] ;+ª3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnoaf6 æn}lus pQ/bfoL ah]6 th'{df
:yfgLos/0f /0fgLlt @)&@Æ tof/ u/L sfof{Gjogdf NofPsf] xf] . of] /0fgLlt k|efjsf/L ?kdf sfof{Gjogdf
Nofpg rflxg] cfjZos jftfj/0f Tfof/ kf/L o; dGqfno / dftxtsf lgsfox?n] of]hgf tyf ah]6 th'{dfsf]
;dob]lv g} sfo{qmdx?nfO{ n}lËs ;Dj]bgzLn x'g] u/L th'{df, sfof{Gjog, cg'udg / d"NofÍg u/L
cfdhgtfdf n}lËs pQ/bfoL ah]6 k|0ffnLn] vf]h]sf pknlAwx?sf] k|Tofe't x'g] u/L sfo{qmd / jh]6df th'{df
ug{ vf]lhPsf] 5 . bzj6f /0fgLlts If]qsf ljleGg sfo{x? u/L n}lËs ;d:ofx?nfO{ ;DAff]wg ug{ of]hgf tyf
ah]6 th'{dfs} ;dob]lv g} n}lËs ;Dj]bgzLn b[li6sf]0f cjnDjg ug{ ;xof]u k'¥ofpg] p¢]Zo lnO{Psf] 5 .

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


n}lËs ;Dj]bgzLntfsf] dfkg ug{ k|rngdf NofOPsf ;"rsx?, pk;"rsx? / sfo{ut AofVofsf] ;xof]uaf6
ck]lIft nIo k'/f x'g] ljZjf; lnO{Psf] 5 .

&= n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 k/LIf0fdf cfPsf d'Vo pknlAwx? – ;an kIf / ;"wf/ ug'{kg]{ kIfx?

;"rs ;jn kIf ;'wf/ ug'{ kg]{ kIf


 $$ k|ltzt dlxnf sd{rf/Lsf] ;xeflutf  clwsf+; dlxnf sd{rf/Lx? sfo{no
:yfgLo ePsf] . ;xfos tyf ;xof]uLsf] ?kdf
;/sf/sf]  gu/kflnsfdf n}lËs ljsf; x]g{] OsfO{sf] sfo{/t ePsf]
gLltdf Joj:yf u/L n}lËs ljsf; x]g{ Focal  gLlt tyf of]hgf zfvfdf dlxnf
n}lËs sd{rf/Lsf] Joj:yf ug'{kg]{ .
;dfgtf Person ePsf] .
tyf  gu/kflnsfn] lgoldt ?kdf sfo{qmdsf]  Dflxnfx¿sf] nflu sfg"gL lzIff
;fdflhs ;fj{hlgs ;'g'jfO{ ug]{ u/]sf] . ;DaGwL sfo{qmdx¿ Hf:tf]M sfg"gL
xs clwsf/, Psn dlxnf, d]nldnfk
;dfj]zL  gu/kflnsfn] cfcfkm\gf If]qsf kGhLs/0fsf] s]Gb|sf] e'ldsf cled"lvs/0f /
ljsf; tYofÍ cWofjlws ug]{ u/]sf] . r]lna]6L a]rljvg lj?¢ sfo{qmd
 gu/kflnsfdf dlxnf ljsf; zfvfsf] cflb jf/] cg'lzIf0f ug{] sfo{s|d
Joj:yfkg eO dlxnf ljsf; ;Djlgw /flvg'kg]{ .
sfo{s|dx? sfo{Gjog ePsf] .  gu/kflnsfsf] sfo{qmd sfof{Gjog
tyf cg'udg k|lqmofdf
dlxnf,cflbjf;L,blnt ;dGjo
;ldltx¿af6 ;xeflutf x'g;Sg] u/L
;'lglZrt ul/g'kg]{ .
 Dflxnf ljsf;sf] nflu 5'6\6} sf]if
:yfkgf ug'{ kg]{ .
 ;+o'Qm /fi6«;‹Lo afn clwsf/L
dxf;GwL !(*( df ul/Psf]
k|lta4tf sfof{Gjog ug{
sfo{qmdx¿df oy]i7 /sd ljlgof]hg
u/L sfo{qmdx¿ ;+rfng ug'{ kg]{ .
 dlxnfsf] cfly{s ljsf;sf nflu
oy]i7 sfo{s|dx? ;+rfng ug'{kg]{

