Professional Documents
Culture Documents
k|ltj]bg
g]kfnsf] ;+ljwfg, @)&@ df /fHosf] bfloTj, lgb]{zs l;4fGt tyf gLltcGtu{t …dlxnf, blnt, cflbjf;L
hghflt, dw]zL, pTkLl8t, pk]lIft / cNk;ª\Vos ;d'bfo, lk5l8Psf If]qnufotsf ;d:ofx¿nfO{ ;Daf]wg
ug{ /fHosf] ;dfj]zL, nf]stflGqs / cu|ufdL k'gM;+/rgf ug]{ k|fjwfg 5 . ;fy} /fHo ;+/rgfsf ;a}
cª\ux¿df dw]zL, blnt, cflbjf;L hghflt, dlxnf, dhb"/, ls;fg ckfËtf ePsf JolQm, lk5l8Psf ju{ /
If]q ;a}nfO{ ;dfg'kflts ;dfj]zLsf cfwf/df ;xefuL u/fpg] Joj:yf ul/Psf] 5 . g]kfn ;/sf/sf] gLlt,
sfo{qmd tyf ah]6 jStJo;d]tdf n}lËs ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zLs/0fsf d'2fx¿nfO{ k|fyldstfsf
;fy ;Daf]wg ul/Psf] 5 .
dlxnf / k'?ifsf] ;dfg'kflts ljsf; af6 g} ;du| ;dfhsf] ljsf; x'g k'Ub5 . ;dfg'kflts ljsf; cfhsf]
cfjZostf xf] . ;d'Ggt kl/jf/ / ;du| ;dfhsf] ljsf;df dlxnf / k'?ifsf] ;dfg bfloTj / of]ubfg x'g
cfjZos 5 . ;d'Ggt ;dfhsf] ljsf;df oL b'j} ju{sf] ;dfg dxTj x'+bfx'+b} klg /fi6«sf] ;du| l:yltdf
;dfgtf b]lvb}g . cfwf hg;+Vof cf]u6]sf] dlxnfx?sf] ljsf;df /fHon] ljleGg cGt/{fli6«o If]qdf u/]sf]
k|ltj4tfnfO{ ;dodf k'/f ug{ /fi6«sf] ;Dk'0f{ c+un] ljz]if hf]8 lbg' kg]{ b]lvG5 . ;+ljwfgn] dlxnf / k'?ifaLr
e]befj gx'g] jf ug{ gkfO{g] eg] klg Jojxf/df ;dfgtf 5}g . t;y{ o;/L lgdf{0f x'g] ;+ljwfg, P]g,
lgod,gLlt tyf ;+/rgfx?df nl}Ës d"nk|jfxLs/0f k|lqmonfO{ tLa|tf k|bfg ug{ cfjZos 5 .
;fj{hlgs ;]jf k|jfx ug]{ pb]Zon] v8f ePsf :yflgo ;/sf/ tyf ;+:yf cfkm} n}lËs b[li6sf]0faf6 ;Ifd /
;+j]bglzn x'g cfjZos 5 . :yfgLo ;/sf/sf] sfo{nfO{ a9L k|efjsf/L agfpg ;+:yfdf n}+lËs l:yltsf]
klxrfg / of]hgfa4 tj/af6 n}+ËLs pQ/bfoL ljsf; k|s[ofnfO{ ;+:yfut ug{ n}+lËs pQ/bflo ah]6 kl/If0f
cfjZos ePsf]n] ;+l3o dfdnf tyf ;fdfGo k|zf;g
dGqfnon] :yflgo ;/sf/x?sf] nflu n}lËs pQ/bflo ah]6 k/LIf0f ljlw tof/ u/]sf] / ;f] cg'?k o; k|b]z g+
# cGtu{t =v}/xgL gu/kflnsf, lrtjgn] @)&% sf] n}+lËs pQ/bflo ah]6 kl/If0f ;DkGg u/]sf 5g\ .
@ cWoogsf] dxTj
:yfgLo :jfoQ zf;g P]g @)%% n] dlxnf, hghftL, cflbaf;L, blnt, ;fdflhs, cfly{s ?kdf kmfO{bfaf6
al~rt ;d"xx?sf] ;xeflutfnfO{ a9fP/ ljsf;sf] k|lqmofnfO{ ;+:yfut ug]{ kIfdf hf]8 lbP/ cfkm\gf] If]qsf]
ljsf;sf nflu ;fwgx?sf] kl/rfng / afF8kmfF84f/f ;fdflhs ;dfgtf Nofpg] pb]Zo /fv]sf] 5 . ;f]xL
cg';f/ :yfgLo ;/sf/x?n] sfo{ ub}{ cfO{/x]sf] 5 .