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


Ifdtf  n};;f;sf] lasf;sf] nflu ah]6 lalgof]hg  n};;f; ;DjGwL gu/kflnsfsf]
ljsf; ePsf]5 . /0fgLlt Pj+ sfo{gLlt nfO{ 5'§}
of]hgfdf  Ifdtf ljsf;sf nflu pkef]Qmf ;ldltsf pNn]v u/L ;Djf]wg ug'{kg]{ .
n}lËs ;b:ox?nfO{ tflnd k|bfg ePsf] / pkef]Qmf  gu/kflnsfsf sd{rf/L nufot
pQ/bfoL ;ldltdf dlxnfsf] k|ltlglwTj ## k|ltzt sfo{kflnsfsf ;b:ox?nfO{ n};;f;
tyf eGbf j9L /x]sf] . tyf n}lus pQ/bflo jh]6 ;DjGwL
;fdflhs
;dfj]zL  gu/kflnsfsf] jflif{s of]hgf th'{df ubf{ ljljw lzif{sx?df tflnd k|bfg u/L
dlxnf ;lxt nlIft ;d"xsf] ;xeflutf /fd\} Ifdtf ljsf; ug'{kg]{ .
sfo{j|mdsf]
d"n b]lvPsf] .  gu/:t/L ;'k/Lj]If0f tyf cg'udg
k|jfxLs/0f ;ldltdf dlxnfsf Ifdtf clej[l2
ul/ ;s[o ;xeflutf u/fpg' kg]{ .
 k|fljlws tflndx? k|bfg u/L dlxnf
k|fljlws hgzlQm pTkfbg /
ljsf;sf] cfj:ostf .
 dlxnf lx+;f Go"gLs/0fsf nflu jh]6
ljlgof]hg gePsf] .
 a]lhª 3f]if0ffkqsf k|ltj4tfsf
af/]df sd{rf/Lx?nfO{ cled'vLs/0f
u/L sfo{qmd to u/L sfof{Gjog
;d]t ug'{ kg]{ .
nlIft  :yfgLo txsf] gLlt tyf of]hgfdf n}lËs  vl08s[t tYof+s /x]sf] To;sf]
sfo{s|d ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zLs/0f cWofjlws cfjZos .
;DaGwL :ki6 bL3{sfnLg ;f]r / kl/sNkgf  nlIft ju{sf nflu ah]6 ljlgof]hg
;lxt dlxnf / k'?ifaLr ;dfgtf tyf ug'{ kg]{ .
;fdflhs ;dfj]zLs/0fsf s'/fnfO{ ;d]6]sf]  nlIft ju{sf nflu ljlgof]hg ePsf]
5. ah]6 ;fj{hlgs ug'{ kg]{ ;fy} ;]jf
 ;fj{hlgs ;'g'jfO{ lgoldt ?kdf x'g] u/]sf] . k|jfxdf nlIft ;d"xnfO{ k|fyldstf
;dLIff uf]i7Ldf nlIft ;d"xsf k|ltlglwx?sf] lbg] jftfj/0fsf] >[hgf ug'{ kg]{ .
;xeflutf x'g] u/]sf] .  of]hgf th'{df ubf{ dlxnfx?sf]
cfjZostf tyf cfly{s ljsf;
;DjlGwt of]hgfx? sfo{Gjog ug]{ .
 Dflxnfx?s]f nflu k|TIfo nfe x'g]
dlxnf :j/f]huf/d'ns cfod'ns
tyf ;Lkd'ns tflndx?sf] Joj:yf
ug'{ kg]{ .
n}lËs  sfo{/t sd{rf/Lx?dWo] dlxnf k'?ifsf] ;+Vof  :yflkt n}lËs O{sfO{ 8]S;sf]
;dfgtf ;dfg gePtf klg dlxnfsf] ;+Vof pNn]Vo dfWoodaf6 / lg0ff{os txdf klg
tyf ePsf] . dlxnfsf] ;xeflutf ;'lglZrt ug]{
;fdflhs  ;d'bfo:t/sf cfwf/e"t tYofFs ;+sng ug]{ gLlt agfpg' kg]{ . n}lËs 8]S;
;dfj]zL u/]sf], nflu ah]6 ;d]t ljlgof]hg ug'{ kg]{
ljsf;
of]hgf  of]hgf th'{df df tf]lsP adf]lhd dlxnf,  of]hgf th'{df ubf{ dlxnfx?nfO{
afnaflnsf tyf cGo ;a} nlIft ;d"xsf] k|ToIf nfe x'g] vfnsf
th'{df,
n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=
sfof{Gjog, ;lqmo ;xeflutf ePsf] . :j/f]huf/d"ns, cfod"ns /
cg'udg /  ;fj{hlgs ;'g'jfO{ lgoldt ?kdf x'g] u/]sf] . ;Lkd"ns sfo{qmdx? 5gf}6 x'g' kg]{ .
d"Nof+sg nlIft ju{sf nflu th'{df ePsf] sfo{qmd  dlxnf sf]if :yfkgf ul/g' kg]{ .
tyf ah]6 ;fj{hlgs ug]{ u/]sf] ;fy}  a]lhË 3f]if0ffkqsf !@ a6f
;dLIffdf oL ;a} sfo{qmd tyf ah]6sf] k|ltj4tfx?sf ljifodf sd{rf/LnfO{
k|ultsf] af/]df 5nkmn x'g] u/]sf] . cled'vLs/0f u/L ;f] k|lj4tf
sfof{Gjogsf nflu ah]6 ljlgof]hg
ug'{ kg]{ .
cfGtl/s  gu/kflnsfdf dlxnfd}qL jftfj/0f /x]sf]5 .  dlxnf lx+;f lgoGq0fsf nflu cfrf/
;+/rgf h:t}M zf}yfno ;+lxtf jgfpg' kg]{ .
 sfo{qmdx?sf] sfof{Gjogdf :yfgLo  n}lËs tyf ;fdflhs ;dfj]zL
dlxnfx?sf] ;xeflutf ;lqmo /x]sf] ;Dks{ JolQm tf]Sg'kg]{ .
 cflbjf;L, hghflt, blnt nufot nlIft  sfo{of]hgf jgfO{ n}lËs tyf
;d"xnfO{ s]lx jh]6 ljlgof]hg ePsf] ;fdflhs ;dfj]zL ;DjGwL
 :yfgLo :t/df nlIft ju{sf] ;xeflutf sfo{qmdx? ;+rfng ug'{kg]{ .
pNn]Vo x'g] u/]sf]  gu/kflnsfjf6 x'g] u/]sf
sfo{qmdx?nfO{ ljleGg dfWodx?jf6
;d'bfo :t/ ;Dd k'¥ofO{ hfgsf/L
u/fpg' kg]{ .
;'zf;g .  nlIft ju{x?nfO{ 5'6\ofOPsf] ah]6
 ;ldltx?df tf]lsP adf]lhdsf] dlxnf ;fj{hlgs x'g] u/]sf] .
;xeflutf 5 .  sd{rf/L kbk"lt{ ubf{ ;dfj]zL
 ;fj{hlgs ;'g'jfO{ lgoldt ?kdf x'g] u/]sf] . l;4fGtnfO{ k|ltkfbg ug]{ k|ltj4tf
 of]hgf th'{df ubf{ dlxnfx?sf] ## k||ltzt ;lxtsf] gLltut lg0f{o x'g' kg]{
pkl:yt e} of]hgf 5gf}6 ug]{ ul/Psf] .  :yfgLo klqsfx? dfkm{t
 ;x>fAbL ljsf; nIox? k|fKt ug]{ vfnsf :yfgLo:t/df ;"rgf k|jfx u/L
of]hgf tyf sfo{qmd th'{df u/L ;f]xL ljz]if u/L nlIft ju{nfO{ ;" ;'lrt
adf]lhd ah]6 ljlgof]hg x'g] u/]sf] . ug'{ kg]{ .
 gu/kflnsf:t/df n};;f; tflnd
lbg ;Sg] hgzlQm tof/ ug'{ kg]{
;fy} dfgj ;+zfwg O{sfO{sf] :yfkgf
u/L >f]t JolQmx?sf] ;"lrs[t
clen]v tof/ ug'{ kg]{
 dlxnf sd{rf/Lx?sf] uef{j:yf /
:tgkfg ;DaGwL ;+j]bgzLntfnfO{
Wofg lbOg kg]{ .
Dffgj  dfgj ;+;fwg ljsf; s]Gb| / OsfO
;+;fwg  Ifdtf ljsf; of]hgf gePtf klg jflif{s sf] :yfkgf eO{ ;|f]t JolQmx?sf]
;DjGw / sfo{qmddf n}+lus pQ/bfoL tyf ;fdflhs /f]:6/ tof/ ug'{ kg]{ .
lj:tf/ ;dfj]zL sfo{qmdx? ;dfj]z ePsf  N}flËs ljsf; x]g]{ OsfO{ dfkm{t
 pkef]Qmf ;ldltdf tf]ldP adf]lhdsf] dlxnf tyf k'?if sd{rf/Lsf] ;+Vofdf
k|ltztdf dlxnfsf] ;xeflutf x'g] u/]sf] ;dfgtf Nofpg] gLlt Nofpg' kg]{ .