;+:yfsf] sfo{nfO{ a9L k|efjsf/L agfpg ;+:yfdf n}+lËs l:yltsf] klxrfg / of]hgfa4 tj/af6 n}+ËLs
pQ/bfoL ljsf; k|s[ofnfO{ ;+:yfut ug{ n}+lËs ah]6 kl/If0f cfjZos 5 . n}+lËs pQ/bflo ah]6 kl/If0f
k|so[ f cfkm}df Pp6f ;xeflutfd'ns :jd"NofÍg ePsf]n] sd{rf/L tyf kbflwsf/Lx?sf] JolQmut tyf
;+:yfut s[ofsnfkx?nfO{ n}+lËs ;dfgtf / dlxnf ;zlQms/0fsf] If]qdf sfd ug{ pT;fx hufpF5 . ;fy}
o; k|lqmofdf ;+nUg ;]jf k|bfosx?nfO{ n}+lËs kIfdf pQ/bfoL x'g] tkm{ klg pGd'v u/fpFb5 .
o; k|lqmofn] :yfgLo ;/sf/sf] n}lËs d"nk|jfxLs/0f tyf dlxnf ;zlQms/0f ;DaGwL sfo{qmddf k|efjsfl/tf
a9fpg / ;+:yfut ckgTjsf] efjgf hu]gf{ ug{ klg ;3fpFg] x'G5 . kl/If0f4f/f sfo{qmd tyf ah]6sf]
ljZn]if0f u/L cfufdL jif{sf] sfo{qmd tyf ah]6nfO{ n}+lus b[li6sf]0faf6 to ug{ tyf ah]6 5'6\6ofpg ;d]t
;3fp k'¥ofpFb5 .
-s_ :yfgLo ;/sf/sf] cfjlws / aflif{s of]hgfdf n}+lËs d"nk|jfxLs/0fnfO{ ;+:yfut ug]{ .
-v_ ;dfj]zLs/0fsf] nIonfO{ :yfgLo lgsfosf] ;+/rgf / sfo{ of]hgfdf :yfg lbg] .
-u_ :yflgo ;/sf/sf] n}lËs Pj+ ;dfj]zLs/0f ah]6 gLlt tyf sfo{s|d cWoog u/L n}lus d}qL agfpg] .
$=cWoogsf If]qx?
If]q – != :yfgLo lgsfosf] gLltdf n}lËs ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zL ljsf;
If]q– @= :yfgLo lgsfosf] Ifdtf ljsf; of]hgfdf n}lËs pQ/bfoL tyf ;fdflhs ;dfj]zL sfo{j|mdsf] d"n
k|jfxLs/0f
If]q– # nlIft sfo{s|d
If]q – $= n}lËs ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zL ljsf; of]hgf th'{df, sfof{Gjog, cg'udg / d"Nof+sg
If]q – %= cfGtl/s ;+/rgf
If]q – ^= ;'zf;g
If]q –&= dfgj ;+;fwg, ;DaGw lj:tf/
If]q – *= g]kfn ;/sf/sf n}lËs ;dfgtf tyf ;fdflhs ;dfj]zL ljsf;sf gLlt / k|ltj¢tf
%= cWoogsf] ljlw
Nf}lËs pQ/bflo ah]6 kl/If0fn] Pp6f kIfnfO{ dfq geO{ w]/} kIfnfO{ ;d]6]/ :yflgo lgsfonfO{ ;'wf/fTds
af6f]df n}hfg klg d2t ug]{ ePsf]n] ljifoj:t' ;'xfpFbf] ljlw jf k|s[ofx? ckgfpg cfjZos 5 . o;
kl/If0fdf gu/kflnsfsf] sd{rf/L / sfo{kflnsfsf k|ltlglwx? Af;]/ n}lËs kl/If0faf6 ;+:yfsf] :jd"NofËg
ul/Psf] lyof] . gu/kflnsfsf] ut tyf rfn' cfly{s jif{sf] jh]6, jflif{s gLlt sfo{s|d, jh]6 tyf of]hgfsf]
cWoog u/L n}lus pQ/bflo jh]6 sfo{s|dsf /fd|f kIfx? tyf s'wf/ ug'{kg]{ kIfx?sf jf/]df cfjZos ;NNffx
;"emfj k|:t't ul/Psf] lyof] .