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


;fy} cGo Ifdtf ljsf; ;DaGwL sfo{qmddf  Uf|ld0f dlxnf k|ljlwsx?-kz' ;]jf,
klg dlxnfx?sf] pNn]Vo ;xeflutf x'g] s[lif, :jf:Yo / k'jf{wf/ ;DjlGw
u/]sf] . k|ljlws pNn]Vo ?kdf tof/
 dlxnf lx+;f lj?4 ;'Go ;lxi0f'tf ckgfpg] ul/g kg]{ .
u/L lqmofsnfkx? ;+rfng ePsf .  Ifdtf ljsf; of]hgf tof/ u/L
n};;f; ultljlwsf nflu kof{Kt
ah]6 Joj:yf ug'{ kg]{ .
 n};;f; tflnd lbg dfgjLo >f]t
tof/ ug{ kxn ug'{ kg]{,

Gf]kfn  gu/kflnsfn] jflif{s gLlt tyf sfo{s|ddf  gu/kflnsfsf] p2]Zon] dlxnf /


;/sf/sf n}lus ljsf;df Wofg lbg] pNn]v ul/Psf] . k'?if aLr ;dfgtf tyf ;fdflhs
Nf}lËs tyf  gu/kflnsfsf sd{rf/Lx¿sf] kbk"lt{ ubf{ ;dfj]zLs/0fsf s'/fx¿nfO{
;fdflhs ;a} hfthflt, ju{ lnË / ;d'bfosf lar Gofo;+ut?kdf g;d]6]sf]n] pb]Zo
;dfj]zL ;dfj]zLs/0f x'g] u/L sd{rf/Lx¿sf] :ki6 ub}{ p2]Zo cg';f/ sfo{qmd to
ljsf;sf k|ltlglwTj x'g ;Sg] /0fgLlt lnOPsf] . ug'k{ g]{
gLlt /  jflif{s n}lus kl/If0f ug'{ kg]{ .
k|ltj4tf  pkef]Qmf ;ldltdf ## k|ltzt dlxnfx¿sf] ;+l3o ;/sf/sf] n}lus ;dfgtf tyf
;xeflutf x'g] ;'lglZrt x'g] u/]sf] .
;fdflhs ;dfj]lz gLlt, :yflgo
 pkef]Qmf ;ldltsf dlxnf tyf nlIft n}lu+s pQ/bflo jh]6 /0fgLlt @)&@
;d'xsf kbflwsf/Lx¿nfO{ tflndsf] Joj:yf nfO{ cjnDjg ug'{kg]{ .
ePsf] .  Ifdtf ljsf; of]hgfdf n}lËs
pQ/bfoL tyf ;fdflhs ;dfj]zL
 gu/kflnsfsf] of]hgf th'{df ubf{ nlIft ah]6 lgdf{0f Pj+ kl/If0f lgoldt
;d'xx¿sf] ;lqmo ;xeflutfdf to ug]{ ?kdf ug{ ah]6sf] Joj:yfug'{kg]{ .
u/]sf] .  of]hgf th'{df ubf{ dlxnfnfO{ ;xof]u
k'Ug] of]hgf eP klg k|ToIf nfe x'g]
 dlxnfx¿sf] nflu nf]s ;]jf cfof]u k"j{ / dlxnfsf] nflu :j/f]huf/d"ns,
tof/L sIffsf nflu tflndsf] Joj:yf ePsf] cfod"ns / ;Lkd"ns sfo{qmdx¿
. /fVg] gkfOPsf]n] cfufdL lbgdf
o;tkm{ ljz]if Wofg lbg' kg]{ .
 dlxnf lx+;f lj?4 ;"Go ;lxi0f'tf ckgfPsf]
5  ;x;|fAbL ljsf;sf nIox¿ k|fKt ug]{
sfo{qmdx¿df sd Wofg uPsfn] ;f]
ljifodf :ki6 sfo{qmd agfpg'kg]{ .

*= n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0fsf d"Vo ;"rsx? / c+s ef/

;"rs != of]hgf th'{df tyf sfof{Gjogdf dlxnf / cGo nlIft ;d'xsf] ;xeflutf -@)_
;"rs @M dlxnfx? / nlIft ;d"xsf] Ifdtf clej[l4 -@)_

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


;"rs #M sfo{qmddf ;a} ;d'bfosf dlxnfx¿nfO nfe tyf lgoGq0fdf
;'lglZrttf -#)_
;"rs $M ;a} ;d'bfosf dlxnfx¿ /f]huf/L / cfo cfh{g cles[l4 -@)_
;"rs %M ;a} ;d'bfosf dlxnfx?sf] ;dosf] k|of]udf u'0ffTds ;'wf/ tyf sfo{jf]emdf sld -!)_

(= n}lus pQ/bflo jh]6 ;DjlGw gu/kflnsf :tl/o :jd"Nof+sgsf] glthf

n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0fsf d"Vo ;"rsx? / c+s ef/

of]hgf dlxnfx? / sfo{qmddf ;a} ;a} n}lus


;]jf k|bfos th'{df tyf nlIft ;a} ;d'bfosf ;d'bfosf ;d'bfosf pQ/bflo
sfo{nox? sfof{Gjogdf ;d"xsf] dlxnfx¿sf] dlxnfx¿ dlxnfx?sf] jh]6sf]
dlxnf / Ifdtf nflu nfe /f]huf/L / ;dosf] cjZyf
cGo nlIft clej[l4 -@)_ tyf cfo cfh{g k|of]udf
;d'xsf] lgoGq0fdf cles[l4 - u'0ffTds
;xeflutf ;'lglZrttf @)_ ;'wf/ tyf
-@)_ -#)_ sfo{jf]emdf
sld -!)_

dlxnf tyf
afnaflnsf zfvf 13 12 22 5 7 59
:jf:Yo zfvf 13 9.5 19 18 0 59.5
s[lk zfvf 16 13 26 14 10 79
k|zf;g zfvf 17.5 12 11 18 8 66.5
sfo{kflnsf 14 8 15 11 8 56

v}/xgL gu/kflnsf cGtu{ ;]jf k|bfos ;++:yfx?n] k|bfg u/]sf] ;]jfsf] n}lus pQ/bflo jh]6 tyf sfo{s|dsf]
:jd"Nof+sgsf] glthf cg';f/ s[lif ljsf; sfof{non] k|bfg ub}cfPsf] sfo{s|dx?df n}lus pQ/bflo cj:yf
/fd|f] b]lvPsf] 5 . n}lus pQ/bflo lx;fjn] %) eGbf dfly jf &( k|ltzt k|fKt u/L k|ToIf pQ/bflo jh]6
tyf sfo{s|d ;+rfng ub}{ cfPsf kfOPsf] 5 . To;t} dlxnf ljsf; tyf jfnjflnsf zfvfn] %( k|ltzt eGbf
dfly jf k|ToIf n}lus pQ/bflo jh]6 tyf sfo{s|d ;+rfng u/]sf 5 . o; dWo klg ;j} ;]jf k|bfos
sfo{nox?n] # g+ ;"rs tyf sfo{s|ddf ;j} ;d"bfosf dlxnfx?nfO{ nfe tyf lgoGq0fdf ;"lglZrtfdf ljz]if
Wofg lbPsf] kfOG5 . ;du|df ;j} sfof{nosf] :jd"Nof+sg cg';f/ %) k|ltzt eGbf dfly c+s k|fKt ePsf]n]
k|ToIf n}lus pQ/bfoL of]hgf tyf sfo{s|dx? sfo{Gjog ePsf] kfOPsf] 5 .