g]kfn ;/sf/sf] cflys{ jif{ @)^#÷@)^$ sf] ah]6 jStJodf pNn]v ePsf n}lËs pQ/bfoL ah]6 th'{df ug]{
Joj:yfnfO{ ;+:yfut ul/g]5 eGg] gLltnfO{ sfof{Gjog Pj+ :fygLo :jfoQ zf;g P]g @)%% Pj+ lgodfjnL
@)%^ df ePsf] Joj:yf cg';f/ d"ntM :fygLo lgsfodf n}lËs tyf ;dfj]zL ljsf; kIfnfO{ ljsf; Pj+
k|j4{g ug{ g]kfn ;/sf/ ;+3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnon] :yfgLo lgsfo n}lËs pQ/bfoL tyf
;fdflhs ;dfj]zL ah]6 th'{df Pj+ kl/If0f lgb]{lzsf @)^* :jLs[t u/L sfof{Gjogdf NofPsf] 5 .
cf=a=@)^$÷)^% b]lv sfof{Gjogdf cfPsf] n}lËs pQ/bfoL ah]6 k|0ffnLnfO{ :yfgLos/0f u/L :yfgLo
;/sf/;Dd n}hfg] p¢]Zon] ;+ª3Lo dfldnf tyf :yfgLo ljsf; dGqfnoaf6 æn}lus pQ/bfoL ah]6 th'{df
:yfgLos/0f /0fgLlt @)&@Æ tof/ u/L sfof{Gjogdf NofPsf] xf] . of] /0fgLlt k|efjsf/L ?kdf sfof{Gjogdf
Nofpg rflxg] cfjZos jftfj/0f Tfof/ kf/L o; dGqfno / dftxtsf lgsfox?n] of]hgf tyf ah]6 th'{dfsf]
;dob]lv g} sfo{qmdx?nfO{ n}lËs ;Dj]bgzLn x'g] u/L th'{df, sfof{Gjog, cg'udg / d"NofÍg u/L
cfdhgtfdf n}lËs pQ/bfoL ah]6 k|0ffnLn] vf]h]sf pknlAwx?sf] k|Tofe't x'g] u/L sfo{qmd / jh]6df th'{df
ug{ vf]lhPsf] 5 . bzj6f /0fgLlts If]qsf ljleGg sfo{x? u/L n}lËs ;d:ofx?nfO{ ;DAff]wg ug{ of]hgf tyf
ah]6 th'{dfs} ;dob]lv g} n}lËs ;Dj]bgzLn b[li6sf]0f cjnDjg ug{ ;xof]u k'¥ofpg] p¢]Zo lnO{Psf] 5 .
&= n};;f; tyf n}lus pQ/bflo jh]6 k/LIf0fdf cfPsf d'Vo pknlAwx? – ;an kIf / ;"wf/ ug'{kg]{ kIfx?