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


26 ;'rs ! ;'rs @ ;'rs # ;'rs $ ;'rs %
22
19
18 17.5 18
16
15
14 14
13 13 13
12 12
11 11
9.5 10
8 8 8
7
5

dlxnf tyf afnaflnsf zfvf :jf:Yo zfvf s[lif zfvf k|zf;g zfvf sf{okflnsf

(=!= dfs'/L hfnf] ljZn]if0f

o;/L oxL :jd"Nof+sgnfO{ dfs'/L hfnf] ljlwdf ljZn]if0f ubf{ o; gu/kflnsfn] cfudL jif{df dlxnf tyf
k5f8L k/]sf ;d'bfosf] ;"rs g+ % jf ;dosf] k|of]udf u'0ffTds k|of]u tyf sfo{jf]em sdL x"g] k|sf/sf of]hgf
th'{df tyf sfo{Gjog ug{ cfjZos b]lvG5 . o; ;"rs cGtu{t gu/kfnLsfsf ;j} sfo{fnon] ;+rfng u/]sf
of]hgfx?df dlxnf tyf ;d'bfosf] ;do jrt jf u'0ffTds k|of]u x'g] / sfo{ jf]em sd x'g] sfo{s|d cem}
j9fpg' kg]{ :jd"Nof+sgn] b]vfPsf] 5 . o;y{ gu/kflnsfn] ;du| sfo{s|d cGtu{t dlxnf tyf k5f8L k/]sf
;d'bfosf] sfo{jf]em 36fpg], ;dosf] ;lx ;b'kof]u ub}{ cfocfh{g d"ns sfo{s|d tyf Ifdtf ljsf;sf of]hgf
tyf sfo{s|d th'{df u/L sfo{Gjog ug{ cfjZos b]lvPsf] 5 .

;"rs ! of]hgf th'{df tyf


sfof{Gjogdf ;xeflutf M
73.5

;"rs % ;"rs @
;do jrt tyf sfo{jf]emdf sld 54.5 Ifdtf clej[l4 M
33

66
;"rs $ ;"rs #
/f]huf/L / cfo cfh{g cles[l4 nfe tyf lgoGq0fdf ;'lglZrttf M
93

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


!)= j8fut n}lus pQ/bflo jh]6 tyf sfo{s|d ljZn]if0f

o; v}/xgL gu/kflnsf !# j6fx? 5g\ . ;j} j8fx?n] n}lus ;dgtf tyf ;fdflhs If]qdf sfd ug]{ k|of;
ePsf] 5 . ;j} j8fn] o; cfly{s jif{sf] cfkm\gf of]hgf tyf sfo{s|dx?sf] sfo{Gjogsf] kIf / o;af6 dlxnf
tyf k5f8L k/]sf ju{nfO{ k"u]sf] k|efjsf] d"Vo tyf pk;"rsdf lgwf{0f ePsf] cs+sf]] k|ltztsf] cfwf/df
j8fut :jd"Nof+sg u/]sf 5g\ . j8fut :jd"Nof+sg cg';f/ j8f g+= ! -%!=& k|ltzt_, $ -^)=% k|ltzt_ ,% -
^# k|ltzt_, ( -%*=% k|ltzt_ / !) -%# k|ltzt_ sf] n}lus pQ/bflo of]hgf tyf sfo{s|dsf] cjf:yf
;Gtf]ifhgs b]lvG5 . :jd'Nof+sgdf %) k|ltzt eGbf dfly k|fKt u/L ;du| sfo{s|dx?n] dlxnf tyf k5f8L
k/]sf ju{nfO{ k|ToIf kmfObf k"/\ofPsf] 5 . tyfkL afsL c? ;j} j8fx?sf] sfo{s|d tyf jh]6 sf]
:jd'Nof+sgdf %) k|ltzt eGbf sd / @) k|ltzt eGbf j9L k|fKt u/]sf]n] oL j8fx?n] u/]sf sfo{s|d tyf
jh]6 ck|ToIf n};;f; pQ/bflo jf ck|ToIf ?kdf Go'g kmfObf k"u]sf] t/ ;"lglZrt gePsf] b]lvPsf] 5 .
t;{y cfufdL jif{x?df oL j8fx?n] n};;f; If]qdf c? ;'wf/ Nofpg n}lus pQ/bflo jh]6 tyf sfo{s|dx?
sfo{Gjog ug{ cfjZos b]lvPsf] 5 .