;"rs != of]hgf th'{df tyf sfof{Gjogdf dlxnf / cGo nlIft ;d'xsf] ;xeflutf -@)_
;"rs @M dlxnfx? / nlIft ;d"xsf] Ifdtf clej[l4 -@)_
dlxnf tyf
afnaflnsf zfvf 13 12 22 5 7 59
:jf:Yo zfvf 13 9.5 19 18 0 59.5
s[lk zfvf 16 13 26 14 10 79
k|zf;g zfvf 17.5 12 11 18 8 66.5
sfo{kflnsf 14 8 15 11 8 56
v}/xgL gu/kflnsf cGtu{ ;]jf k|bfos ;++:yfx?n] k|bfg u/]sf] ;]jfsf] n}lus pQ/bflo jh]6 tyf sfo{s|dsf]
:jd"Nof+sgsf] glthf cg';f/ s[lif ljsf; sfof{non] k|bfg ub}cfPsf] sfo{s|dx?df n}lus pQ/bflo cj:yf
/fd|f] b]lvPsf] 5 . n}lus pQ/bflo lx;fjn] %) eGbf dfly jf &( k|ltzt k|fKt u/L k|ToIf pQ/bflo jh]6
tyf sfo{s|d ;+rfng ub}{ cfPsf kfOPsf] 5 . To;t} dlxnf ljsf; tyf jfnjflnsf zfvfn] %( k|ltzt eGbf
dfly jf k|ToIf n}lus pQ/bflo jh]6 tyf sfo{s|d ;+rfng u/]sf 5 . o; dWo klg ;j} ;]jf k|bfos
sfo{nox?n] # g+ ;"rs tyf sfo{s|ddf ;j} ;d"bfosf dlxnfx?nfO{ nfe tyf lgoGq0fdf ;"lglZrtfdf ljz]if
Wofg lbPsf] kfOG5 . ;du|df ;j} sfof{nosf] :jd"Nof+sg cg';f/ %) k|ltzt eGbf dfly c+s k|fKt ePsf]n]
k|ToIf n}lus pQ/bfoL of]hgf tyf sfo{s|dx? sfo{Gjog ePsf] kfOPsf] 5 .
dlxnf tyf afnaflnsf zfvf :jf:Yo zfvf s[lif zfvf k|zf;g zfvf sf{okflnsf
o;/L oxL :jd"Nof+sgnfO{ dfs'/L hfnf] ljlwdf ljZn]if0f ubf{ o; gu/kflnsfn] cfudL jif{df dlxnf tyf
k5f8L k/]sf ;d'bfosf] ;"rs g+ % jf ;dosf] k|of]udf u'0ffTds k|of]u tyf sfo{jf]em sdL x"g] k|sf/sf of]hgf
th'{df tyf sfo{Gjog ug{ cfjZos b]lvG5 . o; ;"rs cGtu{t gu/kfnLsfsf ;j} sfo{fnon] ;+rfng u/]sf
of]hgfx?df dlxnf tyf ;d'bfosf] ;do jrt jf u'0ffTds k|of]u x'g] / sfo{ jf]em sd x'g] sfo{s|d cem}
j9fpg' kg]{ :jd"Nof+sgn] b]vfPsf] 5 . o;y{ gu/kflnsfn] ;du| sfo{s|d cGtu{t dlxnf tyf k5f8L k/]sf
;d'bfosf] sfo{jf]em 36fpg], ;dosf] ;lx ;b'kof]u ub}{ cfocfh{g d"ns sfo{s|d tyf Ifdtf ljsf;sf of]hgf
tyf sfo{s|d th'{df u/L sfo{Gjog ug{ cfjZos b]lvPsf] 5 .