j8f ;"rs ! ;"rs @ ;"rs # ;"rs $ ;"rs % n}lus


of]hgf th'{df Ifdtf nfe tyf /f]huf/L / ;do jrt tyf pQ/bflo
tyf clej[l4 M lgoGq0fdf cfo cfh{g sfo{jf]emdf sld jh]6sf] cjZyf
sfof{Gjogdf ;'lglZrttf cles[l4
;xeflutf M
1 11.5 10.8 23.2 11.2 6.5 51.7
2 17 10.5 17.5 8 3 39
3 14 11 15 8 1 35
4 16 15 26.5 11 8 60.5
5 14 13 25 15 10 63
6 11 7 24.5 9 5.5 46
7 15 12.2 12 9 5 38.2
8 14 8 18 10 7 43
9 16 9.5 31 12.5 5.5 58.5
10 15 14 23.5 10 5.5 53
11 15 15 11 11 3 40
12 19 12 18 6 0 36
13 14 8 18 10 7 43

j8f :t/Lo d:jd"Nof+sg glthf ;"rsdf cfwfl/t ljZn]if0f cg';f/ clwsf+z j8fx?n] sfo{s|d th'{df tyf
sfo{Gjog kZrft ;"rs g+= # jf sfo{s|ddf ;j} ;d'bfosf dlxnfx?nfO{ nfe tyf lgoGq0fdf ;'lglZrttf
ePsf] kfOPsf] 5 . To:t} oL sfo{s|dx?n] dlxnfx? tyf nlIft ;d'bfosf] Ifdtf clej[l4df ;xof]u k'u]sf]
b]lvG5 . To:t} of]hgf th'{dfdf dlxnf tyf nlIft ju{sf] ;xeflutf, dlxnf tyf nlIft ju{x?sf] Ifdtf
clej[l4, /f]huf/L tyf cfocfh{g clej[l4;+u ;DjlGwt ;"rsdf klg sd ePsf] 5 . tyfkL oL ;"rsx?n]

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


dlxnf tyf nlIft ju{sf] ;do ;b'kof]u tyf sfdsf] jf]em 36fpg] vfnsf sfo{s|dx? th'{df tyf sfo{Gjog
ug{ cfjZos b]lvG5 .

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

;'rs ! of]hgf th'{df tyf sfof{Gjogdf dlxnf / cGo nlIft ;d'xsf] ;xeflutf -@)_
;'rs @ dlxnfx? / nlIft ;d"xsf] Ifdtf clej[l4 -@)_
;'rs # sfo{qmddf ;a} ;d'bfosf dlxnfx¿nfO nfe tyf lgoGq0fdf ;'lglZrttf -#)_
;'rs $ ;a} ;d'bfosf dlxnfx¿ /f]huf/L / cfo cfh{g cles[l4 -@)_
;'rs % ;a} ;d'bfosf dlxnfx?sf] ;dosf] k|of]udf u'0ffTds ;'wf/ tyf sfo{jf]emdf sld -!)_

!)=! dfs'/L hfnf] ljZn]if0f

!# j8fsf] j8fut ?kdf n};;f;sf] If]qdf sfo{Gjog ePsf sfo{s|dx?sf] % j6f d"Vo tyf
pk;"rsx?df 5nkmn u/L :jfd"Nof+s u/L n}lus pQ/bflo ;dfj]zL jh]6 of]hgf tyf
sfo{s|dsf] k|efjsf/Ltfsf] glthf cg';f/ dfs'/L hfnf] ljlwjf6 ljZn]if0f ug]{ k|of; ul/Psf] 5 .
;f] :jd"Nof+sgsf] ljZn]if0f cg';f/ j8f g+= !, $,%,( / !) jfx]s cGo ;j} j8fn] cfudL cfly{s
jif{df n};;f;sf ;jfnx?nfO{ ;Djf]wg ug{ n}lus pQ/bflo of]hgf tyf sfo{s|d th'{df u/L
sfo{Gjog ug{ cfjZos b]lvG5 .
1 ;"rs !
70 of]hgf th'{df
13 51.7 2 tyf
60
sfof{Gjogdf
43 50
9% ;xeflutf M
39 24% ;"rs @
12 40 3 16% Ifdtf clej[l4 M
30
36 35
20
18% ;"rs #
60.5 nfe tyf
11 40
10 4 33% lgoGq0fdf
0 ;'lglZrttf M
;"rs $
/f]huf/L / cfo
63 cfh{g cles[l4
10 53 5

;"rs %
46 ;do jrt tyf
38.2 sfo{jf]emdf sld
9 43 6
58.5
8 7

n}lus pQ/bflo jh]6sf] cjZyf j8f g++

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


To:t}u/L o; cfly{s jif{ @)&% df v}/xgL gu/kflnsf cGtut{ !# j6f j8fx?n] n};;f;sf
;jfnx?nfO{ ;Djf]wg ug{ dlxnf tyf nlIft ;d"bfosf] cfly{s tyf ;fdflhs cj:yf ;'wf/sf
nflu ljleGg of]hgf tyf sfo{s|dx? th'{df u/L sfo{Gjog u/]sf] 5 . % j6f d"Vo ;"rs dWo]
;"rs g+= # jf sfo{Gjog ePsf sfo{s|djf6 dlxnf tyf nlIft ;d'bfosf] cfjZoStfdf cfwfl/t
of]hgf tyf jh]6 th'{df ePsf] 5 . ;d'bfodf n}lus d}qL, ;fdflhs tyf n}lus lje]b lj?4sf
cleofgx?, cfjZos n}lus tyf ;fdflhs ;dfj]lz d}qL gLlt tyf lgodx?sf] ljsf; tyf
sfo{Gjog, ljlgof]lht jh]6 ;f]lx lzif{sdf ljlgof]hfg ug]{ sfo{ ePsf]n] :jd"Nofsg cg';f/
;du| ;"rs dWo] ## k|ltzt o; ;"rs cg';f/ k|utL ePsf] kfOPsf] 5 .

To:t} ;j} eGbf sd ( k|ltzt ;"rs g+ % /x]sf] 5 . gu/kflnsf tyf j8fx?n] th'{df u/]sf
of]hgf tyf sfo{s|dx? dlxnf tyf nlIft ;d'bfox?sf] sfdsf] jf]em tyf ;dosf] jrt x'g]
vfnsf sfo{s|dx? sd ePsf] b]lvG5 . t;y{ cfudL jif{x?df ;j} j8fx?n] k/Dk/f
e'dLsfx?nfO{ kl/j{tg x'g] / ;f] ;do jrt eO{ cGo cfocfh{g ug{ ;Sg] sfo{s|dx? th'{df
u/L sfo{Gjog ug{ h?/L b]lvG5 . n}lus e"ldsfdf kl/j{tg Nofpg ;xof]u k"Ug] r]tgfd"ns
sfo{s|d, 3/fo;L sfddf k"?ifsf] e'ldsf j9fpg] / dlxnfsf] 3/fo;L sfdsf] d"Nof tyf
d"Nof+sg x'g] h:tf sfo{s|dx? cfufdL jif{sf] of]hgfdf ;dfj]z ug{ ;s] o; gu/kflnsfn]
n};;f;sf] If]qdf glthf xfl;n ug{ ;Sg] ;Defjgf b]lvG5 .

!!= ;'emfa

 gu/kflnsfn] dlxnf tyf ljkGg ju{sf] cfly{s ;;lQms/0fnfO{ ljif]z hf]8 lbg] .
 gu/kflnsfx?n] cfufdL lbgdf sd{rf/L kbk"lt{ ubf{ ;dfj]zL cjwf/0ff cjnDag ug{'kg{]
. gu/kflnsfsf] ljleGg ;ldltx?df kbflwsf/Lx? ;dfj]zL k|fjwfg cg'?ksf] x'g'kg{]
.g=kf=sf sd{rf/Lx?nfO{ n};;f; ;DalGWf tflnd lbg' kg{] ckl/xfo{tf b]lvPsf] . n}:f;f;
cjwf/0ff ;DalGWf Ifdtf ljsf; sfo{of]hgf (CD Plan) tof/L u/L ah]6sf] Aoj:yf
x'g'kg{] .

 gkfn] cg'bfg ah]6sf] cltl/Qm cfkm\gf] cfGtl/s cfosf] k"Flhut ah]6af6 klg n}lus
jh]6sf] k|ltzt c+snfO{ dfGo x'g]u/L ah]6 ljlgof]hg ug{'kg{] . gkfsf] of]hgfaf6
;tk|ltzt\ nlIft au{x? nfeflGjt x'g]cj:yf zl'glZrt xg' kg]{ cj:yfsf] ljsf; ug]{ .

 gu/kflnsfdf n}lËs 8]:ssf] sd{rf/L Aoj:yfkg u/L sfo{ljj/0f ;d]t pknAw u/fpg'
kg{] . gu/kflnsf If]qleq n};;f; k|0ffnLnfO{ dha't / k|efjsf/L jgfpg cGt/
sfof{no sfo{ut ;+oGq tof/ ug{'kg{] . o:tf ;+oGqsf k|ltlglwx?nfO{ klg n}:f;f;
;DalGw tflndsf] Aoj:yf ug{'kg{] .

 ;x;|fAbL ljsf; nIonfO{ :yfgLos/0f ug{ nIo cg';f/sf] ah]6sf] Aoj:yf ug{'kg{] .
ah]6df ePsf] dlxnf ljsf;sf nflu !@ If]q;Fu ;DalGwt k|ltj4tfsf] ;Gbe{df

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


hfgsf/L jf cled'lvs/0f ug{'kg{] . CEADAW n] Aoj:yf u/]sf] cj:yfx?sf]
;'lglZrttfsf] nflu sfo{qmd tyf ah]6 ljlgof]hg ug{k' g{].

 :yflgo txn] n};;f; ;DjlGw sfo{ljlw tyf gLltnfO{ cjnDjg u/]gu/]sf] cg'udg tyf
d'Nof+sg ug]{ ;+oGqsf] ljsf; ug'{kg]{ .

 cGo ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;3;:yfx? ;+u ;dGjo u/L n};;f; ;DjlGw
ls|ofsnfknfO{ k|efjsf/L jgfpg] / ;j} lgsfonfO{ pQ/bflo jgfpg] .
 n}lu+s d}lq tyf ;fdflhs ;dfj]lz ;Dj]bglzn sfo{no lgdf{0f sf nfuL cfrf/ ;lxtf
;fy} gLlt sfof{Gjogdf hf]8 ug{ cfjZos 5 .
 u|fld0f dlxnf k|ljlwsx?-kz' ;]jf, s[lif, :jf:Yo / k'jf{wf/ ;DjlGw k|ljlws pNn]Vo
?kdf tof/ ug{ cfjZos h;sf] sf/0f n] tflndsf] pknJwL b]llvg] .
 Nf}lËs d'nk|jflxs/0fsf nflu 5'6\6} cNksflng,-jflif{s_ / bL3{sflng- jx'jflif{s_of]hgf
tof/ ug{ clt cfjZos /x]sf] .
 g]kfn ;/sf/ n] x:tfIf/ u/]sf cGt{/fli6o ;lGw cle;lGwx?sf] jf/]df :yflgo txsf
sd{rf/Lx?nfO{ cled'lvs/0f sf] cfj:ostf dx;';Ls/0f ul/of] .