;"rs % ;"rs @
;do jrt tyf sfo{jf]emdf sld 54.5 Ifdtf clej[l4 M
33
66
;"rs $ ;"rs #
/f]huf/L / cfo cfh{g cles[l4 nfe tyf lgoGq0fdf ;'lglZrttf M
93
o; v}/xgL gu/kflnsf !# j6fx? 5g\ . ;j} j8fx?n] n}lus ;dgtf tyf ;fdflhs If]qdf sfd ug]{ k|of;
ePsf] 5 . ;j} j8fn] o; cfly{s jif{sf] cfkm\gf of]hgf tyf sfo{s|dx?sf] sfo{Gjogsf] kIf / o;af6 dlxnf
tyf k5f8L k/]sf ju{nfO{ k"u]sf] k|efjsf] d"Vo tyf pk;"rsdf lgwf{0f ePsf] cs+sf]] k|ltztsf] cfwf/df
j8fut :jd"Nof+sg u/]sf 5g\ . j8fut :jd"Nof+sg cg';f/ j8f g+= ! -%!=& k|ltzt_, $ -^)=% k|ltzt_ ,% -
^# k|ltzt_, ( -%*=% k|ltzt_ / !) -%# k|ltzt_ sf] n}lus pQ/bflo of]hgf tyf sfo{s|dsf] cjf:yf
;Gtf]ifhgs b]lvG5 . :jd'Nof+sgdf %) k|ltzt eGbf dfly k|fKt u/L ;du| sfo{s|dx?n] dlxnf tyf k5f8L
k/]sf ju{nfO{ k|ToIf kmfObf k"/\ofPsf] 5 . tyfkL afsL c? ;j} j8fx?sf] sfo{s|d tyf jh]6 sf]
:jd'Nof+sgdf %) k|ltzt eGbf sd / @) k|ltzt eGbf j9L k|fKt u/]sf]n] oL j8fx?n] u/]sf sfo{s|d tyf
jh]6 ck|ToIf n};;f; pQ/bflo jf ck|ToIf ?kdf Go'g kmfObf k"u]sf] t/ ;"lglZrt gePsf] b]lvPsf] 5 .
t;{y cfufdL jif{x?df oL j8fx?n] n};;f; If]qdf c? ;'wf/ Nofpg n}lus pQ/bflo jh]6 tyf sfo{s|dx?
sfo{Gjog ug{ cfjZos b]lvPsf] 5 .
j8f :t/Lo d:jd"Nof+sg glthf ;"rsdf cfwfl/t ljZn]if0f cg';f/ clwsf+z j8fx?n] sfo{s|d th'{df tyf
sfo{Gjog kZrft ;"rs g+= # jf sfo{s|ddf ;j} ;d'bfosf dlxnfx?nfO{ nfe tyf lgoGq0fdf ;'lglZrttf
ePsf] kfOPsf] 5 . To:t} oL sfo{s|dx?n] dlxnfx? tyf nlIft ;d'bfosf] Ifdtf clej[l4df ;xof]u k'u]sf]
b]lvG5 . To:t} of]hgf th'{dfdf dlxnf tyf nlIft ju{sf] ;xeflutf, dlxnf tyf nlIft ju{x?sf] Ifdtf
clej[l4, /f]huf/L tyf cfocfh{g clej[l4;+u ;DjlGwt ;"rsdf klg sd ePsf] 5 . tyfkL oL ;"rsx?n]
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
;'rs ! of]hgf th'{df tyf sfof{Gjogdf dlxnf / cGo nlIft ;d'xsf] ;xeflutf -@)_
;'rs @ dlxnfx? / nlIft ;d"xsf] Ifdtf clej[l4 -@)_
;'rs # sfo{qmddf ;a} ;d'bfosf dlxnfx¿nfO nfe tyf lgoGq0fdf ;'lglZrttf -#)_
;'rs $ ;a} ;d'bfosf dlxnfx¿ /f]huf/L / cfo cfh{g cles[l4 -@)_
;'rs % ;a} ;d'bfosf dlxnfx?sf] ;dosf] k|of]udf u'0ffTds ;'wf/ tyf sfo{jf]emdf sld -!)_
!# j8fsf] j8fut ?kdf n};;f;sf] If]qdf sfo{Gjog ePsf sfo{s|dx?sf] % j6f d"Vo tyf
pk;"rsx?df 5nkmn u/L :jfd"Nof+s u/L n}lus pQ/bflo ;dfj]zL jh]6 of]hgf tyf
sfo{s|dsf] k|efjsf/Ltfsf] glthf cg';f/ dfs'/L hfnf] ljlwjf6 ljZn]if0f ug]{ k|of; ul/Psf] 5 .
;f] :jd"Nof+sgsf] ljZn]if0f cg';f/ j8f g+= !, $,%,( / !) jfx]s cGo ;j} j8fn] cfudL cfly{s
jif{df n};;f;sf ;jfnx?nfO{ ;Djf]wg ug{ n}lus pQ/bflo of]hgf tyf sfo{s|d th'{df u/L
sfo{Gjog ug{ cfjZos b]lvG5 .