!@= lgisif{

g]kfn ;/sf/sf] gLlt cg';f/ o; v}/xgL g/kflnsfn] cl3Nnf cfly{s n};;f; kl/If0f
gb]lvPtf klg n};;f; ;DjlGw ljleGg sfo{s|dx? ;+rfng ub}{ cfPsf] kfOPsf] 5 . cf=j
sf] gLlt / sfo{s|ddf n};;f; ;DjlGw cfjZos of]hgf ;lxt gu/;efjf6 cg'df]bg ub}
cfPsf] kfO{G5 . h:n] n};;f;nfO{ :yflgo ;f;gdf d"nk|fjflxs/0f ug{ sf];] 9'+ufsf] sfd
u/]sf 5 . :yflgo txsf] gLltdf n}lus tyf ;fdflhs ;dfj]zL ljsf; ;dfj]z ePsf]
kfO{G5 . t/ cem} klg Jojxfl/s ?kdf dlxnf k'?if lar lje]b cGTo ug]{ sfo{ gLlt tyf
cfrf/;lx+tf tof/ ul/ sfof{Gjog ug'{ kg]{ b]lvG5 . nlIft ju{sf] cfly{s ;;lQms/0fdf
hf]8 lbb} cfj:ostf cg';f/ of]hgfsf pkef]Qmfx?nfO{ tflnd lbg' cfj:os b]lvPsf] 5
. h;n] of]hgfsf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf ;fy} k|efjsf/L pknlAw Nofpg d4t ub{5 .

:yflgo txsf ;Dk"0f{ kbflwsf/L, sd{rf/L / ljleGg ;dGjo ;ldltsf ;b:ox?nfO{


n}lu+s d'n k|jfxLs/0f, ;fdflhs ;dfj]zLs/0f ;DjlGw tflnd lbg' kg]{ cfj:ostf
dx;';Ls/0f ePsf] 5 . of] tflndn] ;femf j'emfO{ lgdf{0f ug'{sf] ;fy} n}lu+s d}lq tyf
;fdflhs ;dfj]zL / ;Dj]bgzLn agfpg ;xof]u k'¥ofpF5 . gu/kflnsfdf sfo{/t cGo
;/sf/L tyf u}/ ;/sf/L lgsfox?;+u ;dGjo / ;xsfo{ u/L dlxnfsf If]qdf ul/Psf

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


nfufgL , To;sf] c;/ / k|efjsf] cWoog tyf ljZn]if0fsf] nflu g]t[TjbfoL e"ldsf
lgjf{x ug{ ;fy} Plss[t sfo{of]hgf lgdf{0f, sfof{Gjog cg'udgsf] ;+oGq tof/ ug"{ kg]{
b]lvG5 . Nf}lËs tyf ;dflhs ;dfj];L ljsf;sf] nflu ljleGg sfo{nox? ljr ;+oGq
jgfO{ ;dGjo ug{'kg]{ b]lvG5 .

gu/kflnsfsf] ;"rgf s]Gb|nfO{ ;jlns/0f u/L gu/kfnLsfsf ls|ofsnfkx?nfO{ nlIftju{


;Dd k'/\ofpg cfjZos b]lvPsf] 5 . nlIft ju{sf] /sd ;DjlGwt ju{nfO{ ljlgof]hg
ul/Pklg nlIft ju{sf pkef]Qmf ;ldlt÷;d'x ;b:os?sf] plrt 1fg / l;k gk'Ubf
of]hgf tyf sfo{qmdsf] ;lx ;b'kof]u x'g g;Sg] x'Fbf To;tkm{ Wofg lbg' kg]{ b]lvG5 .]
n]vf k|0ffnL sDKo'6/fO{ k|0ffnLdf /flvg] u/]sf] ePklg vl08s[t n]vf k|0ffnL gx'Fbf nlIft
ju{df ljlgof]lht tyf vr{ ePsf] /sd ;xh} b]Vg g;lsg] ePsf]n] vl08s[t n]vf
k|0ffnL ckgfpg' kg]{ b]lvG5 .

!$= ;Gbe{;fdu|L
!= @)&%÷&^ sf] gu/:tl/o ah]6 tyf sfo{s|dx?
@ @)&%÷&^ sf] j8f:tl/o ah]6 tyf sfo{s|dx?
#= @)&$÷&% sf] gu/:tl/o ah]6 tyf sfo{s|dx?
$= @)&%÷&^ sf] j8f:tl/o ah]6 tyf sfo{s|dx?
%= @)&%÷#÷!) ut] ;DkGg gu/;ef clwj]xgsf] ag]6 jStJo
^= j8fsf lg0f{ox?
&= gu/ af]8{sf lg0f{ox?
*= aflif{s gLlt tyf sfo{s|dx?
(= vr{ ljj/0fx?
!)= :jdNofs+g -km]f6]fx?_

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=


n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=
n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=
n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=
wGojfb ÛÛ

n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 kl/If0f, @)&^, v}= g= kf=

You might also like