1 ;"rs !
70 of]hgf th'{df
13 51.7 2 tyf
60
sfof{Gjogdf
43 50
9% ;xeflutf M
39 24% ;"rs @
12 40 3 16% Ifdtf clej[l4 M
30
36 35
20
18% ;"rs #
60.5 nfe tyf
11 40
10 4 33% lgoGq0fdf
0 ;'lglZrttf M
;"rs $
/f]huf/L / cfo
63 cfh{g cles[l4
10 53 5
;"rs %
46 ;do jrt tyf
38.2 sfo{jf]emdf sld
9 43 6
58.5
8 7
To:t} ;j} eGbf sd ( k|ltzt ;"rs g+ % /x]sf] 5 . gu/kflnsf tyf j8fx?n] th'{df u/]sf
of]hgf tyf sfo{s|dx? dlxnf tyf nlIft ;d'bfox?sf] sfdsf] jf]em tyf ;dosf] jrt x'g]
vfnsf sfo{s|dx? sd ePsf] b]lvG5 . t;y{ cfudL jif{x?df ;j} j8fx?n] k/Dk/f
e'dLsfx?nfO{ kl/j{tg x'g] / ;f] ;do jrt eO{ cGo cfocfh{g ug{ ;Sg] sfo{s|dx? th'{df
u/L sfo{Gjog ug{ h?/L b]lvG5 . n}lus e"ldsfdf kl/j{tg Nofpg ;xof]u k"Ug] r]tgfd"ns
sfo{s|d, 3/fo;L sfddf k"?ifsf] e'ldsf j9fpg] / dlxnfsf] 3/fo;L sfdsf] d"Nof tyf
d"Nof+sg x'g] h:tf sfo{s|dx? cfufdL jif{sf] of]hgfdf ;dfj]z ug{ ;s] o; gu/kflnsfn]
n};;f;sf] If]qdf glthf xfl;n ug{ ;Sg] ;Defjgf b]lvG5 .
!!= ;'emfa
gu/kflnsfn] dlxnf tyf ljkGg ju{sf] cfly{s ;;lQms/0fnfO{ ljif]z hf]8 lbg] .
gu/kflnsfx?n] cfufdL lbgdf sd{rf/L kbk"lt{ ubf{ ;dfj]zL cjwf/0ff cjnDag ug{'kg{]
. gu/kflnsfsf] ljleGg ;ldltx?df kbflwsf/Lx? ;dfj]zL k|fjwfg cg'?ksf] x'g'kg{]
.g=kf=sf sd{rf/Lx?nfO{ n};;f; ;DalGWf tflnd lbg' kg{] ckl/xfo{tf b]lvPsf] . n}:f;f;
cjwf/0ff ;DalGWf Ifdtf ljsf; sfo{of]hgf (CD Plan) tof/L u/L ah]6sf] Aoj:yf
x'g'kg{] .
gkfn] cg'bfg ah]6sf] cltl/Qm cfkm\gf] cfGtl/s cfosf] k"Flhut ah]6af6 klg n}lus
jh]6sf] k|ltzt c+snfO{ dfGo x'g]u/L ah]6 ljlgof]hg ug{'kg{] . gkfsf] of]hgfaf6
;tk|ltzt\ nlIft au{x? nfeflGjt x'g]cj:yf zl'glZrt xg' kg]{ cj:yfsf] ljsf; ug]{ .
gu/kflnsfdf n}lËs 8]:ssf] sd{rf/L Aoj:yfkg u/L sfo{ljj/0f ;d]t pknAw u/fpg'
kg{] . gu/kflnsf If]qleq n};;f; k|0ffnLnfO{ dha't / k|efjsf/L jgfpg cGt/
sfof{no sfo{ut ;+oGq tof/ ug{'kg{] . o:tf ;+oGqsf k|ltlglwx?nfO{ klg n}:f;f;
;DalGw tflndsf] Aoj:yf ug{'kg{] .
;x;|fAbL ljsf; nIonfO{ :yfgLos/0f ug{ nIo cg';f/sf] ah]6sf] Aoj:yf ug{'kg{] .
ah]6df ePsf] dlxnf ljsf;sf nflu !@ If]q;Fu ;DalGwt k|ltj4tfsf] ;Gbe{df
:yflgo txn] n};;f; ;DjlGw sfo{ljlw tyf gLltnfO{ cjnDjg u/]gu/]sf] cg'udg tyf
d'Nof+sg ug]{ ;+oGqsf] ljsf; ug'{kg]{ .
cGo ;/sf/L tyf u}/;/sf/L ;3;:yfx? ;+u ;dGjo u/L n};;f; ;DjlGw
ls|ofsnfknfO{ k|efjsf/L jgfpg] / ;j} lgsfonfO{ pQ/bflo jgfpg] .
n}lu+s d}lq tyf ;fdflhs ;dfj]lz ;Dj]bglzn sfo{no lgdf{0f sf nfuL cfrf/ ;lxtf
;fy} gLlt sfof{Gjogdf hf]8 ug{ cfjZos 5 .
u|fld0f dlxnf k|ljlwsx?-kz' ;]jf, s[lif, :jf:Yo / k'jf{wf/ ;DjlGw k|ljlws pNn]Vo
?kdf tof/ ug{ cfjZos h;sf] sf/0f n] tflndsf] pknJwL b]llvg] .
Nf}lËs d'nk|jflxs/0fsf nflu 5'6\6} cNksflng,-jflif{s_ / bL3{sflng- jx'jflif{s_of]hgf
tof/ ug{ clt cfjZos /x]sf] .
g]kfn ;/sf/ n] x:tfIf/ u/]sf cGt{/fli6o ;lGw cle;lGwx?sf] jf/]df :yflgo txsf
sd{rf/Lx?nfO{ cled'lvs/0f sf] cfj:ostf dx;';Ls/0f ul/of] .
!@= lgisif{
g]kfn ;/sf/sf] gLlt cg';f/ o; v}/xgL g/kflnsfn] cl3Nnf cfly{s n};;f; kl/If0f
gb]lvPtf klg n};;f; ;DjlGw ljleGg sfo{s|dx? ;+rfng ub}{ cfPsf] kfOPsf] 5 . cf=j
sf] gLlt / sfo{s|ddf n};;f; ;DjlGw cfjZos of]hgf ;lxt gu/;efjf6 cg'df]bg ub}
cfPsf] kfO{G5 . h:n] n};;f;nfO{ :yflgo ;f;gdf d"nk|fjflxs/0f ug{ sf];] 9'+ufsf] sfd
u/]sf 5 . :yflgo txsf] gLltdf n}lus tyf ;fdflhs ;dfj]zL ljsf; ;dfj]z ePsf]
kfO{G5 . t/ cem} klg Jojxfl/s ?kdf dlxnf k'?if lar lje]b cGTo ug]{ sfo{ gLlt tyf
cfrf/;lx+tf tof/ ul/ sfof{Gjog ug'{ kg]{ b]lvG5 . nlIft ju{sf] cfly{s ;;lQms/0fdf
hf]8 lbb} cfj:ostf cg';f/ of]hgfsf pkef]Qmfx?nfO{ tflnd lbg' cfj:os b]lvPsf] 5
. h;n] of]hgfsf] k|efjsf/L sfof{Gjogsf ;fy} k|efjsf/L pknlAw Nofpg d4t ub{5 .
!$= ;Gbe{;fdu|L
!= @)&%÷&^ sf] gu/:tl/o ah]6 tyf sfo{s|dx?
@ @)&%÷&^ sf] j8f:tl/o ah]6 tyf sfo{s|dx?
#= @)&$÷&% sf] gu/:tl/o ah]6 tyf sfo{s|dx?
$= @)&%÷&^ sf] j8f:tl/o ah]6 tyf sfo{s|dx?
%= @)&%÷#÷!) ut] ;DkGg gu/;ef clwj]xgsf] ag]6 jStJo
^= j8fsf lg0f{ox?
&= gu/ af]8{sf lg0f{ox?
*= aflif{s gLlt tyf sfo{s|dx?
(= vr{ ljj/0fx?
!)= :jdNofs+g -km]f6]fx?_